Yedinci Şuâ/mk

Совршен знак

ВАЖНА ЗАБЕЛЕШКА И ПОЈАСНУВАЊЕ

Не секој ќе ги разбере сите делови од ова многу важно послание, но истовремено нема да остане и без својот дел. Некој што влегува во голема градина, не му се на дофат сите нејзини плодови, но сосема доволно му е тоа што му е на дофат. Таа градина не е само за него, можеби удел имаат и оние што се со подолги раце.

Постојат пет причини што го отежнуваат разбирањето на ова послание.

Првата: Јас своите забелешки ги пишував според моите согледувања и ги напишав за себе. Не ги напишав за други дела според нечии други согледувања и сфаќања.

Втората: Основниот концепт на Единството на Бога е опишан во својата најизразена форма, со излив на манифестација на најголемото Божјо име, така што темата станува многу опширна, длабока, а понекогаш и многу обемна и поради тоа не е во моќта на секој човек да го разбере од прва рака.

Третата: Секоја од темите, сама по себе е обемна и содржи многу вистини, и за да се зачува интегритетот на соодветните вистини, понекогаш една страница, или еден цел лист, претставува само една реченица. А, еден доказ бара изобилство од прелиминарни работи.

Четвртата: Секоја од повеќето теми поседува многу докази и изобилство од аргументи, така што понекогаш заради аргументацијата во една тема се собираат десет, а во некои случаи и дваесет докази, па темата станува преобемна и ограничените умови не можат да ја сфатат.

Петтата: Светлината на ова послание до мене пристигна од благословениот месец Рамазан, меѓутоа моето тело беше изнемоштено од неколку болести и доживував исцрпености, вознемирување од разни страни и поради тоа ја напишав набрзина, без ревидирање на првичниот концепт. Згора на тоа, додека ја пишував, чувствував дека се раѓа во моето срце, без моја волја и слободен избор, така што не сметав дека е соодветно да ја преструктуирам и преуредам по своја замисла. Затоа ова послание доби комплицирана и несфатлива форма. Исто така, голем дел од параграфите беа напишани на арапски јазик, а „Првото задолжение“, пак, бидејќи беше целосно напишано на арапски, беше отстрането и посебно напишано.

Сепак, и покрај овие пет причини што предизвикуваат потешкотии и недостатоци, Посланието има толку големо значење, што имамот Али (Бог да го благослови) на чудесен начин го предвидел неговиот состав и му ги дал имињата „Голем Знак“ (Ајет-и Ќубра) и „Стапот на Мојсеј“ (Аса-ји Муса). Од сите посланија на Рисале-и Нур, нејзе ѝ се припишува посебна важност. ()

Ова послание е вистинска интерпретација на ајетот „Ел-Ајет-ул-Ќубра“ и оваа книга е „Седмиот одблесок“, што имамот Али (Бог да го благослови) уште го нарекува и „Стапот на Мојсеј“.

Овој „Седми Одблесок“ се состои од две задолженија и еден вовед, кој ги појаснува четирите основни прашања. Првото задолжение го изразува значењето на „Ајет-и Ќубра“ на арапски, а второто задолжение ги изнесува, објаснува и потврдува доказите, преводот и интерпретацијата од првото задолжение.

Воведот што допрва следува можеби е малку пообемен, иако намерата не ми беше да продолжам така. Тоа што е напишано во таков обем укажува дека постоела потреба. Всушност, некои луѓе, и покрај должината, овој вовед може да го сметаат за прекраток...

Саид Нурси

ВОВЕД

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

وَمَا خَلَق۟تُ ال۟جِنَّ وَال۟اِن۟سَ اِلَّا لِيَع۟بُدُونِ

Од тајното значење на овој величествен ајет (стих) дознаваме дека целта на доаѓањето на човекот на овој свет и неговата крајна цел е реализација на Создателот на оваа вселена, Благословен е Тој, како и верувањето во Него и покорувањето кон Него. Исконската должност на човекот и неговата постојана обврска е да го спознае Аллах и да верува во Него, и да има разбирање и цврста увереност и признание за Неговото постоење и Неговото единство.

Да, за слабо човечко суштество, кое по својата природа бара вечно постоење и траен живот и кое поседува неограничена надеж, а поднесува постојани маки, неизбежно е сите работи и вредности да бидат приземни и празни, освен за она што е основниот темел и клуч на тој безвременски живот, а тоа е верување во Аллах и во Неговото спознание. Можеби многу од овие работи немаат своја важност...

Бидејќи Рисале-и Нур во полна светлина и со непобитни аргументи го потврдуваат овој факт, на нив се и повикуваме, а овде им обрнуваме внимание на два јаза што носат нестабилност во тоа длабоко и силно религиозно верување, во ова наше време тие предизвикуваат забуна и неодлучност. Овие потешкотии се содржат во четири теми.

Прв јаз

Спасот за ослободување од првиот јаз се состои од две теми.

Прва тема: Како што е докажано до детали во Триесет и првото писмо од Тринаесетти зрак, правило е дека во општите прашања одреку- вањето нема никаква вредност наспроти афирмативните констатации и неговото влијание е слабо и незначително.

На пример, ако два обични неуки сведоци го потврдат гледањето на младата месечина на почетокот на месец Рамазан, а илјадници еминентни и учени луѓе го одрекуваат со зборовите: „Ние не ја видовме младата месечина“, во тој случај, нивното одрекување би било безвредно и неважно. Бидејќи со афирмацијата дека една потврда ја поддржува и ја зајакнува другата, меѓусебно се поткрепуваат и сложуваат, додека кај одрекувањето не е важно дали тоа произлегува од една личност или илјадници луѓе; секој човек останува сам и изолиран.

Оној што тврди нешто, погледот го фокусира директно на конкретното прашање, а потоа пресудува, како што е случај во нашиот пример, дека еден од нив вели: „Ене ја младата месечина на небото“, а другиот му го потврдува тоа и го поддржува покажувајќи кон истото место и тие двајцата здружено го посочуваат погледот на тоа место и се поддр- жуваат еден со друг, а нивната пресуда добива на сила и неотповикливост.

Додека од друга страна, во одрекувањето и негирањето, одрекувачот не гледа директно во конкретното прашање, ниту пак, е во можност, затоа што добро познато правило е дека „невозможно е да се негира нешто што не е субјективно и чија локација е неодредена.“

На пример, ако јас ти тврдам дека некаде во овој свет постои одредена работа, чиешто постоење можам да го докажам со голема леснотија, едноставно движење и пружање отпор со прст на него, а ти одрекуваш дека не постои никаде на светов, значи твоја обврска е тоа да го истражиш и да го провериш на сите краеви во светот за да докажеш дека никаде не постои такво нешто. И не само тоа, туку твоја обврска е и да се нурнеш длабоко во сите минати времиња, за потоа да бидеш во можност да речеш: „Сигурно е дека тоа не постои... и никогаш не постоело!“

Со оглед на тоа дека негирачите и одрекувачите не го разгледуваат предметот во суштина, туку својата пресуда ја носат според субјективно гледиште и во согласност со нивното разбирање и видување, тогаш не може да се замисли зајакнување на еден со друг, ниту пак, меѓусебна поддршка. Тоа е така затоа што заштитата што им оневозможува набљудување, се разликува кај нив, па причините што ги спречуваат, доведуваат до различни спознавања. Бидејќи, секое лице може да изјави: „Јас тоа не го гледам, тоа го нема во моја близина и во моите верувања“, но не може категорично да тврди: „Во реалноста тоа не постои.“ Кога би изјавил едно вакво одрекување, а особено во областа на верските прашања, кои го сочинуваат целиот универзум, тоа би била огромна невистина и лага голема колку и самиот универзум, која никогаш не може да стане вистина, ниту пак, некогаш може да биде почитувана и исправена.

Резиме: Од горенаведеното можеме да извлечеме заклучок дека резултатот од афирмацијата е еден и единствен и дека во неа има меѓусебно засилување, додека кај одрекувањето резултатот не е еден, туку многуброен, бидејќи условеноста на зборовите „според мене“, „според мое мислење“, „во моето верување“ и други слични причини што го попречуваат точното мислење на многумина, во голем број се разликува од човек до човек, од кои потоа, исто така, ги следат и бројните променливи резултати и апсолутно немаат заедничко согласување.

Затоа, тргнувајќи од овие факти, очигледно многумина од неверниците и негирачите што ја отфрлуваат верата, стануваат безвредни и безначајни. Меѓутоа, сепак осудата од верниците не треба да биде подложно на влијание, ниту пак, неговата вера не треба да биде заматена со каков било вид сомнеж и колебливост, сведоци сме дека недоумиците и предизвиците со кои се дигнаа некои европски филозофи од тоа време, предизвикаа забуна кај некои што останаа фасцинирани од нив, така што ги ставија во недоумица и дилема, со што исчезна нивната цврста увереност и се уништи нивниот вечен просперитет и паднаа во баксузлак и несреќа. И умирачката и смртта што им се случува секојдневно на триесет илјади луѓе, ја менува нејзината основна смисла, а тоа е завршување на човековата мисија на земјата, во трајно отстранување на сликата – конечно исчезнување и еден ужасен и застрашувачки крај. Па, мислата на гробот, чија врата никогаш не се затвора, ги труе животните задоволства на тој одрекувач и му го загорчува животот со неподнослива болка и постојана закана од страшна ништожност преку негово трајно исчезнување. Според тоа, разбери колку е прекрасна верата и колку е убав нејзиниот благослов и до која мера таа претставува суштина на животот...

Втора тема: Не е за почит мислењето на оние што се надвор од доменот на одредена наука или професија во некое прашање од соодветната област околу која се дебатира, па дури и ако тие би биле и водечки научници, врвни професионалци во други области и професии. Нивното мислење за ова прашање не се зема како авторитетен доказ, а ниту, пак, тие учествуваат во консензус на научници во соодветната научна дисциплина.

На пример, мислењето на еден познат инженер не може да има вредност дури ни онолку колку што има мислењето на еден општ лекар кога станува збор за дијагностицирање на некоја болест или нејзин третман. Особено во доменот на духовноста безвредно и неприфатливо е мислењето и зборот на одрекувањето и негирањето што потекнува и од најистакнатиот филозоф, кој е длабоко навлезен во материјалноста, и со текот на времето потполно се оддалечил од духовноста и станал заслепен и бесчувствителен на светлина, така што умот му изветреал во поглед на духовноста и паметот му се ограничил само на очите, па не гледа ништо друго освен материја ниту, пак, сфаќа нешто различно од тоа.

Тогаш, колкава вредност има зборот на филозофот што останал изгубен пред ограничените и најситни фрагменти од материјалноста, коишто талкаат и се дават во нивните најдребни ситници во изобилство и расфрленост, и според тоа колку важи неговото мислење во поглед на Единството на Бога, верувањата и возвишената духовност во коишто се наоѓаат, од друга страна, уникатен на стотици илјади носители на знаењето и на суштината, како што е на пример шеикот Гејлани (Аллах му ја посвети неговата тајна), кој поседува благословена интелигенција и продорна визија и кој со своите очи го набљудуваше Престолот додека тој беше на земјата, кој помина деведесет години напредувајќи во духовната работа и ги претстави вистините на верата во сите три задолженија на насушната сигурност. Според тоа, нивните негирања и спротивставувања не се ли нечујни и слаби, како што е зуењето на комарците за време на громогласниот небески звук?

Суштината на невербата, која претставува непријателски став кон исламските вистини и се судира со нив, е одрекување, незнаење и негирање. Па, дури и ако однадвор изгледа како афирмативно и егзистентно, сепак смислата ѝ е ништожност и одрекување.

Од друга страна, вербата е знаење, егзистентно е, афирмативно и пресудно. Па дури и нејзините негативни прашања се само завеса на афирмативните вистини и нејзино наоѓалиште.

И ако следбениците на неверништвото, кои се соочуваат со вербата, со огромни тешкотии би се обидувале да ја потврдат својата негирачка и одрекувачка догма и да ја направат прифатлива во смисла на „прифаќање на непостоечкото“ или „признавање на непостоечкото“, тоа би било неверство, од една страна, може да се смета за погрешно учење и погрешно размислување, во спротивно, голото „неприфаќање“, „негирање“ и „непризнавање“, не може да биде ништо друго, освен апсолутно игнорирање и недостаток на пресуда.

Резиме: Неверничкото уверување се дели на два дела.

Првиот: Она што нема никаква врска со вистините на Исламот. Се работи за лажно тврдење, заблудено уверување, погрешно прифаќање и неправедна пресуда само по себе. Оваа гранка на неверба е надвор од доменот на нашето истражување. Тоа не се меша со нашата тема, и ние не се мешаме во неговата.

Вториот: Она што се соочува и се судира со вистините на иманот. Се дели на два дела.

Првиот: Недостаток на прифаќање и признавање, што е едноставно одбивање и неприфаќање на афирмацијата. Ова, пак, е незнаење и недостаток на расудување, и е леснотија. И ова е надвор од доменот на нашето истражување.

Вториот: Ова е прифаќање на непостоечкото, срцево признавање на ништожноста. Овој тип неверба е вид расудување, една пресуда со која го задолжува својот носител и тој е принуден да ги потврди своите одрекувања и негирања.

И негирањето се дели на два дела.

Првиот: Оној што ја негира изјавата „Одредено нешто не постои во определено место или во соодветната насока.“ Ваквото тврдење може да се докаже. Но, и ова е надвор од нашата тема за истражување.

Вториот дел, пак, е негирање и одрекување на иманот, на светите, општи и сеопфатни прашања што се фокусираат на овој свет, на вселената, на Задгробниот свет и сите времиња. Ова негирање, како што утврдивме во првиот дел, е апсолутно невозможно да се потврди. За да се потврди тоа, би требало да постои поглед што ја опфаќа целата вселена, и што го надгледува и Задгробниот свет, и што го гледа и набљудува неограничениот времеплов од сите можни аспекти.

Втор јаз и начин за спас од него:

Исто така се состои од две теми.

Првата: Умовите што се претесни пред грандиозноста, големината и бесконечната апсолутност, и прекратки за да можат да ја сфатат како резултат на немарност, грешење и изопаченост во материјалноста и нивно копирање, занесени од страста кон науката, тие умови прибегнуваат кон негирање и одрекување на големи и важни прашања како резултат на неспособноста на нивните сфаќања. Да, оние што останале немоќни во сфаќањето на пространите, сеопфатни и многу длабоки верски прашања во нивните тесни и изветреани умови, нивните срца се корумпирани и мртви во однос на прашањата за духовност и се фрлаат во канџите на неверништвото и заблудата и се дават.

Кога би можеле внимателно да ја разгледаат сржта на своето неверништво и суштината на своите грешки, би увиделе дека: тоа е спротивно на грандиозноста, чие постоење во верата е сосема разбирливо, прифатливо и потребно, стопати поголем апсурд, што е невозможно и недостижно во составот и содржината на ова неверништво.

