Yirmi Beşinci Lem'a/mk: Revizyonlar arasındaki fark

    Risale-i Nur Tercümeleri sitesinden
    ("'''Предупредување и Извинување'''" içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu)
    ("اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ" içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu)
     
    (Aynı kullanıcının aradaki diğer 95 değişikliği gösterilmiyor)
    8. satır: 8. satır:
    '''Предупредување и Извинување'''
    '''Предупредување и Извинување'''


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Овој духовен рецепт, за разлика од другите наши дела е напишан на најбрз можен начин (<ref>Забелешка: Ова послание е напишано за четири и пол часа, а го потврдуваат:<br>Рушду Рефет Хусрев Саид<br>Да Да Да Да</ref>), и во споредба со другите дела, ова дело е прегледано само еднаш затоа што немаше време ниту за исправки, ниту пак, за подетален преглед. А, тоа значи дека сè остана во несредена состојба, како што е напишано од прва рака. Не сметавме дека треба повторно да се прегледа со уредување и прецизност за да не дојде до разнебитување на значењата кои по природен тек се јавуваат во срцето. Читателите, а особено болните, не треба да се чувствуваат навредени и вознемирени поради некои непријатни изрази или тешки зборови и фрази, и нека се молат и за мене.
    Bu manevî reçete, bütün yazdıklarımızın fevkinde bir süratle '''(Hâşiye<ref>'''Hâşiye:''' Bu risale dört buçuk saat zarfında te'lif edilmiştir.
    <br />
    Evet    /  Evet  /  Evet  /  Evet
    <br />
    '''Rüşdü  Re’fet  Hüsrev  Said'''</ref>)''' telif edildiği gibi hem umuma muhalif olarak tashihata ve dikkate vakit bulmayarak telifi gibi gayet süratle ancak bir defa nazardan geçirildi. Demek, müsvedde-i evvel hükmünde müşevveş kalmıştır. Kalbe fıtrî bir surette gelen hatıratı, sanatla ve dikkatle bozmamak için yeniden tetkikata lüzum görmedik. Okuyan zatlar, hususan hastalar bazı nâhoş ibarelerden veyahut ağır kelimelerden ve ifadelerden sıkılıp gücenmesinler, bana da dua etsinler.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ
    بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    اَلَّذٖينَ اِذَٓا اَصَابَت۟هُم۟ مُصٖيبَةٌ قَالُٓوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ ۝ وَالَّذٖى هُوَ يُط۟عِمُنٖى وَيَس۟قٖينِ ۝ وَاِذَا مَرِض۟تُ فَهُوَ يَش۟فٖينِ
    اَلَّذٖينَ اِذَٓا اَصَابَت۟هُم۟ مُصٖيبَةٌ قَالُٓوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ ۝ وَالَّذٖى هُوَ يُط۟عِمُنٖى وَيَس۟قٖينِ ۝ وَاِذَا مَرِض۟تُ فَهُوَ يَش۟فٖينِ
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    '''Во овој Одблесок накратко опишуваме Дваесет и пет лека што ќе бидат вистинска утеха и корисен мевлем за болните и несреќните, кои сочинуваат една десетина од човештвото.'''
    Şu Lem’a’da, nev-i beşerin on kısmından bir kısmını teşkil eden musibetzede ve hastalara hakiki bir teselli ve nâfi’ bir merhem olabilecek '''yirmi beş deva'''yı icmalen beyan ediyoruz.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Birinci_Deva"></span>
    == Birinci Deva ==
    == ПРВ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти беспомошен болен човеку! Не обеспокојувај се и биди трпелив. Твојата болест за тебе не е товар, туку можеби е и спас на одреден начин, затоа што животот е еден вид капитал што се троши. Доколку не дава плодови, тој се троши залудно. Доколку, пак, се проведе во задоволство и занес, уште побрзо одминува. Болеста, со големи придобивки го прави твојот капитал да биде плоден. Истовремено, болеста не му дозволува на животот да мине брзо, го задржува и го продолжува, така што таа ќе замине откако ќе ги даде своите плодови.
    Ey bîçare hasta! Merak etme, sabret. Senin hastalığın sana dert değil belki bir nevi dermandır. Çünkü ömür bir sermayedir, gidiyor. Meyvesi bulunmazsa zayi olur. Hem rahat ve gafletle olsa pek çabuk gidiyor. Hastalık, senin o sermayeni büyük kârlarla meyvedar ediyor. Hem ömrün çabuk geçmesine meydan vermiyor, tutuyor, uzun ediyor tâ meyveleri verdikten sonra bırakıp gitsin.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    А, за тоа дека болеста трае подолго, зборува и следната поговорка: „Времето на несреќата е многу долго, додека времето на задоволството е многу кратко.
    İşte, ömrün hastalıkla uzun olmasına işareten bu darb-ı mesel dillerde destandır ki “Musibet zamanı çok uzundur, safa zamanı pek kısa oluyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="İkinci_Deva"></span>
    == İkinci Deva ==
    == ВТОР ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти нестрплив болен човеку! Биди трпелив, па и благодарен! Минутите од твојот болен живот може да се претворат во еден час молитва (ибадет).
    Ey sabırsız hasta! Sabret belki şükret. Senin bu hastalığın, ömür dakikalarını birer saat ibadet hükmüne getirebilir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Молитвата се состои од два дела: Едниот дел е потврдена молитва, како што се клањањето намаз и молењето, а другиот е непотврдена молитва, кога луѓето поради болести и несреќи чувствуваат немоќ и слабост, бараат засолниште кај Семилостивиот Создател (Халим-и Рахим) и Му се молат. Постигнуваат чиста и искрена духовна молитва.
    Çünkü ibadet iki kısımdır. Biri, müsbet ibadettir ki namaz, niyaz gibi malûm ibadetlerdir. Diğeri, menfî ibadetlerdir ki hastalıklar, musibetler vasıtasıyla musibetzede; aczini, zaafını hisseder. Hâlık-ı Rahîm’ine iltica eder, yalvarır. Hâlis, riyasız, manevî bir ibadete mazhar olur.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, постојат и вистинити искази каде што се наведува дека болеста на еден верник (мумин) чијшто живот поминува во болест и притоа не Му се жали на Аллах, се смета за молитва. Па, дури и со вистинити искази и со помош на отворено и искрено искажување (кешфијат-и садика) е утврдено дека една минута болест кај оние болни што се целосно трпеливи и благодарни е како еден час молитва (ибадет), а кај некои идеали е еднакво и на цел ден молитва.
    Evet, hastalıkla geçen bir ömür, Allah’tan şekva etmemek şartıyla, mü’min için ibadet sayıldığına rivayat-ı sahiha vardır. Hattâ bazı sâbir ve şâkir hastaların bir dakikalık hastalığı, bir saat ibadet hükmüne geçtiği ve bazı kâmillerin bir dakikası bir gün ibadet hükmüne geçtiği, rivayet-i sahiha ve keşfiyat-ı sadıka ile sabittir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Затоа, наместо да се жалиш поради болеста, којашто го продолжува твојот животен век претворајќи една минута во илјада минути, треба да бидеш благодарен.
    Senin bir dakika ömrünü, bin dakika hükmüne getirip sana uzun ömrü kazandıran hastalıktan teşekki değil, teşekkür et.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Üçüncü_Deva"></span>
    == Üçüncü Deva ==
    == ТРЕТ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти неиздржлив болен човеку! Фактот дека оние што доаѓаат на овој свет постојано си заминуваат, а младите стареат, и постојаното вртење на човекот кон погубноста и разделбата, сведочат за тоа дека тој не е дојден на овој свет за да ужива и да се забавува.
    Ey tahammülsüz hasta! İnsan bu dünyaya keyif sürmek ve lezzet almak için gelmediğine, mütemadiyen gelenlerin gitmesi ve gençlerin ihtiyarlaşması ve mütemadiyen zeval ve firakta yuvarlanması şahittir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Меѓу другото, човекот како најсовршено и највозвишено битие е најбогат во поглед на живиот свет и природата, и е во позиција на султан над другите живи суштества, но поради размислувањата за изминатите задоволства и идните несреќи, тој во споредба со животните, можеби го живее најтегобниот и најтешкиот можен живот.
    Hem insan, zîhayatın en mükemmeli en yükseği ve cihazatça en zengini belki zîhayatların sultanı hükmünde iken, geçmiş lezzetleri ve gelecek belaları düşünmek vasıtasıyla, hayvana nisbeten en edna bir derecede ancak kederli, meşakkatli bir hayat geçiriyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Тоа значи дека човекот не е дојден на овој свет само за убав живот и со цел да го проживее животот во уживање и задоволство. Можеби човекот, во чиишто раце се наоѓа огромен капитал, е дојден да тргува работејќи за среќата во вечниот живот. Капиталот кој му е даден, всушност е неговиот животен век. Ако не е болен, здравјето и задоволството го занесуваат човека, го прават овој свет поубав и придонесуваат да заборави на Задгробниот свет (ахирет). Таквиот човек не сака да размислува за гробот (кабурот) и смртта, и животниот капитал го троши бесцелно и на непотребни места. Додека, пак, болеста веднаш му ги отвора очите и му вели на неговото тело и леш: „Ти не си бесмртен, а не си и без стопан, туку имаш една должност. Не биди горделив, мисли на својот Создател и знај дека ќе одиш во гроб (кабур), па според тоа подготви се.
    Demek insan, bu dünyaya yalnız güzel yaşamak için ve rahatla ve safa ile ömür geçirmek için gelmemiştir. Belki azîm bir sermaye elinde bulunan insan, burada ticaret ile ebedî daimî bir hayatın saadetine çalışmak için gelmiştir. Onun eline verilen sermaye de ömürdür. Eğer hastalık olmazsa sıhhat ve âfiyet gaflet verir, dünyayı hoş gösterir, âhireti unutturur. Kabri ve ölümü hatırına getirmek istemiyor, sermaye-i ömrünü bâd-i heva boş yere sarf ettiriyor. Hastalık ise birden gözünü açtırır. Vücuduna ve cesedine der ki: “Lâyemut değilsin, başıboş değilsin, bir vazifen var. Gururu bırak, seni yaratanı düşün, kabre gideceğini bil, öyle hazırlan.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Така, од оваа гледна точка, болеста е советник што никогаш не мами, и духовен водич (муршид) кој опоменува. Затоа, навистина не треба да се жалиш поради болеста, туку можеби да ѝ бидеш благодарен. А, ако е многу тешка, потребно е да се бара трпение (сабур) за да се издржи.
    İşte hastalık bu nokta-i nazardan hiç aldatmaz bir nâsih ve ikaz edici bir mürşiddir. Ondan şekva değil belki bu cihette ona teşekkür etmek, eğer fazla ağır gelse sabır istemek gerektir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Dördüncü_Deva"></span>
    == Dördüncü Deva ==
    == ЧЕТВРТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку што се жалиш! Твое право е да бидеш благодарен и трпелив, а не да се жалиш, бидејќи деловите од твоето тело и целото тело воопшто, не се твоја сопственост. Ниту ти си ги создал, ниту пак, си ги купил од тезга. Значи, тие се сопственост на некој друг и нивниот сопственик може да управува со нив како сака.
    Ey şekvacı hasta! Senin hakkın şekva değil şükürdür, sabırdır. Çünkü senin vücudun ve aza ve cihazatın, senin mülkün değildir. Sen onları yapmamışsın, başka tezgâhlardan satın almamışsın. Demek, başkasının mülküdür. Onların mâliki, mülkünde istediği gibi tasarruf eder.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Како што е наведено во Дваесет и шесто Слово, на пример еден исклучително богат и вешт уметник вработува еден безработник и сиромашен човек како модел за да ги покаже убавината и раскошот на своите дела. Во замена за одреден паричен надомест, за пократко од еден час тој го облекува сиромашниот човек во кошула украсена со скапоцени камења и вредна рајска облека. Облеката ја работи на него и ѝ дава различни форми. За да ја покаже својата различна преубава уметност, вештиот уметник ја сече, ја скратува, ја продолжува и ја прекројува облеката. Се прашувам, дали овој платен безработник има право да му рече на вештиот уметник: „Ме мачиш со ова наведнување и исправување, а ме оптоваруваш и ми ја расипуваш и убавината со сечењето и скратувањето на оваа кошула што ме разубавува.“ Може ли да му каже дека постапил немилосрдно и бездушно со него?
    Yirmi Altıncı Söz’de denildiği gibi mesela gayet zengin, gayet mahir bir sanatkâr; güzel sanatını, kıymettar servetini göstermek için miskin bir adama modellik vazifesini gördürmek maksadıyla, bir ücrete mukabil, bir saatçik zamanda, murassa ve gayet sanatlı diktiği bir gömleği, bir hulleyi o fakire giydirir. Onun üstünde işler ve vaziyetler verir. Hârika enva-ı sanatını göstermek için keser, değiştirir, uzaltır, kısaltır. Acaba şu ücretli miskin adam, o zata dese: “Bana zahmet veriyorsun, eğilip kalkmakla verdiğin vaziyetten bana sıkıntı veriyorsun, beni güzelleştiren bu gömleği kesip kısaltmakla güzelliğimi bozuyorsun.” demeye hak kazanabilir mi? Merhametsizlik, insafsızlık ettin diyebilir mi?
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, болен човеку! И тебе, како во овој пример, Севишниот Создател (Сани-и Зулџелал) како кошула ти го облекува телото со светли (нурани) својства, како што се слухот, видот, разумот и срцето, за да ги покаже везовите на Неговите Најубави имиња (Есма-и Хусна), те става во многу различни ситуации и позиции и ти ги менува должностите. Како што со гладот го спознаваш Неговото име Давател на благосос­ тојба (Реззак), така и во болеста научи го Неговото име Исцелител (Шафи). Во нив се наоѓаат одблесоците на мудроста и зраците на милоста и многу убавини бидејќи болките и несреќите ги покажуваат законите на некои од Неговите имиња.
    İşte aynen bu misal gibi Sâni’-i Zülcelal sana ey hasta! Göz, kulak, akıl, kalp gibi nurani duygularla murassa olarak giydirdiği cisim gömleğini, esma-i hüsnasının nakışlarını göstermek için çok hâlât içinde seni çevirir ve çok vaziyetlerde seni değiştirir. Sen açlıkla onun Rezzak ismini tanıdığın gibi Şâfî ismini de hastalığınla bil. Elemler, musibetler bir kısım esmasının ahkâmını gösterdikleri için onlarda hikmetten lem’alar ve rahmetten şuâlar ve o şuâat içinde çok güzellikler bulunuyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Ако се тргне завесата, зад тој параван на болеста од која многу се плашиш и која ја мразиш, ќе наидеш на многу убави и пријатни значења.
    Eğer perde açılsa tevahhuş ve nefret ettiğin hastalık perdesi arkasında, sevimli güzel manaları bulursun.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Beşinci_Deva"></span>
    == Beşinci Deva ==
    == ПЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти што си засегнат од болест! Во последно време, преку искуството дојдов до сознание дека болеста е Божествена награда за некои луѓе, дар од Семилостивиот (Рахман). Во изминативе осум-девет години, иако не бев достоен за тоа, некои млади луѓе дојдоа кај мене и ми се обратија барајќи ја мојата молитва. Забележав дека секој од овие млади болни луѓе почнаа да размислуваат за Задгробниот свет во поголем степен од останатите млади луѓе. Ја немаше таа младешка опијанетост. Самите себе, на некој начин се имаа спасено од животинските страсти од аспект на непромисленоста. А, јас ги гледав и ги предупредував дека нивните болести се Божествена награда во границите на нивната издржливост, и им велев: „Брате, јас не сум против оваа твоја болест. Јас не сочувствувам со тебе, ниту пак, те сожалувам поради твојата болест, за да се молам за тебе. Обиди се да бидеш трпелив додека болеста потполно не те разбуди, и штом болеста ја исполни својата должност, со Божја дозвола Милосрдниот Создател (Халик-и Рахман) ќе ти помогне да оздравиш.
    Ey maraza müptela hasta! Bu zamanda tecrübemle kanaatim gelmiştir ki '''hastalık bazılara bir ihsan-ı İlahîdir, bir hediye-i Rahmanîdir.''' Bu sekiz dokuz senedir, liyakatsiz olduğum halde, bazı genç zatlar, hastalık münasebetiyle dua için benimle görüştüler. Dikkat ettim ki hangi hastalıklı genci gördüm, sair gençlere nisbeten âhiretini düşünmeye başlıyor. Gençlik sarhoşluğu yok. Gaflet içindeki hayvanî hevesattan bir derece kendini kurtarıyor. Ben de bakıyordum, onların tahammül dâhilindeki hastalıklarını bir ihsan-ı İlahî olduğunu ihtar ederdim. Derdim ki: “Kardeşim, senin bu hastalığının aleyhinde değilim, hastalık için sana karşı bir şefkat hissedip acımıyorum ki dua edeyim. Hastalık seni tam uyandırıncaya kadar sabra çalış ve hastalık, vazifesini bitirdikten sonra Hâlık-ı Rahîm inşâallah sana şifa verir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Уште им велев: „Некои од вашите браќа по несреќа, преку несреќата на доброто здравје стануваат несовесни, се откажуваат од петте дневни задолжителни молитви (намаз), не размислуваат за гробот (кабурот) и забораваат на Аллах. Преку површното задоволство од краткиот час на земниот живот, тие се потресуваат и го оштетуваат бескрајниот вечен живот, па дури и го уништуваат. Со очите на болеста, сигурно ќе го видиш местото каде што замину­ ваш, односно гробот, а малку подоцна ќе ги видиш и задгробните престојувалишта, па според тоа и ќе се однесуваш. Тоа значи дека за тебе болеста всушност претставува здравје, а за некои слични на тебе здравјето претставува болест.
    Hem derdim: “Senin bir kısım emsalin sıhhat belasıyla gaflete düşüp, namazı terk edip, kabri düşünmeyip, Allah’ı unutup, bir saatlik hayat-ı dünyeviyenin zâhirî keyfi ile hadsiz bir hayat-ı ebediyesini sarsar, zedeler belki de harap eder. Sen hastalık gözüyle, herhalde gideceğin bir menzilin olan kabrini ve daha arkasında uhrevî menzilleri görürsün ve onlara göre davranıyorsun. Demek senin için hastalık, bir sıhhattir. Bir kısım emsalindeki sıhhat, bir hastalıktır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Altıncı_Deva"></span>
    == Altıncı Deva ==
    == ШЕСТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку што се жалиш за своите болки! Тебе ти се обраќам: Размисли за твојот минат живот и сети се на благодатите и среќните денови, но и на деновите на несреќа и болки во тие времиња. Веројатно ќе воздивнеш со „ах“ или „ох“. Односно, тогаш срцето и јазикот или ќе речат „Елхамдулиллах шуќур (слава и фала Му на Бога)“, или пак, „Ах, што ми се случи... ах, каква штета.
    Ey elemden teşekki eden hasta! Senden soruyorum, geçmiş ömrünü düşün ve o ömürde geçmiş lezzetli safa günleri ve bela ve elemli vakitlerini tahattur et. Herhalde ya “Oh!” ya “Âh!” diyeceksin. Yani, ya “Elhamdülillah şükür.” veyahut “Vâ-hasretâ, vâ-esefâ!” kalbin veya lisanın diyecek.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Биди внимателен, она што те наведува да кажеш „Ох, елхамдулиллах шуќур“ е размислувањето за болките и несреќите што те снашле, и тоа предизвикува еден вид духовно задоволство и срцето ти станува благодарно, бидејќи прекинувањето на болките претставува задоволство. Со исчезнувањето на болките и несреќите, во душата се вселува таква сладост, што кога би се исекла, од неа би потекло духовно задоволство кое се претвора во благодарност.
    Dikkat et, sana “Oh elhamdülillah şükür.” dediren, senin başından geçmiş elemler, musibetlerin düşünmesi, bir manevî lezzeti deşiyor ki senin kalbin şükreder. Çünkü elemin zevali, lezzettir. O elemler, o musibetler zevaliyle, ruhta bir lezzet irsiyet bırakmış ki düşünmekle deşilse ruhtan bir lezzet akıyor, şükürler takattur ediyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Кога ќе помине состојбата на среќа, радост и задоволство во минатите времиња, те наведуваат со воздишка да кажеш „Ех, копнежу мој, таго моја“, во душата останува трага на вечна болка, и кога и да се присетиш на тие времиња, таа болка повторно оживува и од неа започнува да извира копнеж и тага.
    Sana “Vâ-esefâ, vâ-hasretâ!” dedirten, eski zamanda geçirdiğin lezzetli ve safalı o hallerdir ki zevalleriyle, senin ruhunda daimî bir elem irsiyet bırakıp, ne vakit düşünsen o elem yine deşiliyor, esef ve hasret akıtıyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Штом еднодневното недозволено задоволство што причинува и нанесува душевна болка која понекогаш може и да трае и една година, тогаш и една минлива болка, болест која трае само еден ден, поради сладостите на заслугата (севапот) има уште и духовна сладост како резултат на спасувањето и ослободувањето од таа состојба,
    Madem bir günlük gayr-ı meşru lezzet, bazen bir sene manevî elem çektiriyor. Ve muvakkat bir günlük hastalıkla gelen elem, çok günler manevî lezzet-i sevapla beraber, zevalindeki halâs ve kurtulmaktan gelen manevî lezzet vardır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    мисли на резултатите од оваа твоја минлива болест, односно на заслугите (севапите) како внатрешно лице на твојата моментална болест и кажи: „И ова ќе помине, о Аллах!“, и наместо да се жалиш, биди благодарен.
    Senin başındaki şimdilik bu muvakkat hastalığın neticesi ve içyüzündeki sevabı düşün “Bu da geçer yahu!” de, şekva yerinde şükret.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Altıncı_Deva"></span>
    == Altıncı Deva ==
    == ШЕСТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    (<ref>Забелешка: Имајќи предвид дека овој Одблесок е инспириран во еден природен облик, во шестиот чин се напишани два лека. За да не ја нарушиме таа природност, ја оставивме онаква каква што е, бидејќи можеби се крие некаква тајна во неа.</ref>)
    (Hâşiye<ref>'''Hâşiye:''' Fıtrî bir surette bu lem’a tahattur ettiğinden altıncı mertebede iki deva yazılmış. Fıtrîliğine ilişmemek için öylece bıraktık belki bir sır vardır diye değiştirmedik.</ref>)
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, брату мој, кој размислувајќи за земните задоволства, патиш поради болест! Кога овој свет би бил вечен, кога не би постоела смртта на овој наш пат, кога не би дувале ветриштата на разделбата и погубноста, и кога не би биле духовните зими во твојата иднина полна со бури и несреќи, и јас би сочувствувал со тебе во твојата болка. Но, бидејќи овој свет еден ден ќе ни рече „Ајде надвор“ и ќе ги затне ушите штом ќе бараме помош, пред тој да нè исфрли надвор, овие болести нè опоменуваат дека мораме да се откажеме од љубовта кон него. Пред да нè исфрли овој свет, мораме да се потрудиме ние да го отфрлиме од нашите срца.
    Ey dünya zevkini düşünüp hastalıktan ızdırap çeken kardeşim! Bu dünya eğer daimî olsa idi ve yolumuzda ölüm olmasaydı ve firak ve zevalin rüzgârları esmeseydi ve musibetli, fırtınalı istikbalde manevî kış mevsimleri olmasaydı; ben de seninle beraber senin haline acıyacaktım. Fakat madem dünya bir gün bize haydi dışarı diyecek, feryadımızdan kulağını kapayacak, o bizi dışarı kovmadan biz bu hastalıklar ikazatıyla şimdiden onun aşkından vazgeçmeliyiz. O bizi terk etmeden, kalben onu terke çalışmalıyız.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, болеста нè предупредува велејќи ни: „Твоето тело не е од камен и од железо. Тоа можеби е составено од разни видови материи кои се секогаш настроени кон разложување. Остави ја твојата гордост, разбери ја твојата немоќ, запознај го твојот Владетел (Малик), запознај ги твоите должности и научи зошто си дошол на овој свет“, го опоменува тајно со совеста на срцето.
    Evet, hastalık bu manayı bize ihtar edip der ki: '''“Senin vücudun taştan, demirden değildir. Belki daima ayrılmaya müsait muhtelif maddelerden terkip edilmiştir. Gururu bırak, aczini anla, mâlikini tanı, vazifeni bil, dünyaya ne için geldiğini öğren!”''' kalbin kulağına gizli ihtar ediyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    И штом земните задоволства и сладости не траат, особено ако се недозволиви, тие стануваат и минливи, болни и погрешни, немој да плачеш поради губењето на тие задоволства под изговор на болеста. Напротив, размислувај за духовната молитва на болеста и за задгробните заслуги (севапи) и обиди се да добиеш задоволство на тој начин.
