Yirmi Beşinci Lem'a/mk

Се состои од дваесет и пет лека.

Напишано е како еден вид лек, утеха и духовен рецепт за болните, како и посета на болните и желба за нивно брзо закрепнување.

Предупредување и Извинување

Овој духовен рецепт, за разлика од другите наши дела е напишан на најбрз можен начин (), и во споредба со другите дела, ова дело е прегледано само еднаш затоа што немаше време ниту за исправки, ниту пак, за подетален преглед. А, тоа значи дека сè остана во несредена состојба, како што е напишано од прва рака. Не сметавме дека треба повторно да се прегледа со уредување и прецизност за да не дојде до разнебитување на значењата кои по природен тек се јавуваат во срцето. Читателите, а особено болните, не треба да се чувствуваат навредени и вознемирени поради некои непријатни изрази или тешки зборови и фрази, и нека се молат и за мене.

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

اَلَّذٖينَ اِذَٓا اَصَابَت۟هُم۟ مُصٖيبَةٌ قَالُٓوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ ۝ وَالَّذٖى هُوَ يُط۟عِمُنٖى وَيَس۟قٖينِ ۝ وَاِذَا مَرِض۟تُ فَهُوَ يَش۟فٖينِ

Во овој Одблесок накратко опишуваме Дваесет и пет лека што ќе бидат вистинска утеха и корисен мевлем за болните и несреќните, кои сочинуваат една десетина од човештвото.

ПРВ ЛЕК

Еј, ти беспомошен болен човеку! Не обеспокојувај се и биди трпелив. Твојата болест за тебе не е товар, туку можеби е и спас на одреден начин, затоа што животот е еден вид капитал што се троши. Доколку не дава плодови, тој се троши залудно. Доколку, пак, се проведе во задоволство и занес, уште побрзо одминува. Болеста, со големи придобивки го прави твојот капитал да биде плоден. Истовремено, болеста не му дозволува на животот да мине брзо, го задржува и го продолжува, така што таа ќе замине откако ќе ги даде своите плодови.

А, за тоа дека болеста трае подолго, зборува и следната поговорка: „Времето на несреќата е многу долго, додека времето на задоволството е многу кратко.“

ВТОР ЛЕК

Еј, ти нестрплив болен човеку! Биди трпелив, па и благодарен! Минутите од твојот болен живот може да се претворат во еден час молитва (ибадет).

Молитвата се состои од два дела: Едниот дел е потврдена молитва, како што се клањањето намаз и молењето, а другиот е непотврдена молитва, кога луѓето поради болести и несреќи чувствуваат немоќ и слабост, бараат засолниште кај Семилостивиот Создател (Халим-и Рахим) и Му се молат. Постигнуваат чиста и искрена духовна молитва.

Да, постојат и вистинити искази каде што се наведува дека болеста на еден верник (мумин) чијшто живот поминува во болест и притоа не Му се жали на Аллах, се смета за молитва. Па, дури и со вистинити искази и со помош на отворено и искрено искажување (кешфијат-и садика) е утврдено дека една минута болест кај оние болни што се целосно трпеливи и благодарни е како еден час молитва (ибадет), а кај некои идеали е еднакво и на цел ден молитва.

Затоа, наместо да се жалиш поради болеста, којашто го продолжува твојот животен век претворајќи една минута во илјада минути, треба да бидеш благодарен.

ТРЕТ ЛЕК

Еј, ти неиздржлив болен човеку! Фактот дека оние што доаѓаат на овој свет постојано си заминуваат, а младите стареат, и постојаното вртење на човекот кон погубноста и разделбата, сведочат за тоа дека тој не е дојден на овој свет за да ужива и да се забавува.

Меѓу другото, човекот како најсовршено и највозвишено битие е најбогат во поглед на живиот свет и природата, и е во позиција на султан над другите живи суштества, но поради размислувањата за изминатите задоволства и идните несреќи, тој во споредба со животните, можеби го живее најтегобниот и најтешкиот можен живот.

Тоа значи дека човекот не е дојден на овој свет само за убав живот и со цел да го проживее животот во уживање и задоволство. Можеби човекот, во чиишто раце се наоѓа огромен капитал, е дојден да тргува работејќи за среќата во вечниот живот. Капиталот кој му е даден, всушност е неговиот животен век. Ако не е болен, здравјето и задоволството го занесуваат човека, го прават овој свет поубав и придонесуваат да заборави на Задгробниот свет (ахирет). Таквиот човек не сака да размислува за гробот (кабурот) и смртта, и животниот капитал го троши бесцелно и на непотребни места. Додека, пак, болеста веднаш му ги отвора очите и му вели на неговото тело и леш: „Ти не си бесмртен, а не си и без стопан, туку имаш една должност. Не биди горделив, мисли на својот Создател и знај дека ќе одиш во гроб (кабур), па според тоа подготви се.“

Така, од оваа гледна точка, болеста е советник што никогаш не мами, и духовен водич (муршид) кој опоменува. Затоа, навистина не треба да се жалиш поради болеста, туку можеби да ѝ бидеш благодарен. А, ако е многу тешка, потребно е да се бара трпение (сабур) за да се издржи.

ЧЕТВРТИ ЛЕК

Еј, ти болен човеку што се жалиш! Твое право е да бидеш благодарен и трпелив, а не да се жалиш, бидејќи деловите од твоето тело и целото тело воопшто, не се твоја сопственост. Ниту ти си ги создал, ниту пак, си ги купил од тезга. Значи, тие се сопственост на некој друг и нивниот сопственик може да управува со нив како сака.

Како што е наведено во Дваесет и шесто Слово, на пример еден исклучително богат и вешт уметник вработува еден безработник и сиромашен човек како модел за да ги покаже убавината и раскошот на своите дела. Во замена за одреден паричен надомест, за пократко од еден час тој го облекува сиромашниот човек во кошула украсена со скапоцени камења и вредна рајска облека. Облеката ја работи на него и ѝ дава различни форми. За да ја покаже својата различна преубава уметност, вештиот уметник ја сече, ја скратува, ја продолжува и ја прекројува облеката. Се прашувам, дали овој платен безработник има право да му рече на вештиот уметник: „Ме мачиш со ова наведнување и исправување, а ме оптоваруваш и ми ја расипуваш и убавината со сечењето и скратувањето на оваа кошула што ме разубавува.“ Може ли да му каже дека постапил немилосрдно и бездушно со него?

