Mustafa Hilmi'nin Mektubu/sq

Me Emrin e Tij qoftë Ai i lavdërur!

Dhe s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij!

Paqja, bekimet dhe mëshira e Zotit qofshin përgjithmonë mbi ju!

Dielli i paperëndueshëm i qiejve të universit, Kurani Kerim, i përhap rrezet e dritës së tij me qëllim që t‟i bëjë të lexueshme shenjat krijuese të librit të madh të qënies, dhe për të zbuluar realitetin e tyre. Duke ndriçuar arsyen e njeriut, Kurani tregon rrugën e drejtë. Nëpërmjet dritës së atij dielli udhëzimi, i gjithë humanizmi mund të shohë e të kuptojë synimet, qëllimet dhe dëshirat në krijimin e tyre. Në lidhje me kapacitetin e zemrave të tyre, ata që marrin manifestimin e udhëzimit të tij reflektojnë dritën e tij dhe fitojnë afrimitet me të. Natyra e vërtetë e gjërave dhe e jetës bëhen të dukshme nëpërmjet asaj drite; vetëm nëpërmjet asaj drite ato mund të shihen e të kuptohen.

Duke përfaqësuar dritat e udhëzimit të Diellit të Parapërjetshëm, Kurani i bën të vërtetën dhe realitetin të dukshëm për sytë e zemrës dhe të mendjes. Ata të cilët nuk i afrohen dritës së tij mbeten në errësirë, sepse vetëm nëpërmjet dritës së tij gjithçka shihet, njihet dhe kuptohet.

Në shekullin e tanishëm, personaliteti kolektiv i Risale-i Nurit, emri i të cilit është Nur, Dritë, ka marrë manifestimin e dritës së Kuranit, diellit të përjetshëm të kësaj të vërtete.

Si një dritëkërkues, Risale-i Nuri u drejtohet atyre, të cilët ashtu si lakuriqat e natës nuk dëshirojnë të dalin prej errësirës dhe duke fjetur në pakujdesi e kthejnë ditën e tyre në natë dhe nuk kuptojnë më tepër dhe më tej se sa shohin sytë e tyre, drejt të vërtetave të besimit; ai tregon rrugën e drejtë për të gjithë ata që nuk janë krejtësisht të verbër.

Ai i godet me topuzin e tij prej drite kokat e mosbesimtarëve duke u thënë: “Ose flakini tutje aftësitë arsyetuese dhe bëhuni kafshë, ose i përdorni kokat tuaja dhe bëhuni qënie të vërteta humane!”

Meqenëse njohja është dritë, ne do të tregojmë shkurtazi një ose dy dëshmi se Risale-i Nuri përmban njohje të thellë:

Së pari: Ne do të kujtonim se meqenëse Risale-i Nuri nuk njohu profesor tjetër përveç Kuranit, dhe ai nuk i shërben askujt tjetër përveç Kuranit, pranueshmëria e tij është e vetëkuptueshme. Me qëllim që të njoftoj vlerën e studentëve të Risale-i Nurit unë do të them vetëm këtë:

Risale-i Nuri provon dhe shpjegon në mënyrën më bindëse dhe kuptueshëm saqë gjithkush duke filluar nga njerëzit më të thjeshtë të zakonshëm për tek elita më e arsimuar, mund t‟i kuptojnë çështjet më të paqarta, të cilat më parë as dijetarët e fesë nuk ishin në gjendje t‟i provonin me qartësi të plotë. Një veçori e tillë pothujse nuk gjendet në asnjë vepër tjetër.

Së dyti është demonstrimi i tij në të gjitha çështjet se ai është një koment për disa vërsete të Kuranit dhe për shkreptimat e dritës së tij.

