Otuzuncu Söz/sq

Kjo Fjalë shpjegon enigmën e universit duke zgjidhur një prej mistereve të rëndësishëm të Kur’anit Gjithurtësi

Fjala E Tridhjetë

Ky është një “Elif”dhe një “nokta” të pëbëra nga “ene” dhe “dherreja”.

Kjo Fjalë përbëhet nga dy Qëllime. Qëllimi i parë lidhet me natyrën dhe rezultatin e “Unit”; dhe Qëllimi i dytë lidhet me lëvizjen e ‘Dher-res’ grimcës së vogël, dhe me detyrat e saj.

QËLLIMI I PARË

اِنَّا عَرَض۟نَا ال۟اَمَانَةَ عَلَى السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ وَال۟جِبَالِ فَاَبَي۟نَ اَن۟ يَح۟مِل۟نَهَا وَاَش۟فَق۟نَ مِن۟هَا وَحَمَلَهَا ال۟اِن۟سَانُ اِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا

Në të vërtetë, ne ua paraqitëm amanetin (përgjegjësinë, besimin) qiejve, edhe tokës edhe maleve, por ata nuk pranuan ta mbajnë atë dhe kishin frikë prej tij. Por njeriu e mori përsipër atë. Vërtet që ai i bëri keq vetvetes dhe qe i paditur.”()

Nga thesari i madh i këtij ajeti, ne do të tregojmë një xhevahir të vetëm prej xhevahireve të tij siç vijon:

“Uni” është një përbërës, një prej aspekteve të shumta të Amanetit, nga mbajtja e të cilit, qielli toka dhe malet u zmbrapsën dhe u frikësuan. Në të vërtetë, qysh nga koha e Ademit gjer tani, ‘Uni’ ka qenë bërthama e një peme të tmerrshme Zekkumi dhe në të njëjtën kohë, e një peme të ndritshme Tuba, e cila ka lëshuar degët rreth e qark botës së njerëzimit.

Përpara se të përpiqemi të shpjegojmë këtë të vërtetë të gjërë, ne do të japim një shpjegim me anë të një parathënieje e cila do ta lehtësojë kuptimin e saj të vërtetë dhe ajo është:

Uni, ashtu siç është çelësi për Emrat Hyjnorë të cilët janë thesaret e fshehur, po ashtu ai është çelësi për misterin e mbyllur të universit, ai është një problem i vështirë për t’u zgjidhur, është një enigmë e çuditshme. Por me njohjen e natyrës së ‘Unit’, zgjidhet ajo enigmë e çuditshme, dhe zbulohet ai mister i çuditshëm; me rolin e tij tregohet enigma e universit dhe shfaqen thesaret e botës së domosdoshme. Ne e kemi diskutuar këtë problem në një trajtesë Arabisht e titulluar: “Shemme” ‘Një nuhatje prej erës së udhëzimit të Kur’anit’, siç vijon:

Çelësi i botës është në dorën e njeriut dhe i është bashkangjitur nefsit të tij, sepse ndërsa duke qenë në dukje të hapura, dyert e universit në fakt janë të mbyllura. Zoti i Plotëfuqishëm i ka dhënë njeriut, nëpërmjet një Amaneti -besimi-, një çelës, i quajtur ‘Uni’, i cili është i tillë që ai i hap të gjitha dyert e botës; Ai i ka dhënë atij ‘Unin’ enigmatik me të cilin ai mund të zbulojë thesaret e fshehura të Krijuesit të Universit.

Por uni, gjithashtu është një enigmë jashtëzakonisht e ngatërruar dhe një mister që është shumë i vështirë për t’u zgjidhur. Në qoftë se natyra e tij e vërtetë dhe qëllimi i krijimit të tij njihen, ashtu siç zgjidhet e zbulohet ai vetë, po ashtu do të zbulohet për ty enigma e universit.

Atëherë, Autori i Gjithurtë i dha njeriut si një amanet, një ego, “Unin” i cili përfshin tregues dhe shembuj që tregojnë dhe bëjnë të njihen të vërtetat e Atributeve dhe çëshjet e shenjta të Hyjnisë së Tij. Domethënë, ‘Uni’ është një njësi matëse nëpërmjet të cilit mund të njihen Atributet Hyjnore dhe çështjet e Hyjnisë. Por, nuk do të ishte e domosdoshme për një njësi matëse të ketë një ekzistencë reale. Por, ashtu si drejtëzat hipotetike, të supozuara, në gjeometri, një njësi matëse mund të formohet nga hipotezat dhe supozimet. Domethënë nuk është e domosdoshme për ‘Unin’ që të ketë një ekzistencë reale të vërtetuar nga njohja konkrete dhe nga provat.

Pyetje: Përse është lidhur, njohja e Atributeve të Zotit xh.sh. dhe e Emrave të Tij të Bukur me ‘Unin’ e njeriut?

Përgjigjja: Meqenëse një gjë absolute dhe gjithëpërfshirëse nuk ka limit apo fund, asaj nuk mund t’i jepet formë, as nuk mund t’i jepet ndonjë masë, as nuk mund të përcaktohet, dhe kjo për mungesë të një ane të përcaktuar dhe të një forme të saj; prandaj nuk mund të kuptohet e vërteta e esencës së saj.

Për shembull, një dritë e pafundme pa errësirë nuk mund të njihet apo të kapet ekzistenca e saj; veçse në qoftë se ajo do të kufizohej me një errësirë reale ose të imagjinuar.

Kështu, meqenëse Atributet e Zotit të Plotëfuqishëm, si Njohja dhe Fuqia, dhe Emrat e Tij të Bukur si ‘El Hakimu’, ‘Er Rahimu’, -i Gjithurti, Mëshirëploti-; janë gjithëpër- fshirës, të pakufishëm, absolutë dhe të pangjashëm, ato nuk mund të përcaktohen çfarë janë ato, nuk mund të njihen dhe nuk mund të perceptohen; prandaj, meqenëse ato nuk kanë limite dhe një fund real, atëherë është e domosdoshme të vendosësh një limit hipotetik e imagjinar për ato Atribute dhe Emra absolutë me qëllim që të jenë një mjet për kuptimin e tyre. Dhe këtë e bën ‘Uni’. Ai imagjinon në veten e tij një Hyjni të sajuar, një pronësi të supozuar, një fuqi dhe njohje dhe e kufizon me limite të caktuara. Duke bërë kështu, ai vendos një limit imagjinar mbi ato Atribute gjithëpërfshirëse dhe mbi ato Emra Absolutë, dhe thotë, për shembull: “Prej këtu e gjer atje është e imja, dhe pas asaj i takon Atij.” Domethënë, ai bën një lloj ndarje të çështjeve. Me Njësitë e thjeshta matëse dhe me peshoret e vockëla në veten e tij, ai dalngadalë kupton natyrën e vërtetë të Atributeve.

Për shembull, me hyjninë e imagjinuar të cilën e përfytyron në rrethin e pronës së tij, ‘Uni’ mund të kuptojë Hyjninë e Krijuesit të tij në sferën e mundësive në krijim. Dhe me pronësinë e tij të jashtme të dukshme, ai mund të kuptojë pronësinë e vërtetë të Krijuesit të tij, duke thënë: “Ashtu siç jam unë pronari i kësaj shtëpie, po ashtu Krijuesi është Pronari i këtij universi.” Dhe me njohjen e tij të pjesshme ai mund të kuptoje njohjen absolute të Zotit xh.sh., dhe me sasinë e tij të vogël të artit të fituar, ai mund të kuptojë artin origjinal të Krijuesit të Gjithëlavdishëm.

Për shembull, “Uni” thotë: “Ashtu siç e ndërtova dhe e organizova unë këtë shtëpi dhe e organizova, po ashtu dikush medoemos e ka ndërtuar universin dhe e ka administruar atë”, dhe kështu me radhë... Me mijëra gjendje të mistershme, atribute, dhe aftësi percep-tuese, të cilat deri diku bëjnë të njohur dhe tregojnë të gjitha Atributet Hyjnore dhe çëshjet e tyre, janë përfshirë tek “Uni.

Domethënë, “Uni është si një pasqyrë, si një njësi matëse, si një instrument zbulimi dhe si një kuptim tregues; duke mos patur kuptim në vetvete, ai tregon kuptimin e të tjerëve. Ai është një fije e vetëdijshme prej litarit të trashë të qënies njerëzore, është një pe i hollë nga thurja e veshjes së esencës së humanizmit, ai është shkronja ‘Elif’ nga libri i personazhit të njerëzimit. Ajo shkronjë ka “dy fytyra”:

E para e këtyre fytyrave shikon drejt të mirës dhe ekzistencës. Me këtë fytyrë ai është i aftë vetëm për të marrë shkëlqim; ajo pranon çfarë i jepet vetë; ajo nuk mund të krijojë. Kjo fytyrë nuk është aktive, ajo nuk ka aftësi të krijojë.

Fytyra tjetër e tij shikon drejtë së keqes dhe shkon për tek mosekzistenca. Ajo fytyrë është aktive, ajo ka fuqinë për të vepruar.

Për më tepër, natyra reale e “Unit” është treguese; ajo tregon kuptimin e gjërave përveç vetes. Hyjnia e tij është imagjinare. Ekzistenca e tij është aq e dobët dhe aq e hollë, saqë ajo vetë nuk mund të mbajë apo mbështesë asgjë fare. Përkundrazi, ajo është veçse një lloj peshoreje ose matëse, si një termometër ose barometër, që tregon shkallët dhe sasitë e gjërave, ajo është si një masë që bën të njohur Atributet Absolute gjithëpërfshirëse dhe të pakufishme të Ekzistuesit të Domosdoshëm.

Kështu, ai i cili e njeh natyrën e “Unit, të vetvetes në këtë mënyrë dhe kupton e vepron në përputhje me të, ai përfshihet brenda sihariqeve të Fjalës së Zotit xh.sh.: قَد۟ اَف۟لَحَ مَن۟ زَكّٰيهَا “Vërtet që do të ngadhënjejë ai i cili e pastron vetveten.”() Ai vërtetë e ka përmbushur amanetin dhe nëpërmjet teleskopit të unit të tij, ai njeh se cili është realiteti i universit dhe çfarë detyrash po kryen ai. Dhe kur ai fiton njohuri rreth universit, shikon se uni i tij e vërteton. Kjo njohuri do të mbetet si dritë e urtësi për të dhe nuk do të transformohet në errësirë e kotësi.

Kur “Uni e përmbush detyrën e tij në këtë mënyrë, ai e braktis hyjninë e tij imagjinare dhe pronësinë e supozuar të cilat janë thjesht njësi matëse dhe jo tjetër, dhe ia autorizon pronësinë vetëm All-llahut duke thënë:

لَهُ ال۟مُل۟كُ وَ لَهُ ال۟حَم۟دُ وَ لَهُ ال۟حُك۟مُ وَ اِلَي۟هِ تُر۟جَعُونَ “I Tij është sovraniteti dhe Atij i përket lavdërimi, i Tij është gjykimi dhe tek Ai ju të gjithë do të ktheheni.” Ai arrin adhurimin e vërtetë dhe ngjitet tek "Rangu i Modelit më të bukur".

Por në qoftë se uni e harron urtësinë e krijimit të tij dhe ngjitet tek rangu i Modelit më të bukur, braktis detyrën e tij të natyrshme, e shikon vetveten vetëm në dritën e kuptimit të tij emëror, formal dhe të dukshëm; në qoftë se beson se ai e ka në pronësi vetveten, atëherë ai e ka tradhëtuar amanetin dhe përfshihet brenda paralajmërimit Hyjnor:

وَ قَد۟ خَابَ مَن۟ دَسّٰيهَا “Dhe vërtetë që dështon ai i cili e prish vetveten.”() Kështu frika e qiejve, e tokës dhe e maleve nga mbajtja e Amanetit, besimit, dhe frikësimi i tyre nga shirku hipotetik i supozuar është vetëm nga ky aspekt i Unit, i cili shkakton të gjitha llojet e shirkut (të përshkruarit ortakë me All-llahun xh.sh.) dhe të gjitha të këqijat dhe çudhëzimet.