Рисале-и Нур овој факт веќе го докажале со стотици критериуми и равенки, со категоричниот факт дека два по два е четири. На пример: човек што не може да го прифати верувањето во потребата за постоење на Аллах, во Неговиот беспочеток и во Неговите совршени атрибути, поради Неговата големина и грандиозност на Неговите возвишени атрибути, потребата за постоење и Неговиот беспочеток и Неговите божествени атрибути ги припишува на безбројните суштества, па дури и на безбројните честички за да може да ја одржи догмата за своето неверништво. Во спротивно, треба да се откаже од умот како наивните софисти, со тоа што ќе го негираат и сопственото постоење и постоењето на универзумот.

Така, сите верски и Исламски вистини, со својата основа во „возвишеноста“, кои се својствени за овие вистини и една од нивните нужни претпоставки, смирени и утврдени во здравите срца и бистрите умови, со целосна преданост и спокојно уверување заштитувајќи ги нивните сопственици од она што е нивна спротивност, тоа е неверништвото и неговите несфатливи апсурди, збунувачките измислици и мрачното незнаење.

Тоа е јасно и постојано е посочено од непрестајното изразување на оваа грандиозност и доминација, во составот на езанот (повикувачки ритуал за молитва), намазот (молитвата) и поголемиот дел од другите исламски обреди:

اَللّٰهُ اَك۟بَرُ اَللّٰهُ اَك۟بَرُ ۝ اَللّٰهُ اَك۟بَرُ اَللّٰهُ اَك۟بَرُ

Исто така јасно се гледа и во хадис-и кудси.

اَل۟عَظَمَةُ اِزَارٖى وَ ال۟كِب۟رِيَاءُ رِدَائٖى

Ова се наведува и во осумдесет и шестиот член во обраќањето на Ахмед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, импресивно обраќање во Големата молитва – Џевшен-ул-Kебир. Да, грандиозноста и доминацијата се двете суштински и неизбежни завеси.

يَا مَن۟ لَا مُل۟كَ اِلَّا مُل۟كَهُ ۝ يَا مَن۟ لَا يُح۟صِى ال۟عِبَادُ ثَنَائَهُ ۝

يَا مَن۟ لَا تَصِفُ ال۟خَـلَائِقُ جَلَالَهُ ۝ يَا مَن۟ لَا تَنَالُ ال۟اَو۟هَامُ كُن۟هَهُ ۝

يَا مَن۟ لَا يُد۟رِكُ ال۟اَب۟صَارُ كَمَالَهُ ۝ يَا مَن۟ لَا يَب۟لُغُ ال۟اَف۟هَامُ صِفَاتَهُ ۝

يَا مَن۟ لَا يَنَالُ ال۟اَف۟كَارُ كِب۟رِيَائَهُ ۝ يَا مَن۟ لَا يُح۟سِنُ ال۟اِن۟سَانُ نُعُوتَهُ ۝

يَا مَن۟ لَا يَرُدُّ ال۟عِبَادُ قَضَائَهُ ۝ يَا مَن۟ ظَهَرَ فٖى كُلِّ شَى۟ءٍ اٰيَاتُهُ ۝

سُب۟حَانَكَ يَا لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اَن۟تَ ال۟اَمَانُ ال۟اَمَانُ نَجِّنَا مِنَ النَّارِ

Совршен знак

Забелешките на патникот што се распрашува за својот Создател во универзумот

تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوَاتُ السَّب۟عُ وَال۟اَر۟ضُ وَمَن۟ فٖيهِنَّ وَ اِن۟ مِن۟ شَى۟ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَم۟دِهٖ وَلٰكِن۟ لَا تَف۟قَهُونَ تَس۟بٖيحَهُم۟ اِنَّهُ كَانَ حَلٖيمًا غَفُورًا

(овој Втор дел, давајќи интерпретација за овој прекрасен ајет, истовремено е и доказен материјал од првиот дел, што содржи и се појавува на арапски јазик и ги образложува неговите аргументи.)

Вака:

Голем број ајети од Куранот, како што е овој прекрасен ајет, во воведот на своето давање претстава за Создателот на универзумот ги наведува „небесата“, кои се најпространи страници на Единството на Бога, во смисла дека ниеден набљудувач не се загледува во нив без да го обземе чудење и без да се восхитува, му се радуваат на сладоста и наоѓаат задоволство во неговото изучување. Затоа, најсоодветно е да се започне со нив.

Да, секој што доаѓа како посетител во царството на овој свет и остане во неговата гостилница, кога ќе ги отвори очите, прогледува и увидува дека: постоењето на гостилницата е неспоредлива великодушност; и саем во екстремен вид оригиналност; и полигон за обука на врвни импресии, и атрактивно одморалиште со преубави глетки и видици, и во крајна мера рекреативност; и галерија со крајна атракција и фасцинација; и отворена книга која ја содржи смислата на врвните вредности, стилови и мудрости. И додека гостинот минувач гори од желба да се запознае и да се сретне со сопственикот на оваа елитна гостилница, авторот на ова капитално дело, владетелот на ова угледно царство, над него се појавува преубаво лице што блеска од сјајните ѕвезди довикувајќи му: „Погледни во мене! Јас ќе те известам за Она Што трагаш!“ И тој се осврнува и гледа дека:

Подигнати стотици илјади небесни тела без никакви столбови или потпирачи, од кои некои од нив се поголеми и за илјада пати од нашата земја, а некои се побрзи седумдесет пати од проектилите;

И истовремено движење и навигација на тие тела со огромна брзина, без гужви и без судири;

И континуирано снабдување на овие безброј обесени ламби, без гориво и без гасење;

И во управувањето со овие непрегледно огромни тела, без бучава и без нарушување! Неговиот одраз исто така гледа:

И потчинување на овие монументални созданија со специфични цели, како што е на пример подесувањето на Сонцето и Месечината во извршувањето на функцијата на одредени должности, без отпор и разговор;

И истовремено, истата сила и на ист начин, во истиот природен образец и идентична форма, и со истиот интегритет, без никакви недостатоци, и управување со овој страшно неопределен број во рамките на оваа непроценлива и бесконечна димензија која ги поврзува двете бескрајности;

И задржување и доведување на овие масивни вселенски летала што имаат огромна моќ и импресивност, во состојба на послушност и покорност кон Неговите закони, без никакво пречекорување и пренасочување;

И во дотерувањето на лицето на небото во однос на префинетоста и светлината, да се доведат во состојба на беспрекорна чистота, целосно ослободени од загадувањето со отпадот на тие густи масиви, така што на неа не може да се види ни трага ни прашинка;

И насочување на движењето на овие тела со координирани воени маневри и нивно претставување пред публиката од сите созданија, како да е филмско сценарио; деноноќното вртење на Земјата, освежување на видиците со вистински фасцинантни и фантастични кадри со овие прекрасни маневри, и нивното прика- жување секоја вечер и секоја година!

Значи, ова величествено и феноменално Божјо Господарство и сето она што во рамките на Својата делотворна моќ ги докажува од постоечките факти, во кои спаѓаат: „потчинување, регулирање, вртење, распоредување, рафинирање и делегирање задачи“, таа нејзина зачудувачка големина и целосна сеопфатност сведочат за потребата од постоењето на Создателот на небесата и Неговото Единство, како што е потврдено, а тоа е и очигледно, дека Неговото постоење е поочигледно и од самото постоење на овие небеса. Оваа смисла е претходно наведена во Првата тема од Првото скалило на следниве зборови:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ السَّمٰوَاتُ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّد۟وٖيرِ وَ التَّن۟ظٖيمِ وَ التَّن۟ظٖيفِ وَ التَّو۟ظٖيفِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ

Потоа, областа позната како атмосфера, која е собир од чуда и феномени, гласно го повикува овој световен дојденец, па затоа му вели на патникот минувач: „Погледни во мене! Можам да те упатам до Оној за Кого трагаш со ентузијазам и нетрпение, и да те запознаам со Оној Кој те испрати овде.“ Тој се загледа во наоблаченото лице на небото заросено со благодат, и го слушаше Неговиот застрашувачки громоглас, кој, сепак, носи радосно навестување за човештвото! И види:

Облакот обесен меѓу небото и земјата на еден многу мудар и љубезен начин ја напојува земската градина со неопходниот пијалак, и нејзините жители ги снабдува со вода што им го придвижува телото, им ја олеснува прекумерната топлина, односно ја регулира температурата на топлината неопходна за живот, и пристигнува на помош во секое место каде што се укажува потреба. И иако овој голем облак врши уште многу други слични функции, за миг исчезнува и наеднаш се распрскува по небесниот свод и го полни; ги собира сите негови делови и честички и се оддава на одморање, и исчезнува од видното поле без да остава никакви траги, што е слично на сцената со развојот и повлекувањето на една дисциплинирана армија која следи итни наредби. Потоа, штом тој ја издал наредбата „Нека врне дожд“, во рок од еден час, а можеби и неколку минути, тој се собира, ја пополнува и ја прекрива атмосферата и се доведува во подготвителна состојба, исто како и војникот што ја чека својата наредба од претпоставениот.

Потоа, тој патник го насочува погледот кон ветрот што струи и гледа дека воздухот, со целосна великодушност и дарежливост, е задолжен за многубројни функции, па изгледа дека секој негов атом, иако не поседува живот и свест, слуша и е свесен за издадените наредби, што му доаѓаат од апсолутниот Владетел на вселената. Тој на овој начин ги врши своите задолженија, под власт и контрола на тој Заповедник, не занемарувајќи ништо и ги извршува со целосна дисциплина и прецизност, без никакви одлагања. Па, така ветрот им овозможува вдишување на сите живи суштества на земјата, спроведува звук, ги пренесува потребните состојки до живите суштества, како што се топлината, светлината и електричната енергија, посредува и во опрашувањето на растенијата, и има уште многу универзални функции. Тој е, значи, во извршувањето на сите овие операции ангажиран од некои Невидливи Раце на еден исклучително свесен, стручен и живописен начин.

Потоа патникот го гледа дождот, и сфаќа дека овие убави, енергични и вкусни капки, кои се слеваат и паѓаат од невидливата ризница на Милоста, изобилува со милостиви подароци и плодни активности, како да се излева отелотворената дарувана милост со изворите на Господаровата ризница во форма на овие атомизирани капки. Затоа, на дождот му е дадено името „благодат“.

Потоа ја гледа молњата и го слуша громот и сфаќа дека тие се наоѓаат во служба на неизмерно чудесен и неверојатен процес.

Потоа погледот од своите очи го упатува кон својот ум, велејќи си себеси: „Овој нежив облак што личи на неуреден памук, што нема свест, без сомнение, и не знае за нас, ниту пак, нè познава, и невозможно е нас да нè снабдува по своја волја, од сожалување или грижа; и невозможно е да се покаже како видлив на небото, а потоа да се изгуби и да исчезне без нечија заповед. Неизбежно е тој да ги извршува должностите во согласност со заповед издадена од Апсолутно Моќен и Апсолутно Милостив Заповедувач, и исчезнува без да остави трага, а потоа одеднаш се појавува и го прифаќа извршувањето на своите должности, а во меѓувреме ја исполнува и ја испразнува атмосферата извршувајќи ја заповедта на Величествениот, Врховниот и Делотворен Владетел. Постојано и со мудрост го испишува небесниот свод, а потоа допушта бришење на плакатот и го претвора во укинување и воспоставување на местото на Воскресението и Судниот ден. Имено, облакот се оддаде на ветрот на бродот по заповед на Добронамерниот, Добротворниот, Дарежливиот и Грижливиот Владетел и Планер, ја разнесува дождовната ризница, силна и огромна како планина, и доаѓа на помош на места на земјата што имаат потреба од тоа, и сака да се пресели и да се расплаче поради нивната состојба, ги напојува со солзи, ги расположува со цвеќиња и мирисливи билки, го ублажува бесот на топлината на сонцето, ги напојува домашните градини и ливади, ги мие нивните лица и површини, и ги штити од загадување за да можат да блескаат од чистота и шарм.“

А, љубопитниот патник се обраќа кон својот ум и вели: „Овој нежив воздух, кој е безживотен, бесчувствителен, кој не поседува свест, непостојан и неопределен, нестабилен, немирен и неуреден, подложен на струи и бури што не се смируваат, очигледно е причина за појава на стотици илјади плодоносни дејствувања, функции, благодати и испораки, спроведени со мудрост, милост и вештина, што аксиоматски докажува: дека овие неуморни ветрови, овие весели службеници никогаш не тргнуваат по своја слободна волја, туку ги придвижува заповед издадена од Апсолутно Семоќен и Сезнаен и Апсолутно Семудар и Величествен Заповедувач.

И секоја поединечна честичка од воздухот како да ги знае сите работи, и како совесен војник ја сфаќа и ја следи секоја заповед што потекнува од тој Заповедувач, ги извршува и се потчинува на заповедите на Господарот што струи во воздухот и извршува задача со која обезбедува дишење на сите живи суштества, со што придонесува за одржување на нивните животи; учествува во процесот на оплодување и растот на растенијата, и потпомага во испораката на хранливите материи потребни за нивниот опстанок; корисен е и за снабдување со вода на облакот; и за придвижување, управување со кормило и едрење бродови без гориво; и како спроводник, особено во пренос на звук, разговор и безжичен пренос на телекомуникации и радиобранови, како и за други слични универзални намени и функции. Покрај тоа, воздушните честички самите се составени од прости елементи, како што се азотот и кислородот, и имаат меѓусебна сличност. Според тоа, јас сметам дека тие се агенти на едни мудри сили, вработени под совршено хармонизиран режим, во стотици илјади видови Божествени процеси.“

Значи, од ова патникот заклучува: „Навистина, како што тоа го искажуваат зборовите во ајетите:

وَتَص۟رٖيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ ال۟مُسَخَّرِ بَي۟نَ السَّمَٓاءِ وَال۟اَر۟ضِ

Оној Кој ги издава Своите заповеди на воздухот и го користи како извршител на неизмерни Божествени задачи и функции, преку регулирање на ветрот; и безгранично дејствување на милоста, преку контролирање на облакот; и Оној Кој создава воздух на таков начин, Тој е Единствен Господар Кој им е потребен на битијата – Семоќен, Сезнаен, Величествен и Семудар.“

Потоа погледот го упатува кон дождот и гледа дека тој е преполн со добивки во износ од капки и дека содржи облик на Божествен благодат до степен на бројот на капките и разоткрива мудрост во однос на бројот на своите капки. А, се гледа дека тие фини, вкусни и благословени капки се создаваат во врвна систематичност и во неизмерна убавина и шарм, особено ледениот град, кој паѓа дури и во лето, со таква регуларност и умереност, така што ни бурите, ни раз- беснетите ветрови, од чијашто сила се судираат големи и тешки парчиња, не предизвикуваат нарушување во однос на регуларноста и единството на тие ледени дождови, ниту пак, се збиваат во смртоносните карпи, направени од згрутчувањето на тие ледени зрна. Значи водата, пак, која е една едноставна и нежива материја што не поседува чувствителност, добила примена во мудро осмислени дејствувања како што се овие, а особено во улогата на заживување и напојување, додека и самата претставува едно соединение со само две основни неоргански материи (водород и кислород) кои не поседуваат чувствителност, а сепак, се користи во стотици илјади разновидни намени и процеси исполнети со мудрости и сознанија. Значи, дождот кој е насушна објективизација, чие потекло може да дојде само од невидливата ризница од милости на Семилостивиот и Милосрдниот, со своето спуштање и слевање на земјата дава практична и јасна интерпретација на ајетот:

وَهُوَ الَّذٖى يُنَزِّلُ ال۟غَي۟ثَ مِن۟ بَع۟دِ مَا قَنَطُوا وَيَن۟شُرُ رَح۟مَتَهُ

Потоа го слуша громот и се загледува во молњата и гледа дека тие две феноменални атмосферски појави практично ги објаснуваат во целост овие два возвишени ајети,

وَيُسَبِّحُ الرَّع۟دُ بِحَم۟دِهٖ и يَكَادُ سَنَا بَر۟قِهٖ يَذ۟هَبُ بِال۟اَب۟صَارِ

кои го најавуваат доаѓањето на придобивките од дождот и со тоа ги радуваат оние што го чекаат.