Еј, болен човеку! И тебе, како во овој пример, Севишниот Создател (Сани-и Зулџелал) како кошула ти го облекува телото со светли (нурани) својства, како што се слухот, видот, разумот и срцето, за да ги покаже везовите на Неговите Најубави имиња (Есма-и Хусна), те става во многу различни ситуации и позиции и ти ги менува должностите. Како што со гладот го спознаваш Неговото име Давател на благосос­ тојба (Реззак), така и во болеста научи го Неговото име Исцелител (Шафи). Во нив се наоѓаат одблесоците на мудроста и зраците на милоста и многу убавини бидејќи болките и несреќите ги покажуваат законите на некои од Неговите имиња.

Ако се тргне завесата, зад тој параван на болеста од која многу се плашиш и која ја мразиш, ќе наидеш на многу убави и пријатни значења.

ПЕТТИ ЛЕК

Еј, ти што си засегнат од болест! Во последно време, преку искуството дојдов до сознание дека болеста е Божествена награда за некои луѓе, дар од Семилостивиот (Рахман). Во изминативе осум-девет години, иако не бев достоен за тоа, некои млади луѓе дојдоа кај мене и ми се обратија барајќи ја мојата молитва. Забележав дека секој од овие млади болни луѓе почнаа да размислуваат за Задгробниот свет во поголем степен од останатите млади луѓе. Ја немаше таа младешка опијанетост. Самите себе, на некој начин се имаа спасено од животинските страсти од аспект на непромисленоста. А, јас ги гледав и ги предупредував дека нивните болести се Божествена награда во границите на нивната издржливост, и им велев: „Брате, јас не сум против оваа твоја болест. Јас не сочувствувам со тебе, ниту пак, те сожалувам поради твојата болест, за да се молам за тебе. Обиди се да бидеш трпелив додека болеста потполно не те разбуди, и штом болеста ја исполни својата должност, со Божја дозвола Милосрдниот Создател (Халик-и Рахман) ќе ти помогне да оздравиш.“

Уште им велев: „Некои од вашите браќа по несреќа, преку несреќата на доброто здравје стануваат несовесни, се откажуваат од петте дневни задолжителни молитви (намаз), не размислуваат за гробот (кабурот) и забораваат на Аллах. Преку површното задоволство од краткиот час на земниот живот, тие се потресуваат и го оштетуваат бескрајниот вечен живот, па дури и го уништуваат. Со очите на болеста, сигурно ќе го видиш местото каде што замину­ ваш, односно гробот, а малку подоцна ќе ги видиш и задгробните престојувалишта, па според тоа и ќе се однесуваш. Тоа значи дека за тебе болеста всушност претставува здравје, а за некои слични на тебе здравјето претставува болест.“

ШЕСТИ ЛЕК

Еј, ти болен човеку што се жалиш за своите болки! Тебе ти се обраќам: Размисли за твојот минат живот и сети се на благодатите и среќните денови, но и на деновите на несреќа и болки во тие времиња. Веројатно ќе воздивнеш со „ах“ или „ох“. Односно, тогаш срцето и јазикот или ќе речат „Елхамдулиллах шуќур (слава и фала Му на Бога)“, или пак, „Ах, што ми се случи... ах, каква штета.“

Биди внимателен, она што те наведува да кажеш „Ох, елхамдулиллах шуќур“ е размислувањето за болките и несреќите што те снашле, и тоа предизвикува еден вид духовно задоволство и срцето ти станува благодарно, бидејќи прекинувањето на болките претставува задоволство. Со исчезнувањето на болките и несреќите, во душата се вселува таква сладост, што кога би се исекла, од неа би потекло духовно задоволство кое се претвора во благодарност.

Кога ќе помине состојбата на среќа, радост и задоволство во минатите времиња, те наведуваат со воздишка да кажеш „Ех, копнежу мој, таго моја“, во душата останува трага на вечна болка, и кога и да се присетиш на тие времиња, таа болка повторно оживува и од неа започнува да извира копнеж и тага.

Штом еднодневното недозволено задоволство што причинува и нанесува душевна болка која понекогаш може и да трае и една година, тогаш и една минлива болка, болест која трае само еден ден, поради сладостите на заслугата (севапот) има уште и духовна сладост како резултат на спасувањето и ослободувањето од таа состојба,

мисли на резултатите од оваа твоја минлива болест, односно на заслугите (севапите) како внатрешно лице на твојата моментална болест и кажи: „И ова ќе помине, о Аллах!“, и наместо да се жалиш, биди благодарен.

ШЕСТИ ЛЕК

()

Еј, брату мој, кој размислувајќи за земните задоволства, патиш поради болест! Кога овој свет би бил вечен, кога не би постоела смртта на овој наш пат, кога не би дувале ветриштата на разделбата и погубноста, и кога не би биле духовните зими во твојата иднина полна со бури и несреќи, и јас би сочувствувал со тебе во твојата болка. Но, бидејќи овој свет еден ден ќе ни рече „Ајде надвор“ и ќе ги затне ушите штом ќе бараме помош, пред тој да нè исфрли надвор, овие болести нè опоменуваат дека мораме да се откажеме од љубовта кон него. Пред да нè исфрли овој свет, мораме да се потрудиме ние да го отфрлиме од нашите срца.

Да, болеста нè предупредува велејќи ни: „Твоето тело не е од камен и од железо. Тоа можеби е составено од разни видови материи кои се секогаш настроени кон разложување. Остави ја твојата гордост, разбери ја твојата немоќ, запознај го твојот Владетел (Малик), запознај ги твоите должности и научи зошто си дошол на овој свет“, го опоменува тајно со совеста на срцето.

И штом земните задоволства и сладости не траат, особено ако се недозволиви, тие стануваат и минливи, болни и погрешни, немој да плачеш поради губењето на тие задоволства под изговор на болеста. Напротив, размислувај за духовната молитва на болеста и за задгробните заслуги (севапи) и обиди се да добиеш задоволство на тој начин.

СЕДМИ ЛЕК

Еј, ти болен човеку што ја имаш загубено сладоста на здравјето! Твојата болест не ги губи сластите на Божествените награди (нимети), туку напротив, ги прави уште побогати и послатки, бидејќи, ако нешто е постојано, тоа го губи својот ефект. Следбениците на вистината се едногласни и дури велат: „Сè станува јасно со својата спротивност.“

اِنَّمَا ال۟اَش۟يَاءُ تُع۟رَفُ بِاَض۟دَادِهَا

На пример, да не постоеше темнината, немаше да знаеме и за светлината, и таа немаше да содржи задоволство. Да не беше студот, немаше да ја разбереме и топлината, и таа немаше да ни причинува задоволство. Да не постоеше гладот, храната ќе беше безвкусна. Да не беше жедта на желудникот, пиењето вода немаше да ни причинува задоволство. Да немаше непријатности, немаше да можеме да уживаме во пријатностите. Да немаше болест, здравјето ќе беше без сладост.

