İçeriğe atla

Yirmi Üçüncü Lem'a/fa: Revizyonlar arasındaki fark

Yirmi Üçüncü Lem'a/fa (kaynağı gör)

08.51, 11 Ekim 2024 tarihindeki hâli

4.835 bayt eklendi ,  11 Ekim
"اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى دٖينِ ال۟اِس۟لَامِ وَ كَمَالِ ال۟اٖيمَانِ" içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu
GörselVikimetin
("اما در این باره که دلیل تهدیدات شدید و مجازات‏های وحشتناک قرآن در خصوص ترک عبادت چیست، باید گفت همان طور که یک پادشاه برای محافظت از حقوق رعیت، فردی را که با خطای خود به حقوق رعیتش تجاوز می‏کند به شدت مجازات می‏نماید؛" içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu)
("اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى دٖينِ ال۟اِس۟لَامِ وَ كَمَالِ ال۟اٖيمَانِ" içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu)
 
(Aynı kullanıcının aradaki diğer 10 değişikliği gösterilmiyor)
229. satır: 229. satır:
برای بیان این استحقاق و حقیقت مذکور است که قرآن معجز بیان به صورت اعجاز آمیزی لحن مزبور را برمی گزیند و چون حقیقت بلاغت است با مقتضای حال مطابقت می‏کند.
برای بیان این استحقاق و حقیقت مذکور است که قرآن معجز بیان به صورت اعجاز آمیزی لحن مزبور را برمی گزیند و چون حقیقت بلاغت است با مقتضای حال مطابقت می‏کند.


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''سؤال دوم:''' کسی که از طبیعت صرفنظر کرد و به سوی ایمان آمد می‏گوید:
'''İkinci Sual:''' Tabiattan vazgeçen ve imana gelen zat diyor ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
حقیقت بزرگی‏ست که هر موجود در هر مقام و شرایطی تابع مشیت الهی و قدرت ربّانی‏ست؛ این حقیقت آن قدر عظیم است که ذهن محدود ما گنجایش آن را ندارد. فراوانی گسترده که با چشمان خود می‏بینیم و سهولت بی‏نهایتی که در خلقت و ایجاد اشیاء وجود دارد. و در مسیر وحدت، در ایجاد اشیا، سهولت و آسانی بی‏نهایتی هست، در آیاتی مانند:
Her mevcud, her cihette, her işinde ve her şeyinde ve her şe’ninde meşiet-i İlahiyeye ve kudret-i Rabbaniyeye tabi olması, çok azîm bir hakikattir. Azameti cihetinde dar zihinlerimize sıkışmıyor. Halbuki gözümüzle gördüğümüz bu nihayet derecede mebzuliyet hem hilkat ve icad-ı eşyadaki hadsiz suhulet hem sâbık bürhanlarınızla tahakkuk eden vahdet yolundaki icad-ı eşyada nihayet derecede kolaylık ve suhulet hem nass-ı Kur’an ile beyan edilen مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ ۝ وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ gibi âyetlerin sarahaten gösterdikleri nihayet derecede kolaylık, o hakikat-i azîmeyi, en makbul ve en makul bir mesele olduğunu gösteriyorlar. Bu kolaylığın sırrı ve hikmeti nedir?
