On Birinci Şuâ/sq

Denizli Hapsinin Bir Meyvesi

Zındıka ve küfr-ü mutlaka karşı Risale-i Nur’un bir müdafaanamesidir. Ve bu hapsimizde hakiki müdafaanamemiz dahi budur. Çünkü yalnız buna çalışıyoruz.

Bu risale, Denizli Hapishanesinin bir meyvesi ve bir hatırası ve iki cuma gününün mahsulüdür.

Said Nursî

Frutat e Besimit

بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

فَلَبِثَ فِى السِّج۟نِ بِض۟عَ سِنٖينَ

“Kështu (Jusufi) mbeti në burg dhe për ca vite të tjera.”()

Sipas kuptimit të brendshëm të këtij vërseti, Jusufi a.s. është model për të burgosurit. Kështu burgu bëhet një lloj prej “shkollës së Jusufit”. Meqenëse një numër i madh prej studentëve të Risale-i Nurit kanë hyrë dy herë në këtë shkollë, atëherë duhet që ata të studiojnë dhe të japin mësim një pjesë prej përmbledhjeve të çështjeve të imanit të cilat i ka provuar Risale-i Nuri, dhe të cilat kanë lidhje me burgun; dhe me qëllim që të udhëhiqen prej tyre, për të përfituar nga ato, dhe për të rregulluar etikën dhe sjelljet në këtë shkollë të hapur për dhënie edukimi. Dhe ja, ne do të shpjegojmë pesë ose gjashtë prej atyre përmbledhjeve.

ÇËSHTJA E PARË

Ashtu siç është shpjeguar në “Fjalën e Katërt”, në çdo ditë Krijuesi ynë na dhuron kapitalin e njëzet e katër orëve të jetës me qëllim që me të ne të mund të fitojmë të gjitha gjërat e domosdoshme për dy jetët tona, të dynjasë dhe të Ahiretit.

Në qoftë se ne shpenzojmë njëzet e tre orë mbi këtë jetë të shkurtër të kësaj dynjaje dhe neglizhojmë për ta shpenzuar orën e vetme të mbetur, e cila është e mjaftueshme për pesë namazet e detyruara, për jetën tonë të përjetshme të Ahiretit, do të kuptohej se ne do të bënim një gabim të madh, sa e paarsyeshme do të ishte kjo. Sigurisht që ne do të vuanim si pasojë e këtij gabimi të rëndë dhe i ashpërsisë së zemrës, dhe do të vuanim dëshpërimin e mendjes dhe të shpirtit si dënim për atë gabim; dhe do të silleshim keq për shkak të dëshpërimit, dhe do të dështonim për të korrigjuar sjelljen për shkak të të jetuarit në një gjendje dëshpërimi, dhe madje do të bënim të kundërtën. Ne mund të bëjmë krahasimin.

Ne duhet të mendojmë se çfarë prove e rëndë por me shumë dobi do të ishte në qoftë se ne do ta shpenzonim një orë të vetme në kryerjen e pesë namazeve të detyruara. Secila nga orët e sprovës dhe nga kohët e vuajtjeve do të transformohej në një ditë adhurimi; është sikur orët kalimtare të fitonin nëpërmjet bekimit të kësaj ore cilësinë e përjetshmërisë; dhe do të bëheshin si orë të përjetshme e të amshuara. Dhe dëshpërimi ynë dhe brenga e shpirtit dhe e zemrës do të zhdukeshin.. Kjo orë ibadeti do të bëhej si shlyerje për gjynahet dhe për gabimet që ishin bërë, të cilat ndoshta qenë shkaku për hyrjen në burg.. Dhe me këtë ne zbulojmë urtësinë e sprovimit tonë me burgim dhe bëhet burgu si një shkollë në të cilën merren mësime të dobishme.. dhe së bashku me vëllezërit tonë në fatkeqësi e sprovë ne gjejmë në të një takim të këndshëm e ngushëllues.

Gjithashtu në “Fjalën e Katërt” u përmend një krahasim midis humbjes së madhe që do të pësonte ai që gulçon pas pjesës së tij të dynjasë dhe që braktis Ahiretin i cili është:

Mund të krahasohet se sa në kundërshtim me interesat e një njeriu do të ishte nëse ai jep pesë ose dhjetë lira prej njëzet e katër lirave që ka në pronësi për të blerë një biletë llotarie, në të cilën marrin pjesë një mijë njerëz bashkë me të -dhe ndoshta mundësia për të fituar është një në një mijë- ndërsa nuk shpenzon vetëm njërën nga njëzet e katër orët që i ka në pronësi për të blerë një biletë e cila e bën atë të fitojë një thesar të përjetshëm të Ahiretit.

Duke ditur se mundësia për ta fituar atë -për besimtarët, punët e të cilëve mbyllen me të mira, që përjetojnë vdekje të lumtura- është me sigurinë nëntëqind e nëntëdhjetë e nëntë prej një mijës; ashtu siç e kanë konfirmuar atë njëqind e njëzet e katër mijë profetët e nderuar dhe të dërguarit, numrat e pallogaritshëm të Evlijave -shenjtorëve- dhe të dijetarëve të pastër si rezultat i zbulesave dhe i ndriçimeve të tyre.

Drejtorët e burgjeve dhe kryegardianët, rojet e burgjeve, dhe madje administratorët e vendit dhe ruajtësit e rendit publik duhet të jenë mirënjohës ndaj këtij mësimi të Risale-i Nurit, sepse të qeverisësh dhe të drejtosh një mijë besimtarë të cilët vazhdimisht kanë në mendje burgun e xhehennemit -Ferrit- është shumë më e lehtë se të qeverisësh dhjetë vetë prej atyre që kanë braktisur namazin dhe që kanë prishur besimin dhe moralet, të cilët mendojnë vetëm për burgjet e dynjasë, që nuk e dallojnë cila është hallall dhe cila është haram dhe që janë mësuar të jetojnë në mënyrë të padisiplinuar.

NJË PËRMBLEDHJE E ÇËSHTJES SË DYTË

Ashtu siç është shpjeguar mirë në trajtesën “Udhëzuesi për të rinjtë”, se është aq e sigurtë dhe e qartë se vdekja do të na bie ashtu si nata që do të ndjekë të sotmen, dhe ashtu siç është ky burg një bujtinë e përkohshme i cili nuk boshatiset deri sa të mbushet përsëri; po ashtu edhe dynjaja është si një hotel dhe si një bujtinë në rrugën e karvaneve që udhëtojnë shpejt të cilët zbresin në të për një natë dhe pastaj ikin e vazhdojnë. Sigurisht vdekja që e ka boshatisur më shumë se njëqind herë çdo qytet prej banorëve të tij dhe që i shtyn ata nëpër varreza, patjetër që ajo kërkon diçka më shumë se sa kjo jetë kalimtare dhe më të madhe në lartësi se sa kjo. Risale-i Nuri e ka zgjidhur enigmën e kësaj të vërtete të madhe dhe e ka zbuluar. Një përmbledhje e saj është kjo:

Meqenëse vdekja nuk mund të vritet, dhe as dera e varrit nuk mund të mbyllet, gjëja më e madhe në rëndësi dhe që përbën problemin më të madh për njeriun është shpëtimi prej dorës së xhelatit të vdekjes dhe të shpëtojë prej burgut të vetmuar të varrit. Po, ka zgjidhje, dhe nëpërmjet misterit të Kuranit, Risale-i Nuri e ka provuar atë në mënyrë vendimtare e me aq siguri sa dy edhe dy bëjnë katër. Një përmbledhje e shkurtër e kësaj është sa vijon:

Vdekja ose është një asgjësim i përjetshëm, një trekëmbësh në të cilin do të ekzekutohen me varrje njeriu dhe të gjithë të dashurit dhe të afërmit e tij, ose ajo -vdekja- është një lirim nga detyra, një pushim nga puna, për të shkuar në një botë tjetër më të mirë; është një pashaportë për të hyrë në pallatet e lumturisë me dëshminë e imanit dhe me dokumentin e tij.

Ndërsa varri është ose një burg vetmie i errët dhe një pus i thellë, ose është një derë për tek kopshtet e përjetshëm dhe për tek një vend i ndritshëm gostie pas lirimit prej burgut të dynjasë. Trajtesa “Udhëzuesi për të rinjtë” e ka provuar këtë të vërtetë me një krahasim.

Për shembull, trekëmbëshi për varje është vendosur në oborin e këtij burgu dhe është i mbështetur tek muri. Dhe menjëherë pas murit është një zyrë e madhe lotarie, e cila jep bileta për një lojë lotarie në të cilën marrin pjesë të gjithë njerëzit. Ne pesëqind të burgosurit këtu presim radhën tonë që të na bëhet ftesa një e nga një pa përjashtim për tek ajo arenë, tek ai mejdan, me hir e me pahir; shmangia e saj është e pamundur. Ose do të thuhet për gjithësecilin nga ne: “Eja të marrësh dekretin e ekzekutimit tënd me varje dhe ngjitu tek litarët!”, ose merr urdhrin për burgun e përjetshëm të vetmisë dhe “hyr prej kësaj dere të hapur,” ose thuhet : “Myzhde për ty! Ti ke fituar një biletë e cila të bën të fitosh miliona lira floriri, eja dhe merri!”. Dhe ja, ne shohim shpalljet e kësaj ftese të përhapura gjithandej dhe i shohim njerëzit duke u ngjitur tek trekëmbëshi -litarët- njëri pas tjetrit. Ne shohim se disa prej tyre varen, ndërsa të tjerët e bëjnë trekëmbëshin si një shkallë për të arritur tek zyra e dhënies së çmimeve që ndodhet pas murit. Ne tashmë njohim me siguri të plotë se çfarë po ndodh në atë zyrë -sikur ta shikonim me sy- duke u mbështetur në atë që njoftojnë zyrtarët e lartë të asaj zyre, të cilët japin njoftime të vërteta që nuk pranojnë dyshim.

Ndërkaq në burgun tonë hynë dy grupe.

Njëri prej tyre mbante vegla muzikore, verë, ëmbëlsira dhe pasta, të cilat në anën e jashtme janë mjalt, ndërsa nga ana e brendshme janë helm, të cilët i kanë futur shejtanët në formë njeriu. Ata na i paraqesin neve dhe përpiqen të na bëjnë që t‟i hamë.

Ndërsa grupi i dytë mban në duart e tij libra edukativë, shkrime instruktive, ushqime të lejuara dhe pije të bekuara. Ata na i paraqesin si dhurata, dhe që të gjithë së bashku na thonë me sigurinë dhe me seriozitetin më të madh: Ato dhurata e ushqime që u paraqesin grupi i parë, të cilat janë vetëm për provim e testim, në qoftë se i pranoni dhe jeni të kënaqur me to, sigurisht fundi juaj është ekzekutimi me varje në këtë trekëmbësh para nesh ashtu siç i keni parë të tjerët. Ndërsa në qoftë se ju pranoni dhuratat që ne ua kemi sjellë me urdhrin dhe me emrin e Sundimtarit të këtyre vendeve, dhe në qoftë se do t‟i lexoni duatë dhe shkrimet instruktive që ndodhen në ato libra, ju do të jeni të shpëtuar nga ekzekutimi me varrje, dhe do të merrni biletën prej asaj zyre me të cilën do të fitoni një çmim shumë të madh, do të merrni një dhuratë nga Sulltani dhe nderim e mirësi prej tij. Besojeni këtë që po jua themi me aq siguri sikur ta shihnit me sytë tuaj.. Por ruhuni prej atyre ëmbëlsirave helmuese -të ndaluara, të dyshuara- sepse në qoftë se ju do të hani prej tyre, do të ndoten barqet tuaja dhe do të goditeni nga sëmundje të tmerrshme si rezultat i ndikimit të helmeve dhe do të vuani dhimbje të rënda deri në kohën e ngjitjes suaj tek trekëmbëshi për t‟u ekzekutuar me varje.

Ashtu si ky krahasim, për njerëzit e besimit dhe të adhurimit -me kusht që ata të kenë mbyllje të mirë për punët e tyre dhe vdekje të lumtura- Kaderi Hyjnor do t‟u japë atyre thesare të pasosura të përjetshme pasi të mbarojë exheli i tyre në dynja. Ndërsa ata që vazhdojnë në ligësi, në akte të paligjshme dhe në mëkate e shthurje, dhe që nuk janë penduar tek Krijuesi për gjynahet e tyre, ata do të ekzekutohen me një asgjësim të përjetshëm -për ata që besojnë në pavdekshmërinë e shpirtit të njeriut, por që marrin rrugën e shthurjes e të ligësisë- dhe marrin vendimin e mjerimit të tyre të përjetshëm me një siguri nëntëdhjetë e nëntë përqind.

Këtë njoftim të sigurt e japin njëqind e njëzet e katër mijë pejgamberët, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi ta() në duart e të cilëve janë mrekullitë që i konfirmojnë; dhe e japin atë njoftim njëqind e njëzet e katër milionë Evlija -Zoti ua shenjtëroftë sekretin- të cilët i shikojnë në ndriçimet e tyre gjurmët dhe hijet -si një ekran kinemaje- ato çfarë kanë thënë profetët; gjithashtu atë njoftim e japin dijetarë hulumtues () të panumërt dhe interpretuesit e ligjit të shenjtë - muxhtehidët e vërtetë- të cilët i kanë vërtetuar pretendimet e tyre me prova vendimtare dhe me argumente të fuqishme duke i provuar në përputhje me arsyen dhe në mënyrë të sigurt e absolute gjërat e thëna prej atyre dy grupeve të shquara të njerëzimit, dhe kanë vënë firmat e tyre mbi to. Atëherë gjendja e atij që nuk u kushton vëmendje njoftimeve të dhëna me unanimitet nga dekretet e këtyre tre komuniteteve dhe grupeve të lartësuara të njerëzve të realitetit, të cilët janë diejt, hënat dhe yjet e njerëzimit dhe udhëheqësit e shenjtë të humanizmit, dhe që nuk merr rrugën e drejtë që ata treguan, -gjendja e tij- do të ishte një humbje e madhe. Çfarë humbje e madhe do të ishte për atë që nuk shfaq interesim ndaj urdhërave të tyre, që nuk ndjek rrugën e drejtë që të çon në lumturinë e përjetshme nëpërmjet udhëzimeve të tyre, dhe që nuk i kushton vëmendje fundit të tij të dhimbshëm -që arrihet me një siguri nëntëdhjetë e nëntë përqind- në një kohë që ai nuk e ndjek atë rrugë në të cilën ka vetëm një përqind rrezikshmëri, dhe në një kohë që do ta braktiste atë rrugë -me një përqind rrezikshmërie- dhe do ta ndryshonte duke marrë një rrugë tjetër edhe po të ishte më e gjatë, për shkak se një njeri i thotë ka rrezik në të; -gjendja e tij- është si një pijanec i dehur idiot i mjerë i cili ka humbur humanizmin e tij, mendjen, zemrën dhe shpirtin deri në atë shkallë saqë ai injoron dragonjtë e tmerrshëm që shihen nga larg dhe janë duke iu kërdisur, dhe lufton kundra pickimit të mushkonjave duke u dhënë rëndësi vetëm këtyre.

Sepse pavarësisht njoftimeve të vërteta të dhëna prej atyre lajmëruesve të panumërt, ai e braktisi më të shkurtërën dhe më të lehtën e dy rrugëve, e cila me sigurinë qind për qind të çon në Parajsë dhe në lumturinë e përjetshme, dhe ka zgjedhur rrugën më të ashpër, më të ngushtë e më të gjatë; e cila është e mbushur plot me vështirësi dhe që me sigurinë nëntëdhjetë e nëntë përqind të çon përfundimisht në burgun e xhehennemit dhe në mjerim të përjetshëm. Ndërsa njeriu -ashtu siç thamë- nuk do ta merrte një rrugë të shkurtër në dynja në të cilën ka vetëm një përqind rrezikshmëri ose në të cilën është burgimi i një muaji të vetëm duke u mbështetur në fjalën e një njoftuesi të vetëm, i cili mund të ishte gënjeshtar. Përkundrazi, ai do të preferonte një rrugë tjetër edhe sikur të ishte e gjatë, ose pa dobi, dhe kjo vetëm që të mos ketë dëm.

Dhe meqenëse e vërteta e çështjes është kjo, atëherë duhet që ne të sprovuarit me burg t‟i pranojmë me gjithë kënaqësi e gëzim dhuratat e grupit të dytë me qëllim që të marrim plotësisht hakun ndaj fatkeqësisë së burgut. Domethënë, ashtu si kënaqësia e hakmarrjes së një minuti, ose kënaqësia e hakmarrjes së disa minutave ose e disa orëve në shthurje që mund të na çojë ne në burg, ku disa prej nesh kalojnë në të pesëmbëdhjetë vite, disa të tjerë dhjetë vite, të tjerët pesë vite, ose një vit, ose dy vite ose tre vite dënim, atëherë për inat të burgut, ne duhet të marrim hakun tonë për këtë fatkeqësi duke i transformuar një ose dy orë të jetëve tona të burgut në një ose dy ditë adhurimi, dhe dënimet tona prej dy ose tre vitesh -nëpërmjet dhuratave të grupit të bekuar, karvanit të dytë- në njëzet apo tridhjet vite të jetës së përhershme, dhe dënimin tonë me njëzet apo tridhjet vjet burgim në një mjet faljeje prej miliona viteve prej xhehenemit. Përballë qarjes dhe dëshpërimit të dynjasë sonë, ne duhet t‟i bëjmë jetët tona të përhershme të buzëqeshin. Dhe me këtë ne sigurisht që kemi marrë plotësisht hakun tonë ndaj asaj sprove, dhe kemi shfaqur me të vërtetë se burgu është një shkollë edukimi për rregullimin e moralve e të sjelljeve. Le të shikojnë oficerët e burgut, drejtuesit dhe drejtorët se njerëzit që ata i supozuan se ishin kriminelë, banditë, vrasës, të shthurur, prishës të rendit dhe të dëmshëm për vendin, u bënë studentë të një shkolle të bekuar edukimi në të cilën mësojnë etikën e bukur dhe moralin e shëndoshë dhe u bënë anëtarë të dobishëm për vendet dhe për njerëzit.. Le t‟ i bëjnë ato shumë falënderime Zotit.

ÇËSHTJA E TRETË

Kjo është përmbledhja e një ngjarjeje instruktive e cila është përmendur në trajtesën “Udhëzuesi për të rinjtë”.

Një herë, në njërën nga ditët e festës së republikës po rrija pranë dritares së burgut Eskishehir i cili ka pamje nga shkolla e mesme për vajza. Vajzat adoleshente të asaj shkolle luanin e vallëzonin në sheshin dhe në oborrin e shkollës me gëzim e hare.

Papritmas m‟u shfaq si në një ekran kinemaje -në një ekran jolëndor- gjendja e atyre pas pesëdhjetë viteve: unë pashë se prej atyre pesëdhjetë deri në gjashtëdhjetë vajzave studente, dyzet deri në pesëdhjetë prej tyre ishin bërë pluhur në varrezat e tyre, dhe po vuanin tortura. Dhjetë prej tyre ishin shndërruar në plaka të shëmtuara që kishin mbushur shtatë- tetëdhjetë vite. Fytyrat e tyre ishin shformuar dhe bukuria e tyre ishte prishur, dhe vuanin dhimbje prej shikimeve me përbuzje dhe me shpërfillje prej atyre prej të cilëve ato prisnin admirim e dashuri, meqë ato nuk e kishin ruajtur dëlirësinë në ditët e rinisë së tyre! Po, unë e pashë këtë me siguri të plotë, dhe qava për gjendjen e tyre të dhimbshme. Disa nga shokët e mi të burgut e dëgjuan vajtimin tim dhe erdhën e më pyetën rreth kësaj. Unë u thashë atyre: “Lërmëni vetëm për tani, unë dëshiroj të jem vetëm.”

Po, ajo çfarë unë pashë ishte realitet, jo imagjinatë. Ashtu si vera dhe vjeshta që ndiqen nga dimri, po ashtu vera e rinisë dhe vjeshta e pleqërisë ndiqen nga dimri i varrit dhe i Berzahut -botës së ndërmjetme. Nëse do të ishte e mundur që të shfaqeshin ngjarjet që do të ndodhnin pas pesëdhjetë viteve në të ardhmen, në të njëjtën mënyrë siç shfaqen ngjarjet e pesëdhjetë viteve të kaluara në të tashmen, dhe të shfaqeshin ngjarjet e njerëzve të çudhëzimit dhe gjendjet e tyre në të ardhmen, atëherë ata do të qanin me pikëllim dhe do të pështiroseshin prej kënaqësisë së paligjshme dhe prej atyre gjërave të ndaluara me të cilat ata gëzohen e qeshin në kohën e tanishme.

Ndërsa isha i zhytur në shqyrtim dhe i përqëndruar tek skenat e ekranit shpirtëror që po shfaqeshin para meje në burgun Eskishehir, papritmas para meje u mishërua një personalitet kolektiv sikur ai përfaqësonte shejtanin njerëzor dhe bënte thirrje për shthurje, përhapte ligësinë dhe çudhëzimin dhe më thonte: “Ne dëshirojmë që t‟i përjetojmë ato, prandaj mos ndërhyni tek ne!”.

Unë iu përgjigja:

Meqenëse ti nuk e kujton vdekjen dhe e zhyt vetveten në ligësi e në çudhëzim për kënaqësi e qejfe, ti duhet ta dish me siguri se -sipas çudhëzimit tënd- e gjithë e shkuara është e vdekur dhe mosekzistuese; ajo është një varrezë e madhe, e shkretë, e mbushur plot me trupa të kalbur e me kufoma të prishura.

Prandaj në qoftë se ti ke një fije mend dhe në qoftë se ke zemër që nuk të ka vdekur, dhimbjet dhe vuajtjet që burojnë -sipas çudhëzimit tënd- nga vdekja e përjetshme dhe prej llojeve të ndarjeve të panumërta të të afërmve dhe të dashurve të tu të panumërt, e zhdukin atë kënaqësi të pjesshme e të dehur të cilën ti e përjeton tani në një kohë shumë të shkurtër. Ashtu siç është mosekzistuese e shkuara për ty, po ashtu edhe e ardhmja gjithashtu është mosekzistuese për ty, dhe kjo, për shkak të mosbesimit tënd; madje ajo -e ardhmja- është një rrënore e shkretuar, e tmerrshme, e errët dhe e vdekur.. Nuk ka ndonjë prej qënieve të mjera që vjen dhe shfaqet në ekzistencë -duke kaluar nëpërmjet të tashmes- veçse e kap atë xhelati i vdekjes dhe e flak në mosekzistencë. Dhe ti meqenëse je i lidhur me ato botëra -sipas mendjes tënde- atëherë e ardhmja e godet kokën tënde ateiste duke i lëshuar shqetësime të rënda, dhimbje pikëlluese e ankthe tronditëse, saqë i përmbyt krejtësisht kënaqësitë e tua të pjesshme e të shthurura.

Në qoftë se i braktis ligësinë dhe çudhëzimin dhe futesh në sferën e besimit të sigurt e të verifikuar dhe në drejtësi, atëherë ti do të shikoje nëpërmjet dritës së besimit se e shkuara nuk është mosekzistuese dhe as një varrezë që prish e asgjëson gjithçka, por ajo është në fakt një botë ekzistuese e mbushur me dritë -e cila transformohet në të ardhme dhe në një dhomë pritjeje për shpirtrat e pavdekshëm që presin ringjalljen, duke hyrë në Firdeusin -xhennetin- e lumturisë së përjetshme i përgatitur për ta; prandaj kjo të bën të përjetosh -ndërsa je akoma në dynja- kënaqësinë e xhennetit shpirtëror sipas shkallës së besimit tënd. Edhe e ardhmja gjithashtu shfaqet nëpërmjet dritës së besimit, jo si një rrënore e shkretë dhe as si një luginë e errët dhe e frikshme, por si vendbanime lumturie të përjetshme të të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit dhe të Gjithëlavdishmit dhe Mirëbërësit, mëshira e të Cilit përfshin çdo gjë dhe Nderimi i të Cilit rrethon gjithçka. Dhe ashtu siç ka shtruar Krijuesi xh.sh. në pranverë e në verë dy tryeza të mbushura plot e përplot me shumëllojshmëri mirësish e ushqimesh, po ashtu Ai ka shtruar sofrat madhështore në ato pallate të larta dhe ka hapur ekspozitat e mirëbërësisë dhe të dhuratave të Tij të përgjithshme atje; dhe njerëzit shtyhen e nxiten për atje.

Po, kështu besimtari i shikon ato nëpërmjet ekranit të besimit -secili sipas shkallës së tij- dhe ka mundësi që të përjetojë diçka prej kënaqësive të asaj bote të përjetshme. Domethënë, kënaqësia e vërtetë pa dhimbje gjendet vetëm në besimin në Zot; ajo është e mundur vetëm nëpërmjet imanit.

Duke qenë se lidhet me diskutimin tonë, ne do të shpjegojmë këtu me anë të një krahasimi i cili është përfshirë si një shënim tek trajtesa Udhëzuesi për të rinjtë, vetëm një dobi të vetme dhe një kënaqësi prej mijërave të tilla të cilat i prodhon besimi edhe në këtë dynja; ai është sa vijon:

Për shembull, përfytyro -o vëlla- se djali yt i vetëm të cilin ti e do shumë ka rënë në shtrat duke vuajtur dhimbjet në agonitë e vdekjes, dhe ti je duke menduar me shumë pikëllim se do të ndahesh përjetësisht prej tij. Përfytyro -ndërsa je në këtë gjendje pikëlluese- papritmas vjen një doktor i aftë si Hazreti Hizri ose si Hazreti Lukmani, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi ta, dhe i japin fëmijës tënd të dashur një ilaç kundra helmit; dhe fëmija papritmas hap sytë e tij i gëzuar dhe i lumtur me kënaqësinë e jetës. Ti mund të kuptosh se çfarë kënaqësie dhe lumturie do të të jepte kjo.

Po kështu është gjendja tek ata miliona të varrosur në varrezën e së shkuarës të cilët ti i do shumë -ashtu si këtë fëmi- dhe me të cilët ti je i lidhur.

Ndërsa ata janë gati duke u asgjësuar e duke pushuar së ekzistuari në varrezën e së shkuarës -në shikimin tënd-, kur papritmas realiteti i besimit lëshon një dritë nga dritarja e zemrës -ashtu siç bëri Lukmani i urtë me atë fëmijë- tek ajo varrezë e madhe e cila imagjinohet të jetë një vend ekzekutimi. Nëpërmjet asaj drite, të gjithë të vdekurit ngrihen e vijnë në jetë -në Botën e ndërmjetme- duke thirrur me gjuhën e gjendjes: “Ne nuk jemi të vdekur.. dhe as nuk do të vdesim kurrë; ne do të takohemi së shpejti me ju. Po, ashtu siç i jep shërimi fëmijës gëzim e kënaqësi të pakufishme pas dëshpërimit dhe këputjes së shpresës, po ashtu është çështja këtu ç„ka na bën ne të jemi të sigurt se besimi -duke na dhënë gëzim e kënaqësi në këtë dynjanë tonë- provon se realiteti i tij është një bërthamë e tillë saqë në qoftë se do të mishërohej një parajsë private për çdo besimtar, do të shfaqej prej saj -do të dukej- Pema Tuba e asaj fare.

Kështu unë i thashë atij shejtani kryeneç në formë njeriu, atij personaliteti kolektiv; dhe në kokëfortësinë e tij ai më tha:

“Të paktën ne mund të jetojmë si kafshët, duke i kaluar jetët tona në gëzim e hare, dhe duke qenë të zhytur në dëfrim e shthurje duke mos menduar rreth këtyre çështjeve të holla e të vështira”.

Unë iu përgjigja duke i thënë: “Ti nuk mund të krahasohesh me kafshën; ti nuk je si kafsha, sepse kafshët nuk mendojnë për të shkuarën e për të ardhmen. Ato nuk ndjejnë as dëshpërime e as hidhërime për të shkuarën, as ankthe e frikësime për të ardhmen. Prandaj, kafsha e gjen kënaqësinë e saj të plotë, dhe falënderon Krijuesin e saj Gjithëbujar; madje edhe kafsha që bëhet gati për t„u therrur nuk ndjen ndonjë gjë përveç dhimbjes së thikës kur kalon sipër fytit të saj; dhe menjëherë sapo të zhduket kjo ndjeshmëri, ajo shpëton prej asaj dhimbjeje. Kjo do të thotë se sa shembull i madh i mëshirës dhe i dhembshurisë Hyjnore është mosbërja të njohur të padukshmen dhe mbulimi -fshehja- e fatkeqësive dhe e katastrofave që do t‟i bien dikujt dhe sidomos kafshëve dhe shtazëve.

Por, o njeri, e shkuara dhe e ardhmja jote shfaqen deri në një farë shkalle nga e padukshmja për shkak të arsyes tënde, prandaj ti je krejtësisht i privuar nga rehatia dhe qetësia që gëzojnë kafshët për shkak të vendosjes së perdes së të padukshmes para tyre. Pikëllimet dhe ndarjet e dhimbshme duke ardhur nga e shkuara dhe ankthet dhe frikësimet që burojnë nga e ardhmja e zhdukin kënaqësinë tënde të pjesshme, e largojnë atë dhe të zbresin ty në një shkallë më të ulët se sa kafsha lidhur me kënaqësinë.

Meqenëse realiteti është ky, ose flake tutje mendjen tënde, bëhu kafshë e shpëto, ose eja në vete nëpërmjet besimit; dëgjoje Kuranin, dhe merr kënaqësi të pastër njëqind herë më të madhe se sa ajo e kafshëve edhe në këtë dynja të përkohshme gjithashtu. Duke ia thënë këtë argument, unë e heshta.

Megjithatë ai personalitet kolektiv kokëfortë përsëri kundërshtoi duke më thënë: “Të paktën ne mund të jetojmë si ata perëndimorë të cilët janë të pafe”.

Unë iu përgjigja: Ti nuk mund të jesh madje as si njerëzit e pafe të Europës; sepse ata në qoftë se mohojnë një profet të vetëm, ata besojnë në profetët e tjerë; madje edhe në qoftë se ata nuk njohin asnjërin prej profetëve, mirëpo mund të kenë besim në Zotin xh.sh.; madje edhe në qoftë se nuk e njohin Zotin xh.sh., ata mund të posedojnë disa cilësi personale të lavdërueshme dhe veçori njerëzore nëpërmjet të cilave ata gjejnë plotësim. Por në qoftë se një musliman mohon profetin e fundit të kohës a.s.m. i cili ishte vula e profetëve, profeti i fundit dhe më i madhi i profetëve; dhe feja dhe shkaku i të cilit janë universalë, dhe në qoftë se do ta mohonte e braktiste fenë e tij dhe do të dilte nga sfera e udhëzimit të tij -që s‟ka fe tjetër si ajo në vërtetësi e përbotshmëri-, atëherë ai nuk do të pranonte profet tjetër, dhe ndoshta nuk do të pranonte as edhe besimin në Zot; sepse ai nuk i njohu të gjithë profetët e tjerë dhe as nuk u udhëzua tek besimi në Zotin veçse nëpërmjet profetit të fundit të kohës a.s.m., nëpërmjet udhëzimit e komunikimit të tij; prandaj nuk do të mbetej në zemrën e tij ndonjë gjë prej atyre pa i besuar atij a.s.m.. Për këtë arsye, qysh në kohët e hershme njerëzit kanë hyrë në islam prej të gjitha feve të tjera, ndërsa kurrë nuk ka ndodhur që të bëhet një musliman i vetëm çifut i vërtetë, as mexhus -pagan- dhe as kristian; por ata muslimanë që braktisin fenë e tyre mund të bëheshin ateista me morale të prishura dhe me cilësi të korruptuara; dhe ata bëhen të dëmshëm për vendin, kombin dhe për njerëzit”. Unë e provova këtë, dhe ai personalitet kolektiv kryeneç nuk mundi t‟u ngjasonte as ateistëve të huaj.. Dhe meqenëse nuk gjeti ku të mbështetet, ai u zhduk sysh dhe ra në xhehennem; sa fund i keq!

O shokët e mi që jeni duke studiuar së bashku me mua në këtë shkollë të Jusufit! Meqenëse realiteti është ky, dhe Risale-i Nuri e provon atë aq qartë e në mënyrë vendimtare si drita e diellit saqë qysh prej njëzet vitesh ai e ka thyer kokëfortësinë e kryeneçëve dhe i ka detyruar ata të besojnë, atëherë ne duhet ta ndjekim rrugën e besimit dhe sjelljen e drejtë, e cila është e lehtë, e shëndoshë dhe e dobishme për dynjanë tonë, për të ardhmen tonë, për ahiretin tonë, për vendet tona dhe për kombin tonë. Dhe duhet ta kalojmë kohën tonë të lirë duke recituar suret e Kuranit që ne dimë në vend të zhytjes në fantazitë pikëlluese; ne duhet t‟i gjallërojmë kohët tona duke lexuar atë çfarë ne dimë prej sureve të Kuranit në çdo kohë, duke mësuar kuptimet e tij nga vëllezërit tonë që merren me të; dhe të bëjmë faljet kaza që na kanë mbetur pa i kryer në të shkuarën, të cilat duhej t‟i kishim bërë; dhe duke përfituar nga cilësitë e mira të njëri-tjetrit ta transformojmë këtë burg në një kopësht të bekuar duke mbjellur në të fidanet e sjelljeve të mira dhe të dalin prej tij pemë të dobishme frutdhënëse. Me vepra të mira si këto, ne duhet të përpiqemi sa më shumë që t‟i bëjmë drejtorët dhe gardianët e burgut profesorë udhëzues që të përgatisin në këtë shkollë të Jusufit burra për në xhennet dhe mbikëqyrës të mirë, që t‟u japin atyre edukim dhe trajnim të mirë; dhe jo të jenë torturues si Zebanitë -engjëjt e Ferrit- duke qëndruar mbi kriminelët dhe vrasësit.