Да, одеднаш неверојатното и громогласно проговарање на воздухот со порив и експлозија, и исполнување на мрачната атмосфера со прекрасната светлина од молњата и пламенот, и осветлување на огромна планина, како и немирните облаци како пумпа полна со вода, снег и мраз, и други определени и чудесни состојби и појави слични на овие, силно го предупредуваат и отрезнуваат немарниот човек, и жестоко го удираат по неговата ограничена глава, велејќи му:

„Подигни ја главата и погледни ги неверојатните постапки и процеси на Влијателниот Моќник, Кој сака да им се претстави на Своите робови! И како што ти во твоето постоење не си независен и оставен сам на себе, така и овие настани не можат да се случат сами по себе, залудни и бесмислени. Секој од нив е доведен да изврши одредена функција, со послушност и посветеност, и секој од нив е ангажиран во служба на Мудриот Господар и Владетел.“

Ете, овој радознал патник слушајќи го возвишеното небесно сведоштво на вистината, која се состои од управување на облаците, регулирање на ветровите, спуштање на благодатниот дожд и режирање на атмосферските појави, рече: „Јас верувам во Аллах.“

Вториот степен од Првото ниво () е забелешка на патникот во однос на атмосферата, кој ја изразил на следниот начин:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهِ ال۟جَوُّ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّص۟رٖيفِ وَ التَّن۟زٖيلِ وَ التَّد۟بٖيرِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ

Потоа, овој имагинарен патник, веќе навикнат на замислени патувања, Земјината топка со јазикот на неговата состојба му шепоти: „Зошто се движиш во воздухот, на небесата и вселенското пространство? Дојди ваму да те запознаам со Оној по Кој трагаш. Внимавај на должностите што ти ги праќам и прочитај го тоа што е напишано на моите страници!“

И тој разгледува и согледува: како Земјата, слично на занесениот мевљана, со своето движење околу двете оски опишува циклус по кој се одредуваат деновите, годините и сезоните, и како резултат на тоа, ги зацртува рабовите на кругот на Големиот собир; и таа е како една од колосалните покорни Божествени бродови натоварени со повеќе од сто илјади видови и родови живи суштества, со сета нивна храна и животни потреби, намалувајќи ги длабоките бразди што пловат во вселенскиот простор, поворки и посети околу Сонцето на својот аџилак, во целосна хармонија и совршена регуларност.

Потоа ги разгледува нејзините листови и согледува дека секоја страница од сите поглавја зборува за нејзиниот Господар преку илјадници докази; Меѓутоа, бидејќи не располага со доволно време за да може да го прочита секој лист, одбрал да прегледа само една единствена нејзина страница, а тоа е страницата за истражување и управување на живите суштества во пролетната сезона.

Согледува дека формите на неопределен број единки од стотици илјади видови се раствораат и се развиваат од едноставни елементи во совршен ред, а потоа се одгледуваат со голема благодат; Семето на дел од нив на крајно чудесен начин добива нежни крилја за летање, а тоа се шири на сите страни во екстремно изобилство; Таа се разнесува со целосна осмисленост, служат и се хранат со целосно внимание и нежност, и им се обезбедуваат различни, луксузни, вкусни и пријатни животни намирници со голема благодат и великодушност, која се подмирува од ништо, или од сува земја, и од тврдите како коска корења, од меѓусебни слични семиња, и од идентични капки вода. Секоја пролет на живите суштества, како преполн вагон, од невидливата ризница им се доставуваат сто илјади видови прехранбени продукти и потреби, со целосна регуларност и хармоничност.

Особено, снабдувањето на вкусното млеко од милостивите гради на родилката, како еден подарок за младите и децата, грижливо спакуван со милост и мудрост – тоа е еден неспоредлив пример, кој сам по себе се наметнува како доказ и одраз на совршено одгледување и грижа, кои се едни од манифестациите на милоста на Семилостивиот и Милосрдниот, како и Негови општи добротворни цели.

Резиме: Нашиот патник, набљудувајќи ја оваа живописна страница на убавата пролет, согледал дека таа е како една од сцените на воскресението и собир во стотици илјади видови и модели, како и дека таа практично го појаснува и дава прекрасна и конкретна разработка на ајетот:

فَان۟ظُر۟ اِلٰٓى اٰثَارِ رَح۟مَتِ اللّٰهِ كَي۟فَ يُح۟يِى ال۟اَر۟ضَ بَع۟دَ مَو۟تِهَا اِنَّ ذٰلِكَ لَمُح۟يِى ال۟مَو۟تٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ

Од друга страна, овој ист ајет со една натприродна убавина ја искажува смислата наведена на таа страница. Го сфати фактот, што постојано и во однос на нивната огромна масовност и сила, Земјината топка им го повторува на сите свои страници со:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ

Ете, во прилог на објаснување на едно единствено скратено сведоштво во однос на само едно од дваесетте гледишта, само една од пространите страници на Земјината топка, чија бројка надминува дваесет, и во прилог на истакнување на смислата од забелешките на патникот со други ставови и страници, во Третиот степен од Првото ниво се наведува:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ ال۟اَر۟ضُ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا وَ مَا عَلَي۟هَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّر۟بِيَةِ وَ ال۟فَتَّاحِيَّةِ وَ تَو۟زٖيعِ ال۟بُذُورِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ لِجَمٖيعِ ذَوِى ال۟حَيَاةِ وَ الرَّح۟مَانِيَّةِ وَ الرَّحٖيمِيَّةِ ال۟عَامَّةِ الشَّامِلَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ

Потоа, тој работлив патник со изучување на секоја страница ја зајакнува верата, која е клуч за среќа и благосостојба, и растежот на спознанието за Аллах, што е клуч за напредокот во духовната сфера, и му се разоткрива уште еден степен за суштината на верувањето во Аллах, степен кој е одржлив темел на сите совршенства и нивен извор, и на тој начин му се обезбедуваат голем број духовни задоволства и наслади, што во него предизвикува и буди уште поголема љубопитност. И покрај тоа што веќе доби и совлада јасна и смислена лекција од небото, атмосферата и Земјата, тој постојано повторува هَل۟ مِن۟ مَزٖيدٍ , па го слуша одекот на зикирот од морето и моќните реки, кои се прелеваат од покајување и желба и ги слуша нивните умилни и носталгични шумови, додека со јазикот зборува за состојбите и звукот: „Погледни нè и нас, прочитај нè и нас!“ И тој погледнува и вели:

Морињата што се брануваат весело и што заплискуваат жестоко во континуитет, и во чијашто природа е исполнување, излевање и исфрлање, и што ја опкружиле Земјината топка, заедно со земјата се движат многу брзо, и за една година преминуваат низ циклус чијшто износ е дваесет и пет илјади години. И покрај тоа, тие никогаш не се раздвојуваат, ниту некогаш ќе се излеат, а ниту, пак, ќе преовладуваат над блиските и соседни копна. Значи, мора да следува дека нив ги смирува, упатува и задржува Заповедта на Оној Кој поседува апсолутна моќ и големина.

Потоа погледнува во длабочините на морињата, и освен тоа што воочува продорни бисери на врвна убавина, естетика и правилност, увидува дека и одржувањето, распоредувањето и раѓањето и умирањето на илјадници различни животински видови тече по правилен и хармоничен ред и уметност. И пристигнувањето на нивните набавки и храна од обичен песок и од горка вода е толку совршена и целосна, што само по себе обезбедува доказ дека се случува само под раководство на Семоќниот, Владетелот на големината, и под старателство на Милостивиот, Сопственикот на совршената убавина.

Потоа, тој патник погледнува во реките, и во нив забележува цели и бенефиции, и увидува дека примените и задачите што ги имаат тие, приносите што ги даваат и трошоците што произлегуваат се пресметани со неопислива мудрост и неизмерна милост, така што аксиоматски го докажуваат фактот дека струи, потоци, извори, текови и џиновски реки извираат и истекуваат од резервоарот на Милостивиот, Носителот на големината и почестите. Згора на тоа, водата може да се собере и да се слива на сосема несфатлив и невообичаен начин, што дури и во еден хадис е изречена смислата како: „􏰊етири реки истекуваат од Рајот.“ Со други зборови, речните текови значително го надминуваат опсегот на дејствување на причините што се јавуваат, така што тие не се сливаат никаде на друго место, туку од богатството на невидливиот Рај, чијашто вода не се намалува, и од еден невидлив слив кој е неисцрпен.

На пример, светата река Нил, којашто неродната египетска пустина ја претворила во световен рај, непрестајно тече како едно мало море, а извира од јужниот дел на планината која се вика Месечева планина. Кога всушност би се акумулирал и замрзнал нејзиниот шестмесечен проток на вода, би настанала маса поголема и од самиот планински масив. Сепак, факт е дека водениот базен во кој се собира вода зафаќа дури помалку од една шестина од обемот на оваа планина. А, што се однесува до приливот на водата во тој топол регион, тоа е слабо и незначително, бидејќи сувата и жедна земја веднаш го впива недоволниот дожд и не обезбедува некоја значајна можност за акумулација. Според тоа, не постојат услови за одржување на приливот и одливот на водата, и затоа во традицијата се вели дека таа истекува од невидливиот рај, кој ги надминува природните земски закони. На овој начин, оваа традиција соопштува еден убав и длабоко поучен факт.

Така нашиот патник видел само една од илјадниците вистини и сведоштва на реките и морињата, безгранични како и самите мориња. И сфатил дека сите тие заедно во еден глас и со нескротлива сила, голема колку морињата, постојано изјавуваат: لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ сите морски суштества се јавуваат како сведоци што ја потврдуваат автентичноста на ова сведоштво. Во прилог, вадењето на колективните морски и речни сведоштва на виделина, Четвртиот степен од Првото ниво ја носи следната смисла:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ جَمٖيعُ ال۟بِحَارِ وَ ال۟اَن۟هَارِ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدِّخَارِ وَ ال۟اِدَارَةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ

Потоа, планините и пустините го повикуваат патникот кој се предал на своите замислени патувања, и велат: „Проучи ни ги и страниците!“ И тој погледнува и увидува дека универзалната должност на планините и нивните сестрани улоги откриваат големина и мудрост што ги фасцинираат умовите.

На пример, истакнатата позиција на ридовите и нивната појава од почвата по наредба на Господарот, ја стишуваат бурата на земјата и го олеснуваат нејзиниот гнев и бес предизвикани од тектонските нарушувања и ѝ овозможуваат да дише и да се опушти преку ерупции и пукнатини. Со тоа се избегнува нејзиното катастрофално тресење и експлодирање, па удобноста на нејзините безбедни жители останува ненарушен.

И како што на бродовите се работи на одржување рамнотежа и спречување нестабилност и евентуалното потопување на вградените јарболи и столбови, така и планините се столбови полни со скапоцености на палубата на земскиот брод, ја штитат од потресувања, ја стабилизираат и ѝ одржуваат рамнотежа. Куранот ова значење го истакнува во многу ајети, меѓу кои се:

وَ ال۟جِبَالَ اَو۟تَادًا ۝ وَاَل۟قَي۟نَا فٖيهَا رَوَاسِىَ ۝ وَال۟جِبَالَ اَر۟سٰيهَا

И пример: Според тоа, нашиот патник сфаќа дека во планинската утроба има многубројни извори, вода, минерали, материјали и лековити супстанции од кои зависат живите суштества, зачувани мудро, дарежливо и плански до тој степен што аксиоматски го потврдуваат фактот дека овие планини се стоваришта и складишта за стока во власт на Семоќниот, Чија моќ е неограничена, и Семудриот, чија мудрост е бескрајна.

И од овие две брилијантни значења изведува аналогни заклучоци за другите работи, како големите планини и самата пустина со огромни функции и целисходноста на планините и пустините, и увидува дека планините и пустините на јазикот на целата нивна целисходност и функции, а особено нивното задржување на резервните материјали, изјавуваат сведоштво и изразуваат верба во Единството на Бога, велејќи لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ и дека ова сведоштво и верување во Единството поседува сила и цврстина колку и гордите планински масиви и пространоста и непрегледноста, како што се пустините и песочните дупки, па и тој изговара: „Верувам во Аллах!“

Со цел да се истакне ова значење, во Петтиот степен од Првото ниво се споменува како што следува:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ جَمٖيعُ ال۟جِبَالِ وَ الصَّحَارٰى بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا وَ مَا عَلَي۟هَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِدِّخَارِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ نَش۟رِ ال۟بُذُورِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ التَّد۟بٖيرِ ال۟اِح۟تِيَاطِيَّةِ الرَّبَّانِيَّةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟عَامَّةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ

Потоа, тој патник размислуваше шетајќи низ планините и пустините, и пред неговите мисли се отвори широка врата на дрвјата и растенијата. Го повикаа внатре и му рекоа: „Дојди прошетај ги и нашите градини и прочитај ги и нашите редови.“ Тој влезе и виде:

Огромно и прекрасно седиште на учењето на Единството на Бога и техлилот (повторување на лаилахеиллалах), дека дрвјата и растенијата свикале и оформиле прекрасен круг на зикир за да искажат благодарност кон Него. Тој од нивната состојба сфаќа дека сите дрвја и сите видови билки се скапоцени и во хор повторуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ . И тој ги виде трите големи универзални вистини, кои докажуваат и сведочат дека сите овошни дрвја и сите расцветани билки, заедно правејќи зикир го искажуваат своето сведоштво за Единството на Бога, и одлично познавање на јазикот на неговите правилно распоредени лисја, живописниот говор на неговите прекрасни цвеќиња, и јасниот речник на неговите убаво уредени плодови, искажуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ.

Првата: Точки што посочуваат на значењето и вистините на придобивките и признанијата, и намерно посочување на благонаклоноста и услужливоста, што е јасно забележлива кај секое дрво и стебленце, јасно е како сончева светлина, видлива во својата целина.

Втората: Значењето и вистината за намерната и мудра класификација и разлика, и благодатта и обмисленото разубавување и дизајн е толку јасна, што не остава можност за никаква случајност, во овие безброј видови и единки се јасно видливи како бел ден. И очигледно се покажува дека тоа се оригинални дела, везови и отпечатоци на Семудриот Создател.