Po, Uni, megjithëse është një elif i hollë, një pe dhe një vizë hipotetike e supozuar, ama në qoftë se nuk njihet natyra e tij, ai mugullon në fshehtësi, ashtu siç mugullon fara në tokë dhe gradualisht zmadhohet, derisa depërton e futet tek të gjitha pjesët e qënies njerëzore dhe e gëlltit atë ashtu si një kuçedër me përmasa vigane, atëherë ai njeri i tëri me të gjitha aftësitë e tij të holla do të bëhej thjesht “Uni.

Pastaj ‘Uni’i llojit njerëzor i jep forcë ‘Unit’ të individit, nëpërmjet racializmit njerëzor dhe racializmit kombëtar. ‘Uni’ duke fituar mbështetje nga ‘Uni’ i llojit njerëzor bëhet si shejtan dhe kundërshton urdhërat e Krijuesit të Gjithëlavdishëm.

Pastaj, duke e përdorur vetveten si një masë jardi, ai e krahason gjithkënd, madje gjithçka me vetveten; ai e ndan mbretërinë e Zotit të Plotfuqishëm ndërmjet tyre dhe shkaqeve të tjera. Ai bie në shirk, në të përshkruarit ortakë All-llahut në një shkallë të gjërë, duke treguar kuptimin e vërsetit Kur’anor: اِنَّ الشِّر۟كَ لَظُل۟مٌ عَظٖيمٌ “T’i përshkruash ortakë All-llahut është me të vërtetë padrejtësia dhe krimi më i madh,”()

sepse ashtu si një njeri i cili vjedh dyzet dinarë nga dinari i shtetit që patjetër duhet t’i kënaqë shokët e tij që janë të pranishëm me të, duke i dhënë secilit prej tyre një monedhë me qëllim që të justifikojë, vjedhjen... po kështu njeriu i cili thotë: “Unë jam Pronari i vetes sime”, duhet patjetër të thotë e të besojë se, “çdo gjë është pronare e vetvetes.”

Kështu, në këtë pozitë tradhtare ndaj Amanetit, ‘Uni’ është në një injorancë absolute. Madje edhe sikur ai të njihte me mijëra degë të shkencës, me injorancën e tij të përbërë ai është më injoranti, sepse kur shqisat e tij dhe mendimet fitojnë dritat e njohjes së universit, ato drita shuhen për shkak se një ‘Uni’ i tillë nuk gjen ndonjë përjetësojë ato. Prandaj shuhen të gjitha ato njohje, dhe bëhen errësirë e dendur, pasi gjithçka që erdhi tek ai ngjyroset me ngjyrën e errët e të zymtë të vetes së tij; saqë madje sikur t’i vinte atij urtësi e pastër, urtësia do të merrte formën e një kotësie absolute brenda ‘Unit’, sepse ngjyra e ‘Unit’ që është në këtë gjendje, është shirku, është ateizmi dhe mohimi i Zotit të Plotëfuqishëm.

Në qoftë se i gjithë universi do të ishte plotë shenja të ndritshme, një pikë e errët që gjendet tek ‘Uni’ i fsheh ato nga shikimi, dhe do t’i eklipsonte të gjitha ato drita sikur të ishin të shuara.

Natyra e njeriut dhe e ‘Unit’ brenda natyrës së tij është shpjeguar qartë dhe me hollësi tek Fjala e Njëmbëdhjetë, të cilat tregojnë diçka tjetër matanë vetevetes. Ato janë treguar të jenë shkalla më e ndjeshme dhe masa më e saktë, një indeks dhe një hartë e plotë, një pasqyrë gjithëpërfshirëse dhe një kalendar e ditar i përshtatshëm për universin. Meqenëse ne e konsiderojmë si të mjaftueshëm shpjegimin në atë Fjalë, atëherë kush dëshiron le t’i referohet asaj, dhe kështu ne e presim shkurt dhe i japim fund parathënies këtu.

Në qoftë se ti e ke kuptuar parathënien, eja të hyjmë së bashku pikërisht tek e vërteta.

Merre në konsideratë këtë: Në botën e njerëzimit, nga koha e Ademit gjer tani, dy rryma të mëdha, dy linja mendimi, kanë qenë gjithmonë dhe kështu do të vazhdojnë. Si dy pemë të mëdha, ato kanë shpërndarë degët e tyre në të gjitha drejtimet dhe në çdo klasë të njerëzimit. Njëra nga ato është linja e profetësisë dhe e fesë dhe tjetra është ajo e filozofisë dhe e formave të ndryshme të saj. Sa herë që ato dy linja kanë qenë në përputhje mendimesh me njëra-tjetrën, në harmoni e të bashkuara, domethënë, në qoftë se linja e filozofisë, duke iu bashkuar linjës së fesë ka qenë e bindur dhe në shërbim të saj, bota e humanizmit ka përjetuar lumturi dhe një jetë të ndritshme shoqërore. Ndërsa, kur ato kanë qenë të ndara, e gjithë drita dhe e mira është grumbulluar tek linja e profetësisë dhe e fesë, dhe të këqijat dhe çudhëzimet u grumbulluan rreth linjës së filozofisë.

Tani, le të gjejmë origjinën dhe themelet e atyre dy linjave.

Linja e filozofisë që nuk i bindet linjës së fesë, duke marrë formën e një peme Zekkumi, i përhap errësirat e shirkut, të idhujtarisë dhe përhap çudhëzimet në të gjitha anët. Madje edhe në degën e fuqisë së mendjes, ajo prodhon frutin e Ateizmit, Materializmit dhe Natyralizmit për shkatërrimin e intelektit njerëzor. Dhe në degën e fuqisë së pasionit ajo derdh mbi kokën e njerëzimit frutat e tiranive të Nimrudit, Faraonit dhe Sheddadit. () Dhe në degën e fuqisë së orekseve e dëshirave shtazore, ajo rrit dhe mban frutat e hyjnive, idhujve dhe të atyre që pretendojnë hyjni.

Dhe përbri kësaj peme të ndyrë, pemës së Zekkumit, e ka origjinën edhe pema Tuba e Adhurimit, ajo e linjës së profetësisë, këto janë në dy fytyrat e ‘Unit’. Degët e bekuara të linjës së profetësisë në kopshtin e globit tokësor janë si më poshtë vijon:

Në degën e intelektit ajo ka rritur frutet e profetëve, të mesazhierëve, evlijave, dhe të vërtetëve. Në degën e fuqisë së shtytjes, ajo ka prodhuar mbretër engjëllorë dhe sundimtarë të drejtë. Dhe në degët e Fuqisë së tërheqjes, ajo ka prodhuar njerëz me karakter të mirë, modestë, me sjellje të mira, bujarë dhe zemërbutë. Kështu, linja e profetësisë ka treguar se si njerëzimi është fruti më i përkryer i universit. Dhe kështu origjina e kësaj peme të bekuar dhe origjina e asaj peme të ndyrë janë dy anët e unit.

Ne do t’i shpjegojmë të dy fytyrat e ‘Unit’ si rrënja dhe boshti dhe si bërthama kryesore e atyre dy pemëve:

Domethënë, Profetësia kalon duke marrë njërën anë të ‘Unit’, dhe filozofia afrohet duke marrë anën tjetër të ‘Unit’, duke bërë që ata të ndahen në mendime.

Fytyra e parë, e cila është fytyra e Profetësisë: Ajo është origjina e adhurimit të pastër dhe të vërtetë. Domethënë, ‘Uni’ e di vetveten se është një rob i bindur ndaj Krijuesit të tij. Ai e kupton se ai i shërben dikujt tjetër, dhe jo vetes. Esenca e tij ka vetëm një kuptim tregues. Domethënë, kupton se ai mban dhe përcjell kuptimin e një tjetri. Ekzistenca e tij është e varur, domethënë, ai beson se ekzistenca e tij është vetëm për shkak të Ekzistencës së një tjetri, dhe se vazhdimësia e ekzistencës së tij, është vetëm për shkak të krijueshmërisë së tij nga Ai tjetri.

Pronësia e tij është e rreme, domethënë ai e di se me lejen e pronarit të tij, ai ka një pronësi të jashtme e të përkohshme. Realiteti i tij është si një hije; domethënë, një hije e mundshme dhe e dobët që shfaq manifestimin e një realiteti të vërtetë e të domosdoshëm. Sa për funksionin e tij, duke qenë një masë dhe një peshore për Atributet dhe çështjet e Krijuesit të tij, ai është një shërbim i vetëdijshëm.

Dhe kështu në këtë anë e shikuan Unin profetët, të pastërtit dhe evlijatë, të cilët ishin nga linja e profetësisë. Ata e panë atë me këtë vështrim dhe e kuptuan të vërtetën. Ata ia dorëzuan të gjithë pronën, Pronarit të Vetëm të gjithësisë dhe dolën me përfundimin se Pronari i Gjithëlavdishëm nuk ka as ortakë e as të ngjashëm, as në sovranitetin e Tij, as në Hyjninë e Tij, as në qënien e Tij Perëndi. Ai nuk ka nevojë për ndihmës apo asistent. Çelësi i të gjitha gjërave është në Dorën e Tij. Ai është i Plotfuqishëm Absolut mbi gjithçka. Ata gjithashtu përfunduan se shkaqet janë veçse një perde e jashtme në dukje, të cilat tregojnë Fuqinë e Tij dhe madhështinë e Tij. Sa për Natyrën, ajo është vetëm se Sheriati i natyrshëm i Tij, një koleksion i ligjeve të Tij që veprojnë në univers dhe mënyra me të cilën Ai demonstron Fuqinë e Tij.

Kështu, kjo fytyrë e ndritshme, dritëdhënëse dhe e bukur është si një bërthamë e gjallë dhe kuptimplote nga e cila Krijuesi i Gjithëlavdishëm ka krijuar pemën Tuba të adhurimit, degët e bekuara të së Cilës kanë zbukuruar me fruta të ndritshëm të gjitha pjesët e botës së humanizmit. Duke larguar errësirën e të gjithë të shkuarës, ajo tregon se ajo kohë e gjatë e shkuar nuk është një vend moekzistence, dhe as një varrezë e madhe, ashtu siç e shikon filozofia, por ajo është një kopsht rreza-tues dhe një vend drite për shpirtërat e ndritshëm të cilët e kanë lënë këtë botë, duke i hequr peshat e tyre të rënda dhe qëndrojnë të lirë. Është një ngjitje e ndritur me shumë shkelëza dhe një orbitë dritash për shpërnguljen e shpirtërave me qëllim që ato të kapërcejnë e të kalojnë tek Ahireti, tek e ardhmja e lulëzuar dhe tek lumturia e përjetshme.

Fytyra e dytë, ajo përfaqësohet nga filozofia. Dhe sa për filozofinë, ajo e shikon ‘Unin’ që nuk ka kuptim tjetër përveç vetvetes së tij. Domethënë, ajo deklaron se ‘Uni’ tregon vetëm veten e tij, se kuptimi i tij është në veten e tij. Ajo mendon se ‘Uni’ punon thjesht për llogari të vetes së tij. Ajo e shikon ekzistencën e tij si të domosdoshme dhe esenciale, domethënë, ajo thotë se Ai ekziston në vetvete nga vetvetja. Ajo gabimisht pretendon se ‘Uni’ e ka vetë në pronësi jetën e vet dhe se ai është Pronari i vërtetë në sferën e tij të vendosjes e të drejtimit. Ajo e supozon atë si një të vërtetë të qëndrueshme. Dhe ajo e konsideron detyrën e ‘Unit’ të jetë plotësimi i vetes, gjë e cila buron nga dashuria për vetveten, e kështu me radhë...