Штом Семудриот Создател (Фатир-и Хаким) го снабдува човекот со многу придобивки, до степен да може да разликува вкусови на бесконечно многу видови нимети и благодати кои постојат во целата вселена и да ужива во нив, и штом покажува желба дека сака да го направи човекот свесен за секој вид на Неговата благонаклоност, да го наслади со сите видови нимет и да го упати секогаш да му биде благодарен, секако дека ќе му даде и болест, несреќи и грижи како што му подарил здравје, благосостојба и други наслади.

Те прашувам: „Да не беше оваа болест на твојата глава, рака или желудник, дали би бил благодарен ако чувствуваше задоволство и сладост на Божјите благодати во нивното здравје?“ Не само што не би бил благодарен, туку непромислено, заслепен од здравјето, веројатно би му се предал на развратот.

ОСМИ ЛЕК

Еј, болен човеку, кој размислуваш за задгробниот живот! Болеста како сапун ја мие нечистотијата од гревовите и ги чисти. Во еден хадис() , поточно во хадиси­и сахих, се потврдува дека болестите се избавување од гревовите (кефарету’з зунуб). Воедно, во друг хадис, се вели: „Како што паѓаат зрелите плодови од дрвото кога ќе го затресеш, така и гревовите на верникот паѓаат со треперењето на еден болен.“

Гревовите во вечниот живот се трајни болести, а во овој земски живот тие се духовни болести на срцето и совеста. И ти, ако се стрпиш и ако не се жалиш, со оваа минлива болест можеш да се спасиш од многу неизлечливи болести.

Ако, пак, не мислиш на гревовите и не сакаш да знаеш за задгробниот живот, или пак, не го спознаваш Аллах, тогаш си заболел од болест која е милион пати потешка од овие твои ситни болести.

Барај помош за неа, бидејќи твоето срце, дух и душа се поврзани со сè што постои на овој свет. Со постојаните исчезнувања таа врска со тебе се кине и отвора бескрајни рани во тебе, особено затоа што не си запознаен со задгробниот живот, смртта ја замислуваш како да е вечна погибел, и како да имаш болно тело рането со толку лузни колку што има на овој свет.

Значи, првин треба да се зацврсти вербата и да се бара сигурен и исцелувачки лек за тоа големо рането духовно тело кое боледува од безбројни болести; најкраток пат за пронаоѓање на тој лек е да се спознае моќта (кудретот) и милоста (рахметот) на Севишниот Создател (Кадир-и Зулџелал), кој низ прозорецот на слабоста и немоќта, ти ја прикажува физичката болест под завесата на безгрижноста (гафлетот) што кине.

Да, оној што не го спознава Аллах, тој има безброј грижи и несреќи. Оној што го спознал Аллах, светот му е исполнет со Светлина (Нур). Духовните радости ги чувствува според степе- нот на моќта на својата верба. Под духовната радост на оздравувањето и сладоста коишто доаѓаат од вербата, тие ситни телесни болести се топат и се гмечат.

ДЕВЕТТИ ЛЕК

Еј, ти болен човеку, кој го имаш спознаено својот Создател (Халик)! Болката, стравот и вознемиреноста доаѓаат поради болеста затоа што понекогаш таа доведува до смрт. Штом смртта е застрашувачко нешто навидум и во очите на оние што се бездушни, болестите што можат да бидат причина за смрт, ги плаши и ги вознемирува.

Прво, знај и цврсто верувај дека назначениот час (еџелот) е предодреден и не може да се промени. Честопати се случува да умираат оние што се здрави и што плачат за тешко болните, а тешко болните да оздрават и да продолжат да живеат.

Второ, смртта не е толку страшна како што ни се чини. Со помош на Светлината (Нурот) дадена од Мудриот Куран (Кур’ан-и Хаким) во многу делови од Рисале­и Нур сосема сигурно, неоспорно и несомнено докажавме дека за верниците смртта всушност претставува

ослободување од тешките животни задачи;

притоа и ослободување од молитвата (ибадетот) што Божјиот раб ја врши на испитот низ просториите на овој свет,

како и причина за средба со деведесет и девет отсто од пријателите и роднините што заминале на другиот свет;

средство за влез во нивната вистинска татковина и вечниот дом на среќата;

и повик од темнината на овој свет до Рајските градини;

и време за подигање надомест од изобилствата на Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим) за испол- нувањето на должностите кон Него.

Штом во реалноста ова претставува суштина на смртта, таа не треба да се смета за застрашувачка, туку напротив, како почеток на милоста и среќата. Дел од продуховените (ехлуллахот) се плашеле од смртта, но нивниот страв не бил поради тоа што ја гледале како застрашувачка, туку можеби поради нивната надеж за стекнување повеќе заслуги (севапи) преку спроведување на што повеќе добри дела со продолжување на животните обврски.

Да, за следбениците на верата, смртта претставува порта кон Божјата милост, а за оние што се во заблуда – јама на вечна темнина.

ДЕСЕТТИ ЛЕК

Еј, ти болен човеку, кој непотребно се грижиш! Неспокоен си поради тежината на твојата болест. Тоа неспокојство ја отежнува твојата болест. Доколку сакаш да си ја олесниш болеста, потруди се да не се плашиш. Размислувај за придобивките од болеста и наградата за тоа, и дека брзо ќе помине. Тоа ќе ти го намали стравот и ќе ти ја отстрани болеста од корен.

Да, неспокојството придонесува двојно зголемување на болеста. Под физичката болест, неспокојството предизвикува духовна болест на срцето, која почива врз физичката и така продолжува. Ако твоето љубопитство и неспокојство исчезнат затоа што си ѝ се предал на судбината, си ја прифатил и со размислувањата за мудроста на болеста, тогаш еден многу важен дел од болеста се искоренува, станува полесна и делумно исчезнува. Понекогаш малата физичка болест преку неспокојството се зголемува за десеткратно повеќе. Со исчезнувањето на неспокојството, исчезнуваат и девет десеттини од болеста.

Бидејќи неспокојството ја зголемува болеста, и затоа на извесен начин ја обвинува мудроста на Аллах, ја критикува Божествената милост и се жали на Семилостивиот Создател (Халик-и Рахим), човекот како одговор на ова добива шлаканица и состојбата му се влошува. Да, како што со благодарноста се зголемува благодатот, така и со жалењето се зголемуваат болеста и несреќите.

Притоа, и самото неспокојство е болест. Лекот за тоа е да се осознаат придобивките на болеста. А, бидејќи си ги сфатил целта и придобивките, примени го тој мевлем врз неспокојството и спаси се. Наместо „Ах!“, речи „Ох!“; наместо „Ах, што ме снајде!“, речи „Фала Му на Аллах за секоја ситуација اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ (Елхамдулиллахи ала кулли хал).“

ЕДИНАЕСЕТТИ ЛЕК

Еј, ти нестрплив болен брату! Иако болеста ти причинува моментална болка, од почетокот на болеста до денес, престанокот на болеста и добрините заработени за време на болеста ти даваат душевна сладост. Од денес, а можеби и од овој миг болеста ќе исчезне и, секако, нема да има болка, кога нема ништо. А, кога нема болка, нема ни поплаки.