Третата: Вистината за отворање и растворање на неопределен број форми и креации, во стотици илјади различни видови и различни форми, од семиња ограничени на одреден број, приближна сличност, едноставни и неживи и меѓусебно идентични или малку различни и меѓусебно измешани срцевини, и нивно садење во совршена распореденост и умереност и во екстремен спектар на украсеност и убавина. Според тоа, развојот на формата на секоја поединечна единка од тие нееднакви видови, чиј број е над двесте илјади, и секој од нив да живее одвоено, во совршена хармонија и во целосна еднаквост, и мудро и без каква било грешка, е една вистина посветла и повоочлива од сонцето. Тој сфатил дека постојат сведоци што ја докажуваат оваа вистина во однос на бројот на цвеќињата и количината на плодовите, и во мноштвото на лисјата и созданијата во пролетта, и чесни сетила што извираат од неговото срце, велејќи اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى نِع۟مَةِ ال۟اٖيمَانِ

За нагласување на овие вистини и сведоштва, во Шестиот степен од Првото ниво се наведува следното:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ اَن۟وَاعِ ال۟اَش۟جَارِ وَ النَّبَاتَاتِ ال۟مُسَبِّحَاتِ النَّاطِقَاتِ بِكَلِمَاتِ اَو۟رَاقِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟فَصٖيحَاتِ وَ اَز۟هَارِهَا ال۟مُزَيَّنَاتِ ال۟جَزٖيلَاتِ وَ اَث۟مَارِهَا ال۟مُن۟تَظَمَاتِ ال۟بَلٖيغَاتِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِن۟عَامِ وَ ال۟اِك۟رَامِ وَ ال۟اِح۟سَانِ بِقَص۟دٍ وَ رَح۟مَةٍ وَ حَقٖيقَةِ التَّم۟يٖيزِ وَ التَّز۟يٖينِ وَ التَّص۟وٖيرِ بِاِرَادَةٍ وَ حِك۟مَةٍ مَعَ قَط۟عِيَّةِ دَلَالَةِ حَقٖيقَةِ فَت۟حِ جَمٖيعِ صُوَرِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟مُزَيَّنَاتِ ال۟مُتَبَايِنَةِ ال۟مُتَنَوِّعَةِ ال۟غَي۟رِ ال۟مَح۟دُودَةِ مِن۟ نُوَاتَاتٍ وَ حَبَّاتٍ مُتَمَاثِلَةٍ مُتَشَابِهَةٍ مَح۟صُورَةٍ مَع۟دُودَةٍ

Потоа, враќајќи се од ова медитативно патување, воодушевениот патник, чиј ентузијазам и задоволство се зголемуваше со неговото напредување, развеселен од своето достигнување до вистината, излегуваше од пролетната градина и во рацете носеше букет составен од цветовите на знаењето и верата, огромен и раскошен како и самата пролет, виде како пред неговиот ум се отвораше вратата од светот на птиците и животните, кој ја сфаќа вистината и мислите му се однесуваат на спознавање. Стотици илјади различни гласови и различни јазици го повикуваат да влезе во нивниот живописен свет, и му посакуваат „добредојде“ во тој свет. Тој влезе и го виде следното:

Сите птици и сите животни, со сите свои видови, заедници и семејства едногласно му прават зикир: لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ со јазикот на својата состојба и говор, и земјината површина како да ја направиле како едно огромно седиште за правење зикир и голем собир за учење техлил, па секое од нив за себе претставува една божествена духовна песна, што мелодично ги опева Господаревите благодати; и славата на зборот што говори за посветеноста на својот Автор; и словото на милосрдноста, која ја разгласува Божјата милост. Значи, сите извикуваат пофалби за нашиот Творец, опишувајќи Го со благодарност и признание, и се чини дека тие сетила, органи, помагала и организација на способностите на сите овие птици и животни, всушност се правилно формулирани и избалансирани зборови и артикулиран и впечатлив говор. Минувачот беше сведок на три важни и далекосежни вистини, што автентично докажуваат дека птиците и животните со тие зборови искажуваат благодарност до нивниот Создател и Управител, и со тој говор сведочат за Неговото Единство.

Првата: Вистината утврдена од ништо, која се случува со целисходноста, откривањето на уметноста, создавањето со волја и знаење, и вистинско остварување и распределба на духот, која со дваесет гледишта манифестира знаење, мудрост и волја, никако не може да се припише на чиста случајност, слепа сила или природа што не поседува свест. Значи, оваа вистина во однос на бројноста на сите живи созданија, впечатливо е јасен доказ и автентичен сведок на потребата од постоењето на Живиот и Сеодржливиот, и Неговите седум возвишени атрибути и Неговото Единство.

Втората: Вистината за класификацијата, украсувањето и обликувањето, која јасно се манифестира преку тие безбројни креации што меѓусебно се различни по изглед, особено по убавите и раскошни форми, по меѓусебната сразмерно утврдена бројност, и по правилните и симетрични форми. Значи, од сите, ова очи- гледно е една непобитна и моќна вистина, дека невозможно е овие обемни акти, кои од сите аспекти нагласуваат илјадници мудрости и натприродности, да се во состојба да бидат располагани од некој друг, освен од Семожниот и Сезнајниот. Во тоа апсолутно не постои некоја друга можност и веројатност.

Третата: Вистината за распаѓањето на овие безброј видови животни од капки вода, таканаречени сперматозоиди, и од слични и исти или идентични јајца и јајценца, со минимални разлики, опкружени и ограничени во стотици илјади видови и форми, кои сите за себе се по едно натприродно дело на мудроста, со совршена правилност и целосен баланс, без грешки, без вишок и недостаток, е една светла и сјајна вистина која својот сјај го црпи од доказите и засолништата во однос на целокупниот број на животните.

Така, нашиот патник разгледувајќи го светот на птиците и животните, беше сведок и слушател на совршени лекции во горенаведените три вистини, кои заедно укажуваат на вистината дека сите животински видови искажуваат сведоштво, велејќи لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ, па како и самата Земја да стана едно огромно човечко суштество и во степенот на нејзиниот капацитет и големина, повторувајќи لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ , неговото дивјаштво и акустика го исполнуваат небесниот свод, и е чујна за жителите на небесата.

Оваа вистина е искажана во Седмиот степен од Првото ниво, како што следува:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ جَمٖيعِ اَن۟وَاعِ ال۟حَيَوَانَاتِ وَ الطُّيُورِ ال۟حَامِدَاتِ الشَّاهِدَاتِ بِكَلِمَاتِ حَوَاسِّهَا وَ قُوَاهَا وَ حِسِّيَّاتِهَا وَ لَطَائِفِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟مُن۟تَظَمَاتِ ال۟فَصٖيحَاتِ وَ بِكَلِمَاتِ جِهَازَاتِهَا وَ جَوَارِحِهَا وَ اَع۟ضَائِهَا وَاٰلَاتِهَا ال۟مُكَمَّلَةِ ال۟بَلٖيغَاتِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اٖيجَادِ وَ الصُّن۟عِ وَ ال۟اِب۟دَاعِ بِال۟اِرَادَةِ وَ حَقٖيقَةِ التَّم۟يٖيزِ وَ التَّز۟يٖينِ بِال۟قَص۟دِ وَ حَقٖيقَةِ التَّق۟دٖيرِ وَ التَّص۟وٖيرِ بِال۟حِك۟مَةِ مَعَ قَط۟عِيَّةِ دَلَالَةِ حَقٖيقَةِ فَت۟حِ جَمٖيعِ صُوَرِهَا ال۟مُن۟تَظَمَةِ ال۟مُتَخَالِفَةِ ال۟مُتَنَوِّعَةِ ال۟غَي۟رِ ال۟مَح۟صُورَةِ مِن۟ بَي۟ضَاتٍ وَ قَطَرَاتٍ مُتَمَاثِلَةٍ مُتَشَابِهَةٍ مَح۟صُورَةٍ مَح۟دُودَةٍ

Потоа, овој патник кој размислува, посака да влезе во светот на човечкото битие и човековиот свет, за да напредува во качувањето на неограничените степени на Божественото спознавање, и да напредува во фазите на неговите задоволства, и да освои што повеќе нивоа од нејзината бескрајна илуминација. Најпрво, пророците, мир над нив, го повикале да влезе. И тој влегол и почнал да истражува од најминатите времиња и видел дека:

Сите пророци, мир над нив, а тие се елитата на човечкиот род и негов најсовршен слој, едногласно прават зикир и сложно повторуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ . Сите тие повикуваат на чиста вера во Единството на Бога, моќта на безбројните прекрасни чуда што ја потврдуваат вистинитоста во нивните тврдења. Видел дека и сите тие учат и го повикуваат човештвото на верба во Аллах, за да го извлечат од нивото на животно до нивото на ангелите, и тој со неизмерлива учтивост и огромна почит клекнува на колена за да ја слуша лекцијата во тоа сјајно медресе.

И погледнува во рацете на секој од овие познати лидери и му препорачува чудесни и натприродни дела на човештвото, кои се знак за потврда и автентичност на Господарот на световите. И воочува дека пораките дадени од секој од нив, во човештвото формираше голема заедница и голем уммет од луѓе, кои стекнале доверба и влегле под чадорот на верата. Затоа, патникот може да изведе заклучок во однос на цврстината на верата во Единството на Бога, значи, вистините што сложно и едногласно ги потврдуваат и носат овие искрени духовни управители, чија бројност надминува сто илјади. Тој ја сфатил и далекосежноста на последиците од кардиналните грешки и најтешките неправди извршени од следбениците на заблудите и негирачите на неоспорната вистина, што поседува толку многу моќ, што ја признале и поддржале голем број на компетентни и чесни експерти, и ја потврдиле со своите потписи и чудата, чии број е невозможно да се утврди. Исто така, научил и колку болна и постојана казна заслужуваат соодветните сторители. Сфатил и до кој степен се во право и праведни оние што искрено ја признале својата чесност, и поверувале во нив и влегле под чадорот на верата. Според тоа, пред него јасно се заповеда уште еден висок степен на неприкосновеноста на верата и возвишеноста на верата во Единството на Бога.

Всушност, безбројните чуда, кои се конкрет- на потврда за искреноста на Возвишениот Хак, пророците, мир над нив, како и небесните шла- каници во лицето на нивните оспорувачи и противници даваат докази за нивната исправ- ност. Нивното лично совршенство и исправноста на нивните барања, кои докажуваат дека тие се на патот на правата вистина; потоа, силата на нивната вера, крајната сериозност и посветеност, што ја сведочи нивната искреност; и небесните Книги и светите Страници во нивните раце и нивните безбројни ученици, кои, ориентирајќи се според нив, дошле до вистината, се подигнале до совршенство и го пронашле патот до светлината, значи сето ова ја докажува автен- тичноста на нивниот пат и непогрешливоста на нивниот правец. Згора на тоа, спогодбата, одо- брувањето и заедништвото на овие искрени доставувачи на пораки во афирмативните прашања и појавувањето и согласувањето во нивните тврдења е еден таков доказ за вистината на верата и непобедливата сила, што ниту една сила на светот не може да се справи со неа. Тоа е една непобитна вистина пред која се пониш- тува секој сомнеж и двоумење.

Така нашиот патник ја дозна целта на Божествената одредба дека признавањето на сите пророци е еден од столбовите на верата, бидејќи тоа е еден извор од кој жестоко произлегува силата на верата и така од нивните предавања напредува на уште повозвишено ниво на верата.

Во Осмиот степен на Првото ниво е прикажано значењето на горенаведената лекција на патникот:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ ال۟اَن۟بِيَاءِ بِقُوَّةِ مُع۟جِزَاتِهِمُ ال۟بَاهِرَةِ ال۟مُصَدِّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ

Потоа, нашиот патник и трагач, кој од силата на верата ја вкусил возвишената сладост на вистината, кога се вратил од друштвото на пророците, мир над нив, бил повикан од оние што со веродостојно знаење ги потврдиле повиците на пророците и што донеле неоспорни докази за нивната вистинитост, од редот на научниците, истражувачите и независните шеријатски авторитети, кои со едно име се нарекуваат избраници и праведници (асфија).

Значи, тие го повикуваат во нивното училиште, и тој влегува и гледа еден масовен собир составен од илјадници извонредни генијалци и стотици илјади способни научници и истражувачи, како ги утврдуваат доказите за да се зацврстат аргументите и прецизноста во нивните истражувања, што не оставаат ни трага од сомнеж во потврдувањето на докажаната вистина на верата, пред сè потребата од постоење на Создателот и Неговото Единство.

Да, спогодбата меѓу оние познати научници, и покрај меѓусебните разлики во нивниот талент и пристап, за основата и столбот на верата и потпирањето на секоја од нив на своите моќни и сигурни аргументи е еден непобитен доказ, кој може да противречи само ако постои можност некој да најде поцврст доказ од сите нивни докази и авторитет помоќен од сите нивни авторитети. Во спротивно, сите оние што го негираат, може да се соочат само преку неукост, огромно незнаење, игнорирање и негирање, негативни пресудувања што се невозможни за потврдување; или тврдоглавост и затворање очи пред таа светлина. А, факт е дека оној што ги затвора очите, едноставно својот ден го претвора во ноќ.

Патникот дошол до сознание дека светлината која ги осветлува овие почитувани и длабокоумни учители во ова возвишено и огромно училиште, повеќе од илјада години осветлува половина од Земјината површина, во тоа пронашол таква духовна сила што го надминува целото негово битие и му ги полни градите, така што, и кога би се собрале сите оние што го негираат, не би можеле да занишаат ниту една трошка од неа.

Едно кратко навестување во Деветтиот степен од Прво ниво се однесува на материјали и лекции кои овој случаен минувач ги совладал во тоа училиште:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ جَمٖيعِ ال۟اَص۟فِيَاءِ بِقُوَّةِ بَرَاهٖينِهِمُ الظَّاهِرَةِ ال۟مُحَقَّقَةِ ال۟مُتَّفِقَةِ

Потоа, на враќањето од училиштето за научници, длабоко замислениот патник доби силна волја за уште поголемо зацврстување и напредување во верата и го совлада силна желба за видување на светлината и задоволствата кои се на пат да се качат од степен на веродостојно знаење до ниво на засведочено верување, а во тоа илјадници и милиони продуховени управители, кои се заложиле на патот на суштината, стигнале до вистината и го достигнале нивото на засведочено верување, и издигнувањето и возвишувањето (мираџот) на Мухаммед, мир над него, совршената патека Пофалена од стапките на Мухаммед, мир над него, го повикуваат до ниво на исправно и чесно духовно управителство, сливот на огромниот и зашеметувачки зикир, кој сјае со изливот и светлината што го исполнува целиот простор, и произлегува од изворот што е составен од безброј низи од нивните теќиња, верски гостилници и простории што ја покажуваат вистината и вистинскиот пат.