Po ashtu, filozofitë i kanë ndërtuar metodat e tyre të mendimit mbi themele të tilla të prishura. Ne kemi dhënë prova të sigurta në trajtesat tona të tjera, dhe veçanërisht tek “Fjalët”, dhe sidomos tek Fjalët e Dymbëdhjeta dhe e Njëzet e Pesta, se sa të pabaza dhe sa të kalbura janë këto themele.

Madje edhe njerëzit si Platoni, Aristoteli, Ibn es-Sina dhe Farabiu, të cilët ishin përfaqësuesit më të shquar dhe autoritetet e linjës së filozofisë, thanë se “Qëllimi përfundimtar i plotësimit të humanizmit është Përngjasimi me Qënien e Domosdoshme!, domethënë, me Krijuesin xhel-le sha’nuhu.” Ata kështu dhanë një gjykim në mënyrën e Faraonit, duke e kamxhikuar egoizmin dhe duke e lejuar politeizmin të vrapojë i lirë nëpër luginat e shirkut e të çudhëzimit; ato shtruan rrugën për mënyra të ndryshme të shirkut, të adhurimit të shkaqeve, të idhujtarisë, të natyrës dhe të yjeve. Ata i mbyllën dyert e pafuqisë, dobësisë, varfërisë, nevojës, mangësisë dhe të paplotësisë, të cilat janë vetjake të brendshme -thelbësore- për qëniet njerëzore, dhe kështu bllo- kuan rrugën për adhurimin e Zotit xh.sh... Duke qenë të zhytur në Natyralizëm dhe duke qenë krejtësisht të paaftë të dalin nga shirku, ata qenë të pamundur të gjejnë derën e gjërë të falënderimeve...

Nga ana tjetër, Linja e Profetësisë konsideroi, në mënyrën e një adhuruesi, se qëllimi i Humanizmit dhe detyra e qënieve njerëzore është të brumosen me moralet e dhëna nga Zoti xh.sh. dhe me sjelljet e mira dhe, duke njohur pafuqinë e tyre, të kërkojnë strehim tek Fuqia Hyjnore.. dhe duke parë dobësinë e tyre të mbështeten tek Fuqia Hyjnore.. duke kuptuar varfërinë e tyre të besojnë tek mëshira Hyjnore.. duke shikuar nevojën e tyre të kërkojnë ndihmë nga pasuria Hyjnore.. duke parë gabimet e tyre të kërkojnë falje nëpërmjet faljes Hyjnore.. dhe duke kuptuar mangësinë e tyre të jenë lavdërues të Plotësimit Hyjnor..

Kështu, meqenëse filozofia nuk i bindet linjës së fesë, ajo ka humbur rrugën e saj, dhe ‘Uni’ ka marrë frerat në duart e tij dhe nxiton e rend në të gjitha llojet e çudhëzimit. Dhe kështu mbiu pema e Zekkumit në majën e kësaj ane të fytyrës së ‘Unit’ e cila gllabëroi më shumë se gjysmën e njerëzmit.

Kështu, në degën e fuqisë së dëshirave shtazore të asaj peme, frutat që ajo i ka paraqitur njerëzimit, janë idhujt dhe perënditë, sepse sipas parimeve të filozofisë, forca është miratuar si parim themelor, si: “Forca është e drejta” -arsyeja është me të fortin-. Madje filozofia thotë: “E gjithë fuqia është për më të fortin,” ‘fituesi i merr të gjitha’, dhe “në forcë është e drejta”, () ajo i ka dhënë mbështetje morale tiranisë, ka brohoritur shtypjen në kuptim, ka inkurajuar despotët dhe i ka nxitur shtypësit për të pretenduar hyjninë.

Gjithashtu, duke e uzurpuar bukurinë në veprat e artit dhe hijeshinë në finesë në dekorim e zbukurim, dhe duke ua atribuar ato vetë veprave të artit dhe dekorimit të tyre, dhe duke mos i lidhur ato me shfaqjen e Bukurisë së shenjtë e të pastër të Krijuesit dhe Skalitësit Madhështor, ajo thotë: “Sa e bukur është kjo”, në vend të “Sa bukur është bërë kjo”, duke e bërë kështu secilën nga ato bukuri një idhull të denjë për adhurim.

Për më tepër, ajo admiron shfaqjet e famës dhe bukurinë e jashtme prej hipokrizie dhe namin e mburrjen, ajo mund t’i shitet cilitdo, ajo u ka brohoritur hipokritëve dhe i ka shtyrë ata që të vazhdojnë në padrejtësinë e tyre duke bërë nga shembujt e idhujve, monumente njerëzish, për adhuruesit e tyre. ()

Në degën e fuqisë së pasionit të asaj peme, ajo ka rritur frutat e Nimrudëve, Faraonëve dhe Sheddadëve, të mëdhenj e të vegjël, duke sunduar mbi njerëzimin e mjerë. Në degën e fuqisë së intelektit, ajo ka prodhuar fruta si Ateizmin, Materializmin dhe Natyralizmin në mendjen e humanizmit, dhe e ka ngatërruar, shpërndarë dhe e ka bërë atë njëmijë copash..

Tani, me qëllim që të ndriçohet kjo e vërtetë, ne do të krahasojmë rezultatet të cilat kanë lindur nga themelet e shëndosha të linjës së profetësisë me ato që burojnë nga themelet e kalbura të rrugës së filozofisë, dhe do të përmendim tre ose katër shembuj prej mijëra krahasimesh.

Shembulli i parë: Sipas rregullit të: تَخَلَّقُوا بِاَخ۟لَاقِ اللّٰهِ “Brumosuni me moralet e dhëna nga Zoti xh.sh.”, i cili është njëri nga parimet e linjës së profetësisë lidhur me jetën individuale, ndodhet instruksioni: “Dallohuni nga etika me etikën dhe me moralet e dhëna nga Zoti xh. sh. dhe kthehuni drejt Zotit të Plotfuqishëm me përulësi duke pranuar pafuqinë tuaj, varfërinë dhe mangësinë, dhe kështu jini robër të sinqertë në prezencën e Tij.” Atëherë ku është ky parim në krahasimin me rregulin egoist të filozofisë i cili është: “Përpiqu të imitosh Ekzistuesin e Vetëm të domosdoshëm!” që u bë synimi i njerëzimit për plotësim, dhe ku është esenca e humanizmit e cila është brumosur me pafuqi të pafundme, me dobësi, me varfëri dhe nevojë, dhe ku është Esenca e Ekzistuesit të vetëm të domsdoshëm i cili është i Plotfuqishëm pafundësisht, i gjithëpushtetshëm, i vetëmjaftueshëm, dhe absolutisht pa asnjë nevojë!...

Shembulli i dytë: Midis parimeve të linjës së profetësisë lidhur me jetën shoqërore janë ato të ndihmës së ndërsjellë (reciproke), shpirtëmadhësia dhe bujaria.

Ky parim sundon në të gjithë universin, duke filluar nga Dielli dhe Hëna dhe duke përfunduar tek bimët dhe kafshët, sepse ti, për shembull, i shikon bimët t’u japin ndihmë kafshëve, dhe kafshët u japin ndihmë qënieve njerëzore, madje edhe grimcat e ushqimit mbështesin qelizat e trupit. Ndërsa midis parimeve të linjës së filozofisë lidhur me jetën sociale është parimi i “konfliktit”, i cili buron nga keqpërdorimi i natyrave dhe i prirjeve të tyre të bashkëlindura nga një numër tiranësh, nga njerëz brutalë e mizorë dhe nga njerëz të egër e barbarë, madje aq shumë është zhytur filozofia në humbjen e saj, saqë ajo e ka marrë këtë parimin e “konfliktit” si themelor dhe të përgjithshëm, dhe si e çmendur ka deklaruar: “Jeta është një konflikt.”

Shembulli i tretë: Një nga rezultatet e vlefshme dhe nga parimet e lartësuara të linjës së profetësisë lidhur me Unitetin Hyjnor është:

اَل۟وَاحِدُ لَا يَص۟دُرُ اِلَّا عَنِ ال۟وَاحِدِ “Në qoftë se një gjë ka unitet, ajo duhet të burojë vetëm nga Një i vetëm.” Domethënë, meqenëse çdo gjë në vet- vete dhe tek të gjitha gjërat kolektivisht ka unitet, duhet patjetër që ato të jenë nga krijimi i një Qënieje të Vetme.”

Ndërsa njëri nga parimet e filozofisë së lashtë dhe nga besimi i saj është: اَل۟وَاحِدُ لَا يَص۟دُرُ عَن۟هُ اِلَّا ال۟وَاحِدُ “Nga njëri del (buron) vetëm një.” Domethënë, “Nga një person, vetëm një gjë e vetme mund të burojë, pastaj çdo gjë tjetër buron prej tij nëpërmjet ndërmjetësve.” Ky parim i gabuar e mashtrues i filozofisë i cili është i njollosur nga shirku e paraqet edhe të Vetëmjaftueshmin Absolut dhe të Plotfuqishmin Absolut sikur është në nevojë për ndërmjetësuesit e pafuqishëm, si dhe u jep të gjitha shkaqeve dhe ndërmjetësuesve një lloj ortakërie në Hyjninë e Tij. Ajo i atribuon Krijuesit të Gjithëlavdishëm titullin e “Motorit parësor” -Mendjes së parë-, titull ky që në fakt tregon statusin e krijesës. Dhe, për më tepër, ajo ua ndan pjesën tjetër të sovranitetit të Tij shkaqeve dhe ndërmjetësve, dhe kështu ajo hap rrugën e shirkut në mënyrën më gjithëpërfshirëse. Në qoftë se iluministët -ishrakijunët-, të cilët ishin filozofë të shquar, do të thonin absurditete e fjalë boshe si kjo, ju mund ta magjinoni se sa shumë absurde do të ishte ajo çfarë thonë filozofët më të ulët, si materialistët dhe natyralistët.

Shembulli i katërt: Sipas kuptimit të: وَ اِن۟ مِن۟ شَى۟ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَم۟دِهٖ

“Dhe s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij.”(), i cili është njëri nga parimet e urta të profetësisë, “Në qoftë se qëllimi dhe urtësia e çdo gjëje, dhe sidomos e çdo gjëje të gjallë, ka një aspekt i cili shikon tek vetë qënia, atëherë qëllimet që kanë të bëjnë me Autorin dhe shembujt e urtësisë të cilët shikojnë Krijuesin e tyre duhet të jenë me mijëra. Çdo gjë, e madje një frut i vetëm, për shembull, ka aq shumë urtësi dhe aq shumë qëllime, aq sa të gjithë frutat e një peme.”

Ky parim, i cili është një e vërtetë e pastër, rrjedh nga bashkimi i njërës prej formave të filozofisë me linjën e profetësisë. Ndërsa parimet absurde të një filozofie mashtruese që nuk i janë bashkuar kësaj linje, thonë: “Urtësia e krijimit të çdo qënie të gjallë dhe dobia e saj shikojnë tek vetvetja, ose lidhen me dobitë për njerëzimin” . Kështu duke konsi- deruar në të një kotësi shumë të pakuptimtë, filozofia ia bashkangjit një qëllim, një frut të vockël, një pemeje aq të madhe sa një mal.

Për shkak se kjo e vërtetë është shpjeguar deri diku tek e Vërteta e Dhjetë e Fjalës së Dhjetë,

dhe disa pjesë janë përmendur deri diku në një trajtesë të titulluar “El-levamiu” (rrezëllimat) () , ne e kemi prerë shkurt atë këtu. Megjithatë, ju mund t’i zgjeroni në mijëra këto katër shembuj në mijëra.

Për shkak të këtyre themeleve të kalbura dhe rezultateve shkatërrimtare të filozofisë, njerëzit gjenialë midis filozofëve muslimanë si Ibnu Sina dhe Farabiu u joshën nga shkëlqimi i saj i jashtëm dhe u mashtruan në zgjedhjen e kësaj rruge, kështu ata mezi fituan vetëm rangun e një besimtari të zakonshëm. Madje Imam Gazali, Huxhxhetul Islam -Prova e Islamit- nuk ua dha atyre as këtë rang të ulët.