ÇËSHTJA E KATËRT

Përsëri, ndodhet një shpjegim i kësaj në trajtesën “Udhëzuesi për të rinjtë”. Një ditë, vëllezërit e mi, të cilët më ndihmojnë, më pyetën duke më thënë:

Ndonëse kanë kaluar tashmë pesëmbëdhjetë ditë që nga shpërthimi() i luftës -dhe tani kanë kaluar shtatë vite - ti nuk ke pyetur asgjë fare për këtë luftë të tmerrshme botërore, e cila e ka zhytur të gjithë botën në kaos, në tronditje e në ankth dhe e cila është lidhur ngushtë me fatin e botës islame dhe ti as nuk ke qenë aspak kureshtar për të ditur rreth asaj, në një kohë që ne shohim disa fetarë dhe dijetarë duke lënë xhematin në xhami dhe duke vrapuar për të dëgjuar radion. A ka ndonjë çështje më të madhe se sa kjo që të preokupon ty? Apo mos vallë është e dëmshme në ndonjë mënyrë që të preokupohesh me të?”

Unë iu përgjigja atyre:

Kapitali i jetës është shumë i pakët dhe udhëtimi i jetës këtu është i shkurtër; ndërsa detyrat e domosdoshme dhe misionet me të cilat jemi ngarkuar janë të shumta; këto detyra janë si sfera të ndërfutura njëra brenda tjetrës si rrathë bashkëqendrorë rreth njeriut. Kështu duke filluar nga sfera e zemrës, e stomakut dhe e trupit, nga ajo e shtëpisë së tij, e lagjes në të cilën jeton, e qytetit të tij, e vendit, e tokës, e globit dhe e njerëzimit dhe duke përfunduar tek sfera e të gjitha qënieve të gjalla dhe e të gjithë botës ndodhen sfera të ndërfutura njëra brenda tjetrës. Çdo njeri mund të ketë detyra në secilën nga ato sfera; por më e rëndësishmja dhe më e madhja e detyrave, madje më e vazhdueshmja e më e qëndrueshmja e tyre në lidhje me të, janë në më të vogëlën e atyre sferave dhe në ato që janë më të afërtat me të; ndërsa detyrat e tij më pak të rëndësishme dhe të përkohshme mund të jenë në më të madhen dhe në më të largëtën e atyre sferave. Sipas kësaj analogjie, më të mëdhatë dhe më të vogëlat e detyrave janë në përpjesëtim -në raport- të kundërt me gjërësinë e sferës; domethënë sa më shumë të zvogëlohet -afrohet- sfera, aq më shumë zmadhohet detyra; dhe sa më shumë të zmadhohet -largohet- sfera, aq më shumë pakësohet rëndësia e detyrës..

Por meqenëse sfera më e madhe është tërheqëse dhe joshëse, ajo e bën njeriun të neglizhojë në detyrat e tij më të rëndësishme e të domosdoshme në sferën e vogël e të afërt me të, dhe e preokupon njeriun me gjëra jo të domosdoshme, e drejton mendimin e tij tek punët që nuk i interesojnë, tek gjëra të parëndësishme e dytësore; kjo ia shkatërron kapitalin e jetës së tij dhe e bën që ta humbasë për kot jetën e tij; kjo e vret jetën e tij të çmueshme mbi gjëra të pavlefshme. Për më tepër, duke ndjekur me kureshtje lajmet e luftës, zemra e një njeriu mund të anojë tek njëra palë midis dy forcave kundërshtare; kështu ai nuk e gjen në veten e tij mohim ndaj padrejtësive dhe tiranisë së asaj pale ndërluftuese; madje ndjehet i rehatuar për ato; dhe në këtë mënyrë bëhet partner në tiraninë e saj.

Përgjigjja për pikën e parë: Përpara njeriut -dhe sidomos muslimanit - ndodhet një çështje e rëndësishme dhe një ngjarje e madhe e cila është më e madhe se sa lufta që zhvillohet midis shteteve më të mëdhaja për hir të sundimit mbi globin tokësor. Ajo çështje ka një rëndësi aq të madhe saqë në qoftë se çdo njeri do të kishte pasurinë dhe fuqinë e gjermanëve dhe të anglezëve, nuk do të hezitonte që t‟i shpenzonte të gjitha ato për hir të fitimit të asaj çështjeje të dëshiruar e të kërkuar.

Ajo çështje është ajo të cilën e njoftuan njëqind mijë prej më të shquarve të njerëzimit; dhe e ngritën flamurin e saj yjet dhe udhëzuesit e pakufishëm të njerëzimit duke u mbështetur në mijëra prej dokumenteve të Krijuesit të të gjithë botëve dhe në premtimet e kërcënimet e Tij; madje një grup prej tyre e kanë parë vërtet me sy; ajo çështje është vendimtare për njeriun; ajo është sa vijon:

Që njeriu të fitojë me besimin, ose të humbasë pa të, një pronë madhështore të përjetshme dhe banesa e pallate të mira në kopshtet e xhennetit Adn gjërësia e të cilit është sa qiejt dhe toka. Në qoftë se nuk e sigurojnë dokumentin e besimit, ata do ta humbasin atë çështje, dhe kjo është humbja më e përfushtë. Në këtë shekull, shumë janë duke e humbur çështjen për shkak të flamës -murtajës- së materializmit; saqë një i ri prej njerëzve të dijes, të realitetit dhe të zbulesës, zbuloi dhe dëshmoi se, në një vend, prej dyzet vetëve që kishin vdekur, vetëm pak individë shpëtuan me besimin e tyre në agonitë e vdekjes dhe e mbyllën mirë jetën e tyre; ndërsa të tjerët humbën -u shkatërruan! Dëshiroj të di në qoftë se do t‟i jepej në shkëmbim ndonjërit prej këtyre sundimi i dynjasë, prona dhe stolia e saj në vend të asaj çështjeje më të madhe, a do të ishte ky shkëmbim i përshtatshëm për atë çka humbi; a do t‟ia kompensonte në ndonjë mënyrë? Jo, kurrë!

Meqenëse ne studentët e Risale-i Nurit e dimë se do të ishte thjesht çmenduri në qoftë se do të braktiseshin detyrat të cilat na bëjnë ne ta fitojmë atë çështje të madhe, ose nëse do të neglizhoheshin detyrat e avokatit të çuditshëm i cili i ruan nëntëdhjetë përqind nga humbja e saj, ose të preokupoheshin me gjëra të tjera të jashtme e me detyra të parëndësishme sikur dynjaja do të ishte e përhershme. Ne jemi të sigurt se në qoftë se gjithësecili nga ne do të kishte mençuri e intuitë njëqind herë më të madhe se sa ajo që ne kemi tani, përsëri do t‟i përdornim ato vetëm në rrugën e asaj çështjeje.

O vëllezërit e mi të rinj këtu në këtë fatkeqësi të burgut! Ju akoma nuk e keni studiuar Risale-i Nurin ashtu siç e kanë parë e studiuar vëllezërit e mi të hershëm të cilët hynë në burg me mua. Duke i përmendur ata dhe mijëra studentë si shembulli i tyre si dëshmitarë, unë them këtë: Unë e provoj dhe e kam provuar, se është Risale-i Nuri ai që e fiton atë çështje më të madhe për nëntëdhjetë njerëz prej njëqind prej atyre; ai siguron -fiton- për ta besim të sigurt e të verifikuar, i cili është dokumenti i fitimit dhe dëshmia e tij, që e ka fituar çështjen për njëzet mijë njerëz gjatë njëzet viteve që kaluan. Nuk ka dyshim se ai ka buruar prej mrekullisë shpirtërore të Kuranit dhe është avokati kryesues në mbrojtje të asaj çështjeje të madhe në këtë kohë.

Megjithëse këto tetëmbëdhjetë vite armiqtë e mi dhe ateistët e materialistët i kanë mashtruar disa anëtarë të qeverisë me intrigat dhe me komplotet e tyre mizore të shumëllojshme kundra meje dhe i kanë nxitur ata për të na shkatërruar neve dhe na kanë shtyrë neve për në thellësirat e burgjeve ashtu si këtë herë, por ata nuk kanë bërë gjë për t‟u përmendur dhe as nuk do të bëjnë në dashtë Zoti xh.sh., sepse ata nuk kanë qenë në gjendje t‟i shkaktojnë dëm kalasë prej çeliku të Risale-i Nurit, as nuk kanë prekur pajisjet e tij që arrijnë njëqind e tridhjetë pjesë pajisjesh - Trajtesash- me përjashtim të dy apo tre trajtesave prej tyre.

Prandaj, kushdo që dëshiron të ngarkojë a caktojë një avokat për të mbrojtur çështjen e tij, mjafton të mbrohet me të dhe të kapet pas dritës së tij.

O vëllezër! Mos kini frikë! Risale-i Nuri nuk mund të ndalohet nga qarkullimi, dhe as nuk mund të fshihet e të bllokohet nga shikimi. Me përjashtim të dy apo tre trajtesave, trajtesat e tij janë duke qarkulluar me liri të plotë midis strukturave të shtetit. Në dashtë Zoti do të vijë ajo ditë në të cilën drejtorët dhe gardianët fatlumë do të shpërndajnë Risale-i Nurin tek të burgosurit ashtu siç shpërndajnë tek ta bukën dhe ilaçin, dhe do t‟i transformojnë burgjet në shkolla udhëzimi, edukimi dhe reformimi.

ÇËSHTJA E PESTË

Ashtu siç u përshkrua në detaje në trajtesën “Udhëzuesi për të rinjtë”, nuk ka dyshim se rinia do të ikë e do të zhduket; ajo do të transformohet në pleqëri e në vdekje, ashtu si vera që ia jep vendin e saj vjeshtës dhe dimrit, dhe ashtu siç ndiqet dita nga nata; edhe kjo është aq e sigurt si shembulli i kësaj të vërtete. Të gjitha urdhëresat qiellore japin sihariqe -lajme të gëzueshme- se në qoftë se rinia kalimtare dhe e përkohshme shpenzohet në vepra të mira, në dëlirësi dhe brenda caqeve të sjelljes së mirë, ajo do ta bënte njeriun të fitojë një rini të pavdekshme, të përjetshme.

Në qoftë se, nga ana tjetër, rinia harxhohet në ligësi e shthurje, atëherë ashtu si zemërimi i një minuti që mund ta shtyjë njeriun në kryerjen e krimit të vrasjes dhe e çon në vuajtjen e miliona minutave prej dënimit të burgut, po ashtu dehja e rinisë, dalldia, shthurja dhe kënaqësia e saj kalimtare -në ato që nuk i ka lejuar All-llahu- i shkaktojnë njerut dhimbje më të shumta e më të thella në pikërisht kënaqësinë e paligjshme, përveç ndëshkimit të tmerrshëm në Ahiret dhe dënimit pikëllues në dynja dhe përveç vuajtjeve dhe ndëshkimeve të thella që burojnë nga zhdukja e kënaqësisë dhe përveç mëkateve dhe dënimeve që vuan në këtë botë. Çdo i ri me mend dëshmon për vërtetësinë e ekzistencës së këtyre dhimbjeve në vetë kënaqësinë prej eksperiencës së vet.

Për shembull në dashurinë e ndaluar, ose në ashkun jo në mënyrën e drejtë ka dhimbje që e hidhërojnë kënaqësinë e pjesshme në to; prej tyre janë dhimbja e xhelozisë, dhimbja e ndarjes nga i dashuri, dhimbja e mospërgjigjjes me të njëjtën dashuri.. si dhe shumë hidhërime të tjera të cilat e transformojnë atë kënaqësi të pjesshme në mjalt helmues.

Në qoftë se ti dëshiron të dish se si ato përfundojnë në spitale, për shkak të sëmundjeve që burojnë nga keqpërdorimi i rinisë së tyre; dhe në burgje për shkak të ekseseve -teprive- të tyre, dhe nëpër pijetore - mejhane- nëpër vende të shthurjes dhe në varreza për shkak të dëshpërimit që buron nga boshllëku dhe mosushqimi i zemrave dhe i shpirtërave të tyre dhe nga moskryerja e funksioneve të tyre të drejta, shko e pyet tek spitalet, tek burgjet, tek pijetoret dhe tek varrezat; ti do të dëgjosh vajtimet dhe ofshamat e dëshpërimit nga goditjet që kanë marrë të rinjtë si dënim për abuzimet në rininë e tyre, për tepritë dhe ekstremet e tyre dhe për kënaqësitë e paligjshme.

Me në krye Kuranin, me shumë nga vërsetet e tij, të gjithë librat qiellorë dhe shkrimet e shenjta japin sihariqe se në qoftë se shpenzohet brenda caqeve të moderimit, rinia është një mirësi e këndshme dhe e ëmbël, një mjet i fuqishëm për veprat e mira, e cila fiton rezultatin e një rinie të ndritshme e të pavdekshme në Ahiret.

Meqenëse realiteti është ky, dhe meqenëse limitet e së lejuarës janë të mjaftueshme për kënaqësi dhe meqenëse një orë prej kënaqësisë së paligjshme çon ndonjëherë në një dënim prej një ose dhjetë vite burgosjeje, atëherë, sigurisht, është absolutisht e domosdoshme që ta shpenzojmë mirësinë e ëmbël të rinisë me dëlirësi, me ndershmëri dhe në rrugën e drejtë si mirënjohje dhe falënderime ndaj asaj mirësie të shijshme të dhuruar; madje kjo është më e domosdoshmja.

ÇËSHTJA E GJASHTË NGA FRUTET E BESIMIT

[Kjo përbëhet nga një provë e vetme e shkurtër e shtyllës së besimit në All-llah, për të cilën ndodhen me mijëra argumente të përgjithshme vendimtare që janë shpjeguar në shumë vende në Risale-i Nur]

Në Kastamonu (një qytet në veri të Turqisë) një grup studentësh të shkollave të mesme erdhi tek unë, duke më thënë: “Na trego neve rreth Krijuesit, sepse mësuesit tonë nuk flasin për Zotin.”

Dhe unë u thashë atyre: “Të gjitha shkencat që ju i studioni, në mënyrë të vazhdueshme flasin për Zotin xh.sh. dhe bëjnë të njohur Krijuesin, secila me gjuhën e saj të veçantë. Mos i dëgjoni mësuesit, dëgjoni ato shkenca.”

Për shembull, një farmaci e pajisur mirë me ilaçe dhe me përgatesa jetësore në çdo kavanoz a shishe, të peshuara në masa të sakta e të çuditshme, padyshim tregon një kimist shumë të aftë dhe një farmacist të urtë e të ditur.

Në të njëjtën mënyrë, me shkallën që është më e madhe, më e plotë dhe më mirë e pajisur se sa farmacia në treg, farmacia e globit tokësor me barnat dhe ilaçet e saja të gjalla në shishet të cilat janë katërqind mijë llojet e bimëve dhe të kafshëve, tregon dhe bën të njohur –madje edhe për sytë që janë të verbër– nëpërmjet masës ose shkallës së shkencës së mjekësisë që ju studioni, të Gjithurtin e Lavdisë, i Cili është Farmacisti i farmacisë madhështore të tokës.

Për të marrë një shembull tjetër, një fabrikë e çuditshme e cila end mijëra lloje tekstilesh prej një materiali të thjeshtë, ajo padyshim bën të njohur fabrikuesin dhe mekanikun e aftë.

Në të njëjtën mënyrë, në cilëndo shkallë që është më e madhe dhe më e plotë se sa fabrika njerëzore, kjo makineri Hyjnore udhëtuese e njohur si globi tokësor e cila ka qindra e mijëra uzina kryesore, koka, ku në secilën prej tyre ndodhen qindra e mijëra fabrika të përkryera, tregon e bën të njohur nëpërmjet masës ose shkallës së shkencës së inxhinierisë, të cilën ju po e studioni, Fabrikuesin e saj dhe Pronarin.

Dhe, për shembull, një depo, një magazinë ose një dyqan në të cilin janë sjellë dhe rezervuar në mënyrë të rregullt e të sistemuar një mijë e një varietete ushqimesh, pa dyshim kjo bën të njohur një pronar të çuditshëm, një mbikëqyrës të furnizimeve dhe të artikujve ushqimorë.

Në të njëjtën mënyrë, në cilëndo shkallë që është më e madhe dhe më e plotë se sa një depo e tillë apo një fabrikë, kjo ushqimore, ky dyqan ushqimesh i të Gjithëmëshirshmit, i njohur si globi tokësor, kjo anije Hyjnore, kjo depo Hyjnore dhe ky dyqan duke mbajtur mallra e furnizime dhe ushqim të konservuar, i cili në një vit udhëton me rregull rreth një orbite prej njëzet e katër mijë vitesh, dhe duke transportuar grupet e qënieve, që secili grup prej tyre kërkon një lloj të veçantë ushqimi, dhe duke kaluar përmes stinëve në udhëtimin e saj dhe duke e mbushur pranverën me qindra e mijëra nga furnizimet e ndryshme, si një vagon i madh, ua sjell ato krijesave të gjalla të mjera, ushqimi i të cilave ka mbaruar në dimër. Nëpërmjet masës ose shkallës së shkencës së ekonomisë të cilën ju e studioni, kjo depo e tokës bën të njohur dhe bën të dashur administratorin dhe pronarin me shkallën e madhështisë së kësaj depoje në krahasim me atë depo të ndërtuar nga njeriu.

Dhe, për shembull, le të imagjinojmë një ushtri e cila përbëhet nga katërqind mijë lloje kombesh dhe secili lloj a komb ka ushqimin e tij të veçantë e të ndryshëm, përdor armë të ndryshme, vesh uniforma të ndryshme, kryen ushtrime të ndryshme stërvitore, dhe çmobilizimi nga detyrat e tij është i ndryshëm. Në qoftë se kjo ushtri, ky fushim, ka një komandant mrekullibërës i cili i furnizon vetë të gjithë ato kombe të ndryshme, të gjitha furnizimet e tyre të ndryshme, armët, uniformat dhe pajimet pa harruar e ngatërruar asnjërin prej tyre, atëherë sigurisht ushtria e mahnitshme dhe fushimi tregojnë komandantin e jashtëzakonshëm, dhe e bëjnë atë të dashur me vlerësim e mirënjohje.

Në të njëtën mënyrë, fushimi pranveror i faqes së tokës në të cilën, në çdo pranverë, një ushtrie Hyjnore të rekrutuar rishtazi, që përbëhet prej katërqind mijë lloje të bimëve dhe kafshëve, u jepen të gjithëve uniformat e tyre të ndryshme, racionet e ushqimit, armët, stërvitja dhe çmobilizimi në një mënyrë krejtësisht të plotë e të rregullt nga një komandant i vetëm i përgjithshëm, i cili nuk harron dhe nuk neglizhon asnjërin prej tyre; në cilëndo shkallë, fushimi pranveror i faqes së tokës është më i gjërë dhe më i plotë se sa ushtria njerëzore -kjo nëpërmjet masës ose shkallës së shkencës ushtarake që ti studion- ua bën të njohur njerëzve të vëmendshëm e të ndjeshëm Sundimtarin e tokës, Mbështetësin, Administratorin dhe Komandantin më të Shenjtë duke shkaktuar habi dhe brohoritje. E bën Atë të dashur, të vlerësuar dhe të lavdëruar.

Një shembull tjetër: Me miliona drita elektrike që lëvizin e udhëtojnë në çdo anë të një qyteti të mahnitshëm, ku lënda djegëse e asaj fabrike dhe e atyre llambave elektrike nuk mbaron kurrë, në mënyrë të vetëkuptueshme kjo bën të njohur një mjeshtër çudibërës dhe një elektriçist jashtëzakonisht të talentuar i cili drejton e vë në veprim elektricitetin, i bën llambat lëvizëse, rregullon burimin e energjisë, ndërton fabrikën dhe sjell lëndën djegëse; kjo i bën të tjerët ta përshëndesin, ta duartrokasin dhe ta duan.

Në të njëjtën mënyrë, megjithëse disa nga llambat e yjeve në çatinë e pallatit të botës në qytetin e universit – në qoftë se vlerësohen në mënyrën që thotë astronomia, se ato janë një mijë herë më të mëdha se sa toka dhe lëvizin shtatëdhjetë herë më shpejtë se sa një gjyle topi, ato nuk e prishin rregullin e tyre, as nuk përplasen me njëra-tjetrën, as nuk shuhen dhe as nuk mbaron lënda e tyre djegëse.

Sipas astronomisë, të cilën ju e studioni, këto llamba tregojnë me gishtërinjtë e tyre prej drite fuqinë e pafundme të Krijuesit të tyre. Dielli ynë, për shembull, i cili është një milion herë më i madh se globi tokësor dhe një milion herë më i vjetër në moshë, është një llambë dhe sobë në një bujtinë të të Gjithëmëshirshmit të vetëm, me qëllim që të vazhdojë të jetë i ndezur e i ndriçuar, do t‟i duhej medoemos aq shumë vaj, sa detet e tokës, aq shumë qymyr sa malet e saj, dhe aq shumë drurë e kërcunj sa njëmijë herë përmasa e tokës, që ai të mos shuhet.

Por Ai i cili e ndez dhe e ndriçon atë dhe që ndriçon të gjithë yjet e tjerë të mëdha si ai pa lëndë djegëse, pa dru, pa qymyr dhe duke mos u shuar dhe që i bën ato të udhëtojnë së bashku me një shpejtësi madhështore të pakufishme dhe pa u përplasur me njëri-tjetrin, sigurisht kjo është një fuqi e pafundme dhe një sovranitet madhështor i pakufishëm. Atëherë, ky univers madhështor me llambat elektrike dhe kandilat që ai përfshin, na njoftojnë me dëshminë e yjeve të ndritshëm –sipas masës së shkencës së elektricitetit që ju po e studioni, Sunduesin, Ndriçuesin, Drejtuesin dhe Autorin e ekspozitës madhështore të gjithësisë; ato e bëjnë atë të Dashur, të Lavdëruar dhe të Adhuruar.

Dhe, për shembull, një libër, në një rresht të të cilit shkruhet hollë e bukur një libër i tërë dhe në çdo fjalë të të cilit shkruhet një sure Kur‟ani me një penë të hollë, i cili është më kuptimploti dhe që të gjitha çështjet e të cilit mbështesin njëra-tjetrën; ky libër i mahnitshëm, pa dyshim tregon aftësinë e jashtëzakonshme të shkruesit të tij dhe fuqinë e plotë të Autorit të tij. Domethënë, një libër i tillë si ky, padyshim bën të njohur shkruesin dhe autorin e tij së bashku me plotësimet dhe artet e tij, në mënyrë aq të qartë si dita. Ai e bën Atë të vlerësuar me fraza të tilla si: Mashaall-llah, Barekall-llah “Çfarë çudirash ka dashur Zoti xh.sh., “I bekuar ëshë All-llahu!” etj.

Po kështu është libri madhështor i universit. Ne shohim me sytë tonë një penë e cila shkruan në faqen e tokës, që është njëra nga faqet e tij, dhe në pranverë, e cila është një fletë e vetme, treqindmijë lloje bimësh e kafshësh, të cilët janë si treqind mijë libra të ndryshëm, të gjithë së bashku njëri brenda tjetrit, pa gabim apo defekt, pa i ngatërruar ato e pa konfuzion, në mënyrë të përkryer dhe me rregull të plotë. Ndonjëherë shkruan një poemë të shkëlqyeshme prej një fjale të tij, si një pemë, dhe një indeks të plotë të një libri nga një pikë e tij si bërthama.

Ashtu siç shihet qartë para nesh, kjo tregon me siguri se pas tij është një penë rrjedhëse që shkruan, po ashtu, ju duhet të vlerësoni shkallën e domethënies së këtij Kur‟ani madhështor i cili është i mbushur pafundësisht plot me kuptime. Në çdo fjalë të tij ndodhen shembuj të shumtë urtësie, shkallën që tregon ky Kur‟an madhështor i mishëruar, që është bota, për Krijuesin e tij dhe për shkruesin dhe Autorin e tij, duke e krahasuar me atë libër që u përmend në shembëlltyrë. Dhe kjo në përputhje me masën e shtrirë dhe me vizionin largpamës të shkencës natyrale që ju e studioni dhe të shkencave të leximit dhe të shkrimit që ju i keni praktikuar në shkollë.

Madje, ju kuptoni se duke deklaruar “Zoti është më i madhi!” kjo e bën Atë të njohur. Duke shprehur Fjalët “Lavdia i takon Zotit xh. sh.”, ajo e përshkruan Atë, dhe duke shprehur lavdërime “I gjithë lavdërimi i takon Zotit xh.sh.”, kjo e bën atë të dashur.

Kështu, çdo shkencë nga qindra të tilla si këto bëjnë të njohur Krijuesin e Gjithëlavdishëm të universit së bashku me Emrat e Tij, secila nëpërmjet masës ose shkallës së saj të gjërë, pasqyrës së saj të veçantë, syve të saj largpamës dhe shikimit kërkues e hulumtues; të gjitha bëjnë të njohur Atributet dhe plotësimet.

Ndërkohë unë u thashë studentëve të rinj: Urtësia në përsëritjen e vërseteve të mëposhtme të Kur‟anit bëhet me qëllim që të na japë mësim në këtë çështje, e cila është një provë e ndritshme dhe madhështore e Unitetit Hyjnor, dhe që të bëjë të njohur Krijuesin tonë: رَبُّ السَّمٰوَاتِ وَ ال۟اَر۟ضِ , خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضَ “Krijuesi i qiejve e i tokës” dhe “Ai i krijoi qiejt dhe tokën.”

Unë ua thashë këtë studentëve dhe ata e pranuan plotësisht, duke e vërtetuar atë e duke thënë: “Falënderime të pafundme i takojnë Zotit xh.sh., sepse ne kemi marrë një të vërtetë absolute dhe një mësim të shenjtë!”

Dhe unë thashë:

“Njeriu është një makineri e gjallë që pikëllohet nga mijëra dëshpërime e dhimbje të ndryshme dhe merr kënaqësi në mijëra mënyra të ndryshme. Pavarësisht pafuqisë së tij, ai ka armiq të panumërt, materialë e shpirtërorë. Pavarësisht varfërisë së tij të pafundme, ai ka nevoja të pallogaritshme, të jashtme e të brendshme dhe është një krijesë e mjerë që në mënyrë të vazdueshme merr goditjet e vdekjes dhe të ndarjes. Por megjithatë, nëpërmjet besimit dhe adhurimit, ai befas bëhet i lidhur me një Monark aq të Gjithëlavdishëm saqë ai gjen një pikë mbështetje kundra të gjithë armiqëve të tij dhe një burim ndihme për të gjitha nevojat e tij. Si gjithkush, krenohet me nderin dhe rangun e Prijësit të tij tek i cili është lidhur, krenohet me pozitën që e ka tek Ai. Po kështu ju mund ta krahasoni për veten tuaj se sa i kënaqur e mirënjohës, falënderues dhe plot krenari bëhet njeriu kur lidhet nëpërmjet besimit me një të Plotfuqishëm, Fuqia e të Cilit është e pafundme, dhe me një Monark Mëshirëplotë. Duke hyrë në shërbim të Tij nëpërmjet adhurimit me bindje e mirënjohje e transformon exhelin dhe vdekjen për vetveten nga një ekzekutim i përjetshëm me varje në një biletë kalimi dhe në një leje për tek Bota e qëndrueshme.”

Dhe ashtu siç u thashë vëllezërve të mi studentë, po ashtu u them të burgosurve të goditur nga fatkeqësia: “Ai që e njeh Krijuesin dhe që i bindet Atij është fatmadh edhe në qoftë se ai është në burg. Ndërsa ai që e harron Atë është i mjerë dhe i burgosur edhe në qoftë se jeton në një pallat.”

Madje, një njeri i shtypur, por fatmadh u tha tiranëve të mjerë të cilët po e ekzekutonin: “Unë nuk po ekzekutohem, por po lirohem dhe po shkoj në lumturi. Veçse ama unë shoh se ju po dënoheni me ekzekutim të përjetshëm, dhe kështu unë po marr hak plotësisht mbi ju.”

Dhe duke thënë: لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ “Nuk ka zot tjetër përveç All-llahut!”, ai me lumturi dha shpirtin e tij.

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

“Lavdia të takon Ty! Ne nuk dimë asgjë më tepër nga ç’na ke mësuar Ti. Vërtetë që vetëm Ti je i Gjithëdituri, i Gjithurti.”()

ÇËSHTJA E SHTATË

[Një frut që u poq në një ditë të premte prej ditëve të burgut të Denizlit.]

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ ۝ مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ ۝ فَان۟ظُر۟ اِلٰٓى اٰثَارِ رَح۟مَتِ اللّٰهِ كَي۟فَ يُح۟يِى ال۟اَر۟ضَ بَع۟دَ مَو۟تِهَا اِنَّ ذٰلِكَ لَمُح۟يِى ال۟مَو۟تٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ

Me Emrin e Allahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

“Dhe çështja e Orës (çasti i fundit) është sa një “hap e mbyll sytë ose edhe mëafër.”()

“Krijimi i ju të gjithëve dhe ringjallja e ju të gjithëve janë si (krijimi dhe ringjallja) e një njeriu të vetëm.”()

“Shihni pra te pasojat e Mëshirës së Allahut, se si Ai ringjall tokën pas vdekjes së saj. Sigurisht që (Allahu, i Cili siç ringjalli tokën pas vdekjes së saj) do të ngrejë me siguri të vdekurit (ditën e ringjalljes) dhe Ai është i Gjithëfuqishmi për të gjitha gjërat.”()

Të burgosurit e burgut të Denizlit që kishin mundësi të merrnin kontakt me mua, e lexuan mësimin në çështjen e gjashtë që u përmend më parë të cilin e pata dhënë një herë me gjuhën e shkencave shkollore për studentët e shkollës së mesme në Kastamonu, të cilët patën ardhur tek unë dhe më kërkuan duke më thënë: “Na trego neve rreth Krijuesit tonë”, dhe duke pasë fituar një besim të qëndrueshëm dhe të fortë, ata ndjenë një dëshirë të zjarrtë për Ahiretin. Ata përsëri kërkuan duke më thënë: Na mëso ne gjithashtu rreth Ahiretit me qëllim që të mos çudhëzohemi nga nefset tonë urdhërues për të liga dhe nga shejtanët e kësaj kohe, dhe me qëllim që ato të mos jenë përsëri shkaku për futjen tonë në burg. Kështu duke zbritur tek kërkesa e këtyre, dhe për t‟i ardhur në ndihmë nevojës së studentëve të Risale-i Nurit në burgun e Denizlit dhe për dëshirën e madhe të atyre që e lexuan çështjen e gjashtë, unë e pashë si domosdoshmëri për mua që të bëj një shpjegim të përmbledhur për shtyllën e besimit në Ahiretin, si dhe që t'u jap atyre një përmbledhje të shkurtuar të pjesëve të ndryshme nga Risale-i Nuri.

Ashtu siç pyetëm në “çështjen e gjashtë” tokën dhe qiejt për Krijuesin tonë xh.sh. dhe ato na u përgjigjën me gjuhën e shkencave të cilat na e bënë të njohur Krijuesin tonë Gjithëbujar në mënyrë aq të qartë si qartësia e diellit, po ashtu ne do të pyesim së pari Krijuesin tonë rreth të cilit ne kemi mësuar, lidhur me Ahiretin, pastaj do të pyesim profetin tonë më të madh a.s.m., pastaj profetët e tjerë, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi ta, dhe librat e shenjtë, pastaj melekët dhe pastaj universin.

Në këtë shkallën e parë, ne e pyesim Allahun rreth Ahiretit. Ai na përgjigjet neve nëpërmjet të gjithë profetëve që Ai ka dërguar, nëpërmjet të gjitha dekreteve të Tij dhe nëpërmjet të gjithë Emrave të bukur dhe Atributeve të Tij madhështorë duke na thënë: “Po, Ahireti ekziston, dhe Unë do t‟ju dërgoj juve atje”. Por meqenëse „Fjala e Dhjetë‟ e ka provuar Ahiretin me dymbëdhjetë të vërteta të ndritshme e vendimtare dhe e ka sqaruar atë nëpërmjet treguesit të disa Emrave të bukur Hyjnorë, ne këtu do të aludojmë në mënyrë të përmbledhur për ato tregues, duke i vlerësuar si të mjaftueshme ato shpjegime.

Po, nuk mund të ndodhet ndonjë Sulltan madhështor apo ndonjë sovranitet që nuk i shpërblen ata që i binden dhe që nuk ndëshkon rebelët. Atëherë nuk ka dyshim se Sulltani i Përjetshëm -i Cili është në shkallën e Hyjnisë absolute- i shpërblen ata që formojnë lidhje me Të nëpërmjet besimit dhe të cilët u nënshtrohen me bindje dekreteve të Tij; dhe i ndëshkon ata të cilët mohojnë madhështinë dhe krenarinë e Tij nëpërmjet mohimit dhe mosbindjes. Dhe nuk ka dyshim se ai shpërblim do të jetë në përshtatshmëri me mëshirën dhe me bukurinë e Tij; dhe ai ndëshkim duhet të jetë në përshtatshmëri me krenarinë dhe madhështinë e Tij. Kështu, Emrat Hyjnorë Es-Sultanu Ed-Dejan, Sulltani i Drejtë dhe Rabbul-A'lemine, Zoti i të gjitha botëve u përgjigjen pyetjeve tona rreth Ahiretit.