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ ۝ وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ(<ref> آفرینش شما (در آغاز) و زنده گرداندن شما (در انجام) جز همسان (آفرینش و زنده گرداندن) فردی نیست. (لقمان: 28).</ref>)؛ ﭿﯓ ﯔ    ﯕ ﯖﯗﯘﯙﯚﯛﯜﭾ (<ref> کار (برپایی) قیامت (و زنده گرداندن مردمان در آن، برای خدا ساده و آسان است و از لحاظ سرعت و سهولت، درست) به‏اندازة چشم برهم زدن و یا کوتاه‏تر از آن است. (نحل: 77).</ref>)به صراحت از سهولتی در نهایت درجه آن بحث می‏شود؛ این‏ها نشان می‏دهند که حقیقت بزرگ مذکور، مقبول‏ترین و معقول‏ترین مسأله است. سرّ و حکمت این سهولت چیست؟
'''Elcevap:''' Yirminci Mektup’un Onuncu Kelimesi olan وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ beyanında, o sır gayet vâzıh ve kat’î ve mukni bir tarzda beyan edilmiş. Hususan o mektubun zeylinde daha ziyade vuzuh ile ispat edilmiş ki bütün mevcudat, Sâni’-i Vâhid’e isnad edildiği vakit, bir tek mevcud hükmünde kolaylaşır. Eğer Vâhid-i Ehad’e verilmezse bir tek mahlukun icadı, bütün mevcudat kadar müşkülleşir ve bir çekirdek, bir ağaç kadar suubetli olur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''پاسخ:''' در بیان وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ(<ref> و خدا بر هر چیزی توانا است (چرا که قدرت بی‏انتها است). (هود:4)</ref>) که کلمه  دهم  از  مکتوب  بیستم است سرّ مزبور کاملاً واضح، قطعی و قانع کننده بیان گردیده است. خصوصاً در ذیل آن مکتوب با وضوح ثابت شده است که '''همه موجودات وقتی به صانع واحد نسبت داده شوند، خلقت‏شان چون آفرینش یکی از موجودات سهل و آسان خواهد بود. حال اگر این نسبت به واحد احد داده نشود، آفرینش فقط یک موجود، چون خلقت همه موجودات دشوار می‏شود و ایجاد یک دانه صعوبت یک درخت را خواهد داشت.
Eğer Sâni’-i Hakiki’sine verilse kâinat bir ağaç gibi ve ağaç bir çekirdek gibi ve cennet bir bahar gibi ve bahar bir çiçek gibi kolaylaşır, suhulet peyda eder. Ve bilmüşahede görünen hadsiz mebzuliyet ve ucuzluğun ve her nev’in suhuletle kesret-i efradı bulunmasının ve kesret-i suhulet ve süratle muntazam, sanatlı, kıymetli mevcudatın kolayca vücuda gelmesinin sırlarına medar olan ve hikmetlerini gösteren yüzer delillerinden ve başka risalelerde tafsilen beyan edilen bir ikisine muhtasar bir işaret ederiz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اگر ایجادها به صانع حقیقی نسبت داده شود آفرینش کائنات به سهولت آفرینش یک درخت سهل و آسان خواهد بود و درخت چون دانه، بهشت چون بهار و بهار چون یک شاخه گل.''' بذل و بخشش فراوانی که به سادگی قابل مشاهده است و این که کثیری از افراد یک نوع به سهولت یافت می‏شود و خلق موجودات مصنوع و با ارزش آن هم با سهولتِ تمام و با سرعت، دلایل فراوانی دارد که مدار سهولت مذکورند و حکمت و راز آن را نشان می‏دهند و ما در رسایل دیگر به آن‏ها پرداخته‏ایم؛ لذا در این جا فقط به دو نمونه، آن هم به اختصار اشاره‏‏یی می‏کنیم.
Mesela, nasıl ki yüz nefer, bir zabitin idaresine verilse; bir neferin, yüz zabitin idarelerine verilmesinden yüz derece daha kolay olduğu gibi; bir ordunun teçhizat-ı askeriyesi bir merkez, bir kanun, bir fabrika ve bir padişahın emrine verildiği vakit, âdeta kemiyeten bir neferin teçhizatı kadar kolaylaştığı gibi; bir neferin teçhizat-ı askeriyesi müteaddid merkezlere, müteaddid fabrikalara, müteaddid kumandanlara havalesi de âdeta bir ordunun teçhizatı kadar kemiyeten müşkülatlı oluyor. Çünkü bir tek neferin teçhizatı için bütün orduya lâzım olan fabrikaların bulunması gerektir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
مثلاً اگر صد سرباز را تحت امر افسری واحد قرار دهند بسیار سهل‏تر است از این که یک سرباز را به صد افسر بسپارند؛ به همین ترتیب وقتی تجهیزات نظامی ارتشی به یک قانون، یک کارخانه، و تحت امر یک پادشاه داده شود به طور معمول و از نظر کمیّت به اندازه امور تجهیزاتی یک سرباز، سهل و ساده خواهد بود؛ حال اگر تجهیزات نظامی یک سرباز را به مراکز متعدد بسپارند یا متوجه کارخانه‏های متعدد کنند و به فرماندهان گوناگون ارجاع دهند از نظر کمّی مشکل تجهیزات یک ارتش را خواهد داشت، زیرا در آن صورت برای تجهیز فقط یک سرباز به کارخانه‏های مورد نیاز یک ارتش احتیاج خواهد بود.