    Hem madem dünyanın zevki, lezzeti devam etmiyor. Hususan meşru olmazsa hem devamsız hem elemli hem günahlı oluyor. O zevki kaybettiğinden hastalık bahanesiyle ağlama; bilakis hastalıktaki manevî ibadet ve uhrevî sevap cihetini düşün, zevk almaya çalış.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Yedinci_Deva"></span>
    == Yedinci Deva ==
    == СЕДМИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку што ја имаш загубено сладоста на здравјето! Твојата болест не ги губи сластите на Божествените награди (нимети), туку напротив, ги прави уште побогати и послатки, бидејќи, ако нешто е постојано, тоа го губи својот ефект. Следбениците на вистината се едногласни и дури велат: „Сè станува јасно со својата спротивност.
    Ey sıhhatinin lezzetini kaybeden hasta! Senin hastalığın sıhhatteki nimet-i İlahiyenin lezzetini kaçırmıyor bilakis tattırıyor, ziyadeleştiriyor. Çünkü bir şey devam etse tesirini kaybeder. Hattâ ehl-i hakikat müttefikan diyorlar ki: اِنَّمَا ال۟اَش۟يَاءُ تُع۟رَفُ بِاَض۟دَادِهَا yani “Her şey zıddıyla bilinir.” Mesela, karanlık olmazsa ışık bilinmez, lezzetsiz kalır. Soğuk olmazsa hararet anlaşılmaz, zevksiz kalır. Açlık olmazsa yemek lezzet vermez. Mide harareti olmazsa su içmesi zevk vermez. İllet olmazsa âfiyet zevksizdir. Maraz olmazsa sıhhat lezzetsizdir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    اِنَّمَا ال۟اَش۟يَاءُ تُع۟رَفُ بِاَض۟دَادِهَا
    Madem Fâtır-ı Hakîm insana her çeşit ihsanını ihsas etmek ve her bir nevi nimetini tattırmak ve insanı daima şükre sevk etmek istediğini, şu kâinatta çeşit çeşit hadsiz enva-ı nimeti tadacak tanıyacak derecede gayet çok cihazat ile insanı teçhiz etmesi gösteriyor ki elbette sıhhat ve âfiyeti verdiği gibi; hastalıkları, illetleri, dertleri de verecektir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    На пример, да не постоеше темнината, немаше да знаеме и за светлината, и таа немаше да содржи задоволство. Да не беше студот, немаше да ја разбереме и топлината, и таа немаше да ни причинува задоволство. Да не постоеше гладот, храната ќе беше безвкусна. Да не беше жедта на желудникот, пиењето вода немаше да ни причинува задоволство. Да немаше непријатности, немаше да можеме да уживаме во пријатностите. Да немаше болест, здравјето ќе беше без сладост.
    Senden soruyorum: “Bu hastalık senin başında veya elinde veya midende olmasaydı sen; başın, elin, midenin sıhhatindeki lezzetli, zevkli nimet-i İlahiyeyi hissedip şükreder miydin? Elbette şükür değil belki düşünmeyecektin; şuursuz, o sıhhati gaflete belki sefahete sarf ederdin.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Штом Семудриот Создател (Фатир-и Хаким) го снабдува човекот со многу придобивки, до степен да може да разликува вкусови на бесконечно многу видови нимети и благодати кои постојат во целата вселена и да ужива во нив, и штом покажува желба дека сака да го направи човекот свесен за секој вид на Неговата благонаклоност, да го наслади со сите видови нимет и да го упати секогаш да му биде благодарен, секако дека ќе му даде и болест, несреќи и грижи како што му подарил здравје, благосостојба и други наслади.
    == Sekizinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Те прашувам: „Да не беше оваа болест на твојата глава, рака или желудник, дали би бил благодарен ако чувствуваше задоволство и сладост на Божјите благодати во нивното здравје?“ Не само што не би бил благодарен, туку непромислено, заслепен од здравјето, веројатно би му се предал на развратот.
    Ey âhiretini düşünen hasta! '''Hastalık, sabun gibi günahların kirlerini yıkar, temizler.''' Hastalıklar, keffaretü’z-zünub olduğu hadîs-i sahih ile sabittir. Hem hadîste vardır ki: “Ermiş ağacı silkmekle nasıl meyveleri düşer, imanlı bir hastanın titremesi de öyle günahları silker.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Sekizinci_Deva"></span>
    '''Günahlar, hayat-ı ebediyede daimî hastalıklardır.''' Bu hayat-ı dünyevîde dahi kalp, vicdan, ruh için manevî hastalıklardır. Sen eğer sabredip şekva etmezsen şu muvakkat bir hastalık ile daimî pek çok hastalıklardan kurtuluyorsun.
    == ОСМИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, болен човеку, кој размислуваш за задгробниот живот! Болеста како сапун ја мие нечистотијата од гревовите и ги чисти. Во еден хадис(<ref>Слово или писмо што ја опишува наредбата, состојбата, движењето и зборот на нашиот Пророк Мухаммед</ref>) , поточно во хадиси­и сахих, се потврдува дека болестите се избавување од гревовите (кефарету’з зунуб). Воедно, во друг хадис, се вели: „Како што паѓаат зрелите плодови од дрвото кога ќе го затресеш, така и гревовите на верникот паѓаат со треперењето на еден болен.“
    Eğer günahları düşünmüyorsan yahut âhireti bilmiyorsan veya Allah’ı tanımıyorsan sende öyle dehşetli bir hastalık var ki milyon defa sendeki bu küçük hastalıktan daha büyüktür. Ondan feryat et.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Гревовите во вечниот живот се трајни болести, а во овој земски живот тие се духовни болести на срцето и совеста. И ти, ако се стрпиш и ако не се жалиш, со оваа минлива болест можеш да се спасиш од многу неизлечливи болести.
    Çünkü bütün dünyanın mevcudatıyla kalbin, ruhun ve nefsin alâkadardır. Mütemadiyen firak ve zeval ile o alâkalar kesilip sende hadsiz yaralar açılır. Bâhusus âhireti bilmediğin için ölümü idam-ı ebedî tahayyül ettiğinden –âdeta– güya yara bere içinde, dünya kadar hastalıklı bir vücudun var.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Ако, пак, не мислиш на гревовите и не сакаш да знаеш за задгробниот живот, или пак, не го спознаваш Аллах, тогаш си заболел од болест која е милион пати потешка од овие твои ситни болести.
    İşte en evvel hadsiz yaralı ve hastalıklı bu büyük manevî vücudun hadsiz hastalıklarına kat’î ilaç ve kat’î şifa verici bir tiryak olan iman ilacını aramak ve itikadını düzeltmek gerektir ki o ilacı bulmakta en kısa yol, bu maddî hastalığın yırttığı gaflet perdesinin altında sana gösterdiği aczin ve zaafın penceresiyle, bir Kadîr-i Zülcelal’in kudretini ve rahmetini tanımaktır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Барај помош за неа, бидејќи твоето срце, дух и душа се поврзани со сè што постои на овој свет. Со постојаните исчезнувања таа врска со тебе се кине и отвора бескрајни рани во тебе, особено затоа што не си запознаен со задгробниот живот, смртта ја замислуваш како да е вечна погибел, и како да имаш болно тело рането со толку лузни колку што има на овој свет.
    '''Evet Allah’ı tanımayanın, dünya dolusu bela başında vardır. Allah’ı tanıyanın dünyası nurla ve manevî sürurla doludur.''' Derecesine göre iman kuvvetiyle hisseder. Bu imandan gelen manevî sürur ve şifa ve lezzet altında, cüz’î maddî hastalıkların elemi erir, ezilir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Значи, првин треба да се зацврсти вербата и да се бара сигурен и исцелувачки лек за тоа големо рането духовно тело кое боледува од безбројни болести; најкраток пат за пронаоѓање на тој лек е да се спознае моќта (кудретот) и милоста (рахметот) на Севишниот Создател (Кадир-и Зулџелал), кој низ прозорецот на слабоста и немоќта, ти ја прикажува физичката болест под завесата на безгрижноста (гафлетот) што кине.
    == Dokuzuncu Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, оној што не го спознава Аллах, тој има безброј грижи и несреќи. Оној што го спознал Аллах, светот му е исполнет со Светлина (Нур). Духовните радости ги чувствува според степе- нот на моќта на својата верба. Под духовната радост на оздравувањето и сладоста коишто доаѓаат од вербата, тие ситни телесни болести се топат и се гмечат.
    Ey Hâlık’ını tanıyan hasta! Hastalıklardaki elem ve tevahhuş ve korkmak ise hastalık bazen ölüme vesile olduğu cihetindendir. Ölüm, nazar-ı gaflet ve zâhirî cihetinde dehşetli olduğundan ona vesile olabilen hastalıklar korkutuyor, telaş veriyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Dokuzuncu_Deva"></span>
    Evvela: Bil ve kat’î iman et ki: “Ecel mukadderdir, tagayyür etmez.” Çok ağır hastaların başında ağlayanlar ve sıhhatleri yerinde olanlar ölmüşler, o ağır hastalar şifa bulup yaşamışlar.
    == ДЕВЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој го имаш спознаено својот Создател (Халик)! Болката, стравот и вознемиреноста доаѓаат поради болеста затоа што понекогаш таа доведува до смрт. Штом смртта е застрашувачко нешто навидум и во очите на оние што се бездушни, болестите што можат да бидат причина за смрт, ги плаши и ги вознемирува.
    Sâniyen: Ölüm, sureten göründüğü gibi dehşetli değil. Çok risalelerde gayet kat’î, şeksiz, şüphesiz bir surette, Kur’an-ı Hakîm’in verdiği nur ile ispat etmişiz ki ehl-i iman için ölüm:
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    '''Прво''', знај и цврсто верувај дека назначениот час (еџелот) е предодреден и не може да се промени. Честопати се случува да умираат оние што се здрави и што плачат за тешко болните, а тешко болните да оздрават и да продолжат да живеат.
    Vazife-i hayat külfetinden bir terhistir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    '''Второ''', смртта не е толку страшна како што ни се чини. Со помош на Светлината (Нурот) дадена од Мудриот Куран (Кур’ан-и Хаким) во многу делови од Рисале­и Нур сосема сигурно, неоспорно и несомнено докажавме дека за верниците смртта всушност претставува
    Hem dünya meydanındaki imtihanda, talim ve talimat olan ubudiyetten bir paydostur.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    ослободување од тешките животни задачи;
    Hem öteki âleme gitmiş yüzde doksan dokuz ahbap ve akrabasına kavuşmak için bir vesiledir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    притоа и ослободување од молитвата (ибадетот) што Божјиот раб ја врши на испитот низ просториите на овој свет,
    Hem hakiki vatanına ve ebedî makam-ı saadetine girmeye bir vasıtadır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    како и причина за средба со деведесет и девет отсто од пријателите и роднините што заминале на другиот свет;
    Hem zindan-ı dünyadan bostan-ı cinana bir davettir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    средство за влез во нивната вистинска татковина и вечниот дом на среќата;
    Hem Hâlık-ı Rahîm’inin fazlından kendi hizmetine mukabil ahz-ı ücret etmeye bir nöbettir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    и повик од темнината на овој свет до Рајските градини;
    Madem ölümün mahiyeti hakikat noktasında budur; ona dehşetli bakmak değil bilakis rahmet ve saadetin bir mukaddimesi nazarıyla bakmak gerektir. Hem ehlullahın bir kısmının ölümden korkmaları, ölümün dehşetinden değildir. Belki daha fazla hayır kazanacağım diye vazife-i hayatın idamesinden kazanacakları hayrat içindir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    и време за подигање надомест од изобилствата на Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим) за испол- нувањето на должностите кон Него.
    '''Evet ehl-i iman için ölüm, rahmet kapısıdır. Ehl-i dalalet için zulümat-ı ebediye kuyusudur.'''
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Штом во реалноста ова претставува суштина на смртта, таа не треба да се смета за застрашувачка, туку напротив, како почеток на милоста и среќата. Дел од продуховените (ехлуллахот) се плашеле од смртта, но нивниот страв не бил поради тоа што ја гледале како застрашувачка, туку можеби поради нивната надеж за стекнување повеќе заслуги (севапи) преку спроведување на што повеќе добри дела со продолжување на животните обврски.
    == Onuncu Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, за следбениците на верата, смртта претставува порта кон Божјата милост, а за оние што се во заблуда – јама на вечна темнина.
    Ey lüzumsuz merak eden hasta! Sen, hastalığın ağırlığından merak ediyorsun. O merakın, senin hastalığını ağırlaştırır. Hastalığın hafifleşmesini istersen merak etmemeye çalış. Yani hastalığın faydalarını, sevabını ve çabuk geçeceğini düşün, merakı kaldır, hastalığın kökünü kes.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Onuncu_Deva"></span>
    '''Evet merak, hastalığı ikileştirir; maddî hastalığın altında merak ile manevî bir hastalığı kalbine verir; maddî hastalık ona dayanır, devam eder.''' Eğer teslimiyetle rıza ile hastalığın hikmetini düşünmekle o merak gitse, o maddî hastalığın mühim bir kökü kesilir, hafifleşir, kısmen gider. Hususan evhamla bir dirhem maddî hastalık, bazen merak vasıtasıyla on dirhem kadar büyür. Merak kesilmesiyle, o hastalığın onda dokuzu gider.
    == ДЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој непотребно се грижиш! Неспокоен си поради тежината на твојата болест. Тоа неспокојство ја отежнува твојата болест. Доколку сакаш да си ја олесниш болеста, потруди се да не се плашиш. Размислувај за придобивките од болеста и наградата за тоа, и дека брзо ќе помине. Тоа ќе ти го намали стравот и ќе ти ја отстрани болеста од корен.
    Merak, hastalığı ziyade ettiği gibi hikmet-i İlahiyeyi ittiham ve rahmet-i İlahiyeyi tenkit ve Hâlık-ı Rahîm’inden şekva hükmünde olduğu için aks-i maksadıyla tokat yer, hastalığını ziyadeleştirir. Evet, nasıl ki şükür nimeti ziyadeleştirir öyle de şekva; hastalığı, musibeti tezyid eder.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, неспокојството придонесува двојно зголемување на болеста. Под физичката болест, неспокојството предизвикува духовна болест на срцето, која почива врз физичката и така продолжува. Ако твоето љубопитство и неспокојство исчезнат затоа што си ѝ се предал на судбината, си ја прифатил и со размислувањата за мудроста на болеста, тогаш еден многу важен дел од болеста се искоренува, станува полесна и делумно исчезнува. Понекогаш малата физичка болест преку неспокојството се зголемува за десеткратно повеќе. Со исчезнувањето на неспокојството, исчезнуваат и девет десеттини од болеста.
    Hem merakın kendisi de bir hastalıktır. Onun ilacı, hastalığın hikmetini bilmektir. Madem hikmetini, faydasını bildin; o merhemi meraka sür, kurtul. “Âh!” yerine “Oh!” de “Vâ-esefâ!” yerine اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ söyle.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Бидејќи неспокојството ја зголемува болеста, и затоа на извесен начин ја обвинува мудроста на Аллах, ја критикува Божествената милост и се жали на Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим), човекот како одговор на ова добива шлаканица и состојбата му се влошува. Да, како што со благодарноста се зголемува благодатот, така и со жалењето се зголемуваат болеста и несреќите.
    == On Birinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Притоа, и самото неспокојство е болест. Лекот за тоа е да се осознаат придобивките на болеста. А, бидејќи си ги сфатил целта и придобивките, примени го тој мевлем врз неспокојството и спаси се. Наместо „Ах!, речи „Ох!“; наместо „Ах, што ме снајде!“, речи „Фала Му на Аллах за секоја ситуација اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ (Елхамдулиллахи ала
    Ey sabırsız hasta kardeş! Hastalık, hazır bir elemi sana vermekle beraber; evvelki hastalığından bugüne kadar o hastalığın zevalindeki bir lezzet-i maneviye ve sevabındaki bir lezzet-i ruhiye veriyor. Bugünden belki bu saatten sonraki zamanda hastalık yok, elbette yoktan elem yok; elem olmazsa teessür olamaz. Sen yanlış bir surette tevehhüm ettiğin için sabırsızlık geliyor.
    кулли хал).
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Birinci_Deva"></span>
    Çünkü bugünden evvel bütün hastalık zamanının maddîsi gitmekle elemi de beraber gitmiş; kendindeki sevabı ve zevalindeki lezzet kalmış. Sana kâr ve sürur vermek lâzım gelirken, onları düşünüp müteellim olmak ve sabırsızlık etmek divaneliktir. Gelecek günler daha gelmemişler. Onları şimdiden düşünüp yok bir günde, yok olan bir hastalıktan, yok olan bir elemden tevehhüm ile düşünüp müteellim olmak, sabırsızlık göstermekle üç mertebe yok yoğa vücud rengi vermek, divanelik değil de nedir?
    == ЕДИНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти нестрплив болен брату! Иако болеста ти причинува моментална болка, од почетокот на болеста до денес, престанокот на болеста и добрините заработени за време на болеста ти даваат душевна сладост. Од денес, а можеби и од овој миг болеста ќе исчезне и, секако, нема да има болка, кога нема ништо. А, кога нема болка, нема ни поплаки.
    Madem bu saatten evvelki hastalık zamanları ise sürur veriyor. Ve madem yine bu saatten sonraki zaman ma’dum, hastalık ma’dum, elem ma’dumdur. Sen, Cenab-ı Hakk’ın sana verdiği bütün sabır kuvvetini böyle sağa sola dağıtma; bu saatteki eleme karşı tahşid et “Yâ Sabûr!” de, dayan.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Си станал нестрплив поради тоа што погрешно си ги замислувал нештата, бидејќи заедно со болеста исчезнува и болката од која остануваат само добрините и сладостите. Присетувајќи се на времето поминато во болест, да се биде тажен и нестрплив, наместо да се биде радосен и да се стекне придобивка, претставува вистинска будалаштина.
    == On İkinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Идните денови сè уште не се дојдени. Да се размислува за нив уште отсега и поради тоа да се биде нестрплив за нешто што не постои, а да се смета за постоечко, и ако денот што сè уште не е дојден ти предизвикува болка поради болеста која сè уште ја нема и за маките кои сè уште не настапиле – ако тоа не е будалаштина, тогаш што е?
    Ey hastalık sebebiyle ibadet ve evradından mahrum kalan ve o mahrumiyetten teessüf eden hasta! Bil ki hadîsçe sabittir ki müttaki bir mü’min, hastalık sebebiyle yapamadığı daimî virdinin sevabını, hastalık zamanında yine kazanır. Farzı, mümkün olduğu kadar yerine getiren bir hasta, sabır ve tevekkül ile ve farzlarını yerine getirmekle o ağır hastalık zamanında sair sünnetlerin yerini hem hâlis bir surette, hastalık tutar.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Штом времето пред овој час што изминало во болест дава радост и времето по овој час го нема, а ја нема ниту болеста, ниту пак, болките и маките, тогаш не расфрлувај ја налево-надесно сета сила за трпение дадена од Семоќниот Аллах, туку искористи ја за моменталните болки, речи „О, трпение“ (Ја сабур) и издржи.
    Hem hastalık insandaki aczini, zaafını ihsas eder. O aczin lisanıyla ve zaafın diliyle halen ve kālen bir dua ettirir. Cenab-ı Hak, insana hadsiz bir acz ve nihayetsiz bir zaaf vermiş tâ ki daimî bir surette dergâh-ı İlahiyeye iltica edip niyaz etsin, dua etsin.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_İkinci_Deva"></span>
    قُل۟ مَا يَع۟بَؤُا بِكُم۟ رَبّٖى لَو۟لَا دُعَٓاؤُكُم۟ yani “Eğer duanız olmazsa ne ehemmiyetiniz var?” âyetin sırrıyla insanın hikmet-i hilkati ve sebeb-i kıymeti olan samimi dua ve niyazın bir sebebi hastalık olduğundan, bu nokta-i nazardan şekva değil, Allah’a şükretmek ve hastalığın açtığı dua musluğunu, âfiyeti kesbetmekle kapamamak gerektir.
    == ДВАНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој поради твојата болест не си во состојба да си ги извршуваш должностите и обредните молитви (зикир) и поради оваа неможност чувствуваш жал! Знај дека во хадисот се наведува дека „побожниот верник (мумин), и за време на болеста се здобива со заслуги (севапи), и покрај тоа што поради неа не е во можност да ги извршува редовните обредни молитви (зикир).“ Болниот човек што за време на болеста тежнее да извршува што повеќе обврски (фарзови) и ги извршува стрпливо и верно, болеста ќе му ги надомести суннетите(<ref>Суннет: Збор на нашиот Пророк Мухаммед, неговото движење и однесување, кое со задоволство се прифаќа од другите луѓе.</ref>).
    == On Üçüncü Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Притоа болеста чини човекот да ја почувствува својата немоќ и слабост. Таа преку јазикот на својата немоќ и слабост го предизвикува човекот на усна молитва. Семоќниот Аллах на човекот му дал безгранична немоќ и слабост за тој постојано да бара засолниште под заштита на Божествената капија и сесрдно да се моли.
    Ey hastalıktan şekva eden bîçare adam! Hastalık bazılara ehemmiyetli bir definedir, gayet kıymettar bir hediye-i İlahiyedir. Her hasta, kendi hastalığını o neviden tasavvur edebilir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    قُل۟ مَا يَع۟بَؤُا بِكُم۟ رَبّٖى لَو۟لَا دُعَٓاؤُكُم۟
    Madem ecel vakti muayyen değil; Cenab-ı Hak, insanı yeis-i mutlak ve gaflet-i mutlaktan kurtarmak için havf ve reca ortasında ve hem dünya ve hem âhireti muhafaza etmek noktasında tutmak için hikmetiyle eceli gizlemiş. Madem her vakit ecel gelebilir, eğer insanı gaflet içinde yakalasa ebedî hayatına çok zarar verebilir. '''Hastalık gafleti dağıtır, âhireti düşündürür, ölümü tahattur ettirir, öylece hazırlanır.''' Bazı öyle bir kazancı olur ki yirmi senede kazanamadığı bir mertebeyi yirmi günde kazanıyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Според значењето на стихот (ајетот): „Кога не би постоела вашата молитва (дуа), каква би била вашата вредност?“ Со тајната на овој ајет, мудроста за создавањето на човекот и причината за неговата важност е искрената молитва (дуата) и молбата (нијазот), а бидејќи болеста е причина за молитви и молби, и од оваа гледна точка не треба да се жали, туку да Му благодари на Аллах, и со оздравувањето не треба да се затвори чешмата на молитвата што ја отвора болеста.
    Ezcümle: Arkadaşlarımızdan –Allah rahmet etsin– iki genç vardı. Biri İlamalı Sabri, diğeri İslâmköylü Vezirzade Mustafa. Bu iki zat, talebelerim içinde kalemsiz oldukları halde, samimiyette ve iman hizmetinde en ileri safta olduklarını hayretle görüyordum. Hikmetini bilmedim. Vefatlarından sonra anladım ki her ikisinde de ehemmiyetli bir hastalık vardı. O hastalık irşadıyla, sair gafil ve feraizi terk eden gençlere bedel, en mühim bir takva ve en kıymettar bir hizmette ve âhirete nâfi’ bir vaziyette bulundular. İnşâallah iki senelik hastalık zahmeti, milyonlar sene hayat-ı ebediyenin saadetine medar oldu. Ben onların sıhhati için bazı ettiğim duayı, şimdi anlıyorum dünya itibarıyla beddua olmuş. İnşâallah o duam, sıhhat-i uhreviye için kabul olunmuştur.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Üçüncü_Deva"></span>
    İşte bu iki zat, benim itikadımca, on senelik bir takva ile elde edilecek bir kazanç kadar bir kâr buldular. Eğer ikisi, bir kısım gençler gibi sıhhat ve gençliğine güvenip gaflet ve sefahete atılsaydılar, ölüm de onları tarassud edip tam günahlarının pislikleri içinde yakalasaydı o nurlar definesi yerine, kabirlerini akrepler ve yılanlar yuvası yapacaklardı.
    == ТРИНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти несреќен човеку, кој се жалиш за твојата болест! За некои луѓе болеста е многу важно богатство и скапоцен Божји дар. Секој болен човек својата болест може да ја замисли на тој начин.