Gjithashtu, ne shohim me sytë tonë me një shikim të qartë si qartësia e diellit një mëshirë të përgjithshme dhe një dhembshuri gjithëpërfshirëse dhe një bujari të plotë të gjithanshme mbi faqen e tokës. Për shembull, në çdo pranverë ajo mëshirë i stolis të gjitha pemët frutdhënëse dhe bimët, dhe u vesh atyre rroba të blerta sikur të ishin huritë e Xhennetit; ajo u jep duarve të tyre lloje të ndryshme nga të gjitha frutat, dhe ato na i ofrojnë neve duke na thënë: “Urdhëroni, merrni vetë e hani...!”. Ti i shikon ato të na japin për të ngrënë mjalt të shijshëm e shërues nëpërmjet duarve të një insekti helmues -nga bleta! Dhe na vesh me mëndafshin e butë të cilin e end një insekt i paduar! Ajo depoziton për ne në një grusht prej farërave të vockëla dhe prej kokrrave me qindra tonelata ushqimi dhe i transformon ato në thesare e furnizime rezervë për ne.

Atëherë Ai që zotëron këtë mëshirë të gjërë, këtë dhembshuri të përgjithshme dhe këtë bujari të gjithanshme të plotë, sigurisht nuk do t‟i ekzekutojë dhe nuk do t‟i asgjësojë shërbëtorët e Tij besimtarë e të dashur për Të, ata të cilët Ai i ushqeu, i zhvilloi, u dha mirësi dhe i nderoi deri në këtë shkallë mirëbërësie, butësie dhe përkujdesjeje. Përkundrazi Ai do t‟i shkarkojë ata nga detyrat e tyre në jetën e dynjasë me qëllim që t‟i përgatisë ata për shembuj më të ndritshëm e më të mëdhaja mëshire. Dhe duke vepruar në këtë mënyrë, Emrat e bukur Hyjnorë: Er-Rahman, i Gjithëmëshirshmi dhe El-Kerim, Gjithëbujari i përgjigjen pyetjes sonë rreth Ahiretit duke na thënë: “Xhenneti është një realitet”.

Gjithashtu ne shohim para syve tonë se një Dorë urtësie vepron në të gjitha krijesat në faqen e tokës dhe se një drejtësi është në fuqi me masat e saj. Ato të dyja janë aq të holla e të ndritshme saqë mendja njerëzore nuk mund të përfytyrojë më të mira e më të larta se ato.. Ti shikon se urtësia e parapërjetshme i ka dhuruar njeriut një fuqi memorie -e cila është aq e vogël sa një farë sinapi- dhe shkroi në atë aftësi të kujtesës të gjithë historinë e jetës së tij dhe ngjarje të panumërta që do ta prekin atë sikur ajo të ishte një librari shumë e zvogëluar; ajo urtësi e vendosi atë në një qoshe të trurit të tij; me qëllim që t‟ia kujtojë gjithmonë atij ditën e llogarisë, Ditën e Tubimit të madh, në të cilën do të botohen fletët e veprave, si një regjistër. Dhe ti shikon se drejtësia absolute e vendos çdo gjymtyrë të qënies së gjallë në vendin e saj të përshtatshëm; dhe e vendos atë në sistem me balancën më të hollë -duke filluar nga mikrobi për tek hundëbriri, nga bletët tek shqiponjat dhe nga një lule e bukur për tek pranvera e lulëzuar, e cila çel me miliona lule në pranverë.. ti shikon se ajo i jep çdo anëtari një përpjesëtim të ndërsjellë, ekuilibër, rregull dhe bukuri; që të gjitha këto brenda një bukurie të lulëzuar dhe një hijeshie të ndritshme, saqë krijesat janë bërë si modele të mishëruara të bukurisë, të artit dhe të balancimit pa asgjë të kotë; ajo ua jep të gjitha qënieve të gjalla të drejtat e tyre të jetës me balancë të plotë, dhe i bën gjërat e mira të prodhojnë rezultate të mira, dhe gjërat e këqija të prodhojnë rezultate të këqija; dhe qysh nga koha e Ademit a.s. ajo ka bërë që të ndjehet forca dhe përhershmëria e saj nëpërmjet goditjeve shkatërruese që ajo u ka dhënë njerëzve rebelë e tiranë.

Sigurisht dhe padyshim, ashtu siç nuk mund të jetë dielli pa dritë, po ashtu urtësia e parapërjetshme dhe drejtësia e përhershme nuk mund të realizohen plotësisht veçse me një jetë tjetër të amshuar. Prandaj Emrat e bukur Hyjnorë El-Hakimu, i Gjithurti, El- Hakemu, i Dituri, El-Adlu,i Drejti, nuk do ta lejonin kurrë padrejtësinë e tmerrshme, pabarazinë dhe paurtësinë që të shtypurit dhe shtypësit të jenë të barabartë në vdekje; atëherë duhet medoemos që të jetë një jetë tjetër pas vdekjes me qëllim që urtësia dhe drejtësia të përmbushin realitetin e tyre. Dhe kështu ato Emra të bukur Hyjnorë i përgjigjen në mënyrë vendimtare pyetjes sonë rreth Ahiretit.

Gjithashtu ne shohim se çdo qënieje të gjallë i sigurohen nevojat të cilat janë përtej fuqisë së saj për t‟i arritur dhe i përmbushen të gjitha kërkesat që ajo i kërkon -nëpërmjet një lloji duaje- qoftë nëpërmjet gjuhës së nevojave të saja të domosdoshme ose nëpërmjet gjuhës së aftësive të saja të natyrshme, dhe i jepen asaj në kohën më të përshtatshme dhe më të mirë prej një Dore të Mëshirëplotit, mëshira e të Cilit është gjithëpërfshirëse, dhe prej një Gjithëdëgjuesi dëgjimi i të Cilit është Absolut dhe prej një të Dhembshuri dhembshuria e të Cilit është e gjithanshme... Gjithashtu gjejnë përgjigje të gjitha duatë e njeriut të cilat janë të vullnetshme, dhe sidomos duatë e të zgjedhurve, të pastërtive midis njerëzimit, dhe veçanërisht duatë e profetëve, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi ta, që shumica e atyre duave pranohen në mënyrë të jashtëzakonshme -dhe ato përgjigjje na bëjnë ne të kuptojmë me siguri se prapa perdes është një Gjithëdëgjues dhe Gjithëpërgjigjës i Cili dëgjon ofshamat e atyre që vuajnë dhe duatë e nevojtarëve, dhe u përgjigjet atyre;

Ai dëgjon duanë e çdo nevojtari dhe shikon nevojën më të vogël të krijesës më të vogël dhe dëgjon rënkimin e qënies më të dobët duke e përfshirë atë me Dhembshurinë e Tij dhe, duke iu përgjigjur me veprim e kënaq atë..

Meqenëse çështja është kështu, atëherë duaja për lumturi të përjetshme, për qëndrueshmëri dhe për përjetësi - e cila është duaja më e mirë, më e përgjithshmja, dhe që prek të gjitha qëniet dhe që lidhet me të gjitha Emrat e bukur Hyjnorë dhe me të gjithë Atributet Madhështorë -këtë dua e bën më i miri i krijesave që është njeriu- dhe e përmban atë brenda duave të tij më i madhi i shërbëtorëve dhe më i dashuri i tyre tek Ai, ai profet i nderuar i cili është imami i pejgamberëve, paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi ta të cilët janë diejt e njerëzimit dhe eksploruesit e tij të cilët i thonë Amin kësaj duaje të tij; madje çdo besimtar i Ummetit të tij i thotë Amin duasë së tij nëpërmjet salevateve të bëra disa herë në çdo ditë mbi të; madje marrin pjesë të gjitha krijesat në duanë e tij duke thënë: “O Zoti ynë! Përgjigjju duasë së tij! Jepe atë çfarë ai kërkon! Edhe ne gjithashtu dëshirojmë atë çfarë kërkon Ai!” -Atëherë prej të gjitha shkaqeve të panumërta të cilat bëjnë të domosdoshme ringjalljen brenda këtyre kushteve të parefuzueshme, nuk ka dyshim se një dua e vetme e profetit Muhammed a.s.m. për përjetshmëri në Ahiret dhe për lumturi të përhershme do të kishte qenë një arsye e mjaftueshme për ekzistencën e Parajsës dhe për krijimin e Ahiretit, të cilat janë aq të lehta për Fuqinë Hyjnore sa krijimi i pranverës. Dhe kështu Emrat e bukur Hyjnorë El-Muxhibu, Es-Semiu dhe Er-Rahimu, Përgjigjësi i lutjes, Gjithëdëgjuesi dhe Mëshirëploti i përgjigjen pyetjes sonë rreth Ahiretit.

Gjithashtu, dukuritë e vdekjes, vdekja universale dhe skenat e ringjalljes në ndryshimin e stinëve në të gjithë tokën tregojnë qartazi - ashtu siç tregon dita për diellin- se prapa perdes është një Krijues i vetëm i Cili e administron globin madhështor të tokës me rregullsinë më të skajshme dhe me një lehtësi të skajshme -ashtu sikur të administronte një kopësht të vogël, madje sikur të administronte një pemë të vetme me rregullin e saj- dhe e administron pranverën e madhe dhe e stolis atë me aq lehtësi si të administronte një lule të vetme dhe me stolisjen e saj simetrike; dhe shkruan në faqen e tokës treqind mijë prej llojeve të bimëve dhe të kafshëve sikur këto të ishin treqind mijë libra duke shfaqur treqind mijë modele të Ringjalljes dhe shembujt e Tubimit të Madh. Ky Krijues i Gjithëfuqishëm i Cili i shkruan këto modele të përziera e të ndërfutura njëri brenda tjetrit pa çrregullim dhe pa pështjellim, pa harresë, pa gabim, në mënyrë të përkryer, të rregullt e plot kuptim, pavarësisht se të gjitha i ngjasojnë njëra-tjetrës, janë të ndërthurura e të pleksura me njëra-tjetrën -ky Krijues- shfaq brenda lavdisë së madhështisë një fuqi vepruese me një mëshirë të pakufishme dhe me një urtësi të pafundme. Krijuesi xh.sh. me këtë Mëshirën dhe me Urtësinë e Tij e përfshin ekzistencën dhe i jep njeriut një pozitë më të lartë; ka nënshtruar për të universin madhështor duke e bërë si shtëpi e si djep për të; pastaj e ngriti atë në rangun e kalifit në tokë dhe e ngarkoi atë duke i besuar amanetin më të madh të cilën e refuzuan qiejt, toka dhe malet për ta mbajtur; dhe e preferoi atë mbi të gjitha krijesat e tjera; e nderoi atë me bisedimin Hyjnor dhe me adresimin Hyjnor, dhe e bëri si një oficer urdhërues mbi qëniet e tjera të gjalla; dhe meqenëse Ai i ka dhuruar kështu njeriut këtë stacion të lartë, dhe në të gjithë Librat e Tij të shpallur Hyjnorë i ka premtuar atij lumturi të përjetshme dhe jetë të pavdekshme në Ahiret, atëherë sigurisht e padyshim Ai do t‟i hapë për të dyert e një lumturie të përjetshme dhe do ta shkaktojë kijametin dhe ringjalljen e të vdekurve, gjë e cila është më e lehtë për fuqinë e Tij se sa pranvera.

Dhe me këtë Emrat e bukur Hyjnorë El-Muhji, El-Mumitu, El- Hajju, El-Kajjumu, El-Kadiru dhe El-Alimu, Jetëdhënësi, Shkaktuesi i vdekjes, i Gjalli i Përjetshëm, Vetekzistuesi i Përhershëm, i Gjithëfuqishmi dhe i Gjithëdituri, i përgjigjen pyetjes sonë rreth Ahiretit.

Po, me të vërtetë, fuqia Hyjnore e cila i ringjall rrënjët e të gjitha pemëve dhe të bimëve në çdo pranverë dhe që krijon modelet e treqind mijë llojeve të ringjalljes së të vdekurve në të gjitha kafshët dhe bimët, madje shfaq një mijë shembuj të ringjalljes dhe një mijë tregues për të në dy mijë pranvera() nëse dikush do ta shikonte me imagjinatë periudhën njëmijëvjeçare të secilit prej komuniteteve të Musait a.s. dhe të Muhammedit a.s.m. që ata i kaluan e të konsideroheshin së bashku! Si mund të konsiderohet e vështirë apo e pagjasë për këtë fuqi absolute që t‟i ringjallë trupat dhe ringjalljen trupore? A nuk do të ishte një mijë herë verbim e paarsyeshmëri ta konsideroje atë të pagjasë apo të vështirë?

Pastaj, njëqind e njëzet e katër mijë profetë a.s., të cilët janë më të shquarit e njerëzimit, kanë njoftuar lumturinë e përjetshme dhe përjetshmërinë e Ahiretit me unanimitet dhe duke u mbështetur në mijëra premtime të Zotit të Gjithëfuqishëm; dhe e kanë provuar vërtetësinë e tyre nëpërmjet mrekullive të tyre të ndritshme; gjithashtu, njerëz të panumërt të shenjtërisë, Evlijatë e drejtë e kanë mbështetur të njëjtën vërtetësi nëpërmjet ndriçimeve dhe zbulesave të tyre. Meqenëse kjo është kështu, sigurisht kjo e vërtetë është aq e qartë sa dielli, dhe ata që kanë dyshim për këtë janë të çmendur.

Po, idetë dhe gjykimet e një ose dy ekspertëve në një shkencë apo art lidhur me shkencën e tyre i hedhin poshtë idetë kundërshtuese të dhjetë burrave të cilët nuk janë ekspertë në atë shkencë apo në atë art, madje edhe në qoftë se këta dhjetë burra do të ishin ekspertë në fushat e tjera. E ngjashme me këtë, dy njerëz duke bërë një pohim pozitiv rreth një subjekti, për shembull duke provuar hënën e re të Ramazanit në ditën e dyshimit, ose duke pretenduar se ndodhet një kopësht në tokë në të cilin rriten arrat e kokut që u ngjasojnë kutiave të qumështit, mposhtin një mijë mohues, dhe e fitojnë çështjen. Sepse njëri duke bërë një pohim pozitiv duhet vetëm ta tregojë vendin ku gjenden arrat e kokut ose të shfaqë një arrë të tillë, dhe kështu e fiton çështjen me lehtësi.

Ndërsa mohuesi i cili mohon ekzistencën e atij kopshti nuk mund ta provojë çështjen e tij veçse në qoftë se do të udhëtonte e kërkonte në të gjitha anët e botës dhe ta kërkonte pretendimin e tij në të gjitha vendet. Kështu ai që njofton për xhennetin, për banesën e lumturisë, dhe për përjetshmërinë, i provon ato dhe e fiton çështjen thjesht duke shfaqur një shenjë, ose një aluzion ose një hije prej hijeve të tij nëpërmjet ndriçimit, kurse ata që e mohojnë ekzistencën e xhennetit, do të mund ta fitonin çështjen duke provuar mohimin e tyre vetëm duke e parë të gjithë universin dhe të gjithë kohën nga parapërjetësia për tek paspërjetësia dhe duke i demonstruar ato.

Për shkak të kësaj urtësie, dijetarët e vërtetë verifikues kanë rënë dakord mbi një parim themelor i cili është: “Nuk mund të provohet mohimi vendi i të cilit është i papërcaktuar - si të vërtetat e besimit që përfshijnë të gjithë universin- në qoftë se çështja nuk do të ishte e pamundur në vetvete, në esencë.

Si rrjedhojë e kësaj të vërtete të sigurt, ndërsa idetë kundërshtuese të mijëra filozofëve nuk duhet të hedhim as dyshimin dhe as iluzionin më të vogël mbi një njoftues të vërtetë, mbi një raportim të vërtetë lidhur me çështjen e besimit, ju mund të kuptoni se çfarë çmendurie do të ishte të biesh në dyshim për thjesht mohimin e një grushti filozofësh materialistë mendjet e të cilëve kanë rënë tek sytë e tyre dhe nuk shikojnë veçse materien; madje kanë vdekur zemrat e tyre dhe nuk i ndjejnë çështjet shpirtërore; ndërsa mbi ato parime kanë rënë dakord njëqind e njëzet e katër mijë shkollarë ekspertë dhe njoftues të vërtetë prej profetëve të vërtetë -paqja qoftë mbi ta- me pohimet e tyre pozitive, si dhe specialistë të panumërt në fushën e realitetit dhe dijetarët hetues.

Gjithashtu, ne shohim, si në vetet tona ose në atë që është përreth nesh një mëshirë gjithëpërfshirëse, një urtësi të gjithanshme dhe një përkujdesje të vazhdueshme mirësie duke përhapur -shpërndarë- dritën e tyre si dita. Gjithashtu ne shohim shenjat e një Hyjnie madhështore dhe dritat e një drejtësie të saktë e të lartë dhe manifestimet e një administrimi krenar e të lavdishëm. Madje ne shohim një „urtësi‟ e cila i jep, i bashkangjit pemës aq shumë urtësi sa numri i luleve dhe i frutave të saj; dhe shohim një „mëshirë‟ e cila i jep çdo njeriu mirësi e dhurata sa numri i gjymtyrëve, i aftësive dhe i ndjenjave të tij. Ne shohim një „drejtësi‟ krenare, dinjitoze e cila u jep goditje njerëzve të pabindur e rebelë si shembulli i popujve të Nuhut, Hudit dhe Salihut, dhe popujve të Adit, Themudit dhe Faraonit; dhe megjithatë -ajo drejtësi- është e këndshme pasi merr në mbrojtje edhe të drejtat e krijesës më të vogël dhe më të dobët; dhe vërseti vijues, وَمِن۟ اٰيَاتِهٖٓ اَن۟ تَقُومَ السَّمَٓاءُ وَال۟اَر۟ضُ بِاَم۟رِهٖ ثُمَّ اِذَا دَعَاكُم۟ دَع۟وَةً مِنَ ال۟اَر۟ضِ اِذَٓا اَن۟تُم۟ تَخ۟رُجُونَ “Dhe nga Treguesit e Tij është se qielli dhe toka qëndrojnë me urdhërin e Tij dhe më pas, kur Ai t’ju thërrasë ju me një thirrje kur ç’të shohësh! Ju do të dilni nga toka (nga varret tuaj për llogari e shpërblim),”() e shpreh në mënyrë të mrekullueshme dhe të përmbledhur madhështinë e asaj Hyjnie të gjithëlavdishme dhe dinjitetin e saj absolut.

Ashtu si me thirrjen e komandantit të tyre dhe me zërin e borisë, ushtarët e disiplinuar në dy kazerma nxitojnë -hidhen menjëherë- për të marrë armët dhe detyrat e tyre, po ashtu qiejt dhe toka që janë si dy kazerma të mirorganizuara, sapo t‟u bëhet thirrja të vdekurve të cilët flenë në ato të dyja, nëpërmjet borisë së Israfilit a.s., ata menjëherë do t‟i veshin uniformat e trupave të tyre dhe do të ngrihen në jetë -do të ringjallen.

Duke provuar dhe demonstruar këtë, është e njëjta situatë e shfaqur nga qëniet në kazermat e tokës në pranverë nëpërmjet rënies së borisë nga engjëlli i rrufesë, dhe nga kjo kuptohet madhështia e pafundme e sovranitetit të Hyjnisë.

Duke u mbështetur mbi verifikimet e mëparshme, dimensionet dhe qëllimet e asaj mëshire, urtësie, përkujdesjeje, drejtësie dhe të atij sovraniteti të përhershëm, do të realizohen në një botë tjetër; domethënë ato e kërkojnë medoemos ringjalljen, ashtu siç e ka vërtetuar Fjala e Dhjetë; prandaj nuk ka dyshim për ardhjen e Ahiretit. Madje mosardhja e tij është e pamundur në një mijë pamundësi; sepse mosardhja e tij do të kishte kuptimin që ajo mëshirë pafundësisht e bukur të transformohej në një mizori të shëmtuar; që ai plotësim i pakufishëm urtësie të kthehej në një kotësi pafundësisht e mangët dhe në një harxhim të tepërt të paqëllim; që ajo përkujdesje pafundësisht e ëmbël dhe e këndshme të transformohej në një tradhti të shëmtuar e të hidhur; që ajo drejtësi e saktë e mirëbalancuar dhe e drejtë të kthehej në një tirani të ashpër e mizore; dhe që ai sovranitet i përjetshëm madhështor dhe tërësisht i plotëfuqishëm të binte -të rrëzohej; domethënë ta akuzoje plotësinë e Hyjnisë për pafuqi, paaftësi e mangësi... kjo do të ishte krejtësisht e paarsyeshme dhe një pamundësi e shumëfishtë jashtë limiteve të mundësisë, e pasaktë dhe e papranueshme;

sepse të gjithë ata që kanë vetëdije -inteligjencë- e dinë se All-llahu xh.sh. e krijoi këtë njeri në formën më të bukur, në modelin më të përsosur, e zhvilloi në mënyrën më të mirë dhe e pajisi me gjymtyrë, organe dhe me aftësi të holla -si mendja dhe zemra- me të cilat përmallohet dhe aspiron për lumturinë e përjetshme dhe për jetën e amshuar në Ahiret, dhe ato e shtyjnë drejt tyre. Gjithashtu ata kuptojnë se sa padrejtësi e mizori do të ishte në qoftë se fundi i këtij njeriu të nderuar do të ishte mosqënia e përjetshme! Gjithashtu ata do ta kuptonin se sa në kundërshtim me urtësinë do të ishte mosringjallja, duke i bërë të gjitha gjymtyrët dhe aftësitë e tij të natyrshme -të cilat kanë mijëra qëllime e dobi- pa rezultat, pa dobi, pa qëllim dhe pa vlerë në një kohë që Krijuesi i Gjithëlavdishëm ka vendosur qindra urtësi e dobi vetëm në tru! Gjithashtu ata do ta kuptonin pafuqinë e jashtme dhe injorancën e plotë që janë në kundërshtim të plotë me madhështinë e atij Sovraniteti dhe me plotësinë Hyjnore se, sa në kundërshtim me urtësinë do të ishte mospërmbushja e mijëra premtimeve të Tij! Ruajna Zot! Jo, kurrë nuk mund të ndodhë kjo! Ti mund të bësh analogji me këto edhe për „përkujdesjen‟ dhe për „drejtësinë‟.

Dhe kështu Emrat e Zotit xh.sh Er-Rahman, i Gjithëmëshirshmi, El-Hakim, i Gjithurti, El-A'dil, i Drejti, El-Kerim, Gjithëbujari dhe El-Ha'kim, Sunduesi, prej Emrave të bukur Hyjnorë i përgjigjen nëpërmjet të vërtetave të lartëpërmendura pyetjes sonë me të cilën ne e pyetëm Krijuesin tonë rreth Ahiretit, dhe ato e provojnë atë në mënyrë të sigurt, të padyshimtë, madje në mënyrë aq të qartë si qartësia e diellit.

Për më tepër, ne vëzhgojmë me sytë tonë një „ruajtje‟ gjithëpërfshirëse, e cila sundon mbi çdo gjë të gjallë, dominon mbi çdo ngjarje, ruan format e saj të shumta, regjistron punët dhe detyrat e saj të natyrshme, shënon tesbihatet që ajo i kryen -me gjuhën e gjendjes së saj të natyrshme- ndaj emrave Hyjnorë... i shënon ato në pllakat e botës së shëmbëllesës, në farërat e saj, në bërthamat dhe në aftësinë e kujtesës, -të cilat janë shembuj e modele të zvogëluara të „Leuhul El- Mahfudhit‟, dhe sidomos në kujtesën e njeriut e cila është si një bibliotekë shumë e zvogëluar e vendosur në trurin e tij, por në të njëjtën kohë ajo është shumë e madhe; gjithashtu i regjistron ato edhe në pasqyra të tjera lëndore dhe jolëndore, dhe në gjëra të tjera të cilat ato reflektohen. Me të ardhur pranvera -ajo lule e mishëruar e fuqisë Hyjnore-, Atributi „Ruajtës‟ na i shfaq ato shkrime jolëndore në formë fizike të dukshme të shikuar dhe shfaq në atë lule më të madhe realitetin e ringjalljes që e përmban dhe e shpreh vërseti Kuranor, وَ اِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت۟ “Dhe kur fletët e shkruara të veprave të çdo njeriu do të hapen”(); dhe e shpall atë me gjuhët e miliona e miliona treguesve dhe shembujve,

dhe provon për ne në mënyrë të sigurt e me forcën më bindëse se të gjitha gjërat -dhe sidomos gjallesat- nuk u krijuan që të përfundojnë për në asgjësi, as që të bien në mosekzistencë, as që të asgjësohen -dhe veçanërisht njeriu- përkundrazi, ata u krijuan për të fituar pavdekshmëri nëpërmjet përparimit, për t‟u futur nëpërmjet pastrimit të nefseve të tyre në botën e jetës së amshuar, dhe për të hyrë nëpërmjet kapaciteteve të tyre të bashkëlindura në një detyrë të përjetshme e cila i pret ata në banesën e përjetshmërisë.

Po, të gjitha pemët, rrënjët, farërat dhe bërthamat e të gjitha bimëve të panumërta që vdiqën në kijametin e vjeshtës, sapo të vijë ringjallja e pranverës ato recitojnë vërsetin, اِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت۟ Dhe kur fletët e shkruara të veprave të çdo njeriu do të hapen”, nëpërmjet gjuhës së tyre të veçantë dhe shprehin njërin prej kuptimeve të tij me shembujt e detyrave të bashkëlindura që ato kanë kryer në vitet e kaluara, dhe në të njëjtën kohë ato shfaqin madhështinë e „Ruajtjes‟ në shtrirjen më të gjërë ashtu siç e përmban vërseti,

هُوَ ال۟اَوَّلُ وَال۟اٰخِرُ وَالظَّاهِرُ وَال۟بَاطِنُ "Ai është i Pari që s’ka fillim dhe i Fundit që s’ka mbarim, i Dukshmi dhe i Padukshmi"() dhe na udhëzojnë ne për tek katër të vërteta madhështore në çdo gjë dhe japin prova vendimtare për sigurinë e ringjalljes ashtu si siguria e ardhjes së pranverës dhe po me aq lehtësi.

Po, dritat e këtyre katër Emrave të bukur Hyjnorë dhe manifestimet e tyre ndodhin në të gjitha gjërat nga më e vogla e të pjesshmes për tek më e madhja e universales. Për shembull, nëpërmjet manifestimit të Emrit Hyjnor اَل۟اَوَّلُ El-Ev-Velu, i Pari që s‟ka fillim, një farë -e cila është origjina e pemës- është një program i saktë, i hollë dhe i plotë i pemës dhe një enë e vogël që përmban sistemet e patëmeta të krijimit të saj dhe të gjitha kushtet e formimit të saj duke provuar kështu madhështinë e “Ruajtjes Hyjnore”.

Atëherë, së bashku me farërat e pemës, frutat e saj manifestojnë Emrin Hyjnor وَال۟اٰخِرُ El-Ahiru, i Fundit që s'ka mbarim. Ato janë arka që përmbajnë indekset e të gjitha detyrave që i ka kryer pema në përputhje me natyrën e saj dhe ligjet e jetës së saj të dytë, duke dëshmuar kështu deri në nivelin më të lartë “Ruajtjen Hyjnore”.

Forma fizike e pemës, e cila manifeston Emrin Hyjnor وَالظَّاهِرُ Edh-Dhahir, i Dukshmi është një mantel e një veshje, një çështje e dekoruar artistikisht dhe e zbukuruar dhe e stolisur me motive të praruara, si të ishin veshjet me shtatëdhjetë ngjyra të larmishme të Hurive të Xhennetit. Kjo demonstron dukshëm madhështinë e fuqisë, plotësinë e urtësisë dhe bukurinë e mëshirës brenda “Ruajtjes Absolute Hyjnore”.

Sa për makinerinë brenda asaj peme, e cila manifeston emrin Hyjnor وَال۟بَاطِنُ El-Batin, i Padukshmi, ajo është një uzinë e jashtëzakonshme me një sistem të përsosur, madje është një laborator i madh kimik, madje një depo për të furnizuar me ushqime e cila nuk lë pa ushqim asnjërën prej degëve të saj, prej frutave ose gjetheve duke provuar kështu në mënyrë aq të qartë si dielli fuqinë e plotë, drejtësinë, mëshirën e bukur dhe urtësinë brenda Ruajtjes Hyjnore.

Dhe ashtu siç shfaq secila nga farërat, frutat, ana e jashtme e pemës dhe ana e brendshme e saj manifestimet e katër Emrave të bukur Hyjnorë هُوَ ال۟اَوَّلُ وَال۟اٰخِرُ وَالظَّاهِرُ وَال۟بَاطِنُ El-Ev-Vel, El-A‟hir, Edh-Dhahir dhe El-Batin, edhe globi tokësor gjithashtu i shfaq ato dhe demonstron në mënyrë të vetëkuptueshme se Krijuesi, Gjithëruajtësi i Gjithëlavdishëm e Gjithëbujar vepron me një fuqi Absolute, me drejtësi, me urtësi dhe me mëshirë; sepse globi tokësor është si një pemë për sa ka të bëjë me ndryshimin e stinëve vjetore. Nëpërmjet manifestimit të Emrit Hyjnor ال۟اَوَّلُ El-Ev-Vel, i Pari që s‟ka fillim, të gjitha farërat dhe kokrrat që iu lanë në amanet në vjeshtë Ruajtjes Hyjnore, dërgojnë, lëshojnë sythe, rrënjë e degë të pallogaritshme, i mbështesin ato në të gjitha drejtimet, dhe çelin lule të bukura dhe fruta të mirë të pallogaritshëm dhe e veshin tokën me mantelin e zbukuruar të pranverës. Ato farëra dhe bërthama janë listat e parimeve që burojnë nga Kaderi Hyjnor, janë fletët e vogëla të punëve të pemës së verës së kaluar, janë koleksione të zvogëluar në të cilët janë shkruar urdhërat Hyjnorë; madje të gjitha ato farëra e bërthama përfshijnë gjithçka që lidhet me formimin e pemës madhështore të tokës.

Pastaj fundi i pemës vjetore të tokës është -në vjeshtën e dytë- depozitimi i saj në ato enë shumë të vockëla të gjitha detyrat që pema i ka kryer në vjeshtë, të gjitha tesbihatet, lavdërimet dhe dhikrin që ajo i ka recituar përpara Emrave Hyjnorë në përputhje me krijimin e saj, dhe të gjitha fletët e punëve të saj të cilat ajo do t‟i botojë në ringjalljen e pranverës së ardhshme. Të gjitha këto ia dorëzon Dorës së urtësisë së të Gjithëruajtësit të Gjithëlavdishëm dhe duke recituar Emrin e All-llahut هُوَ ال۟اٰخِرُ El-A'hir përpara universit me gjuhë të panumërta.

Ndërsa faqja e dukshme e pemës është hapja e saj treqind mijë lloje universale lulesh, të cilat demonstrojnë treqind mijë shembuj dhe shenja të ringjalljes së të vdekurve; dhe është përhapja e saj ato tryeza të shtruara të të Gjithëmëshirshmit Mëshirëplotë dhe të Gjithëfurnizuesit Gjithëbujar; është dhënia e banketeve të saj për të gjitha qëniet e gjalla. Gjithçka që ndodhet në anën e dukshme të asaj peme përmend dhe reciton Emrin Hyjnor هُوَ الظَّاهِرُ Edh-Dhahir me gjuhët e frutave të saj, të luleve, të ushqimeve dhe të shijeve duke shfaqur aq qartë e shndritshëm si dielli të vërtetën e وَ اِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت۟ “Dhe kur fletët e shkruara të veprave të çdo njeriu do të hapen”.()

Fytyra e brendshme e kësaj peme madhështore është një punishte dhe një uzinë e cila vë në lëvizje në mënyrë të saktë e të rregullt numra të pallogaritshëm makinerish të mirorganizuara dhe fabrikash të mirëbalancuara, të cilat gatuajnë e pjekin mijëra tonelata ushqime nga një peshë e vogël dhe ua japin ato të varfërve dhe të miturve. Ajo punon me një saktësi e balancë të tillë saqë nuk lë asnjë vend për ndërhyrjen e rastësisë. Ashtu si disa engjëj të cilët e lavdërojnë All- llahun me një mijë gjuhë, me fytyrën e brendshme të tokës ajo shpall Emrin Hyjnor هُوَ ال۟بَاطِنُ El-Batin në njëqind mijë mënyra dhe e provon atë.