Hem bir ağacın sırr-ı vahdet cihetiyle, bir kökte, bir merkezde, bir kanun ile mevadd-ı hayatiyesi verildiğinden binler meyve veren o ağaç, bir meyve kadar suhuletli olduğu bilmüşahede görünür. Eğer vahdetten kesrete gidilse, her bir meyveye lâzım mevadd-ı hayatiye başka yerden verilse her bir meyve, bir ağaç kadar müşkülat peyda eder. Belki ağacın bir enmuzeci ve fihristesi olan bir tek çekirdek dahi o ağaç kadar suubetli olur. Çünkü bir ağacın hayatına lâzım olan bütün mevadd-ı hayatiye, bir tek çekirdek için de lâzım oluyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
یا درختی را در نظر بگیرید که به سبب سرّ وحدت، مواد حیاتی‏اش در یک ریشه در یک مرکز و با یک قانون تأمین می‏گردد؛ لذا مشاهده می‏شود که خلقت این درخت با آن که هزاران میوه می‏دهد به اندازه آفرینش یک میوه سهل و ساده است. اگر جهت حرکت از وحدت به سوی کثرت باشد و مواد حیاتی لازم برای هر میوه از جاهای مختلف تأمین شود، هر میوه به اندازه درختی مشکل خواهد داشت. شاید دانه نیز که خلاصه و نمونه‏‏یی از درخت است به اندازه درخت مشکل ساز شود، زیرا تمام مواد حیاتی مورد نیاز یک درخت برای یک دانه نیز لازم خواهد شد.
İşte bu misaller gibi yüzler misaller var gösteriyorlar ki vahdette, nihayet derecede suhuletle vücuda gelen binler mevcud, şirkte ve kesrette, bir tek mevcuddan daha ziyade kolay olur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
صدها مثال دیگر مانند همین چند مثال نشان می‏دهند خلقت هزاران موجودی که در وحدت، بی‏نهایت سهل و ساده آفریده می‏شوند، از خلقت موجودی واحد که در شرک و کثرت به سر می‏برد به مراتب آسان‏تر است.
Sair risalelerde bu hakikat iki kere iki dört eder derecede ispat edildiğinden, onlara havale edip, burada yalnız bu suhulet ve kolaylığın ilim ve kader-i İlahî ve kudret-i Rabbaniye nokta-i nazarında gayet mühim bir sırrını beyan edeceğiz. Şöyle ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
در رساله‏های دیگر این حقیقت را مانند وضوح دو ضرب در دو مساوی‏ست با چهار، اثبات کرده‏ایم، لذا خواننده را بدان جا ارجاع می‏دهیم و در این جا فقط راز بسیار مهمی را از منظر سهولت و آسانی در علم و قَدَر الهی و قدرت ربّانی بیان می‏کنیم:
Sen bir mevcudsun. Eğer Kadîr-i Ezelî’ye kendini versen; bir kibrit çakar gibi hiçten, yoktan, bir emirle, hadsiz kudretiyle, seni bir anda halk eder. Eğer sen kendini ona vermezsen, belki esbab-ı maddiyeye ve tabiata isnad etsen o vakit sen, kâinatın muntazam bir hülâsası, meyvesi ve küçük bir fihristesi ve listesi olduğundan; seni yapmak için kâinatı ve anâsırı ince elek ile eleyip hassas ölçülerle aktar-ı âlemden senin vücudundaki maddeleri toplamak lâzım gelir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اولاً تو یک موجود هستی، اگر خود را به قدیر ازلی واگذار کنی تو را به سرعت شعله ور شدن کبریتی، از هیچ، از عدم، با فرمانی و با قدرت بی‏نهایتش در آنی می‏آفریند؛ و اگر خود را به او وانگذاری و به اسباب مادی و طبیعت نسبت دهی در آن صورت چون خلاصه و میوه و فشرده مختصر کائنات هستی، و برای آفریدنت می‏بایست عالم هستی و همه عناصر را از غربالی ظریف بگذرانند و با مقیاس‏هایی دقیق مواد وجودی تو را از سراسر عالم جمع آوری کنند.