    Madem hastalıkların böyle menfaati var, ondan şekva değil; tevekkül, sabır ile belki şükredip rahmet-i İlahiyeye itimat etmektir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Времето на назначениот час (еџел) не се знае. Семожниот Бог во Неговата мудрост назначениот час го прикривал со цел да се спаси човекот од апсолутниот очај и апсолутната безгрижност и за да го држи во страв и надеж и да го сочува својот живот, како во овој свет, така и во Задгробниот. Штом назначениот час може да настапи во секое време, ако го заплени човекот во состојба на безгрижност, тоа може да биде многу штетно за неговиот вечен живот. Но, болеста ја руши безгрижноста, наведува на размислување за Задгробниот свет, потсетува на смртта, и според тоа човекот се подготвува себеси. Некои болести се толку корисни што добивката достигнува до степен кој не може да се стигне дури ни за дваесет години, а со болеста се стигнува за дваесет дена.
    == On Dördüncü Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Исто така, меѓу моите пријатели беа и две млади момчиња, Аллах да ги прости. Едниот од нив беше Сабри од селото Илама, а другиот Везирзаде Мустафа од Исламкој. Со задоволство ги набљудував овие двајца млади луѓе, кои иако беа неписмени, од сите мои ученици беа меѓу најистакнатите во искреноста и во верските служби. Не им ја разбирав филозофијата. По нивната смрт, дознав дека и двајцата боледувале од сериозна болест. Таа болест им била водич која ги упатила на прав пат, оти имаа голем Божји страв и се наоѓаа во состојба на вршење на највредните должности и остварување на придобивките за Задгробниот свет, за разлика од другите несовесни млади кои се откажале од задолжителните верски обреди и должности. Дај Боже, овие двегодишни маки од болеста да им бидат причина за милиони години вечна среќа. Сега сфаќам дека молитвите мои што понекогаш ги кажував за нивното здравје, во однос на овој свет се претвориле во клетви. Дај Боже моите молитви за нивното здравје да бидат услишени во Задгробниот свет.
    Ey gözüne perde gelen hasta! Eğer ehl-i imanın gözüne gelen perdenin altında nasıl bir nur ve manevî bir göz olduğunu bilsen “Yüz bin şükür Rabb-i Rahîm’ime!” dersin. Bu merhemi izah için bir hâdise söyleyeceğim. Şöyle ki:
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Така, според моите верувања, овие двајца се здобија со еквивалентни придобивки како што може да се добијат за десет години со извршување на своите обврски и должности. И овие двајца млади како и останатите, да тргнеа по патот на безгрижноста и порокот заведени од младоста, потпирајќи се на здравјето, смртта би ги затекнала право во средината на нивните гревови и нечистотии, и нивните гробови би ги претворила во дувла на скорпии и змии, наместо во ризница од Светлина (Нур).
    Bana sekiz sene kemal-i sadakatle hiç gücendirmeden hizmet eden Barlalı Süleyman’ın halasının, bir vakit gözü kapandı. O saliha kadın, bana karşı haddimden yüz derece fazla hüsn-ü zan ederek “Gözümün açılması için dua et.” diyerek, cami kapısında beni yakaladı. Ben de o mübarek ve meczube kadının salahatini duama şefaatçi yapıp “Yâ Rabbî, onun salahati hürmetine onun gözünü aç.” diye yalvardım. İkinci gün Burdurlu bir göz hekimi geldi, gözünü açtı. Kırk gün sonra yine gözü kapandı. Ben çok müteessir oldum, çok dua ettim. İnşâallah o dua, âhireti için kabul olmuştur. Yoksa benim o duam, onun hakkında gayet yanlış bir beddua olurdu. Çünkü eceli kırk gün kalmıştı. Kırk gün sonra –Allah rahmet etsin– vefat eyledi.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Штом болеста содржи вакви придобивки, не треба да се жалиме од неа, туку со верност и трпение треба да Му се заблагодариме на Аллах и да имаме доверба во Неговата милост.
    İşte o merhume, kırk gün Barla’nın hazînane bağlarına rikkatli ihtiyarlık gözüyle bakmasına bedel; kabrinde, cennet bağlarını kırk bin günlerde seyredeceğini kazandı. Çünkü imanı kuvvetli, salahati şiddetli idi.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Dördüncü_Deva"></span>
    Evet bir mü’min, gözüne perde çekilse ve gözü kapalı kabre girse, derecesine göre, ehl-i kuburdan çok ziyade o âlem-i nuru temaşa edebilir. Bu dünyada nasıl çok şeyleri biz görüyoruz, kör olan mü’minler görmüyorlar. Kabirde o körler, iman ile gitmiş ise o derece ehl-i kuburdan ziyade görür. En uzak gösteren dürbünlerle bakar nevinde, kabrinde derecesine göre cennet bağlarını sinema gibi görüp temaşa ederler.
    == ЧЕТИРИНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, чиишто очи имаат раз- виено катаракта! Кога би знаел каква Светлина (Нур) поседува духовното око на верникот чиишто очи се прикриени со завеса, би изјавил: „Сто илјади пати фала Му (шуќур) на Семилостивиот Господар.“ За да го објаснам овој лек, ќе ви раскажам една случка. Таа почнува вака:
    İşte böyle gayet nurlu ve toprak altında iken göklerin üstündeki cenneti görecek ve seyredecek bir gözü, bu gözündeki perde altında şükür ile sabır ile bulabilirsin. İşte o perdeyi senin gözünden kaldıracak, o gözle seni baktıracak göz hekimi, Kur’an-ı Hakîm’dir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Едно време, ослепе тетката на Сулејман од Барла, која лојално ми вршеше услуги во период од осум години и за тоа време ниту еднаш не ме налути. Таа честита жена, претпоставувајќи дека сум стопати поголем од тоа што сум, еден ден ме пресретна на капијата од џамијата и ми рече: „Моли се за мене за пак да прогледам.“ Јас, безгрешноста на таа блажена и по малку сенилна жена ја зедов како посредник во моите молитви и се молев: „О, Господе, поради почитта кон нејзината безгрешност, врати ѝ го видот.“ По два дена, дојде еден лекар од Бурдур и ѝ ја тргна очната завеса. По четириесет дена, таа повторно го изгуби видот. Се растажив многу и почнав пак да се молам. Дај Боже молитвата да биде прифатена во Задгробниот живот. Во спротивно, таа молитва би можела да биде многу лоша клетва за неа бидејќи ѝ беа останале уште четириесет дена до нејзината смрт, а по четириесет дена, таа почина, Бог да ја прости.
    == On Beşinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    На тој начин, таа почината верничка (мерхума) како противвредност на четириесетдневното гледање на богатите градини на Барла, со очите на староста заслужи во гробот (кабурот) да ги гледа Рајските градини четириесет илјади дена, бидејќи имаше силна верба и целосна искреност.
    Ey âh ü enîn eden hasta! Hastalığın suretine bakıp âh eyleme! Manasına bak oh de! Eğer hastalığın manası güzel bir şey olmasa idi, Hâlık-ı Rahîm en sevdiği ibadına hastalıkları vermezdi. Halbuki hadîs-i sahihte vardır ki اَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً اَل۟اَن۟بِيَاءُ ثُمَّ ال۟اَو۟لِيَاءُ اَل۟اَم۟ثَلُ فَال۟اَم۟ثَلُ – اَو۟ كَمَا قَالَ – yani '''“En ziyade musibet ve meşakkate giriftar olanlar, insanların en iyisi, en kâmilleridirler.”''' Başta Hazret-i Eyyüb aleyhisselâm, enbiyalar sonra evliyalar ve sonra ehl-i salahat çektikleri hastalıklara birer ibadet-i hâlisa, birer hediye-i Rahmaniye nazarıyla bakmışlar; sabır içinde şükretmişler. Hâlık-ı Rahîm’in rahmetinden gelen bir ameliyat-ı cerrahiye nevinden görmüşler.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, доколку ослепи еден верник и отиде во гроб во таа состојба, во согласност со неговиот степен, тој може да го гледа светот на Светлината (Нурот) многу повеќе во однос на другите што се отидени во гроб. Како што и ние на овој свет гледаме многу работи што слепите верници не можат да ги видат, така и тие во своите гробови, ако отидат со верба, во согласност со нивниот степен многу повеќе ќе видат од останатите што се во гроб. Исто како што се гледа со телескоп кој ги доближува и најголемите далечини, како на платно во кино ќе ги видат и Рајските градини во согласност со нивниот степен, и вчудовидено ќе ги набљудуваат.
    Sen ey âh u fîzar eden hasta! Bu nurani kafileye iltihak etmek istersen sabır içinde şükret. Yoksa şekva etsen onlar seni kafilelerine almayacaklar. Ehl-i gafletin çukurlarına düşersin! Karanlıklı bir yolda gideceksin.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Така, со благодарност и трпение, под завесата на овие очи можеш да пронајдеш многу попросветлено око, кое додека е под земја, ќе го гледа и ќе го набљудува Рајот (Џеннетот) над небото. Значи, оној што ќе ја тргне завесата од твоите очи и ќе ти овозможи да прогледаш, е очниот лекар Семудриот Куран (Куран-и Хаким).
    Evet, hastalıkların bir kısmı var ki eğer ölümle neticelense manevî şehit hükmünde şehadet gibi bir velayet derecesine sebebiyet verir. Ezcümle: Çocuk doğurmaktan gelen hastalıklar '''(Hâşiye<ref>'''Hâşiye:''' Bu hastalığın manevî şehadeti kazandırması, lohusa zamanı olan kırk güne kadardır.</ref>)''' ve karın sancısıyla, gark ve hark ve taun ile vefat eden, şehid-i manevî olduğu gibi çok mübarek hastalıklar var ki velayet derecesini ölümle kazandırır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Beşinci_Deva"></span>
    Hem hastalık, dünya aşkını ve alâkasını hafifleştirdiğinden vefat ile dünyadan, ehl-i dünya için gayet elîm ve acı olan müfarakatı tahfif eder; bazen de sevdirir.
    == ПЕТНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој воздивнуваш со „ах“! Не воздивнувај со „ах“ гледајќи ја сликата на болеста, туку осврни се на нејзиното значење и извикај „ох“. Да не беше убаво значењето на болеста, Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим) не би им ги дал тие болести на Своите најмили. Меѓутоа, во хадиси-и сахих стои:
    == On Altıncı Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    اَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً اَل۟اَن۟بِيَاءُ ثُمَّ ال۟اَو۟لِيَاءُ اَل۟اَم۟ثَلُ فَال۟اَم۟ثَلُ – اَو۟ كَمَا قَالَ
    Ey sıkıntıdan şekva eden hasta! '''Hastalık, hayat-ı içtimaiye-i insaniyede en mühim ve gayet güzel olan hürmet ve merhameti telkin eder.''' Çünkü insanı vahşete ve merhametsizliğe sevk eden istiğnadan kurtarıyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Односно, „Оние што се најпогодени со несреќи и маки се најдобрите и најбеспрекорните меѓу луѓето (пророците, светците и сличните на нив).“ На чело со светиот (хазрети) Ејјуб Алејхисселам, Божјите пратеници, потоа и личности што биле големи верници, на болестите кои ги снаоѓале, гледале како на некоја вистинска молитва (ибадет), односно како на некој подарок од Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим) и трпеливо му се заблагодарувале на Аллах.
    Çünkü اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى ۝ اَن۟ رَاٰهُ اس۟تَغ۟نٰى sırrıyla, sıhhat ve âfiyetten gelen istiğnada bulunan bir nefs-i emmare, şâyan-ı hürmet çok uhuvvetlere karşı hürmeti hissetmez. Ve şâyan-ı merhamet ve şefkat olan musibetzedelere ve hastalıklılara merhameti duymaz.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој се оплакуваш со извикувањето „ах“! Ако сакаш да ѝ се придружиш на оваа прозрачна група, заблагодарувај се стрпливо, бидејќи ако се жалиш, тие нема да те примаат во своите редови. Ќе западнеш во јамата на невнимателните и ќе одиш по мрачни патишта.
    Ne vakit hasta olsa o hastalıkta aczini ve fakrını anlar, lâyık-ı hürmet olan ihvanlarına ihtiram eder. Ziyaretine gelen veya ona yardım eden mü’min kardeşlerine karşı hürmeti hisseder. Ve rikkat-i cinsiyeden gelen şefkat-i insaniye ve en mühim bir haslet-i İslâmiye olan musibetzedelere karşı merhameti hissedip, onları nefsine kıyas ederek, onlara tam manasıyla acır, şefkat eder, elinden gelse muavenet eder, hiç olmazsa dua eder, hiç olmazsa şer’an sünnet olan keyfini sormak için ziyaretine gider, sevap kazanır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, има такви болести, кои ако доведат до смрт, се како еден вид мачеништво (духовен шехид) што резултира со одреден степен на светоста како мачеништво (еден вид умирачка на Божјиот пат). На пример, оние што умираат од болести при породувањето (<ref>Забелешка: Заработувањето на степенот на духовниот шехид со оваа болест е доколку се умре до четириесет дена по породувањето</ref>), од стомачни болки, со давење, горење и чума, стануваат духовни шехиди, а постојат и такви болести што по смртта на заболениот му обезбедуваат степен на продуховеност.
    == On Yedinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Притоа болеста намалувајќи ја љубовта и приврзаноста кон овој свет, преку смртта ги олеснува маките и болките, а понекогаш дури и радува поради разделбата со животот.
    Ey hastalık vasıtasıyla hayrat yapamamaktan şekva eden hasta! Şükret, hayratın en hâlisinin kapısını sana açan, hastalıktır. Hastalık mütemadiyen hastaya ve lillah için hastaya bakıcılara sevap kazandırmakla beraber, duanın makbuliyetine en mühim bir vesiledir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Altıncı_Deva"></span>
    Evet, hastalara bakmak ehl-i iman için mühim sevabı vardır. Hastaların keyfini sormak fakat hastayı sıkmamak şartıyla ziyaret etmek, sünnet-i seniyedir; keffaretü’z-zünub olur. Hadîste vardır ki: “Hastaların duasını alınız, onların duası makbuldür.” Bâhusus hasta, akrabadan olsa hususan peder ve valide olsa onlara hizmet mühim bir ibadettir, mühim bir sevaptır. Hastaların kalbini hoşnut etmek, teselli vermek, mühim bir sadaka hükmüne geçer.
    == ШЕСНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој се жалиш за твоите маки! Болеста поттикнува почит и сочувство и многу убави работи, кои се најважни во човековата цивилизација. Болеста го спасува човекот од надуеност и свирепост, кои го водат кон дивјаштво и немилосрдност.
    Bahtiyardır o evlat ki peder ve validesinin hastalık zamanında, onların seriü’t-teessür olan kalplerini memnun edip hayır dualarını alır. Evet, hayat-ı içtimaiyede en muhterem bir hakikat olan peder ve validesinin şefkatlerine mukabil, hastalıkları zamanında kemal-i hürmet ve şefkat-i ferzendane ile mukabele eden o iyi evladın vaziyetini ve insaniyetin ulviyetini gösteren o vefadar levhaya karşı, hattâ melâikeler dahi “Mâşâallah, bârekellah” deyip alkışlıyorlar.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Бидејќи со тајната اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى ۝ اَن۟ رَاٰهُ اس۟تَغ۟نٰى душата е склона да прави зло кога се наоѓа во свирепост, а доаѓа како последица на здравјето и крепкоста. Нема почит кон пријателствата што се вредни за тоа. Не чувствува милост кон оние што се достојни за тоа и што заслужуваат милосрдие, и кон оние што се болни.
    Evet hastalık zamanında, hastalık elemini hiçe indirecek gayet hoş ve ferahlı, etrafında tezahür eden şefkatlerden ve acımak ve merhametlerden gelen lezzetler var.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Но, кога човекот ќе се разболи, ја разбира својата слабост и немоќ и им укажува чест на своите браќа што заслужуваат почит. Чувствува почит кон браќата верници што го посетуваат и што му помагаат. И чувствувајќи милост кон унесреќените, која доаѓа како резултат на поврзаноста со својот вид и е една од најзначајните карактеристики на Исламот, и споредувајќи ги со себе, во потполност сочувствува со нив и е милостив, а доколку е во можност, настојува да им помогне – ако не со друго, тогаш барем се моли или ги посетува и ги прашува за нивната здравствена состојба, што спрема шеријатот(<ref>Шеријат: вистински пат, прав пат кон религијата, Исламот, сите одредби на Исламот</ref>) е суннет, и заработува заслуги (севапи).
    Hastanın duasının makbuliyeti, ehemmiyetli bir meseledir. Ben otuz kırk seneden beri, bendeki kulunç denilen bir hastalıktan şifa için dua ederdim. Ben anladım ki hastalık dua için verilmiş. Dua ile duayı, yani dua kendi kendini kaldırmadığından anladım ki duanın neticesi uhrevîdir '''(Hâşiye<ref>'''Hâşiye:''' Evet, bir kısım hastalık duanın sebeb-i vücudu iken, dua hastalığın ademine sebep olsa duanın vücudu kendi ademine sebep olur; bu da olamaz.</ref>)''' kendisi de bir nevi ibadettir ve hastalık ile aczini anlayıp dergâh-ı İlahiyeye iltica eder. Onun için otuz senedir şifa duasını ettiğim halde, duam zâhirî kabul olmadığından duayı terk etmek kalbime gelmedi.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Yedinci_Deva"></span>
    '''Zira hastalık, duanın vaktidir; şifa, duanın neticesi değil. Belki Cenab-ı Hakîm-i Rahîm şifa verse fazlından verir.'''
    == СЕДУМНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој се жалиш дека поради болеста не можеш да чиниш добри дела! Биди благодарен! Болеста ти ги отвора најискрените врати на добрините. Болните и оние што се грижат за нив за да го постигнат Аллаховото задоволство, непрекинато заработуваат заслуги (севапи) и таа нивна грижа е најважната причина за услишување на молитвата.
    Hem dua, istediğimiz tarzda kabul olmazsa makbul olmadı denilmez. Hâlık-ı Hakîm daha iyi biliyor, menfaatimize hayırlı ne ise onu verir. Bazen dünyaya ait dualarımızı, menfaatimiz için âhiretimize çevirir, öyle kabul eder. Her ne ise…
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, грижата за болните луѓе и за верниците донесува само севапи. Заинтересираноста за здравствената состојба на болните или посетата на болните, под услов да не ги оптоваруваме, претставува суннет и избавување од гревовите (кеффарету’з-зунуб). Хадисот вели: „Примете ги молитвите на болните, нивните молитви се прифатливи.“ Особено, ако болниот е ваш роднина, мајка или татко, грижата за нив претставува значајна молитва (ибадет) и голема заслуга (севап). Да се утеши и да се задоволи срцето на болен човек, се смета за давање милостина (садака) од голема значајност.
    Hastalık sırrıyla hulusiyet kazanan, hususan zaaf ve aczden ve tezellül ve ihtiyaçtan gelen bir dua, kabule çok yakındır. Hastalık böyle hâlis bir duanın medarıdır. Hem dindar olan hasta hem hastaya bakan mü’minler de bu duadan istifade etmelidirler.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Колку ли е среќно тоа чедо што за време на болеста на таткото и мајката останува покрај нив и задоволувајќи ги нивните лесноранливи срца, од нив добива молитви за добрите дела. Да, на сликата на верноста што ја прикажува човековата големина и состојбата на едно вистинско чедо, кое со совршена почит, својствено за чедото кон родителите, за време на болеста им возвраќа за нивната милост што тие му ја дале, и што претставува највозвишена вистина на општествениот живот, па дури и ангелите ракоплескаат со „Машаллах, Барекаллах.“
    == On Sekizinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, за време на болеста постојат многу задоволства што произлегуваат од добрините, милоста и сочувството на оние околу нив, а се и многу пријатни и миротворни, и ги ублажуваат болките во целост.
    Ey şükrü bırakıp şekvaya giren hasta! Şekva, bir haktan gelir. Senin bir hakkın zayi olmamış ki şekva ediyorsun. Belki senin üstünde hak olan çok şükürler var, yapmadın. Cenab-ı Hakk’ın hakkını vermeden haksız bir surette hak istiyorsun gibi şekva ediyorsun. Sen, kendinden yukarı mertebelerdeki sıhhatli olanlara bakıp şekva edemezsin. Belki sen, kendinden sıhhat noktasında aşağı derecelerde bulunan bîçare hastalara bakıp şükretmekle mükellefsin. Senin elin kırık ise kesilmiş ellere bak! Bir gözün yoksa iki gözü de olmayan âmâlara bak! Allah’a şükret.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Услишувањето на молитвата на болниот е многу важно прашање. Во изминативе три-четириесет години заболев од лумбаго и почнав да се молам за да оздравам. Сфатив дека всушност болеста е дадена за да се молиме. Бидејќи молитвата не може да се отстрани со молитва, односно молитвата не може да се поништи самата, сфатив дека резултатите од молитвата се однесуваат на Задгробниот свет (<ref>Забелешка: Ако дел од болеста е причина за постоењето на молитвата и ако таа е причина за исчезнувањето на болеста, тогаш постоењето на молитвата би било причина за себепоништување, а тоа е невозможно.</ref>) и дека таа самата на некој начин е молитва, а болниот со својата болест согледувајќи ја сопствената немоќ, се засолнува под Божествениот закон. Затоа, иако триесет години кажував молитви за моето исцелување, кои изгледаа ко да не беа услишени, јас никогаш не престанав да се молам во срцето.
    Evet, nimette kendinden yukarıya bakıp şekva etmeye hiç kimsenin hakkı yoktur. Ve musibette herkesin hakkı, kendinden musibet noktasında daha yukarı olanlara bakmaktır ki şükretsin. Bu sır bazı risalelerde bir temsil ile izah edilmiş. İcmali şudur ki:
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Бидејќи болеста е време за молитва, оздравувањето не е резултат на молитвата. Ако Семудриот и Семилостивиот Создател (Џенаб-и Хаким-и Рахим) подарил лек, тоа сигурно е поради Неговата благородност.
    Bir zat, bir bîçareyi, bir minarenin başına çıkarıyor. Minarenin her basamağında ayrı ayrı birer ihsan, birer hediye veriyor. Tam minarenin başında da en büyük bir hediyeyi veriyor. O mütenevvi hediyelere karşı ondan teşekkür ve minnettarlık istediği halde; o hırçın adam, bütün o basamaklarda gördüğü hediyeleri unutup veyahut hiçe sayıp şükretmeyerek yukarıya bakar. Keşke bu minare daha uzun olsaydı, daha yukarıya çıksaydım; ne için o dağ gibi veyahut öteki minare gibi çok yüksek değil deyip şekvaya başlarsa ne kadar bir küfran-ı nimettir, bir haksızlıktır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Ако молитвата не ни е прифатена онака како што сме сакале, не можеме да речеме дека молитвата не е услишена. Семудриот Создател (Халик-и Хаким) многу подобро знае од нас што е добро за нас, па ни го дава тоа што е во наш интерес. Понекогаш молитвите што ги кажуваме за материјални придобивки, за наше добро ги прифаќа претворајќи ги во молитви за Задгробниот свет. Како и да е...
    Öyle de bir insan hiçlikten vücuda gelip, taş olmayarak, ağaç olmayıp, hayvan kalmayarak, insan olup, Müslüman olarak, çok zaman sıhhat ve âfiyet görüp, yüksek bir derece-i nimet kazandığı halde, bazı arızalarla, sıhhat ve âfiyet gibi bazı nimetlere lâyık olmadığı veya sû-i ihtiyarıyla veya sû-i istimaliyle elinden kaçırdığı veyahut eli yetişmediği için şekva etmek, sabırsızlık göstermek “Aman ne yaptım, böyle başıma geldi?” diye rububiyet-i İlahiyeyi tenkit etmek gibi bir halet; maddî hastalıktan daha musibetli, manevî bir hastalıktır. Kırılmış el ile dövüşmek gibi şikâyetiyle hastalığını ziyadeleştirir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Во секој случај, молитвата која преку тајната на болеста постигнала искреност, особено онаа што доаѓа поради слабост, немоќ, пониженост и потреба, постои голема веројатност да се исполни. Болеста претставува извор на искрена и чиста молитва. Затоа и болните верници и оние верници што ги негуваат болните, би требало да извлечат поука од ова.
    Âkıl odur ki لِكُلِّ مُصٖيبَةٍ اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ sırrıyla teslim olup sabretsin; tâ o hastalık, vazifesini bitirsin gitsin.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Sekizinci_Deva"></span>
    == On Dokuzuncu Deva ==
    == ОСУМНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој се откажуваш од благодарноста и почнуваш да се жалиш! За да можеш да се жалиш, мора да постои причина. Тебе не ти е скратено ништо, а сепак се жалиш. Можеби има толку многу благодарности што требало да ги направиш, а ти не си им се оддолжил. Но, ако со неоддолжување Му се жалиш на Возвишениот Праведник, тоа е како да го бараш бесправно своето право. Не можеш да се жалиш гледајќи ги оние чие здравје е на повисоко ниво од твоето. Сигурно е дека си должен да бидеш благодарен гледајќи ги оние беспомошни болни лица, кои во поглед на здравјето се на пониско ниво од твоето. Ако раката ти е скршена, погледни ги оние чии раце се отсечени. Ако немаш едно око, погледни ги оние што се слепи и ги немаат и двете очи. Заблагодари Му се на Аллах.
