Yirmi Beşinci Lem'a/fi

Koostuu kahdestakymmenestäviidestä parannuskeinosta.

Se on kirjoitettu pelastukseksi, lohdutukseksi ja hengelliseksi reseptiksi sairaille, joiden luona vieraillaan, ja toivotaan heidän nopeaa toipumistaan.

Muistutus ja anteeksipyyntö

Tämä henkinen lääkemääräys on kirjoitettu nopeammin (Alaviite)() kuin kaikki muut kirjoitukseni. Kuten tätä kirjoittaessakin, koska meillä ei ollut aikaa korjata sitä ja keskittyä siihen, toisin kuin muihin kirjoituksiin, tämä tarkistettiin vain kerran suurella vauhdilla. Tämä tarkoittaa, että se on pysynyt epäjärjestyneessä tilassa, ensimmäisen luonnoksen tapaisena. Emme nähneet tarvetta korjata sydämeen tulleita luontevia innoituksia, jotta sitä ei pilattaisi taidoilla. Lukijoiden, etenkään sairaiden, ei tulisi tuntea järkytystä ja loukkaantumista epämiellyttävien ilmaisujen tai ankarien sanojen ja ilmauksien takia, vaan heidän tulisi rukoilla minun puolestani.

Tässä välähdyksessä selitämme lyhyesti 25 lohdutusta, jotka voivat tarjota hyödyllisen parannuksen ja todellisen lohdutuksen sairaille ja vastoinkäymisien uhreille, jotka muodostavat kymmenesosan ihmiskunnasta.

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

اَلَّذٖينَ اِذَٓا اَصَابَت۟هُم۟ مُصٖيبَةٌ قَالُٓوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ ۝ وَالَّذٖى هُوَ يُط۟عِمُنٖى وَيَس۟قٖينِ ۝ وَاِذَا مَرِض۟تُ فَهُوَ يَش۟فٖينِ

(Koraani 2: 156, 26: 79-80)

Tässä välähdyksessä selitämme lyhyesti 25 lohdutusta, jotka voivat tarjota hyödyllisen parannuksen ja todellisen lohdutuksen sairaille ja vastoinkäymisien uhreille, jotka muodostavat kymmenesosan ihmiskunnasta.

ENSIMMÄINEN LOHDUTUS

Oi, avuton sairas ihminen! Älä ole ahdistunut, ole kärsivällinen. Sairautesi ei ole sinulle koettelemus, pikemminkin se on eräänlainen parannuskeino. Sillä elämä on kuin pääoma, joka kuluu. Jos se ei tuota hedelmää, se tuhlaantuu. Jos se kulkee helposti ja piittaamattomuudessa, se kuluu erittäin nopeasti.

Sairaus saa elämän pääoman tuottamaan valtavia voittoja. Se ei myöskään anna elämän kulua nopeasti. Se pitää kiinni siitä ja pidentää sitä, jotta se voi poistua hedelmien tuottamisen jälkeen.

Osoitus siitä, että elämäsi on pidentynyt sairauden kautta, on seuraava usein toistettu sananparsi: “Vastoinkäymiset kestävät kauan, ilon hetket ovat kaikkein lyhyimmät.”

TOINEN LOHDUTUS

Oi, sairas ihminen, jolla ei ole kärsivällisyyttä! Ole kärsivällinen, todellakin, ole kiitollinen. Tämä sairaus voi muuttaa elämäsi minuutit tuntien palvonnaksi.

Palvontaa on kahden tyyppistä. Yksi on aktiivinen palvonta, mikä on tunnettu palvonnan muoto, kuten rukoileminen ja nöyrä pyyntö. Toiset ovat passiivisia palvonnan muotoja, jolloin kärsivällinen tuntee kyvyttömyytensä ja heikkoutensa sairauksien ja vastoinkäymisten avulla, etsii turvaa myötätuntoisesta Luojastaan, etsii Häntä ja ilmaisee itseään puhtaalla ja nöyrällä henkisellä palvonnalla.

Kyllä, on olemassa luotettava kertomus, jonka mukaan sairaudessa kuluneen elämän katsotaan olevan uskovan palvontaa, sillä ehdolla ettei hän valita Allahista. Itse asiassa, luotettavien kertomusten ja totuudenmukaisten henkisten löytöjen avulla on vahvistettu, että jokainen sairauden minuutti joillekin onnettomille, jotka ovat täysin kärsivällisiä ja kiitollisia, on kuin tunti palvontaa, ja tietyille täydellisyyden ihmisille jokainen minuutti on kuin päivän palvonta.

Sellaisesta sairaudesta, joka muuttaa minuutin elämästäsi tuhansiksi minuuteiksi ja tuottaa sinulle pitkän elämän, ei pitäisi sinun valittaa, vaan olla kiitollinen.

KOLMAS LOHDUTUS

Oi, kärsimätön sairas ihminen! Se tosiasia, että tänne maailmaan tulevat jatkuvasti poistuvat, nuoret vanhenevat ja kuolema ja ero ympäröivät ihmistä jatkuvasti, todistaa, että he eivät tulleet maailmaan nauttimaan itsestään ja saamaan iloa.

Samoin, vaikka ihmiset ovat täydellisimpiä, korkeimpia eläviä olentoja ja parhaiten varustettuja, mitä tulee ruumiinosiin ja kykyihin, ajatus menneisyyden nautinnoista ja tulevista kärsimyksistä saa heidät elämään pelkästään murheellisen ja vaikean elämän, eläimiäkin alhaisemman.

Tämä tarkoittaa, että ihmiset eivät ole tulleet tähän maailmaan pelkästään elääkseen yltäkylläisellä tavalla ja kuluttaakseen elämänsä huolettomina ja huvituksissa. Pikemminkin, pitämällä hallussaan suurta pääomaa he ovat tulleet tänne töihin ja käymään kauppaa iankaikkisen ja ikuisen elämän onnellisuuden edestä. Heille annettu pääoma on elämä. Jos ei ole sairautta, hyvä terveys ja hyvinvointi aiheuttavat välinpitämättömyyttä ja näyttävät maa- ilman miellyttävänä, ja Tuonpuoleinen unohtuu. He eivät muistele kuolemaa ja hautaa, mikä aiheuttaa elämän pääoman tuhlautumisen joutavuuksiin. Sairaus avaa yhtäkkiä silmät ja sanoo keholle: “Et ole kuolematon. Et ole tarkoitukseton. Sinulla on velvollisuus. Luovu ylpeydestäsi, ajattele Häntä joka loi sinut. Tiedä, että astut hautaan, joten valmistaudu siihen!”

Siksi sairaus on tästä näkökulmasta herättävä ohjaaja ja neuvonantaja, joka ei koskaan petä. Siitä ei pitäisi valittaa, vaan olla kiitollinen. Jos se tuntuu liian suurelta kuormalta, on pyrittävä kärsivällisyyteen, jotta kestää sen.

NELJÄS LOHDUTUS

Oi, valittava sairas ihminen! Sinulla on oikeus olla kiitollinen ja kärsivällinen, ei valittaa. Sillä kehosi, jäsenesi ja kykysi eivät kuulu sinulle. Et ole tehnyt niitä, etkä ostanut niitä muista työpajoista. Tämä tarkoittaa, että ne ovat jonkun toisen omaisuutta. Niiden omistaja käyttää omaisuuttaan haluamallaan tavalla.