Тој влезе и виде дека муршидите (духовните водачи), носители на духовни откровенија и натприродни почести, потпирајќи се на своите откровенија, натприродни почести и визии, сложно и во еден глас повторуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ , а со тоа на целиот универзум ја огласуваат потребата од постоење на Господарот и Неговото Единство. Како што светлината на сонцето ја препознаваме во неговите седум бои, така исто и вистината за Единството на Бога сведочи и едногласно и сложно го потврдуваат тие ненадминливи носители на знаење и просветни великани, кои се претставници на различни веродостојни духовни училишта (тарикати) и следбеници на различни соодветни патишта, како и сопственици на многу автентични насоки, различни светли бои и шарени блесоци во седумдесет нијанси, па дури и бројот на Најубавите имиња на Аллах, кои се манифестираат преку Беспочетното и Бескрајно Сонце. Колку е јасна и очигледна таа вистина, се засведочи до ниво на засведочено верување. Одразот на оваа фасцинантна вистина патникот лично ја забележал и така сфатил дека вистината, во која едногласните пророци, мир над нив, и спогодбата постигната меѓу одбраните научници и добрите меѓусебно согласни светци, сите овие заедно навистина формираат една вистина што е поблескава и од дневната светлина, што ја открива присуството на сонцето.

Така и благодатите што патникот ги стекнал од теќето се прецизно најавување во Десеттиот степен на Првото ниво:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ ال۟اَو۟لِيَاءِ بِكَش۟فِيَّاتِهِم۟ وَ كَرَامَاتِهِمُ الظَّاهِرَةِ ال۟مُحَقَّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ

Потоа, тој патник со сите негови сетила и сили посака да унапредува и да се извиши во зајакнувањето на неговата вера и во откривањето на спознанието за Аллах, знаејќи дека љубовта кон Аллах, која произлегува од верувањето во Аллах и извира од Неговото спознавање, е најголемото, најитното и најопфатното човечко совршенство; всушност, таа е извор и основа на сите совршенства на човекот. Поради тоа, ја крена главата гледајќи во небото и му се обрати на сопствениот ум:

Штом животот е нешто најскапоцено во универзумот и штом сите суштества се подложни на влијание во животот; и штом најскапоцени живи суштества се оние што поседуваат дух, и штом најнапредни од сите живи суштества што поседуваат дух се оние што поседуваат свест; и штом Земјината топка токму поради овие скапоцености постојано, во секој период и секоја година се полни и празни за целите на континуираното проширување на живите суштества; значи, неизбежно и од суштинско значење е дека овие возвишени и украсени небеса исто така имаат свое население и жители што им доликуваат, суштества што поседуваат живот, дух и свест. Дури и многу предавања уште од одамна ги потврдуваат случаите со видување на ангелите и разговорите со нив, како што е, на пример, случајот со доаѓањето на Џебраил во човечки облик, мир над него, пред очите на другарите во друштво на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари.

Патникот размислувајќи се замисли: „Ех, да можам да се видам со жителите на небесата и да можам да дознаам за што зборуваат! Бидејќи најзначајното сведоштво во однос на Создателот е нивното сведоштво!“ И додека така размислуваше, наеднаш се слушна нешто како небесен глас:

„Штом сакаш да се сретнеш со нас и да ги чуеш нашите излагања, тогаш знај: во прашањата за верата, кои со наше посредство се испратени до сите пророци, на чело со Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, во Светиот Куран ние сме првите што поверуваа во нив! Знај дека меѓу нас се и добрите духови, кои се имаат појавувано и пред луѓето, сите, без исклучок, и едногласно засведочија за потребата од постоењето на Создателот на вселената, Неговото Единство и Неговите неприкосновени Атрибути. Сите бројни знаења што ги прими, како да се меѓусебно доследни и целосно усогласени. Кореспонденцијата и кохерентноста на овие неограничени знаења ти се докази јасни како сонце.“ Патникот добива свест за она што тие настојуваат да му го кажат, а светлината на неговата вера заблескува и од земјата се качува на небото.

Едно кратко најавување во Единаесеттиот и Дванаесеттиот степен на Првото ниво ја наведува смислата што нашиот патник ја има стекнато од излагањето на ангелите, со зборовите:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟مَلٰئِكَةِ ال۟مُتَمَثِّلٖينَ لِاَن۟ظَارِ النَّاسِ وَ ال۟مُتَكَلِّمٖينَ مَعَ خَوَاصِّ ال۟بَشَرِ بِاِخ۟بَارَاتِهِمُ ال۟مُتَطَابِقَةِ ال۟مُتَوَافِقَةِ

Потоа, нестрпливиот и копнежлив патник откако ја слушна лекцијата со јазикот и состојбата на секоја поединечна група од совршениот свет, од аспект на телесноста и материјалноста, посака да продолжи со својата турнеја, патување, испитување и потрага по вистината, која се наоѓа во невидливиот свет и во привремениот посмртен престој. Пред него се отвора врата со исправни и просветлени умови и здрави прозрачни срца, без кои не опстојува ниту една човечка заедница, затоа што умот и срцето се како јадро и срж на човекот, кој е плод на оваа вселена, и покрај своите скромни димензии, поседува способност да се шири и распространува, што му овозможува да ја прекрие целата вселена.

Патникот виде дека срцата и умовите се човечки меѓупростори кои поврзуваат два света, невидливиот и совршен свет, како и комуникацијата и контактот во тие два света, во однос на човекот, се удел во овие ставки. Поради тоа, тој им се обрати на сопствениот ум и срце и рече:

„Дојдете! Најкраткиот пат од сите патишта што водат до вистината оди низ портата како вашата. Ова не се часови како оние што сме ги слушале досега, со јазиците од другите насоки. Сигурно треба да се збогатиме од читањето и изучувањето на чистотата на квалитетот и бојата во однос на нивната вера.“ И зеде да ги прелистува страниците на умот и да ги развива листовите на срцата, задржувајќи го погледот длабоко и размислувајќи долго, па виде:

Сите исправни и просветлени умови се сложни во цврстото и јасно верување во однос на верата и на Единството на Бога и одговараат на решително и упорно мислење и мирно верување, и покрај големите разлики во способностите и меѓусебното растојание и нееднаквостите во насоките. Значи, се поврзале потпирајќи се на фактот кој е непроменлив, а корените се длабоко навлезени во цврстата вистина, што не можат да се повлечат. Од тоа следува дека спогодбата на овие умови во врска со верата, потребата од постоењето и Единството на Бога е еден континуиран осветлувачки синџир, и простран и светол прозорец кој гледа во вистината.

Тој, исто така, видел дека и сите здрави и осветлени срца во своите единствени, релевантни откритија и визии полни со ентузијазам за прашања од столбот на верата, се во согласност и се исти со верата во Единството на Бога, и покрај разликите во методите и разновидноста на појдовните точки, односно секој од тие осветлени срца е еден минијатурен престол што поседува божествено знаење, и огледало што ги собира одразите на сеопштата светлина, што стои наспроти вистината и води кон неа, и укажува на неа.

Тие се, значи, прозорци отворени наспроти Вистината на Сонцето, подобро речено, сите тие срца заедно сочинуваат едно огромно и непрегледно огледало како море свртено кон сонцето.

Составот на овие срца и умови, нивната спогодба во врска со прашањето за потребата од Неговото Постоење и на прашањето на Неговото Единство е најсовршениот водич, и врвен и духовен водач, кој не прави грешки, и не лаже.

Бидејќи не постојат никакви шанси, ниту какви било можности, од секоја гледна точка, дека една идеја која нема никаква врска со вистината, нереалните претпоставки или неоснованите својства одеднаш ги измамуваат сите проник- ливи, продорни и остроумни очи на таа огромна толпа на визионери со бистри срца и смирени умови и дека оваа измама целосно ја стабилизираа и продолжија! Дури и лудите софисти, кои го негираат универзумот, не можат да прифатат таков лош и поган ум, такво нешто не прифаќаат и не се задоволуваат со тоа!

Сето тоа нашиот патник го сфати и заедно со својот разум и срце рече: „Јас верувам во Аллах.“

Како кратко најавување за придобивките што овој патник ги стекнал од исправни умови и просветлени срца, во насока на спознавањето на верата, во Тринаесеттиот степен на Првото ниво стои следното:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ ال۟عُقُولِ ال۟مُس۟تَقٖيمَةِ ال۟مُنَوَّرَةِ بِاِع۟تِقَادَاتِهَا ال۟مُتَوَافِقَةِ وَ بِقَنَاعَاتِهَا وَ يَقٖينِيَّاتِهَا ال۟مُتَطَابِقَةِ مَعَ تَخَالُفِ ال۟اِس۟تِع۟دَادَاتِ وَ ال۟مَذَاهِبِ وَ كَذَا دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟قُلُوبِ السَّلٖيمَةِ النُّورَانِيَّةِ بِكَش۟فِيَّاتِهَا ال۟مُتَطَابِقَةِ وَ بِمُشَاهَدَاتِهَا ال۟مُتَوَافِقَةِ مَعَ تَبَايُنِ ال۟مَسَالِكِ وَ ال۟مَشَارِبِ

Потоа патникот, видувајќи го одблиску невидливиот свет, и повлекувајќи се во светот на умот и срцето, тропнал на вратата на овој свет, размислувајќи на следниот начин: „Што има да каже невидливиот свет?“ Всушност, Оној Кој во овој материјален свет ни претставува толку многу бескрајни изобилства од Своите раскошни и величествени созданија, и неизмерно изобилство од Своите вкусни и угодни благодати, што чини да го засакаме, а за Неговите скриени совршенства нè известува со толку многу изобилства од Неговите натприродни и оригинални дела, што очигледно е јасно дека Оној Кој со делата и постапките сака да се себепромовира, и да се открие Себеси на јазици што се појасни и поекспресивни од зборовите и говорот, да се наоѓа зад завесата на невидливиот, се разбира, неизбежно е дека ќе зборува за постапките и условите онака како што зборува со зборови и искази, и Себеси и Своето Битие ќе го претстави онака како што сака.

Затоа, патникот се обраќа кон себеси, велејќи: „Мораме да Го спознаеме, Славен е Тој, од Неговите Божествени и рубубијетски манифестации од невидливиот свет.“ Нуркајќи длабоко во своето срце, со окото на својот разум виде дека суштината на Божественото откровение во секој временски интервал, со исклучителна силна и јасна манифестација, доминира во сите делови на невидливиот свет. Таквото Негово сведоштво, Славен е Тој, Постоење и Единство, доаѓа од непознат Зналец.

Ова сведоштво е откровение и вдахновение што е многу помоќно од сведочењето на универзумот и созданијата, бидејќи Тој, Славен е Тој, за Неговото Битие претставува докази за Своето Постоење, и Единството не го ограничува само на сведочењето на Своите созданија, туку Тој и зборува со исконски говор, што доликува на Неговото Битие. Значи, не постои ни ограничување ни крај на говорот на Оној Кој е сеприсутен со Својата снага и знаење и Кој се наоѓа на секое место, и како што тоа ја претставува смислата на Неговиот говор, така и Неговиот говор претставува Негово својство.

Да, астрономскиот број сведоштва на стотици илјади пророци, мир над нив, и нивното согласување во тоа дека сите нивни извештаи доаѓаат од Божествените откровенија; и доказите и чудата на Светата Книга, и небесните Страници кои се евидентни откровенија и нејзините плодови и чија автентичност е призната, следена и преку нивните упатства го пронашла апсолутното мнозинство од човечкиот род, го доведоа патникот директно и јасно да сфати дека Божественото откровение е една цврсто втемелена вистина на која не можеш да ѝ приговориш. Сфатил дека фактот за откровенијата ги зачнува, потврдува и ги расветлува следните пет неоспорни вистини:

Првата: Аллаховото удостојување на човештвото со Својот говор и соодветното разбирање на луѓето и нивото на нивниот интелект, за кој се вели дека е اَلتَّنَزُّلَاتُ ال۟اِلٰهِيَّةُ اِلٰى عُقُولِ ال۟بَشَرِ Да, Оној Кој им овозможил говор на сите созданија што поседуваат дух, и Кој знае сè што зборуваат тие, значи Неговата Божествена позиција ја наметнува како потреба дека Својот Божествен говор Тој го вметнува во нивниот говор.

Втората: Оној Кој го создал универзумот, придавајќи му неограничена значајност и вредност, и целосно го исполнил со прекрасни натприродни дела за да може таа да го отсликува Него, Оној Кој направил на илјадници јазици да се изрекуваат Неговите совршенства, неизбежно е дека и Самиот Себеси ќе се претстави со Свој личен говор.

Третата: Оној Кој со Своите постапки им излегува во пресрет на молбите и признанијата на доверливите луѓе, кои тие меѓу сите суштества се оние одбраните и најголемите поданици, и најнежните и најжелните од сите; значи, Неговото излегување, Славен е Тој, во пресрет на зборовите од молбите и признанијата, исто така е својствен на Неговата творечка положба.

Четвртата: Својството на говорна комуникација, која е неопходна и неизбежна и која е една појава што ги нагласува карактеристиките на знаењето и животот, секако дека кај Оној Кој поседува сеопфатно знаење и вечен живот ќе бидат сеопфатни и вечни.

Петтата: Оној Кој Своите созданија ги создал со природна немоќ, желба, сиромаштија, потреба и плашливост, и ги обдарил со љубов и потчинување кон Него, така што тие да чувствуваат страсна љубов и сите суштества да посакаат да го спознаат својот Вистински Господар и Поседник, и да чувствуваат и итна потреба за сила што ќе им обезбеди поддршка и ќе ги земе под закрила, додека се претворат во сиромаштија, немоќ и страв од последиците; значи, една од потребните предуслови за Неговата Божествена положба е со Својот говор да направи тие да бидат свесни за Неговото битисување и присуство, Славен е Тој.

Така патникот сфатил дека доказите едногласно го потврдуваат постоењето на Потребното Битие и Неговото Единство, Славен е Тој, во општите небесни Откровенија кои содржат факти: удостојување на човекот со Божествен говор. Божественото давање претстава за Себе, реципроцитетот на Милостивиот, разговорот со Славниот и соопштувањето на Вечниот се докази помоќни од дневната сончева светлина, што укажува на Сонцето.

Потоа погледот го свртува накај вдахновените и гледа дека вистинското вдахновение е исто така еден вид Господарово обраќање, и на некој начин наликува на Откровенијата, но, сепак се разликува во две особености.

Прва разлика: Откровението, кое е над сè и е полно со возвишености од вдахновените, главно се случува во посредство со ангелите, додека вдахновеноста главно се случува без посредници.

На пример, како што постојат два начина за обраќање и издавање наредби на владарот.

Првиот: Во функција на државата и нејзината моќ, суверенитет и општата власт. Во оваа смисла, тој протоколарно го испраќа неговиот пратеник на еден од неговите управители. Понекогаш, за да ја истакне моќта и големината на владата и важноста на издадената прокламација, преку пратеникот свикува седница, а потоа издава наредба.

Вториот: Значи, во свое име, а не во име на Владата, ниту пак, под кралска титула, во овој случај тој разговара за лични работи, со приватен телефон, за приватни работи, за секундарни работи, со својот личен послужител или со некои од своите поданици.

Така е и со говорот на Беспочетниот Владар, Славен е Тој, и Возвишен. Како што се обраќа со говорот на откровенијата и сеопфатните вдахновенија, кои ја вршат функцијата на Открове- нијата, и зборува во својство на Господарот на световите, под титулата Создателот на вселената, исто така се обраќа и како Господар и Создател на секоја единка од сите живи суштества поединечно, во приватниот говор со тон приспособен на нивните способности, но зад превезот и завесата.