Çünkü esbab-ı maddiye yalnız terkip eder, toplar. Kendilerinde bulunmayanı; hiçten, yoktan yapamadıkları, bütün ehl-i akıl yanında musaddaktır. Öyle ise küçük bir zîhayatın cismini aktar-ı âlemden toplamaya mecbur olurlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
چون اسباب مادی صرفاً جمع آوری و ترکیب می‏کند. همه عاقلان تصدیق می‏کنند که اسباب مادی آن چه را در خود ندارند نمی‏توانند به وجود آورند. این است که برای ایجاد جسم یک ذی حیات کوچک مجبورند عناصر تشکیل دهنده‏اش را از سراسر عالم جمع آوری کنند.
İşte vahdette ve tevhidde ne kadar kolaylık ve şirkte ve dalalette ne kadar müşkülat var olduğunu anla!
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اینک دریاب که در وحدت و توحید تا چه حد سهولت و در شرک و گمراهی تا چه حد مشکلات وجود دارد.
İkincisi, ilim noktasında hadsiz bir suhulet vardır. Şöyle ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
ثانیاً در علم سهولتی بی‏پایان وجود دارد، توضیح مطلب این است:
Kader, ilmin bir nev’idir ki her şeyin manevî ve mahsus kalıbı hükmünde bir miktar tayin eder. Ve o miktar-ı kaderî, o şeyin vücuduna bir plan, bir model hükmüne geçer. Kudret icad ettiği vakit, gayet suhuletle o kaderî miktar üstünde icad eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
قَدَر، نوعی از علم است که در حکم قالب مخصوص و معنوی هر چیز، مقدار مشخصی تعیین می‏کند. مقدار قَدَری، برای وجود آن شی در حکم یک طرح یا یک الگو می‏باشد. هنگامی که قدرت دست به ایجاد می‏زند، در نهایت سهولت براساس مقدار قَدَری تعیین شده ایجاد می‏کند.
Eğer o şey muhit ve hadsiz ve ezelî bir ilmin sahibi olan Kadîr-i Zülcelal’e verilmezse –sâbıkan geçtiği gibi– binler müşkülat değil belki yüz muhalat ortaya düşer. Çünkü o miktar-ı kaderî ve miktar-ı ilmî olmazsa binler haricî ve maddî kalıplar, küçücük bir hayvanın cesedinde istimal edilmek lâzım gelir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اگر شی مزبور به قدیر ذوالجلالی که صاحب علم ازلی، لایتناهی و محیط است نسبت داده نشود؛ هم‏چنان‏که پیش از این گفتیم، نه تنها هزاران مشکل که محال‏های فراوان آشکار می‏گردد، زیرا اگر مقدار قَدَری و علمی نادیده گرفته شود لازم می‏شود هزاران قالب مادی و خارجی در بدن حیوانی بسیار کوچک به کار گرفته شود.
İşte vahdette nihayetsiz kolaylık ve dalalette ve şirkte hadsiz müşkülatın bir sırrını anla وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ âyeti, ne kadar hakikatli ve doğru ve yüksek bir hakikati ifade ettiğini bil!