Kuten Kahdennessakymmenennessäkuudennessa Sanassa kerrotaan, erittäin varakas ja taitava käsityöläinen työllistää mallina köyhän miehen osoittaakseen ammattitaitonsa ja varakkuutensa. Palkan vastineeksi hän pukee lyhyen tunnin ajaksi köyhälle miehelle taitavasti koristellun vaatteen. Hän työskentelee sen parissa ja antaa sille erilaisia olomuotoja. Osoittaakseen taiteensa tavattoman luonteen hän leikkaa vaatetta, muuttaa, pidentää ja lyhentää sitä. Onko palkalla työskentelevällä köyhällä miehellä oikeus sanoa kyseiselle käsityöläiselle: “Aiheutat minulle vaivaa ja uupumusta, kun laitat minut kumartamaan ja nousemaan ylös, ja pilaat kauneuteni muuttamalla tätä paitaa, joka tekee minut kauniiksi.” Voiko hän koskaan saada oikeutta sanoa tämän? Voiko köyhä mies sanoa käsityöläisen olevan häikäilemätön ja epäreilu?

Aivan kuten tässä vertauksessa, oi sairas ihminen! Kaikkein Kunniakkain Tekijä on kaunistanut kehosi vaatteen valoisilla elimillä, kuten silmä, korva, järki ja sydän; ja voidakseen näyttää kauneimpien nimiensä kirjonnat, Hän saa sinut kiertämään lukuisten olomuotojen keskellä ja muuttaa sinut monissa tilanteissa. Kuten opit Hänen nimensä Elättäjä nälän kautta, sinun tulee myös tunnistaa Hänen nimensä Parantaja sairautesi kautta. Koska kärsimys ja vastoinkäymiset osoittavat joidenkin Hänen jumalallisten nimiensä merkityksiä, noissa viisauden välähdyksissä ja armon säteissä löytyy monia hyviä esimerkkejä.

Jos verho nostettaisiin, löytäisit monia miellyttäviä ja kauniita merkityksiä tämän sairauden verhon takaa, jota niin pelkäät ja inhoat.

VIIDES LOHDUTUS

Oi sinä, joka kärsit sairaudesta! Kokemuksen kautta olen saavuttanut vakaumuksen, että tänä aikana sairaus on joillekin ihmisille jumalallinen palkkio ja Armollisimman lahja.

Vaikka en ole sen arvoinen, viimeisen kahdeksan tai yhdeksän kuluneen vuoden aikana joukko nuoria on tullut ja puhunut minulle, etsimään rukouksia sairauden takia. Huomasin, että verrattuna muihin nuoriin jokainen näistä sairaista nuorista oli alkanut miettiä Tuonpuoleista, ja heiltä puuttui nuoruuden juopumus. He pystyivät jossain määrin pelastamaan itsensä eläimellisiltä haluilta ja välinpitämättömyydeltä. Joten tarkkailin heitä ja varoitin heitä siitä, että heidän siedettävät sairautensa ovat jumalallinen palkkio.

Sanoin heille: “Veljeni, en vastusta tätä sinun sairauttasi. En sääli sinua myötätunnosta sairautesi takia, jotta minun pitäisi rukoilla puolestasi. Yritä olla kärsivällinen, kunnes sairaus herättää sinut täysin. Kun sairaus on suorittanut velvollisuutensa, Myötätuntoinen Luoja antaa, Jos Allah suo, parannuksen.”

Sanoin heille myös: “Hyvän terveyden onnettomuuden johdosta jotkut tovereistasi laiminlyövät ja luopuvat rukoilusta, eivät ajattele hautaa ja unohtavat Kaikkivaltiaan Allahin. Lyhyen ohikiitävän tunnin maallisen elämän pinnallisella nautinnolla he ravistavat ja vahingoittavat loputonta, iankaikkista elämäänsä ja jopa tuhoavat sen. Sairauden näkökulmasta näet haudan, johon joka tapauksessa astut, ja Tuonpuoleisen takaiset asuinpaikat, ja toimit niiden mukaisesti. Tämä tarkoittaa sinulle, että sairaus onkin eräänlainen hyvä terveys, kun taas joidenkin ikätovereidesi hyvä terveys on sairaudeksi.”

KUUDES LOHDUTUS

Oi, sairas ihminen, joka valittaa kärsimyksestään! Pyydän sinulta: ajattele menneisyyttäsi ja muista sekä mieluisia onnellisia päiviä että ahdistavia ja vaikeita aikoja. Ilmaiset joko iloa sanomalla “Ah!”, tai sanot kaivaten “Voi!”. Toisin sanoen sydämesi ja kielesi sanovat joko: “Ylistys olkoon Allahille!” tai: “Voi kuinka valitettavaa!”

Huomaa tarkoin, että se mikä saa sinut huudahtamaan “Kaikki ylistys Allahille!”, ovat ajatuksia kokemistasi kivuista ja vastoinkäymisistä, jotka ovat jo tapahtuneet; ne saavat aikaan eräänlaisen nautinnon, jota sydämesi kiittää. Sillä kärsimyksen loppuminen on nautinnollista. Näiden kipujen ja vastoinkäymisten katoaminen jättää sieluun nautinnon jäljen, ja ajatus siitä saa nautinnon virtaamaan sielusta ja tuottamaan kiitollisuuden pisaroita.

Mikä saa sinut huutamaan “Voi, kuinka valitettavaa!”, ovat kokemasi nautinnolliset ja onnelliset hetket, jotka on eletty; koska niiden päättyminen jättää sieluusi pysyvän kärsimyksen jäljen, ja joka kerta kun muistelet niitä, kipu aktivoituu jälleen kerran, ja katumuksen ja surun tunne alkaa.

Koska laiton nautinnon päivä aiheuttaa toisinaan vuoden henkisen kivun, ja koska päivän kestävän ohimenevän sairauden aiheuttama kipu tuottaa palkkioistaan useita päiviä hengellisiä nautintoja, jotka tulevat pelastukseksi ja helpotukseksi sen kuluessa,

ajattele kokemasi väliaikaisen sairauden tuloksia ja sen sisäisten kasvojen palkkioita. Sano: “Tämäkin menee ohitse”, ja olemme kiitollisia vali- tuksen sijaan.

KUUDES LOHDUTUS

(Alaviite())

Jos tämä maailma olisi pysyvä, ja jos matkallamme ei olisi kuolemaa, ja jos eron ja kuoleman tuulet eivät puhaltaisi, ja jos myrskyisen tulevaisuuden hengellisiä talvia ei olisi, sitten olisin säälinyt sinua yhdessä kanssasi. Mutta koska jonain päivänä maailma jättää meille jäähyväiset ja sulkee korvansa valituksiltamme, on meidän luovuttava rakkaudestamme siihen näiden varoittavien sairauksien kautta – ennen kuin se ajaa meidät pois. Meidän on yritettävä hylätä se sydämestämme, ennen kuin se hylkää meidät.

Kyllä, sairaus huudahtaa meille tämän varoituksen ja sanoo: “Kehosi ei koostu kivistä ja raudasta, vaan erilaisista materiaaleista, jotka ovat aina alttiita hajoamaan. Jätä ylpeytesi, ymmärrä voimattomuutesi, tunnusta Omistajasi, tiedä velvollisuutesi, ota selvää siitä, miksi tulit tänne maailmaan!” Sairaus julistaa tämän salaa sydämen korvaan.