Си станал нестрплив поради тоа што погрешно си ги замислувал нештата, бидејќи заедно со болеста исчезнува и болката од која остануваат само добрините и сладостите. Присетувајќи се на времето поминато во болест, да се биде тажен и нестрплив, наместо да се биде радосен и да се стекне придобивка, претставува вистинска будалаштина.

Идните денови сè уште не се дојдени. Да се размислува за нив уште отсега и поради тоа да се биде нестрплив за нешто што не постои, а да се смета за постоечко, и ако денот што сè уште не е дојден ти предизвикува болка поради болеста која сè уште ја нема и за маките кои сè уште не настапиле – ако тоа не е будалаштина, тогаш што е?

Штом времето пред овој час што изминало во болест дава радост и времето по овој час го нема, а ја нема ниту болеста, ниту пак, болките и маките, тогаш не расфрлувај ја налево-надесно сета сила за трпение дадена од Семоќниот Аллах, туку искористи ја за моменталните болки, речи „О, трпение“ (Ја сабур) и издржи.

On İkinci Deva

Ey hastalık sebebiyle ibadet ve evradından mahrum kalan ve o mahrumiyetten teessüf eden hasta! Bil ki hadîsçe sabittir ki müttaki bir mü’min, hastalık sebebiyle yapamadığı daimî virdinin sevabını, hastalık zamanında yine kazanır. Farzı, mümkün olduğu kadar yerine getiren bir hasta, sabır ve tevekkül ile ve farzlarını yerine getirmekle o ağır hastalık zamanında sair sünnetlerin yerini hem hâlis bir surette, hastalık tutar.

Hem hastalık insandaki aczini, zaafını ihsas eder. O aczin lisanıyla ve zaafın diliyle halen ve kālen bir dua ettirir. Cenab-ı Hak, insana hadsiz bir acz ve nihayetsiz bir zaaf vermiş tâ ki daimî bir surette dergâh-ı İlahiyeye iltica edip niyaz etsin, dua etsin.

قُل۟ مَا يَع۟بَؤُا بِكُم۟ رَبّٖى لَو۟لَا دُعَٓاؤُكُم۟ yani “Eğer duanız olmazsa ne ehemmiyetiniz var?” âyetin sırrıyla insanın hikmet-i hilkati ve sebeb-i kıymeti olan samimi dua ve niyazın bir sebebi hastalık olduğundan, bu nokta-i nazardan şekva değil, Allah’a şükretmek ve hastalığın açtığı dua musluğunu, âfiyeti kesbetmekle kapamamak gerektir.

On Üçüncü Deva

Ey hastalıktan şekva eden bîçare adam! Hastalık bazılara ehemmiyetli bir definedir, gayet kıymettar bir hediye-i İlahiyedir. Her hasta, kendi hastalığını o neviden tasavvur edebilir.

Madem ecel vakti muayyen değil; Cenab-ı Hak, insanı yeis-i mutlak ve gaflet-i mutlaktan kurtarmak için havf ve reca ortasında ve hem dünya ve hem âhireti muhafaza etmek noktasında tutmak için hikmetiyle eceli gizlemiş. Madem her vakit ecel gelebilir, eğer insanı gaflet içinde yakalasa ebedî hayatına çok zarar verebilir. Hastalık gafleti dağıtır, âhireti düşündürür, ölümü tahattur ettirir, öylece hazırlanır. Bazı öyle bir kazancı olur ki yirmi senede kazanamadığı bir mertebeyi yirmi günde kazanıyor.

Ezcümle: Arkadaşlarımızdan –Allah rahmet etsin– iki genç vardı. Biri İlamalı Sabri, diğeri İslâmköylü Vezirzade Mustafa. Bu iki zat, talebelerim içinde kalemsiz oldukları halde, samimiyette ve iman hizmetinde en ileri safta olduklarını hayretle görüyordum. Hikmetini bilmedim. Vefatlarından sonra anladım ki her ikisinde de ehemmiyetli bir hastalık vardı. O hastalık irşadıyla, sair gafil ve feraizi terk eden gençlere bedel, en mühim bir takva ve en kıymettar bir hizmette ve âhirete nâfi’ bir vaziyette bulundular. İnşâallah iki senelik hastalık zahmeti, milyonlar sene hayat-ı ebediyenin saadetine medar oldu. Ben onların sıhhati için bazı ettiğim duayı, şimdi anlıyorum dünya itibarıyla beddua olmuş. İnşâallah o duam, sıhhat-i uhreviye için kabul olunmuştur.

İşte bu iki zat, benim itikadımca, on senelik bir takva ile elde edilecek bir kazanç kadar bir kâr buldular. Eğer ikisi, bir kısım gençler gibi sıhhat ve gençliğine güvenip gaflet ve sefahete atılsaydılar, ölüm de onları tarassud edip tam günahlarının pislikleri içinde yakalasaydı o nurlar definesi yerine, kabirlerini akrepler ve yılanlar yuvası yapacaklardı.

Madem hastalıkların böyle menfaati var, ondan şekva değil; tevekkül, sabır ile belki şükredip rahmet-i İlahiyeye itimat etmektir.

On Dördüncü Deva

Ey gözüne perde gelen hasta! Eğer ehl-i imanın gözüne gelen perdenin altında nasıl bir nur ve manevî bir göz olduğunu bilsen “Yüz bin şükür Rabb-i Rahîm’ime!” dersin. Bu merhemi izah için bir hâdise söyleyeceğim. Şöyle ki:

Bana sekiz sene kemal-i sadakatle hiç gücendirmeden hizmet eden Barlalı Süleyman’ın halasının, bir vakit gözü kapandı. O saliha kadın, bana karşı haddimden yüz derece fazla hüsn-ü zan ederek “Gözümün açılması için dua et.” diyerek, cami kapısında beni yakaladı. Ben de o mübarek ve meczube kadının salahatini duama şefaatçi yapıp “Yâ Rabbî, onun salahati hürmetine onun gözünü aç.” diye yalvardım. İkinci gün Burdurlu bir göz hekimi geldi, gözünü açtı. Kırk gün sonra yine gözü kapandı. Ben çok müteessir oldum, çok dua ettim. İnşâallah o dua, âhireti için kabul olmuştur. Yoksa benim o duam, onun hakkında gayet yanlış bir beddua olurdu. Çünkü eceli kırk gün kalmıştı. Kırk gün sonra –Allah rahmet etsin– vefat eyledi.