Ashtu si lidhur me jetën e saj vjetore, toka është si një pemë, dhe e shpjegon qartë Ruajtjen Hyjnore brenda atyre katër Emrave të bukur Hyjnorë, dhe e bën atë një çelës për derën e ringjalljes, po ashtu për sa ka të bëjë me jetën e saj të shekujve dhe të epokave, ajo përsëri është si një pemë e mirorganizuar, frutat e së cilës -për të gjithë shekujt dhe epokat dërgohen në tregun e Ahiretit. Kështu e gjithë toka bëhet si një pasqyrë shumë e madhe për manifestimet e atyre katër emrave Hyjnorë, dhe hap një rrugë aq të gjërë për Ahiretin saqë mendjet tona janë të paafta për ta kapur e përshkruar atë: Prandaj mjaftohemi me sa vijon dhe nuk themi më shumë:

Ashtu si akrepat e një ore javore të cilët numërojnë sekondat, minutat, orët dhe ditët që i ngjasojnë njëri-tjetrit, provojnë dhe tregojnë njëri-tjetrin, dhe ai që e sheh lëvizjen e akrepit të sekondave detyrohet të pranojë lëvizjen e të tjerëve; po ashtu ditët, të cilat numërojnë sekondat e kësaj dynjaje, është një orë e madhe e Krijuesit të Gjithëlavdishëm të qiejve dhe të tokës; dhe vitet që numërojnë minutat e saj, dhe shekujt që tregojnë orët e saj, dhe epokat që bëjnë të njohur ditët e saj; që të gjitha këto i ngjasojnë njëra-tjetrës dhe tregojnë e provojnë njëra-tjetrën.

Nga ky këndvështrim ne e shohim tokën të na informojë ne nëpërmjet shenjave të saja të panumërta për ardhjen e një pranvere të përhershme dhe një mëngjesi të përjetshëm pas këtij dimri të errët të kësaj dynjaje të përkohshme.. ajo informon për këtë me sigurinë e ardhjes së mëngjesit të kësaj nate dhe me sigurinë e ardhjes së pranverës pas këtij dimri. Kështu Emri Hyjnor El-Hafidhu, Gjithëruajtësi së bashku me katër Emrat Hyjnorë -i Pari, i Fundit, i Dukshmi dhe i Padukshmi- i përgjigjen nëpërmjet të vërtetave të lartëpërmendura pyetjes sonë me të cilën ne e pyetëm Krijuesin tonë rreth ringjalljes.

Gjithashtu, meqenëse ne shohim me sytë tonë dhe kuptojmë se

njeriu

është fruti përfundimtar dhe gjithëpërfshirës i pemës së universit..

dhe për sa ka të bëjë me realitetin Muhammedan a.s.m., ai është bërthama e saj origjinale...

ai është shenja më e madhe e Kuranit të Universit..

madje ai është vërseti, shenja mbajtëse e manifestimeve të Emrit më të madh në atë Kuran të Universit si ajeti Kursi në Kuranin e gjithurtë..

është mysafiri më i nderuar në pallatin e Universit..

është funksionari më aktiv i autorizuar për të vepruar mbi banorët e tjerë të pallatit..

është zyrtari, nëpunësi i ngarkuar për të shikuar të ardhurat dhe shpenzimet dhe për mbjelljen dhe kultivimin e kopshteve në lagjen e tokës në qytetin e universit... dhe është ministri i saj më i bujshëm dhe përgjegjësi i pajisur me qindra shkenca dhe mijëra arte..

dhe një inspektor kërkues në mbretërinë e tokës, i dërguar nga ana e Sulltanit të parapërjetshëm dhe të paspërjetshëm dhe një veprues nën vëzhgimin e Tij..

mbikqyrës në rajonin e tokës në vendin e universit, dhe ai që vepron me autoritet sipër saj, aktet e të cilit, të pjesshme dhe universale, regjistrohen...

është një shërbëtor universal, i ngarkuar me një adhurim të gjërë gjithëpërfshirës... është ai i cili ka marrë amanetin më të madh të cilit iu shmangën qiejt, toka dhe malet për ta mbajtur.. dhe para të cilit janë dy rrugë: në njërën nga ato ai është më i mjeri i qënieve të gjalla, dhe në tjetrën është më fatlumi, njëra është për fatkëqinjtë, dhe tjetra për fatlumët...

është vendi i manifestimit të Emrit më të madh të Monarkut të universit dhe një pasqyrë gjithëpërfshirëse e të gjithë Emrave të Tij...

është i adresuari i veçantë i Tij, i synuari për adresimin Hyjnor, është ai që e kupton më mirë Fjalën Hyjnore...

është më i nevojshmi i qënieve të gjalla të universit... është krijesa e gjallë e mjerë i cili ka dëshira, qëllime dhe dhimbje të pakufishme, ka armiq të panumërt dhe gjëra që e dëmtojnë atë pavarësisht varfërisë së tij të pafundme dhe pafuqisë së tij...

ai është më i pasuri lidhur me aftësitë dhe potencialet - midis gjallesave...

më i ndjeshmi dhe më i vuajturi lidhur me kënaqësitë e jetës, ku kënaqësitë e të cilit përzihen me dhimbje të tmerrshme..

është më i përmalluari për pavdekshmëri dhe më i nevojshmi për përjetësi, madje është më i denji për pavdekshmëri...

ai lutet për hir të pavdekshmërisë dhe të përjetshmërisë me dua të pakufishme,

edhe në qoftë se do t'i jepeshin kënaqësitë e të gjithë botës, dëshira e tij për pavdekshmëri nuk do të ngopej -kënaqej-..

është ai që e do deri në shkallën e adhurimit Atë të cilin i ka dhuruar mirësi dhe e bën Atë të dashur tek të tjerët dhe gjithashtu është i dashur.. ai është mrekullia më e madhe e fuqisë së Krijuesit absolut, e të Kërkuarit përjetësisht, madje është çudia e krijimit,

dhe të gjitha aftësitë e tij, të cilat përfshijnë universin, dëshmojnë se ai është krijuar për të shkuar në përjetësi.

Ky njeri, i cili lidhet nëpërmjet këtyre njëzet të vërtetave universale të lartëpërmendura me emrin Hyjnor El-Hakk, i Vërteti, dhe i cili është i lidhur ngushtë me Emrin Hyjnor El-Hafidhu, Gjithëruajtësi të Cilit nuk mund t‟i shmanget asgjë në qiell e në tokë, i Cili shikon nevojën më të papërfillshme të gjallesës më të vogël dhe dëgjon thirrjen e nevojës së saj dhe e ndihmon, dhe duke qenë të lidhura me të gjithë universin veprat e këtij njeriu regjistrohen nga shkruesit e Tij fisnikë.. Ky njeri -ashtu siç kërkohet nga njëzet të vërtetat e lartëpërmendura, me sigurinë më të madhe dhe pa asnjë dyshim do të ketë për të ringjallje dhe gjyq, dhe në përputhje me Emrin Hyjnor El-Hakk, i Vërteti, ai do të marrë shpërblim për shërbimet dhe veprat që ka paraqitur -kryer- dhe do të ndëshkohet për fajet e tij; dhe në përputhje me Emrin Hyjnor El-Hafidhu, Gjithëruajtësi, ai do të merret në pyetje dhe do t‟i bëhet thirrja për të dhënë llogari për veprat e tij, të cilat qofshin të pjesshme apo universale që të gjitha janë regjistruar; dhe nuk ka dyshim se para tij do të hapen dyert e një lumturie të përjetshme dhe të një gostie të amshuar, ose dyert e burgjeve të tmerrshëm dhe të mjerimit të përjetshëm; njeriu i cili ka qenë një oficer me komandë mbi specie të shumta të qënieve në këtë botë, dhe që ka ndërhyrë në to dhe ndonjëherë i ka hedhur ato në rrëmujë, -ai njeri- nuk do të mund të hyjë në dhé pa u pyetur kurrë e pa dhënë llogari për veprat e tij, as nuk do mund të shkrihej në fshehtësi pa u ngritur; nuk mund të mos zgjohet prej gjumit të tij.

Sepse nuk mund të pranohet kurrë me arsye, që të dëgjohet një dua më e fshehur se sa zëzëllima e mizës dhe madje ajo në fakt ndihmohet me gjërat më të domosdoshme të jetës, dhe pastaj të mos dëgjohen duatë -lutjet- të cilat kanë fuqi që të trondisin Arshin, qiejt dhe tokën, të cilat nisen nga ato njëzet të vërteta të lartëpërmendura që bëjnë dua duke kërkuar qëndrueshmëri e përjetshmëri. Gjithashtu nuk do të arsyetohej kurrë me mend, madje do të ishte jashtë sferës së mundësisë që të merreshin nëpër këmbë, të shkileshin e të humbisnin krejtësisht ato të drejta të shumta; madje është e pamundur për shkak të mospasjes aspak kotësi në to -madje as sa krahu i një mize ashtu siç dëshmohet nga rregulli, sistemi dhe përsosmëria e saj- të harxhoheshin krejtësisht kot aftësitë e njeriut të cilat janë të lidhura me ato të vërteta, dhe të shkatërroheshin kot të gjitha shpresat dhe dëshirat e tij të cilat shtrihen për në përjetësi, dhe të shkonin kot të gjitha ato lidhje dhe të vërtetat e shumta të universit të cilat i ushqejnë ato aftësi e dëshira, sepse kjo pamundësi do të ishte një padrejtësi e tillë e tmerrshme dhe një shëmti tiranike e tillë saqë të gjitha qëniet do ta refuzonin dhe do ta hidhnin poshtë duke thënë: Kjo është një pamundësi e njëqindfishtë dhe e papranueshme dhe e pamundur në mijëra aspekte;

madje këtë e refuzojnë të gjitha qëniet të cilat dëshmojnë për Emrat e bukur Hyjnorë: El-Hakk, i Vërteti, El-Hafidhu, Gjithëruajtësi, El-Hakimu, i Gjithurti, El-Xhemilu, i Gjithëbukuri, Hirploti dhe Er-Rahimu, Mëshirëploti. Dhe kështu na përgjigjen këto Emra të bukur Hyjnorë El- Hakk, El-Hafidhu, El-Hakimu, El-Xhemilu dhe Er-Rahimu për pyetjen tonë rreth Ahiretit; dhe ato Emra na flasin duke na thënë: “Ashtu siç jemi ne të vërtetë dhe realitet, dhe të gjitha qëniet që dëshmojnë për ne janë të vërteta, po ashtu ringjallja e të vdekurve është e vërtetë dhe e sigurt.

Po të mos ishte çështja më e qartë se dielli, unë do të shkruaja më shumë, por e shkurtova duke u mjaftuar me shembujt e lartëpërmendur.

Kështu, duke bërë një analogji me çështjet në paragrafet e lartëpërmendur, Secili prej njëqind Emrave të bukur Hyjnorë, madje prej një mijë Emrave të cilët janë orientuar drejt universit e provojnë në mënyrë të vetëkuptueshme nëpërmjet manifestimeve të tyre dhe reflektimeve në qëniet Atë të Cilin ato tregojnë; po ashtu ato e demonstrojnë ringjalljen e të vdekurve dhe Ahiretin, duke i provuar ato në mënyrë të sigurtë.

Gjithashtu, ashtu si nëpërmjet të gjitha dekreteve të Tij në të gjitha shkrimet dhe librat që Ai ka shpallur dhe nëpërmjet të gjithë Emrave të Tij me të cilët Ai përshkruhet dhe ka emëruar Vetveten, Krijuesi ynë na jep ne përgjigje të shenjta e vendimtare për pyetjen me të cilën ne e pyetëm Atë rreth Ahiretit; po ashtu Krijuesi ynë xh.sh. na përgjigjet nëpërmjet gjuhëve të engjëjve të Tij dhe na e bën të njohur Ahiretin në një mënyrë tjetër, sepse melekët thonë:

“Ka pasur qindra ngjarje të sigurta të dëshmuara e të vërtetuara me unanimitet qysh nga koha e Ademit a.s. për takimin tuaj si me qëniet shpirtërore po ashtu edhe me ne; dhe ka shenja e dëshmi të panumërta për ekzistencën dhe për adhurimin tonë dhe për atë të qënieve shpirtërore. Në përputhje mendimi me njëri-tjetrin, ne u kemi thënë udhëheqësve -profetëve- tuaj kur jemi takuar me ta se ne udhëtojmë nëpër banesa të Ahiretit dhe përmes koridoreve të tyre, dhe ne gjithmonë e themi atë që ne shohim gjatë udhëtimit. Ne ju japim sihariqe dhe nuk kemi asnjë dyshim se holle, sallone të bukur e të përjetshëm dhe pallate të stolisur të bukur dhe banesa me dekore përtej tyre janë bërë gati për të pritur mysafirë të nderuar të rëndësishëm dhe janë përgatitur për ardhjen e tyre. Ne ju japim lajme të sigurta për këtë”. Dhe kështu përgjigjen melekët e nderuar rreth pyetjes sonë.

Pastaj Krijuesi ynë Gjithëbujar caktoi për ne mësuesin më të madh.. profesorin më të mirë... modelin më të vertetë dhe udhëzuesin më të drejtë... dhe Ai është Muhammed Hashimiu Arab a.s.m., paqja dhe bekimet e Zotit qofshin mbi të. Krijuesi e dërgoi atë si vulën e të gjithë profetëve a.s. si profetin e fundit. Atëherë, na duhet -para çdo gjëje- ta pyesim profesorin tonë lidhur me pyetjen që i bëmë Krijuesit tonë xh.sh. rreth Ahiretit me qëllim që të përparojmë e të ngjitemi në njohje nga shkalla e „njohjes së sigurisë‟ për tek ato të „shikimit të sigurisë‟ dhe të „sigurisë absolute‟; sepse ky profet i dashur i vertetë dhe i mbështetur nga ana e Krijuesit të Gjithëditur me një mijë mrekulli, ashtu siç është ai një mrekulli e Kuranit, i cili provoi për të gjithë botën se Kurani është Fjala e Zotit xh.sh., është libri i Krijuesit të të gjitha botëve, libër i cili nuk përmban asgjë të shtrembër, po ashtu nëpërmjet dyzet aspekteve të tij, Kurani provon se ai ishte i vërtetë dhe i dërguari i Zotit të të gjitha botëve.

Realiteti i Ringjalljes, të cilin ato dy mrekulli e provojnë –njëra është gjuha e botës së dukshme, me të cilën është konfirmimi dhe vërtetimi i të gjithë pejgamberëve a.s. dhe i Evlijave, dhe tjetra është gjuha e botës së padukshme e cila përmban e përfshin të gjithë librat qiellorë dhe të gjitha të vërtetat e universit- është aq i sigurtë sa dielli në mesditë.

Ndërsa lidhur me pyetjen se përse profetët e mëparshëm a.s. nuk e sqaruan çështjen e Ringjalljes për popujt e tyre ashtu siç e shpjegoi Kurani i gjithurtë?

Arsyeja se pse profetët e mëparshëm nuk e shpjeguan ringjalljen me hollësi ashtu si Kurani ishte se në atë kohë njerëzimi ishte në fazën e fëmijërisë së tij, në fazën primitive të nomadizmit. Dhe siç dihet, sqarimi është i përmbledhur, jo i detajuar në mësimet fillestare.

Përmledhja: Meqenëse shumica e Emrave të bukur Hyjnorë kërkojnë medoemos Ahiretin dhe tregojnë për të, në mënyrë indirekte, duhet medoemos që edhe provat dhe argumentet që tregojnë Emrat e bukur Hyjnorë me rolin e tyre të jenë dëshmi për vërtetimin dhe ndodhjen e Ahiretit.

Dhe meqenëse melekët njoftojnë lidhur me atë çfarë shohin prej banesave të Ahiretit dhe botën e përjetshmërisë, atëherë në mënyrë indirekte duhet medoemos që treguesit dëshmues për ekzistencën e melekëve, për botën e shpirtërave dhe për adhurimin e tyre, edhe ato me rolin e tyre janë tregues e dëshmi që vërtetojnë botën tjetër..

Dhe meqenëse pas unitetit Hyjnor, gjëja më e rëndësishme që profeti Muhammed a.s.m. pretendoi dhe vërtetoi gjatë jetës së tij ishte Ahireti, atëherë sigurisht të gjitha mrekullitë dhe provat e tij të cilat tregojnë profetësinë e tij dhe vërtetësinë e tij, në mënyrë indirekte dëshmojnë ekzistencën e Ahiretit dhe se ai do të vijë.

Dhe meqenëse një e katërta e Kur‟anit është rreth ringjalljes dhe Ahiretit dhe i provon ato me mijra nga vërsetet e tij dhe jep njoftime për to, atëherë medoemos të gjitha dëshmitë dhe provat të cilat tregojnë të vërtetat e Kuranit, në mënyrë indirekte provojnë ekzistencën e Ahiretit.

Tani shikoni se sa e rrënjosur thellë, sa e fortë dhe e sigurt është kjo shtyllë madhështore e besimit.

SEKİZİNCİ MESELE’NİN BİR HÜLÂSASI

Yedinci’de haşri çok makamattan soracaktık. Fakat Hâlık’ımızın isimleriyle verdiği cevap o derece kuvvetli yakîn ve kanaat verdi ki daha başka sorgulara ihtiyaç bırakmadığından orada kısa kestik.

Şimdi bu meselede, âhiret imanının hem âhiretin saadetine hem dünya saadetine dair temin ettiği faydalar ve neticelerinden yüzden biri hülâsa edilecek. Saadet-i uhreviyeye ait kısmı, Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın izahatı daha hiçbir beyana ihtiyaç bırakmamış, onu ona havale ederek ve saadet-i dünyeviyeye ait kısmı izah cihetini Risale-i Nur’a bırakıp yalnız kısa bir hülâsa ile insanın hayat-ı şahsiye ve hayat-ı içtimaiyesine ait yüzer neticelerinden üç dört tanesini beyan ederiz.

Birincisi:

İnsan, sair hayvanata muhalif olarak, hanesiyle alâkadar olduğu misillü dünya ile alâkadardır ve akaribiyle münasebettar olduğu gibi nev-i beşer ile de ciddi ve fıtrî münasebettardır. Ve dünyada muvakkat bekasını arzuladığı gibi bir dâr-ı ebedîde bekasını, aşk derecesinde arzuluyor. Ve midesinin gıda ihtiyacını temin etmeye çalıştığı gibi dünya kadar geniş, belki ebede kadar uzanan sofraları ve gıdaları, akıl ve kalp ve ruh ve insaniyet mideleri için tedarik etmeye fıtraten mecburdur, çabalıyor. Ve öyle arzuları ve matlabları var ki ebedî saadetten başka hiçbir şey onları tatmin etmiyor.

Hattâ Onuncu Söz’de işaret edildiği gibi bir zaman, küçüklüğümde hayalimden sordum: “Sana bir milyon sene ömür ve dünya saltanatı verilmesini fakat sonra ademe ve hiçliğe düşmesini mi istersin? Yoksa bâki fakat âdi ve meşakkatli bir vücudu mu istersin?” dedim. Baktım, ikincisini arzulayıp birincisinden “Âh!” çekti. “Cehennem de olsa beka isterim.” dedi.

İşte madem mahiyet-i insaniyenin bir hizmetkârı olan kuvve-i hayaliyeyi bu dünya lezzetleri tatmin etmiyor. Elbette gayet câmi’ mahiyet-i insaniye, ebediyetle fıtraten alâkadardır. İşte bu hadsiz arzu ve emellere bağlı olduğu halde, sermayesi bir cüz’î cüz-ü ihtiyarî ve fakr-ı mutlak bir insana, âhirete iman ne derece kuvvetli ve kâfi ve vâfi bir hazine, bir medar-ı saadet ve lezzet, bir medar-ı istimdad, bir merci ve dünyanın hadsiz gamlarına karşı bir medar-ı teselli olduğu öyle bir meyve ve faydadır ki onu kazanmak yolunda dünya hayatını feda etse yine ucuzdur.

İkinci meyvesi ve hayat-ı şahsiyeye bakan bir faydası:

Üçüncü Mesele’de izah edilen ve Gençlik Rehberi’nde bir hâşiye bulunan çok ehemmiyetli bir neticedir.

Evet, her insanın her zaman düşündüğü en ehemmiyetli endişesi, mezaristana giren kendi dostları ve akrabaları gibi o idamhaneye girmek keyfiyetidir. Bir tek dostu için ruhunu feda eden o bîçare insanın; binler, belki milyonlar, milyarlar dostları ebedî bir müfarakat içinde idam olmalarını tevehhüm edip cehennem azabından beter bir elem –o düşünmek ucundan– göründüğü vakit, âhirete iman geldi, gözünü açtırdı ve perdeyi kaldırdı. Bak, dedi. O imanla baktı. Cennet lezzetinden haber veren bir lezzet-i ruhaniyeyi o dostları ebedî ölümlerden ve çürümelerden kurtulup mesrurane bir nurani âlemde onu da bekliyorlar vaziyetinde müşahedesiyle aldı. Risale-i Nur’da bu netice hüccetlerle izahına iktifaen kısa kesiyoruz.

Hayat-ı şahsiyeye ait üçüncü bir faydası:

İnsanın sair zîhayatlar üstündeki tefevvuku ve rütbesi ise yüksek seciyeleri ve cem’iyetli istidatları ve küllî ubudiyetleri ve geniş vücudî daireleri itibarıyladır. Halbuki o insan hem ma’dum hem ölü hem karanlık olan geçmiş ve gelecek zamanların ortasında sıkışmış bir kısa zaman olan hazır vaktin mikyasıyla, ölçüsüyle; hamiyeti, muhabbeti, kardeşliği, insaniyeti gibi seciyeler alır.

Mesela, eskiden tanımadığı ve ayrıldıktan sonra da hiç göremeyeceği babasını, kardeşini, karısını, milletini ve vatanını sever, hizmet eder. Ve tam sadakate ve ihlasa pek nadir muvaffak olabilir, o nisbette kemalâtı ve seciyeleri küçülür. Değil hayvanların en ulvisi belki baş aşağı, akıl cihetiyle en bîçaresi ve aşağısı olmak vaziyetine düşeceği sırada, âhirete iman imdada yetişir. Mezar gibi dar zamanını, geçmiş ve gelecek zamanları içine alan pek geniş bir zamana çevirir. Ve dünya kadar, belki ezelden ebede kadar bir daire-i vücud gösterir.

Babasını, dâr-ı saadette ve âlem-i ervahta dahi pederlik münasebetiyle ve kardeşini, tâ ebede kadar uhuvvetini düşünmesiyle ve karısını cennette dahi en güzel bir refika-i hayatı olduğunu bilmesi haysiyetiyle sever, hürmet eder, merhamet eder, yardım eder. Ve o büyük ve geniş daire-i hayatta ve vücuddaki münasebetler için olan ehemmiyetli hizmetleri, dünyanın kıymetsiz işlerine ve cüz’î garazlarına ve menfaatlerine âlet etmez. Ciddi sadakate ve samimi ihlasa muvaffak olarak kemalâtı ve hasletleri, o nisbette derecesine göre yükselmeye başlar. İnsaniyeti teali eder.

Hayat lezzetinde serçe kuşuna yetişmeyen o insan; bütün hayvanat üstünde, kâinatın en müntehab ve bahtiyar bir misafiri ve Sahib-i kâinat’ın en mahbub ve makbul bir abdi olmasıdır. Bu netice dahi Risale-i Nur’da hüccetlerle izahına iktifaen kısa kesildi.

Dördüncü bir faydası ki insanın hayat-ı içtimaiyesine bakıyor:

Risale-i Nur’dan Dokuzuncu Şuâ’da beyan edilen o neticenin bir hülâsası şudur:

Nev-i insanın dörtten birini teşkil eden çocuklar, âhiret imanıyla insanca yaşayabilirler ve insaniyetin istidatlarını taşıyabilirler. Yoksa elîm endişeler içinde, kendini uyutturmak ve unutturmak için çocukça oyuncaklarıyla, haylaz bir hayatla yaşayacak. Çünkü her vakit etrafında onun gibi çocukların ölmesiyle onun nazik dimağında ve ileride uzun arzuları taşıyan zayıf kalbinde ve mukavemetsiz ruhunda öyle bir tesir yapar ki hayatı ve aklı o bîçareye âlet-i azap ve işkence edeceği zamanda, âhiret imanının dersiyle, görmemek için oyuncaklar altında onlardan saklandığı o endişeler yerinde, bir sevinç ve genişlik hissederek der:

“Bu kardeşim veya arkadaşım öldü, cennetin bir kuşu oldu. Bizden daha iyi keyfeder, gezer. Ve validem öldü fakat rahmet-i İlahiyeye gitti, yine beni cennette kucağına alıp sevecek ve ben de o şefkatli anneciğimi göreceğim.” diye insaniyete lâyık bir tarzda yaşayabilir.

Hem insanın bir rub’unu teşkil eden ihtiyarlar; yakında hayatlarının sönmesine ve toprağa girmelerine ve güzel ve sevimli dünyalarının kapanmasına karşı teselliyi ancak ve ancak âhiret imanında bulabilirler. Yoksa o merhametli, muhterem babalar ve fedakâr, şefkatli analar; öyle bir vaveylâ-yı ruhî ve bir dağdağa-i kalbî çekeceklerdi ki dünya onlara meyusane bir zindan ve hayat işkenceli bir azap olurdu.

Fakat âhiret imanı onlara der: “Merak etmeyiniz. Sizin ebedî bir gençliğiniz var, gelecek. Ve parlak bir hayat ve nihayetsiz bir ömür sizi bekliyor. Ve zayi ettiğiniz evlat ve akrabalarınızla sevinçlerle görüşeceksiniz. Ve ettiğiniz bütün iyilikleriniz muhafaza edilmiş, mükâfatlarını göreceksiniz.” diye iman-ı âhiret onlara öyle bir teselli ve inşirah verir ki her birinin yüz ihtiyarlık birden başlarına toplansa onları meyus etmez.

Nev-i insanın üçten birisini teşkil eden gençler; hevesatları galeyanda, hissiyata mağlup, cüretkâr, akıllarını her vakit başına almayan o gençler, âhiret imanını kaybetseler ve cehennem azabını tahattur etmezlerse; hayat-ı içtimaiyede ehl-i namusun malı ve ırzı ve zayıf ve ihtiyarların rahatı ve haysiyeti tehlikede kalır. Bazı bir dakika lezzeti için bir mesud hanenin saadetini mahveder ve bu gibi hapiste dört beş sene azap çeker, canavar bir hayvan hükmüne geçer.

Eğer iman-ı âhiret onun imdadına gelse çabuk aklını başına alır. “Gerçi hükûmet hafiyeleri beni görmüyorlar ve ben onlardan saklanabilirim fakat cehennem gibi bir zindanı bulunan bir Padişah-ı Zülcelal’in melâikeleri beni görüyorlar ve fenalıklarımı kaydediyorlar. Ben başıboş değilim ve vazifedar bir yolcuyum. Ben de onlar gibi ihtiyar ve zayıf olacağım.” diye birden, zulmen tecavüz etmek istediği adamlara karşı bir şefkat, bir hürmet hissetmeye başlar. Bu mananın dahi Risale-i Nur’da bürhanlarıyla izahına iktifaen kısa kesiyoruz.

Hem nev-i beşerin ehemmiyetli bir kısmı, hastalar ve mazlumlar ve bizim gibi musibetzedeler ve fakirler ve ağır ceza alan mahpuslar; eğer iman-ı âhiret onların imdadına yetişmezse, her vakit hastalığın ihtarıyla gözü önüne gelen ölüm ve intikamını alamadığı ve namusunu elinden kurtaramadığı zalimin mağrurane ihaneti ve büyük musibetlerde boşu boşuna malını, evladını kaybetmekle gelen elîm meyusiyeti ve bir iki dakika veya bir iki saat keyif yüzünden beş on sene böyle bir hapis azabını çekmekten gelen kederli sıkıntı, elbette o bîçarelere dünyayı zindan ve hayatı bir işkenceli azaba çevirir.

Eğer âhirete iman imdatlarına yetişse birden onlar nefes alırlar; sıkıntıları, meyusiyetleri ve endişeleri ve intikam hiddetleri derece-i imanına göre kısmen ve bazen tamamen zâil olur.

Hattâ diyebilirim ki benim ve bir kısım kardeşlerimin bu sebepsiz hapsimizde ve dehşetli musibetimizde, eğer iman-ı âhiret yardım etmese idi, bir gün dayanmak ölüm kadar tesir edip bizi hayattan istifa etmeye sevk edecekti. Fakat hadsiz şükür olsun, benim canım kadar sevdiğim pek çok kardeşlerimin bu musibetten gelen elemlerini de çektiğim ve gözüm kadar sevdiğim binler Risale-i Nur risaleleri ve benim yaldızlı ve süslü ve çok kıymettar kitaplarımın ziya’ları ve ağlamalarından teessüflerini çektiğim ve eskiden beri az bir ihaneti ve tahakkümü kaldıramadığım halde, sizi kasemle temin ederim ki:

İman-ı bi’l-âhiret nuru ve kuvveti bana öyle bir sabır ve tahammül ve teselli ve metanet, belki mücahidane, kârlı bir imtihan dersinde daha büyük mükâfatı kazanmak için bir şevk verdi ki ben bu risalenin başında dediğim gibi kendimi Medrese-i Yusufiye unvanına lâyık bir güzel ve hayırlı medresede biliyorum. Ara sıra gelen hastalıklar ve ihtiyarlıktan neş’et eden titizlikler olmasa idi, mükemmel ve rahat-ı kalp ile derslerime daha ziyade çalışacaktım. Her ne ise… Bu makam münasebetiyle saded harici girdi, kusura bakılmasın.

Hem her insanın küçük bir dünyası, belki küçük bir cenneti dahi kendi hanesidir. Eğer iman-ı âhiret o hanenin saadetinde hükmetmezse o aile efradı, her biri şefkat ve muhabbet ve alâkadarlığı derecesinde elîm endişeler ve azaplar çeker. O cenneti, cehenneme döner. Veyahut muvakkat eğlenceler ve sefahetlerle aklını tenvim edip uyutur. Deve kuşu gibi avcıyı görür, kaçamıyor, uçamıyor. Başını kuma sokar, tâ görünmesin. Başını gaflete sokar, tâ ölüm ve zeval ve firak onu görmesin. Divanece, muvakkat, iptal-i his nevinden bir çare bulur.

Çünkü mesela, valide ruhunu feda ettiği evladını daima tehlikelere maruz gördükçe titrer. Ve pederini ve kardeşini eksik olmayan belalardan kurtaramayan evlatlar, daim bir keder, bir korkaklık hisseder. Buna kıyasen bu dağdağalı, kararsız hayat-ı dünyeviyede o mesud zannedilen aile hayatı çok cihetlerle saadetini kaybeder ve kısacık bir hayattaki münasebet ve karabet dahi hakiki sadakati ve samimi ihlası ve garazsız bir hizmeti ve muhabbeti vermez. Ahlâk o nisbette küçülür, belki sukut eder.

Eğer âhirete iman o haneye girse birden ışıklandıracak, ortalarındaki münasebet ve şefkat ve karabet ve muhabbet kısacık bir zaman ölçüsüyle değil belki dâr-ı âhirette, saadet-i ebediyede dahi o münasebetlerin devamı ölçüsüyle samimi hürmet eder, sever, şefkat eder, sadakat eder, kusurlarına bakmaz gibi ahlâk yükseklenir. Hakiki insaniyet saadeti o hanede başlar inkişafa. Bu mana dahi hüccetlerle Risale-i Nur’da beyanına binaen kısa kesildi.

Hem her bir şehir kendi ahalisine geniş bir hanedir. Eğer iman-ı âhiret o büyük aile efradında hükmetmezse güzel ahlâkın esasları olan ihlas, samimiyet, fazilet, hamiyet, fedakârlık, rıza-yı İlahî, sevab-ı uhrevî yerine garaz, menfaat, sahtekârlık, hodgâmlık, tasannu, riya, rüşvet, aldatmak gibi haller meydan alır. Zâhirî asayiş ve insaniyet altında, anarşistlik ve vahşet manaları hükmeder; o hayat-ı şehriye zehirlenir. Çocuklar haylazlığa, gençler sarhoşluğa, kavîler zulme, ihtiyarlar ağlamaya başlarlar.

Buna kıyasen, memleket dahi bir hanedir ve vatan dahi bir millî ailenin hanesidir. Eğer iman-ı âhiret bu geniş hanelerde hükmetse birden samimi hürmet ve ciddi merhamet ve rüşvetsiz muhabbet ve muavenet ve hilesiz hizmet ve muaşeret ve riyasız ihsan ve fazilet ve enaniyetsiz büyüklük ve meziyet o hayatta inkişafa başlarlar.

Çocuklara der: “Cennet var, haylazlığı bırak.” Kur’an dersiyle temkin verir.

Gençlere der: “Cehennem var, sarhoşluğu bırak.” Aklı başlarına getirir.

Zalime der: “Şiddetli azap var, tokat yiyeceksin.” Adalete başını eğdirir.

İhtiyarlara der: “Senin elinden çıkmış bütün saadetlerinden çok yüksek ve daimî bir uhrevî saadet ve taze, bâki bir gençlik seni bekliyorlar. Onları kazanmaya çalış.” Ağlamasını gülmeye çevirir.

Bunlara kıyasen cüz’î ve küllî her bir taifede hüsn-ü tesirini gösterir, ışıklandırır. Nev-i beşerin hayat-ı içtimaiyesiyle alâkadar olan içtimaiyyun ve ahlâkiyyunların kulakları çınlasın!

İşte iman-ı âhiretin binler faydalarından işaret ettiğimiz beş altı numunelerine sairleri kıyas edilse kat’î anlaşılır ki iki cihanın ve iki hayatın medar-ı saadeti yalnız imandır.