Koska tämän maailman nautinnot ja ilot eivät jatku, etenkin jos ne ovat luvattomia, ne ovat sekä ohime- neviä, täynnä kipua että syntisiä. Älä itke sairauden varjolla, koska olet menettänyt nuo nautinnot. Päinvastoin, ajattele niitä palvonnan ja palkitsemisen näkökohtia Tuonpuoleisessa, jotka löytyvät sairaudesta, ja yritä saada niistä nautintoa.

SEITSEMÄS LOHDUTUS

Oi, sairas ihminen, joka on menettänyt terveyden nautinnot! Sairautesi ei pilaa jumalallisten palkkioiden nautintoa, päinvastoin, se saa sinut kokemaan ja lisäämään niitä. Sillä mikä tahansa pitkään samanlaisena jatkuva menettää vaikutuksensa.

Itse asiassa oikeauskoiset ihmiset sanovat yksimielisesti: اِنَّمَا ال۟اَش۟يَاءُ تُع۟رَفُ بِاَض۟دَادِهَا eli “Asiat tunnetaan vastakohtiensa kautta”. Esimerkiksi, jos ei olisi pimeyttä, valoa ei ymmärrettäisi, eikä se sisältäisi mitään nautintoa. Jos kylmää ei olisi, lämpöä ei ymmärrettäisi, se olisi ilman iloa. Jos nälkää ei olisi, ei ruoka tuottaisi nautintoa. Jos vatsan janoa ei olisi, ei veden juomisesta saisi nautintoa. Jos tauteja ei olisi, hyvästä terveydestä ei olisi iloa. Jos mitään sairautta ei olisi, hyvä terveys ei tuottaisi nautintoa.

Viisain Luoja on koristanut ihmiset lukuisilla jäsenillä ja elimillä, jotta he voisivat kokea ja tunnistaa tämän maailmankaikkeuden lukemattomien antien monimuotoisuudet. Tämä osoittaa, että Hän haluaa saada ihmiset tietoisiksi lahjojensa monimuotoisuudesta ja että he kokevat Hänen armonsa saadakseen heidät tarjoamaan jatkuvaa kiitosta. Koska näin on, Hän todellakin antaa sairauksia, tauteja ja kärsimyksiä, samoin kuin hän antaa hyvän terveyden ja hyvinvoinnin.

Kysynkin sinulta: “Ellei sinulla olisi ollut tätä sairautta päässäsi, kädessäsi tai vaikka vatsassasi, olisitko käsittänyt terveen pään, käden tai vatsan miellyttävän ja nautinnollisen jumalallisen palkkion ja ollut kiitollinen? Itse asiassa et ole kiittänyt siitä, et ole edes ajatellut sitä. Olisit huomaamattasi tuhlannut hyvän terveytesi turhuuksiin ja ehkä jopa irstailuun.”

KAHDEKSAS LOHDUTUS

Oi, sairas ihminen, joka ajattelee Tuonpuoleista! Sairaus pesee syntien lian kuten saippua, ja puhdistaa. Luotettavassa hadithissa todetaan, että sairaudet sovittavat syntejä. Ja toisessa hadithissa sanotaan: “Aivan kuten kypsät hedelmät putoavat puuta ravistamalla, uskovan ihmisen synnit katoavat sairauden häntä ravistaessa.”

Synnit ovat iankaikkisen elämän pysyviä sairauksia, ja jopa tässä maallisessa elämässä ne ovat sydämen, omatunnon ja sielun henkisiä sairauksia. Jos pysyt kärsivällisenä etkä valita, tämä väliaikainen sairautesi pelastaa sinut lukuisilta iankaikkisilta sairauksilta.

Jos et ajattele syntejäsi tai et tiedä Tuonpuoleisesta tai et tunnusta Allahia, sinulla on kauhistuttava sairaus, se on miljoona kertaa pahempi kuin nykyiset vähäiset sairautesi - siitä sinun pitäisi valittaa.

Sillä sydämesi, henkesi ja tahtosi ovat yhteydessä kaikkiin maailman olentoihin. Näitä yhteyksiä katkeaa jatkuvasti kuoleman ja erottelun ansiosta avaten lukemattomia haavoja sisälläsi. Etenkin kun et tiedä Tuonpuoleisesta ja kuvittelet kuoleman ikuiseksi olemattomuudeksi, on ikään kuin kantaisit tämän maailman kokoista sairaalloista kehoa, joka on raadeltu ja mustelmilla.

Joten ensimmäiseksi sinun on etsittävä parannuskeinoa aineettomalle sielullesi, joka on parantava lääke lukemattomiin haavoihin ja sairauksille ja se lääke on usko; sinun on korjattava uskosi. Lyhin tapa löytää tällainen parannuskeino on tunnistaa Ylistetyn Kaikkivaltiaan voima ja armo. Heikkoutesi ja kyvyttömyytesi ovat kuin ikkuna, joka näytetään sinulle piittaamattomuuden verhon takaa, alasrevittynä tämän fyysisen sairauden takia.

Kyllä, se, joka ei tunnusta Allahia, kärsii maailmasta täynnä koettelemuksia. Allahin tunnustavan maailma on täynnä valoa ja henkistä onnea. Kukin voi havaita tämän oman uskonsa vahvuuden mukaisesti. Tämän uskosta kumpuavan aineettoman henkisen ilon, parantumisen ja nautinnon alla näiden merki- tyksettömien fyysisten sairauksien kärsimys sulaa ja liukenee pois.

YHDEKSÄS LOHDUTUS

Oi sairas, joka tunnustaa Luojansa! Sairauden aiheuttama kipu, pelko ja ahdistus johtuu siitä, että sairaus johtaa joskus kuolemaan. Koska välinpitämättömille ja pinnallisille ihmisille kuolema on pelottava asia; sairaudet, jotka voivat johtaa siihen, aiheuttavat pelkoa ja ahdistusta.

Ensinnäkin: Tiedä ja usko varmasti, että: “Kuoleman määrätty aika on määritetty, eikä muutu.” Täysin terveet, jotka itkevät vakavasti sairaiden vieressä, ovat kuolleet, kun taas vakavasti sairaat ovat parantuneet ja jatkaneet elämäänsä.

Toiseksi: Kuolema ei ole kauhistuttavaa, vaikka se siltä näyttääkin pinnallisesti olevan. Kaikentietävän Koraanin tarjoaman valon avulla olemme todistaneet täysin varmasti ja epäilyksettä Risale-i Nurin monissa osissa, että uskoville kuolema on:

• vapautus elämän raskaista velvollisuuksista,

• lepoa palvonnasta, joka on valmennusta ja koulutusta tämän maailman tutkimuksen kentällä,

• keino liittyä yhdeksäänkymmeneenyhdeksään prosenttiin ystävistä ja perheenjäsenistä, jotka ovat jo siirtyneet seuraavaan maailmaan,

• keino päästä todelliseen kotimaahan ja iankaikkisiin onnen asuinsijoihin,

• kutsu päästä paratiisin puutarhoihin tämän maailman vankityrmästä,

• aika saada heidän palkkansa Myötätuntoisimmalta Luojalta Hänelle tekemistään palveluksistaan.