İşte o merhume, kırk gün Barla’nın hazînane bağlarına rikkatli ihtiyarlık gözüyle bakmasına bedel; kabrinde, cennet bağlarını kırk bin günlerde seyredeceğini kazandı. Çünkü imanı kuvvetli, salahati şiddetli idi.

Evet bir mü’min, gözüne perde çekilse ve gözü kapalı kabre girse, derecesine göre, ehl-i kuburdan çok ziyade o âlem-i nuru temaşa edebilir. Bu dünyada nasıl çok şeyleri biz görüyoruz, kör olan mü’minler görmüyorlar. Kabirde o körler, iman ile gitmiş ise o derece ehl-i kuburdan ziyade görür. En uzak gösteren dürbünlerle bakar nevinde, kabrinde derecesine göre cennet bağlarını sinema gibi görüp temaşa ederler.

İşte böyle gayet nurlu ve toprak altında iken göklerin üstündeki cenneti görecek ve seyredecek bir gözü, bu gözündeki perde altında şükür ile sabır ile bulabilirsin. İşte o perdeyi senin gözünden kaldıracak, o gözle seni baktıracak göz hekimi, Kur’an-ı Hakîm’dir.

On Beşinci Deva

Ey âh ü enîn eden hasta! Hastalığın suretine bakıp âh eyleme! Manasına bak oh de! Eğer hastalığın manası güzel bir şey olmasa idi, Hâlık-ı Rahîm en sevdiği ibadına hastalıkları vermezdi. Halbuki hadîs-i sahihte vardır ki اَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً اَل۟اَن۟بِيَاءُ ثُمَّ ال۟اَو۟لِيَاءُ اَل۟اَم۟ثَلُ فَال۟اَم۟ثَلُ – اَو۟ كَمَا قَالَ – yani “En ziyade musibet ve meşakkate giriftar olanlar, insanların en iyisi, en kâmilleridirler.” Başta Hazret-i Eyyüb aleyhisselâm, enbiyalar sonra evliyalar ve sonra ehl-i salahat çektikleri hastalıklara birer ibadet-i hâlisa, birer hediye-i Rahmaniye nazarıyla bakmışlar; sabır içinde şükretmişler. Hâlık-ı Rahîm’in rahmetinden gelen bir ameliyat-ı cerrahiye nevinden görmüşler.

Sen ey âh u fîzar eden hasta! Bu nurani kafileye iltihak etmek istersen sabır içinde şükret. Yoksa şekva etsen onlar seni kafilelerine almayacaklar. Ehl-i gafletin çukurlarına düşersin! Karanlıklı bir yolda gideceksin.

Evet, hastalıkların bir kısmı var ki eğer ölümle neticelense manevî şehit hükmünde şehadet gibi bir velayet derecesine sebebiyet verir. Ezcümle: Çocuk doğurmaktan gelen hastalıklar (Hâşiye) ve karın sancısıyla, gark ve hark ve taun ile vefat eden, şehid-i manevî olduğu gibi çok mübarek hastalıklar var ki velayet derecesini ölümle kazandırır.

Hem hastalık, dünya aşkını ve alâkasını hafifleştirdiğinden vefat ile dünyadan, ehl-i dünya için gayet elîm ve acı olan müfarakatı tahfif eder; bazen de sevdirir.

On Altıncı Deva

Ey sıkıntıdan şekva eden hasta! Hastalık, hayat-ı içtimaiye-i insaniyede en mühim ve gayet güzel olan hürmet ve merhameti telkin eder. Çünkü insanı vahşete ve merhametsizliğe sevk eden istiğnadan kurtarıyor.

Çünkü اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى ۝ اَن۟ رَاٰهُ اس۟تَغ۟نٰى sırrıyla, sıhhat ve âfiyetten gelen istiğnada bulunan bir nefs-i emmare, şâyan-ı hürmet çok uhuvvetlere karşı hürmeti hissetmez. Ve şâyan-ı merhamet ve şefkat olan musibetzedelere ve hastalıklılara merhameti duymaz.

Ne vakit hasta olsa o hastalıkta aczini ve fakrını anlar, lâyık-ı hürmet olan ihvanlarına ihtiram eder. Ziyaretine gelen veya ona yardım eden mü’min kardeşlerine karşı hürmeti hisseder. Ve rikkat-i cinsiyeden gelen şefkat-i insaniye ve en mühim bir haslet-i İslâmiye olan musibetzedelere karşı merhameti hissedip, onları nefsine kıyas ederek, onlara tam manasıyla acır, şefkat eder, elinden gelse muavenet eder, hiç olmazsa dua eder, hiç olmazsa şer’an sünnet olan keyfini sormak için ziyaretine gider, sevap kazanır.

On Yedinci Deva

Ey hastalık vasıtasıyla hayrat yapamamaktan şekva eden hasta! Şükret, hayratın en hâlisinin kapısını sana açan, hastalıktır. Hastalık mütemadiyen hastaya ve lillah için hastaya bakıcılara sevap kazandırmakla beraber, duanın makbuliyetine en mühim bir vesiledir.

Evet, hastalara bakmak ehl-i iman için mühim sevabı vardır. Hastaların keyfini sormak fakat hastayı sıkmamak şartıyla ziyaret etmek, sünnet-i seniyedir; keffaretü’z-zünub olur. Hadîste vardır ki: “Hastaların duasını alınız, onların duası makbuldür.” Bâhusus hasta, akrabadan olsa hususan peder ve valide olsa onlara hizmet mühim bir ibadettir, mühim bir sevaptır. Hastaların kalbini hoşnut etmek, teselli vermek, mühim bir sadaka hükmüne geçer.

Bahtiyardır o evlat ki peder ve validesinin hastalık zamanında, onların seriü’t-teessür olan kalplerini memnun edip hayır dualarını alır. Evet, hayat-ı içtimaiyede en muhterem bir hakikat olan peder ve validesinin şefkatlerine mukabil, hastalıkları zamanında kemal-i hürmet ve şefkat-i ferzendane ile mukabele eden o iyi evladın vaziyetini ve insaniyetin ulviyetini gösteren o vefadar levhaya karşı, hattâ melâikeler dahi “Mâşâallah, bârekellah” deyip alkışlıyorlar.

Evet hastalık zamanında, hastalık elemini hiçe indirecek gayet hoş ve ferahlı, etrafında tezahür eden şefkatlerden ve acımak ve merhametlerden gelen lezzetler var.