Së treti është përgjigjja e tij në mënyrë shkencore me prova dhe argumente të sigurta ndaj nevojave më të thella të qënieve njerëzore; për shembull duke provuar ekzistencën e Zotit xh.sh., jetën e Ahiretit dhe shtyllat e tjera të besimit; dhe duke interpretuar dëshminë e grimcave të vockëla, të cilat ato i shprehin nëpërmjet gjuhës së gjendjes. Ibnu Sina, Farabi dhe Ibn Rushd, filozofët më të shquar islamë demonstruan dëshminë që japin të gjitha qëniet në këto çështje, por Risale-i Nuri i provon këto të vërteta nëpërmjet gjuhëve të grimcave të vockëla dhe farërave të bimëve.

Në qoftë se filozofëve do t'iu ishte treguar fuqia shkencore e Risale-i Nurit, padyshim ata do ta kishin pranuar atë me përulësi si mësuesin e tyre.

Së katërti është mësimdhënia e tij në një kohë të shkurtër në formën e njohjes dhe ekstrakteve të ngjeshura e të thukëta që normalisht do të fitoheshin vetëm pas disa vitesh studimi.

Së pesti është qënia e tij një mjet për fitimin e kënaqësisë Hyjnore, qëllimi kryesor i njohjes, dhe në asnjë mënyrë për shfrytëzimin e asaj njohjeje për qëllimet e kësaj bote; përfaqësimi i tij detyrën më të lartë, atë të shërbimit ndaj humanizmit.

Së gjashti: Duke qenë fruti i mendimit të fuqishëm të shenjtë rreth çështjeve të besimit, Risale-i Nuri interpreton gjuhën e të gjitha krijesave të shprehura nëpërmjet gjuhëve të gjendjeve të qënieve të tyre. Gjithashtu ai i shfaq të vërtetat e besimit tek shkallët e „Njohjes së sigurisë‟, „Shikimit të sigurisë‟ dhe „Sigurisë absolute‟.

Së shtati për sa ka të bëjë me parimet e tyre, përfshirja e të gjitha shkencave nga Risale-i Nuri. Ai është si një sixhade e thurur nga fijet e njohjes. Ai është një koleksion i thënieve të ngjeshura që kurrë nuk janë shprehur më parë nga ndonjë dijetar, të cilat demonstrojnë njohjen e tij për të gjitha shkencat. Këtu ne japim shumë pak nëpërmjet shembullit, dhe i rekomandojmë ata që dëshirojnë të fitojnë një ide më të mirë për çfarë përmban Risale-i Nuri si një tërësi, që t'i referohen atij oqeani njohjeje.

1. Ai i Cili krijoi syrin e një mushkonje, krijoi edhe diellin.

2. Ai i Cili vendosi në rregull sistemin tretës të një fluture, rregulloi edhe sistemin diellor.

3. Fuqia e mjaftueshme për të krijuar tërësinë e universit, është e domosdoshme për të krijuar një grimcë të vetme. Sepse çdo shkronjë e librit të madh të universit, dhe veçanërisht shkronjat e tij të gjalla, ka një fytyrë dhe një sy që i shikon të gjitha fjalitë.

4. Natyra është një presë tipografike, ajo nuk është tipografi. Ajo është një qëndisje, nuk është qëndistari. Ajo është një model, jo burimi; është një sistem i rregulluar dhe jo rregullatori. Ajo është një ligj, dhe nuk ka fuqi. Është një koleksion ligjesh që burojnë nga vullneti, dhe ajo nuk ka realitet të jashtëm.

5. Ashtu si ligjet e fiksuara, të qëndrueshme natyrale, shpirti vjen nga bota e Urdhrit Hyjnor dhe nga Atributi i vullnetit. Fuqia Hyjnore i veshi atij një ekzistencë të pajisur me shqise, dhe e bëri një aftësi të hollë të brendshme guaskën e atij margaritari.

Risale-i Nuri përmban mijëra thënie të ngjeshura si këto.

I Qëndrueshmi i Vetëm, Ai është i Qëndrueshmi i Vetëm.

Mustafa Hilmi, një student në universitetin e Nurit.