Koska todellisuuden näkökulmasta tämä on kuoleman todellinen luonne; sen sijaan, että näkisit sen kauhistuttavana, sitä pitäisi päinvastoin pitää johdatuksena armoon ja onnellisuuteen. Lisäksi jotkut pyhimykset ovat pelänneet kuolemaa, mikä ei johdu kuoleman kauhistuttavasta luonteesta, vaan pikemminkin heidän toiveestaan saada enemmän ansioita tekemällä enemmän hyviä tekoja elämän velvollisuuksien jatkuessa.

Kyllä, Uskovaisille kuolema on ovi jumalalliseen armoon, kun taas harhaan johdetuille se on ikuisen pimeyden kaivo.

KYMMENES LOHDUTUS

Oi, sairas ihminen, joka murehtii tarpeettomasti! Olet huolestunut sairautesi vakavuudesta. Tämä huolesi tekee sairaudestasi pahemman. Jos haluat vähentää sairautesi vakavuutta, yritä olla turhaan murehtimatta. Toisin sanoen ajattele sairautesi etuja ja palkkioita, ja että paranet pian. Tämä poistaa huolenaiheen ja leikkaa sairauden juuresta asti.

Kyllä, huoli pahentaa sairautta kaksin verroin. Se aiheuttaa fyysisen sairauden alla olevan sydämen aineettoman sairauden, ja fyysinen sairaus nojaa siihen ja jatkuu. Jos huolestuminen vähenee nöyrtymällä, olemalla tyytyväinen ja pohtimalla sairauden viisautta, tärkeä osa fyysistä sairautta revitään juurineen. Se tulee kevyemmäksi ja osittain katoaa. Varsinkin kun on ahdistusta, pieni fyysinen sairaus kasvaa joskus kymmenkertaiseksi huolestumisen vuoksi. Kun huoli lakkaa, yhdeksän kymmenesosaa kyseisestä sairaudesta katoaa.

Aivan, kuten murehtiminen lisää sairautta, niin se on myös kuin syytös jumalallista viisautta vastaan, jumalallisen armon kritisointia ja valitus myötätuntoisesta Luojasta, minkä vuoksi murehtija saa takaiskun vastoin aikeitaan, ja hänen sairautensa lisääntyy. Kyllä, aivan kuten kiitollisuus lisää palkkioita, niin valitus lisää sairauksia ja koettelemuksia.

Hem merakın kendisi de bir hastalıktır. Onun ilacı, hastalığın hikmetini bilmektir. Madem hikmetini, faydasını bildin; o merhemi meraka sür, kurtul. “Âh!” yerine “Oh!” de “Vâ-esefâ!” yerine اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ söyle.

On Birinci Deva

Ey sabırsız hasta kardeş! Hastalık, hazır bir elemi sana vermekle beraber; evvelki hastalığından bugüne kadar o hastalığın zevalindeki bir lezzet-i maneviye ve sevabındaki bir lezzet-i ruhiye veriyor. Bugünden belki bu saatten sonraki zamanda hastalık yok, elbette yoktan elem yok; elem olmazsa teessür olamaz. Sen yanlış bir surette tevehhüm ettiğin için sabırsızlık geliyor.

Çünkü bugünden evvel bütün hastalık zamanının maddîsi gitmekle elemi de beraber gitmiş; kendindeki sevabı ve zevalindeki lezzet kalmış. Sana kâr ve sürur vermek lâzım gelirken, onları düşünüp müteellim olmak ve sabırsızlık etmek divaneliktir. Gelecek günler daha gelmemişler. Onları şimdiden düşünüp yok bir günde, yok olan bir hastalıktan, yok olan bir elemden tevehhüm ile düşünüp müteellim olmak, sabırsızlık göstermekle üç mertebe yok yoğa vücud rengi vermek, divanelik değil de nedir?

Madem bu saatten evvelki hastalık zamanları ise sürur veriyor. Ve madem yine bu saatten sonraki zaman ma’dum, hastalık ma’dum, elem ma’dumdur. Sen, Cenab-ı Hakk’ın sana verdiği bütün sabır kuvvetini böyle sağa sola dağıtma; bu saatteki eleme karşı tahşid et “Yâ Sabûr!” de, dayan.

On İkinci Deva

Ey hastalık sebebiyle ibadet ve evradından mahrum kalan ve o mahrumiyetten teessüf eden hasta! Bil ki hadîsçe sabittir ki müttaki bir mü’min, hastalık sebebiyle yapamadığı daimî virdinin sevabını, hastalık zamanında yine kazanır. Farzı, mümkün olduğu kadar yerine getiren bir hasta, sabır ve tevekkül ile ve farzlarını yerine getirmekle o ağır hastalık zamanında sair sünnetlerin yerini hem hâlis bir surette, hastalık tutar.

Hem hastalık insandaki aczini, zaafını ihsas eder. O aczin lisanıyla ve zaafın diliyle halen ve kālen bir dua ettirir. Cenab-ı Hak, insana hadsiz bir acz ve nihayetsiz bir zaaf vermiş tâ ki daimî bir surette dergâh-ı İlahiyeye iltica edip niyaz etsin, dua etsin.

قُل۟ مَا يَع۟بَؤُا بِكُم۟ رَبّٖى لَو۟لَا دُعَٓاؤُكُم۟ yani “Eğer duanız olmazsa ne ehemmiyetiniz var?” âyetin sırrıyla insanın hikmet-i hilkati ve sebeb-i kıymeti olan samimi dua ve niyazın bir sebebi hastalık olduğundan, bu nokta-i nazardan şekva değil, Allah’a şükretmek ve hastalığın açtığı dua musluğunu, âfiyeti kesbetmekle kapamamak gerektir.

On Üçüncü Deva

Ey hastalıktan şekva eden bîçare adam! Hastalık bazılara ehemmiyetli bir definedir, gayet kıymettar bir hediye-i İlahiyedir. Her hasta, kendi hastalığını o neviden tasavvur edebilir.

Madem ecel vakti muayyen değil; Cenab-ı Hak, insanı yeis-i mutlak ve gaflet-i mutlaktan kurtarmak için havf ve reca ortasında ve hem dünya ve hem âhireti muhafaza etmek noktasında tutmak için hikmetiyle eceli gizlemiş. Madem her vakit ecel gelebilir, eğer insanı gaflet içinde yakalasa ebedî hayatına çok zarar verebilir. Hastalık gafleti dağıtır, âhireti düşündürür, ölümü tahattur ettirir, öylece hazırlanır. Bazı öyle bir kazancı olur ki yirmi senede kazanamadığı bir mertebeyi yirmi günde kazanıyor.

Ezcümle: Arkadaşlarımızdan –Allah rahmet etsin– iki genç vardı. Biri İlamalı Sabri, diğeri İslâmköylü Vezirzade Mustafa. Bu iki zat, talebelerim içinde kalemsiz oldukları halde, samimiyette ve iman hizmetinde en ileri safta olduklarını hayretle görüyordum. Hikmetini bilmedim. Vefatlarından sonra anladım ki her ikisinde de ehemmiyetli bir hastalık vardı. O hastalık irşadıyla, sair gafil ve feraizi terk eden gençlere bedel, en mühim bir takva ve en kıymettar bir hizmette ve âhirete nâfi’ bir vaziyette bulundular. İnşâallah iki senelik hastalık zahmeti, milyonlar sene hayat-ı ebediyenin saadetine medar oldu. Ben onların sıhhati için bazı ettiğim duayı, şimdi anlıyorum dünya itibarıyla beddua olmuş. İnşâallah o duam, sıhhat-i uhreviye için kabul olunmuştur.