Hastanın duasının makbuliyeti, ehemmiyetli bir meseledir. Ben otuz kırk seneden beri, bendeki kulunç denilen bir hastalıktan şifa için dua ederdim. Ben anladım ki hastalık dua için verilmiş. Dua ile duayı, yani dua kendi kendini kaldırmadığından anladım ki duanın neticesi uhrevîdir (Hâşiye) kendisi de bir nevi ibadettir ve hastalık ile aczini anlayıp dergâh-ı İlahiyeye iltica eder. Onun için otuz senedir şifa duasını ettiğim halde, duam zâhirî kabul olmadığından duayı terk etmek kalbime gelmedi.

Zira hastalık, duanın vaktidir; şifa, duanın neticesi değil. Belki Cenab-ı Hakîm-i Rahîm şifa verse fazlından verir.

Hem dua, istediğimiz tarzda kabul olmazsa makbul olmadı denilmez. Hâlık-ı Hakîm daha iyi biliyor, menfaatimize hayırlı ne ise onu verir. Bazen dünyaya ait dualarımızı, menfaatimiz için âhiretimize çevirir, öyle kabul eder. Her ne ise…

Hastalık sırrıyla hulusiyet kazanan, hususan zaaf ve aczden ve tezellül ve ihtiyaçtan gelen bir dua, kabule çok yakındır. Hastalık böyle hâlis bir duanın medarıdır. Hem dindar olan hasta hem hastaya bakan mü’minler de bu duadan istifade etmelidirler.

On Sekizinci Deva

Ey şükrü bırakıp şekvaya giren hasta! Şekva, bir haktan gelir. Senin bir hakkın zayi olmamış ki şekva ediyorsun. Belki senin üstünde hak olan çok şükürler var, yapmadın. Cenab-ı Hakk’ın hakkını vermeden haksız bir surette hak istiyorsun gibi şekva ediyorsun. Sen, kendinden yukarı mertebelerdeki sıhhatli olanlara bakıp şekva edemezsin. Belki sen, kendinden sıhhat noktasında aşağı derecelerde bulunan bîçare hastalara bakıp şükretmekle mükellefsin. Senin elin kırık ise kesilmiş ellere bak! Bir gözün yoksa iki gözü de olmayan âmâlara bak! Allah’a şükret.

Evet, nimette kendinden yukarıya bakıp şekva etmeye hiç kimsenin hakkı yoktur. Ve musibette herkesin hakkı, kendinden musibet noktasında daha yukarı olanlara bakmaktır ki şükretsin. Bu sır bazı risalelerde bir temsil ile izah edilmiş. İcmali şudur ki:

Bir zat, bir bîçareyi, bir minarenin başına çıkarıyor. Minarenin her basamağında ayrı ayrı birer ihsan, birer hediye veriyor. Tam minarenin başında da en büyük bir hediyeyi veriyor. O mütenevvi hediyelere karşı ondan teşekkür ve minnettarlık istediği halde; o hırçın adam, bütün o basamaklarda gördüğü hediyeleri unutup veyahut hiçe sayıp şükretmeyerek yukarıya bakar. Keşke bu minare daha uzun olsaydı, daha yukarıya çıksaydım; ne için o dağ gibi veyahut öteki minare gibi çok yüksek değil deyip şekvaya başlarsa ne kadar bir küfran-ı nimettir, bir haksızlıktır.

Öyle de bir insan hiçlikten vücuda gelip, taş olmayarak, ağaç olmayıp, hayvan kalmayarak, insan olup, Müslüman olarak, çok zaman sıhhat ve âfiyet görüp, yüksek bir derece-i nimet kazandığı halde, bazı arızalarla, sıhhat ve âfiyet gibi bazı nimetlere lâyık olmadığı veya sû-i ihtiyarıyla veya sû-i istimaliyle elinden kaçırdığı veyahut eli yetişmediği için şekva etmek, sabırsızlık göstermek “Aman ne yaptım, böyle başıma geldi?” diye rububiyet-i İlahiyeyi tenkit etmek gibi bir halet; maddî hastalıktan daha musibetli, manevî bir hastalıktır. Kırılmış el ile dövüşmek gibi şikâyetiyle hastalığını ziyadeleştirir.

Âkıl odur ki لِكُلِّ مُصٖيبَةٍ اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ sırrıyla teslim olup sabretsin; tâ o hastalık, vazifesini bitirsin gitsin.

On Dokuzuncu Deva

Cemil-i Zülcelal’in bütün isimleri esmaü’l-hüsna tabir-i Samedanîsiyle gösteriyor ki güzeldirler. Mevcudat içinde en latîf, en güzel, en câmi’ âyine-i samediyet de hayattır. Güzelin âyinesi güzeldir. Güzelin mehasinlerini gösteren âyine güzelleşir. O âyinenin başına o güzelden ne gelse, güzel olduğu gibi; hayatın başına dahi ne gelse, hakikat noktasında güzeldir. Çünkü güzel olan o esmaü’l-hüsnanın güzel nakışlarını gösterir.

Hayat, daima sıhhat ve âfiyette yeknesak gitse, nâkıs bir âyine olur. Belki bir cihette adem ve yokluğu ve hiçliği ihsas edip sıkıntı verir. Hayatın kıymetini tenzil eder. Ömrün lezzetini sıkıntıya kalbeder. Çabuk vaktimi geçireceğim diye sıkıntıdan ya sefahete ya eğlenceye atılır. Hapis müddeti gibi kıymettar ömrüne adâvet edip, çabuk öldürüp geçirmek istiyor.

Fakat tahavvülde ve harekette ve ayrı ayrı tavırlar içinde yuvarlanmakta olan bir hayat, kıymetini ihsas ediyor, ömrün ehemmiyetini ve lezzetini bildiriyor. Meşakkatte ve musibette dahi olsa ömrün geçmesini istemiyor. “Aman güneş batmadı, ya gece bitmedi.” diye sıkıntısından of! of! etmiyor.

Evet gayet zengin ve işsiz, istirahat döşeğinde her şeyi mükemmel bir efendiden sor “Ne haldesin?” Elbette “Aman vakit geçmiyor, gel bir şeşbeş oynayalım.” veyahut “Vakti geçirmek için bir eğlence bulalım.” gibi müteellimane sözleri ondan işiteceksin veyahut tûl-i emelden gelen “Bu şeyim eksik, keşke şu işi yapsaydım.” gibi şekvaları işiteceksin.

Sen bir musibetzede veya işçi ve meşakkatli bir halde olan bir fakirden sor “Ne haldesin?” Aklı başında ise diyecek ki “Şükürler olsun Rabb’ime, iyiyim, çalışıyorum. Keşke çabuk güneş gitmeseydi, bu işi de bitirseydim. Vakit çabuk geçiyor, ömür durmuyor gidiyor. Vakıâ zahmet çekiyorum fakat bu da geçer, her şey böyle çabuk geçiyor.” diye manen ömür ne kadar kıymettar olduğunu, geçmesindeki teessüfle bildiriyor.

