Beşinci Söz/mk

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الَّذ۪ينَ اتَّقَوْا وَالَّذ۪ينَ هُمْ مُحْسِنُونَ

Ако сакаш да видиш до кој степен се вис тинска должност на човекот клањањето и непра вењето големи гревови и колку е во согласност тоа со природата на создавањето на човекот, послушај ја оваа кратка приказна.

За време на мобилизација, во една чета имало два војника, од кои едниот бил обучен за својата должност и доследен во исполнувањето на обврските, а другиот бил почетник и се пове дувал по својот нефс (душа). Оној што ги усовршувал своите должности, внимавал само на своите вежби и на борбата против неприја телот. Тој воопшто не мислел на своите потреби затоа што сфатил дека обврска на државата е да го храни и да му обезбедува сè што му треба, да го лекува кога ќе се разболе, па дури и да му го стави залакот в уста, ако е потребно. Неговите основни должности биле обуката и борбата (џихад), но тоа не му пречело во извршувањето на некои секојдневни работи околу снабдувањето и исхраната, како што се готвењето и миењето и перењето.

Да го прашаат: „Што правиш?“

Би одговорил: „Ги извршувам обврските кон државата.“ Не би рекол: „Работам за свои потреби.“

Вториот војник, почетникот, кој мислел само на храна, не обраќал внимание на обуката и на борбата, би велел: „Што ми е гајле мене, тоа е работа на државата.“ Секогаш мислел само на своите потреби и се стремел кон тоа, ја оставал својата чета и одел на пазарење во град.

Еден ден, неговиот обучен пријател му рекол:

„Брате, твојата вистинска задача се обуката и борбата. Ти затоа си овде донесен. Верувај му на владетелот. Тој нема да те остави гладен. Тоа е негова обврска. Освен тоа, ти си немоќен и сиромав; не можеш насекаде да се прехраниш. Сега е воено време и време на мобилизација. Може да те прогласат за бунтовник и да те казнат. Да, пред нас има две задачи. Едната е задача на владетелот. Понекогаш, ние работиме за него без никаков надомест, а тој нас нè храни. Другата е наша задача: да тренираме и да се подготвиме за војната додека владетелот ни олеснува и ни помага.“

Можеш ли сега да сфатиш на каква опасност би бил изложен оној безумен војник кога не би го послушал оној обучениот?

İşte ey tembel nefsim! O dalgalı meydan-ı harp, bu dağdağalı dünya hayatıdır. O taburlara taksim edilen ordu ise cemiyet-i beşeriyedir. Ve o tabur ise şu asrın cemaat-i İslâmiyesidir. O iki nefer ise biri feraiz-i diniyesini bilen ve işleyen ve kebairi terk ve günahları işlememek için nefis ve şeytanla mücahede eden müttaki Müslüman’dır. Diğeri, Rezzak-ı Hakiki’yi ittiham etmek derecesinde derd-i maişete dalıp, feraizi terk ve maişet yolunda rastgele günahları işleyen fâsık-ı hâsirdir. Ve o talim ve talimat ise –başta namaz– ibadettir. Ve o harp ise nefis ve heva, cin ve ins şeytanlarına karşı mücahede edip günahlardan ve ahlâk-ı rezileden kalp ve ruhunu helâket-i ebediyeden kurtarmaktır. Ve o iki vazife ise birisi, hayatı verip beslemektir. Diğeri, hayatı verene ve besleyene perestiş edip yalvarmaktır, ona tevekkül edip emniyet etmektir.

Evet, en parlak bir mu’cize-i sanat-ı Samedaniye ve bir hârika-i hikmet-i Rabbaniye olan hayatı kim vermiş, yapmış ise rızıkla o hayatı besleyen ve idame eden de odur. Ondan başka olmaz. Delil mi istersin? En zayıf, en aptal hayvan en iyi beslenir (meyve kurtları ve balıklar gibi). En âciz, en nazik mahluk en iyi rızkı o yer (çocuklar ve yavrular gibi).

Evet, vasıta-i rızk-ı helâl, iktidar ve ihtiyar ile olmadığını; belki acz ve zaaf ile olduğunu anlamak için balıklar ile tilkileri, yavrular ile canavarları, ağaçlar ile hayvanları muvazene etmek kâfidir.

Demek derd-i maişet için namazını terk eden, o nefere benzer ki talimi ve siperini bırakıp çarşıda dilencilik eder. Fakat namazını kıldıktan sonra Cenab-ı Rezzak-ı Kerîm’in matbaha-i rahmetinden tayinatını aramak, başkalara bâr olmamak için kendisi bizzat gitmek; güzeldir, mertliktir, o dahi bir ibadettir.

Hem insan ibadet için halk olunduğunu, fıtratı ve cihazat-ı maneviyesi gösteriyor. Zira hayat-ı dünyeviyesine lâzım olan amel ve iktidar cihetinde en edna bir serçe kuşuna yetişmez. Fakat hayat-ı maneviye ve uhreviyesine lâzım olan ilim ve iftikar ile tazarru ve ibadet cihetinde hayvanatın sultanı ve kumandanı hükmündedir.

Demek ey nefsim! Eğer hayat-ı dünyeviyeyi gaye-i maksat yapsan ve ona daim çalışsan en edna bir serçe kuşunun bir neferi hükmünde olursun. Eğer hayat-ı uhreviyeyi gaye-i maksat yapsan ve şu hayatı dahi ona vesile ve mezraa etsen ve ona göre çalışsan; o vakit hayvanatın büyük bir kumandanı hükmünde ve şu dünyada Cenab-ı Hakk’ın nazlı ve niyazdar bir abdi, mükerrem ve muhterem bir misafiri olursun.

İşte sana iki yol, istediğini intihab edebilirsin. Hidayet ve tevfiki Erhamü’r-Râhimîn’den iste.

---

Dördüncü Söz ⇐ | Sözler | ⇒ Altıncı Söz

---