    Cemil-i Zülcelal’in bütün isimleri esmaü’l-hüsna tabir-i Samedanîsiyle gösteriyor ki güzeldirler. Mevcudat içinde en latîf, en güzel, en câmi’ âyine-i samediyet de hayattır. Güzelin âyinesi güzeldir. Güzelin mehasinlerini gösteren âyine güzelleşir. O âyinenin başına o güzelden ne gelse, güzel olduğu gibi; hayatın başına dahi ne gelse, hakikat noktasında güzeldir. Çünkü güzel olan o esmaü’l-hüsnanın güzel nakışlarını gösterir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, никој нема право да се жали гледајќи ги оние чиишто благодати се над неговите. Треба да се гледаат оние што се над нас во поглед на несреќите што сите нè погодуваат, и затоа треба да се биде благодарен. Оваа тајна во некои пораки е објаснета со пример:
    Hayat, daima sıhhat ve âfiyette yeknesak gitse, nâkıs bir âyine olur. Belki bir cihette adem ve yokluğu ve hiçliği ihsas edip sıkıntı verir. Hayatın kıymetini tenzil eder. Ömrün lezzetini sıkıntıya kalbeder. Çabuk vaktimi geçireceğim diye sıkıntıdan ya sefahete ya eğlenceye atılır. Hapis müddeti gibi kıymettar ömrüne adâvet edip, çabuk öldürüp geçirmek istiyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еден човек искачувал беспомошно лице на врвот на минарето. Врз секој степеник се наоѓал по еден ихсан (духовна убавина со која е даруван), по еден подарок што ќе му биде даден. На самиот врв се нудел најголемиот подарок. Како возврат за тие подароци, од него се очекувало благодарност, но кога тој пргав човек би заборавил на сите тие разновидни подароци врз степениците што ги поминувал сметајќи ги за безвредни, без да се заблагодари гледал нагоре и велел: „Камо среќа ова минаре да беше повисоко, да можев уште погоре да се искачам. Зошто не е високо како онаа планина, или пак, како она друго минаре?“ Колку неблагодарен би бил кон благодатите и каква неправда би чинел ако се жалиш...
    Fakat tahavvülde ve harekette ve ayrı ayrı tavırlar içinde yuvarlanmakta olan bir hayat, kıymetini ihsas ediyor, ömrün ehemmiyetini ve lezzetini bildiriyor. Meşakkatte ve musibette dahi olsa ömrün geçmesini istemiyor. “Aman güneş batmadı, ya gece bitmedi.” diye sıkıntısından of! of! etmiyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Исто така, и човекот, кој од ништо стигнал до постоење, тело (вуџуд), не станал ниту камен, ниту дрво, ниту пак животно, туку станал човек, муслиман и најважно – здрав, па со здравјето и телесната снага успеал да достигне до високи степени на благодати. Ако подоцна во таа состојба му излезат некои пречки поради кои нема да биде удостоен со нимети како што се здравјето, крепкоста или, пак, ги загуби поради лош избор, злоупотреба, или затоа што не успеал да дојде до нив, и ако почне поради сето ова да се жали покажувајќи нестрпливост, ќе воздивне: „Аман, што имам направено, па ова ми се случува!?“ Притоа, ако почне да го критикува Аллаховото господарење, тогаш таквата состојба е духовна болест, многу потешка и понесреќна од обична физичка болест, слично на тепачка со скршени раце, каде што тој со жалење уште повеќе ја зголемува својата болка.
    Evet gayet zengin ve işsiz, istirahat döşeğinde her şeyi mükemmel bir efendiden sor “Ne haldesin?” Elbette “Aman vakit geçmiyor, gel bir şeşbeş oynayalım.” veyahut “Vakti geçirmek için bir eğlence bulalım.” gibi müteellimane sözleri ondan işiteceksin veyahut tûl-i emelden gelen “Bu şeyim eksik, keşke şu işi yapsaydım.” gibi şekvaları işiteceksin.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Паметна постапка би била преку тајната:
    Sen bir musibetzede veya işçi ve meşakkatli bir halde olan bir fakirden sor “Ne haldesin?” Aklı başında ise diyecek ki “Şükürler olsun Rabb’ime, iyiyim, çalışıyorum. Keşke çabuk güneş gitmeseydi, bu işi de bitirseydim. Vakit çabuk geçiyor, ömür durmuyor gidiyor. Vakıâ zahmet çekiyorum fakat bu da geçer, her şey böyle çabuk geçiyor.” diye manen ömür ne kadar kıymettar olduğunu, geçmesindeki teessüfle bildiriyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    لِكُلِّ مُصٖيبَةٍ اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ
    Demek, meşakkat ve çalışmakla, ömrün lezzetini ve hayatın kıymetini anlıyor. İstirahat ve sıhhat ise ömrü acılaştırıyor ki geçmesini arzu ediyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да се предаде и да се стрпи додека болеста си ја одигра својата улога и исчезне.
    Ey hasta kardeş! Bil ki başka risalelerde tafsilatıyla kat’î bir surette ispat edildiği gibi; musibetlerin, şerlerin, hattâ günahların aslı ve mâyesi ademdir. Adem ise şerdir, karanlıktır. Yeknesak istirahat, sükût, sükûnet, tevakkuf gibi haletler ademe, hiçliğe yakınlığı içindir ki ademdeki karanlığı ihsas edip sıkıntı veriyor. Hareket ve tahavvül ise vücuddur, vücudu ihsas eder. Vücud ise hâlis hayırdır, nurdur.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="On_Dokuzuncu_Deva"></span>
    Madem hakikat budur; sendeki hastalık, kıymettar hayatı safileştirmek, kuvvetleştirmek, terakki ettirmek ve vücudundaki sair cihazat-ı insaniyeyi o hastalıklı uzvun etrafına muavenettarane müteveccih etmek ve Sâni’-i Hakîm’in ayrı ayrı isimlerinin nakışlarını göstermek gibi çok vazifeler için o hastalık senin vücuduna misafir olarak gönderilmiştir. İnşâallah çabuk vazifesini bitirir gider. Ve âfiyete der ki sen gel, benim yerimde daimî kal, vazifeni gör, bu hane senindir, âfiyetle kal.
    == ДЕВЕТНАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Со самеданскиот израз на Есмау’л Хусна се истакнува дека сите имиња се со Севозвишена Убавина (Џемил’и Зулџелал). И во внатрешноста на сè што постои, животот претставува најубаво нешто, најцелосно Огледало на Самедијетот. Огледалото на убавото е убаво. Огледалото што ја покажува убавината на убавиот, и самото станува убаво. Како што таа убавина во огледалото ја одразува својата убавина, така и сè што се случува во животот, во поглед на вистината, е убаво, бидејќи ги прикажува убавите врски на Есмау’л Хусна.
    == Yirminci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Кога животот постојано би течел во здравје и крепост, тогаш сè би било како огледало со недостатоци. Можеби тоа здравје и таа крепкост во внатрешноста на тој едноличен живот, во еден вид би оддавале чувство на непостоење, изумирање и исчезнување, и со самото тоа би предизвикале здодевност и неспокој, би ја намалиле вредноста на животот, така што сладоста на векот би се прикажала како здодевност. За да му помине времето побрзо, човекот се фрла самиот себеси во бесцелна забава. Слично на времето што го минува во затвор постапувајќи спрема тоа вредно време како непријател, го уништува, сакајќи што побрзо да помине.
    Ey derdine derman arayan hasta! Hastalık iki kısımdır. Bir kısmı hakiki, bir kısmı vehmîdir. Hakiki kısmı ise Şâfî-i Hakîm-i Zülcelal, küre-i arz olan eczahane-i kübrasında, her derde bir deva istif etmiş. O devalar ise dertleri isterler. Her derde bir derman halk etmiştir. '''Tedavi için ilaçları almak, istimal etmek meşrudur. Fakat tesiri ve şifayı, Ce­nab-ı Hak’tan bilmek gerektir.''' Dermanı o verdiği gibi şifayı da o veriyor.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Меѓутоа, животот, кој е во постојана промена и движење и кој минува низ разни ситуации, ни укажува на значењето и на уживањата на времето и ни дава да ја чувствуваме неговата вредност. Дури и во немаштија и тешкотија, човекот не сака да му помине векот. Поради здодевност, тој не офка со „уф, уф“, зборувајќи во смисла „Аман, сонцето не изгреа или ноќта сè уште не помина!“
    Hâzık mütedeyyin hekimlerin tavsiyelerini tutmak, ehemmiyetli bir ilaçtır. Çünkü ekser hastalıklar sû-i istimalattan, perhizsizlikten ve israftan ve hatîattan ve sefahetten ve dikkatsizlikten geliyor. Mütedeyyin hekim, elbette meşru bir dairede nasihat eder ve vesayada bulunur. Sû-i istimalattan, israfattan men’eder, teselli verir. Hasta o vesaya ve o teselliye itimat edip hastalığı hafifleşir, sıkıntı yerinde bir ferahlık verir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Да, прашај го богатиот господин неработник, кој времето го поминува во лежење и одморање и кому ништо не му недостасува:
    Amma vehmî hastalık kısmı ise onun en müessir ilacı, ehemmiyet vermemektir. Ehemmiyet verdikçe o büyür, şişer. Ehemmiyet vermezse küçülür, dağılır. Nasıl ki arılara iliştikçe insanın başına üşüşürler, aldırmazsan dağılır. Hem karanlıkta gözüne sallanan bir ipten gelen bir hayale ehemmiyet verdikçe büyür. Hattâ bazen onu divane gibi kaçırır. Ehemmiyet vermezse âdi bir ipin yılan olmadığını görür, başındaki telaşına güler.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    „Како си?“
    Bu vehmî hastalık çok devam etse hakikate inkılab eder. Vehham ve asabî insanlarda fena bir hastalıktır. Habbeyi kubbe yapar; kuvve-i maneviyesi kırılır. Hususan merhametsiz yarım hekimlere veyahut insafsız doktorlara rast gelse, evhamını daha ziyade tahrik eder. Zengin ise malı gider, yoksa ya aklı gider veya sıhhati gider.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Сигурно е дека од него ќе слушнеш поплаки од типот на: „Аман, времето никако да помине, ајде дојди да одиграме некоја партија табла или да побараме нешто интересно за да ни мине времето.“ Или, пак, ќе слушнеш поплаки што доаѓаат поради непресушни желби, како на пример: „Уште ова ми недостасува, камо среќа да можев уште оваа работа да ја завршам.“
    == Yirmi Birinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Прашај го и оној што е во немаштија, или е обичен работник, или пак, е во постојана работа:
    Ey hasta kardeş! Senin hastalığında maddî elem var fakat o maddî elemin tesirini izale edecek ehemmiyetli bir manevî lezzet seni ihata ediyor. Çünkü peder ve validen ve akraban varsa, çoktan beri unuttuğun gayet lezzetli o eski şefkatleri senin etrafında yeniden uyanıp çocukluk zamanında gördüğün o şirin nazarları yine görmekle beraber; çok gizli perdeli kalan etrafındaki dostluklar, hastalığın cazibesiyle yine sana karşı muhabbettarane baktıklarından elbette onlara karşı senin bu maddî elemin pek ucuz düşer.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    „Како си?“
    Hem sen müftehirane hizmet ettiğin ve iltifatlarını kazanmasına çalıştığın zatlar, hastalığın hükmüyle sana merhametkârane hizmetkârlık ettiklerinden, efendilerine efendi oldun. Hem insanlardaki rikkat-i cinsiyeyi ve şefkat-i neviyeyi kendine celbettiğinden, hiçten çok yardımcı ahbap ve şefkatli dost buldun. Hem çok meşakkatli hizmetlerden paydos emrini yine hastalıktan aldın, istirahat ediyorsun.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Ако има памет, ќе каже:
    Elbette senin cüz’î elemin, bu manevî lezzetlere karşı seni şekvaya değil, teşekküre sevk etmelidir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    „Сполај му на мојот Раб, добро сум, работам, камо среќа сонцето уште малку да не зајдеше и да можев да ја завршам оваа работа. Времето бргу минува, животот не стои, си одминува. Се мачам, но и тоа ќе помине. Сè вака брзо минува.“ Смислата на жалењето за минувањето на животот, всушност ја докажува неговата духовна вредност.
    == Yirmi İkinci Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Значи, со работа се разбира сласта на векот и вредноста на животот. Излежувањето и неработењето го загорчуваат векот и човекот посакува бргу да помине.
    Ey nüzul gibi ağır hastalıklara müptela olan kardeş! Evvela sana müjde ediyorum ki mü’min için nüzul mübarek sayılıyor. Bunu çoktan ehl-i velayetten işitiyordum. Sırrını bilmezdim. Bir sırrı şöyle kalbime geliyor ki:
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    '''Еј, ти, болен брату!''' Како што подетално и на недвосмислен начин е објаснето во другите пораки, основата и суштината на несреќите и шеровите, па дури и на гревовите, е нивното непостоење. Непостоењето претставува шер и темнина. Состојбите на монотоното одморање, тишина, неподвижност, поради својата блискост со непостоењето и ништожноста ја навестуваат темнината на непостоењето, па вознемируваат. Движењето и промените значат постоење, даваат чувство за постоење. Постоењето, пак, е потполна добрина и светлина.
    Ehlullah, Cenab-ı Hakk’a vâsıl olmak ve dünyanın azîm manevî tehlikelerinden kurtulmak ve saadet-i ebediyeyi temin etmek için iki esası ihtiyaren takip etmişler:
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Штом вистината е ваква, тогаш таа болест за твоето тело е како гостин кој е пратен поради многу должности, какви што се: да очисти, да оснажи и да помогне во напредувањето на тој вреден живот, да ги насочи и другите органи на телото на помош кон околината на друг заболен орган и да ги прикаже врските помеѓу разновидните имиња на Мудриот Создател (Сани’и Хаким). Иншаллах својата должност ќе ја исполни бргу и ќе си замине, и на здравјето ќе му рече: „Дојди ти на моето место, остани постојано и исполни ја својата должност. Оваа куќа е твоја и имај пријатен помин.
    '''Birisi:''' Rabıta-i mevttir. Yani dünya fâni olduğu gibi kendisi de içinde vazifedar fâni bir misafir olduğunu düşünmekle, hayat-ı ebediyesine o suretle çalışmışlar.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Yirminci_Deva"></span>
    '''İkincisi:''' Nefs-i emmarenin ve kör hissiyatın tehlikelerinden kurtulmak için çileler ile riyazetlerle nefs-i emmarenin öldürülmesine çalışmışlar.
    == ДВАЕСЕТТИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти болен човеку, кој за својата мака бараш лек! Болеста има два дела. Првиот дел е вистински, а вториот вообразен (нереален). Што се однесува до вистинскиот дел, Шафи’и Хаким’и Зулџелал површината на оваа земја ја направил огромна аптека и во неа ги поредил лековите за сите болести. Тие лекови, пак, ги бараат своите болести. На секоја мака ѝ создал лек. Да се земаат лекови поради лечење и да се користат е исправно, но притоа треба да се знае дека дејството при оздравувањето е од Возвишениот Хак. Како што Тој ја дава болеста, така го дава и оздравувањето.
    Sizler ey yarı vücudunun sıhhatini kaybeden kardeş! Sen ihtiyarsız kısa ve kolay ve sebeb-i saadet olan iki esas sana verilmiş ki daima senin vücudunun vaziyeti, dünyanın zevalini ve insanın fâni olduğunu ihtar ediyor. Daha dünya seni boğamıyor, gaflet senin gözünü kapayamıyor. Ve yarım insan vaziyetinde bir zata, nefs-i emmare elbette hevesat-ı rezile ile ve nefsanî müştehiyat ile onu aldatamaz, çabuk o nefsin belasından kurtulur.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Придржувањето кон препораките и советите на искусен, способен и побожен лекар претставува важен лек, бидејќи многу болести се јавуваат поради неумереност во јадењето, злоупотреба, расипништво, грешка, разврат и невнимание. Побожниот лекар во рамките на дозволеното ќе даде совети и поуки. Ќе ги забрани злоупотребата и расипништвото и ќе даде утешни зборови. Болниот има доверба во поуките и утешните зборови и му олеснува, и наместо неспокојство, му даваат спокој.
    İşte mü’min sırr-ı iman ile ve teslimiyet ve tevekkül ile o ağır nüzul gibi hastalıktan az bir zamanda, ehl-i velayetin çileleri gibi istifade edebilir. O vakit o ağır hastalık çok ucuz düşer.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Но, доколку се работи за вообразена болест, нејзин највлијателен лек е да не ѝ се даде важност. Колку повеќе ѝ се дава важност, таа толку повеќе се дуе и се зголемува. Доколку не ѝ се обрне внимание и важност, таа се смалува и се распаѓа.
    == Yirmi Üçüncü Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Како што пчелите уште повеќе му се собираат околу главата на човекот што ги вознемирува, така и ако не им обрне внимание, тие се растураат. Притоа, ако човекот во темнина на еден обичен конец што се ниша пред неговите очи му обрне внимание во неговата вообразба, тогаш тој се зголемува и може да го натера човекот во безглаво бегство. Но, ако не му обрне внимание и ако забележи дека се работи за обичен конец, а не за змија, си се смее на самиот себеси.
    Ey kimsesiz, garib, bîçare hasta! Hastalığınla beraber kimsesizlik ve gurbet, sana karşı en katı kalpleri rikkate getirirse ve nazar-ı şefkati celbederse; acaba Kur’an’ın bütün surelerinin başlarında kendini Rahmanu’r-Rahîm sıfatıyla bize takdim eden ve bir lem’a-i şefkatiyle umum yavrulara karşı umum valideleri, o hârika şefkatiyle terbiye ettiren ve her baharda bir cilve-i rahmetiyle zemin yüzünü nimetlerle dolduran ve ebedî bir hayattaki cennet, bütün mehasiniyle bir cilve-i rahmeti olan senin Hâlık-ı Rahîm’ine iman ile intisabın ve onu tanıyıp hastalığın lisan-ı acziyle niyazın, elbette senin bu gurbetteki kimsesizlik hastalığın, her şeye bedel onun nazar-ı rahmetini sana celbeder. '''Madem o var, sana bakar, sana her şey var. Asıl gurbette, kimsesizlikte kalan odur ki iman ve teslimiyetle ona intisap etmesin veya intisabına ehemmiyet vermesin.'''
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Доколку оваа вообразена „замислена“ болест продолжи, може да се претвори во вистинска болест, особено за плашливци и емотивно лабилни личности таа е многу тешка болест – од зрно прави товар и се крши духовното чувство. Особено ако такви личности стигнат во рацете на некој полулекар што нема милост, или пак, несовесни лекари што немаат човечност, тие уште повеќе ќе ја предизвикаат болеста. Па, ако си богат, ќе ти отиде богатството и на крај ќе останеш или без памет, или без здравје.
    == Yirmi Dördüncü Deva ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Yirmi_Birinci_Deva"></span>
    Ey masum hasta çocuklara ve masum çocuklar hükmünde olan ihtiyarlara hizmet eden hasta bakıcılar! Sizin önünüzde mühim bir ticaret-i uhreviye var. Şevk ve gayret ile o ticareti kazanınız.
    == ДВАЕСЕТ И ПРВИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, болен брату! Во твојата болест постои физичка болка, меѓутоа тебе те опсенила една битна духовна сладотија која ќе го тргне влијанието на таа физичка болка. Бидејќи, доколку имаш татко, мајка и роднини, секако дека твојата физичка болка станува незначителна кон будењето на околу тебе веќе одамна заборавената и многу пријатна нивна милост, и кон повторното доживување на нивните благи погледи како во времето кога си бил дете, исто така и кон благите погледи на пријателите привлечени од твојата болест, чиишто пријателства останале околу тебе скриени зад завеса.
    Masum çocukların hastalıklarını, o nazik vücudlara bir idman, bir riyazet ve ileride dünyanın dağdağalarına mukavemet verdirmek için bir şırınga ve bir terbiye-i Rabbaniye gibi çocuğun hayat-ı dünyeviyesine ait çok hikmetlerle beraber ve hayat-ı ruhiyesine ve tasaffi-i hayatına medar olacak büyüklerdeki keffaretü’z-zünub yerine, manevî ve ileride veyahut âhirette terakkiyat-ı maneviyesine medar şırıngalar nevindeki hastalıklardan gelen sevap, peder ve validelerinin defter-i a’maline, bilhassa sırr-ı şefkatle çocuğun sıhhatini kendi sıhhatine tercih eden validesinin sahife-i hasenatına girdiği, ehl-i hakikatçe sabittir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Притоа, стануваш и господин над господата бидејќи личностите на кои ти со задоволство си им правел услуги за да ја стекнеш нивната љубезност, под влијание на твојата болест, со милост ти излегуваат во пресрет. Притоа, привлекувајќи го кон себе човечкото сожалување кое човек го чувствува кон својот вид, од ниту еден наеднаш си нашол многу пријатели, другари и оние што ќе ти помогнат. И пак поради болеста прекинуваш, се одмораш од толку напорни работи.
    İhtiyarlara bakmak ise hem azîm sevap almakla beraber, o ihtiyarların ve bilhassa peder ve valide ise dualarını almak ve kalplerini hoşnut etmek ve vefakârane hizmet etmek hem bu dünyadaki saadete hem âhiretin saadetine medar olduğu rivayat-ı sahiha ile ve çok vukuat-ı tarihiye ile sabittir. İhtiyar peder ve validesine tam itaat eden bahtiyar bir veled, evladından aynı vaziyeti gördüğü gibi; bedbaht bir veled eğer ebeveynini rencide etse azab-ı uhrevîden başka, dünyada çok felaketlerle cezasını gördüğü, çok vukuatla sabittir.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Секако дека твојата мала болка кон овие духовни уживања не смее да биде причина да се жалиш од неа, туку таа мора да те упати на благодарност.
    Evet ihtiyarlara, masumlara, yalnız akrabasına bakmak değil belki ehl-i iman (madem sırr-ı imanla uhuvvet-i hakikiye var) onlara rast gelse, muhterem hasta ihtiyar ona muhtaç olsa ruh u canla ona hizmet etmek İslâmiyet’in muktezasıdır.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <span id="Yirmi_İkinci_Deva"></span>
    == Yirmi Beşinci Deva ==
    == ДВАЕСЕТ И ВТОРИ ЛЕК ==
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    Еј, ти брату, што си погоден од тешка болест, како што е парализата! Како прво, сакам да те израдувам. Парализата за верниците (мумините) се вбројува во благопријатни (мубарек) болести. Ова одамна го имам слушнато од оние што се на степен на евлија (продуховени), но тајната не ја знаев. Една од тајните на ваков начин ја чувствувам во срцето:
    Ey hasta kardeşler! '''Siz gayet nâfi’ ve her derde deva ve hakiki lezzetli kudsî bir tiryak isterseniz imanınızı inkişaf ettiriniz. Yani tövbe ve istiğfar ile ve namaz ve ubudiyetle, o tiryak-ı kudsî olan imanı ve imandan gelen ilacı istimal ediniz.'''
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    За да дојдат до Возвишениот Хак, за да се спасат од овосветските огромни духовни опасности и за да си осигураат вечна среќа, Ехлуллах (продуховените) имаа одбрано и следеа два основни принципа, и тоа:
    Evet, dünyaya muhabbet ve alâka yüzünden güya âdeta ehl-i gafletin dünya gibi büyük, hasta, manevî bir vücudu vardır. İman ise o dünya gibi zeval ve firak darbelerine, yara ve bere içinde olan o manevî vücuduna birden şifa verip, yaralardan kurtarıp, hakiki şifa verdiğini pek çok risalelerde kat’î ispat etmişiz. Başınızı ağrıtmamak için kısa kesiyorum.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    '''Прв:''' Потсетување на смртта (Рабита’и мевтт). Како што е овој свет минлив, така и за себе размислувале дека се минливи гости со свои должности на овој свет, па и за следниот живот работеле со ентузијазам.
    '''İman ilacı ise feraizi mümkün oldukça yerine getirmekle tesirini gösteriyor. Gaflet ve sefahet ve hevesat-ı nefsaniye ve lehviyat-ı gayr-ı meşrua, o tiryakın tesirini men’eder.''' Hastalık madem gafleti kaldırıyor, iştihayı kesiyor, gayr-ı meşru keyiflere gitmeye mani oluyor; ondan istifade ediniz. Hakiki imanın kudsî ilaçlarından ve nurlarından tövbe ve istiğfar ile dua ve niyaz ile istimal ediniz.
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    '''Втор:''' За да се спасат од опасностите кон кои ги води нивниот нефс’и еммаре (душа наклонета да чини зло), и слепите чувства, со измачување и со подложување кон тешки режими настојувале да го уништат својот нефс’и еммаре.
    Cenab-ı Hak sizlere şifa versin, hastalıklarınızı keffaretü’z-zünub yapsın, âmin âmin âmin!
     