Risale-i Nur’da Yirmi Sekizinci Söz’de ve başka risalelerinde, haşrin cismaniyeti cihetinde gelen zayıf şüphelere kuvvetli cevaplarına iktifaen burada yalnız bir kısa işaretle deriz ki:

Esma-i İlahiyenin en cem’iyetli âyinesi cismaniyettedir. Ve hilkat-i kâinattaki makasıd-ı İlahiyenin en zengini ve faal merkezi cismaniyettedir. Ve ihsanat-ı Rabbaniyenin en çok çeşitleri ve rengârenkleri cismaniyettedir. Ve beşerin ihtiyacat dilleriyle Hâlık’ına karşı dualarının ve teşekküratının en kesretli tohumları yine cismaniyettedir. Maneviyat ve ruhaniyat âlemlerinin en mütenevvi çekirdekleri yine cismaniyettedir.

Bunlara kıyasen, yüzer küllî hakikatler cismaniyette temerküz ettiğinden Hâlık-ı Hakîm, zemin yüzünde cismaniyeti çoğaltmak ve mezkûr hakikatlere mazhar eylemek için öyle süratli ve dehşetli bir faaliyetle kafile kafile arkasına mevcudata vücud giydirir, o meşhere gönderir. Sonra onları terhis eder, başkalarını gönderir. Mütemadiyen kâinat fabrikasını işlettirir. Cismanî mahsulatı dokuyup zemini âhirete ve cennete bir fidanlık bahçesi hükmüne getirir.

Hattâ insanın cismanî midesini memnun etmek için o midenin hal diliyle bekasına dair duasını kemal-i ehemmiyetle dinleyip kabul ederek fiilen cevap vermek için hadsiz ve hesapsız ve yüz binler tarzlarda ve binler çeşit çeşit lezzetlerde gayet sanatlı taamları ve gayet kıymetli nimetleri cismaniyete ihzar etmek, bedahetle ve şeksiz gösterir ki dâr-ı âhirette cennetin en çok ve en mütenevvi lezzetleri cismanîdir. Ve saadet-i ebediyenin en ehemmiyetli ve herkesin istediği ve ünsiyet ettiği nimetleri cismanîdir.

Acaba hiçbir cihet-i ihtimali ve imkânı var mı ki bu âdi midenin hal diliyle beka duasını kabul edip nihayetsiz mu’cizatlı maddî taamlar ile onu minnettar ederek her vakit tesadüfsüz, kasdî olarak fiilen cevap veren bir Kadîr-i Rahîm, bir Alîm-i Kerîm, kâinatın en ehemmiyetli neticesi ve arzın halifesi ve o Hâlık’ın güzidesi ve perestişkârı olan nev-i insanın insaniyet mide-i kübrası ile küllî ve yüksek ve daima arzu ettiği ve ünsiyet ettiği ve fıtraten istediği cismanî lezzetleri, dâr-ı bekada verilmesine dair hadsiz umumî duaları kabul olmasın ve haşr-i cismanî ile fiilen cevap verilmesin; onu ebedî minnettar etmesin; âdeta sineğin sesini işitsin, gök gürültüsünü işitmesin ve âdi bir neferin kemal-i ehemmiyetle teçhizatına baksın; orduya hiç bakmasın, ehemmiyet vermesin? Bu yüz derece muhal ve bâtıldır.

Evet وَ فٖيهَا مَا تَش۟تَهٖيهِ ال۟اَن۟فُسُ وَ تَلَذُّ ال۟اَع۟يُنُ âyetinin sarahat-i kat’iyesiyle insan, en ziyade ünsiyet ettiği ve dünyada numunesini tatmış olduğu cismanî lezzetleri cennete lâyık bir tarzda görecek, tadacak. Ve lisan, göz ve kulak gibi azaların ettikleri hâlis şükürler ve hususi ibadetlerin mükâfatları, o uzuvlara mahsus cismanî lezzetler ile verilecektir. Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan o derece cismanî lezzetleri sarîh bir surette beyan eder ki başka teviller ile mana-yı zâhirîyi kabul etmemek, imkân haricindedir.

İşte iman-ı âhiretin meyveleri ve neticeleri gösteriyorlar ki nasıl ki aza-yı insanîden midenin hakikati ve ihtiyacatı, taamların vücuduna kat’î delâlet eder. Öyle de insanın hakikati ve kemalâtı ve fıtrî ihtiyacatı ve ebedî arzuları ve iman-ı âhiretin mezkûr netice ve faydalarını isteyen hakikatleri ve istidatları daha kat’î olarak âhirete ve cennete ve cismanî bâki lezzetlere delâlet ve tahakkuklarına şehadet ettiği gibi bu kâinatın hakikat-i kemalâtı ve manidar tekvinî âyâtı ve insaniyetin mezkûr hakikatler ile alâkadar bütün hakikatleri, dâr-ı âhiretin vücuduna ve tahakkukuna ve haşrin gelmesine ve cennet ve cehennemin açılmasına delâlet ve şehadet ettiklerini, Risale-i Nur eczaları ve bilhassa Onuncu ve Yirmi Sekizinci (İki Makamı), Yirmi Dokuzuncu Sözler ve Dokuzuncu Şuâ ve Münâcat Risaleleri hüccetlerle, parlak ve şüphe bırakmaz bir tarzda ispat etmişler. Onlara havale ederek bu uzun kıssayı kısa kesiyoruz.

Cehenneme dair beyanat-ı Kur’aniye o kadar vâzıh ve zâhirdir ki başka izahata ihtiyaç bırakmamış. Yalnız bir iki zayıf şüpheyi izale edecek iki üç nükteyi, tafsilini Risale-i Nur’a havale edip gayet kısa bir hülâsasını beyan edeceğiz.

Birinci Nükte: Cehennem fikri, geçmiş iman meyvelerinin lezzetlerini korkusuyla kaçırmıyor. Çünkü hadsiz rahmet-i Rabbaniye o korkan adama der: Bana gel, tövbe kapısıyla gir. Tâ cehennemin vücudu değil korkutmak, belki sana cennetin lezzetlerini tam bildirsin ve senin ve hukuklarına tecavüz edilen hadsiz mahlukatın intikamlarını alsın, sizi keyiflendirsin.

Eğer sen dalalette boğulup çıkamıyorsan yine cehennemin vücudu, bin derece idam-ı ebedîden hayırlıdır ve kâfirlere de bir nevi merhamettir. Çünkü insan hattâ yavrulu hayvanat dahi akrabasının ve evladının ve ahbabının lezzetleriyle ve saadetleriyle lezzetlenir, bir cihette mesud olur.

Şu halde sen ey mülhid, dalaletin itibarıyla ya idam-ı ebedî ile ademe düşeceksin veya cehenneme gireceksin! Şerr-i mahz olan adem ise senin bütün sevdiklerin ve saadetleriyle memnun ve bir derece mesud olduğun umum akraba ve asıl ve neslin seninle beraber idam olmasından, binler derece cehennemden ziyade senin ruhunu ve kalbini ve mahiyet-i insaniyeni yandırır. Çünkü cehennem olmazsa cennet de olmaz. Her şey senin küfrün ile ademe düşer.

Eğer sen cehenneme girsen, vücud dairesinde kalsan senin sevdiklerin ve akrabaların ya cennette mesud veya vücud dairelerinde bir cihette merhametlere mazhar olurlar. Demek, herhalde cehennemin vücuduna taraftar olmak sana lâzımdır. Cehennem aleyhinde bulunmak, ademe taraftar olmaktır ki hadsiz dostlarının saadetlerinin hiç olmasına taraftarlıktır.

Evet, cehennem ise hayr-ı mahz olan daire-i vücudun Hâkim-i Zülcelal’inin hakîmane ve âdilane bir hapishane vazifesini gören dehşetli ve celalli bir mevcud ülkesidir. Hapishane vazifesini de görmekle beraber, başka pek çok vazifeleri var. Ve pek çok hikmetleri ve âlem-i bekaya ait hizmetleri var. Ve zebani gibi pek çok zîhayatın celaldarane meskenleridir.

İkinci Nükte: Cehennemin vücudu ve şiddetli azabı, hadsiz rahmete ve hakiki adalete ve israfsız, mizanlı hikmete zıddiyeti yoktur. Belki rahmet ve adalet ve hikmet, onun vücudunu isterler. Çünkü nasıl bin masumların hukukunu çiğneyen bir zalimi cezalandırmak ve yüz mazlum hayvanları parçalayan bir canavarı öldürmek, adalet içinde mazlumlara bin rahmettir. Ve o zalimi affetmek ve canavarı serbest bırakmak, bir tek yolsuz merhamete mukabil yüzer bîçarelere yüzer merhametsizliktir.

Aynen öyle de cehennem hapsine girenlerden olan kâfir-i mutlak, küfrüyle hem esma-i İlahiyenin hukukuna inkâr ile tecavüz hem o esmaya şehadet eden mevcudatın şehadetlerini tekzip ile hukuklarına tecavüz ve mahlukatın o esmaya karşı tesbihkârane yüksek vazifelerini inkâr etmekle hukuklarına tecavüz ve kâinatın gaye-i hilkati ve bir sebeb-i vücudu ve bekası olan tezahür-ü rububiyet-i İlahiyeye karşı ubudiyetlerle mukabelelerini ve âyinedarlıklarını tekzip ile hukukuna bir nevi tecavüz ettiği haysiyetiyle öyle azîm bir cinayet, bir zulümdür ki affa kabiliyeti kalmaz. اِنَّ اللّٰهَ لَا يَغ۟فِرُ اَن۟ يُش۟رَكَ بِهٖ âyetinin tehdidine müstahak olur.

Onu cehenneme atmamak, bir yersiz merhamete mukabil, hukuklarına taarruz edilen hadsiz davacılara hadsiz merhametsizlikler olur. İşte o davacılar, cehennemin vücudunu istedikleri gibi izzet-i celal ve azamet-i kemal dahi kat’î isterler.

Evet, nasıl bir serseri, âsi ve raiyete tecavüz eden bir adam, oranın izzetli hâkimine dese: “Beni hapse atamazsın ve yapamazsın.” diye izzetine dokunsa elbette o şehirde hapis olmasa da o edepsiz için bir hapis yapacak, onu içine atacak.

Aynen öyle de kâfir-i mutlak, küfrüyle izzet-i celaline şiddetle dokunuyor. Ve azamet-i kudretine inkâr ile dokunduruyor. Ve kemal-i rububiyetine tecavüzüyle ilişiyor. Elbette cehennemin pek çok vazifeler için pek çok esbab-ı mûcibesi ve vücudunun hikmetleri olmasa da öyle kâfirler için bir cehennemi halk etmek ve onları içine atmak, o izzet ve celalin şe’nidir.

Hem mahiyet-i küfür dahi cehennemi bildirir. Evet, nasıl ki imanın mahiyeti eğer tecessüm etse lezzetleriyle bir cennet-i hususiye şekline girebilir ve cennetten bu noktadan gizli haber verir.

Aynen öyle de Risale-i Nur’da delilleriyle ispat ve baştaki meselelerde dahi işaret edilmiş ki küfrün ve bilhassa küfr-ü mutlakın ve nifakın ve irtidadın öyle karanlıklı ve dehşetli elemleri ve manevî azapları var. Eğer tecessüm etse o mürted adama bir hususi cehennem olur. Ve büyük cehennemden bu cihette gizli haber verir. Ve bu fidanlık dünya mezraasındaki hakikatçikler âhirette sümbüller vermesi noktasından bu zehirli çekirdek, o zakkum ağacına işaret eder. “Ben onun bir mâyesiyim.” der. “Ve beni kalbinde taşıyan bedbaht için o zakkum ağacının bir hususi numunesi, benim meyvem olur.”

Madem küfür hadsiz hukuka bir tecavüzdür, elbette hadsiz bir cinayettir. Öyle ise hadsiz bir azaba müstahak eder. Madem bir dakika katl, on beş sene cezada (sekiz milyona yakın dakikada) hapis azabını çekmesini adalet-i beşeriye kabul edip maslahata ve hukuk-u âmmeye muvafık görür. Elbette bir küfür, bin katl kadar olması cihetiyle bir dakika küfr-ü mutlak, sekiz milyara yakın dakikalarda azap çekmesi, o kanun-u adalete muvafık geliyor. Bir sene ömrünü o küfürde geçiren, iki trilyon sekiz yüz seksen milyara yakın dakikada azaba müstahak ve خَالِدٖينَ فٖيهَٓا اَبَدًا sırrına mazhar olur. Her ne ise…

Kur’an-ı Hakîm’in cennet ve cehennem hakkındaki mu’cizane izahatı ve Kur’an’ın tefsiri ve ondan gelen Risale-i Nur’un cennet ve cehennemin vücudlarına dair hüccetleri, daha başka beyana ihtiyaç bırakmamışlar.

وَيَتَفَكَّرُونَ فٖى خَل۟قِ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ رَبَّنَا مَا خَلَق۟تَ هٰذَا بَاطِلًا سُب۟حَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ۝ رَبَّنَا اص۟رِف۟ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ اِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا ۝ اِنَّهَا سَٓاءَت۟ مُس۟تَقَرًّا وَمُقَامًا gibi pek çok âyetlerin ve başta Resul-i Ekrem (asm) ve umum peygamberler ve ehl-i hakikatin her vakit dualarında, en ziyade اَجِر۟نَا مِنَ النَّارِ ۝ نَجِّنَا مِنَ النَّارِ ۝ خَلِّص۟نَا مِنَ النَّارِ ve vahiy ve şuhuda binaen onlarca kat’iyet kesbeden cehennemden bizi hıfzeyle, demeleri gösteriyor ki nev-i beşerin en büyük meselesi, cehennemden kurtulmaktır. Ve kâinatın pek çok ehemmiyetli ve muazzam ve dehşetli bir hakikati cehennemdir ki bir kısım o ehl-i şuhud ve keşif ve tahkik onu müşahede eder. Ve bir kısmı tereşşuhatını ve gölgelerini görür, dehşetinden feryat ederler. “Bizi ondan kurtar!” derler.

Evet, bu kâinatta hayır şer, lezzet elem, ziya zulmet, hararet bürudet, güzellik çirkinlik, hidayet dalalet birbirine karşı gelmesi ve içine girmesi, pek büyük bir hikmet içindir. Çünkü şer olmazsa hayır bilinmez. Elem olmazsa lezzet anlaşılmaz. Zulmetsiz ziya, ehemmiyeti olmaz. Soğukla, hararetin dereceleri tahakkuk eder. Çirkinlik ile, hüsnün tek bir hakikati bin hakikat ve binler çeşit hüsün mertebeleri vücud bulur. Cehennemsiz cennetin pek çok lezzetleri gizli kalır. Bunlara kıyasen her şey bir cihette zıddıyla bilinebilir. Ve bir tek hakikati, sümbül verip çok hakikatler olur.

Madem bu karışık mevcudat dâr-ı fâniden dâr-ı bekaya akıp gidiyor; elbette nasıl ki hayır, lezzet, ışık, güzellik, iman gibi şeyler cennete akar. Öyle de şer, elem, karanlık, çirkinlik, küfür gibi zararlı maddeler cehenneme yağar. Ve bu mütemadiyen çalkanan kâinatın selleri o iki havuza girer, durur. Kerametli Yirmi Dokuzuncu Söz’ün âhirindeki remizli nüktelerine havale ederek kısa kesiyoruz.

Ey bu Medrese-i Yusufiyede benim ders arkadaşlarım! Bu dehşetli haps-i ebedîden kurtulmanın kolayı, çaresi; bu dünyevî hapsimizden istifade ederek elimiz mecburiyetle yetişmeyen çok günahlardan kurtulduğumuzla beraber, eski günahlardan tövbe edip farzlarımızı eda ederek her bir saat bu hapisteki ömrümüzü bir gün ibadet hükmüne getirmekle o ebedî hapisten necatımız ve o nurani cennete girmemiz için en iyi bir fırsattır. Bu fırsatı kaçırırsak dünyamız ağladığı gibi âhiretimiz dahi ağlayacak. خَسِرَ الدُّن۟يَا وَ ال۟اٰخِرَةَ tokadını yiyeceğiz.

Bu makam yazıldığı zaman Kurban Bayramı geldi.

اَللّٰهُ اَك۟بَرُ ۝ اَللّٰهُ اَك۟بَرُ ۝ اَللّٰهُ اَك۟بَرُ ler ile nev-i beşerin beşten birisine, üç yüz milyon insanlara birden اَللّٰهُ اَك۟بَرُ dedirmesi; koca küre-i arz, büyüklüğü nisbetinde o اَللّٰهُ اَك۟بَرُ kelime-i kudsiyesini semavattaki seyyarat arkadaşlarına işittiriyor gibi yirmi binden ziyade hacıların Arafat’ta ve iyd’de beraber, birden اَللّٰهُ اَك۟بَرُ demeleri, Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın bin üç yüz sene evvel âl ve sahabeleriyle söylediği ve emrettiği اَللّٰهُ اَك۟بَرُ kelâmının bir nevi aks-i sadâsı olarak rububiyet-i İlahiyenin رَبُّ ال۟اَر۟ضِ وَ رَبُّ ال۟عَالَمٖينَ azamet-i unvanıyla küllî tecellisine karşı geniş ve küllî bir ubudiyetle bir mukabeledir, diye tahayyül ve his ve kanaat ettim.

Sonra, acaba bu kelâm-ı kudsînin bizim meselemizle dahi münasebeti var mı, diye tahattur ettim. Birden hatıra geldi ki başta bu kelâm olarak sair bâkiyat-ı salihat unvanını taşıyan سُب۟حَانَ اللّٰهِ ve اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ ve لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ gibi şeairden çok kelâmlar, cüz’î ve küllî meselemizi ihtar ve tahakkukuna işaret ederler.

Mesela اَللّٰهُ اَك۟بَرُ in bir vech-i manası, Cenab-ı Hakk’ın kudreti ve ilmi her şeyin fevkinde büyüktür, hiçbir şey daire-i ilminden çıkamaz, tasarruf-u kudretinden kaçamaz ve kurtulamaz. Ve korktuğumuz en büyük şeylerden daha büyüktür. Demek haşri getirmekten ve bizi ademden kurtarmaktan ve saadet-i ebediyeyi vermekten daha büyüktür. Her acib ve tavr-ı aklın haricindeki her şeyden daha büyüktür ki مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ âyetinin sarahat-i kat’iyesi ile nev-i beşerin haşri ve neşri, bir tek nefsin icadı kadar o kudrete kolay gelir. Bu mana itibarıyladır ki darb-ı mesel hükmünde, büyük musibetlere ve büyük maksatlara karşı herkes “Allah büyüktür, Allah büyüktür.” der, kendine teselli ve kuvvet ve nokta-i istinad yapar.

Evet, nasıl ki Dokuzuncu Söz’de, bu kelime iki arkadaşıyla bütün ibadatın fihristesi olan namazın çekirdekleri ve hülâsaları ve içinde ve tesbihatında tekrar ile namazın manasını takviye için سُب۟حَانَ اللّٰهِ ۝ اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ ۝ اَللّٰهُ اَك۟بَرُ üç muazzam hakikatlere ve insanın kâinatta gördüğü medar-ı hayret, medar-ı şükran ve medar-ı azamet ve kibriya, acib ve güzel ve büyük, pek çok fevkalâde şeylerden aldığı hayret ve lezzet ve heybetten neş’et eden suallerine pek kuvvetli cevap verdiği gibi On Altıncı Söz’ün âhirinde izah edilen şu:

Nasıl bir nefer, bayramda bir müşir ile beraber huzur-u padişaha girer; sair vakitte zabitinin makamı ile onu tanır. Aynen öyle de her adam hacda bir derece veliler gibi Cenab-ı Hakk’ı رَبُّ ال۟اَرَضِ وَ رَبُّ ال۟عَالَمٖينَ unvanı ile tanımaya başlar. Ve o kibriya mertebeleri kalbine açıldıkça ruhunu istila eden mükerrer ve hararetli hayret suallerine yine اَللّٰهُ اَك۟بَرُ tekrarıyla umumuna cevap verdiği misillü; On Üçüncü Lem’a’nın âhirinde izahı bulunan ki şeytanların en ehemmiyetli desiselerini köküyle kesip cevab-ı kat’î veren yine اَللّٰهُ اَك۟بَرُ olduğu gibi bizim âhiret hakkındaki sualimize de kısa fakat kuvvetli cevap verdiği misillü اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ cümlesi dahi haşri ihtar edip ister.

Bize der: “Manam âhiretsiz olmaz. Çünkü ezelden ebede kadar her kimden ve her kime karşı bütün hamd ve şükür ona mahsustur, ifade ettiğimden bütün nimetlerin başı ve nimetleri hakiki nimet yapan ve bütün zîşuuru ademin hadsiz musibetlerinden kurtaran, yalnız saadet-i ebediye olabilir. Ve benim o küllî manama mukabele eder.”

Evet, her mü’min namazlardan sonra, her gün hiç olmazsa yüz elliden ziyade اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ ۝ اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ şer’an demesi ve manası da ezelden ebede kadar bir hadsiz geniş hamd ve şükrü ifade etmesi ancak ve ancak saadet-i ebediyenin ve cennetin peşin bir fiyatı ve muaccel bir pahasıdır. Ve dünyanın kısa ve fâni elemlerle âlûde olan nimetlerine münhasır olmaz ve mahsus değil ve onlara da ebedî nimetlere vesile olmaları cihetiyle bakar, şükreder.

سُب۟حَانَ اللّٰهِ kelime-i kudsiyesi ise Cenab-ı Hakk’ı şerikten, kusurdan, noksaniyetten, zulümden, aczden, merhametsizlikten, ihtiyaçtan ve aldatmaktan ve kemal ve cemal ve celaline muhalif olan bütün kusurattan takdis ve tenzih etmek manasıyla, saadet-i ebediyeyi ve celal ve cemal ve kemal-i saltanatının haşmetine medar olan dâr-ı âhireti ve ondaki cenneti ihtar edip delâlet ve işaret eder. Yoksa sâbıkan ispat edildiği gibi saadet-i ebediye olmazsa hem saltanatı hem kemali hem celal hem cemal hem rahmeti, kusur ve noksan lekeleriyle lekedar olurlar.

İşte bu üç kudsî kelimeler gibi بِس۟مِ اللّٰهِ ve لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ve sair kelimat-ı mübareke, her biri erkân-ı imaniyenin birer çekirdeği ve bu zamanda keşfedilen et hülâsası ve şeker hülâsası gibi hem erkân-ı imaniyenin hem Kur’an hakikatlerinin hülâsaları ve bu üçü namazın çekirdekleri oldukları gibi Kur’an’ın dahi çekirdekleri ve parlak bir kısım surelerin başlarında pırlanta gibi görünmeleri ve çok sünuhatı tesbihatta başlayan Risale-i Nur’un dahi hakiki madenleri ve esasları ve hakikatlerinin çekirdekleridirler.

Ve velayet-i Ahmediye ve ubudiyet-i Muhammediye aleyhissalâtü vesselâm cihetinde, öyle bir daire-i zikirde, namazdan sonraki tesbihatta bir tarîkat-ı Muhammediyenin (asm) virdidirler ki her namaz vaktinde yüz milyondan ziyade mü’minler beraber, o halka-i kübra-yı zikirde, ellerinde tesbihler سُب۟حَانَ اللّٰهِ otuz üç, اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ otuz üç, اَللّٰهُ اَك۟بَرُ otuz üç defa tekrar ederler.

İşte böyle gayet muhteşem bir halka-i zikirde, sâbıkan beyan ettiğimiz gibi hem Kur’an’ın hem imanın hem namazın hülâsaları ve çekirdekleri olan o üç kelime-i mübarekeyi namazdan sonra otuz üçer defa okumak ne kadar kıymettar ve sevaplı olduğunu elbette anladınız.

Bu risalenin başında Birinci Meselesi namaza dair güzel bir ders olduğu gibi hiç düşünmediğim halde, âdeta ihtiyarsız olarak onun âhiri de namaz tesbihatına dair ehemmiyetli bir ders oldu.

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى اِن۟عَامِهٖ

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

DOKUZUNCU MESELE

بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ

اٰمَنَ الرَّسُولُ بِمَٓا اُن۟زِلَ اِلَي۟هِ مِن۟ رَبِّهٖ وَال۟مُؤ۟مِنُونَ كُلٌّ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَمَلٰٓئِكَتِهٖ وَكُتُبِهٖ وَرُسُلِهٖ لَا نُفَرِّقُ بَي۟نَ اَحَدٍ مِن۟ رُسُلِهٖ ... اِلٰى اٰخِرِ ال۟اٰيَة

Bu âyet-i ecma ve a’lâ ve ekber’in bir küllî ve uzun nüktesini beyan etmeye, bir dehşetli manevî sual ve bir azametli ve İlahî bir nimetin inkişafından neş’et eden bir hal sebebiyet verdiler. Şöyle ki manen ruha geldi:

Neden bir cüz’î hakikat-i imaniyeyi inkâr eden kâfir olur ve kabul etmeyen Müslüman olmaz? Halbuki Allah ve âhirete iman, birer güneş gibi o karanlığı izale etmek lâzım geliyor. Hem neden bir rükün ve hakikat-i imaniyeyi inkâr eden mürted olur, küfr-ü mutlaka düşer ve kabul etmeyen İslâmiyet’ten çıkar? Halbuki sair erkân-ı imaniyeye imanı varsa onu küfr-ü mutlaktan kurtarmak lâzım geliyor.

Elcevap: İman, altı rüknünden çıkan öyle bir vahdanî hakikattir ki tefrik kabul etmez. Ve öyle bir küllîdir ki tecezzi kaldırmaz. Ve öyle bir külldür ki kabil-i inkısam olmazlar. Çünkü her bir rükn-ü imanî, kendini ispat eden hüccetleriyle sair erkân-ı imaniyeyi ispat eder. Her biri, her birisine gayet kuvvetli bir hüccet-i a’zam olur. Öyle ise bütün erkânı, bütün delilleriyle sarsmayan bir fikr-i bâtıl, hakikat nazarında bir tek rüknü, belki bir hakikati iptal edip inkâr edemez. Belki adem-i kabul perdesi altında gözünü kapamakla bir küfr-ü inadî yapabilir. Gitgide küfr-ü mutlaka düşer, insaniyeti mahvolur. Hem maddî hem manevî cehenneme gider.

İşte biz bu makamda, gayet muhtasar işaretlerle ve Meyve Risalesi’nde haşrin ispatında sair erkân-ı imaniye, haşri de ispat ettiklerini kısacık hülâsalarla beyanı gibi bu makamda dahi mücmel fezleke ve muhtasar hülâsalarla Cenab-ı Hakk’ın inayetiyle bu nükte-i a’zam altı noktada beyan edilecek.

BİRİNCİ NOKTA

İman-ı Billah, kendi hüccetleriyle hem sair rükünlerini hem iman-ı bi’l-âhireti ispat eder ki Meyve Risalesi’nin Yedinci Mesele’sinde güzelce göstermiş. Evet, bu hadsiz kâinatı bir saray, bir şehir, bir memleket gibi bütün levazımı ile idare eden ve mizan ve intizam dairesinde çeviren ve hikmetlerle değiştiren ve zerratı ve seyyaratı ve sinekleri ve yıldızları birer muntazam ordu gibi beraber teçhiz ve idare eden ve emir ve iradesi dairesinde mütemadiyen bir ulvi manevra içinde talim ve tavzifatla faaliyete ve seyr ü cevelana ve ubudiyetkârane bir resm-i küşada ve seyahate getiren ezelî ve bâki bir saltanat-ı rububiyet ve ebedî ve daimî bir hâkimiyet-i uluhiyet, hiç mümkün müdür ve hiç akıl kabul eder mi ve hiçbir ihtimal var mı ki o ebedî ve sermedî ve bâki ve daimî saltanatın bâki bir makarrı ve daimî bir medarı ve sermedî bir mazharı olan dâr-ı âhiret olmasın? Bin defa hâşâ!

Demek, Cenab-ı Hakk’ın saltanat-ı rububiyeti ve –Yedinci Mesele’de beyan edildiği gibi– ekser isimleri ve vücub-u vücudunun hüccetleri, âhirete şehadet ederler ve isterler. Ve bu kutb-u imanî ne kadar kuvvetli bir nokta-i istinadı var; gör, bil, görür gibi inan.

Hem nasıl iman-ı billah âhiretsiz olmaz, öyle de Onuncu Söz’de kısa işaretlerle beyan edildiği gibi hiçbir cihette mümkün müdür ve hiç akıl kabul eder mi ki uluhiyet ve mabudiyetin tezahürü için bu kâinatı öyle bir mücessem kitab-ı Samedanî ki her sahifesi bir kitap kadar ve her satırı bir sahife kadar manaları ifade eder. Ve öyle cismanî bir Kur’an-ı Sübhanî ki her bir âyet-i tekviniyesi ve her bir kelimesi, hattâ her bir noktası, her bir harfi birer mu’cize hükmündedir. Ve öyle muhteşem ve içi hadsiz âyâtla ve manidar nakışlarla tezyin edilmiş bir mescid-i Rahmanîdir ki her bir köşesinde bir taife, bir nevi ibadet-i fıtriye ile iştigal eder bir şekilde halk eden bir Allah, bir Mabud-u Bi’l-hak, o kitab-ı kebirin manalarını ders verecek üstadları ve o Kur’an-ı Samedanî’nin âyetlerini tefsir edecek müfessirleri elçi olarak göndermesin ve o mescid-i ekberde hadsiz tarzlarda ibadet edenlere imamları tayin etmesin ve o üstadlara ve müfessirlere ve imamlara fermanları vermesin? Hâşâ, yüz bin hâşâ!

Hem cemal-i rahmetini ve hüsn-ü şefkatini ve kemal-i rububiyetini zîşuurlara göstermek ve onları şükre ve hamde sevk etmek için bu kâinatı öyle bir ziyafetgâh ve bir teşhirgâh ve öyle bir seyrangâh ki hadsiz çeşit çeşit, leziz nimetler ve gayet antika, hadsiz hârika sanatlar içinde dizilmiş bir tarzda halk eden bir Sâni’-i Rahîm ve Kerîm hiç mümkün müdür ve hiç akıl kabul eder mi ki o ziyafetgâhtaki zîşuur mahluklar ile konuşmasın ve onlara o nimetlere mukabil elçileri vasıtasıyla vazife-i teşekküriyeyi ve tezahür-ü rahmetine ve sevdirmesine karşı vazife-i ubudiyeti bildirmesin? Hâşâ, binler hâşâ!

Hem hiç mümkün müdür bir sâni’ sanatını sever, beğendirmek ister; hattâ ağızların bin çeşit zevklerini nazara alması delâletiyle, takdir ve tahsinlerle karşılanmak arzu eder ve her bir sanatıyla kendini hem tanıttırmak hem sevdirmek hem bir çeşit manevî cemalini göstermek ister bir tarzda bu kâinatı antika sanatlarla süslendirdiği halde, kâinattaki zîhayatın kumandanları olan insanlara onların büyüklerinden bir kısmı ile konuşup elçi olarak göndermesin; güzel sanatları takdirsiz ve fevkalâde hüsn-ü esması tahsinsiz ve tanıttırması ve sevdirmesi mukabelesiz kalsın? Hâşâ, yüz bin hâşâ!

Hem bütün zîhayatın ihtiyacat-ı fıtriyeleri için dualarına ve hal dili ile edilen bütün ilticalara ve arzulara, vakti vaktine, kasd ve ihtiyar ve iradeyi gösterir bir tarzda hadsiz in’amlarıyla ve nihayetsiz ihsanatıyla fiilen ve halen sarîh bir surette konuşan bir Mütekellim-i Alîm; hiç mümkün müdür, hiç akıl kabul eder mi, en cüz’î bir zîhayat ile fiilen ve halen konuşsun ve tam derdine derman yetiştiren ihsanıyla derdini dinlesin ve ihtiyacını görsün ve bilsin ve bütün kâinatın en müntehab neticesi ve arzın halifesi ve ekser mahlukat-ı arziyenin kumandanları olan insanların manevî reisleri ile görüşmesin; onlarla, belki her zîhayat ile fiilen ve halen konuştuğu gibi onlar ile kavlen ve kelâmen konuşmasın ve onlara fermanları ve suhuf ve kitapları göndermesin? Hâşâ, hadsiz hâşâ!

Demek iman-ı billah, kat’iyetiyle ve hadsiz hüccetleriyle وَ بِكُتُبِهٖ وَ رُسُلِهٖ yani peygamberlere ve mukaddes kitaplara imanı ispat eder.

Hem hiçbir cihet-i imkânı var mı ve hiç akıl kabul eder mi ki bütün masnuatıyla kendini tanıttırana ve sevdirene ve teşekküratı fiilen ve halen isteyene mukabil; kâinatı velveleye veren hakikat-i Kur’aniye ile zülcelal o sanatkârı, ekmel bir tarzda tanıyıp ve tanıttırıp ve sevip ve sevdirip ve teşekkür edip ve ettirip ve سُب۟حَانَ اللّٰهِ ۝ اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ ۝ اَللّٰهُ اَك۟بَرُ ler ile küre-i arzı semavata işittirecek derecede konuşturup ve kara ve denizleri cezbeye getirecek bir vaziyetle, bin üç yüz sene zarfında nev-i beşerin kemiyeten beşten birisini ve keyfiyeten ve insaniyeten yarısını arkasına alıp o Hâlık’ın bütün tezahürat-ı rububiyetine, geniş ve küllî bir ubudiyetle mukabele eden ve bütün makasıd-ı İlahiyesine karşı Kur’an’ın sureleriyle kâinata ve asırlara bağıran, ders veren, dellâllık eden ve nev-i insanın şerefini ve kıymetini ve vazifesini gösteren ve bin mu’cizatıyla tasdik edilen Muhammed aleyhissalâtü vesselâm, en müntehab mahluku ve en mükemmel elçisi ve en büyük resulü olmasın? Hâşâ ve kellâ! Yüz bin defa hâşâ!