Втора разлика: Откровението е чисто и ослободено од сенки и својствено за најодбраните, додека во вдахновението има сенки, не е сосема јасно и е универзално. Постојат разновидни и меѓусебно многу различни видови, како што е вдахновението на ангелите, вдахновението на луѓето, вдахновението на животните. Тоа во својата разновидност и богата разноликост ги презентира сите широчини и многубројни Божествени зборови, кои се побројни од капките во морињата.

Од ова, патникот разбрал еден аспект од интерпретацијата на стиховите од Куранот:

لَو۟ كَانَ ال۟بَح۟رُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبّٖى لَنَفِدَ ال۟بَح۟رُ قَب۟لَ اَن۟ تَن۟فَدَ كَلِمَاتُ رَبّٖى

Потоа погледна во суштината на вдахновението, неговата цел и сведоштво, и виде дека нејзината суштина, целта и исходот се состои од четири светлини.

Прва светлина: Како што Аллах, Славен е Тој, се стекнува со љубовта на Своите созданија преку Своите постапки кон нив, исто така ја изискува и нивната љубов преку речта, присуството и разговорот, што е неопходен предуслов за таа наклоност и попустливост.

Втора светлина: Како што Тој, Славен е Тој, ги прифаќа молитвите на Своите слуги, така и на Неговата Милосрдност му доликува зад завесата да им возвраќа и на зборот.

Трета светлина: Како што Тој со Своите постапки им излегува во пресрет на барањата за помош, за припомош и преколнување на Своите созданија, на кои им се случиле тешки искушенија и неподносливи маки, една од задолжителните услови за Неговото Господарување е да им излезе во пресрет и да пристигне помош и вдахновена реч, што е еден вид Негов Говор.

Четврта светлина: Како што Тој, Славен е Тој, на Своите свесни созданија, кои се исклучи- телно немоќни и слаби, значително сиромашни и со големи потреби, а и во потреба и копнеж да го спознаат својот Господар, Заштитник, Управител и Чувар, со делата им го покажува Своето постоење, присутност и заштита, неопходна им е исто така и Божјата Милосрдност и Господаровата Милост, а и нивната неизбежна неопходност. Своето присуство и постоење, лично му го става до знаење на одредено создание, според неговата способност, преку одреден пат на вистинското вдахновение, со зборови вметнати директно во срце, што е еден вид Божји Говор.

Тогаш патникот погледна во сведоштвото на вдахновението и виде дека, доколку Сонцето би поседувало живот и свест, а неговите седум бои на светлината би биле седум од неговите атрибути, и тоа би поседувало некој вид говор на зраците и рефлексиите на светлината. Во овој случај, во целосна јасност ќе биде видливо присуството на неговиот карактер и одраз во проѕирните работи; разговор со секое огледало и со секој сјаен предмет, со кристали од стакло и морска пена, и капки, како и со проѕирни атоми, во однос на капацитетот на секој од нив; и угодување на потребите на секоја од нив. Сето ова е вистинска потврда за постоењето на сонцето, и отсуството на каков било конфликт на еден негов акт со друг или оневозможување на разговорот на еден со друг.

И како што тоа може да се види со целосна јасност, тоа е исто и со говорот на Вечното Сонце, кое е Величествен Владетел на вечноста и праисконството. Прекрасен Создател на сè што постои. Исто така, јасно видлива е манифестацијата на Неговиот Говор, која е универзална и сеопфатна, како и своето знаење и моќ, сразмерен со можностите на сите нешта; без оневозможување на едните прашања со другите, без спречување на едниот дел со другиот, и без мешање на еден говор со друг.

Значи, патникот со сигурност дознал, што е блиску до веродостојната визија, дека сите овие одрази, обраќања и вдахновенија, поединечно или заедно, едногласно го докажуваат и сведочат за неопходноста од ова Вечно Сонце, Неговото присуство, Неговото Единство и Неговата Единственост.

Во едно концизно најавување од лекциите за спознавање, што нашиот патник ги слушал од невидливиот свет, во Четиринаесеттиот и Петнаесеттиот степен на Првото ниво, се наведува:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ ال۟وَح۟يَاتِ ال۟حَقَّةِ ال۟مُتَضَمِّنَةِ لِلتَّنَزُّلَاتِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ لِل۟مُكَالَمَاتِ السُّب۟حَانِيَّةِ وَ لِلتَّعَرُّفَاتِ الرَّبَّانِيَّةِ وَ لِل۟مُقَابَلَاتِ الرَّح۟مَانِيَّةِ عِن۟دَ مُنَاجَاةِ عِبَادِهٖ وَلِل۟اِش۟عَارَاتِ الصَّمَدَانِيَّةِ لِوُجُودِهٖ لِمَخ۟لُوقَاتِهٖ وَ كَذَا دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟اِل۟هَامَاتِ الصَّادِقَةِ ال۟مُتَضَمِّنَةِ لِلتَّوَدُّدَاتِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ لِل۟اِجَابَاتِ الرَّح۟مَانِيَّةِ لِدَعَوَاتِ مَخ۟لُوقَاتِهٖ وَ لِل۟اِم۟دَادَاتِ الرَّبَّانِيَّةِ لِاِس۟تِغَاثَاتِ عِبَادِهٖ وَ لِل۟اِح۟سَاسَاتِ السُّب۟حَانِيَّةِ لِوُجُودِهٖ لِمَص۟نُوعَاتِهٖ

Потоа, патникот му се обрати на сопствениот ум, велејќи: „Штом јас сум во потрага по мојот Владетел и Создател, распрашувајќи се кај созданијата во овој универзум, секако дека најпрво треба со оној кој е најпознат, и како што потврдуваат дури и непријателите, најсовршениот од сите созданија, и најголем водач, најпочесен владетел, оној чиј збор има најголема вредност и најмногу се почитува, оној со најпросветлен ум. Секако дека тоа е Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, кој со својата доблест четиринаесет века го осветлувал и Куранот. А, да ја искористев почеста на неговата посета и да го прашав она за што сум заинтересиран, требаше да одиме во најдобрата епоха, во средна доба, во времето на пророштвото.“

Тогаш, во мислите патува во таа доба и гледа дека таа епоха е со него, Аллах да го благослови и со мир да го дари, навистина станала среќна епоха за човештвото. Затоа што тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, за кратко време, со светлината со која дошол, го претворил народот, кој се давел во жестоко незнаење и непоправлив примитивизам, во светски учители и владетели.

И потоа се обрати кон својот ум: „Пред сè, мораме да дознаеме нешто во врска со големината на оваа феноменална личност, неговите најверодостојни говори и вистинитоста на неговите изјави. Потоа ќе го прашаме за нашиот Творец“, и се оддаде на истражување. За вистинитоста на неговото пророштво тој открил безбројно и неизмерно мноштво неспорни и потврдени докази, но од тие тука се издвоени само девет.

Прв: Неговото (Аллах да го благослови и со мир да го дари) поседување на сите позитивни карактерни црти и пофалбени особини, , што ќе го потврдат дури и неговите непријатели, и неговиот приказ на стотици чуда, како што е расцепувањето на Месечината, која се разделила на две парчиња на негов знак со прстот, како што покажува Куранот:

وَ ان۟شَقَّ ال۟قَمَرُ ۝ وَمَا رَمَي۟تَ اِذ۟ رَمَي۟تَ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ رَمٰى

и поразот и принуденото бегство на непријателската армија со малку прашина која ја фрлиле на неколкумина и која на сите им влегла во очи, како што се опишува и во ајетот од Куранот; неговото напојување на придружниците – кога ја зазела жестока жед неговата војска, од неговите пет благословени прсти извирала вода како од кевсер (света вода од рајот); и други чуда кои ги има повеќе од триста и кои се прикажани со неговата рака, а до нас пренесени со непобитна, веродостојна или астрономска прецизност потврдена со мутеватир традицијата. За нив нашиот патник се распрашал во Деветнаесеттото писмо, односно Посланија за чудата на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, ова феноменално дело што поседува натприроден квалитет и содржи повеќе од триста чуда на Пророкот, Аллах да го благослови и со мир да го дари, со неговите непобитни докази и тестирани синџири на пренесувачот.

Потоа се обрати кон самиот себе:

„Оној што е сопственик на убави доблести и совршенство до тие граници, и чуда во олкав број, секако дека го поседува и највистинитиот говор, и според тоа, воопшто не е можно, не дај Боже, да се прибегне кон измама, лаги и расипништво, кои се карактеристични за расипниците.“

Втор: Фактот дека во рацете на Пророкот (Аллах да го благослови и со мир да го дари), се наоѓа потеклото на уредбата од Владетелот на вселената, кој прифаќа и признава повеќе од триста милиони луѓе во секој век, и дека оваа уредба, Светиот Куран, е со седум натприродни аспекти, и дека овој Свет Куран е чудо со четириесет гледишта, и дека тој е говорот на Господарот на световите, кој со силни аргументи го докажал Дваесет и петтото Слово, односно Послание за чудата на Куранот, кое е сонцето на Рисале-и Нур. Така, патникот деталната разработка и феноменалност ја препушти на ова познато послание, потоа рече:

„Од Повереникот на Аллаховите Слова и нејзините вистински интерпретатори, и доставувачот на тие величествени пораки со сите луѓе, кои се чиста вистина и суштинска реалност, никогаш не може да излезе невистина ниту, пак, тој некогаш ќе биде предмет на сомневање!“

Трет: Тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, е прераспределен со таков шеријат во исламот, со таква побожност, молитвеност, повик и вера, што нема, а нема ни да има поклоник за тоа што тој е испратен, и не постоел, нема и нема ни да има посовршен од него.

Бидејќи шеријатот, кој се јавил со „неукиот“, Аллах да го благослови и со мир да го дари, се потпирал врз темелите на вистината и правдата содржани во прецизни закони во текот на четиринаесет века и една петтина од човештвото, на начин што е неспоредлив.

Исто така, и од аспект на исламот, кој произлегол од делата, зборовите и состојбите на „неукиот“, Аллах да го благослови и со мир да го дари, кој е водич и авторитет на триста милиони луѓе, и нивен извор на знаење во секое столетие; и кој е муршид и раководител на нивните умови, просветител и воспитувач на нивните срца, воспитувач и прочистувач на нивните души, средиште за развивање на нивните души и лежиште на нивното напредување; нема и немало таков поклоник.

Исто така, и неговото (Аллах да го благослови и со мир да го дари) нагласување во секоја форма на обожување, содржана во неговата вера,; неговата побожност и страв од Аллах, пред сè, во крајна внимателност во молитвите, до најситните тајни на потчинетост кон Аллах, дури и во постојаните борби и најжестоки услови и околности; неговото одржување во таа суштинска состојба на потчинетост, и во сите оригинални значења, во целосна форма, спојувајќи го почетокот со крајот, без сомнеж, нема и нема да има рамен на него, Аллах да го благослови и со мир да го дари.

Исто така, тој само во Ел-Џевшен-ил-Кебир, која е една од неговите илјадници молитви и ибадети, дава опис на својот Господар со возвишено знаење на ниво и степен што дотогаш не успеале да го достигнат ни сите мистици и духовници заедно, и покрај сличните размислувања. Сето тоа покажува дека нема еднаков на него и во однос на обожувањето. Тој што се задржува на прецизно објаснување на еден од деведесет и деветте пасуси на Ел-Џевшен-ил-Кебир, што се наоѓа на почетокот на Посланието за молитва, не може а да не каже дека ѝ нема рамна на оваа прекрасна молитва, која претставува кулминација во спознавањето на Господарот.

Исто така, неговото нагласување во однос на преданоста на Откровенијата и повикувањето на луѓето, навистина е цврстина, непоколебливост и храброст, нешто недостижно за кој било друг. Всушност, во него нема ниту трошка сомнеж, ниту пак, каква било трага на сомнеж, ниту пак, некогаш го обзел загриженост, ниту пак, му влијаел стравот, и покрај непријателствата кон него од најмоќните држави и најголемите религии, па дури и неговиот сопствен народ, племе и роден вујко изразувале жестоко непријателство. Тој така сам се спротивставил на целиот свет, и зборовите ги преточил во практика, и светот го довел под круната на исламот. Сето тоа докажува дека никој не е и никој нема да биде рамен на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, во неговиот повик и преданост на Откровенијата на Аллах.

Исто така, неговата вера носи исклучителна сила, прекрасна доверба и искреност, натприроден развој и возвишено верување што го осветлува целиот свет. Ни мудроста на мудреците, ниту пак, водечката доктрина на духовните водачи од тоа време, не успеале да извршат притисок на неговите идеи и верувања, ни барем еден сомнеж, недоумица, слабост или говор. Да, не успеале да влијаат врз неговото уверение, ниту пак, на неговото верување во Аллах, ниту на неговата смиреност и доверба во Него, и покрај нивните противречности во однос на Него, разликување од Него и Негово негирање. Па и вдахновението на сите оние што се возвишиле духовно и што напредувале на скалата на верата, од редот на светците (евлија) и добрите, предводени од чесни придружници, и нивното постојано снабдување од величината на неговата вера, и нивното видување со него на највозвишен степен и ниво, сето ова очигледно покажува дека ѝ нема рамна на Неговата вера, Аллах да го благослови и со мир да го дари.

Така нашиот патник сфатил и неговиот разум прифатил дека оној што е носител на овој великодушен шеријат, кој е незаменлив, чистоверен ислам, на кој му нема сличен, суштинска побожност на која ѝ нема рамна, со оригинални и убави молитви, сеопфатни космички мисии и чудесна вера, никогаш нема да каже лага и никогаш нема да дојде со измама.

Четврти: Единствен став на сите пророци, мир над нив, и сложно мислење за исти верски вистини, претставува силен доказ за Аллах, Славен е Тој, за Неговото постоење и Единство, а воедно е вистински непобитен доказ за исправноста на Пророкот, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и неговите повици. Бидејќи сите докази за пророштвата на овие пророци, мир над нив, и сето она врз кое се базира нивното пророштво, како што се неприкосновените својства, чуда и функции што ги извршувале, во најсовршената форма се присутни и кај Пророкот, Аллах да го благослови и со мир да го дари, што е историски потврдено.

Имено, тоа се пророците, мир над нив, кои со говор преку воведувањата во Тората, Библијата и Псалтирите, известуваат за доаѓањето на ова благословено битие, и на луѓето им носат радосна вест за тоа доаѓање. Така, повеќе од дваесет видливи и јасни најавувања кои тоа го навестуваат во светите книги, веќе разработено и потврдено во Деветнаесеттото Писмо. И како што го најавуваа Неговото доаѓање, Аллах да го благослови и со мир да го дари, тие и нивната состојба, односно пророштвата и чудата, го потврдуваат и му ставаат печат на потврдата и вистинитоста на неговиот повик, бидејќи тој е апсолутен првак во извршувањето на пророчките должности. Оттука патникот сфати дека тие, односно пророците, мир над нив, како што со говорот и спогодбата го докажуваат Божјото Единство, така и со јазикот на состојбата и единствениот став истовремено сведочат за вистината на овој свет Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари.