Gjithashtu, me në krye mu’tezilitët, të cilët ishin midis dijetarëve më të shquar të shkencave Islame, duke u ngashënjyer e tërhqeur nga shkëlqimi i jashtëm i filozofisë, dhe duke u lidhur shumë ngushtë me të, e pretenduan mendjen të ishte e vetëmjaftueshme. Për shkak të kësaj ata mundën të arrinin vetëm rangun e një besimtari të devijuar e novator.

Për më tepër, për shkak se ato figura të shquara të letërsisë së Islamit, si Abu al Ala el Maariu, i cili ishte me famë për pesimizmin e tij, dhe Umer Hajjami, i cili u karakterizua nga vajtimi i tij i mjerueshëm, morën kënaqësinë tek filozofia ledhatuese për nefset e tyre urdhërues për të liga, dhe kështu ata morën kundërshtimet dhe qëndrimet dënuese, qortuese e përbuzëse si dhe goditjet frenuese e ndëshkuese prej njerëzve të së vërtetës e të plotësimit, të cilët u thanë atyre: “Ju jeni të pafytyrë, ju po hyni në pafesi, ju po përgatisni mosbesitarë.”

Një rezultat tjetër i themeleve të kalbura të linjës së filozofisë është se, megjithëse ‘Uni’ ka në vetvete vetëm një esencë të dobët, sikur të ishte ajër ose avull, mirëpo për shkak se qëndrimi fatzi i filozofisë e shikon atë si të lidhur vetëm me vetveten, ai lëngëzohet, pra ai ‘Uni’ si avull sikur bëhet lëng; dhe atëherë, për shkak të familiaritetit të tij dhe preokupimit me materializmin, ai ngurtësohet e fortësohet; pastaj, nëpërmjet neglizhencës dhe mohimit, ai egoizëm, Uni, ngrin.

Pastaj, nëpërmjet kryengritjes e mosbindjes ndaj urdhërave të Zotit xh.sh., ai bëhet, opak -i errët, i patejdukshëm- duke humbur tejdukshmërinë e tij; pastaj gradualisht bëhet më i dendur e më i trashë derisa mbështjell e gëlltit pronarin e tij. Më vonë ai bëhet i fryrë dhe i zgjeruar me mendimet e njerëzimit. Pastaj duke supozuar pjesën tjetër të humanizmit, dhe madje edhe shkaqet të jenë, si vetja e tij, ndonëse ato nuk e pranojnë këtë dhe e mohojnë, ai u jep secilës prej tyre statusin e një Faraoni.

Atëherë tek kjo pikë ai merr pozitën e tij duke kundërshtuar urdhërat e Zotit të Gjithëlavdishëm, dhe thotë:

مَن۟ يُح۟يِى ال۟عِظَامَ وَ هِىَ رَمٖيمٌ “Kush do t’u japë jetë këtyre kockave kur të jenë kalbur e të jenë bërë pluhur?” () Dhe si një sfidë, e akuzon të Gjithëfuqishmin Absolut për pafuqi. Ai madje ul e zhvleftëson Aributet e Krijuesit të Gjithëlavdishëm. Ai ose i mohon, ose i ndryshon ose i shtrembëron ato që nuk u përshtaten interesave të tij dhe çfarë nuk e kënaq nefsin e tij si Faraoni.

Për ta përmbledhur:

Një grup filozofësh duke e quajtur Zotin e Plotfuqishëm: “i Vetëdomosdoshmi”, i mohuan Atij zgjedhjen dhe dëshirën. Ata mohuan dëshminë e pafundme të të gjithë universit, e cila provon se Ai ka zgjedhje. Subhanall-llah! Sa çudi! Megjithëse të gjitha qëniet në univers duke filluar nga grimca më e vogël deri tek dielli, tregojnë se Krijuesi ka zgjedhje, secila me individualitetin e saj të caktuar, rregu-llin, urtësinë dhe masën, kjo filozofi e verbër refuzoi për ta shikuar Atë.

Për më tepër, një grup tjetër filozofësh tha: Njohuria Hyjnore nuk është lidhur me çështjet e pjesshme të parëndësishme dhe mohuan njohurinë Hyjnore, gjithëpërfshirëse dhe madhështore. Duke folur kështu ata hodhën poshtë dëshminë e vërtetë të të gjitha qënieve.

Përveç kësaj, duke ia atribuuar pasojat shkaqeve, filozofia i jep dorës së Natyrës aftësinë krijuese. Ashtu siç është provuar në mënyrë të sigurt në Fjalën e Njëzet e Dy, meqenëse filozofia nuk e shikon vulën e ndritshme mbi gjithçka që tregon Krijuesin e të gjitha gjërave, dhe e pretendon natyrën të jetë Krijuesi, e cila është e pafuqishme, e pajetë, e pavetëdijshme dhe e verbër, dhe fuqia e jashtme e të cilës është në të dyja duart e rastësisë dhe të forcës, të cilat gjithashtu janë të verbëra, ajo ia atribuon Natyrës disa qënie, kur çdonjëra prej të cilave shpreh mijëra shembuj të urtësisë së lartë dhe është si një mesazh i Krijuesit Madhështor.

Përveç kësaj, filozofët nuk e gjetën derën, nuk u drejtuan për tek Ringjallja dhe Bota tjetër, të cilat, siç është provuar në Fjalën e Dhjetë, Zoti i Plotfuqishëm, me të gjithë Emrat e Tij, dhe Universi me të gjithë të vërtetat e Tij, dhe linja e profetësisë me të gjitha verifikimet e saj, dhe librat e shpallur me të gjitha vërsetet e tyre, i demonstrojnë. Prandaj filozofia e mohoi ringjalljen dhe pretendoi përjetësinë e shpirëtrave.

Ju mund të nxirrni si përfundim të deduktueshëm prej këtyre besëtytnive se cilat do të ishin pikëpamjet e tyre mbi çështje të tjera. Po, sikur shejtanët i kanë rrëmbyer me forcë mendjet e filozofëve ateistë dhe sikur i kanë marrë me sqepin e ‘Unit’ dhe me kthetrat e tij, dhe i kanë hedhur në luginat e çudhëzimit.

Kështu ‘Uni’ në botën e vogël –që është njeriu-, është si Natyra në Botën e madhe. Që të dyja ato janë idhuj.

فَمَن۟ يَك۟فُر۟ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤ۟مِن۟ بِاللّٰهِ فَقَدِ اس۟تَم۟سَكَ بِال۟عُر۟وَةِ ال۟وُث۟قٰى لَا ان۟فِصَامَ لَهَا وَاللّٰهُ سَمٖيعٌ عَلٖيمٌ

“Kushdo që mohon Tagutin dhe beson në All-llahun, atëherë ai ka rrokur mbajtësin më të sigurt që nuk thyhet kurrë. Dhe All-llahu është Gjithëdëgjuesi, i Gjithëdituri”()

Unë shikova diçka që i ngjasonte një ëndrre ose vizioni, ose një ngjarjeje imagjinare, si më poshtë vijon:

Unë e pashë veten në një shkretëtirë të madhe. Një shtresë e errët, dëshpëruese dhe mbytëse reje kishte mbuluar gjithë sipërfaqen e tokës. Nuk kishte as fllad, as dritë dhe as ujë... dhe nuk gjendej asnjëra prej tyre. Unë imagjinova se gjithandej kishte plot kuçedra, përbindësha dhe krijesa të tmerrshme e të rrezikshme. Në zemrën time m’u shfaq se në anën tjetër të kësaj toke duhet të kishte dritë, fllad dhe ujë. Ishte e domosdoshme për të shkuar atje. Ndërkohë kuptova se po shtyhesha për atje në mënyrë të pavullnetshme. U futa në një shpellë nën tokë, e cila i ngjasonte një tuneli nën male dhe dalëngadalë eca në brendësi të tokës. Unë shikova se shumë njerëz kishin kaluar në këtë rrugë nëntokësore para meje, por pa e plotësuar udhëtimin, pasi mbetën në vendet e tyre të mbytur. Unë shikova gjurmët e këmbëve të tyre, një herë unë dëgjova disa nga zërat e tyre dhe pastaj ato zëra u ndërprenë.

O shoku im, që po më shoqëron mua në udhëtimin tim imagjinar! Ajo tokë është natyra dhe filozofia Natyraliste. Tuneli është rruga që kanë hapur filozofët me mendimin e tyre me qëllim që ta arrijnë të vërtetën. Gjurmët e këmbëve të tyre që unë pashë ishin ato filozofë të famshëm si Platoni dhe Aristoteli. () Zërat që dëgjova, ishin zërat e gjenive si Ibnu Sina dhe Farabiu. Po, në të vërtetë, unë shikoja disa fjalë dhe parime në disa vende të ndryshëm që i pati thënë Ibnu Sina, por ai kishte ngecur, krejtësisht ai nuk mundi të shkonte më tutje, domethënë ai u mbyt para se të arrinte të vërtetën. Sidoqoftë, me qëllim që të të shpëtojë ty nga kureshtja, unë të tregova ty një pjesë të vogël të së vërtetës. Tani unë po i kthehem udhëtimit tim.

Dalëngadalë unë kuptova se mua më ishin dhënë në dorë dy gjëra për t’i përdorur. Njëra ishte një elektrik dore, ai do të largonte errësirat e dendura të Natyrës nëntokësore. Gjëja tjetër ishte një mjet i madh i cili, duke thyer shkrepa të fuqishëm dhe shkëmbinj të mëdhenj si male, do të hapte një rrugë për mua. Atëherë, një zë më tha tek veshi im: “Ky elektrik dore dhe ky mjet të janë dhënë ty nga thesari i Kur’anit.” Kështu, udhëtova për një kohë të gjatë në këtë rrugë. Atëherë, papritmas, dola në anën tjetër. Unë pashë një botë ku gjithçka ishte gazmore, drita e diellit shndëriste në një qiell të pastër e të bukur pa re, frynte një fllad gjallërues dhe rrjedhte një ujë i shijshëm jetëdhënës. Ndërkohë thashë: “El hamdu lil-lah!” I gjithë falënderimi i takon Zotit xh.sh.! Atëherë kuptova se Unë nuk e kisha në pronësi veten time, dikush po më testonte e po më provonte mua.

Ndërsa në pjesën e parë të udhëtimit, e gjeta veten në atë shkretëtirë të madhe nën renë mbytëse, dhe megjithëse tani në një rrugë tjetër, përsëri dikush po më shtynte mua, këtë herë nuk ishte nën tokë, përkundrazi, unë po e bëja këtë udhëtim të gjatë mbi faqen e tokës me qëllim që të arrija anën tjetër. Unë pashë në këtë udhëtim gjëra aq të çuditshme e plot kureshtje saqë ato nuk mund të përshkruhen: deti ishte në fortunë e i zemëruar me mua. Stuhitë më kërcënonin dhe gjithçka më shkaktonte problem. Por përsëri me mjetet e udhëtimit që më ishin dhënë nga Kur’ani, i mposhta ato dhe i kalova. Gjatë rrugës unë pashë se gjithandej ndodheshin kufomat e udhëtarëve. Ata që kishin plotësuar udhëtimin e tyre ishin një në njëmijë. Sidoqoftë.. duke pas shpëtuar nga errësirat e asaj reje mbytëse unë kisha arritur anën tjetër të tokës dhe kisha dalë në shikimin e plotë të diellit të shklëqyer të realitetit. Duke marrë frymë në flladin gjallërues, unë thashë: “El hamdu lil-lah.” I gjithë falënderimi i takon Zotit xh.sh. Ndërkaq, fillova të sodis përreth asaj bote të bukur si Parajsa.

Pastaj unë pashë se ndodhej dikush që nuk do të më linte mua të qëndroja këtu. Menjëherë ai më mori nga ajo shkretëtirë e madhe sikur donte të më tregonte një rrugë tjetër. Atje pashë lloje të ndryshme gjërash, disa si aeroplanë, disa si makina, disa si çikrikë, vinça, të cilët sikur kishin zbritur nga lartë me ashensorë.