Demek اَش۟هَدُ اَن۟ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ hakikati, bütün hüccetleriyle اَش۟هَدُ اَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللّٰهِ hakikatini ispat eder.

Hem hiç imkân var mı ki bu kâinatın Sâni’i, mahlukatını yüz bin diller ile birbiriyle konuştursun ve onların konuşmalarını işitsin ve bilsin ve kendisi konuşmasın? Hâşâ!

Hem hiç akıl kabul eder mi ki kâinattaki makasıd-ı İlahiyesini bir ferman ile bildirmesin ve muammasını açacak ve mahlukat ne yerden geliyorlar ve ne yere gidecekler ve ne için böyle kafile kafile arkasında buraya gelip bir parça durup geçiyorlar, diye üç dehşetli sual-i umumîye hakiki cevap verecek Kur’an gibi bir kitabı göndermesin? Hâşâ!

Hem hiç mümkün müdür ki on üç asrı ışıklandıran ve her saatte yüz milyon lisanlarda kemal-i hürmetle gezen ve milyonlar hâfızların kalplerinde kudsiyetiyle yazılan ve nev-i beşerin keyfiyeten kısm-ı a’zamını kanunlarıyla idare eden ve nefislerini ve ruhlarını ve kalplerini ve akıllarını terbiye ve tezkiye ve tasfiye ve talim eden ve Risale-i Nur’da kırk vech-i i’cazı ispat edilen ve kırk taife ve tabaka-i nâsa ve her bir tabakaya karşı bir nevi i’cazını gösterdiği kerametli ve hârikalı On Dokuzuncu Mektup’ta beyan olunan ve Muhammed aleyhissalâtü vesselâm bin mu’cizatıyla onun bir mu’cizesi olarak hak kelâmullah olduğu kat’î ispat edilen Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan, hiçbir cihette imkânı var mı ki o Mütekellim-i Ezelî ve o Sâni’-i Sermedî’nin kelâmı ve fermanı olmasın? Hâşâ, yüz bin defa hâşâ ve kellâ!

Demek, iman-ı billah bütün hüccetleriyle Kur’an’ın kelâmullah olduğunu ispat ediyor.

Hem hiç mümkün müdür ki zeminin yüzünü mütemadiyen zîhayatlarla doldurup boşaltan ve kendini tanıttırmak ve ibadet ve tesbihat ettirmek için bu dünyamızı zîşuurlarla şenlendiren bir Sultan-ı Zülcelal, semavatı ve yıldızları boş ve hâlî bıraksın; onlara münasip ahaliyi yaratıp o semavî saraylarda iskân etmesin ve saltanat-ı rububiyetini en büyük memleketinde hademesiz, haşmetsiz, memursuz, elçisiz, yaversiz, nâzırsız, seyircisiz, âbidsiz, raiyetsiz bıraksın? Hâşâ, melekler sayısınca hâşâ!

Hem hiçbir cihette imkânı var mı ki bu kâinatı öyle bir kitap tarzında yazar ki her bir ağacın bütün tarihçe-i hayatını bütün çekirdeklerinde kaydeden ve her bir otun ve çiçeğin bütün vazife-i hayatiyesini bütün tohumlarında yazan ve her bir zîşuurun bütün sergüzeşte-i hayatiyesini hardal gibi küçük kuvve-i hâfızasında gayet mükemmel yazdıran ve bütün mülkünde ve devair-i saltanatında her ameli ve her hâdiseyi müteaddid fotoğraflarla alarak muhafaza eden ve rububiyetin en ehemmiyetli bir esası olan adalet, hikmet ve rahmetin tecellileri ve tahakkukları için koca cennet ve cehennemi ve sırat ve mizan-ı ekberi yaratan bir Hâkim-i Hakîm ve bir Alîm-i Rahîm, insanların kâinatı alâkadar eden amellerini yazdırmasın ve mücazat ve mükâfat için fiillerini kaydettirmesin ve seyyiat ve hasenatlarını kaderin levhalarında yazmasın? Hâşâ, kaderin levh-i mahfuzunda yazılan harfleri adedince hâşâ!

Demek, iman-ı billah hakikati, hüccetleriyle hem melâikeye iman hem kadere iman hakikatlerini dahi kat’î ispat eder. Güneş gündüzü ve gündüz güneşi gösterdiği gibi imanın rükünleri birbirini ispat ederler.

İKİNCİ NOKTA

Başta Kur’an, bütün semavî kitaplar ve suhuflar ve başta Muhammed aleyhissalâtü vesselâm olarak bütün peygamberler aleyhimüsselâm, bütün davaları beş altı esas üzerine dönüyorlar. Mütemadiyen o esasları ders vermeye ve ispat etmeye çalışıyorlar. Onların peygamberliklerine ve doğruluklarına şehadet eden bütün hüccetler ve deliller, o esaslara bakıyorlar. Onların hakkaniyetlerine kuvvet veriyorlar. O esaslar ise iman-ı billah ve iman-ı bi’l-âhiret ve sair rükünlere imandır.

Demek, imanın altı rüknü birbirlerinden ayrılmaları mümkün değildir. Her birisi umumunu ispat eder, ister, iktiza eder. O altı, öyle bir küll ve küllîdir ki tecezzi kabul etmez ve inkısamı imkân haricindedir. Nasıl ki kökü göklerde Tûba ağacı gibi her bir dalı her bir meyvesi her bir yaprağı; o koca ağacın küllî, tükenmez hayatına dayanıyor. O kuvvetli ve güneş gibi zâhir o hayatı inkâr edemeyen, bir tek muttasıl yaprağın hayatını inkâr edemez. Eğer etse o ağaç, dalları ve meyveleri ve yaprakları sayısınca o münkiri tekzip edecek, susturacak. Öyle de iman, altı rükünleriyle aynı vaziyettedir.

Bu makamın başında, altı nokta ve her bir nokta dahi beş nükte olarak altı erkân-ı imaniyeyi otuz altı nüktede beyan etmek niyet edilmişti. Ve baştaki dehşetli suale izahat ile cevap vermek murad etmiştim. Fakat bazı arızalar meydan vermediler. Tahmin ederim ki Birinci Nokta kâfi bir mikyas olmasından daha zekilere ziyade izaha ihtiyaç kalmadı. Ve tam anlaşıldı ki bir Müslüman, bir hakikat-i imaniyeyi inkâr etse küfr-ü mutlaka düşer.

Çünkü başka dinlerin icmallerine mukabil, İslâmiyet’te tam izahat verilmiş, rükünler birbiriyle zincirlenmiş. Muhammed aleyhissalâtü vesselâmı tanımayan, tasdik etmeyen bir Müslüman, Allah’ı da (sıfâtıyla) daha tanımaz ve âhireti bilmez. Bir Müslüman’ın imanı, o kadar kuvvetli ve sarsılmaz hadsiz hüccetlere dayanıyor ki inkârda hiçbir özür kalmıyor. Âdeta akıl, kabulde mecbur oluyor.

ÜÇÜNCÜ NOKTA

Bir zaman اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ dedim. Onun hadsiz geniş manasına mukabil gelecek bir nimet aradım. Birden bu cümle hatıra geldi:

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلَى ال۟اٖيمَانِ بِاللّٰهِ وَعَلٰى وَح۟دَانِيَّتِهٖ وَعَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ وَعَلٰى صِفَاتِهٖ وَاَس۟مَائِهٖ حَم۟دًا بِعَدَدِ تَجَلِّيَاتِ اَس۟مَائِهٖ مِنَ ال۟اَزَلِ اِلَى ال۟اَبَدِ

Ben de baktım, tam mutabıktır. Şöyle ki:…

ONUNCU MESELE EMİRDAĞI ÇİÇEĞİ

Kur’an’da olan tekrarata gelen itirazlara karşı gayet kuvvetli bir cevaptır.

Aziz, sıddık kardeşlerim!

Gerçi bu mesele, perişan vaziyetimden müşevveş ve letafetsiz olmuş. Fakat o müşevveş ibare altında çok kıymetli bir nevi i’cazı kat’î bildim. Maatteessüf ifadeye muktedir olamadım. Her ne kadar ibaresi sönük olsa da Kur’an’a ait olmak cihetiyle hem ibadet-i tefekküriye hem kudsî, yüksek, parlak bir cevherin sadefidir. Yırtık libasına değil, elindeki elmasa bakılsın.

Hem bunu gayet hasta ve perişan ve gıdasız, bir iki gün ramazanda, mecburiyetle gayet mücmel ve kısa ve bir cümlede pek çok hakikatleri ve müteaddid hüccetleri dercederek yazdım. Kusura bakılmasın. (*)

Aziz, sıddık kardeşlerim!

Ramazan-ı şerifte Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ı okurken Risale-i Nur’a işaretleri Birinci Şuâ’da beyan olunan otuz üç âyetten hangisi gelse bakıyordum ki o âyetin sahifesi ve yaprağı ve kıssası dahi Risale-i Nur’a ve şakirdlerine kıssadan hisse almak noktasında bir derece bakıyor. Hususan Sure-i Nur’dan Âyetü’n-Nur, on parmakla Risale-i Nur’a baktığı gibi arkasındaki Âyet-i Zulümat dahi muarızlarına tam bakıyor ve ziyade hisse veriyor. Âdeta o makam, cüz’iyetten çıkıp külliyet kesbeder ve bu asırda o küllînin tam bir ferdi Risale-i Nur ve şakirdleridir diye hissettim.

Evet, Kur’an’ın hitabı, evvela Mütekellim-i Ezelî’nin rububiyet-i âmmesinin geniş makamından hem nev-i beşer, belki kâinat namına muhatap olan zatın geniş makamından hem umum nev-i benî-Âdem’in bütün asırlarda irşadlarının gayet vüs’atli makamından hem dünya ve âhiretin ve arz ve semavatın ve ezel ve ebedin ve Hâlık-ı kâinat’ın rububiyetine ve bütün mahlukatın tedbirine dair kavanin-i İlahiyenin gayet yüksek ve ihatalı beyanatının geniş makamından aldığı vüs’at ve ulviyet ve ihata cihetiyle o hitap, öyle bir yüksek i’caz ve şümul gösterir ki ders-i Kur’an’ın muhataplarından en kesretli taife olan tabaka-i avamın basit fehimlerini okşayan zâhirî ve basit mertebesi dahi en ulvi tabakayı da tam hissedar eder.

Güya kıssadan yalnız bir hisse ve bir hikâye-i tarihiyeden bir ibret değil belki bir küllî düsturun efradı olarak her asra ve her tabakaya hitap ederek taze nâzil oluyor ve bilhassa çok tekrarla اَلظَّالِمٖينَ ، اَلظَّالِمٖينَ deyip tehditleri ve zulümlerinin cezası olan musibet-i semaviye ve arziyeyi şiddetle beyanı, bu asrın emsalsiz zulümlerine kavm-i Âd ve Semud ve Firavun’un başlarına gelen azaplar ile baktırıyor ve mazlum ehl-i imana İbrahim (as) ve Musa (as) gibi enbiyanın necatlarıyla teselli veriyor.

Evet, nazar-ı gaflet ve dalalette, vahşetli ve dehşetli bir ademistan ve elîm ve mahvolmuş bir mezaristan olan bütün geçmiş zaman ve ölmüş karnlar ve asırlar; canlı birer sahife-i ibret ve baştan başa ruhlu, hayattar bir acib âlem ve mevcud ve bizimle münasebettar bir memleket-i Rabbaniye suretinde sinema perdeleri gibi kâh bizi o zamanlara kâh o zamanları yanımıza getirerek her asra ve her tabakaya gösterip yüksek bir i’caz ile ders veren Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan, aynı i’cazla nazar-ı dalalette camid, perişan, ölü, hadsiz bir vahşetgâh olan ve firak ve zevalde yuvarlanan bu kâinatı bir kitab-ı Samedanî, bir şehr-i Rahmanî, bir meşher-i sun’-u Rabbanî olarak o camidatı canlandırarak, birer vazifedar suretinde birbiriyle konuşturup ve birbirinin imdadına koşturup nev-i beşere ve cin ve meleğe hakiki ve nurlu ve zevkli hikmet dersleri veren bu Kur’an-ı Azîmüşşan, elbette her harfinde on ve yüz ve bazen bin ve binler sevap bulunması ve bütün cin ve ins toplansa onun mislini getirememesi ve bütün benî-Âdem’le ve kâinatla tam yerinde konuşması ve her zaman milyonlar hâfızların kalplerinde zevkle yazılması ve çok tekrarla ve kesretli tekraratıyla usandırmaması ve çok iltibas yerleri ve cümleleriyle beraber çocukların nazik ve basit kafalarında mükemmel yerleşmesi ve hastaların ve az sözden müteessir olan ve sekeratta olanların kulağında mâ-i zemzem misillü hoş gelmesi gibi kudsî imtiyazları kazanır ve iki cihanın saadetlerini kendi şakirdlerine kazandırır.

Ve tercümanının ümmiyet mertebesini tam riayet etmek sırrıyla hiçbir tekellüf ve hiçbir tasannu ve hiçbir gösterişe meydan vermeden selaset-i fıtriyesini ve doğrudan doğruya semadan gelmesini ve en kesretli olan tabaka-i avamın basit fehimlerini tenezzülat-ı kelâmiye ile okşamak hikmetiyle en ziyade sema ve arz gibi en zâhir ve bedihî sahifeleri açıp o âdiyat altındaki hârikulâde mu’cizat-ı kudretini ve manidar sutûr-u hikmetini ders vermekle lütf-u irşadda güzel bir i’caz gösterir.

Tekrarı iktiza eden dua ve davet ve zikir ve tevhid kitabı dahi olduğunu bildirmek sırrıyla güzel, tatlı tekraratıyla bir tek cümlede ve bir tek kıssada ayrı ayrı çok manaları, ayrı ayrı muhatap tabakalarına tefhim etmekte ve cüz’î ve âdi bir hâdisede en cüz’î ve ehemmiyetsiz şeyler dahi nazar-ı merhametinde ve daire-i tedbir ve iradesinde bulunmasını bildirmek sırrıyla tesis-i İslâmiyette ve tedvin-i şeriatta sahabelerin cüz’î hâdiselerini dahi nazar-ı ehemmiyete almasında hem küllî düsturların bulunması hem umumî olan İslâmiyet’in ve şeriatın tesisinde o cüz’î hâdiseler, çekirdekler hükmünde çok ehemmiyetli meyveleri verdikleri cihetinde de bir nev-i i’cazını gösterir.

Evet, ihtiyacın tekerrürüyle, tekrarın lüzumu haysiyetiyle yirmi sene zarfında pek çok mükerrer suallere cevap olarak ayrı ayrı çok tabakalara ders veren ve koca kâinatı parça parça edip kıyamette şeklini değiştirerek dünyayı kaldırıp onun yerine azametli âhireti kuracak ve zerrattan yıldızlara kadar bütün cüz’iyat ve külliyatı, tek bir zatın elinde ve tasarrufunda bulunduğunu ispat edecek ve kâinatı ve arz ve semavatı ve anâsırı kızdıran ve hiddete getiren nev-i beşerin zulümlerine, kâinatın netice-i hilkati hesabına gazab-ı İlahî ve hiddet-i Rabbaniyeyi gösterecek hadsiz hârika ve nihayetsiz dehşetli ve geniş bir inkılabın tesisinde binler netice kuvvetinde bazı cümleleri ve hadsiz delillerin neticesi olan bir kısım âyetleri tekrar etmek; değil bir kusur, belki gayet kuvvetli bir i’caz ve gayet yüksek bir belâgat ve mukteza-yı hale gayet mutabık bir cezalettir ve fesahattir.

Mesela, bir tek âyet iken yüz on dört defa tekerrür eden بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ cümlesi, Risale-i Nur’un On Dördüncü Lem’a’sında beyan edildiği gibi arşı ferşle bağlayan ve kâinatı ışıklandıran ve her dakika herkes ona muhtaç olan öyle bir hakikattir ki milyonlar defa tekrar edilse yine ihtiyaç var. Değil yalnız ekmek gibi her gün, belki hava ve ziya gibi her dakika ona ihtiyaç ve iştiyak vardır.

Hem mesela, Sure-i طٰسٓمٓ de sekiz defa tekrar edilen şu اِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ال۟عَزٖيزُ الرَّحٖيمُ âyeti, o surede hikâye edilen peygamberlerin necatlarını ve kavimlerinin azaplarını, kâinatın netice-i hilkati hesabına ve rububiyet-i âmmenin namına o binler hakikat kuvvetinde olan âyeti tekrar ederek, izzet-i Rabbaniye o zalim kavimlerin azabını ve rahîmiyet-i İlahiye dahi enbiyanın necatlarını iktiza ettiğini ders vermek için binler defa tekrar olsa yine ihtiyaç ve iştiyak var ve i’cazlı, îcazlı bir ulvi belâgattır.

Hem mesela, Sure-i Rahman’da tekrar edilen فَبِاَىِّ اٰلَٓاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ âyeti ile Sure-i Mürselât’ta وَي۟لٌ يَو۟مَئِذٍ لِل۟مُكَذِّبٖينَ âyeti, cin ve nev-i beşerin, kâinatı kızdıran ve arz ve semavatı hiddete getiren ve hilkat-i âlemin neticelerini bozan ve haşmet-i saltanat-ı İlahiyeye karşı inkâr ve istihfafla mukabele eden küfür ve küfranlarını ve zulümlerini ve bütün mahlukatın hukuklarına tecavüzlerini, asırlara ve arz ve semavata tehditkârane haykıran bu iki âyet, böyle binler hakikatlerle alâkadar ve binler mesele kuvvetinde olan bir ders-i umumîde binler defa tekrar edilse yine lüzum var ve celalli bir i’caz ve cemalli bir îcaz-ı belâgattır.

Hem mesela, Kur’an’ın hakiki ve tam bir nevi münâcatı ve Kur’an’dan çıkan bir çeşit hülâsası olan Cevşenü’l-Kebir namındaki münâcat-ı Peygamberîde yüz defa سُب۟حَانَكَ يَا لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اَن۟تَ ال۟اَمَانُ ال۟اَمَانُ خَلِّص۟نَا وَ اَجِر۟نَا وَ نَجِّنَا مِنَ النَّارِ cümlesi tekrarında tevhid gibi kâinatça en büyük hakikat ve tesbih ve takdis gibi mahlukatın rububiyete karşı üç muazzam vazifesinden en ehemmiyetli vazifesi ve şakavet-i ebediyeden kurtulmak gibi nev-i insanın en dehşetli meselesi ve ubudiyet ve acz-i beşerînin en lüzumlu neticesi bulunması cihetiyle binler defa tekrar edilse yine azdır.

İşte –namaz tesbihatı gibi ibadetlerden bir kısmının tekrarı sünnet bulunan maddeler gibi– tekrarat-ı Kur’aniye, bu gibi metin esaslara bakıyor. Hattâ bazen bir sahifede iktiza-yı makam ve ihtiyac-ı ifham ve belâgat-ı beyan cihetiyle yirmi defa sarîhan ve zımnen tevhid hakikatini ifade eder. Değil usanç, belki kuvvet ve şevk ve halâvet verir. Risale-i Nur’da, tekrarat-ı Kur’aniye ne kadar yerinde ve münasip ve belâgatça makbul olduğu hüccetleriyle beyan edilmiş.

Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın Mekkiye sureleriyle Medeniye sureleri belâgat noktasında ve i’caz cihetinde ve tafsil ve icmal vechinde birbirinden ayrı olmasının sırr-ı hikmeti şudur ki:

Mekke’de birinci safta muhatap ve muarızları, Kureyş müşrikleri ve ümmileri olduğundan belâgatça kuvvetli bir üslub-u âlî ve îcazlı, mukni, kanaat verici bir icmal ve tesbit için tekrar lâzım geldiğinden ekseriyetçe Mekkî sureleri erkân-ı imaniyeyi ve tevhidin mertebelerini gayet kuvvetli ve yüksek ve i’cazlı bir îcaz ile ifade ve tekrar ederek mebde ve meâdi, Allah’ı ve âhireti, değil yalnız bir sahifede, bir âyette, bir cümlede, bir kelimede belki bazen bir harfte ve takdim-tehir, tarif-tenkir ve hazf-zikir gibi heyetlerde öyle kuvvetli ispat eder ki ilm-i belâgatın dâhî imamları hayretle karşılamışlar.

Risale-i Nur ve bilhassa Kur’an’ın kırk vech-i i’cazını icmalen ispat eden Yirmi Beşinci Söz, zeylleriyle beraber ve nazımdaki vech-i i’cazı hârika bir tarzda beyan ve ispat eden Arabî Risale-i Nur’dan İşaratü’l-İ’caz tefsiri bilfiil göstermişler ki Mekkî sure ve âyetlerde en âlî bir üslub-u belâgat ve en yüksek bir i’caz-ı îcazî vardır.

Amma Medine sure ve âyetlerinin birinci safta muhatap ve muarızları ise Allah’ı tasdik eden Yahudi ve Nasâra gibi ehl-i kitap olduğundan mukteza-yı belâgat ve irşad ve mutabık-ı makam ve halin lüzumundan, sade ve vâzıh ve tafsilli bir üslupla ehl-i kitaba karşı dinin yüksek usûlünü ve imanın rükünlerini değil belki medar-ı ihtilaf olan şeriatın ve ahkâmın ve teferruatın ve küllî kanunların menşeleri ve sebepleri olan cüz’iyatın beyanı lâzım geldiğinden, o sure ve âyetlerde ekseriyetçe tafsil ve izah ve sade üslupla beyanat içinde Kur’an’a mahsus emsalsiz bir tarz-ı beyanla, birden o cüz’î teferruat hâdisesi içinde yüksek, kuvvetli bir fezleke, bir hâtime, bir hüccet ve o cüz’î hâdise-i şer’iyeyi küllîleştiren ve imtisalini iman-ı billah ile temin eden bir cümle-i tevhidiye ve esmaiye ve uhreviyeyi zikreder. O makamı nurlandırır, ulvileştirir, küllîleştirir.

Risale-i Nur, âyetlerin âhirlerinde ekseriyetle gelen اِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ ۝ اِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَى۟ءٍ عَلٖيمٌ ۝ وَهُوَ ال۟عَزٖيزُ الرَّحٖيمُ ۝ وَهُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ gibi tevhidi veya âhireti ifade eden fezlekeler ve hâtimelerde ne kadar yüksek bir belâgat ve meziyetler ve cezaletler ve nükteler bulunduğunu Yirmi Beşinci Söz’ün İkinci Şule’sinin İkinci Nur’unda o fezleke ve hâtimelerin pek çok nüktelerinden ve meziyetlerinden on tanesini beyan ederek o hülâsalarda bir mu’cize-i kübra bulunduğunu muannidlere de ispat etmiş.

Evet Kur’an, o teferruat-ı şer’iye ve kavanin-i içtimaiyenin beyanı içinde birden muhatabın nazarını en yüksek ve küllî noktalara kaldırıp, sade üslubu bir ulvi üsluba ve şeriat dersinden tevhid dersine çevirerek Kur’an’ı hem bir kitab-ı şeriat ve ahkâm ve hikmet hem bir kitab-ı akide ve iman ve zikir ve fikir ve dua ve davet olduğunu gösterip her makamda çok makasıd-ı irşadiye ve Kur’aniyeyi ders vermesiyle Mekkiye âyetlerin tarz-ı belâgatlarından ayrı ve parlak, mu’cizane bir cezalet izhar eder.

Bazen iki kelimede mesela رَبُّ ال۟عَالَمٖينَ ve رَبُّكَ de رَبُّكَ tabiriyle ehadiyeti ve رَبُّ ال۟عَالَمٖينَ ile vâhidiyeti bildirir. Ehadiyet içinde vâhidiyeti ifade eder. Hattâ bir cümlede, bir zerreyi bir göz bebeğinde gördüğü ve yerleştirdiği gibi güneşi dahi aynı âyetle, aynı çekiçle göğün göz bebeğinde yerleştirir ve göğe bir göz yapar.

Mesela خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَ ال۟اَر۟ضَ âyetinden sonra يُولِجُ الَّي۟لَ فِى النَّهَارِ وَ يُولِجُ النَّهَارَ فِى الَّي۟لِ âyetinin akabinde وَ هُوَ عَلٖيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ der. “Zemin ve göklerin haşmet-i hilkatinde kalbin dahi hatıratını bilir, idare eder.” der, tarzında bir beyanat cihetiyle o sade ve ümmiyet mertebesini ve avamın fehmini nazara alan o basit ve cüz’î muhavere, o tarz ile ulvi ve cazibedar ve umumî ve irşadkâr bir mükâlemeye döner.

Ehemmiyetli Bir Sual: Bazen bir hakikat, sathî nazarlara görünmediğinden ve bazı makamlarda cüz’î ve âdi bir hâdiseden yüksek bir fezleke-i tevhidi veya küllî bir düsturu beyan etmekte münasebet bilinmediğinden bir kusur tevehhüm edilir. Mesela “Hazret-i Yusuf aleyhisselâm, kardeşini bir hile ile alması” içinde وَفَو۟قَ كُلِّ ذٖى عِل۟مٍ عَلٖيمٌ diye gayet yüksek bir düsturun zikri, belâgatça münasebeti görünmüyor. Bunun sırrı ve hikmeti nedir?

Elcevap: Her biri birer küçük Kur’an olan ekser uzun sure ve mutavassıtlarda ve çok sahife ve makamlarda yalnız iki üç maksat değil belki Kur’an mahiyeti hem bir kitab-ı zikir ve iman ve fikir hem bir kitab-ı şeriat ve hikmet ve irşad gibi çok kitapları ve ayrı ayrı dersleri tazammun ederek rububiyet-i İlahiyenin her şeye ihatasını ve haşmetli tecelliyatını ifade etmek cihetiyle, kâinat kitab-ı kebirinin bir nevi kıraatı olan Kur’an, elbette her makamda, hattâ bazen bir sahifede çok maksatları takiben marifetullahtan ve tevhidin mertebelerinden ve iman hakikatlerinden ders verdiği haysiyetiyle, öbür makamda mesela, zâhirce zayıf bir münasebetle başka bir ders açar ve o zayıf münasebete çok kuvvetli münasebetler iltihak ederler. O makama gayet mutabık olur, mertebe-i belâgatı yükseklenir.

İkinci Bir Sual: Kur’an’da sarîhan ve zımnen ve işareten, âhiret ve tevhidi ve beşerin mükâfat ve mücazatını binler defa ispat edip nazara vermenin ve her surede her sahifede her makamda ders vermenin hikmeti nedir?

Elcevap: Daire-i imkânda ve kâinatın sergüzeştine ait inkılablarda ve emanet-i kübrayı ve hilafet-i arziyeyi omuzuna alan nev-i beşerin şakavet ve saadet-i ebediyeye medar olan vazifesine dair en ehemmiyetli en büyük en dehşetli meselelerinden en azametlilerini ders vermek ve hadsiz şüpheleri izale etmek ve gayet şiddetli inkârları ve inatları kırmak cihetinde elbette o dehşetli inkılabları tasdik ettirmek ve o inkılablar azametinde büyük ve beşere en elzem ve en zarurî meseleleri teslim ettirmek için Kur’an, binler defa değil belki milyonlar defa onlara baktırsa yine israf değil ki milyonlar kere tekrar ile o bahisler Kur’an’da okunur, usanç vermez, ihtiyaç kesilmez.

Mesela اِنَّ الَّذٖينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُم۟ جَنَّاتٌ تَج۟رٖى مِن۟ تَح۟تِهَا ال۟اَن۟هَارُ ۝ ... خَالِدٖينَ فٖيهَٓا اَبَدًا âyetinin gösterdiği müjde-i saadet-i ebediye hakikati, bîçare beşere her dakika kendini gösteren hakikat-i mevtin hem insanı hem dünyasını hem bütün ahbabını idam-ı ebedîsinden kurtarıp ebedî bir saltanatı kazandırdığından, milyarlar defa tekrar edilse ve kâinat kadar ehemmiyet verilse yine israf olmaz, kıymetten düşmez.

İşte bu çeşit hadsiz kıymettar meseleleri ders veren ve kâinatı bir hane gibi değiştiren ve şeklini bozan dehşetli inkılabları tesis etmekte iknaya ve inandırmaya ve ispata çalışan Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan elbette sarîhan ve zımnen ve işareten binler defa o meselelere nazar-ı dikkati celbetmek; değil israf belki ekmek, ilaç, hava, ziya gibi birer hâcet-i zaruriye hükmünde ihsanını tazelendirir.

Hem mesela اِنَّ ال۟كَافِرٖينَ فٖى نَارِ جَهَنَّمَ ve اَلظَّالِمٖينَ لَهُم۟ عَذَابٌ اَلٖيمٌ gibi tehdit âyetlerini Kur’an gayet şiddetle ve hiddetle ve gayet kuvvet ve tekrarla zikretmesinin hikmeti ise –Risale-i Nur’da kat’î ispat edildiği gibi– beşerin küfrü, kâinatın ve ekser mahlukatın hukukuna öyle bir tecavüzdür ki semavatı ve arzı kızdırıyor ve anâsırı hiddete getirip tufanlar ile o zalimleri tokatlıyor. Ve اِذَٓا اُل۟قُوا فٖيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهٖيقًا وَهِىَ تَفُورُ ۝ تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ ال۟غَي۟ظِ âyetinin sarahatiyle o zalim münkirlere cehennem, öyle öfkeleniyor ki hiddetinden parçalanmak derecesine geliyor.

İşte böyle bir cinayet-i âmmeye ve hadsiz bir tecavüze karşı beşerin küçüklük ve ehemmiyetsizliği noktasına değil belki zalimane cinayetinin azametine ve kâfirane tecavüzünün dehşetine karşı Sultan-ı Kâinat, kendi raiyetinin hukuklarının ehemmiyetini ve o münkirlerin küfür ve zulmündeki nihayetsiz çirkinliğini göstermek hikmetiyle fermanında gayet hiddet ve şiddetle o cinayeti ve cezasını değil bin defa, belki milyonlar ve milyarlar ile tekrar etse yine israf ve kusur değil ki bin seneden beri yüzer milyon insanlar her gün usanmadan kemal-i iştiyakla ve ihtiyaçla okurlar.

Evet, her gün her zaman, herkes için bir âlem gider, taze bir âlemin kapısı kendine açılmasından, o geçici her bir âlemini nurlandırmak için ihtiyaç ve iştiyakla لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ cümlesini binler defa tekrar ile o değişen perdelere ve âlemlere her birisine bir لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ı lamba yaptığı gibi öyle de o kesretli, geçici perdeleri ve tazelenen seyyar kâinatları karanlıklandırmamak ve âyine-i hayatında in’ikas eden suretlerini çirkinleştirmemek ve lehinde şahit olabilen o misafir vaziyetleri aleyhine çevirmemek için o cinayetlerin cezalarını ve Padişah-ı Ezelî’nin şiddetli ve inatları kıran tehditlerini, her vakit Kur’an’ı okumakla tahattur edip nefsin tuğyanından kurtulmaya çalışmak hikmetiyle Kur’an, gayet mu’cizane tekrar eder ve bu derece kuvvet ve şiddet ve tekrarla tehdidat-ı Kur’aniyeyi hakikatsiz tevehhüm etmekten şeytan bile kaçar. Ve onları dinlemeyen münkirlere cehennem azabı ayn-ı adalettir, diye gösterir.

Hem mesela, asâ-yı Musa gibi çok hikmetleri ve faydaları bulunan kıssa-i Musa’nın (as) ve sair enbiyanın kıssalarını çok tekrarında, risalet-i Ahmediyenin hakkaniyetine bütün enbiyanın nübüvvetlerini hüccet gösterip onların umumunu inkâr edemeyen, bu zatın risaletini hakikat noktasında inkâr edemez hikmetiyle ve herkes, her vakit bütün Kur’an’ı okumaya muktedir ve muvaffak olamadığından her bir uzun ve mutavassıt sureyi birer küçük Kur’an hükmüne getirmek için ehemmiyetli erkân-ı imaniye gibi o kıssaları tekrar etmesi; değil israf belki mu’cizane bir belâgattır ve hâdise-i Muhammediye bütün benî-Âdem’in en büyük hâdisesi ve kâinatın en azametli meselesi olduğunu ders vermektir.