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
سهولت بی‏نهایتی را که در وحدت وجود دارد و مشکلات فراوانی را که در شرک و ضلالت هست دریاب و توجه کن که آیه:
'''Üçüncü Sual:''' Eskiden düşman, şimdi dost olan mühtedi diyor ki: Şu zamanda çok ileri giden feylesoflar diyorlar ki: “Hiçten hiçbir şey icad edilmiyor ve hiçbir şey idam edilmiyor yalnız bir terkip bir tahlildir ki kâinat fabrikasını işlettiriyor.”
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ(<ref> کار (برپایی) قیامت (و زنده گرداندن مردمان در آن، برای خدا ساده و آسان است و از لحاظ سرعت و سهولت، درست) به‏اندازة چشم برهم زدن و یا کوتاه‏تر از آن است. (نحل: 77).</ref>) چه حقیقت درست، واقعی و متعالی را بیان می‏دارد.
'''Elcevap:''' Nur-u Kur’an ile mevcudata bakmayan feylesofların en ileri gidenleri bakmışlar ki tabiat ve esbab vasıtasıyla bu mevcudatın teşekkülat ve vücudlarını –sâbıkan ispat ettiğimiz tarzda– imtina derecesinde müşkülatlı gördüklerinden, iki kısma ayrıldılar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''سؤال سوم:''' راه یافته‏‏یی که پیش‏تر دشمن بود و اینک دوست شده است می‏گوید: فیلسوفان بسیارمشهور زمانه ما می‏گویند: از عدم نه چیزی به وجود می‏آید و نه چیزی از بین می‏رود. صرفاً ترکیب و تحلیلی‏ست که دستگاه عالم هستی را به کار می‏اندازد.
Bir kısmı sofestaî olup, insanın hâssası olan akıldan istifa ederek, ahmak hayvanlardan daha aşağı düşerek, kâinatın vücudunu inkâr etmeyi; hattâ kendilerinin vücudlarını dahi inkâr etmesini; dalalet mesleğinde esbab ve tabiatın icad sahibi olmalarından daha ziyade kolay gördüklerinden hem kendilerini hem kâinatı inkâr edip, cehl-i mutlaka düşmüşler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''پاسخ:''' مشهورترین فیلسوفانی که با نور قرآن به موجودات نگاه نمی‏کنند دیده‏اند که وجود یافتن موجودات به واسطه طبیعت و اسباب (همان طور که پیش از این اثبات کرده‏ایم) دارای مشکلاتی در حد امتناع می‏باشد، لذا به دو گروه تقسیم شدند:
İkinci güruh bakmışlar ki dalalette, esbab ve tabiat mûcid olmak noktasında, bir sinek ve bir çekirdeğin icadı, hadsiz müşkülatı var ve tavr-ı aklın haricinde bir iktidar iktiza ediyor. Onun için bilmecburiye icadı inkâr ediyorlar “Yoktan var olmaz.” diyorlar ve idamı da muhal görüyorlar “Var yok olmaz.” hükmediyorlar. Yalnız harekât-ı zerrat ile tesadüf rüzgârlarıyla bir terkip ve tahlil ve dağılmak ve toplanmak suretinde bir vaziyet-i itibariye tahayyül ediyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''گروهی''' از آن‏ها سوفسطایی شدند، دست از عقل که ویژگی انسان است شستند و از حیوانات نیز پست‏تر شده و وجود عالم هستی را انکار نمودند. آن‏ها حتی منکر وجود خود شدند و این نظر را سهل‏تر از قائل شدن فاعلیت اسباب و طبیعت یافتند، لذا با انکارخود و کائنات دچار جهل مطلق گردیدند.
İşte sen gel, ahmaklığın ve cehaletin en aşağı derecesinde, en yüksek akıllı kendini zanneden adamları gör ve dalalet, insanı ne kadar maskara ve süflî ve echel yaptığını bil, ibret al!