Петти: Достигнувањето на илјадници светци (евлија) до вистината и суштината, одликите и натприродните почести кои се стекнати со откровенија и визии постигнати со резултат на нивното ставање под водство на основните упатства и едукацијата на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, неговото следење и движење на неговите стапки, на начин што ги обединува сите, го докажуваат Единството на Бога, подеднакво едногласно и хармонично сведочат за искреноста на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, за своите учители и имами, и за неспорната веродостојност на неговата мисија. Така нашиот патник сфатил дека нивното сведоштво, со светлината на светците, се дела на она што Тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, ги известил од невидливиот свет, и нивната визија, верување и признавање на секој негов извештај, со светлината на верата, било преку веродостојно знаење или доверлива визија, или суштинска сигурност, јасно како сонце открива до кој степен е искрен нивниот најголем духовен водач и до кој степен е исправен нивниот највисок лидер Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари.

Шести: Милиони прецизни и остроумни ученици, искрени истражувачи и способни учени верници, коишто достигнаа највисоко ниво во науката благодарение на тоа што се научени и воспитани во духот на она што се, иако „неуки“, му донеле на преподобниот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, од благословена вистина и високоразвиена наука, која ја пронашол, и Божествено спознавање што е откриено; сите тие, како што потврдува Единството на Бога, што е основа на Неговиот повик, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и како што едногласно ја признаваат неговата вистинитост врз основа на непобитните докази, подеднакво се сложни и ја потврдуваат искреноста на овој врвен учител и исправноста на овој пат, и автентичноста на Неговиот убав говор, Аллах да го благослови и со мир да го дари. Тоа нивно заедничко сведоштво е јасен доказ како ден за неговата мисија и исправност. И Рисале-и Нур, на пример, со сите негови делови кои се над сто, се само една од вистинитоста на доказите и исправноста на овој Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари.

Седми: Голема група, која ја нарекуваме „Семејството на Пророкот и придружниците“, кои по пророкот се луѓе со најостар увид, најдобри способности и знаења, со највозвишени вредности, најугледни, најпознати, најсилни во усогласеноста на верата, со најжестоки визии. Патникот сфатил дека нивното изучување, истражување и анализирање на сите скриени и појавни состојби на чесниот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, неговите мисли и дела, со полн ентузијазам и нестрпливост, совршена прецизност и крајна сериозност, потоа и нивното сложно и едногласно признавање дека тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, во целиот свет е најискрениот во говорот, во највозвишена позиција и најприврзан за вистината и реалноста; значи, ова нивно непоколебливо признание и длабока вера што ја поседуваат, навистина е извонреден доказ, како што белиот ден укажува на сончевата светлина.

Осми: Како што оваа вселена укажува на Својот Создател, Автор и Дизајнер, Кој го измислил и управува со него, го уредува и располага со него обликувајќи го, го надградува и го распоредува како раскошен дворец или како огромна книга, или како неповторлив излог, или како голем спектакл, тоа исто така неизбежно бара постоење на некој што ќе ја искажува смислата на содржината во ова капитално дело, кој знае и ги става и другите на увид за Божествената цел на создавањето на вселената, и поучување на господарските мудрости во неговите процеси и промени, одржување лекции за последиците од неговите функционални движења и откривање на вредноста на неговиот состав и совршеноста на сето она што го содржи. Со други зборови, ја наметнува потребата за постоење на еден голем повикувач, искрен гласник, вистински патешественик и истражувач и брилијантен учител. Така, нашиот патник сфатил дека вселената, од гледна точка на потребата, докажува и сведочи во полза на вистината на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и неговата непогрешливост, бидејќи тој најдобро ги извршил сите тие задачи и обврски; како и фактот дека тој е најзаслужниот и најточен пратеник на Господарот на световите, воопшто.

Деветти: Штом некаде зад завесата постои Оној Кој огласува совршенство на Својот изум и вештини преку суштества што ја спојуваат уметноста и мудроста; Се претставува и се стекнува со наклоноста на Своите неограничени креации, што се украсени со убавина и естетика; им бара благодарност и пофалби на Своите безбројни благодати, што поседуваат задоволство и драгоценост; внимателно и изразено сеопфатно воспитување и одржување, згора на тоа, благодатите и гозбите, што се пријатни и за префинетите вкусови и што ги заситува сите видови апетити, во созданијата буди желба за потчинување, што е олицетворена љубов, чувство на задолженост и благодарност наспроти Неговото господарување; созданијата ги воведува во вера, посветеност, следбеништво и послушност кон Неговата Божествена позиција, која ја претставува преку смената на годишните времиња, прикривањето на денот со ноќта и нивно менување, и преку други слични и значајни, огромни и возвишени интервенции и управувања, неверојатна делотворност и целни процеси; и секогаш Својата праведност и правичност ја демонстрира со постојана заштита на добрината и доброчинителот, и со отстранување на злото и злочинителот, и поразување на насилниците, истребувачите на лагата и уништување на небесните удари,

секако и сигурно дека најдрагото создание е Тој Обвитканиот во сандак, и неговиот најлојален роб и оној што е сесрден извршител на Неговите горенаведени планови, кои ја разрешуваат најголемата мистерија во создавањето на вселената и разоткривањето на неговата загатка, и кој непрестајно, во името на Својот Создател, само од Него црпи сила и бара помош за сè, и добива охрабрување и помош од Него, Славен е Тој, да биде Мухаммед ел-Курејш, нему нека му биде благослов и селам.

Нашиот патник повторно му се обраќа на умот: Штом овие девет докази сведочат како потврда за искреноста на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, не може да има сомнеж дека тој е причина за честа на човековото благородништво и центар на светот на гордоста, и дека е доличен и достоен за титулата „Чест од родот на Адам“ и „Гордоста на световите“. Светиот Куран, односно заповедта на Милостивиот, која му е во рацете, чијашто величествена духовна сила владее со половина Земја, а со тоа и возвишените лични карактеристики и квалитети што тој ги поседува, покажуваат дека највозвишеното човечко битие што постои е овој голем Пророк. Последниот збор во однос на нашиот Создател е неговиот збор, Аллах да го благослови и со мир да го дари.

Еве, дојди и увери се: темелот на сите тврдења на овој свет Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и целта на целиот негов живот е сведоштвото за постоењето на Потребното Битие, доказ за Неговото Единство, Неговите возвишени квалитети, Неговите убави имиња, и докажувањето, објавувањето и огласувањето на Потребното Битие, потпирајќи се на илјадници длабоко потврдени факти содржани во неговата вера, и на силата на стотици јасни и недвосмислени чуда кои Аллах ги прикажа на неговите раце.

Значи, духовното сонце на оваа вселена и најсветиот доказ за нашиот Создател е токму овој достоинствен Пророк (Аллах да го благослови и со мир да го дари), наречен „Миленик на Аллах“,. И три важни категории на единственото мислење, спогодба, кои не лажат и не грешат, и го поддржуваат и потврдуваат неговото сведоштво и му ја признаваат вистинитоста.

Прва спогодба: Единствено мислење на пресветлите групи, односно оние што се прославиле и во светот на препознатливите под називот Али Мухаммед, односно Мухаммедово семејство, мир над него. Имамот Али, мир над него, кој рекол: „Кога би била крената и невидливата завеса, тоа не би ми го зголемило уверението“; зад него следуваат илјадници продорни визии на угледните светци, и изострените способности за видувањето на невидливото, како што е шеикот Гејлани (посветена била неговата тајна), кој со окото на својата остроумна визија го набљудувал Најголемиот Арш (Престол) и Исрафил во сите негови големини, а самиот тој сè уште се наоѓал на Земјата.

Втора спогодба: Примитивен и неук народ, опкружен со незнаење, лишен од какви било форми на општествениот живот и политичката мисла, без упатства и просветлување на книгите, киснат во мракот на временскиот период во кој го немаше Пророкот, за да можеа за кратко време да станат учители, инструктори, дипломати и праведни владетели од најнапредните народи во областа на културата, науката, општеството и политиката. Под своја власт го држеа светот од исток до запад и владееја на начин што го одобруваше целиот свет. Значи, единствено мислење на оваа славна група во светот, позната под називот „придружници“, и нивното сложно признание на овој чесен Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, е поткрепена со нивната цврста вера до таа мера што се жртвувале и самите, и својот имот, и своите родители и племиња.

Трета спогодба: Тоа е единствено признание за неговата вистина на ниво на сигурно знаење од страна на огромна група на елитни научници, што не може ни да се брои, ни да се согледа, произлезена од неговиот уммет и наредени во различни правци, длабоко навлезени во својата наука, истражувачи и аналитичари, во секоја епоха меѓу нив е на илјадници носители на победнички трофеи за заслуги во сите области на науката.

Значи, нашиот патник заклучил дека сведоштвото на оваа личност во прилог на Единството на Бога не е лична и релативна, туку општа и универзална природа, длабоко втемелена и непоколеблива. Дури и сите ѓаволски групи да ги здружат силите, немоќни се да му се спротивстават од кој било аспект.

Следува преглед на материјалот што во тоа просветлено медресе го слушал нашиот патник на патувањето на својот ум низ животните сфери на среќната пророчка доба, како што е наведено во Шеснаесеттиот степен на Првото ниво:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ فَخ۟رُ ال۟عَالَمِ وَ شَرَفُ نَو۟عِ بَنٖى اٰدَمَ بِعَظَمَةِ سَل۟طَنَةِ قُر۟اٰنِهٖ وَ حَش۟مَةِ وُس۟عَةِ دٖينِهٖ وَ كَث۟رَةِ كَمَالَاتِهٖ وَ عُل۟وِيَّةِ اَخ۟لَاقِهٖ حَتّٰى بِتَص۟دٖيقِ اَع۟دَائِهٖ وَ كَذَا شَهِدَ وَ بَر۟هَنَ بِقُوَّةِ مِاٰتِ مُع۟جِزَاتِهِ الظَّاهِرَةِ ال۟بَاهِرَةِ ال۟مُصَدِّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ وَ بِقُوَّةِ اٰلَافِ حَقَائِقِ دٖينِهِ السَّاطِعَةِ ال۟قَاطِعَةِ بِاِج۟مَاعِ اٰلِهٖ ذَوِى ال۟اَن۟وَارِ وَ بِاِتِّفَاقِ اَص۟حَابِهٖ ذَوِى ال۟اَب۟صَارِ وَ بِتَوَافُقِ مُحَقِّقٖى اُمَّتِهٖ ذَوِى ال۟بَرَاهٖينِ وَ ال۟بَصَائِرِ النَّوَّارَةِ

Потоа, неуморниот и ненаситен патник, кој знае дека крајниот домет на животот на овој свет, па и самата негова суштина, се обрати на своето срце и рече: „Говорот за Оној Што трагаме е најпознатиот, најсјајниот и најмоќниот говор, и оној што во секоја епоха претставува предизвик за оние што одбиле да го следат; Тоа е Светиот Куран, говор со излагање на чудесни вештини. Тогаш, да ѝ се обратиме на оваа чесна Книга и да се обидеме да разбереме што кажува таа. Меѓутоа, најпрво треба да докажеме дека тоа е книга на нашиот Создател.“ И се оддаде на длабока анализа и истражување.

Бидејќи нашиот патник е современ, внимание му обраќа прво на Рисале-и Нур, кои се замислени зраци за натприродноста на Светиот Куран, и гледа дека овие посланија, чијшто број достигнува до сто и триесет дела, се еден вид своевидна интерпретација на ајетите (стиховите) од Куранот, бидејќи ја разоткриваат нивната длабока смисла и светлост. И покрај тоа што Рисале-и Нур со постојани напори и на сите страни ги разгласуваа фактите во Куранот во оваа тврдоглава и атеистичка доба, никој не успеал да им се спротивстави ниту, пак, да ги критикува и побие. Со ова се потврдува дека Светиот Куран, кој е нивниот учител, е појдовна точка, начело и сонце, небесен говор на Аллах, Господарот на световите, а не човечки говор.

Па и самиот Дваесет и петто Слово и завршниот дел на Деветнаесетто Писмо се само едни од стотиците докази кои Рисале-и Нур ги воспоставиле во прилог на излагањето на натприродноста на Светиот Куран, и потврдиле дека Куранот е натприроден со четириесет гледишта. Сите оние што ги согледале, останале воодушевени од тие докази и ја изразиле својата почит и восхит – и не изразиле спротивставување, ниту ги критикувале, туку многу ги пофалиле.

Така, значи, и нашиот патник ги утврдил доказите за натприродноста на Светиот Куран, и фактот дека тој е Аллаховиот вистински говор, Славен е Тој, го препуштил на Рисале-и Нур, и внимателно разгледал само неколку важни точки кои прецизно ја потенцираат големината на Светиот Куран.

Прва точка: Како што Светиот Куран со сите свои натприродни својства и факти што укажуваат на неговата автентичност, е едно чудо на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, така Мухаммед исто и, нека му биде благослов и селам, со сите свои чуда, докази на пророштвото и совршенство на знаењето, е исто така и чудо на Светиот Куран, и дефинитивен доказ дека Светиот Куран е говор на Аллах.

Втора точка: Светиот Куран значително го промени социјалниот живот во овој свет, ги осветли хоризонтите и ги наполни со просперитет и вистина и внесе општа трансформација во човековата душа и срце, во нивните духови и умови, и во приватниот, социјалниот и политичкиот живот, а потоа трајно го одржа и уреди тој пресврт, така што неговите шест илјади шестотини шеесет и шест ајети (стихови) во секое време веќе четиринаесет столетија се учат на јазици барем на повеќе од сто милиони луѓе, со целосен восхит. На овој начин тој воспитува луѓе, ги прочистува нивните души и им ги бистри нивните срца; на нивните души им носи откровение и напредок, на умовите – исправност и просветлување, а на самиот живот – живот и просперитет. Значи, не постои сомнеж дека една ваква Книга е неспоредлива, сигурна и недостижна, феноменална, натприродна.

Трета точка: Светиот Куран од тоа време, па сè досега се покажа со навистина исклучителна моќ на изразување. Толку многу ја надмина вредноста на „Седум истакнати“ поеми, а се работи за поезија со супериорен израз, испишани со злато и закачени на ѕидот на Ќаба, така што ќерката на Лебид ја симнала песната на својот татко од ѕидот на Ќаба и рекла: „Објавени се ајетите (стиховите) од Куранот и сега тебе овде не ти припаѓа местото!“

А, еден бедуински поет, слушајќи го ајетот од Куранот فَاص۟دَع۟ بِمَا تُؤ۟مَرُ , паднал на сеџадето и го прашале: „Зар си го прифатил исламот?“ Одговорил: „Не, туку паднав на сеџадето пред силата на изразот на овој ајет!“

Исто така и изразите на илјадници водечки уметници и исклучителни писатели, како што се Абдулкахир-и Џурџани, Секкаки и Земахшери, едногласно и сложно донеле суд: „Моќта на изразување на Куранот ги надминува човековите способности и е недостижна.“

Куранот уште од времето на откровенијата ставаше и сè уште става предизвик пред секој вообразен писател и поет, и врши влијание врз нивната дрскост и загриженост; побара од нив: или да донесат една сура како неговата, или нека ја прифатат пропаста и понижувањето на овој и на оној свет.

И по огласувањето на овој предизвик на Куранот, изненадувачки, но своеволните говорници на тие времиња се откажале, а тоа е возвраќање, соочување и донесување на едни такви сури, но тие го избрале подолгиот пат, патот на физичка конфронтација, кој носи изложеност на несреќа и уништување на животот и имотот. Тој нивен избор ја потврдува неспособноста за движењето по оваа кратка патека.