İşte bu iki zat, benim itikadımca, on senelik bir takva ile elde edilecek bir kazanç kadar bir kâr buldular. Eğer ikisi, bir kısım gençler gibi sıhhat ve gençliğine güvenip gaflet ve sefahete atılsaydılar, ölüm de onları tarassud edip tam günahlarının pislikleri içinde yakalasaydı o nurlar definesi yerine, kabirlerini akrepler ve yılanlar yuvası yapacaklardı.

Madem hastalıkların böyle menfaati var, ondan şekva değil; tevekkül, sabır ile belki şükredip rahmet-i İlahiyeye itimat etmektir.

On Dördüncü Deva

Ey gözüne perde gelen hasta! Eğer ehl-i imanın gözüne gelen perdenin altında nasıl bir nur ve manevî bir göz olduğunu bilsen “Yüz bin şükür Rabb-i Rahîm’ime!” dersin. Bu merhemi izah için bir hâdise söyleyeceğim. Şöyle ki:

Bana sekiz sene kemal-i sadakatle hiç gücendirmeden hizmet eden Barlalı Süleyman’ın halasının, bir vakit gözü kapandı. O saliha kadın, bana karşı haddimden yüz derece fazla hüsn-ü zan ederek “Gözümün açılması için dua et.” diyerek, cami kapısında beni yakaladı. Ben de o mübarek ve meczube kadının salahatini duama şefaatçi yapıp “Yâ Rabbî, onun salahati hürmetine onun gözünü aç.” diye yalvardım. İkinci gün Burdurlu bir göz hekimi geldi, gözünü açtı. Kırk gün sonra yine gözü kapandı. Ben çok müteessir oldum, çok dua ettim. İnşâallah o dua, âhireti için kabul olmuştur. Yoksa benim o duam, onun hakkında gayet yanlış bir beddua olurdu. Çünkü eceli kırk gün kalmıştı. Kırk gün sonra –Allah rahmet etsin– vefat eyledi.

İşte o merhume, kırk gün Barla’nın hazînane bağlarına rikkatli ihtiyarlık gözüyle bakmasına bedel; kabrinde, cennet bağlarını kırk bin günlerde seyredeceğini kazandı. Çünkü imanı kuvvetli, salahati şiddetli idi.

Evet bir mü’min, gözüne perde çekilse ve gözü kapalı kabre girse, derecesine göre, ehl-i kuburdan çok ziyade o âlem-i nuru temaşa edebilir. Bu dünyada nasıl çok şeyleri biz görüyoruz, kör olan mü’minler görmüyorlar. Kabirde o körler, iman ile gitmiş ise o derece ehl-i kuburdan ziyade görür. En uzak gösteren dürbünlerle bakar nevinde, kabrinde derecesine göre cennet bağlarını sinema gibi görüp temaşa ederler.

İşte böyle gayet nurlu ve toprak altında iken göklerin üstündeki cenneti görecek ve seyredecek bir gözü, bu gözündeki perde altında şükür ile sabır ile bulabilirsin. İşte o perdeyi senin gözünden kaldıracak, o gözle seni baktıracak göz hekimi, Kur’an-ı Hakîm’dir.

On Beşinci Deva

Ey âh ü enîn eden hasta! Hastalığın suretine bakıp âh eyleme! Manasına bak oh de! Eğer hastalığın manası güzel bir şey olmasa idi, Hâlık-ı Rahîm en sevdiği ibadına hastalıkları vermezdi. Halbuki hadîs-i sahihte vardır ki اَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً اَل۟اَن۟بِيَاءُ ثُمَّ ال۟اَو۟لِيَاءُ اَل۟اَم۟ثَلُ فَال۟اَم۟ثَلُ – اَو۟ كَمَا قَالَ – yani “En ziyade musibet ve meşakkate giriftar olanlar, insanların en iyisi, en kâmilleridirler.” Başta Hazret-i Eyyüb aleyhisselâm, enbiyalar sonra evliyalar ve sonra ehl-i salahat çektikleri hastalıklara birer ibadet-i hâlisa, birer hediye-i Rahmaniye nazarıyla bakmışlar; sabır içinde şükretmişler. Hâlık-ı Rahîm’in rahmetinden gelen bir ameliyat-ı cerrahiye nevinden görmüşler.

Sen ey âh u fîzar eden hasta! Bu nurani kafileye iltihak etmek istersen sabır içinde şükret. Yoksa şekva etsen onlar seni kafilelerine almayacaklar. Ehl-i gafletin çukurlarına düşersin! Karanlıklı bir yolda gideceksin.

Evet, hastalıkların bir kısmı var ki eğer ölümle neticelense manevî şehit hükmünde şehadet gibi bir velayet derecesine sebebiyet verir. Ezcümle: Çocuk doğurmaktan gelen hastalıklar (Hâşiye) ve karın sancısıyla, gark ve hark ve taun ile vefat eden, şehid-i manevî olduğu gibi çok mübarek hastalıklar var ki velayet derecesini ölümle kazandırır.

Hem hastalık, dünya aşkını ve alâkasını hafifleştirdiğinden vefat ile dünyadan, ehl-i dünya için gayet elîm ve acı olan müfarakatı tahfif eder; bazen de sevdirir.

On Altıncı Deva

Ey sıkıntıdan şekva eden hasta! Hastalık, hayat-ı içtimaiye-i insaniyede en mühim ve gayet güzel olan hürmet ve merhameti telkin eder. Çünkü insanı vahşete ve merhametsizliğe sevk eden istiğnadan kurtarıyor.

Çünkü اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى ۝ اَن۟ رَاٰهُ اس۟تَغ۟نٰى sırrıyla, sıhhat ve âfiyetten gelen istiğnada bulunan bir nefs-i emmare, şâyan-ı hürmet çok uhuvvetlere karşı hürmeti hissetmez. Ve şâyan-ı merhamet ve şefkat olan musibetzedelere ve hastalıklılara merhameti duymaz.

Ne vakit hasta olsa o hastalıkta aczini ve fakrını anlar, lâyık-ı hürmet olan ihvanlarına ihtiram eder. Ziyaretine gelen veya ona yardım eden mü’min kardeşlerine karşı hürmeti hisseder. Ve rikkat-i cinsiyeden gelen şefkat-i insaniye ve en mühim bir haslet-i İslâmiye olan musibetzedelere karşı merhameti hissedip, onları nefsine kıyas ederek, onlara tam manasıyla acır, şefkat eder, elinden gelse muavenet eder, hiç olmazsa dua eder, hiç olmazsa şer’an sünnet olan keyfini sormak için ziyaretine gider, sevap kazanır.

On Yedinci Deva

Ey hastalık vasıtasıyla hayrat yapamamaktan şekva eden hasta! Şükret, hayratın en hâlisinin kapısını sana açan, hastalıktır. Hastalık mütemadiyen hastaya ve lillah için hastaya bakıcılara sevap kazandırmakla beraber, duanın makbuliyetine en mühim bir vesiledir.