Kështu, cilido njeri mund të lidhej me njërën nga ato gjëra, sipas aftësisë dhe fuqisë së tij dhe me të ngjitej lart. Edhe unë gjithashtu hipa në njërën prej tyre dhe për një minut ajo më ngjiti sipër reve dhe sipër majeve të bukura, të blerta e të mahnitshme të maleve; madje retë nuk arritën më shumë se gjysmën e rrugës lart maleve. Gjithandej frynin erërat dhe flladet më të buta, gjithkund gjendej uji më i shijshëm dhe dritat më të buta. Unë pashë se gjithandej ndodheshin këto mjete të ndritshme ngjitjeje që u ngjasonin ashensorëve. Megjithëse unë i kisha parë ato në të parën e dy pjesëve të udhëtimit tim dhe mbi anën tjetër të tokës, unë nuk i kisha kuptuar se çfarë ishin ato. Tani kuptova se ato ishin shfaqjet e vërseteve të Kur’anit Gjithurtësi.

Kështu, rruga e parë, e cila tregohet nga وَلَا الضَّٓالّٖينَ “Jo në rrugën e atyre të cilët humbën”, është ajo e atyre që janë të mbytur në Natyrë dhe të cilët janë ndjekësit e filozofisë së Natyralizmit. Ju keni parë në këtë Rrugën e parë se sa shumë vështirësi ndodhen në kalimin për tek e vërteta dhe drita.

Rruga e dytë, e cila tregohet nga, غَي۟رِ ال۟مَغ۟ضُوبِ “Jo në rrugën e atyre që merituan zemërimin Tënd mbi vete” është ajo e atyre që adhurojnë shkaqet dhe e atyre të cilët i japin fuqi për të krijuar dhe efekt ndërmjetësve ashtu si filozofët peripatetikë-aristotelianë. Këta u përpoqën të arrinin realitetin e të vërtetave dhe njohjen e Ekzistuesit të Vetëm të Domosdoshëm, vetëm nëpërmjet arsyes dhe itelektit.

Sa për rrugën e tretë, e cila tregohet nga اَلَّذٖينَ اَن۟عَم۟تَ عَلَي۟هِم۟ “Në rrugën e atyre të cilëve Ti u ke dhuruar mirësinë Tënde”, ajo është rruga e ndritshme e njerëzve të Kur’anit, të cilët janë njerëzit e rrugës së drejtë. Rruga e ndritshme është një rrugë brilante e shpallur dhe e dhuruar nga i Gjithëmëshirshmi i vetëm. Ajo është rruga më e shkurtër, më e lehtë dhe më e sigurta dhe ajo është e hapur për gjithkënd.

QËLLIMI I DYTË

Lidhet me Transformimin e grimcave të vogla

Qëllimi i dytë tregon një xhevahir të vetëm nga thesari i vërsetit të mëposhtëm.

وَقَالَ الَّذٖينَ كَفَرُوا لَا تَا۟تٖينَا السَّاعَةُ قُل۟ بَلٰى وَ رَبّٖى لَتَا۟تِيَنَّكُم۟ عَالِمِ ال۟غَي۟بِ لَا يَع۟زُبُ عَن۟هُ مِث۟قَالُ ذَرَّةٍ فِى السَّمٰوَاتِ وَلَا فِى ال۟اَر۟ضِ وَلَٓا اَص۟غَرُ مِن۟ ذٰلِكَ وَلَٓا اَك۟بَرُ اِلَّا فٖى كِتَابٍ مُبٖينٍ

“Dhe ata që nuk besojnë, thonë: ‘Ora nuk do të vijë tek ne’. Thuaju (o Muhammed): ‘Po, për Zotin tim! Ajo do të vijë mbi ju (për All-llahun!) i Gjithëdituri i së fshehtës. As edhe një atom, ose më i vogël se ai, ose më i madh nuk shpëton nga Dijenia e Tij në qiej ose në tokë, veçse është në Librin e Qartë.”()

[Ky gëllimi i Dytë tregon vetëm sa nje peshe atomi, prej thesarit të madh te këtij vërseti; domethënë, ai tregon vetêm disa xhevahire nga arkat që janë grimcat. Ky diskuton në një shkalle të vogël levizjen dhe detyrat e grimcave. Ky gellim perbëhet nga nje "Parathënie" dhe "Tre Pika".]

PARATHËNIE

Transformimet e grimcave janë: Dridhjet, lëkundjet, dhe bredhjet që ndodhin gjatë kohës që janë duke u shkruar shenjat e krijimit në librin e universit nga pena e fuqisë së Skalitësit të Parapërjetësisë. Ato nuk janë lojëra të rastësisë apo një lëvizje kuturu, të parregullt, dhe të paqëllimtë ashtu siç e pandehin materialistët dhe natyralistët, sepse: Ashtu si të gjitha qëniet, çdo grimcë thotë në fillimin e lëvizjes së saj “Bismil-lah” -me Emrin e All-llahut-, sepse: ajo, e cila është sa një kokër gruri, mban pesha që kalojnë pafundësisht fuqinë e saj, ashtu si fara e pishës që mban mbi shpatulla pemën e saj gjigante...

Pastaj kur plotëson detyrën e saj, ajo thotë: “El hamdu lil-lah” Lavdia i takon All-llahut, sepse duke shfaqur një art që është i bukur dhe plot qëllim dhe një dekorim që është i hijshëm dhe plot dobi sa habisin mendjet, ajo shfaq një vepër arti ashtu si një poemë, në lavdërimin e Krijuesit të Gjithëlavdishëm; për shembull: shikoji me vëmendje shegat dhe misrin.

Në të vërtetë, Transformimet e grimcave () janë lëvizja dhe dridhjet kuptimplote që veprojnë në përputhje me urdhrin dhe parimet e ‘Librit të Qartë’, i cili është titulli i Njohjes Hyjnore dhe i Urdhrit, është vendosja dhe dispozita ligjore e origjinës së shkuar dhe i pasardhësve të së ardhmes së çdo gjëje në Botën e të Padukshmes.

Ato veprojnë nëpërmjet tejshkrimit -transkriptimit, kopjimit- nga ‘Libri i Qartë’, i cili ëshë një titull për Fuqinë Hyjnore dhe Dëshirën. Ai formohet nga e tashmja dhe nga bota e dukshme, si dhe përbëhet nga ushtrimi i lirë i pushtetit të asaj fuqie dhe dëshire në krijimin e gjërave.

Kështu, kjo lëvizje dhe këto dridhje kuptimplote burojnë nga shkrimi dhe nga skicimi i fjalëve të Fuqisë në “Pllakën e shkrimit të zhdukjes dhe të ripohimit”, e cila është një fletë metaforike, dhe realiteti i rrjedhës së kohës.

PIKA E PARË:

Pika e parë diskuton dy çështje:

Çështja e pare:

Në çdo lëvizje dhe në çdo qetësi të çdo grimce, shndrisin Dy dritat e Unitetit Hyjnor si dy Diej,

sepse siç është provuar shkurtazi në Treguesin e Parë të Fjalës së Dhjetë dhe me hollësi tek Fjala e Njëzet e Dy, në qoftë se çdo grimcë nuk do të ishte një nëpunëse e ngarkuar nga Zoti xh.sh. duke vepruar me lejen e Tij dhe nën autoritetin e Tij, dhe në qoftë se ajo nuk do të transformohej me Njohurinë dhe me Fuqinë e Tij, atëherë çdo grimcë duhej të kishte njohje të pafundme dhe Fuqi të pakufishme; ajo duhej të kishte sy që të shikonte gjithçka, një fytyrë që të orientohej drejt të gjitha gjërave dhe të kishte autoritet mbi të gjitha gjërat, sepse çdo grimcë prej elementeve vepron ose mund të veprojë në një mënyrë të rregullt tek të gjitha qëniet e gjalla. Por, rregulli brenda gjërave dhe ligjeve në përputhje me të cilat ato formohen, ndryshojnë nga njëra gjë tek tjetra.

Në qoftë se rregulli nuk do të ishte i njohur për grimcat, ato nuk do të mund të vepronin, madje edhe në qoftë se do të mund të vepronin, ato nuk do të mund të vepronin pa gabim. Mirëpo ato funksionojnë pa gabim. Atëherë, grimcat të cilat po kryejnë detyrat e tyre në qëniet, ose veproj-në me lejen dhe në përputhje me urdhërat e të Vetmit i Cili zotëron njohuri gjithëpërfshirëse për gjithçka dhe brenda dijes dhe dëshirës së Tij, ose do të duhej që ato grimca të kishin Njohuri Gjithëpërfshi-rëse dhe Fuqi Absolute.

Po, në të vërtetë, të gjitha grimcat e ajrit mund të futen në të gjitha trupat e qënieve të gjalla, në frutet e të gjitha luleve dhe në strukturat e të gjitha gjetheve. Ato mund të veprojnë brenda tyre, ndonëse mënyra në të cilën ato formohen janë të gjitha të ndryshme dhe rregulli e sistemet e tyre janë krejtësisht të dallueshëm. Në qoftë se, për shembull, fabrika e një fruti fiku do të ishte e ngjashme me një vegjë -tezgjah- për thurje, fabrika e frutit të shegës do të ishte e ngjashme me fabrikën e prodhimit të sheqerit dhe kështu me radhë... dhe programet e struktu- rave të tyre dhe trupat, që të gjithë ndryshojnë nga njëri-tjetri. Atëherë, një grimcë e ajrit futet ose mund të hyjë tek të gjitha ato. Ajo merr pozitën e saj dhe vepron në një mënyrë të urtë, mjeshtërisht e pa gabime. Dhe sapo të përfundojë detyrën e saj, ajo largohet.

Kështu, grimca e lëvizshme në ajrin e lëvizshëm ose duhet t’i njihte format, trajtat, masat dhe trajtëzimet me të cilat vishen bimët e kafshët, dhe madje edhe frutat dhe lulet, ose ajo grimcë duhet të jetë një nëpunëse duke vepruar me urdhrin dhe vullnetin e Një të vetmi që njeh gjithçka. Po ashtu, çdo grimcë e palëvizshme në dheun e qetë të palëvizshëm, meqenëse ka aftësi për të qenë mjeti dhe vendi i mbjelljes për të gjitha farërat e të gjitha bimëve të lulëzuara dhe e pemëve frutdhënëse, sepse në qoftë se ajo farë do të hidhej në një grusht dhé, që përbëhet nga grimca të ngjashme, si të ishin një grimcë e vetme, dhe do të takonte cilëndo farë që gjendet në të; atëherë ajo do të gjente një fabrikë të veçantë për të dhe të gjitha pajisjet dhe makineritë e domosdoshme për drejtimin e asaj fabrike; domethënë do të gjendeshin në atë grusht dhé, e cila është shtëpiza e grimcës, fabrika dhe makineri jolëndore të holla të panumërta aq sa numri i llojeve të bimëve, të pemëve, të luleve dhe të fruteve! Ose ndryshe do të duhej të ishte një njohje e gjërë e mrekullueshme dhe një fuqi gjithëpërfshirëse për gjithçka nga asgjëja, ose ato detyra kryhen me urdhrin dhe me lejen e Një të Vetmi i Cili është i Gjithëditur mbi gjithçka, dhe përmes forcës dhe fuqisë të Një të Vetmi i Cili është i Plotfuqishëm absolut mbi të gjitha gjërat.

Po, në të vërtetë, në qoftë se një njeri i paushtruar, i papërvojë, i thjeshtë, i zakonshëm dhe i verbër do të shkonte në Evropë dhe, në qoftë se do të hynte atje tek të gjitha fabrikat dhe tezgjahet, dhe do të shfaqte një mjeshtëri e urti artistike në një shkallë të tillë, saqë gjithkush do të mbetej shtang pa gojë nga habia, padyshim, ai që do të kishte sa një grimcë vetëdije do ta dinte me siguri se personi në fjalë nuk po vepronte me iniciativën e vet, porse një profesor mjeshtër e ka instruktuar atë dhe e ka bërë atë të punojë.