Evet, Kur’an’da Zat-ı Ahmediye’ye en büyük makam vermek ve dört erkân-ı imaniyeyi içine almakla لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ rüknüne denk tutulan مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّٰهِ ve risalet-i Muhammediye kâinatın en büyük hakikati ve Zat-ı Ahmediye, bütün mahlukatın en eşrefi ve hakikat-i Muhammediye tabir edilen küllî şahsiyet-i maneviyesi ve makam-ı kudsîsi, iki cihanın en parlak bir güneşi olduğuna ve bu hârika makama liyakatine pek çok hüccetleri ve emareleri, kat’î bir surette Risale-i Nur’da ispat edilmiş. Binden birisi şudur ki:

اَلسَّبَبُ كَال۟فَاعِلِ düsturuyla, bütün ümmetinin bütün zamanlarda işlediği hasenatın bir misli onun defter-i hasenatına girmesi ve bütün kâinatın hakikatlerini, getirdiği nur ile nurlandırması, değil yalnız cin, ins, melek ve zîhayatı, belki kâinatı, semavat ve arzı minnettar eylemesi ve istidat lisanıyla nebatatın duaları ve ihtiyac-ı fıtrî diliyle hayvanatın duaları, gözümüz önünde bilfiil kabul olmasının şehadetiyle milyonlar, belki milyarlar fıtrî ve reddedilmez duaları makbul olan suleha-yı ümmeti her gün o zata salât ü selâm unvanıyla rahmet duaları ve manevî kazançlarını en evvel o zata bağışlamaları ve bütün ümmetçe okunan Kur’an’ın üç yüz bin harfinin her birisinde on sevaptan tâ yüz, tâ bin hasene ve meyve vermesinden yalnız kıraat-ı Kur’an cihetiyle defter-i a’maline hadsiz nurlar girmesi haysiyetiyle o zatın şahsiyet-i maneviyesi olan hakikat-i Muhammediye, istikbalde bir şecere-i tûba-i cennet hükmünde olacağını Allâmü’l-guyub bilmiş ve görmüş, o makama göre Kur’an’ında o azîm ehemmiyeti vermiş ve fermanında ona tebaiyetle ve sünnetine ittiba ile şefaatine mazhariyeti en ehemmiyetli bir mesele-i insaniye göstermiş ve o haşmetli şecere-i tûbanın bir çekirdeği olan şahsiyet-i beşeriyetini ve bidayetteki vaziyet-i insaniyesini ara sıra nazara almasıdır.

İşte Kur’an’ın tekrar edilen hakikatleri bu kıymette olduğundan tekraratında kuvvetli ve geniş bir mu’cize-i maneviye bulunmasına fıtrat-ı selime şehadet eder. Meğer maddiyyunluk taunuyla maraz-ı kalbe ve vicdan hastalığına müptela ola.

قَد۟ يُن۟كِرُ ال۟مَر۟ءُ ضَو۟ءَ الشَّم۟سِ مِن۟ رَمَدٍ وَ يُن۟كِرُ ال۟فَمُ طَع۟مَ ال۟مَاءِ مِن۟ سَقَمٍ kaidesine dâhil olur.

BU ONUNCU MESELE’YE BİR HÂTİME OLARAK İKİ HÂŞİYEDİR

Birincisi: Bundan (*) on iki sene evvel işittim ki en dehşetli ve muannid bir zındık, Kur’an’a karşı suikastını tercümesiyle yapmaya başlamış ve demiş ki: “Kur’an tercüme edilsin, tâ ne mal olduğu bilinsin.” Yani, lüzumsuz tekraratı herkes görsün ve tercümesi onun yerinde okunsun diye dehşetli bir plan çevirmiş.

Fakat Risale-i Nur’un cerh edilmez hüccetleri kat’î ispat etmiş ki Kur’an’ın hakiki tercümesi kabil değil ve lisan-ı nahvî olan lisan-ı Arabî yerinde Kur’an’ın meziyetlerini ve nüktelerini başka lisan muhafaza edemez ve her bir harfi, on adetten bine kadar sevap veren kelimat-ı Kur’aniyenin mu’cizane ve cem’iyetli tabirleri yerinde, beşerin âdi ve cüz’î tercümeleri tutamaz, onun yerinde camilerde okunmaz diye Risale-i Nur, her tarafta intişarıyla o dehşetli planı akîm bıraktı. Fakat o zındıktan ders alan münafıklar, yine şeytan hesabına Kur’an güneşini üflemekle söndürmeye, aptal çocuklar gibi ahmakane ve divanecesine çalışmaları hikmetiyle, bana gayet sıkı ve sıkıcı ve sıkıntılı bir halette bu Onuncu Mesele yazdırıldı tahmin ediyorum. Başkalarla görüşemediğim için hakikat-i hali bilemiyorum.

İkinci Hâşiye: Denizli hapsinden tahliyemizden sonra meşhur Şehir Otelinin yüksek katında oturmuştum. Karşımda güzel bahçelerde kesretli kavak ağaçları birer halka-i zikir tarzında gayet latîf, tatlı bir surette hem kendileri hem dalları hem yaprakları, havanın dokunmasıyla cezbekârane ve cazibedarane hareketle raksları, kardeşlerimin müfarakatlarından ve yalnız kaldığımdan hüzünlü ve gamlı kalbime ilişti. Birden güz ve kış mevsimi hatıra geldi ve bana bir gaflet bastı. Ben, o kemal-i neşe ile cilvelenen o nâzenin kavaklara ve zîhayatlara o kadar acıdım ki gözlerim yaşla doldu. Kâinatın süslü perdesi altındaki ademleri, firakları ihtar ve ihsasıyla kâinat dolusu firakların, zevallerin hüzünleri başıma toplandı.

Birden hakikat-i Muhammediyenin (asm) getirdiği nur, imdada yetişti. O hadsiz hüzünleri ve gamları, sürurlara çevirdi. Hattâ o nurun, herkes ve her ehl-i iman gibi benim hakkımda milyon feyzinden yalnız o vakitte, o vaziyete temas eden imdat ve tesellisi için Zat-ı Muhammediye’ye (asm) karşı ebediyen minnettar oldum. Şöyle ki:

Ol nazar-ı gaflet, o mübarek nâzeninleri; vazifesiz, neticesiz, bir mevsimde görünüp, hareketleri neşeden değil belki güya ademden ve firaktan titreyerek hiçliğe düştüklerini göstermekle, herkes gibi bendeki aşk-ı beka ve hubb-u mehasin ve muhabbet-i vücud ve şefkat-i cinsiye ve alâka-i hayatiyeye medar olan damarlarıma o derece dokundu ki böyle dünyayı bir manevî cehenneme ve aklı bir tazip âletine çevirdiği sırada, Muhammed aleyhissalâtü vesselâmın beşere hediye getirdiği nur perdeyi kaldırdı; idam, adem, hiçlik, vazifesizlik, abes, firak, fânilik yerinde o kavakların her birinin yaprakları adedince hikmetleri, manaları ve Risale-i Nur’da ispat edildiği gibi üç kısma ayrılan neticeleri ve vazifeleri var, diye gösterdi:

Birinci kısım neticeleri: Sâni’-i Zülcelal’in esmasına bakar. Mesela, nasıl ki bir usta hârika bir makineyi yapsa onu takdir eden herkes o zata “Mâşâallah, bârekellah” deyip alkışlar. Öyle de o makine dahi ondan maksud neticeleri tam tamına göstermesiyle, lisan-ı haliyle ustasını tebrik eder, alkışlar. Her zîhayat ve her şey böyle bir makinedir, ustasını tebriklerle alkışlar.

İkinci kısım hikmetleri ise: Zîhayatın ve zîşuurun nazarlarına bakar. Onlara şirin bir mütalaagâh, birer kitab-ı marifet olur. Manalarını zîşuurun zihinlerinde ve suretlerini kuvve-i hâfızalarında ve elvah-ı misaliyede ve âlem-i gaybın defterlerinde daire-i vücudda bırakıp sonra âlem-i şehadeti terk eder, âlem-i gayba çekilir. Demek, surî bir vücudu bırakır, manevî ve gaybî ve ilmî çok vücudları kazanır.

Evet, madem Allah var ve ilmi ihata eder. Elbette adem, idam, hiçlik, mahv, fena; hakikat noktasında ehl-i imanın dünyasında yoktur ve kâfir münkirlerin dünyaları ademle, firakla, hiçlikle, fânilikle doludur. İşte bu hakikati, umumun lisanında gezen bu gelen darb-ı mesel ders verip der: “Kimin için Allah var, ona her şey var ve kimin için yoksa her şey ona yoktur, hiçtir.”

Elhasıl: Nasıl ki iman, ölüm vaktinde insanı idam-ı ebedîden kurtarıyor; öyle de herkesin hususi dünyasını dahi idamdan ve hiçlik karanlıklarından kurtarıyor. Ve küfür ise hususan küfr-ü mutlak olsa hem o insanı hem hususi dünyasını ölümle idam edip manevî cehennem zulmetlerine atar. Hayatının lezzetlerini acı zehirlere çevirir. Hayat-ı dünyeviyeyi âhiretine tercih edenlerin kulakları çınlasın. Gelsinler, buna ya bir çare bulsunlar veya imana girsinler. Bu dehşetli hasarattan kurtulsunlar.

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

Duanıza çok muhtaç ve size çok müştak kardeşiniz

Said Nursî

Onuncu Mesele Münasebetiyle Hüsrev’in Üstadına Yazdığı Mektup

Çok sevgili üstadım efendim!

Cenab-ı Hakk’a hadsiz şükürler olsun, iki aylık iftirak üzüntülerini ve muhaberesizlik ızdıraplarını hafifleştiren ve kalplerimize taze hayat bahşeden ve ruhlarımıza yeni, safi bir nesîm ihda eden Kur’an’ın celalli ve izzetli, rahmetli ve şefkatli âyetlerindeki tekraratın mehasinini ta’dad eden, hikmet-i tekrarının lüzum ve ehemmiyetini izah eden ve Risale-i Nur’un bir hârika müdafaası olan Denizli Meyvesinin Onuncu Meselesi namını alan “Emirdağı Çiçeği”ni aldık. Elhak, takdir ve tahsine çok lâyık olan bu çiçeği kokladıkça ruhumuzdaki iştiyak yükseldi. Dokuz aylık hapis sıkıntısına mukabil, Meyve’nin Dokuz Meselesi nasıl beraetimize büyük bir vesile olmakla güzelliğini göstermiş ise Onuncu Meselesi olan çiçeği de Kur’an’ın îcazlı i’cazındaki hârikaları göstermekle o nisbette güzelliğini göstermektedir.

Evet, sevgili üstadım, gülün çiçeğindeki fevkalâde letafet ve güzellik, ağacındaki dikenleri nazara hiç göstermediği gibi; bu nurani çiçek de bize dokuz aylık hapis sıkıntısını unutturacak bir şekilde o sıkıntılarımızı da hiçe indirmiştir.

Mütalaasına doyulmayacak şekilde kaleme alınan ve akılları hayrete sevk eden bu nurani çiçek, muhtevi olduğu çok güzelliklerinden bilhassa Kur’an’ın tercümesi suretiyle nazar-ı beşerde âdileştirilmek ihanetine mukabil; o tekraratın kıymetini tam göstermekle, Kur’an’ın cihan-değer ulviyetini meydana koymuştur.

Sâliklerinin her asırda fevkalâde bir metanetle sarılmaları ile ve emir ve nehyine tamamen inkıyad etmeleriyle, güya yeni nâzil olmuş gibi tazeliği ispat edilmiş olan Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın, bütün asırlarda, zalimlerine karşı şiddetli ve dehşetli ve tekrarlı tehditleri ve mazlumlarına karşı şefkatli ve rahmetli mükerrer taltifleri, hususuyla bu asrımıza bakan tehdidatı içinde zalimlerine misli görülmemiş bir halette, sanki feze’-i ekberden bir numuneyi andıran semavî bir cehennemle altı yedi seneden beri mütemadiyen feryad u figan ettirmesi ve keza mazlumlarının bu asırdaki küllî fertleri başında Risale-i Nur talebelerinin bulunması ve hakikaten bu talebeleri de ümem-i sâlifenin enbiyalarına verilen necatlar gibi pek büyük umumî ve hususi necatlara mazhar etmesi ve muarızları olan dinsizlerin cehennemî azapla tokatlanmalarını göstermesi hem iki güzel ve latîf hâşiyelerle hâtime verilmek suretiyle çiçeğin tamam edilmesi, bu fakir talebeniz Hüsrev’i o kadar büyük bir sürurla sonsuz bir şükre sevk etti ki bu güzel çiçeğin verdiği sevinç ve süruru, müddet-i ömrümde hissetmediğimi sevgili üstadıma arz ettiğim gibi kardeşlerime de kerratla söylemişim.

Cenab-ı Hak, zayıf ve tahammülsüz omuzlarına pek azametli bâr-ı sakîl tahmil edilen siz sevgili üstadımızdan ebediyen razı olsun. Ve yüklerinizi tahfif etmekle yüzlerinizi ebede kadar güldürsün, âmin!

Evet, sevgili üstadım, biz; Allah’tan, Kur’an’dan, Habib-i Zîşan’dan ve Risale-i Nur’dan ve Kur’an dellâlı siz sevgili üstadımızdan ebediyen razıyız. Ve intisabımızdan hiçbir cihetle pişmanlığımız yok. Hem kalbimizde zerre kadar kötülük etmek için niyet yok. Biz ancak Allah’ı ve rızasını istiyoruz. Gün geçtikçe, rızası içinde, Cenab-ı Hakk’a vuslat iştiyaklarını kalbimizde teksif ediyoruz. Bilâ-istisna bize fenalık edenleri Cenab-ı Hakk’a terk etmekle affetmek ve bilakis bize zulmeden o zalimler de dâhil olduğu halde, herkese iyilik etmek, Risale-i Nur talebelerinin kalplerine yerleşen bir şiar-ı İslâm olduğunu, biz istemeyerek ilan eden Hazret-i Allah’a hadsiz hudutsuz şükürler ediyoruz.

Çok kusurlu talebeniz

Hüsrev

ON BİRİNCİ MESELE

Meyve’nin On Birinci Mesele’sinin başı, bir meyvesi cennet ve biri saadet-i ebediye ve biri rü’yetullah olan iman şecere-i kudsiyesinin hadsiz, küllî ve cüz’î meyvelerinden yüzer numuneleri Risale-i Nur’da beyan ve hüccetlerle ispat edildiğinden, izahını Siracünnur’a havale edip küllî erkânının değil belki cüz’î ve cüzlerin, cüz’î ve hususi meyvelerinden birkaç numune beyan edilecek.

Birisi: Bir gün bir duada “Yâ Rabbî! Cebrail, Mikâil, İsrafil, Azrail hürmetlerine ve şefaatlerine, beni cin ve insin şerlerinden muhafaza eyle!” mealinde duayı dediğim zaman, herkesi titreten ve dehşet veren Azrail namını zikrettiğim vakit gayet tatlı ve tesellidar ve sevimli bir halet hissettim. Elhamdülillah, dedim. Azrail’i cidden sevmeye başladım. Melâikeye iman rüknünün bu cüz’î ferdinin pek çok meyvelerinden yalnız bir cüz’î meyvesine gayet kısa bir işaret ederiz.

Birisi: İnsanın en kıymetli ve üstünde titrediği malı, onun ruhudur. Onu zayi olmaktan ve fenadan ve başıboşluktan muhafaza etmek için kuvvetli ve emin bir ele teslimin derin bir sevinç verdiğini kat’î hissettim. Ve insanın amelini yazan melekler hatırıma geldi. Baktım, aynen bu meyve gibi çok tatlı meyveleri var.

Birisi: Her insan kıymetli bir sözünü ve fiilini bâkileştirmek için iştiyakla kitabet ve şiir hattâ sinema ile hıfzına çalışır. Hususan o fiillerin cennette bâki meyveleri bulunsa daha ziyade merak eder. “Kiramen Kâtibîn” insanın omuzlarında durup onları ebedî manzaralarda göstermek ve sahiplerine daimî mükâfat kazandırmak, o kadar bana şirin geldi ki tarif edemem.

Sonra ehl-i dünyanın, beni hayat-ı içtimaiyedeki her şeyden tecrit etmek içinde bütün kitaplarımdan ve dostlarımdan ve hizmetçilerimden ve teselli verici işlerden ayrı düşürmeleriyle beraber, gurbet vahşeti beni sıkarken ve boş dünya başıma yıkılırken melâikeye imanın pek çok meyvelerinden birisi imdadıma geldi. Kâinatımı ve dünyamı şenlendirdi, melekler ve ruhanîlerle doldurdu, âlemimi sevinçle güldürdü. Ve ehl-i dalaletin dünyaları vahşet ve boşluk ve karanlıkla ağladıklarını gösterdi.

Hayalim bu meyvenin lezzetiyle mesrur iken umum peygamberlere imanın pek çok meyvelerinden buna benzer bir tek meyvesini aldı, tattı. Birden, bütün geçmiş zamanlardaki enbiyalarla yaşamış gibi onlara imanım ve tasdikim, o zamanları ışıklandırdı ve imanımı küllî yapıp genişlendirdi. Ve Âhir Zaman Peygamberimizin imana ait olan davalarına binler imza bastırdı, şeytanları susturdu.

Birden Hikmetü’l-İstiaze Lem’ası’nda kat’î cevabı bulunan bir sual kalbime geldi ki:

“Bu meyveler gibi hadsiz tatlı semereler ve faydalar ve hasenatın gayet güzel neticeleri ve menfaatleri ve Erhamü’r-Râhimîn’in gayet merhametkârane tevfikleri ve inayetleri ehl-i hidayete yardım edip kuvvet verdikleri halde, ehl-i dalalet neden çok defa galebe eder ve bazen yirmisi, yüz tane ehl-i hidayeti perişan eder?” diye manen benden soruldu. Ve bu tefekkür içinde, şeytanın gayet zayıf desiselerine karşı Kur’an’ın büyük tahşidatı ve melâikeleri ve Cenab-ı Hakk’ın yardımını ehl-i imana göndermesi hatıra geldi. Risale-i Nur’un onun hikmetini kat’î hüccetlerle izahına binaen, o sualin cevabına gayet kısa bir işaret ederiz:

Evet, bazen serseri ve gizli, muzır bir adamın bir saraya ateş atmaya çalışması yüzünden –yüzer adamın yapması gibi– yüzer adamın muhafazası ile ve bazen devlete ve padişaha iltica ile o sarayın vücudu devam edebilir. Çünkü onun vücudu, bütün şeraitin ve erkânın ve esbabın vücuduyla olabilir. Fakat onun ademi ve harap olması bir tek şartın ademiyle vaki ve bir serserinin bir kibritiyle yanıp mahvolduğu gibi, ins ve cin şeytanları az bir fiil ile büyük tahribat ve dehşetli manevî yangınlar yaparlar.

Evet, bütün fenalıklar ve günahlar ve şerlerin mâyesi ve esasları ademdir, tahriptir. Sureten vücudun altında, adem ve bozmak saklıdır.

İşte cinnî ve insî şeytanlar ve şerirler, bu noktaya istinaden gayet zayıf bir kuvvetle hadsiz bir kuvvete karşı dayanıp, ehl-i hak ve hakikati Cenab-ı Hakk’ın dergâhına ilticaya ve kaçmaya her vakit mecbur ettiğinden, Kur’an onları himaye için büyük tahşidat yapar. Doksan dokuz esma-i İlahiyeyi onların ellerine verir. O düşmanlara karşı sebat etmelerine çok şiddetli emirler verir.

Bu cevaptan, birden pek büyük bir hakikatin ucu ve azametli, dehşetli bir meselenin esası göründü. Şöyle ki:

Nasıl ki cennet, bütün vücud âlemlerinin mahsulatını taşıyor ve dünyanın yetiştirdiği tohumları bâkiyane sümbüllendiriyor, öyle de cehennem dahi hadsiz dehşetli adem ve hiçlik âlemlerinin çok elîm neticelerini göstermek için o adem mahsulatlarını kavuruyor ve o dehşetli cehennem fabrikası, sair vazifeleri içinde, âlem-i vücud kâinatını âlem-i adem pisliklerinden temizlettiriyor. Bu dehşetli meselenin şimdilik kapısını açmayacağız. İnşâallah sonra izah edilecek.

Hem meleklere iman meyvesinden bir cüzü ve Münker ve Nekir’e ait bir numunesi şudur:

Herkes gibi ben dahi muhakkak gireceğim, diye mezarıma hayalen girdim. Ve kabirde yalnız, kimsesiz, karanlık, soğuk, dar bir haps-i münferidde bir tecrid-i mutlak içindeki tevahhuş ve meyusiyetten tedehhüş ederken, birden Münker ve Nekir taifesinden iki mübarek arkadaş çıkıp geldiler. Benimle münazaraya başladılar. Kalbim ve kabrim genişlediler, nurlandılar, hararetlendiler; âlem-i ervaha pencereler açıldı. Ben de şimdi hayalen ve istikbalde hakikaten göreceğim o vaziyete bütün canımla sevindim ve şükrettim.

Sarf ve nahiv ilmini okuyan bir medrese talebesinin vefat edip, kabirde Münker ve Nekir’in مَن رَبُّكَ “Senin Rabb’in kimdir?” diye suallerine karşı, kendini medresede zannedip nahiv ilmi ile cevap vererek: “مَن ۟ mübtedadır, رَبُّكَ onun haberidir; müşkül bir meseleyi benden sorunuz, bu kolaydır.” diyerek hem o melâikeleri hem hazır ruhları hem o vakıayı müşahede eden orada bulunan bir keşfe’l-kubur velisini güldürdü ve rahmet-i İlahiyeyi tebessüme getirdi, azaptan kurtulduğu gibi; Risale-i Nur’un bir şehit kahramanı olan merhum Hâfız Ali, hapiste Meyve Risalesi’ni kemal-i aşkla yazarken ve okurken vefat edip kabirde melâike-i suale mahkemedeki gibi Meyve hakikatleri ile cevap verdiği misillü; ben de ve Risale-i Nur şakirdleri de o suallere karşı Risale-i Nur’un parlak ve kuvvetli hüccetleriyle istikbalde hakikaten ve şimdi manen cevap verip onları tasdike ve tahsine ve tebrike sevk edecekler, inşâallah.

Hem meleklere imanın saadet-i dünyeviyeye medar cüz’î bir numunesi şudur ki:

İlmihalden iman dersini alan bir masum çocuğun, yanında ağlayan ve masum bir kardeşinin vefatı için vaveylâ eden diğer bir çocuğa: “Ağlama, şükreyle. Senin kardeşin meleklerle beraber cennete gitti; orada gezer, bizden daha iyi keyfedecek, melekler gibi uçacak, her yeri seyredebilir.” deyip feryat edenin ağlamasını tebessüme ve sevince çevirmesidir.

Ben de aynen bu ağlayan çocuk gibi bu hazîn kışta ve elîm bir vaziyetimde gayet elîm iki vefat haberini aldım. Biri, hem âlî mekteplerde birinciliği kazanan hem Risale-i Nur’un hakikatlerini neşreden biraderzadem merhum Fuad; ikincisi, hacca gidip sekerat içinde tavaf ederken tavaf içinde vefat eden âlime Hanım namındaki merhume hemşirem. Bu iki akrabamın ölümleri, İhtiyar Risalesi’nde yazılan merhum Abdurrahman’ın vefatı gibi beni ağlatırken; imanın nuruyla o masum Fuad, o saliha Hanım, insanlar yerinde meleklere, hurilere arkadaş olduklarını ve bu dünyanın tehlike ve günahlarından kurtulduklarını manen, kalben gördüm. O şiddetli hüzün yerinde büyük bir sevinç hissedip hem onları hem Fuad’ın pederi kardeşim Abdülmecid’i hem kendimi tebrik ederek Erhamü’r-Râhimîn’e şükrettim. Bu iki merhumeye rahmet duası niyetiyle buraya yazıldı, kaydedildi.

Risale-i Nur’daki bütün mizanlar ve muvazeneler, imanın saadet-i dünyeviyeye ve uhreviyeye medar meyvelerini beyan ederler. Ve o küllî ve büyük meyveler, bu dünyada gösterdikleri saadet-i hayatiye ve lezzet-i ömür cihetiyle her mü’minin imanı ona bir saadet-i ebediyeyi kazandıracak belki sümbül verecek ve o surette inkişaf edecek, diye haber verirler.

Ve o küllî ve pek çok meyvelerinden beş meyvesi, meyve-i mi’rac olarak Otuz Birinci Söz’ün âhirinde ve beş meyvesi Yirmi Dördüncü Söz’ün Beşinci Dal’ında numune olarak yazılmış. Erkân-ı imaniyenin her birinin ayrı ayrı pek çok belki hadsiz meyveleri olduğu gibi mecmuunun birden çok meyvelerinden bir meyvesi, koca cennet ve biri de saadet-i ebediye ve biri de belki en tatlısı da rü’yet-i İlahiyedir, diye başta demiştik. Ve Otuz İkinci Söz’ün âhirindeki muvazenede, imanın saadet-i dâreyne medar bir kısım semereleri güzel izah edilmiş.

İman-ı bi’l-kader rüknünün kıymettar meyveleri bu dünyada bulunduğuna bir delil, umum lisanında مَن۟ اٰمَنَ بِال۟قَدَرِ اَمِنَ مِنَ ال۟كَدَرِ darb-ı mesel olmuştur. Yani “Kadere iman eden, gamlardan kurtulur.” Risale-i Kader’in âhirinde güzel bir temsil ile iki adamın şahane bir sarayın bahçesine girmesiyle, bir küllî meyvesi beyan edilmiş. Hattâ ben kendi hayatımda binler tecrübelerimle gördüm ve bildim ki kadere iman olmazsa hayat-ı dünyeviye saadeti mahvolur. Elîm musibetlerde ne vakit kadere iman cihetine bakardım; musibet gayet hafifleşiyor, görüyordum. Ve kadere iman etmeyen nasıl yaşayabilir, diye hayret ederdim.

Melâikeye iman rüknünün küllî meyvelerinden birisine, Yirmi İkinci Söz’ün İkinci Makam’ında şöyle işaret edilmiş ki:

Azrail aleyhisselâm Cenab-ı Hakk’a münâcat edip demiş: “Kabz-ı ervah vazifesinde senin ibadın benden küsecekler, şekva edecekler.” Ona cevaben denilmiş: “Senin vazifene hastalıkları ve musibetleri perde yapacağım. Tâ ibadımın şekvaları onlara gitsin, sana gelmesin.”

Aynen bu perdeler gibi Azrail aleyhisselâmın vazifesi de bir perdedir. Tâ haksız şekvalar Cenab-ı Hakk’a gitmesin. Çünkü ölümdeki hikmet ve rahmet ve güzellik ve maslahat cihetini herkes göremez. Zâhire bakıp itiraz eder, şekvaya başlar. İşte bu haksız şekvalar Rahîm-i Mutlak’a gitmemek hikmetiyle Azrail aleyhisselâm perde olmuş.

Aynen bunun gibi bütün meleklerin, belki bütün esbab-ı zâhiriyenin vazifeleri, izzet-i rububiyetin perdeleridir. Tâ güzellikleri görünmeyen ve hikmetleri bilinmeyen şeylerde kudret-i İlahiyenin izzeti ve kudsiyeti ve rahmetinin ihatası muhafaza edilsin, itiraza hedef olmasın ve hasis ve ehemmiyetsiz ve merhametsiz şeyler ile kudretin mübaşereti nazar-ı zâhirîde görünmesin. Yoksa hiçbir sebebin hakiki tesiri ve icada hiç kabiliyeti olmadığını, her şeyde tevhid sikkeleri kat’î gösterdiğini, Risale-i Nur hadsiz delilleriyle ispat etmiş.

Halk etmek, icad etmek ona mahsustur. Esbab, yalnız bir perdedir. Melâike gibi zîşuur olanların, yalnız cüz-i ihtiyarıyla cüz’î, icadsız, kesb denilen bir nevi hizmet-i fıtriye ve amelî bir nevi ubudiyetten başka ellerinde yoktur.

Evet, izzet ve azamet isterler ki esbab, perdedar-ı dest-i kudret ola aklın nazarında.

Tevhid ve ehadiyet isterler ki esbab, ellerini çeksinler tesir-i hakikiden.

İşte nasıl ki melekler ve umûr-u hayriyede ve vücudiyede istihdam edilen zâhirî sebepler, güzellikleri görünmeyen ve bilinmeyen şeylerde kudret-i Rabbaniyeyi kusurdan, zulümden muhafaza edip takdis ve tesbih-i İlahîde birer vesiledirler.

Aynen öyle de cinnî ve insî şeytanlar ve muzır maddelerin umûr-u şerriyede ve ademiyede istimalleri dahi yine kudret-i Sübhaniyeyi gadirden ve haksız itirazlardan ve şekvalara hedef olmaktan kurtarmak ile takdis ve tesbihat-ı Rabbaniyeye ve kâinattaki bütün kusurattan müberra ve münezzehiyetine hizmet ediyorlar. Çünkü bütün kusurlar ademden ve kabiliyetsizlikten ve tahripten ve vazife yapmamaktan –ki birer ademdirler– ve vücudî olmayan ademî fiillerden geliyor.

Bu şeytanî ve şerli perdeler, o kusurata merci olup itiraz ve şekvaları bi’l-istihkak kendilerine alarak Cenab-ı Hakk’ın takdisine vesile oluyorlar. Zaten şerli ve ademî ve tahripçi işlerde kuvvet ve iktidar lâzım değil; az bir fiil ve cüz’î bir kuvvet, belki vazifesini yapmamak ile bazen büyük ademler ve bozmaklar oluyor. O şerir fâiller, muktedir zannedilirler. Halbuki ademden başka hiç tesirleri ve cüz’î bir kesbden hariç bir kuvvetleri yoktur. Fakat o şerler ademden geldiklerinden o şerirler hakiki fâildirler. Bi’l-istihkak, eğer zîşuur ise cezayı çekerler. Demek, seyyiatta o fenalar fâildirler.

Fakat haseneler ve hayırlarda ve amel-i salihte vücud olmasından, o iyiler hakiki fâil ve müessir değiller. Belki kabildirler, feyz-i İlahîyi kabul ederler ve mükâfatları dahi sırf bir fazl-ı İlahîdir, diye Kur’an-ı Hakîm مَٓا اَصَابَكَ مِن۟ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللّٰهِ وَمَٓا اَصَابَكَ مِن۟ سَيِّئَةٍ فَمِن۟ نَف۟سِكَ ferman eder.

Elhasıl: Vücud kâinatları ve hadsiz adem âlemleri birbirleriyle çarpışırken ve cennet ve cehennem gibi meyveler verirken ve bütün vücud âlemleri اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ ۝ اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ ve bütün adem âlemleri سُب۟حَانَ اللّٰهِ ۝ سُب۟حَانَ اللّٰهِ derken ve ihatalı bir kanun-u mübareze ile melekler şeytanlarla ve hayırlar şerlerle tâ kalbin etrafındaki ilham, vesvese ile mücadele ederken birden meleklere imanın bu meyvesi tecelli eder, meseleyi halledip karanlık kâinatı ışıklandırır. اَللّٰهُ نُورُ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ âyetinin envarından bir nurunu bize gösterir ve bu meyve ne kadar tatlı olduğunu tattırır.

İkinci bir küllî meyvesine Yirmi Dördüncü ve elifler kerametini gösteren Yirmi Dokuzuncu Sözler işaret edip parlak bir surette meleklerin vücudunu ve vazifesini ispat etmişler.

Evet, kâinatın her tarafında, cüz’î ve küllî her şeyde, her nevide, kendini tanıttırmak ve sevdirmek içinde merhametkârane bir haşmet-i rububiyet, elbette o haşmete, o merhamete, o tanıttırmaya, o sevdirmeye karşı şükür ve takdis içinde bir geniş ve ihatalı ve şuurkârane bir ubudiyetle mukabele etmesi lâzım ve kat’îdir. Ve şuursuz cemadat ve erkân-ı azîme-i kâinat hesabına o vazifeyi ancak hadsiz melekler görebilir ve o saltanat-ı rububiyetin her tarafta, serâda süreyyada, zeminin temelinde, dışında hakîmane ve haşmetkârane icraatını onlar temsil edebilirler.

Mesela, felsefenin ruhsuz kanunları pek karanlık ve vahşetli gösterdikleri hilkat-i arziye ve vaziyet-i fıtriyesini, bu meyve ile nurlu, ünsiyetli bir tarzda Sevr ve Hut namlarındaki iki meleğin omuzlarında, yani nezaretlerinde ve cennetten getirilen ve fâni küre-i arzın bâki bir temel taşı olmak, yani ileride bâki cennete bir kısmını devretmeye bir işaret için Sahret namında uhrevî bir madde, bir hakikat gönderilip Sevr ve Hut meleklerine bir nokta-i istinad edilmiş diye Benî-İsrail’in eski peygamberlerinden rivayet var ve İbn-i Abbas’tan dahi mervîdir. Maatteessüf bu kudsî mana, mürur-u zamanla bu teşbih, avamın nazarında hakikat telakki edilmekle, aklın haricinde bir suret almış.

Madem melekler havada gezdikleri gibi toprakta ve taşta ve yerin merkezinde de gezerler; elbette onların ve küre-i arzın, üstünde duracak cismanî taş ve balığa ve öküze ihtiyaçları yoktur.

Hem mesela, küre-i arz, küre-i arzın nevileri adedince başlar ve o nevilerin fertleri sayısınca diller ve o fertlerin aza ve yaprak ve meyveleri miktarınca tesbihatlar yaptığı için elbette o haşmetli ve şuursuz ubudiyet-i fıtriyeyi bilerek, şuurdarane temsil edip dergâh-ı İlahiyeye takdim etmek için kırk bin başlı ve her başı kırk bin dil ile ve her bir dil ile kırk bin tesbihat yapan bir melek-i müekkeli bulunacak ki ayn-ı hakikat olarak Muhbir-i Sadık haber vermiş.