Evet, hastalara bakmak ehl-i iman için mühim sevabı vardır. Hastaların keyfini sormak fakat hastayı sıkmamak şartıyla ziyaret etmek, sünnet-i seniyedir; keffaretü’z-zünub olur. Hadîste vardır ki: “Hastaların duasını alınız, onların duası makbuldür.” Bâhusus hasta, akrabadan olsa hususan peder ve valide olsa onlara hizmet mühim bir ibadettir, mühim bir sevaptır. Hastaların kalbini hoşnut etmek, teselli vermek, mühim bir sadaka hükmüne geçer.

Bahtiyardır o evlat ki peder ve validesinin hastalık zamanında, onların seriü’t-teessür olan kalplerini memnun edip hayır dualarını alır. Evet, hayat-ı içtimaiyede en muhterem bir hakikat olan peder ve validesinin şefkatlerine mukabil, hastalıkları zamanında kemal-i hürmet ve şefkat-i ferzendane ile mukabele eden o iyi evladın vaziyetini ve insaniyetin ulviyetini gösteren o vefadar levhaya karşı, hattâ melâikeler dahi “Mâşâallah, bârekellah” deyip alkışlıyorlar.

Evet hastalık zamanında, hastalık elemini hiçe indirecek gayet hoş ve ferahlı, etrafında tezahür eden şefkatlerden ve acımak ve merhametlerden gelen lezzetler var.

Hastanın duasının makbuliyeti, ehemmiyetli bir meseledir. Ben otuz kırk seneden beri, bendeki kulunç denilen bir hastalıktan şifa için dua ederdim. Ben anladım ki hastalık dua için verilmiş. Dua ile duayı, yani dua kendi kendini kaldırmadığından anladım ki duanın neticesi uhrevîdir (Hâşiye) kendisi de bir nevi ibadettir ve hastalık ile aczini anlayıp dergâh-ı İlahiyeye iltica eder. Onun için otuz senedir şifa duasını ettiğim halde, duam zâhirî kabul olmadığından duayı terk etmek kalbime gelmedi.

Zira hastalık, duanın vaktidir; şifa, duanın neticesi değil. Belki Cenab-ı Hakîm-i Rahîm şifa verse fazlından verir.

Hem dua, istediğimiz tarzda kabul olmazsa makbul olmadı denilmez. Hâlık-ı Hakîm daha iyi biliyor, menfaatimize hayırlı ne ise onu verir. Bazen dünyaya ait dualarımızı, menfaatimiz için âhiretimize çevirir, öyle kabul eder. Her ne ise…

Hastalık sırrıyla hulusiyet kazanan, hususan zaaf ve aczden ve tezellül ve ihtiyaçtan gelen bir dua, kabule çok yakındır. Hastalık böyle hâlis bir duanın medarıdır. Hem dindar olan hasta hem hastaya bakan mü’minler de bu duadan istifade etmelidirler.

On Sekizinci Deva

Ey şükrü bırakıp şekvaya giren hasta! Şekva, bir haktan gelir. Senin bir hakkın zayi olmamış ki şekva ediyorsun. Belki senin üstünde hak olan çok şükürler var, yapmadın. Cenab-ı Hakk’ın hakkını vermeden haksız bir surette hak istiyorsun gibi şekva ediyorsun. Sen, kendinden yukarı mertebelerdeki sıhhatli olanlara bakıp şekva edemezsin. Belki sen, kendinden sıhhat noktasında aşağı derecelerde bulunan bîçare hastalara bakıp şükretmekle mükellefsin. Senin elin kırık ise kesilmiş ellere bak! Bir gözün yoksa iki gözü de olmayan âmâlara bak! Allah’a şükret.

Evet, nimette kendinden yukarıya bakıp şekva etmeye hiç kimsenin hakkı yoktur. Ve musibette herkesin hakkı, kendinden musibet noktasında daha yukarı olanlara bakmaktır ki şükretsin. Bu sır bazı risalelerde bir temsil ile izah edilmiş. İcmali şudur ki:

Bir zat, bir bîçareyi, bir minarenin başına çıkarıyor. Minarenin her basamağında ayrı ayrı birer ihsan, birer hediye veriyor. Tam minarenin başında da en büyük bir hediyeyi veriyor. O mütenevvi hediyelere karşı ondan teşekkür ve minnettarlık istediği halde; o hırçın adam, bütün o basamaklarda gördüğü hediyeleri unutup veyahut hiçe sayıp şükretmeyerek yukarıya bakar. Keşke bu minare daha uzun olsaydı, daha yukarıya çıksaydım; ne için o dağ gibi veyahut öteki minare gibi çok yüksek değil deyip şekvaya başlarsa ne kadar bir küfran-ı nimettir, bir haksızlıktır.

Öyle de bir insan hiçlikten vücuda gelip, taş olmayarak, ağaç olmayıp, hayvan kalmayarak, insan olup, Müslüman olarak, çok zaman sıhhat ve âfiyet görüp, yüksek bir derece-i nimet kazandığı halde, bazı arızalarla, sıhhat ve âfiyet gibi bazı nimetlere lâyık olmadığı veya sû-i ihtiyarıyla veya sû-i istimaliyle elinden kaçırdığı veyahut eli yetişmediği için şekva etmek, sabırsızlık göstermek “Aman ne yaptım, böyle başıma geldi?” diye rububiyet-i İlahiyeyi tenkit etmek gibi bir halet; maddî hastalıktan daha musibetli, manevî bir hastalıktır. Kırılmış el ile dövüşmek gibi şikâyetiyle hastalığını ziyadeleştirir.

Âkıl odur ki لِكُلِّ مُصٖيبَةٍ اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ sırrıyla teslim olup sabretsin; tâ o hastalık, vazifesini bitirsin gitsin.

On Dokuzuncu Deva

Cemil-i Zülcelal’in bütün isimleri esmaü’l-hüsna tabir-i Samedanîsiyle gösteriyor ki güzeldirler. Mevcudat içinde en latîf, en güzel, en câmi’ âyine-i samediyet de hayattır. Güzelin âyinesi güzeldir. Güzelin mehasinlerini gösteren âyine güzelleşir. O âyinenin başına o güzelden ne gelse, güzel olduğu gibi; hayatın başına dahi ne gelse, hakikat noktasında güzeldir. Çünkü güzel olan o esmaü’l-hüsnanın güzel nakışlarını gösterir.

Hayat, daima sıhhat ve âfiyette yeknesak gitse, nâkıs bir âyine olur. Belki bir cihette adem ve yokluğu ve hiçliği ihsas edip sıkıntı verir. Hayatın kıymetini tenzil eder. Ömrün lezzetini sıkıntıya kalbeder. Çabuk vaktimi geçireceğim diye sıkıntıdan ya sefahete ya eğlenceye atılır. Hapis müddeti gibi kıymettar ömrüne adâvet edip, çabuk öldürüp geçirmek istiyor.

Fakat tahavvülde ve harekette ve ayrı ayrı tavırlar içinde yuvarlanmakta olan bir hayat, kıymetini ihsas ediyor, ömrün ehemmiyetini ve lezzetini bildiriyor. Meşakkatte ve musibette dahi olsa ömrün geçmesini istemiyor. “Aman güneş batmadı, ya gece bitmedi.” diye sıkıntısından of! of! etmiyor.