Dhe në qoftë se, gjithashtu, do të ndodhej një njeri i verbër dhe i pafuqishëm i cili ka jetuar në një shtëpi të thjeshtë të vogël dhe është i paaftë madje të ngrihet edhe nga vendi i tij, dhe në qoftë se copëza të vogëla guri dhe copa e thërrime prej materialeve, si kockat ose pambuku, do të hynin në shtëpizën e tij, dhe pastaj do të dilnin prej asaj shtëpize thasë sheqeri, dengje pëlhurash, me mijëra xhevahire, rroba të punuara për bukuri të veshura me gurë të çmuar, dhe ushqime të shijshme, atëherë a nuk do të thonte ai që do të kishte mend sa një grimcë se:

“Ai njeri i verbër fatkeq që nuk mund të ngrihej as nga vendi i tij, është vetëm një derëtar i dobët ose thjesht një shërbëtor ose një shul tek dera e fabrikës së një Pronari mrekullibërës, e cila është burim i mrekullive të Tij.”

Pikërisht në të njëjtën mënyrë, lëvizja dhe detyrat e grimcave të ajrit në bimët, pemët dhe në lulet e frutat, secila prej tyre është një mesazh i Krijuesit të vetëm të përjetshëm, është një vepër antike Hyjnore arti, një mrekulli e Fuqisë Hyjnore, një çudi e urtësisë Hyjnore; ato tregojnë se grimcat po veprojnë nën urdhrin dhe dëshirën e një Autori të Gjithurtë e të Gjithëlavdishëm dhe të Një Krijuesi Gjithëbujar e Hirplotë.

Të gjitha grimcat e dheut gjithashtu, meqenëse ato janë burimi dhe mjetet për filizat dhe bimët e prodhuara nga farërat, secila prej tyre është një fabrikë e ndryshme dhe bankë pune, një presë tipografike e ndryshme, një thesar, një antikë, një afishe, një manifest i ndryshëm duke shpallur Emrat e Krijuesit të Gjithëlavdishëm, ajo është një poemë duke i thurur laevde plotësimeve të Tij, dhe është aq e sigurt sa dy dhe dy bëjnë katër, se ato po veprojnë me urdhrin, me lejen, dhe nëpërmjet vullnetit dhe fuqisë së Një Krijuesi të Gjithëlavdishëm i Cili është Pronari i urdhrit “Bëhu! dhe ajo bëhet!”, urdhrit të të Cilit i nënshtrohet çdo gjë. Në këtë ne besojmë...

Çështja e dytë:

Çështja e dytë është një tregues i shkurtër për detyrat dhe shembujt e urtësisë në lëvizjen e grimcave.

Materialistët, përdorimi i arsyeve të të cilëve është kufizuar drejtëpërdrejtë me atë çfarë është e dukshme për sytë e tyre, në filozofitë e tyre absurde të cilat mbështeten mbi themelet e kotësisë, i kanë marrë transformimet e grimcave, të cilat ata i vlerësojnë si rezultatet e rastësisë, si bazat themeltare të të gjitha parimeve të tyre dhe kanë treguar se artifaktet Hyjnore dhe krijesat shkaktohen nga ato transformime.

Ai i cili do të kishte një grimcë vetëdije do ta dinte me siguri se sa në kundërshtim me arsyen është të atribuarit e këtyre krijesave të stolisura me shembuj të pafundmë urtësie diçkaje që bazohet mbi rastësinë e paqëllimtë e të pakuptimtë, e cila është krejtësisht pa rregull.

Ndërsa nga kënvështrimi i urtësisë së Kur’anit të Gjithurtë, transformimet e grimcave kanë shumë qëllime e detyra dhe demonstrojnë shumë shembuj urtësie. Kur’ani i tregon këto detyra dhe shembuj urtësie nëpërmjet shumë vërseteve të tij, si:

وَ اِن۟ مِن۟ شَى۟ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَم۟دِ “Dhe s’ka gjë që të mos e lëvdojë lartësinë e Tij.” () Ne do të përmendim disa nga këto nëpërmjet shembujve.

I pari: Duke ripërtërirë e rifreskuar shfaqjet e aktit të Tij të krijimit, Ekzistuesi i Domosdoshëm dhe Krijuesi i Gjithëlavdishëm i bën grimcat të lëvizin dhe i vë ato në shërbim nëpërmjet fuqisë së Tij, duke e marrë çdo shpirt si një model me qëllim që në çdo vit t’i veshë atij një trup të freskët nëpërmjet mrekullive të fuqisë së Tij, të transkriptojë, tejshkruajë, me urtësinë e Tij prej çdo libri individi mijëra e mijëra libra të ndryshëm dhe, për të demonstruar një të vërtetë të vetme në forma gjithmonë të ndryshme, dhe gjithashtu me qëllim që të përgatisë terrenin për ardhjen e qënieve të reja, botëve të reja dhe ekzistencave të reja, grup pas grupi.

I dyti: Pronari i Gjithëlavdishëm i të gjithë sundimit e krijoi këtë dynja dhe veçanërisht fushën e faqes së tokës, në formën e pasurisë së kultivuar. Domethënë, Ai e përgatiti atë në një mënyrë që ajo do të lulëzonte e prodhonte të korra gjithmonë të freskëta me qëllim që Ai të mund të mbjellë e të korrë mrekulli të panumërta të fuqisë së Tij.

Kështu, duke shkaktuar lëvizjen e grimcave me urtësi dhe duke i vënë ato në shërbim në një mënyrë të regullt në fushën e Tij të faqes së tokës, Ai shfaq në çdo shekull, në çdo stinë, në çdo muaj dhe madje në çdo ditë e në çdo orë qënie të pafundme të ripëtërira nëpërmjet mrekullive të fuqisë së Tij, secila prej tyre është si një botë, dhe e bën fushën e Tij të prodhojë të korra gjithmonë të ndryshme. Ai demonstron nëpërmjet lëvizjes së grimcave këto dhurata prej thesarit të pashtershëm të Mëshirës së Tij dhe shembujt e fuqisë së Tij të pafundme.

I treti: Skalitësi i Parapërjetësisë e bëri lëvizjen e grimcave me urtësi të plotë dhe i vu ato në shërbim me rregull të plotë me qëllim që, nëpërmjet shfaqjes së qëndisjeve të manifestimeve të pafundme të Emrave Hyjnorë, Ai të mund të ekspozojë qëndisjet e pafundme në një fushë të kufizuar, me qëllim që të shprehë manifestimet e Emrave dhe me qëllim që Ai të mund të shkruajë shenjat e pafundme, të cilat do të tregojnë kuptimet e pafundme në një fletë të vogël.

Në të vërtetë, në esencë prodhimet e këtij viti janë si ato të vitit të kaluar, por kuptimet e tyre janë të ndryshme. Meqenëse përcaktimet relative ndryshohen, kuptimet e tyre ndryshojnë dhe shtohen. Dhe megjithëse përcaktimet relative dhe personifikimet e përkohshme zëvendësohen, dhe në dukje janë të përkohshme, kuptimet e tyre të bukura ruhen dhe janë të përhershme e të qëndrueshme.

Meqenëse gjethet, lulet dhe frutat e pemës së pranverës së kaluar nuk kanë shpirtëra (nuk mbajnë shpirtëra si ai i njeriut), ato janë në realitet të njëjtat si ato të kësaj pranvere. Por ndryshime ka vetëm në personifikimet relative; dhe personifikimet relative të kësaj pranvere zëvendësojnë ato të pranverës së kaluar me personifikime të ndryshme me qëllim që të tregojnë kuptimet e funksionet e Emrave Hyjnorë, manifestimet e të cilëve ripërtërihen vazhdimisht.

I katërti: I Gjithurti i Vetëm Madhështor e bën lëvizjen e grimcave në kultivimin e kësaj dynjaje të ngushtë, në punishten dhe në fushën e faqes së tokës, duke e bërë kështu kozmosin sikur të rrjedhte dhe qëniet sikur të udhëtonin, me qëllim që të rriten gjërat, ose gjërat për dekorim, ose furnizimi i përshtatshëm për botën më të gjërë të dimensioneve të brendshme të gjërave, dhe për botët e tjera të pafundme të Ahiretit, si Bota e pafundme e shembëllesës. Ai kështu, zhvillon e përgatit në këtë botë të vogël sasira të mëdha të korrash jolëndre të përshtatshme për ato botëra të gjëra.

Ai bën të rrjedhë një vërshim të pafund nëpërmjet dynjasë që buron prej thesarit të pashtershëm të fuqisë së Tij dhe të derdhet në botën e të padukshmes dhe një pjesë të tij në botët e Ahiretit.

I pesti: Duke e shkaktuar lëvizjen e grimcave me urtësi të plotë nëpërmjet Fuqisë së Tij dhe duke i vënë ato në shërbim me rregull të plotë me qëllim që të shfaqë plotësimet e pafundme Hyjnore, manifestimet e pafundme të bukurisë dhe të lavdisë, lavdërimet e pafundme Hyjnore, në këtë fushë të ngushtë e të kufizuar dhe në këtë kohë të kufizuar e të shkurtër, Ai shkakton lavdërime të pafundme në një kohë të kufizuar dhe në një fushë të kufizuar. Ai shfaq manifestime të pafundme të Bukurisë së Tij, të lavdisë dhe të plotësimit. Ai krijon shumë të vërteta që lidhen me të padukshmen, shumë fruta për Ahiretin, shumë qëndisje dhe thurje kuptimplota të paracaktuara të formave të krijesave të përkohshme dhe të identiteteve të tyre të qëndrueshëm të përshtatshme për botën e shembëllesës dhe të pllakës, tablosë. Domethënë, Ai i Cili shkakton lëvizjen e grimcave është Ai i Cili i shfaq këto qëllime të mëdha dhe këto shembuj të fuqishëm urtësie. Në qoftë se do të ishte ndryshe, atëherë do të duhej që çdo grimcë të kishte një mendje aq të madhe sa dielli!

Ata filozofë të patru i supozojnë të paqëllimta transformimet e grimcave, të cilat ndodhin me urtësi jo të kufizuara tek pesë shembujt e lartëpërmendur, por brenda pesë mijë shembujsh urtësie. Ata i pandehin grimcat, të cilat rrotullohen si dervishë mevlevi duke lavdëruar Zotin xh.sh. dhe duke recituar Emrat e Tij në dy lëvizje të dalldisura në ekstazë, njëra duke i rrotulluar në boshtet e tyre dhe tjetra duke përshkruar rrethet, të sillen përqark sikur të trullosura e pa qëllim.

Atëherë, nga kjo mund të kuptohet se njohja e tyre nuk është njohje, ajo është injorancë dhe filozofia e tyre është kotësi.

(Një shembull i gjashtë dhe i gjatë do të diskutohet në Pikën e Tretë.)

PIKA E DYTË:

Në çdo grimcë ndodhen dy dëshmi të vërteta për ekzistencën dhe për Unitetin e Ekzistuesit të Vetëm të Domosdoshëm.

Po, në të vërtetë, duke kryer detyrat e saj të rëndësishme me vetëdije dhe duke mbajtur pesha të mëdha, pavarësisht qënies së saj të pafuqishme dhe të pajetë, një grimcë jep dëshmi vendimtare për Ekzistencën e Ekzistuesit të Vetëm të Domosdoshëm. Dhe duke iu përshtatur rregullit të përgjithshëm të veçantë për çdo vend që ajo futet, dhe duke zënë vend kudo sikur të ishte atdheu i saj, ajo dëshmon Unite- tin e All-llahut dhe Njësinë e Ekzistuesit të Vetëm të Domosdoshëm i cili është Pronari i të gjitha gjërave të dukshme dhe i atyre të dimensio- neve të brendshme të tyre, pra, të gjërave të padukshme. Domethënë, ai që i ka në pronësi grimcat, duhet gjithashtu të jetë edhe pronar i të gjitha vendeve ku ato shëtisin. kështu, meqenëse peshat e grimcës janë tej mase të rënda dhe detyrat e saja janë të pafundme, grimca demonstron se është e lëvizshme dhe vepron me urdhrin e të plotëfuqishmit absolut, me emrin e tij dhe me fuqinë e tij.