    </div>
    Ти, брату, што си го изгубил здравјето од половината од твоето тело! Не прашувајќи ја твојата желба, тебе ти се дадени две вистини, кратки и лесни, што ќе те усреќат. Состојбата на твоето тело постојано ќе те тера да внимаваш на минливоста на човекот и на овој свет. Овој свет нема да те гуши повеќе, занесот не може да ти ги затвори очите. Душата наклонета да чини зло (нефс’и еммаре) сигурно е дека не може да го излаже со ниски нагони и чезнеења човекот со половина тело, бргу ќе се спаси од последиците на тој нагон.
     
    Значи, муминот со тајната на иманот, со верноста и потпирањето на Аллах, за кратко време може да има полза од болеста каква што е парализата, полза во смисла на мачење и воздржување како евлија. И тогаш таа болест станува безначајна.
     
    <span id="Yirmi_Üçüncü_Deva"></span>
    == ДВАЕСЕТ И ТРЕТИ ЛЕК ==
     
    Еј, ти, беспомошен болен човеку, што немаш никого! Ако твојата болест заедно со твојата самотија и туѓина можат да ги разнежнат и најладните срца и да ги привлечат нивните сожаливи погледи, секако дека твојата врска со иманот кон твојот Семилосен Создател (Халик’и Рахим) и твојата молитва, молитва на болен човек, со јазикот на слабоста, откако Го имаш спознаено Него, оваа твоја болест во самотија и во туѓина, повеќе од сè ќе ги привлече кон тебе погледите на Неговата милост, на Оној Кој на почетоците на сите Сури од Куранот ни се претставува во својство на Рахману’р Рахим (Милостив и Семилосен) и Оној Кој со искра на преубава милост преку сите мајки ги одгледува сите чеда и Кој секоја пролет со искрата на Својот рахмет ја пополнува површината на земјата со разнородни нимети (благодати), чија само една искра на милост е Џеннетот со своите убавини, којшто е место на вечен живот. Штом тој постои и внимава на тебе, за тебе сè постои.
     