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''گروه دوم دیدند''' اعتقاد به فاعلیت اسباب و طبیعت در مسیر ضلالت، مثلاً ایجاد یک پشه یا یک دانه مشکلات فراوانی وجود دارد و این امر نیازمند اقتداری بیرون از دایره‏ی عقل است، به همین دلیل ناچار به انکار مسأله‏ی ایجاد می‏پردازند و می‏گویند «از نیست، هست حاصل نمی‏شود» و عدم را نیز محال می‏دانند و می‏گویند «هست، نیست نمی‏شود» این دسته از فیلسوفان در توهم خود به وضعیتی اعتباری به صورت ترکیب و تحلیل و آمیختگی و تجمع قائلند که بر اثر تصادف و حرکت ذرات حاصل می‏شود.
Acaba her senede, dört yüz bin envaı birden zemin yüzünde icad eden ve semavat ve arzı altı günde halk eden ve altı haftada, her baharda, kâinattan daha sanatlı, hikmetli zîhayat bir kâinatı inşa eden bir kudret-i ezeliye, bir ilm-i ezelînin dairesinde, planları ve miktarları taayyün eden mevcudat-ı ilmiyeyi göze göstermeyen bir ecza ile yazılan ve görünmeyen bir yazıyı göstermek için sürülen bir ecza misillü, gayet kolay o ma’dumat-ı hariciye olan mevcudat-ı ilmiyeye vücud-u haricî vermeyi o kudret-i ezeliyeden uzak görmek ve icadı inkâr etmek; evvelki güruh olan sofestaîlerden daha ziyade ahmakane ve cahilanedir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''حال بیا و کسانی را مشاهده کن که در پست‏ترین سطح حماقت و جهالت هستند و خود را عاقل‏ترین افراد گمان کرده‏اند. این حقیقت را دریاب که ضلالت، انسان را تا چه حد مسخره و پست و نادان می‏کند و از آن عبرت بگیر!'''
Bu bedbahtlar, âciz-i mutlak ve yalnız bir cüz-i ihtiyarîden başka ellerinde olmayan firavunlaşmış kendi nefisleri, hiçbir şeyi idam ve yok edemediklerinden ve hiçbir zerreyi, bir maddeyi, hiçten, yoktan icad edemediklerinden ve güvendikleri esbab ve tabiatın ellerinde hiçten icad gelmediği cihetle, ahmaklıklarından diyorlar: “Yoktan var olmaz, var da yok olmaz.” deyip bu bâtıl ve hata düsturu, Kadîr-i Mutlak’a teşmil etmek istiyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
حضرت حق سالانه چهارصد هزار نوع را به یکباره بر روی زمین خلق می‏کند، خدایی که زمین و آسمان‏ها را در شش روز آفرید، قدرتی ازلی که در هر بهار، در شش هفته، عالمی زنده، بر اساس صنعت، و حکیمانه‏تر از پیش ایجاد می‏کند. موجودات علمیه‏یی که طرح و مقدارشان در دایره‏ی علم ازلی معیّن گردیده، و فاقد وجود خارجی‏اند، به‏ سهولت تمام توسط قدرت ازلی وجود خارجی می‏یابند، مثل مالیدن مادّه‏یی سحرآمیز بر کاغذیی که با مرکب نامریی نوشته شده و مشخص شدن نوشته‏های آن. ناممکن دانستن این مطلب از قدرت ازلی حق، و انکار آفرینش، به مراتب احمقانه‏تر و جاهلانه‏تر از طرز فکر گروه اول یعنی سوفسطاییان است.