Dhe fakti se ajo përshtatet sikur ta njihte rregullin e përgjithshëm të kozmosit dhe futet në secilin vend pa pengesë tregon se ajo vepron nëpërmjet fuqisë dhe urtësisë së një të Gjithëdituri të Vetëm Absolut.

Po, në të vërtetë, një ushtar i thjeshtë ka një lidhje me skuadrën e Tij, kompaninë e Tij, batalionin e Tij, regjimentin e tij dhe divizionin e tij, e kështu me radhë.. dhe ka detyra në përputhje me secilën nga ato lidhje. Dhe meqenëse ai i njeh secilën nga ato lidhje e detyra, ai vepron në harmoni me to; kjo arrihet vetëm duke iu nënshtruar stërvitjes dhe instruksionit nën disiplinën ushtarake dhe duke iu përmbajtur dhe duke iu bindur rregullave të një komandanti të Vetëm suprem, i cili i komandon të gjitha ato grupe e sfera.

Dhe në të njëjtën mënyrë, meqenëse çdo grimcë vendoset në mënyrë të përshtatshme me secilën nga sferat e shumta bashkëqendrore dhe me secilën ka një lidhje të ndryshme të dobishme dhe një detyrë të disiplinuar e të mirërenditur që japin rezutate të urta, të veçanta, sigurisht kjo është e veçantë vetëm për Pronarin e Vetëm, në dorën e të Cilit janë frerët e të gjitha gjërave në tërësinë e universit, i Cili e vendos atë grimcë në një vend të tillë saqë ajo do t’i ruajë të gjitha lidhjet dhe detyrat në ato sfera dhe nuk do t’i prishë rezultatet e urta.

Për shembull, një grimcë e vendosur në beben e syrit të Tefikut,() është vënë në mënyrë të përshtatshme dhe ka lidhje me enët e gjakut si arteriet e venat, dhe me nervat motorike (lëvizore) e ndijore të syrit dhe me urtësi të plotë ajo ka lidhje me fytyrën, dhe pastaj me kokën, me trungun e trupit dhe me tërësinë e trupit të njeriut. Ajo ka detyra të dobishme në lidhje me secilën. Kjo demonstron se vetëm Ai i Cili krijon gjymtyrët e të gjithë trupit do të jetë i aftë ta vendosë grimcën në atë pozicion.

Në mënyrë të veçantë, grimcat duke hyrë në trup si vlera ushqyese në karvanin e ushqimit, e bëjnë udhëtimin e tyre me një rregull të çuditshëm dhe me një urtësi të tillë që habit mendjet. Në rrugën e tyre, ato kalojnë pëmes metodave dhe fazave në një mënyrë të rregullt, dhe duke përparuar me aq vetëdije e pa ngatërresë sa që ato vazhdojnë derisa të kullohen nëpërmjet katër kullesave (filtrave) në trupat e qënieve të gjalla.

Atëherë, ato ngarkohen në qelizat e kuqe të gjakut me qëllim që të vijnë për të ndihmuar gjymtyrët dhe qelizat të cilat kanë nevojë për ushqim, duke e dhënë këtë ndihmë në përputhje me ligjin e bujarisë. Nga kjo mund të kuptohet qartë se i Vetmi që i shtyn këto grimca dhe që i bën ato të kalojnë përmes mijëra gjendjeve të ndryshme duhet medoemos të jetë një Furnizues Gjithëbujar dhe një Krijues Mëshirëplotë, në lidhje me fuqinë e të Cilit grimcat dhe yjet janë të barabarta.

Për më tepër, të gjitha grimcat veprojnë brenda qëndisjeve të artit më të madh dhe kanë lidhje me të gjitha grimcat e tjera atje. Meqenëse secila grimcë është në një pozitë edhe sunduese, dhe njëkohësisht e varur dhe e nënshtruar me të gjitha të tjerat, me çdo grimcë në mënyrë individuale, dhe me të gjitha ato në mënyrë të përgjithshme, ajo ose e njeh dhe e krijon atë qëndisje në formë të mrekullueshme dhe atë urtësi duke treguar art të stolisur, gjë e cila është njëmijë herë e pamundur, ose secila prej tyre është një pikë e urdhëruar për lëvizje, e cila buron nga ligji i Kaderit Hyjnor dhe nga pena e fuqisë së Krijuesit të Gjithurtë.

Për shembull, në qoftë se gurët e kupolës e xhamisë së Aja Sofias nuk do të ishin të varura tek urdhri dhe mjeshtëria e arkitektit të saj, atëherë çdo gurë duhej të kishte në mjeshtëri në artin e ndërtimit si ajo e arkitekt Sinanit dhe duhej të ishte ose sunduese për gurët e tjerë ose e nënshtruar prej tyre. Domethënë, ai duhet të kishte fuqinë për të thënë:

“Ejani, o gurë, të qëndrojmë sup më sup të bashkuar, me qëllim që të mos biem e të mos shembemi.”

Në të njëjtën mënyrë, në qoftë se grimcat në krijesa, të cilat janë formuar me mijëra herë më me shumë mjeshtëri në mënyrë shumë më të mrekullueshme dhe më me shumë urtësi se sa kubeja e Aja Sofias, në qoftë se këto grimca nuk do të ishin të bindura e të nënshtruara ndaj urdhrit të Krijuesit madhështor, Krijuesit të universit, atëherë secilës prej tyre do të duhej t’i përshkruheshin aq shumë atribute plotësimi, aq sa ato të Krijuesit të Universit.

Subhanall-llah! Sa e çuditshme! Meqenëse jobesimtarët materialistë kryeneçë nuk e pranojnë All-llahun, Ekzistuesin e Vetëm të Domosdoshëm, ata detyrohen sipas besimeve të tyre të pranojnë aq shumë zotra të rremë, aq sa numri i grimcave. Kështu, nuk ka rëndësi se sa filozof i shquar apo dijetar mund të jetë, mohuesi është në një padije të thellë, në shkallën më të skajshme të injorancës.

PIKA E TRETË:

Kjo pikë është një tregues i shembullit të gjashtë prej shembujve të mëdhenj të urtësisë në lëvizjen e grimcave, e cila u premtua tek përfundimi i Pikës së Parë.

Ashtu siç u përmend në shënimin e përgjigjes së Pyetjes së Dytë në Fjalën e Njëzet e Tetë, një shembull tjetër urtësie prej mijërave, i përfshirë në transformimet e grimcave dhe lëvizja e tyre në trupat e qënieve të gjalla është të ndriçojë grimcat dhe t’i bëjë ato të gjalla dhe kuptimplota me qëllim që të jenë të përshtatshme për ndërtimin e botës së Ahiretit. Është sikur trupat e kafshëve e të njerëzve, dhe madje edhe bimët të ishin si bujtina, kazerma dhe shkolla për ata që futen. Me qëllim që të marrin mësime dhe të stërviten, grimcat e pajeta futen tek ato dhe ndriçohen. Thjesht, grimcat marrin stërvitje dhe instruksion dhe fitojnë një përsosuri e bukuri. Duke përmbushur detyra të ndryshme, ato bëhen të denja për të qenë grimca në botën e qëndrueshmërisë dhe në botën e Ahiretit, e cila është e gjallë me të gjitha elementet e saja.

Pyetje: Me çfarë njihet ekzistenca e kësaj urtësie në livizjet e grimcave?

Përgjigjja:

Së pari: Ajo njihet nëpërmjet urtësisë së Krijuesit të Gjithurtë, e cila provohet nga të gjithë shembujt e urtësisë dhe nga rregulli në të gjitha krijesat, sepse urtësia Hyjnore, e cila i bashkangjit urtësi të shumta universale edhe gjësë më të vogël e më të pjesshme, nuk do ta linte pa urtësi e qëllim lëvizjen e grimcave, të cilat demonstrojnë aktivitetin më të madh në rrjedhën e universit dhe janë shkaqe për shfaqjen e skalitjeve plot urtësi.

Patsaj, urtësia Hyjnore dhe sovraniteti i Saj, e cila nuk e lë edhe krijesën më të vockël pa një rrogë, shpërblim e plotësim në detyrat e saj, nuk do t’i linte nëpunësit e saj më të shumtë në numër dhe shërbë-torët kryesorë, grimcat, pa dritë ose pa shpërblim.

Së dyti: Duke bërë lëvizjen e elementeve dhe duke i vënë ato në punë, Krijuesi i Gjithurtë i ngre ato në shkallën e mineraleve sikur të ishte një shpërblim plotësimi, dhe i instrukton ato në tesbihatin, lavdërimin e veçantë për mineralet.. Dhe duke shkaktuar lëvizjen e mineraleve dhe duke i vënë në shërbim ato, Ai u jep atyre rangun e shkallës së jetës vegjetale, bimore.. dhe duke u dhënë jetën vegjetale në formën e ushqimit, Ai e dhuron atë nëpërmjet lëvizjeve të grimcave të bimëve dhe vënies në punë të tyre dhe i ngre ato në shkallën e hollë të kafshëve.. dhe i vë në shërbim grimcat e kafshëve; dhe nëpërmjet ushqimit i ngre ato në shkallën e jetës njerëzore.. Dhe duke i pastruar grimcat e trupit të njeriut nëpërmjet filtrimit të përsë-ritur, dhe duke i favorizuar ato, Ai i ngjit ato tek vendet më të holla e më të larta në trup, të cilat janë truri dhe zemra. Nga e gjitha kjo që u përmend, kuptohet se: Lëvizja e grimcave nuk është pa urtësi, por, përkundrazi, grimcat bëhen e shtyhen të nxitojnë për tek një lloj plotësimi i përshtatshëm për veten e tyre.

Së treti: Midis grimcave në qëniet e gjalla, disa si grimcat e farërave dhe bërthamave marrin një dritë shpirtërore dhe një hollësi e hijeshi të stolisur dhe një cilësi të tillë, saqë ato sikur të ishin një shpirt, ose një mbret për grimcat e tjera dhe për vetë pemën madhështore.

Kështu, meqenëse midis të gjitha grimcave të një peme të madhe, disa ngrihen tek ky rang nëpërmjet përmbushjes së detyrave të tyre delikate dhe duke kaluar nëpërmjet shumë fazave në jetën e pemes, kjo demonstron se: Nëpërmjet urdhrit të Krijuesit të Gjithurtë, këto grimca marrin nga një hollësi jolëndore, nga një dritë jolëndore, rang dhe instruksion jolëndor për llogari dhe në favor të Emrave Hyjnorë të shfaqur mbi to në përputhje me llojet e lëvizjes që janë funksionet e natyrave të tyre dhe në nder të tyre.

Përmbledhje:

Meqenëse Krijuesi i Gjithurtë ka specifikuar për çdo gjë një pikë të përshtatshme plotësimi dhe një nivel të përshtatshëm të shkëlqimit të ekzistencës, duke i dhënë çdo gjëje një mundësi që do të përpiqet ta arrijë atë pikë plotësimi, Ai i shtyn ato drejt saj. Ky ligj i Hyjnisë është në fuqi tek të gjitha bimët dhe kafshët, ashtu siç është në qëniet e pajeta, saqë Krijuesi i jep edhe dheut të zakonshëm një ngjitje që me të të arrijë shkallën e diamantit dhe shkallën e xhevaireve të çmuar. Dhe brenda kësaj të vërtete, shfaqet një maje prej një ligji madhështor, i cili është “Ligji i Hyjnisë.”