Ve hilkat-i kâinatın en ehemmiyetli neticesi olan insanlarla münasebat-ı Rabbaniyeyi tebliğ ve izhar eden Cebrail (as) ve zîhayat âleminde en haşmetli ve en dehşetli olan diriltmek ve hayat vermek ve ölümle terhis etmekteki Hâlık’a mahsus olan icraat-ı İlahiyeyi yalnız temsil edip ubudiyetkârane nezaret eden İsrafil (as) ve Azrail (as) ve hayat dairesinde rahmetin en cem’iyetli, en geniş, en zevkli olan rızıktaki ihsanat-ı Rahmaniyeye nezaretle beraber, şuursuz şükürleri şuur ile temsil eden Mikâil (as) gibi meleklerin pek acib mahiyette olarak bulunmaları ve vücudları ve ruhların bekaları, saltanat ve haşmet-i rububiyetin muktezasıdır. Onların ve her birinin mahsus taifelerinin vücudları, kâinatta güneş gibi görünen saltanat ve haşmetin vücudu derecesinde kat’îdir ve şüphesizdir. Melâikeye ait başka maddeler bunlara kıyas edilsin.

Evet, küre-i arzda dört yüz bin nevileri zîhayattan halk eden, hattâ en âdi ve müteaffin maddelerden zîruhları çoklukla yaratan ve her tarafı onlarla şenlendiren ve mu’cizat-ı sanatına karşı, onlara dilleriyle “Mâşâallah, Bârekellah, Sübhanallah” dedirten ve ihsanat-ı rahmetine mukabil “Elhamdülillah, Ve’ş-şükrü lillah, Allahu ekber” o hayvancıklara söylettiren bir Kadîr-i Zülcelali ve’l-cemal, elbette bilâ-şek velâ-şüphe, koca semavata münasip, isyansız ve daima ubudiyette olan sekeneleri ve ruhanîleri yaratmış, semavatı şenlendirmiş, boş bırakmamış. Ve hayvanatın taifelerinden pek çok ziyade ayrı ayrı nevileri meleklerden icad etmiş ki bir kısmı küçücük olarak yağmur ve kar katrelerine binip sanat ve rahmet-i İlahiyeyi kendi dilleriyle alkışlıyorlar; bir kısmı, birer seyyar yıldızlara binip feza-yı kâinatta seyahat içinde azamet ve izzet ve haşmet-i rububiyete karşı tekbir ve tehlil ile ubudiyetlerini âleme ilan ediyorlar.

Evet, zaman-ı Âdem’den beri bütün semavî kitaplar ve dinler, meleklerin vücudlarına ve ubudiyetlerine ittifakları ve bütün asırlarda melekler ile konuşmalar ve muhavereler, kesretli tevatür ile insanlar içinde vuku bulduğunu nakil ve rivayetleri ise görmediğimiz Amerika insanlarının vücudları gibi meleklerin vücudlarını ve bizimle alâkadar olduklarını kat’î ispat eder.

İşte şimdi gel, iman nuruyla bu küllî ikinci meyveye bak ve tat; nasıl kâinatı baştan başa şenlendirip, güzelleştirip bir mescid-i ekbere ve büyük bir ibadethaneye çeviriyor. Ve fen ve felsefenin soğuk, hayatsız, zulmetli, dehşetli göstermelerine mukabil; hayatlı, şuurlu, ışıklı, ünsiyetli, tatlı bir kâinat göstererek bâki hayatın bir cilve-i lezzetini ehl-i imana derecesine göre dünyada dahi tattırır.

Tetimme: Nasıl ki vahdet ve ehadiyet sırrıyla kâinatın her tarafında aynı kudret, aynı isim, aynı hikmet, aynı sanat bulunmasıyla Hâlık’ın vahdet ve tasarrufu ve icad ve rububiyeti ve hallakıyet ve kudsiyeti, cüz’î küllî her bir masnûun hal dili ile ilan ediliyor. Aynen öyle de her tarafta melekleri halk edip her mahlukun lisan-ı hal ile şuursuz yaptıkları tesbihatı, meleklerin ubudiyetkârane dilleriyle yaptırıyor.

Meleklerin hiçbir cihette hilaf-ı emir hareketleri yoktur. Hâlis bir ubudiyetten başka hiçbir icad ve emirsiz hiçbir müdahale, hattâ izinsiz şefaatleri dahi olmaz. Tam عِبَادٌ مُك۟رَمُونَ ۝ يَف۟عَلُونَ مَا يُؤ۟مَرُونَ sırrına mazhardırlar.

HÂTİME

Gayet ehemmiyetli bir nükte-i i’caziyeye dair, birden, ihtiyarsız, mağribden sonra kalbe ihtar edilen ve Sure-i قُل۟ اَعُوذُ بِرَبِّ ال۟فَلَقِ ın zâhir bir mu’cize-i gaybiyesini gösteren uzun bir hakikate kısa bir işarettir.

بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ

قُل۟ اَعُوذُ بِرَبِّ ال۟فَلَقِ ۝ مِن۟ شَرِّ مَا خَلَقَ ۝ وَمِن۟ شَرِّ غَاسِقٍ اِذَا وَقَبَ ۝ وَمِن۟ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِى ال۟عُقَدِ ۝ وَمِن۟ شَرِّ حَاسِدٍ اِذَا حَسَدَ

İşte yalnız mana-yı işarî cihetinde bu sure-i azîme-i hârika “Kâinatta adem âlemleri hesabına çalışan şerirlerden ve insî ve cinnî şeytanlardan kendinizi muhafaza ediniz.” Peygamberimize ve ümmetine emrederek, her asra baktığı gibi mana-yı işarîsiyle bu acib asrımıza daha ziyade, belki zâhir bir tarzda bakar; Kur’an’ın hizmetkârlarını istiazeye davet eder. Bu mu’cize-i gaybiye, beş işaretle kısaca beyan edilecek. Şöyle ki:

Bu surenin her bir âyetinin manaları çoktur. Yalnız mana-yı işarî ile beş cümlesinde dört defa “şer” kelimesini tekrar etmek ve kuvvetli münasebet-i maneviye ile beraber dört tarzda bu asrın emsalsiz dört dehşetli ve fırtınalı maddî ve manevî şerlerine ve inkılablarına ve mübarezelerine aynı tarihiyle parmak basmak ve manen “Bunlardan çekininiz!” emretmek, elbette Kur’an’ın i’cazına yakışır bir irşad-ı gaybîdir.

Mesela, başta قُل۟ اَعُوذُ بِرَبِّ ال۟فَلَقِ cümlesi, bin üç yüz elli iki veya dört (1352-1354) tarihine hesab-ı ebcedî ve cifriyle tevafuk edip nev-i beşerde en geniş hırs ve hasedle ve Birinci Harb’in sebebiyle vukua gelmeye hazırlanan İkinci Harb-i Umumî’ye işaret eder. Ve ümmet-i Muhammediyeye (asm) manen der: “Bu harbe girmeyiniz ve Rabb’inize iltica ediniz!” Ve bir mana-yı remziyle, Kur’an’ın hizmetkârlarından olan Risale-i Nur şakirdlerine hususi bir iltifat ile onların Eskişehir hapsinden, dehşetli bir şerden aynı tarihiyle kurtulmalarına ve haklarındaki imha planının akîm bırakılmasına remzen haber verir; manen “İstiaze ediniz!” emreder gibi bir remiz verir.

Hem mesela مِن۟ شَرِّ مَا خَلَقَ cümlesi –şedde sayılmaz– bin üç yüz altmış bir (1361) ederek bu emsalsiz harbin merhametsiz ve zalimane tahribatına Rumî ve hicrî tarihiyle parmak bastığı gibi; aynı zamanda bütün kuvvetleriyle Kur’an’ın hizmetine çalışan Nur şakirdlerinin geniş bir imha planından ve elîm ve dehşetli bir beladan ve Denizli hapsinden kurtulmalarına tevafukla, bir mana-yı remzî ile onlara da bakar. “Halk’ın şerrinden kendinizi koruyunuz!” gizli bir îma ile der.

Hem mesela اَلنَّفَّاثَاتِ فِى ال۟عُقَدِ cümlesi –şeddeler sayılmaz– bin üç yüz yirmi sekiz (1328) eğer şeddedeki (lâm) sayılsa bin üç yüz elli sekiz (1358) adediyle bu umumî harpleri yapan ecnebi gaddarların hırs ve hasedle bizdeki Hürriyet İnkılabı’nın Kur’an lehindeki neticelerini bozmak fikriyle tebeddül-ü saltanat ve Balkan ve İtalyan Harpleri ve Birinci Harb-i Umumî’nin patlamasıyla maddî ve manevî şerlerini, siyasî diplomatların radyo diliyle herkesin kafalarına sihirbaz ve zehirli üflemeleriyle ve mukadderat-ı beşerin düğme ve ukdelerine gizli planlarını telkin etmeleriyle bin senelik medeniyet terakkiyatını vahşiyane mahveden şerlerin vücuda gelmeye hazırlanmaları tarihine tevafuk ederek اَلنَّفَّاثَاتِ فِى ال۟عُقَدِ in tam manasına tetabuk eder.

Hem mesela وَمِن۟ شَرِّ حَاسِدٍ اِذَا حَسَدَ cümlesi –şedde ve tenvin sayılmaz– yine bin üç yüz kırk yedi (1347) edip aynı tarihte, ecnebi muahedelerin icbarıyla bu vatanda ehemmiyetli sarsıntılar ve felsefenin tahakkümüyle bu dindar millette ehemmiyetli tahavvüller vücuda gelmesine ve aynı tarihte, devletlerde İkinci Harb-i Umumî’yi ihzar eden dehşetli hasedler ve rekabetlerin çarpışmaları tarihine bu mana-yı işarî ile tam tamına tevafuku ve manen tetabuku, elbette bu kudsî surenin bir lem’a-i i’caz-ı gaybîsidir.

Bir İhtar:

Her bir âyetin müteaddid manaları vardır. Hem her bir mana küllîdir. Her asırda efradı bulunur. Bahsimizde bu asrımıza bakan yalnız mana-yı işarî tabakasıdır. Hem o küllî manada, asrımız bir ferttir. Fakat hususiyet kesbetmiş ki ona tarihiyle bakar. Ben dört senedir, bu harbin ne safahatını ve ne de neticelerini ve ne de sulh olmuş olmamış bilmediğimden ve sormadığımdan, bu kudsî surenin daha ne kadar bu asra ve bu harbe işareti var, diye daha onun kapısını çalmadım. Yoksa bu hazinede daha çok esrar var olduğu, Risale-i Nur’un eczalarında hususan Rumuzat-ı Semaniye Risalelerinde beyan ve ispat edildiğinden onlara havale edip kısa kesiyorum.

Hatıra gelebilen bir sualin cevabıdır

Bu lem’a-i i’caziyede, baştaki مِن۟ شَرِّ مَا خَلَقَ da hem مِن۟ hem شَرِّ kelimeleri hesaba girmesi ve âhirde وَمِن۟ شَرِّ حَاسِدٍ اِذَا حَسَدَ yalnız شَرِّ kelimesi girmesi وَمِن۟ girmemesi ve وَمِن۟ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِى ال۟عُقَدِ ikisi de hesap edilmemesi gayet ince ve latîf bir münasebete îma ve remiz içindir. Çünkü halklarda, şerden başka hayırlar da var. Hem bütün şer herkese gelmez. Buna remzen, bazıyeti ifade eden مِن۟ ve شَرِّ girmişler. Hâsid, hased ettiği zaman bütün şerdir, bazıyete lüzum yoktur. Ve اَلنَّفَّاثَاتِ فِى ال۟عُقَدِ remziyle, kendi menfaatleri için küre-i arza ateş atan üfleyicilerin ve sihirbaz o diplomatların tahribata ait bütün işleri ayn-ı şerdir, diye daha شَرِّ kelimesine lüzum kalmadı.

Bu Sureye Ait Bir Nükte-i İ’caziyenin Hâşiyesidir

Nasıl bu sure, beş cümlesinden dört cümlesi ile bu asrımızın dört büyük şerli inkılablarına ve fırtınalarına mana-yı işarî ile bakar; aynen öyle de dört defa tekraren مِن۟ شَرِّ –şedde sayılmaz– kelimesiyle âlem-i İslâm’ca en dehşetli olan Cengiz ve Hülâgu fitnesinin ve Abbasî Devleti’nin inkıraz zamanının asrına, dört defa mana-yı işarî ile ve makam-ı cifrî ile bakar ve parmak basar.

Evet –şeddesiz– شَرِّ beş yüz (500) eder; مِن۟ doksandır (90). İstikbale bakan çok âyetler hem bu asrımıza hem o asırlara işaret etmeleri cihetinde, istikbalden haber veren İmam-ı Ali (ra) ve Gavs-ı A’zam (ks) dahi aynen hem bu asrımıza hem o asra bakıp haber vermişler.

غَاسِقٍ اِذَا وَقَبَ kelimeleri bu zamana değil belki غَاسِقٍ bin yüz altmış bir (1161) ve اِذَا وَقَبَ sekiz yüz on (810) ederek, o zamanlarda ehemmiyetli maddî manevî şerlere işaret eder. Eğer beraber olsa miladî bin dokuz yüz yetmiş bir (1971) olur. O tarihte dehşetli bir şerden haber verir. Yirmi sene sonra, şimdiki tohumların mahsulü ıslah olmazsa elbette tokatları dehşetli olacak.

On Birinci Mesele’nin Hâşiyesinin Bir Lâhikasıdır

بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ

Âyetü’l-Kürsî’nin tetimmesi olan 1928 veya 1929 1350 لَٓا اِك۟رَاهَ فِى {الدّٖينِ قَد۟ تَبَيَّنَ الرُّش۟دُ} مِنَ ال۟غَىِّ {فَمَن۟ يَك۟فُر۟ بِالطَّاغُوتِ} 1347 946 (Risale-i Nur ismine muvafık) {وَيُؤ۟مِن۟ بِاللّٰهِ فَقَدِ اس۟تَم۟سَكَ} {بِال۟عُر۟وَةِ ال۟وُث۟قٰى} لَا ان۟فِصَامَ لَهَا وَاللّٰهُ 1372 eğer beraber olsa 1012; -şeddesiz- eğer beraber olmazsa 945 -bir şedde sayılmaz- سَمٖيعٌ عَلٖيمٌ ۝ {اَللّٰهُ}{وَلِىُّ الَّذٖينَ اٰمَنُوا} يُخ۟رِجُهُم۟ مِنَ {الظُّلُمَاتِ} 1417 اِلَى النُّورِ وَالَّذٖينَ كَفَـرُٓوا اَو۟لِيَٓاؤُهُمُ {الطَّاغُوتُ} 1338 -şedde sayılmaz- {يُخ۟رِجُونَهُم۟ مِنَ النُّورِ اِلَى} الظُّلُمَاتِ 1295 -şedde sayılır- {اُولٰٓئِكَ اَص۟حَابُ النَّارِ هُم۟ فٖيهَا خَالِدُونَ} de Risaletü’n-Nur’un hem iki kere ismine hem suret-i mücahedesine hem tahakkukuna ve telif ve tekemmül zamanına tam tamına tevafukuyla beraber ehl-i küfrün bin iki yüz doksan üç (1293) harbiyle âlem-i İslâm’ın nurunu söndürmeye çalışması tarihine ve Birinci Harb-i Umumî’den istifade ile bin üç yüz otuz sekizde (1338) bilfiil nurdan zulümata atmak için yapılan dehşetli muahedeler tarihine tam tamına tevafuku ve içinde mükerreren nur ve zulümat karşılaştırılması ve bu mücahede-i maneviyede Kur’an’ın nurundan gelen bir nur, ehl-i imana bir nokta-i istinad olacağını mana-yı işarî ile haber veriyor, diye kalbime ihtar edildi. Ben de mecbur oldum, yazdım. Sonra baktım ki manasının münasebeti bu asrımıza o kadar kuvvetlidir ki hiç tevafuk emaresi olmasa da yine bu âyetler her asra baktığı gibi mana-yı işarî ile bizimle de konuşuyor, kanaatim geldi. Evet,

Evvela: Başta لَٓا اِك۟رَاهَ فِى الدّٖينِ قَد۟ تَبَيَّنَ الرُّش۟دُ cümlesi, makam-ı cifrî ve ebcedî ile bin üç yüz elli (1350) tarihine parmak basar ve mana-yı işarî ile der: Gerçi o tarihte, dini dünyadan tefrik ile dinde ikraha ve icbara ve mücahede-i diniyeye ve din için silahla cihada muarız olan hürriyet-i vicdan, hükûmetlerde bir kanun-u esasî, bir düstur-u siyasî oluyor ve hükûmet laik cumhuriyete döner. Fakat ona mukabil manevî bir cihad-ı dinî, iman-ı tahkikî kılıncıyla olacak. Çünkü dindeki rüşd ü irşad ve hak ve hakikati gözlere gösterecek derecede kuvvetli bürhanları izhar edip tebyin ve tebeyyün eden bir nur Kur’an’dan çıkacak, diye haber verip bir lem’a-i i’caz gösterir.

Hem tâ خَالِدُونَ kelimesine kadar Risale-i Nur’daki bütün muvazenelerin aslı, menbaı olarak aynen o muvazeneler gibi mükerreren nur ve zulümat ve iman ve karanlıkları karşılaştırmasıyla gizli bir emaredir ki o tarihte bulunan cihad-ı manevî mübarezesinde büyük bir kahraman; Nur namında Risale-i Nur’dur ki dinde bulunan yüzer tılsımları keşfeden onun manevî elmas kılıncı, maddî kılınçlara ihtiyaç bırakmıyor.

Evet, hadsiz şükürler olsun ki yirmi senedir Risale-i Nur bu ihbar-ı gaybı ve lem’a-i i’cazı bilfiil göstermiştir. Ve bu sırr-ı azîm içindir ki Risale-i Nur şakirdleri dünya siyasetine ve cereyanlarına ve maddî mücadelelerine karışmıyorlar ve ehemmiyet vermiyorlar ve tenezzül etmiyorlar ve hakiki şakirdleri en dehşetli bir hasmına ve hakaretli tecavüzüne karşı ona der:

“Ey bedbaht! Ben seni idam-ı ebedîden kurtarmaya ve fâni hayvaniyetin en süflî ve elîm derecesinden bir bâki insaniyet saadetine çıkarmaya çalışıyorum. Sen benim ölümüme ve idamıma çalışıyorsun. Senin bu dünyada lezzetin pek az, pek kısa ve âhirette ceza ve belaların pek çok ve pek uzundur. Ve benim ölümüm bir terhistir. Haydi def’ol; senin ile uğraşmam, ne yaparsan yap!” der. O zalim düşmanına hiddet değil belki acıyor, şefkat ediyor, keşke kurtulsa idi diyerek ıslahına çalışır.

Sâniyen:

{ وَيُؤ۟مِن۟ بِاللّٰهِ فَقَدِ اس۟تَم۟سَكَ }{ بِال۟عُر۟وَةِ ال۟وُث۟قٰى }

Bu iki kudsî cümleler, kuvvetli münasebet-i maneviye ile beraber makam-ı cifrî ve ebcedî hesabıyla birincisi Risaletü’n-Nur’un ismine, ikincisi onun tahakkukuna ve tekemmülüne ve parlak fütuhatına manen ve cifren tam tamına tetabukları bir emaredir ki Risaletü’n-Nur bu asırda, bu tarihte bir “urvetü’l-vüska”dır. Yani çok muhkem, kopmaz bir zincir ve bir “hablullah”tır. Ona elini atan yapışan necat bulur, diye mana-yı remziyle haber verir.

Sâlisen: اَللّٰهُ وَلِىُّ الَّذٖينَ اٰمَنُوا cümlesi hem mana hem cifir ile Risaletü’n-Nur’a bir remzi var. Şöyle ki: …

Hâşiye: Bu nüktenin bâki kısmı şimdilik yazdırılmadığının sebebi, bir derece dünyaya, siyasete temasıdır. Biz de bakmaktan memnûuz. Evet اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى bu tağuta bakar ve baktırır.

Said Nursî

Risale-i Nur kahramanı Hüsrev’in “Meyve’nin On Birinci Mesele’si” münasebetiyle yazdığı mektubun bir parçasıdır.

بِاس۟مِهٖ سُب۟حَانَهُ وَ اِن۟ مِن۟ شَى۟ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَم۟دِهٖ

اَلسَّلَامُ عَلَي۟كُم۟ وَ رَح۟مَةُ اللّٰهِ وَ بَرَكَاتُهُ

Çok mübarek, çok kıymettar, çok sevgili üstadımız efendimiz!

Millet ve memleket için çok büyük güzellikleri ihtiva eden “Meyve” dokuz meselesiyle dehşetli bir zamanda, müthiş âsiler içinde, en büyük düşmanlar arasında, hayret-feza bir surette şakirdlerine necat vermeye vesile olmakla kalmamış, Onuncu ve On Birinci Meseleleri ile hususuyla Nur’un şakirdlerini hakikat yollarında alkışlamış. Ve gidecekleri hakiki mekânları olan kabirdeki ahvallerinden ve herkesi titreten ve bilhassa ehl-i gaflet için çok korkunç, çok elemli, çok acıklı bir menzil olan toprak altında göreceği ve konuşacağı melâikelerle konuşmayı ve refakati sevdirerek bu mekâna daha çok ünsiyet izhar etmekle bu korkulu ilk menzil hakkındaki fevka’l-had korkularımızı ta’dil etmiş, nefes aldırmış. Hususuyla o âlemin nurani hayatını benim gibi göremeyenlerin ellerinde şuâatı, yüz binlerle senelik mesafelere uzanan bir elektrik lambası hükmüne geçmiş. Hem de daima koklanılacak numunelik bir çiçek bahçesi olmuştur.

Evet, biz sevgili üstadımıza arz ediyoruz ki her gün dersini hocasına okuyan bir talebe gibi Nur’dan aldığımız feyizlerimizi, her vakit için sevgili üstadımıza arz edelim. Fakat sevgili üstadımız şimdilik konuşmalarını tatil buyurdular.

Ey aziz üstadım! Risale-i Nur’un hakikati ve Meyve’nin güzelliği ve çiçeğinin feyzi, beni minnettarane bir parça memleketim namına konuşturmuş ve benim gibi konuşan çok kalplere hayat vermiş. Şimdi muhitimizde Risale-i Nur’a karşı atılan adımlar ve uzatılan eller, Meyve’nin On Birinci çiçeği ile daha çok metanet kesbetmiş, inkişaf etmiş, faaliyete başlamıştır.

Çok hakir talebeniz

Hüsrev

Isparta’daki umum Risale-i Nur talebeleri namına ramazan tebriği münasebetiyle yazılmış ve on üç fıkra ile ta’dil edilmiş bir mektuptur.

بِاس۟مِهٖ سُب۟حَانَهُ وَ اِن۟ مِن۟ شَى۟ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَم۟دِهٖ

Ey âlem-i İslâm’ın dünya ve âhirette selâmeti için Kur’an’ın feyziyle ve Risale-i Nur’un hakikatiyle ve sadık şakirdlerin himmetiyle mübarek gözlerinden yaş yerine kan akıtan;

Ve ey fitne-i âhir zamanın şu dağdağalı ve fırtınalı zamanında Hazret-i Eyyüb aleyhisselâmdan ziyade hastalıklara, dertlere giriftar olan;

Ve Kur’an’ın nuruyla ve Risale-i Nur’un bürhanlarıyla ve şakirdlerin gayretiyle âlem-i İslâm’ın maddî ve manevî hastalıklarını Hekîm-i Lokman gibi tedaviye çalışan;

Ve ey mübarek ellerinde mevcud olan Nur parçalarının hak ve hakikat olduğunu Kur’an’ın otuz üç âyetiyle ve keramet-i Aleviye ve Gavsiye ile ispat eden;

Ve ey kendisi hasta ve ihtiyar ve zayıf ve gayet acınacak bir halde olduğuna göre herkesten ziyade âlem-i İslâm’a can feda eder derecesinde acıyarak kendine fenalık etmek isteyenlere Kur’an’ın hakikatiyle ve Risale-i Nur’un hüccetleriyle, Nur talebelerinin sadakatleriyle hayırlı dualar ve iyilik etmek ile karşılayan;

Ve yazdığı mühim eserlerinden Âyetü’l-Kübra’nın tabıyla kendi zatına ve talebelerine gelen musibette hapishanelere düşen;

Ve o zindanları Kur’an’ın irşadıyla ve Risale-i Nur’un dersiyle ve şakirdlerin iştiyakı ile bir medrese-i Yusufiyeye çeviren ve bir dershane yapan;

Ve içimizde bulunan cahil olanların hepsini Kur’an’ı o dershanede hatmettirerek çıkaran;

Ve o musibette Kur’an’ın kuvve-i kudsiyesiyle ve Risale-i Nur’un tesellisiyle ve kardeşlerin tahammülleriyle ihtiyar ve zayıf olduğu halde bütün ağırlıklarımızı ve yüklerimizi üzerine alan;

Ve yazdığı Meyve ve Müdafaaname risaleleriyle Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın i’cazıyla ve Risale-i Nur’un kuvvetli bürhanlarıyla ve şakirdlerin ihlası ile izn-i İlahî ile o zindan kapılarını açtırıp beraet kazandıran;

Ve o günde bize ve âlem-i İslâm’a bayram yaptıran;

Ve hakikaten Risale-i Nurları “Nurun alâ nur” olduğunu ispat ederek kıyamete kadar serbest okunup ve yazılmasına hak kazandıran;

Ve âlem-i İslâm’ın Kur’an-ı Azîmüşşan’ın gıda-i kudsîsiyle ve Nur’un uhrevî taamıyla ve şakirdlerinin iştihasıyla ekmek, su ve hava gibi bu Nurlara pek çok ihtiyacı olduğunu ve bu Nurları okuyup yazanlardan binler kişi imanla kabre girdiğini ispat eden;

Ve kendisine mensup talebelerini hiçbir yerde mağlup ve mahcup etmeyen;

Ve elyevm Kur’an’ın semavî dersleriyle ve Risale-i Nur’un esasatıyla ve şakirdlerinin zekâvetleriyle ve Meyve’nin Onuncu ve On Birinci Mesele ve çiçekleriyle firak ateşiyle gece gündüz yanan kalplerimizi âb-ı hayat ve şarab-ı kevser gibi o mübarek “Mesele” ve “Çiçekler” ile kalplerimizin ateşini söndürüp sürur ve feraha sevk eden;

Ve ey âlemin (Kur’an-ı Azîmüşşan’ın kat’î vaadiyle ve tehdidi ile ve Risale-i Nur’un keşf-i kat’îsiyle ve merhum şakirdlerinin müşahedesiyle ve onlardaki keşfe’l-kubur sahiplerinin görmesiyle) en çok korktuğu ölümü ehl-i iman için idam-ı ebedîden kurtarıp bir terhis tezkeresine çeviren;

Ve âlem-i Nur’a gitmek için güzel bir yolculuk olduğunu ispat eden;

Ve kâfir ve münafıklar için idam-ı ebedî olduğunu bildiren;

Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın, bin mu’cizat-ı Ahmediye aleyhissalâtü vesselâm ve kırk vech-i i’cazının tasdiki altında ihbarat-ı kat’iyesiyle, ondan çıkan Risale-i Nur’un en muannid düşmanlarını mağlup eden hüccetleriyle ve Nur şakirdlerinin çok emarelerin ve tecrübelerin ve kanaatlerinin teslimi ile o korkunç, karanlık, soğuk ve dar kabri, ehl-i iman için cennet çukurundan bir çukur ve cennet bahçesinin bir kapısı olduğunu ispat eden;

Ve kâfir ve münafık zındıklar için cehennem çukurundan yılan ve akreplerle dolu bir çukur olduğunu ispat eden ve oraya gelecek olan Münker Nekir isminde melâikeleri ehl-i hak ve hakikat yolunda gidenler için birer munis arkadaş yapan;

Ve Risale-i Nur’un şakirdlerini talebe-i ulûm sınıfına dâhil edip Münker Nekir suallerine Risale-i Nur ile cevap verdiklerini merhum kahraman şehit Hâfız Ali’nin vefatıyla keşfeden;

Ve hayatta bulunanlarımızın da yine Risale-i Nur’la cevap vermemizi rahmet-i İlahiyeden dua ve niyaz eden;

Ve Hazret-i Kur’an’ı, Kur’an-ı Azîmüşşan’ın kırk tabakadan her tabakaya göre bir nevi i’caz-ı manevîsini göstermesiyle ve umum kâinata bakan kelâm-ı ezelî olmasıyla ve tefsiri olan Risale-i Nur’un Mu’cizat-ı Kur’aniye ve Rumuzat-ı Semaniye risaleleriyle ve Risale-i Nur Gül Fabrikasının serkâtibi gibi kahraman kardeşlerin ve şakirdlerin fevkalâde gayretleriyle asr-ı saadetten beri böyle hârika bir surette mu’cizeli olarak yazılmasına hiç kimse kādir olmadığı halde Risale-i Nur’un kahraman bir kâtibi olan Hüsrev’e “Yaz!” emir buyurulmasıyla, Levh-i Mahfuz’daki yazılan Kur’an gibi yazılması ve Kur’an-ı Azîmüşşan’ın hak kelâmullah olduğunu ve bütün semavî kitapların en büyüğü ve en efdali ve bir Fatiha içinde binler Fatiha ve bir İhlas içinde binler İhlas ve hurufatının birden on ve yüz ve bin ve binler sevap ve hasene verdiklerini hiç görülmedik ve işitilmedik pek güzel ve hârika bir surette tarif ve ispat eden;

Ve Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın bin üç yüz seneden beri i’cazını göstermesiyle ve muarızlarını durdurmasıyla ve Nur’un gözlere gösterir derecede zâhir delilleri ile ve Nur şakirdlerinin elmas kalemleriyle bu zamana kadar misli görülmedik Risale-i Nur’un dünyaya ferman okuyan ve en mütemerrid ve muannidleri susturan Yirmi Beşinci Söz ve zeylleri kırk vecihle i’caz-ı Kur’anî olduğunu ispat eden;

Ve ey Hazret-i Peygamber aleyhissalâtü vesselâmın hak peygamber olduğuna ve umum yüz yirmi dört bin peygamberlerin efdali ve seyyidi olduğuna dair binler mu’cizelerini “Mu’cizat-ı Ahmediye” (asm) namındaki Risale-i Nur’u ile güzel bir surette ispat eden ve Kur’an-ı Azîmüşşan’ın Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın rahmeten li’l-âlemîn olduğunu kâinatta ilan etmesiyle ve Nur’un baştan nihayete kadar onun rahmeten li’l-âlemîn olduğunu bürhanlarla ispat etmesiyle ve o resulün ef’al ve ahvali, kâinatta numune-i iktida olacak en sağlam, en güzel rehber olduğunu hattâ körlere de göstermesiyle ve Anadolu ve hususi memleketlerde Nur’un intişarı zamanında belaların ref’i ve susturulmasıyla musibetlerin gelmesi şehadetiyle ve Nur şakirdlerinin gayet ağır müşkülatlar içinde kemal-i metanetle hizmet ve irtibatlarıyla o zatın (asm) sünnet-i seniyesine ittiba etmek, ne kadar kârlı olduğunu ve bir sünnete bu zamanda ittibada yüz şehidin ecrini kazandığını bildiren;

Ve sadaka, kaza ve belayı nasıl def’ediyorsa Risale-i Nur’un da Anadolu’ya gelecek kazayı, belayı, yirmi senedir def’ettiğini aynelyakîn ispat eden üstad-ı ekremimiz efendimiz hazretleri!

Şimdi şu Risale-i Nur’un beraeti, başta siz sevgili üstadımızı, sonra biz âciz, kusurlu talebelerinizi, sonra âlem-i İslâm’ı sürura sevk ederek ikinci büyük bir bayram yaptırdığından siz mübarek üstadımızın bu büyük bayram-ı şerifinizi tebrik ile ve yine üçüncü bayram olan ramazan-ı şerifinizi ve Leyle-i Kadrinizi tebrik, emsal-i kesîresiyle müşerref olmaklığımızı niyaz ve biz kusurluların kusurlarımızın affını rica ederek umumen selâm ile mübarek ellerinizden öper ve dualarınızı temenni ederiz, efendimiz hazretleri.

Isparta ve havalisinde bulunan Nur talebeleri

Haddimden yüz derece ziyade olan bu mektup muhteviyatını tevazu ile reddetmek bir küfran-ı nimet ve umum şakirdlerin hüsn-ü zanlarına karşı bir ihanet olması ve aynen kabul etmek bir gurur, bir enaniyet ve benlik bulunması cihetiyle, umum namına Risale-i Nur kâtibinin yazdığı bu uzun mektubu –on üç fıkraları ilâve edip– hem bir şükr-ü manevî hem gururdan hem küfran-ı nimetten kurtulmak için size bir suretini gönderiyorum ki Meyve’nin On Birinci Mesele’sinin âhirinde “Risale-i Nur’un Isparta ve civarı talebelerinin bir mektubudur” diye ilhak edilsin.

Ben bu mektubu, bu tadilat ile yazdığımız halde iki defa bir güvercin yanımızdaki pencereye geldi. İçeriye girecekti, Ceylan’ın başını gördü, girmedi. Birkaç dakika sonra başkası aynen geldi. Yine yazanı gördü, girmedi. Ben dedim: Herhalde evvelki serçe ve kuddüs kuşu gibi müjdecilerdir. Veyahut bu mektup gibi müteaddid mektupları yazdığımızdan, mübarek mektubun ta’dili ile mübarekiyetini tebrik için gelmişler, kanaatimiz geldi.

Said Nursî

---

Dokuzuncu Şuâ ⇐ | Şualar | ⇒ On İkinci Şuâ

---