Demek, meşakkat ve çalışmakla, ömrün lezzetini ve hayatın kıymetini anlıyor. İstirahat ve sıhhat ise ömrü acılaştırıyor ki geçmesini arzu ediyor.

Ey hasta kardeş! Bil ki başka risalelerde tafsilatıyla kat’î bir surette ispat edildiği gibi; musibetlerin, şerlerin, hattâ günahların aslı ve mâyesi ademdir. Adem ise şerdir, karanlıktır. Yeknesak istirahat, sükût, sükûnet, tevakkuf gibi haletler ademe, hiçliğe yakınlığı içindir ki ademdeki karanlığı ihsas edip sıkıntı veriyor. Hareket ve tahavvül ise vücuddur, vücudu ihsas eder. Vücud ise hâlis hayırdır, nurdur.

Madem hakikat budur; sendeki hastalık, kıymettar hayatı safileştirmek, kuvvetleştirmek, terakki ettirmek ve vücudundaki sair cihazat-ı insaniyeyi o hastalıklı uzvun etrafına muavenettarane müteveccih etmek ve Sâni’-i Hakîm’in ayrı ayrı isimlerinin nakışlarını göstermek gibi çok vazifeler için o hastalık senin vücuduna misafir olarak gönderilmiştir. İnşâallah çabuk vazifesini bitirir gider. Ve âfiyete der ki sen gel, benim yerimde daimî kal, vazifeni gör, bu hane senindir, âfiyetle kal.

Yirminci Deva

Ey derdine derman arayan hasta! Hastalık iki kısımdır. Bir kısmı hakiki, bir kısmı vehmîdir. Hakiki kısmı ise Şâfî-i Hakîm-i Zülcelal, küre-i arz olan eczahane-i kübrasında, her derde bir deva istif etmiş. O devalar ise dertleri isterler. Her derde bir derman halk etmiştir. Tedavi için ilaçları almak, istimal etmek meşrudur. Fakat tesiri ve şifayı, Ce­nab-ı Hak’tan bilmek gerektir. Dermanı o verdiği gibi şifayı da o veriyor.

Hâzık mütedeyyin hekimlerin tavsiyelerini tutmak, ehemmiyetli bir ilaçtır. Çünkü ekser hastalıklar sû-i istimalattan, perhizsizlikten ve israftan ve hatîattan ve sefahetten ve dikkatsizlikten geliyor. Mütedeyyin hekim, elbette meşru bir dairede nasihat eder ve vesayada bulunur. Sû-i istimalattan, israfattan men’eder, teselli verir. Hasta o vesaya ve o teselliye itimat edip hastalığı hafifleşir, sıkıntı yerinde bir ferahlık verir.

Amma vehmî hastalık kısmı ise onun en müessir ilacı, ehemmiyet vermemektir. Ehemmiyet verdikçe o büyür, şişer. Ehemmiyet vermezse küçülür, dağılır. Nasıl ki arılara iliştikçe insanın başına üşüşürler, aldırmazsan dağılır. Hem karanlıkta gözüne sallanan bir ipten gelen bir hayale ehemmiyet verdikçe büyür. Hattâ bazen onu divane gibi kaçırır. Ehemmiyet vermezse âdi bir ipin yılan olmadığını görür, başındaki telaşına güler.

Bu vehmî hastalık çok devam etse hakikate inkılab eder. Vehham ve asabî insanlarda fena bir hastalıktır. Habbeyi kubbe yapar; kuvve-i maneviyesi kırılır. Hususan merhametsiz yarım hekimlere veyahut insafsız doktorlara rast gelse, evhamını daha ziyade tahrik eder. Zengin ise malı gider, yoksa ya aklı gider veya sıhhati gider.

Yirmi Birinci Deva

Ey hasta kardeş! Senin hastalığında maddî elem var fakat o maddî elemin tesirini izale edecek ehemmiyetli bir manevî lezzet seni ihata ediyor. Çünkü peder ve validen ve akraban varsa, çoktan beri unuttuğun gayet lezzetli o eski şefkatleri senin etrafında yeniden uyanıp çocukluk zamanında gördüğün o şirin nazarları yine görmekle beraber; çok gizli perdeli kalan etrafındaki dostluklar, hastalığın cazibesiyle yine sana karşı muhabbettarane baktıklarından elbette onlara karşı senin bu maddî elemin pek ucuz düşer.

Hem sen müftehirane hizmet ettiğin ve iltifatlarını kazanmasına çalıştığın zatlar, hastalığın hükmüyle sana merhametkârane hizmetkârlık ettiklerinden, efendilerine efendi oldun. Hem insanlardaki rikkat-i cinsiyeyi ve şefkat-i neviyeyi kendine celbettiğinden, hiçten çok yardımcı ahbap ve şefkatli dost buldun. Hem çok meşakkatli hizmetlerden paydos emrini yine hastalıktan aldın, istirahat ediyorsun.

Elbette senin cüz’î elemin, bu manevî lezzetlere karşı seni şekvaya değil, teşekküre sevk etmelidir.

Yirmi İkinci Deva

Ey nüzul gibi ağır hastalıklara müptela olan kardeş! Evvela sana müjde ediyorum ki mü’min için nüzul mübarek sayılıyor. Bunu çoktan ehl-i velayetten işitiyordum. Sırrını bilmezdim. Bir sırrı şöyle kalbime geliyor ki:

Ehlullah, Cenab-ı Hakk’a vâsıl olmak ve dünyanın azîm manevî tehlikelerinden kurtulmak ve saadet-i ebediyeyi temin etmek için iki esası ihtiyaren takip etmişler:

Birisi: Rabıta-i mevttir. Yani dünya fâni olduğu gibi kendisi de içinde vazifedar fâni bir misafir olduğunu düşünmekle, hayat-ı ebediyesine o suretle çalışmışlar.

İkincisi: Nefs-i emmarenin ve kör hissiyatın tehlikelerinden kurtulmak için çileler ile riyazetlerle nefs-i emmarenin öldürülmesine çalışmışlar.

Sizler ey yarı vücudunun sıhhatini kaybeden kardeş! Sen ihtiyarsız kısa ve kolay ve sebeb-i saadet olan iki esas sana verilmiş ki daima senin vücudunun vaziyeti, dünyanın zevalini ve insanın fâni olduğunu ihtar ediyor. Daha dünya seni boğamıyor, gaflet senin gözünü kapayamıyor. Ve yarım insan vaziyetinde bir zata, nefs-i emmare elbette hevesat-ı rezile ile ve nefsanî müştehiyat ile onu aldatamaz, çabuk o nefsin belasından kurtulur.