Evet gayet zengin ve işsiz, istirahat döşeğinde her şeyi mükemmel bir efendiden sor “Ne haldesin?” Elbette “Aman vakit geçmiyor, gel bir şeşbeş oynayalım.” veyahut “Vakti geçirmek için bir eğlence bulalım.” gibi müteellimane sözleri ondan işiteceksin veyahut tûl-i emelden gelen “Bu şeyim eksik, keşke şu işi yapsaydım.” gibi şekvaları işiteceksin.

Sen bir musibetzede veya işçi ve meşakkatli bir halde olan bir fakirden sor “Ne haldesin?” Aklı başında ise diyecek ki “Şükürler olsun Rabb’ime, iyiyim, çalışıyorum. Keşke çabuk güneş gitmeseydi, bu işi de bitirseydim. Vakit çabuk geçiyor, ömür durmuyor gidiyor. Vakıâ zahmet çekiyorum fakat bu da geçer, her şey böyle çabuk geçiyor.” diye manen ömür ne kadar kıymettar olduğunu, geçmesindeki teessüfle bildiriyor.

Demek, meşakkat ve çalışmakla, ömrün lezzetini ve hayatın kıymetini anlıyor. İstirahat ve sıhhat ise ömrü acılaştırıyor ki geçmesini arzu ediyor.

Ey hasta kardeş! Bil ki başka risalelerde tafsilatıyla kat’î bir surette ispat edildiği gibi; musibetlerin, şerlerin, hattâ günahların aslı ve mâyesi ademdir. Adem ise şerdir, karanlıktır. Yeknesak istirahat, sükût, sükûnet, tevakkuf gibi haletler ademe, hiçliğe yakınlığı içindir ki ademdeki karanlığı ihsas edip sıkıntı veriyor. Hareket ve tahavvül ise vücuddur, vücudu ihsas eder. Vücud ise hâlis hayırdır, nurdur.

Madem hakikat budur; sendeki hastalık, kıymettar hayatı safileştirmek, kuvvetleştirmek, terakki ettirmek ve vücudundaki sair cihazat-ı insaniyeyi o hastalıklı uzvun etrafına muavenettarane müteveccih etmek ve Sâni’-i Hakîm’in ayrı ayrı isimlerinin nakışlarını göstermek gibi çok vazifeler için o hastalık senin vücuduna misafir olarak gönderilmiştir. İnşâallah çabuk vazifesini bitirir gider. Ve âfiyete der ki sen gel, benim yerimde daimî kal, vazifeni gör, bu hane senindir, âfiyetle kal.

Yirminci Deva

Ey derdine derman arayan hasta! Hastalık iki kısımdır. Bir kısmı hakiki, bir kısmı vehmîdir. Hakiki kısmı ise Şâfî-i Hakîm-i Zülcelal, küre-i arz olan eczahane-i kübrasında, her derde bir deva istif etmiş. O devalar ise dertleri isterler. Her derde bir derman halk etmiştir. Tedavi için ilaçları almak, istimal etmek meşrudur. Fakat tesiri ve şifayı, Ce­nab-ı Hak’tan bilmek gerektir. Dermanı o verdiği gibi şifayı da o veriyor.

Hâzık mütedeyyin hekimlerin tavsiyelerini tutmak, ehemmiyetli bir ilaçtır. Çünkü ekser hastalıklar sû-i istimalattan, perhizsizlikten ve israftan ve hatîattan ve sefahetten ve dikkatsizlikten geliyor. Mütedeyyin hekim, elbette meşru bir dairede nasihat eder ve vesayada bulunur. Sû-i istimalattan, israfattan men’eder, teselli verir. Hasta o vesaya ve o teselliye itimat edip hastalığı hafifleşir, sıkıntı yerinde bir ferahlık verir.

Amma vehmî hastalık kısmı ise onun en müessir ilacı, ehemmiyet vermemektir. Ehemmiyet verdikçe o büyür, şişer. Ehemmiyet vermezse küçülür, dağılır. Nasıl ki arılara iliştikçe insanın başına üşüşürler, aldırmazsan dağılır. Hem karanlıkta gözüne sallanan bir ipten gelen bir hayale ehemmiyet verdikçe büyür. Hattâ bazen onu divane gibi kaçırır. Ehemmiyet vermezse âdi bir ipin yılan olmadığını görür, başındaki telaşına güler.

Bu vehmî hastalık çok devam etse hakikate inkılab eder. Vehham ve asabî insanlarda fena bir hastalıktır. Habbeyi kubbe yapar; kuvve-i maneviyesi kırılır. Hususan merhametsiz yarım hekimlere veyahut insafsız doktorlara rast gelse, evhamını daha ziyade tahrik eder. Zengin ise malı gider, yoksa ya aklı gider veya sıhhati gider.

Yirmi Birinci Deva

Ey hasta kardeş! Senin hastalığında maddî elem var fakat o maddî elemin tesirini izale edecek ehemmiyetli bir manevî lezzet seni ihata ediyor. Çünkü peder ve validen ve akraban varsa, çoktan beri unuttuğun gayet lezzetli o eski şefkatleri senin etrafında yeniden uyanıp çocukluk zamanında gördüğün o şirin nazarları yine görmekle beraber; çok gizli perdeli kalan etrafındaki dostluklar, hastalığın cazibesiyle yine sana karşı muhabbettarane baktıklarından elbette onlara karşı senin bu maddî elemin pek ucuz düşer.

Hem sen müftehirane hizmet ettiğin ve iltifatlarını kazanmasına çalıştığın zatlar, hastalığın hükmüyle sana merhametkârane hizmetkârlık ettiklerinden, efendilerine efendi oldun. Hem insanlardaki rikkat-i cinsiyeyi ve şefkat-i neviyeyi kendine celbettiğinden, hiçten çok yardımcı ahbap ve şefkatli dost buldun. Hem çok meşakkatli hizmetlerden paydos emrini yine hastalıktan aldın, istirahat ediyorsun.

Elbette senin cüz’î elemin, bu manevî lezzetlere karşı seni şekvaya değil, teşekküre sevk etmelidir.

Yirmi İkinci Deva

Ey nüzul gibi ağır hastalıklara müptela olan kardeş! Evvela sana müjde ediyorum ki mü’min için nüzul mübarek sayılıyor. Bunu çoktan ehl-i velayetten işitiyordum. Sırrını bilmezdim. Bir sırrı şöyle kalbime geliyor ki:

Ehlullah, Cenab-ı Hakk’a vâsıl olmak ve dünyanın azîm manevî tehlikelerinden kurtulmak ve saadet-i ebediyeyi temin etmek için iki esası ihtiyaren takip etmişler:

Birisi: Rabıta-i mevttir. Yani dünya fâni olduğu gibi kendisi de içinde vazifedar fâni bir misafir olduğunu düşünmekle, hayat-ı ebediyesine o suretle çalışmışlar.

İkincisi: Nefs-i emmarenin ve kör hissiyatın tehlikelerinden kurtulmak için çileler ile riyazetlerle nefs-i emmarenin öldürülmesine çalışmışlar.