Dhe meqenëse ai Krijues Gjithëbujar, duke i nënshtruar kafshët për të zbatuar ligjin e fuqishëm të riprodhimit, të ngjizjes, u jep atyre një kënaqësi të pjesshme si një shpërblim për kryerjen e asaj detyre nga ana e tyre, dhe u jep kafshëve që vihen në shërbim për të ekzekutuar urdhrat Hyjnorë, si bilbili dhe bleta, një shpërblim të lartë plotësimi dhe një pozitë që ngjall entuziazëm dhe kënaqësi. Dhe brenda kësaj të vërtete shfaqet një maje prej një ligji madhështor, i cili është “Ligji i Bujarisë”.

Dhe meqenëse realiteti i çdo gjëje shikon tek shfaqja e një Emri prej Emrave të bukur të Krijuesit dhe është i lidhur me Të, dhe ajo është si pasqyra reflektuese e dritave të Tij, atëherë ajo gjë, çfarëdo lloje bukurie të marrë, bukuria është për shkak të Atij Emri dhe për nderin e lartësinë e Tij; Ai Emër e kërkon atë të jetë kështu. Sido që të jetë gjëja, e vetëdijshme apo e pavetëdijshme, në këndvështrimin e realitetit ajo bukuri kërkohet. Dhe nga kjo e vërtetë shfaqet një maje prej një ligji madhështor, i cili është: “Ligji i Bukurisë dhe i Bërjes të Bukur.”

Dhe meqenëse, ashtu siç bëhet e domosdoshme nga ligji i Tij i Bujarisë, kur jeta dhe afati i një gjëje përfundon, Krijuesi Gjithëbujar nuk e merr prapa rangun dhe plotësimin që Ai ia ka dhënë asaj, përkundrazi, ai i bën të qëndrueshëm frutat, rezultatet, kuptimin real dhe identitetin jolëndor të asaj mbajtëseje plotësimi dhe shpirtin e saj, në qoftë se ajo ka shpirt.

Për shembull, Ai i bën të qëndrueshëm kuptimet dhe frutat e plotësimeve të cilat Ai i ka bërë të dukshme tek njeriu në këtë botë saqë falënderimin e besimtarit mirënjohës dhe lavëdrimin e tij për frutat kalimtare që ai ka ngrënë, All-llahu do t’ia kthejë atij përsëri në formën e një fruti të trupëzuar, të mishëruar e të mirë prej frutave të Xhennetit. Nga kjo e vërtetë zbulohet një majë prej një ligji madhështor i cili është “Ligji i Mëshirës.”

Dhe meqenëse Krijuesi i Pashok, nuk çon dëm asgjë, dhe nuk bën asgjë më kot. Ai madje vë në përdorim e shfrytëzon edhe gërmadhat materiale të krijesave që kanë vdekur –të cilat i kanë përmbushur detyrat e tyre– në vjeshtën e kaluar, duke i përfshirë ato në ndërtimin e krijesave të reja në pranverë.

Sigurisht sipas misterit të, يَو۟مَ تُبَدَّلُ ال۟اَر۟ضُ غَي۟رَ ال۟اَر۟ضِ “Ditën kur toka do të zëvendësohet me tjetër tokë.”()

Dhe treguesi i, وَاِنَّ الدَّارَ ال۟اٰخِرَةَ لَهِىَ ال۟حَيَوَانُ “Vërtetë që banesa e jetës së pastajme – ajo është jeta e vërtetë.”(), është në të vërtetë një kërkesë e urtësisë Hyjnore që grimcat e tokës, të cilat janë të pajeta dhe të pavetëdijshme dhe të cilat kanë kryer detyra të rëndësishme në këtë botë, duhet të shfrytëzohen e të përfshihen në disa prej ndërtimeve të Ahiretit ku të gjitha gjërat në të janë të gjalla e të vetëdijshme me gurët dhe me drurët e tyre, sepse lënia e grimcave të Dynjasë në vetë dynjanë kur ajo të jetë shkatërruar ose t’i hedhësh ato në mosekzistencë, do të ishte çuarje dëm, prishje pa hesap. Dhe nga kjo e vërtetë zbulohet një maje prej një ligji madhështor, i cili është “Ligji i urtësisë”.

Dhe meqenëse shumë rezultate, kuptime dhe fruta të kësaj bote dhe fletët e endura të akteve dhe veprave, dhe shpirtërat dhe trupat e atyre si xhindët dhe qëniet njerëzore të cilët janë ngarkuar me amanetin dërgohen tek tregu i Ahiretit, sigurisht është kërkesë e drejtësisë dhe e urtësisë se pas marrjes së plotësimit të tyre të veçantë në përputhje me kryerjen e detyrave të tyre, grimcat e tokës të cilat i shoqëruan dhe u shërbyen atyre frutave dhe kuptimeve, do të përfshihen në ndërtimin e Ahiretit. Domethënë, ato do të përfshihen në të së bashku me gërmadhat e kësaj bote, e cila do të shkatërrohet, pasi ta kenë marrë dritën e jetës dhe t’i kenë shërbyer shumë herë dhe pasi të bëhen mjete për tesbihatet, për lavdërimet e krijesave të gjalla. Dhe nga kjo e vërtetë zbulohet një majë prej një ligji madhështor, i cili është: “Ligji i Drejtësisë”.

Dhe meqenëse, ashtu si shpirti që është sundues mbi trupin, po kështu urdhërat që sjellin gjërat në ekzistencë, të cilat shkruhen nga Kaderi Hyjnor, janë sunduese mbi lëndën e pajetë. Lëndët e pajeta janë të afta të marrin një pozitë dhe një rregull sipas shkrimit jolëndor të Kaderit Hyjnor.

Për shembull, në të gjitha llojet e vezëve dhe të spermës dhe në shumëllojshmëritë e farërave dhe të bërthamave, lëndët marrin rangje të ndryshme dhe drita sipas urdhërave që i sjellin gjërat në ekzistencë, të cilat që të gjitha janë shkruajtur të ndryshme nga Kaderi Hyjnor, sepse ato lëndë të cilat janë të njëjtat për sa i përket substancës së tyre,() bëhen burimi i qënieve të panumërta të ndryshme. Ato arrijnë rangje e drita të cilat janë të gjitha të ndryshme. Atëherë, sigurisht, është kërkesa e njohjes gjithëpërfshirëse Hyjnore se në qoftë se një grimcë, ka qenë në mënyrë të përsëritur në shërbim të jetës dhe është përfshirë brenda tesbihateve, lavdërimeve Hyjnore që janë në jetë, urtësia e atyre kuptimeve do të shkruhet në ballin jolëndor të grimcës nga Pena e Kaderit Hyjnor, e cila nuk neglizhon absolutisht asgjë fare. Nga kjo e vërtetë zbulohet një maje prej një ligji madhështor, i cili është “Ligji i njohjes Gjithëpërfshirëse.”

Atëherë duke u mbështetur në atë ç’ka u fol më lartë, grimcat () nuk janë pa qëllim.

Për ta përmbledhur fjalën: Përtej majeve të dukshme të secilit prej shtatë ligjeve të lartëpërmendura, domethënë, ‘Ligjit të Hyjnisë’, ‘Ligjit të Bujarisë’ si ‘Ligjit të Bukurisë’, ‘Ligjit të Mëshirës’, ‘Ligjit të Urtësisë’, ‘Ligjit të Drejtësisë’ dhe ‘Ligjit të Njohjes Gjithëpërfshirëse’, dhe prej shumë ligjeve të tjera të mëdha, zbulohet dhe tregohet Emri më i Madh i All-llahut dhe shfaqja më e Madhe e Atij Emri më të Madh. Dhe nga ai manifestim mund të kuptohet se:

Ashtu si krijesat e tjera, transformimet e grimcave në këtë botë ndodhin me një balancë të ndjeshme të peshuara me njohje, sipas urdhërave të dhëna nga fuqia e Cila i sjell gjërat në ekzistencë, me limitet që ka vënë kaderi Hyjnor, për urtësi shumë të larta, por ato janë duke u përgatitur për të shkuar në një botë tjetër më të lartë.() Prandaj, trupat e qënieve të gjalla janë secili si një shkollë, një kazermë dhe një bujtinë për instruksionin e atyre grimcave udhëtuese. Dhe mund të delarohet me siguri se kjo është kështu.

Përfundim: Ashtu siç është përmendur dhe provuar në Fjalën e Parë, të gjitha gjërat thonë “Bismil-lah” dhe kështu, ashtu si të gjitha qëniet, të gjitha grimcat dhe të gjitha grupet e grimcave dhe grumbullimet e veçanta të grimcave thonë “Bismil-lah” me gjuhën e gjendjes së tyre dhe lëvizin.

Po! Çdo grimcë sipas kuptimit të Tre Pikave të mëparshme thotë me gjuhën e gjendjes së saj të natyrshme në fillim të lëvizjes së saj بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ “Bismil-lahirr-Rahmanir-Rahim” Domethënë, “Unë jam duke lëvizur me Emrin e All-llahut xh.sh., për hir të Tij, me lejen e Tij dhe nëpërmjet Fuqisë së Tij.” Pastaj, ashtu si të gjitha krijesat, në përfundimin e lëvizjes së tyre, të gjitha grimcat dhe të gjitha grupet e grimcave thonë me gjuhën e gjendjeve të tyre: اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ رَبِّ ال۟عَالَمٖينَ “El-hamdu lil-lahi Rabbil Alemin”, “Gjithë lavdërimet e Falënderimet janë për Zotin e të gjithë botëve”, Kështu, çdo grimcë e shfaq veten e saj të jetë si një maje e një pene të vockël të fuqisë Hyjnore duke zbuluar qëndisjet e krijesave të punuara me mjeshtëri të cilat janë si poema lavdërimi. Në të vërtetë, secila nga ato e shfaq vetveten të jetë si maja e një gjilpëre duke u rrotulluar mbi krijesat, secila prej tyre është si pllaka e një gramafoni madhështor jolëndor Hyjnor me koka të panumërta; ato bëjnë që krijesat të recitojnë poema duke lavdëruar Mbështetësin e tyre, dhe duke i thurur lavde Zotit xh.sh..

دَع۟وٰيهُم۟ فٖيهَا سُب۟حَانَكَ اللّٰهُمَّ وَتَحِيَّتُهُم۟ فٖيهَا سَلَامٌ

وَ اٰخِرُ دَع۟وٰيهُم۟ اَنِ ال۟حَم۟دُ لِلّٰهِ رَبِّ ال۟عَالَمٖينَ

“Duaja (lutja) e tyre atje do të jetë: ‘Lavdia të takon Ty o All-llah!’ Dhe ‘Selam’ do të jenë përshëndetjet e tyre atje. Ndërsa duaja e tyre e fundit do të jetë: Gjithë lavdërimet dhe falënderimet janë për Zotin e të gjithë botëve.”()

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

“Lavdia të takon Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtetë vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti.”()

رَبَّنَا لَا تُزِغ۟ قُلُوبَنَا بَع۟دَ اِذ۟ هَدَي۟تَنَا وَهَب۟ لَنَا مِن۟ لَدُن۟كَ رَح۟مَةً اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟وَهَّابُ

“Zoti ynë! Mos na i lër zemrat tona të shmangen nga e vërteta pasi Ti na ke udhëzuar, dhe na dhuro mëshirë nga mëshira Jote. Vërtetë Ti je Dhuruesi më i Madh.”()

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلَاةً تَكُونُ لَكَ رِضَاءً وَ لِحَقِّهٖ اَدَاءً وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ اِخ۟وَانِهٖ وَ سَلِّم۟ وَسَلِّم۟نَا وَ سَلِّم۟ دٖينَنَا اٰمٖينَ يَا رَبَّ ال۟عَالَمٖينَ

O Zot! Jepi bekime shkëlqesisë sonë Muhammedit që do të të kënaqin Ty dhe që të jetë një përmbushje e të vërtetës së tij, si dhe familjes së tij, shokëve të tij, vëllezërve të tij, dhe jepu atyre paqe. Dhe na mbro ne dhe mbroje fenë tonë. Amin. O Krijuesi i të gjitha botëve!

---

Fjala e Njëzet e Nëntë ⇐ | Fjalët | ⇒ Fjala e Tridhjetë e Një

---