İşte mü’min sırr-ı iman ile ve teslimiyet ve tevekkül ile o ağır nüzul gibi hastalıktan az bir zamanda, ehl-i velayetin çileleri gibi istifade edebilir. O vakit o ağır hastalık çok ucuz düşer.

Yirmi Üçüncü Deva

Ey kimsesiz, garib, bîçare hasta! Hastalığınla beraber kimsesizlik ve gurbet, sana karşı en katı kalpleri rikkate getirirse ve nazar-ı şefkati celbederse; acaba Kur’an’ın bütün surelerinin başlarında kendini Rahmanu’r-Rahîm sıfatıyla bize takdim eden ve bir lem’a-i şefkatiyle umum yavrulara karşı umum valideleri, o hârika şefkatiyle terbiye ettiren ve her baharda bir cilve-i rahmetiyle zemin yüzünü nimetlerle dolduran ve ebedî bir hayattaki cennet, bütün mehasiniyle bir cilve-i rahmeti olan senin Hâlık-ı Rahîm’ine iman ile intisabın ve onu tanıyıp hastalığın lisan-ı acziyle niyazın, elbette senin bu gurbetteki kimsesizlik hastalığın, her şeye bedel onun nazar-ı rahmetini sana celbeder. Madem o var, sana bakar, sana her şey var. Asıl gurbette, kimsesizlikte kalan odur ki iman ve teslimiyetle ona intisap etmesin veya intisabına ehemmiyet vermesin.

Yirmi Dördüncü Deva

Ey masum hasta çocuklara ve masum çocuklar hükmünde olan ihtiyarlara hizmet eden hasta bakıcılar! Sizin önünüzde mühim bir ticaret-i uhreviye var. Şevk ve gayret ile o ticareti kazanınız.

Masum çocukların hastalıklarını, o nazik vücudlara bir idman, bir riyazet ve ileride dünyanın dağdağalarına mukavemet verdirmek için bir şırınga ve bir terbiye-i Rabbaniye gibi çocuğun hayat-ı dünyeviyesine ait çok hikmetlerle beraber ve hayat-ı ruhiyesine ve tasaffi-i hayatına medar olacak büyüklerdeki keffaretü’z-zünub yerine, manevî ve ileride veyahut âhirette terakkiyat-ı maneviyesine medar şırıngalar nevindeki hastalıklardan gelen sevap, peder ve validelerinin defter-i a’maline, bilhassa sırr-ı şefkatle çocuğun sıhhatini kendi sıhhatine tercih eden validesinin sahife-i hasenatına girdiği, ehl-i hakikatçe sabittir.

İhtiyarlara bakmak ise hem azîm sevap almakla beraber, o ihtiyarların ve bilhassa peder ve valide ise dualarını almak ve kalplerini hoşnut etmek ve vefakârane hizmet etmek hem bu dünyadaki saadete hem âhiretin saadetine medar olduğu rivayat-ı sahiha ile ve çok vukuat-ı tarihiye ile sabittir. İhtiyar peder ve validesine tam itaat eden bahtiyar bir veled, evladından aynı vaziyeti gördüğü gibi; bedbaht bir veled eğer ebeveynini rencide etse azab-ı uhrevîden başka, dünyada çok felaketlerle cezasını gördüğü, çok vukuatla sabittir.

Evet ihtiyarlara, masumlara, yalnız akrabasına bakmak değil belki ehl-i iman (madem sırr-ı imanla uhuvvet-i hakikiye var) onlara rast gelse, muhterem hasta ihtiyar ona muhtaç olsa ruh u canla ona hizmet etmek İslâmiyet’in muktezasıdır.

Yirmi Beşinci Deva

Ey hasta kardeşler! Siz gayet nâfi’ ve her derde deva ve hakiki lezzetli kudsî bir tiryak isterseniz imanınızı inkişaf ettiriniz. Yani tövbe ve istiğfar ile ve namaz ve ubudiyetle, o tiryak-ı kudsî olan imanı ve imandan gelen ilacı istimal ediniz.

Evet, dünyaya muhabbet ve alâka yüzünden güya âdeta ehl-i gafletin dünya gibi büyük, hasta, manevî bir vücudu vardır. İman ise o dünya gibi zeval ve firak darbelerine, yara ve bere içinde olan o manevî vücuduna birden şifa verip, yaralardan kurtarıp, hakiki şifa verdiğini pek çok risalelerde kat’î ispat etmişiz. Başınızı ağrıtmamak için kısa kesiyorum.

İman ilacı ise feraizi mümkün oldukça yerine getirmekle tesirini gösteriyor. Gaflet ve sefahet ve hevesat-ı nefsaniye ve lehviyat-ı gayr-ı meşrua, o tiryakın tesirini men’eder. Hastalık madem gafleti kaldırıyor, iştihayı kesiyor, gayr-ı meşru keyiflere gitmeye mani oluyor; ondan istifade ediniz. Hakiki imanın kudsî ilaçlarından ve nurlarından tövbe ve istiğfar ile dua ve niyaz ile istimal ediniz.

Cenab-ı Hak sizlere şifa versin, hastalıklarınızı keffaretü’z-zünub yapsın, âmin âmin âmin!

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ طِبِّ ال۟قُلُوبِ وَ دَوَائِهَا وَ عَافِيَةِ ال۟اَب۟دَانِ وَ شِفَائِهَا وَ نُورِ ال۟اَب۟صَارِ وَ ضِيَائِهَا وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ سَلِّم۟

وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ

Meali: “Bu kitap her derde dermandır.”

Tevafukat-ı latîfedendir ki Re’fet Bey’in birinci tesvidden gayet süratle yazdığı nüsha ile beraber, Hüsrev’in yazdığı diğer bir nüshada, ihtiyarsız hiç düşünmeden satır başlarında gelen elifleri saydık; aynen bu وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ cümlesine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Hem bu risalenin müellifinin Said ismine, bir tek fark ile yine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Yalnız risalenin unvanına ait yazıdaki bir elif hesaba dâhil edilmemiştir.

Cây-ı hayrettir ki Süleyman Rüşdü’nün yazdığı nüsha, hiç elif hatıra gelmeden ve düşünmeden, yüz on dört elif, yüz on dört şifa-yı kudsiyeyi tazammun eden yüz on dört suver-i Kur’aniyenin adedine tevafukla beraber وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ şeddeli lâm bir sayılmak cihetiyle yüz on dört harfine tam tamına tevafuk ediyor.

Yirmi Beşinci Lem’a’nın Zeyli

On Yedinci Mektup olup Mektubat mecmuasına idhal edildiğinden buraya dercedilmedi.

---

Yirmi Dördüncü Lem'a ⇐ Lem'alar | ⇒ Yirmi Altıncı Lem'a

---