Sizler ey yarı vücudunun sıhhatini kaybeden kardeş! Sen ihtiyarsız kısa ve kolay ve sebeb-i saadet olan iki esas sana verilmiş ki daima senin vücudunun vaziyeti, dünyanın zevalini ve insanın fâni olduğunu ihtar ediyor. Daha dünya seni boğamıyor, gaflet senin gözünü kapayamıyor. Ve yarım insan vaziyetinde bir zata, nefs-i emmare elbette hevesat-ı rezile ile ve nefsanî müştehiyat ile onu aldatamaz, çabuk o nefsin belasından kurtulur.

İşte mü’min sırr-ı iman ile ve teslimiyet ve tevekkül ile o ağır nüzul gibi hastalıktan az bir zamanda, ehl-i velayetin çileleri gibi istifade edebilir. O vakit o ağır hastalık çok ucuz düşer.

Yirmi Üçüncü Deva

Ey kimsesiz, garib, bîçare hasta! Hastalığınla beraber kimsesizlik ve gurbet, sana karşı en katı kalpleri rikkate getirirse ve nazar-ı şefkati celbederse; acaba Kur’an’ın bütün surelerinin başlarında kendini Rahmanu’r-Rahîm sıfatıyla bize takdim eden ve bir lem’a-i şefkatiyle umum yavrulara karşı umum valideleri, o hârika şefkatiyle terbiye ettiren ve her baharda bir cilve-i rahmetiyle zemin yüzünü nimetlerle dolduran ve ebedî bir hayattaki cennet, bütün mehasiniyle bir cilve-i rahmeti olan senin Hâlık-ı Rahîm’ine iman ile intisabın ve onu tanıyıp hastalığın lisan-ı acziyle niyazın, elbette senin bu gurbetteki kimsesizlik hastalığın, her şeye bedel onun nazar-ı rahmetini sana celbeder. Madem o var, sana bakar, sana her şey var. Asıl gurbette, kimsesizlikte kalan odur ki iman ve teslimiyetle ona intisap etmesin veya intisabına ehemmiyet vermesin.

Yirmi Dördüncü Deva

Ey masum hasta çocuklara ve masum çocuklar hükmünde olan ihtiyarlara hizmet eden hasta bakıcılar! Sizin önünüzde mühim bir ticaret-i uhreviye var. Şevk ve gayret ile o ticareti kazanınız.

Masum çocukların hastalıklarını, o nazik vücudlara bir idman, bir riyazet ve ileride dünyanın dağdağalarına mukavemet verdirmek için bir şırınga ve bir terbiye-i Rabbaniye gibi çocuğun hayat-ı dünyeviyesine ait çok hikmetlerle beraber ve hayat-ı ruhiyesine ve tasaffi-i hayatına medar olacak büyüklerdeki keffaretü’z-zünub yerine, manevî ve ileride veyahut âhirette terakkiyat-ı maneviyesine medar şırıngalar nevindeki hastalıklardan gelen sevap, peder ve validelerinin defter-i a’maline, bilhassa sırr-ı şefkatle çocuğun sıhhatini kendi sıhhatine tercih eden validesinin sahife-i hasenatına girdiği, ehl-i hakikatçe sabittir.

İhtiyarlara bakmak ise hem azîm sevap almakla beraber, o ihtiyarların ve bilhassa peder ve valide ise dualarını almak ve kalplerini hoşnut etmek ve vefakârane hizmet etmek hem bu dünyadaki saadete hem âhiretin saadetine medar olduğu rivayat-ı sahiha ile ve çok vukuat-ı tarihiye ile sabittir. İhtiyar peder ve validesine tam itaat eden bahtiyar bir veled, evladından aynı vaziyeti gördüğü gibi; bedbaht bir veled eğer ebeveynini rencide etse azab-ı uhrevîden başka, dünyada çok felaketlerle cezasını gördüğü, çok vukuatla sabittir.

Evet ihtiyarlara, masumlara, yalnız akrabasına bakmak değil belki ehl-i iman (madem sırr-ı imanla uhuvvet-i hakikiye var) onlara rast gelse, muhterem hasta ihtiyar ona muhtaç olsa ruh u canla ona hizmet etmek İslâmiyet’in muktezasıdır.

Yirmi Beşinci Deva

Ey hasta kardeşler! Siz gayet nâfi’ ve her derde deva ve hakiki lezzetli kudsî bir tiryak isterseniz imanınızı inkişaf ettiriniz. Yani tövbe ve istiğfar ile ve namaz ve ubudiyetle, o tiryak-ı kudsî olan imanı ve imandan gelen ilacı istimal ediniz.

Evet, dünyaya muhabbet ve alâka yüzünden güya âdeta ehl-i gafletin dünya gibi büyük, hasta, manevî bir vücudu vardır. İman ise o dünya gibi zeval ve firak darbelerine, yara ve bere içinde olan o manevî vücuduna birden şifa verip, yaralardan kurtarıp, hakiki şifa verdiğini pek çok risalelerde kat’î ispat etmişiz. Başınızı ağrıtmamak için kısa kesiyorum.

İman ilacı ise feraizi mümkün oldukça yerine getirmekle tesirini gösteriyor. Gaflet ve sefahet ve hevesat-ı nefsaniye ve lehviyat-ı gayr-ı meşrua, o tiryakın tesirini men’eder. Hastalık madem gafleti kaldırıyor, iştihayı kesiyor, gayr-ı meşru keyiflere gitmeye mani oluyor; ondan istifade ediniz. Hakiki imanın kudsî ilaçlarından ve nurlarından tövbe ve istiğfar ile dua ve niyaz ile istimal ediniz.

Cenab-ı Hak sizlere şifa versin, hastalıklarınızı keffaretü’z-zünub yapsın, âmin âmin âmin!

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ طِبِّ ال۟قُلُوبِ وَ دَوَائِهَا وَ عَافِيَةِ ال۟اَب۟دَانِ وَ شِفَائِهَا وَ نُورِ ال۟اَب۟صَارِ وَ ضِيَائِهَا وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ سَلِّم۟

وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ

Meali: “Bu kitap her derde dermandır.”

Tevafukat-ı latîfedendir ki Re’fet Bey’in birinci tesvidden gayet süratle yazdığı nüsha ile beraber, Hüsrev’in yazdığı diğer bir nüshada, ihtiyarsız hiç düşünmeden satır başlarında gelen elifleri saydık; aynen bu وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ cümlesine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Hem bu risalenin müellifinin Said ismine, bir tek fark ile yine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Yalnız risalenin unvanına ait yazıdaki bir elif hesaba dâhil edilmemiştir.

Cây-ı hayrettir ki Süleyman Rüşdü’nün yazdığı nüsha, hiç elif hatıra gelmeden ve düşünmeden, yüz on dört elif, yüz on dört şifa-yı kudsiyeyi tazammun eden yüz on dört suver-i Kur’aniyenin adedine tevafukla beraber وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ şeddeli lâm bir sayılmak cihetiyle yüz on dört harfine tam tamına tevafuk ediyor.

Yirmi Beşinci Lem’a’nın Zeyli

On Yedinci Mektup olup Mektubat mecmuasına idhal edildiğinden buraya dercedilmedi.

---

Yirmi Dördüncü Lem'a ⇐ Lem'alar | ⇒ Yirmi Altıncı Lem'a

---