    Оној што Нему не Му е приврзан со иман и верност, или не ѝ дава вредност на таа врска, се наоѓа во вистинска туѓина и без никого.
     
    <span id="Yirmi_Dördüncü_Deva"></span>
    == ДВАЕСЕТ И ЧЕТВРТИ ЛЕК ==
     
    Еј, вие што негувате болни безгрешни деца и старци што се како деца! Пред вас се наоѓа една многу важна зделка за ахирет. Спечалете ја со желба и упорност.
     
    Постојат многу мудрости сврзани со животот на детето, како што е и мудроста дека болеста на недолжните деца претставува вежба на слабото тело, навикнување и вакцина што ќе создаде отпорност кон идните тешкотии на овој свет и воспитување од Аллах. Болеста за децата е како инјекција, која ќе биде причина за нивното духовно и идно напредување, или пак, напредување во ахиретот, како што за возрасните е причина за прочистување од гревовите (кеффарету’з зунуб). Севапите што доаѓаат поради болестите на децата се испишуваат во тетратките на делата на нивните родители, а особено се испишуваат на страниците на добрите дела на мајката, која со тајната на милоста, здравјето на детето го става пред своето здравје. Сето ова е потврдено од најискрените.
     
    Како преку вистински кажувања, така и со многубројни примери од порано, потврдено е дека негувањето на старците, покрај заработување на многу севапи, добивање на нивниот благослов, а особено ако тоа се таткото или мајката, да се задоволат нивните срца и верно да им се служи, претставува причина за среќа на овој свет и среќа за во ахирет. Уште со многу примери е потврдено дека среќно чедо, што е послушно кон своите родители, истото ќе го дочека и од своите деца. Исто така, и несреќно чедо што ќе покаже непослушност кон своите родители и кон нив се однесува со непочитување, покрај тоа што во ахиретот ќе поднесува тешки маки, и на овој свет ќе го стигне казна и ќе доживее многу несреќи.
     
    Да, негувањето на стари и невини не се однесува само на нивните роднини, зашто ако според тајната на иманот постои вистинско братство, тогаш несебичната помош на еден припадник на иманот, на тој беден старец зависен од нив претставува потреба на исламот.
     
    <span id="Yirmi_Beşinci_Deva"></span>
    == ДВАЕСЕТ И ПЕТТИ ЛЕК ==
     
    Еј, вие болни браќа! Доколку сакате еден возвишен и полезен лек што ќе донесе спас за сите ваши маки и што навистина е сладок, усовршете го својот иман – односно со покајување и со молба кон Аллах за простување, со намазот и со ибадетите (молитвите) искористете го иманот, тој „свет“ тиријак (лек што се корис- ти за брзо оздравување од сите болести и разни труења) и лековите што произлегуваат од него.
     
    Да, оние што го сакаат овој свет и се врзани за него како ехл’и гафлет (оние што се невнимателни и во заблуда), поради таа љубов и поради поврзаноста со овој свет имаат болно духовно тело големо колку што е и овој свет. Што се однесува до иманот, а тоа во многу пораки недвосмислено го докажавме, одеднаш го лечи тоа духовно тело рането од ударите на исчезнувањето и разделбите и кое е полно со рани и лузни, отстранувајќи ги раните духовното тело вистински оздравува. Сега не би сакал да ве заморувам и кратко ќе речам:
     
    Што се однесува до иманот како лек, тој своето дејство го прикажува со исполнувањето на фарзовите што е можно повеќе. Гафлетот и сефахетот (распуштеноста и развратот) и хевесат­и нефсаније и левхијат­и гајр­и мешруа (нагонските копнеења и уживања што не се алал), го спречуваат влијанието на тој тиријак (лек). Со оглед на тоа дека болеста спасува од гафлет, го уништува чезнеењето и станува пречка за влегување во забранети уживања, тогаш искористете го. Со покајување и барање прошка, со молитва и со нијаз, искористете ги возвишените лекови и светлината на вистинскиот иман.
     
    Нека Возвишениот Праведник ви подари оздравување, а вашите болести ги направи причина за прочистување од гревовите (кеффарету’з зунуб). Амин, амин, амин!


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ
    اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ
    سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ طِبِّ ال۟قُلُوبِ وَ دَوَائِهَا وَ عَافِيَةِ ال۟اَب۟دَانِ وَ شِفَائِهَا وَ نُورِ ال۟اَب۟صَارِ وَ ضِيَائِهَا وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ سَلِّم۟
    اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ طِبِّ ال۟قُلُوبِ وَ دَوَائِهَا وَ عَافِيَةِ ال۟اَب۟دَانِ وَ شِفَائِهَا وَ نُورِ ال۟اَب۟صَارِ وَ ضِيَائِهَا وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ سَلِّم۟
    </div>


    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
    <div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">

    20.25, 21 Kasım 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli

    Се состои од дваесет и пет лека.

    Напишано е како еден вид лек, утеха и духовен рецепт за болните, како и посета на болните и желба за нивно брзо закрепнување.

    Предупредување и Извинување

    Овој духовен рецепт, за разлика од другите наши дела е напишан на најбрз можен начин ([1]), и во споредба со другите дела, ова дело е прегледано само еднаш затоа што немаше време ниту за исправки, ниту пак, за подетален преглед. А, тоа значи дека сè остана во несредена состојба, како што е напишано од прва рака. Не сметавме дека треба повторно да се прегледа со уредување и прецизност за да не дојде до разнебитување на значењата кои по природен тек се јавуваат во срцето. Читателите, а особено болните, не треба да се чувствуваат навредени и вознемирени поради некои непријатни изрази или тешки зборови и фрази, и нека се молат и за мене.

    بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

    اَلَّذٖينَ اِذَٓا اَصَابَت۟هُم۟ مُصٖيبَةٌ قَالُٓوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ ۝ وَالَّذٖى هُوَ يُط۟عِمُنٖى وَيَس۟قٖينِ ۝ وَاِذَا مَرِض۟تُ فَهُوَ يَش۟فٖينِ

    Во овој Одблесок накратко опишуваме Дваесет и пет лека што ќе бидат вистинска утеха и корисен мевлем за болните и несреќните, кои сочинуваат една десетина од човештвото.

    ПРВ ЛЕК

    Еј, ти беспомошен болен човеку! Не обеспокојувај се и биди трпелив. Твојата болест за тебе не е товар, туку можеби е и спас на одреден начин, затоа што животот е еден вид капитал што се троши. Доколку не дава плодови, тој се троши залудно. Доколку, пак, се проведе во задоволство и занес, уште побрзо одминува. Болеста, со големи придобивки го прави твојот капитал да биде плоден. Истовремено, болеста не му дозволува на животот да мине брзо, го задржува и го продолжува, така што таа ќе замине откако ќе ги даде своите плодови.

    А, за тоа дека болеста трае подолго, зборува и следната поговорка: „Времето на несреќата е многу долго, додека времето на задоволството е многу кратко.“

    ВТОР ЛЕК

    Еј, ти нестрплив болен човеку! Биди трпелив, па и благодарен! Минутите од твојот болен живот може да се претворат во еден час молитва (ибадет).

    Молитвата се состои од два дела: Едниот дел е потврдена молитва, како што се клањањето намаз и молењето, а другиот е непотврдена молитва, кога луѓето поради болести и несреќи чувствуваат немоќ и слабост, бараат засолниште кај Семилостивиот Создател (Халим-и Рахим) и Му се молат. Постигнуваат чиста и искрена духовна молитва.

    Да, постојат и вистинити искази каде што се наведува дека болеста на еден верник (мумин) чијшто живот поминува во болест и притоа не Му се жали на Аллах, се смета за молитва. Па, дури и со вистинити искази и со помош на отворено и искрено искажување (кешфијат-и садика) е утврдено дека една минута болест кај оние болни што се целосно трпеливи и благодарни е како еден час молитва (ибадет), а кај некои идеали е еднакво и на цел ден молитва.

    Затоа, наместо да се жалиш поради болеста, којашто го продолжува твојот животен век претворајќи една минута во илјада минути, треба да бидеш благодарен.

    ТРЕТ ЛЕК

    Еј, ти неиздржлив болен човеку! Фактот дека оние што доаѓаат на овој свет постојано си заминуваат, а младите стареат, и постојаното вртење на човекот кон погубноста и разделбата, сведочат за тоа дека тој не е дојден на овој свет за да ужива и да се забавува.

    Меѓу другото, човекот како најсовршено и највозвишено битие е најбогат во поглед на живиот свет и природата, и е во позиција на султан над другите живи суштества, но поради размислувањата за изминатите задоволства и идните несреќи, тој во споредба со животните, можеби го живее најтегобниот и најтешкиот можен живот.

    Тоа значи дека човекот не е дојден на овој свет само за убав живот и со цел да го проживее животот во уживање и задоволство. Можеби човекот, во чиишто раце се наоѓа огромен капитал, е дојден да тргува работејќи за среќата во вечниот живот. Капиталот кој му е даден, всушност е неговиот животен век. Ако не е болен, здравјето и задоволството го занесуваат човека, го прават овој свет поубав и придонесуваат да заборави на Задгробниот свет (ахирет). Таквиот човек не сака да размислува за гробот (кабурот) и смртта, и животниот капитал го троши бесцелно и на непотребни места. Додека, пак, болеста веднаш му ги отвора очите и му вели на неговото тело и леш: „Ти не си бесмртен, а не си и без стопан, туку имаш една должност. Не биди горделив, мисли на својот Создател и знај дека ќе одиш во гроб (кабур), па според тоа подготви се.“

    Така, од оваа гледна точка, болеста е советник што никогаш не мами, и духовен водич (муршид) кој опоменува. Затоа, навистина не треба да се жалиш поради болеста, туку можеби да ѝ бидеш благодарен. А, ако е многу тешка, потребно е да се бара трпение (сабур) за да се издржи.

    ЧЕТВРТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку што се жалиш! Твое право е да бидеш благодарен и трпелив, а не да се жалиш, бидејќи деловите од твоето тело и целото тело воопшто, не се твоја сопственост. Ниту ти си ги создал, ниту пак, си ги купил од тезга. Значи, тие се сопственост на некој друг и нивниот сопственик може да управува со нив како сака.

    Како што е наведено во Дваесет и шесто Слово, на пример еден исклучително богат и вешт уметник вработува еден безработник и сиромашен човек како модел за да ги покаже убавината и раскошот на своите дела. Во замена за одреден паричен надомест, за пократко од еден час тој го облекува сиромашниот човек во кошула украсена со скапоцени камења и вредна рајска облека. Облеката ја работи на него и ѝ дава различни форми. За да ја покаже својата различна преубава уметност, вештиот уметник ја сече, ја скратува, ја продолжува и ја прекројува облеката. Се прашувам, дали овој платен безработник има право да му рече на вештиот уметник: „Ме мачиш со ова наведнување и исправување, а ме оптоваруваш и ми ја расипуваш и убавината со сечењето и скратувањето на оваа кошула што ме разубавува.“ Може ли да му каже дека постапил немилосрдно и бездушно со него?

    Еј, болен човеку! И тебе, како во овој пример, Севишниот Создател (Сани-и Зулџелал) како кошула ти го облекува телото со светли (нурани) својства, како што се слухот, видот, разумот и срцето, за да ги покаже везовите на Неговите Најубави имиња (Есма-и Хусна), те става во многу различни ситуации и позиции и ти ги менува должностите. Како што со гладот го спознаваш Неговото име Давател на благосос­ тојба (Реззак), така и во болеста научи го Неговото име Исцелител (Шафи). Во нив се наоѓаат одблесоците на мудроста и зраците на милоста и многу убавини бидејќи болките и несреќите ги покажуваат законите на некои од Неговите имиња.

    Ако се тргне завесата, зад тој параван на болеста од која многу се плашиш и која ја мразиш, ќе наидеш на многу убави и пријатни значења.

    ПЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти што си засегнат од болест! Во последно време, преку искуството дојдов до сознание дека болеста е Божествена награда за некои луѓе, дар од Семилостивиот (Рахман). Во изминативе осум-девет години, иако не бев достоен за тоа, некои млади луѓе дојдоа кај мене и ми се обратија барајќи ја мојата молитва. Забележав дека секој од овие млади болни луѓе почнаа да размислуваат за Задгробниот свет во поголем степен од останатите млади луѓе. Ја немаше таа младешка опијанетост. Самите себе, на некој начин се имаа спасено од животинските страсти од аспект на непромисленоста. А, јас ги гледав и ги предупредував дека нивните болести се Божествена награда во границите на нивната издржливост, и им велев: „Брате, јас не сум против оваа твоја болест. Јас не сочувствувам со тебе, ниту пак, те сожалувам поради твојата болест, за да се молам за тебе. Обиди се да бидеш трпелив додека болеста потполно не те разбуди, и штом болеста ја исполни својата должност, со Божја дозвола Милосрдниот Создател (Халик-и Рахман) ќе ти помогне да оздравиш.“

    Уште им велев: „Некои од вашите браќа по несреќа, преку несреќата на доброто здравје стануваат несовесни, се откажуваат од петте дневни задолжителни молитви (намаз), не размислуваат за гробот (кабурот) и забораваат на Аллах. Преку површното задоволство од краткиот час на земниот живот, тие се потресуваат и го оштетуваат бескрајниот вечен живот, па дури и го уништуваат. Со очите на болеста, сигурно ќе го видиш местото каде што замину­ ваш, односно гробот, а малку подоцна ќе ги видиш и задгробните престојувалишта, па според тоа и ќе се однесуваш. Тоа значи дека за тебе болеста всушност претставува здравје, а за некои слични на тебе здравјето претставува болест.“

    ШЕСТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку што се жалиш за своите болки! Тебе ти се обраќам: Размисли за твојот минат живот и сети се на благодатите и среќните денови, но и на деновите на несреќа и болки во тие времиња. Веројатно ќе воздивнеш со „ах“ или „ох“. Односно, тогаш срцето и јазикот или ќе речат „Елхамдулиллах шуќур (слава и фала Му на Бога)“, или пак, „Ах, што ми се случи... ах, каква штета.“

    Биди внимателен, она што те наведува да кажеш „Ох, елхамдулиллах шуќур“ е размислувањето за болките и несреќите што те снашле, и тоа предизвикува еден вид духовно задоволство и срцето ти станува благодарно, бидејќи прекинувањето на болките претставува задоволство. Со исчезнувањето на болките и несреќите, во душата се вселува таква сладост, што кога би се исекла, од неа би потекло духовно задоволство кое се претвора во благодарност.

    Кога ќе помине состојбата на среќа, радост и задоволство во минатите времиња, те наведуваат со воздишка да кажеш „Ех, копнежу мој, таго моја“, во душата останува трага на вечна болка, и кога и да се присетиш на тие времиња, таа болка повторно оживува и од неа започнува да извира копнеж и тага.

    Штом еднодневното недозволено задоволство што причинува и нанесува душевна болка која понекогаш може и да трае и една година, тогаш и една минлива болка, болест која трае само еден ден, поради сладостите на заслугата (севапот) има уште и духовна сладост како резултат на спасувањето и ослободувањето од таа состојба,

    мисли на резултатите од оваа твоја минлива болест, односно на заслугите (севапите) како внатрешно лице на твојата моментална болест и кажи: „И ова ќе помине, о Аллах!“, и наместо да се жалиш, биди благодарен.

    ШЕСТИ ЛЕК

    ([2])

    Еј, брату мој, кој размислувајќи за земните задоволства, патиш поради болест! Кога овој свет би бил вечен, кога не би постоела смртта на овој наш пат, кога не би дувале ветриштата на разделбата и погубноста, и кога не би биле духовните зими во твојата иднина полна со бури и несреќи, и јас би сочувствувал со тебе во твојата болка. Но, бидејќи овој свет еден ден ќе ни рече „Ајде надвор“ и ќе ги затне ушите штом ќе бараме помош, пред тој да нè исфрли надвор, овие болести нè опоменуваат дека мораме да се откажеме од љубовта кон него. Пред да нè исфрли овој свет, мораме да се потрудиме ние да го отфрлиме од нашите срца.

    Да, болеста нè предупредува велејќи ни: „Твоето тело не е од камен и од железо. Тоа можеби е составено од разни видови материи кои се секогаш настроени кон разложување. Остави ја твојата гордост, разбери ја твојата немоќ, запознај го твојот Владетел (Малик), запознај ги твоите должности и научи зошто си дошол на овој свет“, го опоменува тајно со совеста на срцето.

    И штом земните задоволства и сладости не траат, особено ако се недозволиви, тие стануваат и минливи, болни и погрешни, немој да плачеш поради губењето на тие задоволства под изговор на болеста. Напротив, размислувај за духовната молитва на болеста и за задгробните заслуги (севапи) и обиди се да добиеш задоволство на тој начин.

    СЕДМИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку што ја имаш загубено сладоста на здравјето! Твојата болест не ги губи сластите на Божествените награди (нимети), туку напротив, ги прави уште побогати и послатки, бидејќи, ако нешто е постојано, тоа го губи својот ефект. Следбениците на вистината се едногласни и дури велат: „Сè станува јасно со својата спротивност.“

    اِنَّمَا ال۟اَش۟يَاءُ تُع۟رَفُ بِاَض۟دَادِهَا

    На пример, да не постоеше темнината, немаше да знаеме и за светлината, и таа немаше да содржи задоволство. Да не беше студот, немаше да ја разбереме и топлината, и таа немаше да ни причинува задоволство. Да не постоеше гладот, храната ќе беше безвкусна. Да не беше жедта на желудникот, пиењето вода немаше да ни причинува задоволство. Да немаше непријатности, немаше да можеме да уживаме во пријатностите. Да немаше болест, здравјето ќе беше без сладост.

    Штом Семудриот Создател (Фатир-и Хаким) го снабдува човекот со многу придобивки, до степен да може да разликува вкусови на бесконечно многу видови нимети и благодати кои постојат во целата вселена и да ужива во нив, и штом покажува желба дека сака да го направи човекот свесен за секој вид на Неговата благонаклоност, да го наслади со сите видови нимет и да го упати секогаш да му биде благодарен, секако дека ќе му даде и болест, несреќи и грижи како што му подарил здравје, благосостојба и други наслади.

    Те прашувам: „Да не беше оваа болест на твојата глава, рака или желудник, дали би бил благодарен ако чувствуваше задоволство и сладост на Божјите благодати во нивното здравје?“ Не само што не би бил благодарен, туку непромислено, заслепен од здравјето, веројатно би му се предал на развратот.

    ОСМИ ЛЕК

    Еј, болен човеку, кој размислуваш за задгробниот живот! Болеста како сапун ја мие нечистотијата од гревовите и ги чисти. Во еден хадис([3]) , поточно во хадиси­и сахих, се потврдува дека болестите се избавување од гревовите (кефарету’з зунуб). Воедно, во друг хадис, се вели: „Како што паѓаат зрелите плодови од дрвото кога ќе го затресеш, така и гревовите на верникот паѓаат со треперењето на еден болен.“

    Гревовите во вечниот живот се трајни болести, а во овој земски живот тие се духовни болести на срцето и совеста. И ти, ако се стрпиш и ако не се жалиш, со оваа минлива болест можеш да се спасиш од многу неизлечливи болести.