'''Evet, Kadîr-i Zülcelal’in iki tarzda icadı var. Biri, ihtira ve ibda iledir.''' Yani hiçten, yoktan vücud veriyor ve ona lâzım her şeyi de hiçten icad edip eline veriyor. '''Diğeri, inşa ile sanat iledir.''' Yani kemal-i hikmetini ve çok esmasının cilvelerini göstermek gibi çok dakik hikmetler için kâinatın anâsırından bir kısım mevcudatı inşa ediyor. Her emrine tabi olan zerratları ve maddeleri, rezzakıyet kanunuyla onlara gönderir ve onlarda çalıştırır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
این بیچارگان و عاجزان مطلق چیزی جز اراده‏‏یی محدود در اختیارشان نیست؛ و چون نفس فرعونی‏شان قادر به نابودی و از بین بردن چیزی نمی‏باشد و چون نمی‏توانند ذره یا ماده‏‏یی را از هیچ و عدم، موجود کنند، و اسباب و طبیعت نیز که مورد اعتمادشان است قادر به ایجاد چیزی نمی‏باشد، احمقانه می‏گویند: «وجود از عدم حاصل نمی‏شود، و موجود نیز هیچگاه معدوم نمی‏شود.» و این چنین می‏خواهند قدیر مطلق را هم شامل این قاعده باطل و خطا کنند.
Evet, Kādir-i Mutlak’ın iki tarzda hem ibda hem inşa suretinde icadı var. Varı yok etmek ve yoğu var etmek; en kolay en suhuletli, belki daimî, umumî bir kanunudur. Bir baharda, üç yüz bin enva-ı zîhayat mahlukatın şekillerini, sıfatlarını, belki zerratlarından başka bütün keyfiyat ve ahvallerini hiçten var eden bir kudrete karşı “Yoğu var edemez!” diyen adam, yok olmalı!
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''آری، قدیر مطلق دو نوع «ایجاد» می‏کند: یکی با اختراع و ابداع است، یعنی از هیچ و نیستی موجود می‏کند و هر چیز لازم برای این موجود را نیز از هیچ ایجاد می‏کند و در اختیارش می‏گذارد. نوع دیگر با انشاء و براساس صنعت‏گری‏ست، یعنی برای حکمت‏هایی دقیق چون نشان دادن کمال حکمت و جلوه‏های اسماء خود، قسمی از موجودات را از عناصر عالم انشاء می‏کند، و ذرات و مواد را که تابع اوامرش هستند به واسطه قانون رزاقیّت به سوی آن‏ها گسیل می‏دارد و در آن‏ها به کار می‏گیرد.'''
Tabiatı bırakan ve hakikate geçen zat diyor ki: Cenab-ı Hakk’a zerrat adedince şükür ve hamd ü sena ediyorum ki kemal-i imanı kazandım, evham ve dalaletlerden kurtuldum ve hiçbir şüphem de kalmadı.
 
</div>
'''آری، قادر مطلق به دو صورت، یعنی ابداع و انشاء ایجاد می‏کند. نیست کردن هست، و هست کردن نیست، سهل‏ترین، ساده‏ترین، عمومی‏ترین و دائمی‏ترین قانون اوست. خداوند قدرتی‏ست که در هر بهار تمام احوال و کیفیات اشکال و صفات و ذرات سیصد هزار نوع از مخلوقات را از نیست هست می‏کند؛ کسی که در مورد چنین پروردگاری بگوید «قادر به هست کردن معدوم نیست» خود باید معدوم شود!'''
 
فردی که طبیعت را رها کرده، و وارد حیطه حقیقت شده بود می‏گوید: «حضرت حق را به رقم همه ذرات، شکر و حمد و ثنا می‏گویم که کمال ایمان را کسب کردم، و از اوهام و ضلالت نجات یافتم و شبهه‏‏یی هم برایم باقی نماند.»


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى دٖينِ ال۟اِس۟لَامِ وَ كَمَالِ ال۟اٖيمَانِ
اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى دٖينِ ال۟اِس۟لَامِ وَ كَمَالِ ال۟اٖيمَانِ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ(<ref> فرشتگان گفتند: منزّهی تو، ما چیزی جز آنچه به ما آموخته‏ای نمی‏دانیم (و توانایی جانشینی را در زمین و استعداد اشتغال به امور مادی را نداریم و معترفیم که آدم موجودی شایسته‏تر از ما است و) تو دانا و حکیمی. (بقره: 32).</ref>)
سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ
</div>




"https://risale.site/index.php/Özel:MobileDiff/165639...165677" sayfasından alınmıştır