    Ако, пак, не мислиш на гревовите и не сакаш да знаеш за задгробниот живот, или пак, не го спознаваш Аллах, тогаш си заболел од болест која е милион пати потешка од овие твои ситни болести.

    Барај помош за неа, бидејќи твоето срце, дух и душа се поврзани со сè што постои на овој свет. Со постојаните исчезнувања таа врска со тебе се кине и отвора бескрајни рани во тебе, особено затоа што не си запознаен со задгробниот живот, смртта ја замислуваш како да е вечна погибел, и како да имаш болно тело рането со толку лузни колку што има на овој свет.

    Значи, првин треба да се зацврсти вербата и да се бара сигурен и исцелувачки лек за тоа големо рането духовно тело кое боледува од безбројни болести; најкраток пат за пронаоѓање на тој лек е да се спознае моќта (кудретот) и милоста (рахметот) на Севишниот Создател (Кадир-и Зулџелал), кој низ прозорецот на слабоста и немоќта, ти ја прикажува физичката болест под завесата на безгрижноста (гафлетот) што кине.

    Да, оној што не го спознава Аллах, тој има безброј грижи и несреќи. Оној што го спознал Аллах, светот му е исполнет со Светлина (Нур). Духовните радости ги чувствува според степе- нот на моќта на својата верба. Под духовната радост на оздравувањето и сладоста коишто доаѓаат од вербата, тие ситни телесни болести се топат и се гмечат.

    ДЕВЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој го имаш спознаено својот Создател (Халик)! Болката, стравот и вознемиреноста доаѓаат поради болеста затоа што понекогаш таа доведува до смрт. Штом смртта е застрашувачко нешто навидум и во очите на оние што се бездушни, болестите што можат да бидат причина за смрт, ги плаши и ги вознемирува.

    Прво, знај и цврсто верувај дека назначениот час (еџелот) е предодреден и не може да се промени. Честопати се случува да умираат оние што се здрави и што плачат за тешко болните, а тешко болните да оздрават и да продолжат да живеат.

    Второ, смртта не е толку страшна како што ни се чини. Со помош на Светлината (Нурот) дадена од Мудриот Куран (Кур’ан-и Хаким) во многу делови од Рисале­и Нур сосема сигурно, неоспорно и несомнено докажавме дека за верниците смртта всушност претставува

    ослободување од тешките животни задачи;

    притоа и ослободување од молитвата (ибадетот) што Божјиот раб ја врши на испитот низ просториите на овој свет,

    како и причина за средба со деведесет и девет отсто од пријателите и роднините што заминале на другиот свет;

    средство за влез во нивната вистинска татковина и вечниот дом на среќата;

    и повик од темнината на овој свет до Рајските градини;

    и време за подигање надомест од изобилствата на Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим) за испол- нувањето на должностите кон Него.

    Штом во реалноста ова претставува суштина на смртта, таа не треба да се смета за застрашувачка, туку напротив, како почеток на милоста и среќата. Дел од продуховените (ехлуллахот) се плашеле од смртта, но нивниот страв не бил поради тоа што ја гледале како застрашувачка, туку можеби поради нивната надеж за стекнување повеќе заслуги (севапи) преку спроведување на што повеќе добри дела со продолжување на животните обврски.

    Да, за следбениците на верата, смртта претставува порта кон Божјата милост, а за оние што се во заблуда – јама на вечна темнина.

    ДЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој непотребно се грижиш! Неспокоен си поради тежината на твојата болест. Тоа неспокојство ја отежнува твојата болест. Доколку сакаш да си ја олесниш болеста, потруди се да не се плашиш. Размислувај за придобивките од болеста и наградата за тоа, и дека брзо ќе помине. Тоа ќе ти го намали стравот и ќе ти ја отстрани болеста од корен.

    Да, неспокојството придонесува двојно зголемување на болеста. Под физичката болест, неспокојството предизвикува духовна болест на срцето, која почива врз физичката и така продолжува. Ако твоето љубопитство и неспокојство исчезнат затоа што си ѝ се предал на судбината, си ја прифатил и со размислувањата за мудроста на болеста, тогаш еден многу важен дел од болеста се искоренува, станува полесна и делумно исчезнува. Понекогаш малата физичка болест преку неспокојството се зголемува за десеткратно повеќе. Со исчезнувањето на неспокојството, исчезнуваат и девет десеттини од болеста.

    Бидејќи неспокојството ја зголемува болеста, и затоа на извесен начин ја обвинува мудроста на Аллах, ја критикува Божествената милост и се жали на Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим), човекот како одговор на ова добива шлаканица и состојбата му се влошува. Да, како што со благодарноста се зголемува благодатот, така и со жалењето се зголемуваат болеста и несреќите.

    Притоа, и самото неспокојство е болест. Лекот за тоа е да се осознаат придобивките на болеста. А, бидејќи си ги сфатил целта и придобивките, примени го тој мевлем врз неспокојството и спаси се. Наместо „Ах!“, речи „Ох!“; наместо „Ах, што ме снајде!“, речи „Фала Му на Аллах за секоја ситуација اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ (Елхамдулиллахи ала кулли хал).“

    ЕДИНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти нестрплив болен брату! Иако болеста ти причинува моментална болка, од почетокот на болеста до денес, престанокот на болеста и добрините заработени за време на болеста ти даваат душевна сладост. Од денес, а можеби и од овој миг болеста ќе исчезне и, секако, нема да има болка, кога нема ништо. А, кога нема болка, нема ни поплаки.

    Си станал нестрплив поради тоа што погрешно си ги замислувал нештата, бидејќи заедно со болеста исчезнува и болката од која остануваат само добрините и сладостите. Присетувајќи се на времето поминато во болест, да се биде тажен и нестрплив, наместо да се биде радосен и да се стекне придобивка, претставува вистинска будалаштина.

    Идните денови сè уште не се дојдени. Да се размислува за нив уште отсега и поради тоа да се биде нестрплив за нешто што не постои, а да се смета за постоечко, и ако денот што сè уште не е дојден ти предизвикува болка поради болеста која сè уште ја нема и за маките кои сè уште не настапиле – ако тоа не е будалаштина, тогаш што е?

    Штом времето пред овој час што изминало во болест дава радост и времето по овој час го нема, а ја нема ниту болеста, ниту пак, болките и маките, тогаш не расфрлувај ја налево-надесно сета сила за трпение дадена од Семоќниот Аллах, туку искористи ја за моменталните болки, речи „О, трпение“ (Ја сабур) и издржи.

    ДВАНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој поради твојата болест не си во состојба да си ги извршуваш должностите и обредните молитви (зикир) и поради оваа неможност чувствуваш жал! Знај дека во хадисот се наведува дека „побожниот верник (мумин), и за време на болеста се здобива со заслуги (севапи), и покрај тоа што поради неа не е во можност да ги извршува редовните обредни молитви (зикир).“ Болниот човек што за време на болеста тежнее да извршува што повеќе обврски (фарзови) и ги извршува стрпливо и верно, болеста ќе му ги надомести суннетите([4]).

    Притоа болеста чини човекот да ја почувствува својата немоќ и слабост. Таа преку јазикот на својата немоќ и слабост го предизвикува човекот на усна молитва. Семоќниот Аллах на човекот му дал безгранична немоќ и слабост за тој постојано да бара засолниште под заштита на Божествената капија и сесрдно да се моли.

    قُل۟ مَا يَع۟بَؤُا بِكُم۟ رَبّٖى لَو۟لَا دُعَٓاؤُكُم۟

    Според значењето на стихот (ајетот): „Кога не би постоела вашата молитва (дуа), каква би била вашата вредност?“ Со тајната на овој ајет, мудроста за создавањето на човекот и причината за неговата важност е искрената молитва (дуата) и молбата (нијазот), а бидејќи болеста е причина за молитви и молби, и од оваа гледна точка не треба да се жали, туку да Му благодари на Аллах, и со оздравувањето не треба да се затвори чешмата на молитвата што ја отвора болеста.

    ТРИНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти несреќен човеку, кој се жалиш за твојата болест! За некои луѓе болеста е многу важно богатство и скапоцен Божји дар. Секој болен човек својата болест може да ја замисли на тој начин.

    Времето на назначениот час (еџел) не се знае. Семожниот Бог во Неговата мудрост назначениот час го прикривал со цел да се спаси човекот од апсолутниот очај и апсолутната безгрижност и за да го држи во страв и надеж и да го сочува својот живот, како во овој свет, така и во Задгробниот. Штом назначениот час може да настапи во секое време, ако го заплени човекот во состојба на безгрижност, тоа може да биде многу штетно за неговиот вечен живот. Но, болеста ја руши безгрижноста, наведува на размислување за Задгробниот свет, потсетува на смртта, и според тоа човекот се подготвува себеси. Некои болести се толку корисни што добивката достигнува до степен кој не може да се стигне дури ни за дваесет години, а со болеста се стигнува за дваесет дена.

    Исто така, меѓу моите пријатели беа и две млади момчиња, Аллах да ги прости. Едниот од нив беше Сабри од селото Илама, а другиот Везирзаде Мустафа од Исламкој. Со задоволство ги набљудував овие двајца млади луѓе, кои иако беа неписмени, од сите мои ученици беа меѓу најистакнатите во искреноста и во верските служби. Не им ја разбирав филозофијата. По нивната смрт, дознав дека и двајцата боледувале од сериозна болест. Таа болест им била водич која ги упатила на прав пат, оти имаа голем Божји страв и се наоѓаа во состојба на вршење на највредните должности и остварување на придобивките за Задгробниот свет, за разлика од другите несовесни млади кои се откажале од задолжителните верски обреди и должности. Дај Боже, овие двегодишни маки од болеста да им бидат причина за милиони години вечна среќа. Сега сфаќам дека молитвите мои што понекогаш ги кажував за нивното здравје, во однос на овој свет се претвориле во клетви. Дај Боже моите молитви за нивното здравје да бидат услишени во Задгробниот свет.

    Така, според моите верувања, овие двајца се здобија со еквивалентни придобивки како што може да се добијат за десет години со извршување на своите обврски и должности. И овие двајца млади како и останатите, да тргнеа по патот на безгрижноста и порокот заведени од младоста, потпирајќи се на здравјето, смртта би ги затекнала право во средината на нивните гревови и нечистотии, и нивните гробови би ги претворила во дувла на скорпии и змии, наместо во ризница од Светлина (Нур).

    Штом болеста содржи вакви придобивки, не треба да се жалиме од неа, туку со верност и трпение треба да Му се заблагодариме на Аллах и да имаме доверба во Неговата милост.

    ЧЕТИРИНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, чиишто очи имаат раз- виено катаракта! Кога би знаел каква Светлина (Нур) поседува духовното око на верникот чиишто очи се прикриени со завеса, би изјавил: „Сто илјади пати фала Му (шуќур) на Семилостивиот Господар.“ За да го објаснам овој лек, ќе ви раскажам една случка. Таа почнува вака:

    Едно време, ослепе тетката на Сулејман од Барла, која лојално ми вршеше услуги во период од осум години и за тоа време ниту еднаш не ме налути. Таа честита жена, претпоставувајќи дека сум стопати поголем од тоа што сум, еден ден ме пресретна на капијата од џамијата и ми рече: „Моли се за мене за пак да прогледам.“ Јас, безгрешноста на таа блажена и по малку сенилна жена ја зедов како посредник во моите молитви и се молев: „О, Господе, поради почитта кон нејзината безгрешност, врати ѝ го видот.“ По два дена, дојде еден лекар од Бурдур и ѝ ја тргна очната завеса. По четириесет дена, таа повторно го изгуби видот. Се растажив многу и почнав пак да се молам. Дај Боже молитвата да биде прифатена во Задгробниот живот. Во спротивно, таа молитва би можела да биде многу лоша клетва за неа бидејќи ѝ беа останале уште четириесет дена до нејзината смрт, а по четириесет дена, таа почина, Бог да ја прости.

    На тој начин, таа почината верничка (мерхума) како противвредност на четириесетдневното гледање на богатите градини на Барла, со очите на староста заслужи во гробот (кабурот) да ги гледа Рајските градини четириесет илјади дена, бидејќи имаше силна верба и целосна искреност.

    Да, доколку ослепи еден верник и отиде во гроб во таа состојба, во согласност со неговиот степен, тој може да го гледа светот на Светлината (Нурот) многу повеќе во однос на другите што се отидени во гроб. Како што и ние на овој свет гледаме многу работи што слепите верници не можат да ги видат, така и тие во своите гробови, ако отидат со верба, во согласност со нивниот степен многу повеќе ќе видат од останатите што се во гроб. Исто како што се гледа со телескоп кој ги доближува и најголемите далечини, како на платно во кино ќе ги видат и Рајските градини во согласност со нивниот степен, и вчудовидено ќе ги набљудуваат.

    Така, со благодарност и трпение, под завесата на овие очи можеш да пронајдеш многу попросветлено око, кое додека е под земја, ќе го гледа и ќе го набљудува Рајот (Џеннетот) над небото. Значи, оној што ќе ја тргне завесата од твоите очи и ќе ти овозможи да прогледаш, е очниот лекар Семудриот Куран (Куран-и Хаким).

    ПЕТНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој воздивнуваш со „ах“! Не воздивнувај со „ах“ гледајќи ја сликата на болеста, туку осврни се на нејзиното значење и извикај „ох“. Да не беше убаво значењето на болеста, Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим) не би им ги дал тие болести на Своите најмили. Меѓутоа, во хадиси-и сахих стои:

    اَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً اَل۟اَن۟بِيَاءُ ثُمَّ ال۟اَو۟لِيَاءُ اَل۟اَم۟ثَلُ فَال۟اَم۟ثَلُ – اَو۟ كَمَا قَالَ

    Односно, „Оние што се најпогодени со несреќи и маки се најдобрите и најбеспрекорните меѓу луѓето (пророците, светците и сличните на нив).“ На чело со светиот (хазрети) Ејјуб Алејхисселам, Божјите пратеници, потоа и личности што биле големи верници, на болестите кои ги снаоѓале, гледале како на некоја вистинска молитва (ибадет), односно како на некој подарок од Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим) и трпеливо му се заблагодарувале на Аллах.

    Еј, ти болен човеку, кој се оплакуваш со извикувањето „ах“! Ако сакаш да ѝ се придружиш на оваа прозрачна група, заблагодарувај се стрпливо, бидејќи ако се жалиш, тие нема да те примаат во своите редови. Ќе западнеш во јамата на невнимателните и ќе одиш по мрачни патишта.

    Да, има такви болести, кои ако доведат до смрт, се како еден вид мачеништво (духовен шехид) што резултира со одреден степен на светоста како мачеништво (еден вид умирачка на Божјиот пат). На пример, оние што умираат од болести при породувањето ([5]), од стомачни болки, со давење, горење и чума, стануваат духовни шехиди, а постојат и такви болести што по смртта на заболениот му обезбедуваат степен на продуховеност.

    Притоа болеста намалувајќи ја љубовта и приврзаноста кон овој свет, преку смртта ги олеснува маките и болките, а понекогаш дури и радува поради разделбата со животот.

    ШЕСНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој се жалиш за твоите маки! Болеста поттикнува почит и сочувство и многу убави работи, кои се најважни во човековата цивилизација. Болеста го спасува човекот од надуеност и свирепост, кои го водат кон дивјаштво и немилосрдност.

    Бидејќи со тајната اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى ۝ اَن۟ رَاٰهُ اس۟تَغ۟نٰى душата е склона да прави зло кога се наоѓа во свирепост, а доаѓа како последица на здравјето и крепкоста. Нема почит кон пријателствата што се вредни за тоа. Не чувствува милост кон оние што се достојни за тоа и што заслужуваат милосрдие, и кон оние што се болни.

    Но, кога човекот ќе се разболи, ја разбира својата слабост и немоќ и им укажува чест на своите браќа што заслужуваат почит. Чувствува почит кон браќата верници што го посетуваат и што му помагаат. И чувствувајќи милост кон унесреќените, која доаѓа како резултат на поврзаноста со својот вид и е една од најзначајните карактеристики на Исламот, и споредувајќи ги со себе, во потполност сочувствува со нив и е милостив, а доколку е во можност, настојува да им помогне – ако не со друго, тогаш барем се моли или ги посетува и ги прашува за нивната здравствена состојба, што спрема шеријатот([6]) е суннет, и заработува заслуги (севапи).

    СЕДУМНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој се жалиш дека поради болеста не можеш да чиниш добри дела! Биди благодарен! Болеста ти ги отвора најискрените врати на добрините. Болните и оние што се грижат за нив за да го постигнат Аллаховото задоволство, непрекинато заработуваат заслуги (севапи) и таа нивна грижа е најважната причина за услишување на молитвата.

    Да, грижата за болните луѓе и за верниците донесува само севапи. Заинтересираноста за здравствената состојба на болните или посетата на болните, под услов да не ги оптоваруваме, претставува суннет и избавување од гревовите (кеффарету’з-зунуб). Хадисот вели: „Примете ги молитвите на болните, нивните молитви се прифатливи.“ Особено, ако болниот е ваш роднина, мајка или татко, грижата за нив претставува значајна молитва (ибадет) и голема заслуга (севап). Да се утеши и да се задоволи срцето на болен човек, се смета за давање милостина (садака) од голема значајност.

    Колку ли е среќно тоа чедо што за време на болеста на таткото и мајката останува покрај нив и задоволувајќи ги нивните лесноранливи срца, од нив добива молитви за добрите дела. Да, на сликата на верноста што ја прикажува човековата големина и состојбата на едно вистинско чедо, кое со совршена почит, својствено за чедото кон родителите, за време на болеста им возвраќа за нивната милост што тие му ја дале, и што претставува највозвишена вистина на општествениот живот, па дури и ангелите ракоплескаат со „Машаллах, Барекаллах.“

    Да, за време на болеста постојат многу задоволства што произлегуваат од добрините, милоста и сочувството на оние околу нив, а се и многу пријатни и миротворни, и ги ублажуваат болките во целост.

    Услишувањето на молитвата на болниот е многу важно прашање. Во изминативе три-четириесет години заболев од лумбаго и почнав да се молам за да оздравам. Сфатив дека всушност болеста е дадена за да се молиме. Бидејќи молитвата не може да се отстрани со молитва, односно молитвата не може да се поништи самата, сфатив дека резултатите од молитвата се однесуваат на Задгробниот свет ([7]) и дека таа самата на некој начин е молитва, а болниот со својата болест согледувајќи ја сопствената немоќ, се засолнува под Божествениот закон. Затоа, иако триесет години кажував молитви за моето исцелување, кои изгледаа ко да не беа услишени, јас никогаш не престанав да се молам во срцето.

    Бидејќи болеста е време за молитва, оздравувањето не е резултат на молитвата. Ако Семудриот и Семилостивиот Создател (Џенаб-и Хаким-и Рахим) подарил лек, тоа сигурно е поради Неговата благородност.

    Ако молитвата не ни е прифатена онака како што сме сакале, не можеме да речеме дека молитвата не е услишена. Семудриот Создател (Халик-и Хаким) многу подобро знае од нас што е добро за нас, па ни го дава тоа што е во наш интерес. Понекогаш молитвите што ги кажуваме за материјални придобивки, за наше добро ги прифаќа претворајќи ги во молитви за Задгробниот свет. Како и да е...

    Во секој случај, молитвата која преку тајната на болеста постигнала искреност, особено онаа што доаѓа поради слабост, немоќ, пониженост и потреба, постои голема веројатност да се исполни. Болеста претставува извор на искрена и чиста молитва. Затоа и болните верници и оние верници што ги негуваат болните, би требало да извлечат поука од ова.

    ОСУМНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој се откажуваш од благодарноста и почнуваш да се жалиш! За да можеш да се жалиш, мора да постои причина. Тебе не ти е скратено ништо, а сепак се жалиш. Можеби има толку многу благодарности што требало да ги направиш, а ти не си им се оддолжил. Но, ако со неоддолжување Му се жалиш на Возвишениот Праведник, тоа е како да го бараш бесправно своето право. Не можеш да се жалиш гледајќи ги оние чие здравје е на повисоко ниво од твоето. Сигурно е дека си должен да бидеш благодарен гледајќи ги оние беспомошни болни лица, кои во поглед на здравјето се на пониско ниво од твоето. Ако раката ти е скршена, погледни ги оние чии раце се отсечени. Ако немаш едно око, погледни ги оние што се слепи и ги немаат и двете очи. Заблагодари Му се на Аллах.

    Да, никој нема право да се жали гледајќи ги оние чиишто благодати се над неговите. Треба да се гледаат оние што се над нас во поглед на несреќите што сите нè погодуваат, и затоа треба да се биде благодарен. Оваа тајна во некои пораки е објаснета со пример:

    Еден човек искачувал беспомошно лице на врвот на минарето. Врз секој степеник се наоѓал по еден ихсан (духовна убавина со која е даруван), по еден подарок што ќе му биде даден. На самиот врв се нудел најголемиот подарок. Како возврат за тие подароци, од него се очекувало благодарност, но кога тој пргав човек би заборавил на сите тие разновидни подароци врз степениците што ги поминувал сметајќи ги за безвредни, без да се заблагодари гледал нагоре и велел: „Камо среќа ова минаре да беше повисоко, да можев уште погоре да се искачам. Зошто не е високо како онаа планина, или пак, како она друго минаре?“ Колку неблагодарен би бил кон благодатите и каква неправда би чинел ако се жалиш...

    Исто така, и човекот, кој од ништо стигнал до постоење, тело (вуџуд), не станал ниту камен, ниту дрво, ниту пак животно, туку станал човек, муслиман и најважно – здрав, па со здравјето и телесната снага успеал да достигне до високи степени на благодати. Ако подоцна во таа состојба му излезат некои пречки поради кои нема да биде удостоен со нимети како што се здравјето, крепкоста или, пак, ги загуби поради лош избор, злоупотреба, или затоа што не успеал да дојде до нив, и ако почне поради сето ова да се жали покажувајќи нестрпливост, ќе воздивне: „Аман, што имам направено, па ова ми се случува!?“ Притоа, ако почне да го критикува Аллаховото господарење, тогаш таквата состојба е духовна болест, многу потешка и понесреќна од обична физичка болест, слично на тепачка со скршени раце, каде што тој со жалење уште повеќе ја зголемува својата болка.

    Паметна постапка би била преку тајната:

    لِكُلِّ مُصٖيبَةٍ اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ

    Да се предаде и да се стрпи додека болеста си ја одигра својата улога и исчезне.

    ДЕВЕТНАЕСЕТТИ ЛЕК

    Со самеданскиот израз на Есмау’л Хусна се истакнува дека сите имиња се со Севозвишена Убавина (Џемил’и Зулџелал). И во внатрешноста на сè што постои, животот претставува најубаво нешто, најцелосно Огледало на Самедијетот. Огледалото на убавото е убаво. Огледалото што ја покажува убавината на убавиот, и самото станува убаво. Како што таа убавина во огледалото ја одразува својата убавина, така и сè што се случува во животот, во поглед на вистината, е убаво, бидејќи ги прикажува убавите врски на Есмау’л Хусна.

    Кога животот постојано би течел во здравје и крепост, тогаш сè би било како огледало со недостатоци. Можеби тоа здравје и таа крепкост во внатрешноста на тој едноличен живот, во еден вид би оддавале чувство на непостоење, изумирање и исчезнување, и со самото тоа би предизвикале здодевност и неспокој, би ја намалиле вредноста на животот, така што сладоста на векот би се прикажала како здодевност. За да му помине времето побрзо, човекот се фрла самиот себеси во бесцелна забава. Слично на времето што го минува во затвор постапувајќи спрема тоа вредно време како непријател, го уништува, сакајќи што побрзо да помине.

    Меѓутоа, животот, кој е во постојана промена и движење и кој минува низ разни ситуации, ни укажува на значењето и на уживањата на времето и ни дава да ја чувствуваме неговата вредност. Дури и во немаштија и тешкотија, човекот не сака да му помине векот. Поради здодевност, тој не офка со „уф, уф“, зборувајќи во смисла „Аман, сонцето не изгреа или ноќта сè уште не помина!“

    Да, прашај го богатиот господин неработник, кој времето го поминува во лежење и одморање и кому ништо не му недостасува:

    „Како си?“

    Сигурно е дека од него ќе слушнеш поплаки од типот на: „Аман, времето никако да помине, ајде дојди да одиграме некоја партија табла или да побараме нешто интересно за да ни мине времето.“ Или, пак, ќе слушнеш поплаки што доаѓаат поради непресушни желби, како на пример: „Уште ова ми недостасува, камо среќа да можев уште оваа работа да ја завршам.“

    Прашај го и оној што е во немаштија, или е обичен работник, или пак, е во постојана работа:

    „Како си?“

    Ако има памет, ќе каже:

    „Сполај му на мојот Раб, добро сум, работам, камо среќа сонцето уште малку да не зајдеше и да можев да ја завршам оваа работа. Времето бргу минува, животот не стои, си одминува. Се мачам, но и тоа ќе помине. Сè вака брзо минува.“ Смислата на жалењето за минувањето на животот, всушност ја докажува неговата духовна вредност.

    Значи, со работа се разбира сласта на векот и вредноста на животот. Излежувањето и неработењето го загорчуваат векот и човекот посакува бргу да помине.

    Еј, ти, болен брату! Како што подетално и на недвосмислен начин е објаснето во другите пораки, основата и суштината на несреќите и шеровите, па дури и на гревовите, е нивното непостоење. Непостоењето претставува шер и темнина. Состојбите на монотоното одморање, тишина, неподвижност, поради својата блискост со непостоењето и ништожноста ја навестуваат темнината на непостоењето, па вознемируваат. Движењето и промените значат постоење, даваат чувство за постоење. Постоењето, пак, е потполна добрина и светлина.

    Штом вистината е ваква, тогаш таа болест за твоето тело е како гостин кој е пратен поради многу должности, какви што се: да очисти, да оснажи и да помогне во напредувањето на тој вреден живот, да ги насочи и другите органи на телото на помош кон околината на друг заболен орган и да ги прикаже врските помеѓу разновидните имиња на Мудриот Создател (Сани’и Хаким). Иншаллах својата должност ќе ја исполни бргу и ќе си замине, и на здравјето ќе му рече: „Дојди ти на моето место, остани постојано и исполни ја својата должност. Оваа куќа е твоја и имај пријатен помин.“

    ДВАЕСЕТТИ ЛЕК

    Еј, ти болен човеку, кој за својата мака бараш лек! Болеста има два дела. Првиот дел е вистински, а вториот вообразен (нереален). Што се однесува до вистинскиот дел, Шафи’и Хаким’и Зулџелал површината на оваа земја ја направил огромна аптека и во неа ги поредил лековите за сите болести. Тие лекови, пак, ги бараат своите болести. На секоја мака ѝ создал лек. Да се земаат лекови поради лечење и да се користат е исправно, но притоа треба да се знае дека дејството при оздравувањето е од Возвишениот Хак. Како што Тој ја дава болеста, така го дава и оздравувањето.

    Придржувањето кон препораките и советите на искусен, способен и побожен лекар претставува важен лек, бидејќи многу болести се јавуваат поради неумереност во јадењето, злоупотреба, расипништво, грешка, разврат и невнимание. Побожниот лекар во рамките на дозволеното ќе даде совети и поуки. Ќе ги забрани злоупотребата и расипништвото и ќе даде утешни зборови. Болниот има доверба во поуките и утешните зборови и му олеснува, и наместо неспокојство, му даваат спокој.

    Но, доколку се работи за вообразена болест, нејзин највлијателен лек е да не ѝ се даде важност. Колку повеќе ѝ се дава важност, таа толку повеќе се дуе и се зголемува. Доколку не ѝ се обрне внимание и важност, таа се смалува и се распаѓа.

    Како што пчелите уште повеќе му се собираат околу главата на човекот што ги вознемирува, така и ако не им обрне внимание, тие се растураат. Притоа, ако човекот во темнина на еден обичен конец што се ниша пред неговите очи му обрне внимание во неговата вообразба, тогаш тој се зголемува и може да го натера човекот во безглаво бегство. Но, ако не му обрне внимание и ако забележи дека се работи за обичен конец, а не за змија, си се смее на самиот себеси.

    Доколку оваа вообразена „замислена“ болест продолжи, може да се претвори во вистинска болест, особено за плашливци и емотивно лабилни личности таа е многу тешка болест – од зрно прави товар и се крши духовното чувство. Особено ако такви личности стигнат во рацете на некој полулекар што нема милост, или пак, несовесни лекари што немаат човечност, тие уште повеќе ќе ја предизвикаат болеста. Па, ако си богат, ќе ти отиде богатството и на крај ќе останеш или без памет, или без здравје.

    ДВАЕСЕТ И ПРВИ ЛЕК

    Еј, болен брату! Во твојата болест постои физичка болка, меѓутоа тебе те опсенила една битна духовна сладотија која ќе го тргне влијанието на таа физичка болка. Бидејќи, доколку имаш татко, мајка и роднини, секако дека твојата физичка болка станува незначителна кон будењето на околу тебе веќе одамна заборавената и многу пријатна нивна милост, и кон повторното доживување на нивните благи погледи како во времето кога си бил дете, исто така и кон благите погледи на пријателите привлечени од твојата болест, чиишто пријателства останале околу тебе скриени зад завеса.

    Притоа, стануваш и господин над господата бидејќи личностите на кои ти со задоволство си им правел услуги за да ја стекнеш нивната љубезност, под влијание на твојата болест, со милост ти излегуваат во пресрет. Притоа, привлекувајќи го кон себе човечкото сожалување кое човек го чувствува кон својот вид, од ниту еден наеднаш си нашол многу пријатели, другари и оние што ќе ти помогнат. И пак поради болеста прекинуваш, се одмораш од толку напорни работи.

    Секако дека твојата мала болка кон овие духовни уживања не смее да биде причина да се жалиш од неа, туку таа мора да те упати на благодарност.

    ДВАЕСЕТ И ВТОРИ ЛЕК

    Еј, ти брату, што си погоден од тешка болест, како што е парализата! Како прво, сакам да те израдувам. Парализата за верниците (мумините) се вбројува во благопријатни (мубарек) болести. Ова одамна го имам слушнато од оние што се на степен на евлија (продуховени), но тајната не ја знаев. Една од тајните на ваков начин ја чувствувам во срцето:

    За да дојдат до Возвишениот Хак, за да се спасат од овосветските огромни духовни опасности и за да си осигураат вечна среќа, Ехлуллах (продуховените) имаа одбрано и следеа два основни принципа, и тоа:

    Прв: Потсетување на смртта (Рабита’и мевтт). Како што е овој свет минлив, така и за себе размислувале дека се минливи гости со свои должности на овој свет, па и за следниот живот работеле со ентузијазам.

    Втор: За да се спасат од опасностите кон кои ги води нивниот нефс’и еммаре (душа наклонета да чини зло), и слепите чувства, со измачување и со подложување кон тешки режими настојувале да го уништат својот нефс’и еммаре.

    Ти, брату, што си го изгубил здравјето од половината од твоето тело! Не прашувајќи ја твојата желба, тебе ти се дадени две вистини, кратки и лесни, што ќе те усреќат. Состојбата на твоето тело постојано ќе те тера да внимаваш на минливоста на човекот и на овој свет. Овој свет нема да те гуши повеќе, занесот не може да ти ги затвори очите. Душата наклонета да чини зло (нефс’и еммаре) сигурно е дека не може да го излаже со ниски нагони и чезнеења човекот со половина тело, бргу ќе се спаси од последиците на тој нагон.

    Значи, муминот со тајната на иманот, со верноста и потпирањето на Аллах, за кратко време може да има полза од болеста каква што е парализата, полза во смисла на мачење и воздржување како евлија. И тогаш таа болест станува безначајна.

    ДВАЕСЕТ И ТРЕТИ ЛЕК

    Еј, ти, беспомошен болен човеку, што немаш никого! Ако твојата болест заедно со твојата самотија и туѓина можат да ги разнежнат и најладните срца и да ги привлечат нивните сожаливи погледи, секако дека твојата врска со иманот кон твојот Семилосен Создател (Халик’и Рахим) и твојата молитва, молитва на болен човек, со јазикот на слабоста, откако Го имаш спознаено Него, оваа твоја болест во самотија и во туѓина, повеќе од сè ќе ги привлече кон тебе погледите на Неговата милост, на Оној Кој на почетоците на сите Сури од Куранот ни се претставува во својство на Рахману’р Рахим (Милостив и Семилосен) и Оној Кој со искра на преубава милост преку сите мајки ги одгледува сите чеда и Кој секоја пролет со искрата на Својот рахмет ја пополнува површината на земјата со разнородни нимети (благодати), чија само една искра на милост е Џеннетот со своите убавини, којшто е место на вечен живот. Штом тој постои и внимава на тебе, за тебе сè постои.

    Оној што Нему не Му е приврзан со иман и верност, или не ѝ дава вредност на таа врска, се наоѓа во вистинска туѓина и без никого.

    ДВАЕСЕТ И ЧЕТВРТИ ЛЕК

    Еј, вие што негувате болни безгрешни деца и старци што се како деца! Пред вас се наоѓа една многу важна зделка за ахирет. Спечалете ја со желба и упорност.

    Постојат многу мудрости сврзани со животот на детето, како што е и мудроста дека болеста на недолжните деца претставува вежба на слабото тело, навикнување и вакцина што ќе создаде отпорност кон идните тешкотии на овој свет и воспитување од Аллах. Болеста за децата е како инјекција, која ќе биде причина за нивното духовно и идно напредување, или пак, напредување во ахиретот, како што за возрасните е причина за прочистување од гревовите (кеффарету’з зунуб). Севапите што доаѓаат поради болестите на децата се испишуваат во тетратките на делата на нивните родители, а особено се испишуваат на страниците на добрите дела на мајката, која со тајната на милоста, здравјето на детето го става пред своето здравје. Сето ова е потврдено од најискрените.

    Како преку вистински кажувања, така и со многубројни примери од порано, потврдено е дека негувањето на старците, покрај заработување на многу севапи, добивање на нивниот благослов, а особено ако тоа се таткото или мајката, да се задоволат нивните срца и верно да им се служи, претставува причина за среќа на овој свет и среќа за во ахирет. Уште со многу примери е потврдено дека среќно чедо, што е послушно кон своите родители, истото ќе го дочека и од своите деца. Исто така, и несреќно чедо што ќе покаже непослушност кон своите родители и кон нив се однесува со непочитување, покрај тоа што во ахиретот ќе поднесува тешки маки, и на овој свет ќе го стигне казна и ќе доживее многу несреќи.

    Да, негувањето на стари и невини не се однесува само на нивните роднини, зашто ако според тајната на иманот постои вистинско братство, тогаш несебичната помош на еден припадник на иманот, на тој беден старец зависен од нив претставува потреба на исламот.

    ДВАЕСЕТ И ПЕТТИ ЛЕК

    Еј, вие болни браќа! Доколку сакате еден возвишен и полезен лек што ќе донесе спас за сите ваши маки и што навистина е сладок, усовршете го својот иман – односно со покајување и со молба кон Аллах за простување, со намазот и со ибадетите (молитвите) искористете го иманот, тој „свет“ тиријак (лек што се корис- ти за брзо оздравување од сите болести и разни труења) и лековите што произлегуваат од него.

    Да, оние што го сакаат овој свет и се врзани за него како ехл’и гафлет (оние што се невнимателни и во заблуда), поради таа љубов и поради поврзаноста со овој свет имаат болно духовно тело големо колку што е и овој свет. Што се однесува до иманот, а тоа во многу пораки недвосмислено го докажавме, одеднаш го лечи тоа духовно тело рането од ударите на исчезнувањето и разделбите и кое е полно со рани и лузни, отстранувајќи ги раните духовното тело вистински оздравува. Сега не би сакал да ве заморувам и кратко ќе речам:

    Што се однесува до иманот како лек, тој своето дејство го прикажува со исполнувањето на фарзовите што е можно повеќе. Гафлетот и сефахетот (распуштеноста и развратот) и хевесат­и нефсаније и левхијат­и гајр­и мешруа (нагонските копнеења и уживања што не се алал), го спречуваат влијанието на тој тиријак (лек). Со оглед на тоа дека болеста спасува од гафлет, го уништува чезнеењето и станува пречка за влегување во забранети уживања, тогаш искористете го. Со покајување и барање прошка, со молитва и со нијаз, искористете ги возвишените лекови и светлината на вистинскиот иман.

    Нека Возвишениот Праведник ви подари оздравување, а вашите болести ги направи причина за прочистување од гревовите (кеффарету’з зунуб). Амин, амин, амин!

    اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ

    سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

    اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ طِبِّ ال۟قُلُوبِ وَ دَوَائِهَا وَ عَافِيَةِ ال۟اَب۟دَانِ وَ شِفَائِهَا وَ نُورِ ال۟اَب۟صَارِ وَ ضِيَائِهَا وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ سَلِّم۟

    وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ

    Meali: “Bu kitap her derde dermandır.”

    Tevafukat-ı latîfedendir ki Re’fet Bey’in birinci tesvidden gayet süratle yazdığı nüsha ile beraber, Hüsrev’in yazdığı diğer bir nüshada, ihtiyarsız hiç düşünmeden satır başlarında gelen elifleri saydık; aynen bu وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ cümlesine tevafuk ediyor. (Hâşiye[8]) Hem bu risalenin müellifinin Said ismine, bir tek fark ile yine tevafuk ediyor. (Hâşiye[9]) Yalnız risalenin unvanına ait yazıdaki bir elif hesaba dâhil edilmemiştir.

    Cây-ı hayrettir ki Süleyman Rüşdü’nün yazdığı nüsha, hiç elif hatıra gelmeden ve düşünmeden, yüz on dört elif, yüz on dört şifa-yı kudsiyeyi tazammun eden yüz on dört suver-i Kur’aniyenin adedine tevafukla beraber وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ şeddeli lâm bir sayılmak cihetiyle yüz on dört harfine tam tamına tevafuk ediyor.

    Yirmi Beşinci Lem’a’nın Zeyli

    On Yedinci Mektup olup Mektubat mecmuasına idhal edildiğinden buraya dercedilmedi.


    1. Забелешка: Ова послание е напишано за четири и пол часа, а го потврдуваат:
      Рушду Рефет Хусрев Саид
      Да Да Да Да
    2. Забелешка: Имајќи предвид дека овој Одблесок е инспириран во еден природен облик, во шестиот чин се напишани два лека. За да не ја нарушиме таа природност, ја оставивме онаква каква што е, бидејќи можеби се крие некаква тајна во неа.
    3. Слово или писмо што ја опишува наредбата, состојбата, движењето и зборот на нашиот Пророк Мухаммед
    4. Суннет: Збор на нашиот Пророк Мухаммед, неговото движење и однесување, кое со задоволство се прифаќа од другите луѓе.
    5. Забелешка: Заработувањето на степенот на духовниот шехид со оваа болест е доколку се умре до четириесет дена по породувањето
    6. Шеријат: вистински пат, прав пат кон религијата, Исламот, сите одредби на Исламот
    7. Забелешка: Ако дел од болеста е причина за постоењето на молитвата и ако таа е причина за исчезнувањето на болеста, тогаш постоењето на молитвата би било причина за себепоништување, а тоа е невозможно.
    8. Hâşiye: Sonradan yazılan ihtarın iki elifi bu hesaba dâhil olamayacağı için dâhil edilmemiştir.
    9. Hâşiye: Madem Keramet-i Aleviye’de ve Gavsiye’de, Said’in âhirinde nida için vaz’edilmiş bir elif var (Saidâ) olmuş belki fazla olan bu elif, o elife bakıyor.
      Re’fet, Hüsrev