Во тиражот денеска се наоѓаат милиони книги на арапски, напишани од луѓе што се блиски до Куранот и горливи во обидот да го следат неговиот стил и да го имитираат; или од страна на непријателот, со намера да ја конфронтира и критикува. И сè што е напишано и се испишува, и покрај постигнатиот напредок и возвишеноста на стилот, кој развојот го стекнал преку континуитетот на мислата, од тоа време па сè до денес, ништо од тоа не може да се мери ни оддалеку со стилот на Куранот. Дури и кога некој неук човек би го послушал учењето од Светиот Куран, би бил принуден да рече: „Овој Куран не е како која било книга.“ Или е под нивно ниво, или е над сите нив. Ниеден човек, па дури ни неверник, ни простак не може да рече дека Куранот е под нивото на сите нив; тогаш следува дека нивото на неговиот израз ги надминува сите нив.

Дури и еден човек го прочитал ајетот од Куранот سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ а потоа рекол: „Јас не гледам никаква натприродност во изразот на овој ајет од Куранот.“ Некој му рекол: „Врати се во мислите како патникот, во таа доба, и таму ислушај го ајетот.“ И додека тој себеси си се замислуваше во време пред објавувањето на Светиот Куран,

виде дека сè што постои во универзумот, е фрлено во празен, огромен и неограничен простор, на непостојаниот и минлив свет, во една очајна и немирна состојба, скитајќи низ мракот, сурово, безживотно и несвесно, бескорисно, без работа и занимање.

Меѓутоа, штом го сослушал и разгледал овој ајет од Куранот, веднаш согледува дека ајетот ја разоткрива спуштената завеса со лицето на целокупната вселена, и дека тоа лице командува доста блескаво и прозрачно. Значи, ова е исконски говор и вечна уредба, која им одржала лекција на сите сопственици на свест, избрани по генерации, и им покажало дека оваа вселена е во функција на една монументална џамија и дека сите суштества, а особено на небото и на земјата, се предаде во вршење на зикир и тесбих, што пулсира со живот. Сите имаат пристап до извршување на своите должности, со ревност и ентузијазам, и ги исполнуваат со задоволство и несебичност.

Така, патникот засведочи за делотворноста и влијанието на овој ајет од Куранот во вселената, и ги искусил возвишените достигнувања на силата на неговиот израз, и преку него ги оценил и другите ајети од Куранот, со што ја постигнал тајната на апсолутната супериорност на неспоредливиот Курански израз над половина од светот и една петтина од човештвото, и една од илјадниците причини за издржливоста на величествената доминација на Светиот Куран, со сите чести и почести, во временски распон од четиринаесет столетија, без ниту еден прекин.

Четврта точка: Светиот Куран причинува изворна и вистинска угодност и сласт, што дури и многуте повторувања, кои обично предизвикуваат здодевност и во најудобните работи, не му пречи на оној чие срце е здраво и чиј вкус не е отапен; напротив, неговото повторно учење уште повеќе ја зголемува неговата арома и задоволство. Ова е, уште од тоа дамнешно време, еден општоприфатен факт, кој се наведува како совршен пример.

Освен тоа, Светиот Куран манифестира таква сочност, младоликост, свежина и оригиналност, која е зачувана така што изгледа како да е штотуку објавена, иако од објавувањето поминаа веќе четиринаесет столетија, и покрај фактот дека тоа е на дофат на сечии раце. Секоја генерација го дочекува млад и свеж, како тој да им се обраќа само на нив. И секоја група научници, иако тој постојано им е во рака, од него константно се напојува и во проценката се обидува да го следи неговиот начин на изразување, го наоѓа трајно зачувано и подеднакво во негов стил и во неговата првобитна свежина и методи на излагање.

Петта точка: Светиот Куран едното свое крило го протега во минатото, а другото во иднината. Вистината во која единствено претходните пророци се коренот на Куранот и едно од крилата; тој ним им изразува признание и поддршка, а и тие, од друга страна, сами по себе му се поддршка и признание, по аналогија на јазикот.

Исто така, светците и добрите и бистри научници се плодови што својот живот го напоиле од Светиот Куран. Нивното живописно созревање докажува дека нивното благословено стебло поседува виталност, даровитост, обилни и неисцрпни изливи, автентичност и ориги-налност. Значи, тие што се засолнале под тоа негово друго крило и живееле во неговата сенка, од редот на сите вистински патишта блиски до Аллах, и експерти во сите вистински науки во исламот, сведочат дека Куранот е суштинска реалност и собир на сите вистини, неспоредлив во содржината и сеопфатноста. На крајот на краиштата, тој е неверојатно натприродно дело.

Шеста точка: Сите шест страни на Светиот Куран се светли и ја покажуваат неговата веродостојност и праведност.

Да, под нив се наоѓаат потпорните столбови на доказите и аргументите; над нив зрачат блесоци од печатот на натприродноста; пред него и неговото одредиште се благодатите на среќа во двата света; за него, односно негово упориште, вистините се небесните објави; од неговата десна страна се безбројните докази на исправните умови; а од левата – вистинска сигурност, искрена приврзаност и целосна посветеност на здравите срца и чистата совест.

Како што тие шест страни потврдуваат дека Светиот Куран е една непробојна и несовладлива небесна тврдина на Земјата, така и постоењето на шесте „позиции“ нагласуваат дека тој е самата вистина и суштинска реалност, и дека воопшто не е човечки говор, и за него грешка не може да стигне од која и да било страна.

Прва од тие позиции е дека Располагачот на оваа вселена и неговиот Планер, Кој е во Својот непроменлив обичај, Славен е Тој, делотворни моќи, се израз на убавина, заштита на добрината и искреноста, како и отстранување на измамниците и фалсификаторите. Затоа, Славен е Тој, го поддржува и потврдува признанието на Куранот со тоа што му ја доделила најучената и најугледната позиција, и му го посветил најдобриот прием, највисокиот степен и најголемото внимание од кој било друг доделен степен на успех и триумф во светот.

Следува положбата и фактот дека длабокото убедување и примерната почит од благословениот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, кој е извор на исламот и интер- претатор на Куранот, наспроти Светиот Куран, надминуваат сè останато; и неговата состојба меѓу будноста и сонот во моментите на спуштање на Објавите; и неможност за постигнување на другите негови говори до тие големини, па дури и отсутноста на сличноста на тој израз; и неговата несомнена и сосема убедлива изложеност преку Куранот – непознати космички настани од минатото и иднината, и покрај неговата неукост; и отсуство на извршување на каква било измама, грешка или слични недостатоци од негова страна, без разлика колку и да се незначителни, иако бил под надзор на најжестоките набљудувачи во сите постапки. Верата на овој чесен Интерпретатор и познат Испраќач на пораки, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и неговото сесрдно препознавање на секој поединечен пропис на Светиот Куран и постојаност против што било, колку и да било големо, го поддржува и го истакнува фактот дека Куранот е небесен, и дека тој е во целокупноста на вистината, правдата и благотворниот говор на Милосрдниот Господар.

Потоа следува положбата поврзана со петтина од човештвото, па и неговите особености, со Светиот Куран што јасно стои пред нив, поврзаноста во смисла на лојалност и верност; нивното вистинско, искрено и одушевено слушање; пристапот на џиновите, ангелите и духовните битија со него, и нивниот собир и вљубеното летање околу него додека тој се учи, како што пеперутките кружат околу светилката, што потврдува многубројни докази, настани и вистински откровенија. Сето тоа претставува признание дека Куранот е прифатен од целиот универзум како најзначаен, и дека тој во него ја зазема највозвишената и најистакнатата положба.

Потоа, положбата дека секоја поединечна категорија луѓе, од екстремни глупаци и простаци до остроумни генијалци и научници, се здобиваат со максимална корист од лекциите што произлегуваат од Светиот Куран, и од него добиваат квалитетно разбирање на најдлабоките факти; и дека секоја група научници, особено референтните познавачи на Правичниот Шеријат, истражувачите на темелот на верата и генијалните верски научници, привлекуваат стотици исламистички науки и уметности и во Светиот Куран наоѓаат соодветни одговори на сите прашања, кои бараат и кои се однесуваат на нивните научни области, многу се признанијата дека Куранот е извор на вистината и рудник на вистинитоста.

Потоа, неможноста на спротивставување на арапските книжевници, кои се лидери во областа на литературата, оние што не го прифатиле исламот, и покрај нивната принуденост да му се спротивстават, и нивната тотална немоќ од само еден аспект, а тоа е моќта на изразувањето, од вкупно седумте најзначајни аспекти на натприродноста на Куранот; и нивната неспособност за донесување на барем една сура рамна на Куранот, и нивното откажување од тоа; како и отсуството на приговорите од сите прочуени оратори и генијални научници коишто се појавиле до ден-денешен, за кој било аспект на неговата натприродност, иако се желни да приговорат поради стекнување популарност, и нивната беспомошна тишина во сето ова се неоспорни докази дека Светиот Куран е натприродна книга, и дека е надвор од опсегот на човековата моќ.

Да, вредноста, големината и речитоста на нечиј говор се одликува со знаење: „Кој го кажал тоа? Кому му го кажал тоа? И зошто го кажал тоа?“

Светиот Куран по ова прашање отсекогаш било и засекогаш останало апсолутно неповторлив и недостижен;

затоа што Светиот Куран е обраќање на Господарот на сите светови и говор на нивниот Создател; тој е соопштение што е, од кој било аспект, невозможно да се имитира, и во кое не постои каква било забелешка што би наведувала на извештаченост. Покрај тоа, Неговиот соговорник е пратеник и претставник на целото човештво, па дури и на целокупните созданија, и е најдостоен и најреномиран од сите соговорници. Тој е онаа сила чијашто вера и ширина го зајакнува величествениот ислам, и полетал во близина на „колку два лака или дури и поблиску“, и станал соговорник на вечниот Божествен говор. Потоа, Светиот Куран го соопштил патот на среќата и на двата света, ја разјаснил крајната цел на создавањето на вселената и Господаревите цели во него; воедно, обелоденувајќи ја возвишеноста и широчината на верата, која во себе ја носи тој чесен соговорник, и кој ги содржи сите исламски факти. Го изложило секое делче на оваа непрегледна вселена, и ја свиткал како географска карта или часовник, проучувајќи ги преку познавањето на работите и настаните во него, неговиот Творец и Создател, Славен е Тој. Значи, без никаков сомнеж и сосема неизбежно е трајната невозможност во донесувањето на еден сличен Куран, како што и апсолутно е недостижен и неговиот степен на натприродност.

И исто така, положбата на илјадниците генијални научници, од кои секој напишал тефсир (интерпретација) на Светиот Куран во томови чиј број понекогаш достигнува до триесет, четириесет, па и седумдесет; нивните потврди во продолжение со предавањата и доказите, безбројните високи одлики, длабокоумните мисли, суптилните карактеристики, префинетите тајни, возвишените значења и многубројните извештаи од областа на невидливото во сите нивни разновидности, содржани во Светиот Куран; потенцирањето на овие одлики од сите нив и нивните потврдувања е непобитен доказ дека Куранот е феноменална Божествена книга. Особено, тоа е воочливо во потврдите за секоја од сто и триесетте дела на Рисале-и Нур, кои некои од одликите на Светиот Куран или некои од неговите феноменални и длабокоумни мисли убедливо докажува и со убедливи докази. Посебно се издвојува посланието за чудата на Куранот и Втората положба од Дваесеттото Слово, кои привлекуваат многу цивилизациски чуда од Светиот Куран, како што се возот или авионот; Прв Одблесок, насловено навестување од Куранот, кој расветлува алудирајќи на ајетите од Куранот за Посланијата на мирот и светлината; тогаш, осумте кратки посланија, наречени „Румузат-и Семаније“, во кој се дадени високи достигнувања за прецизноста и систематичноста на буквите во Светиот Куран, и колку се тие исполнети со мистерија и преполни со значења; како и краткото послание, која ја елаборира завршницата на сурата Ел-Фетх и со пет гледишта ја докажува нејзината натприродност во однос на нејзиното известување за прашањата околу невидливоста; и други слични посланија. Изразувањето на секоја од поединечните дела на Рисале-и Нур, некои од вистините содржани во Светиот Куран и некои од неговите светла, е признание и убедлива потврда дека Светиот Куран е неспоредлив, дека тој е феноменална натприродна книга, и дека тоа е јазик со кој зборува невидливиот свет во овој појавен свет, и говор на Познавачите на сè што е непознато.

Така, значи: и токму поради овие одлики и особености на Светиот Куран, што е наведено во претходните шест точки, со шест страни и шест позиции, се одржа неговото величествено сјајно правило и надмоќна света сувереност во целосна грандиозност и авторитет, и појаснувајќи ги лицата на сите епохи и осветлувајќи го непрестајно лицето на Земјата, со потполно почитување продолжи да трае во текот на цели илјада и триста години. И повторно, благодарение токму на овие одлики, Светиот Куран се издвои со својства на светост, бидејќи секоја негова поединечна буква носи најмалку десет заслуги, десет добротворства и десет трајни плодови. Дури и секоја поединечна буква во составот на ајетот и сурата носи стотици, илјадници, па дури и повеќе плодови во Задгробниот свет, додека светлината, наградата и вредноста на една буква во одредени благословени времиња се зголемува од десет до стотици пати. Овие и сличните свети одлики ги сфатил нашиот патник и ги соопштил на своето срце:

„Светиот Куран е навистина натприроден во секој поглед, што едногласно го сведочат неговите сури и сложно го кажуваат неговите ајети; неговите тајни и светлини се натпреваруваат; неговите плодови и резултати се согласуваат. Ова сведоштво е цврсто и одржливо, со докази за постоење на Потребното Битие и Неговото Единство, Славен е Тој, Неговите Возвишени Атрибути и Неговите Убави имиња. Безброј сведоштва на сите носители на верата произлегуваат од тоа сведоштво.“

Кратко навестување на лекцијата од Светиот Куран за Единството на Бога и верувањата, кои нашиот патник ги ислуша, се наведени во Седумнаесеттиот степен од Прво ниво:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ ال۟قُر۟اٰنُ ال۟مُع۟جِزُ ال۟بَيَانِ اَل۟مَق۟بُولُ ال۟مَر۟غُوبُ لِاَج۟نَاسِ ال۟مَلَكِ وَ ال۟اِن۟سِ وَ ال۟جَانِّ اَل۟مَق۟رُوءُ كُلُّ اٰيَاتِهٖ فٖى كُلِّ دَقٖيقَةٍ بِكَمَالِ ال۟اِح۟تِرَامِ بِاَل۟سِنَةِ مِأٰتِ مِل۟يُونٍ مِن۟ نَو۟عِ ال۟اِن۟سَانِ اَلدَّائِمُ سَل۟طَنَتُهُ ال۟قُد۟سِيَّةُ عَلٰى اَق۟طَارِ ال۟اَر۟ضِ وَ ال۟اَك۟وَانِ وَ عَلٰى وُجُوهِ ال۟اَع۟صَارِ وَ الزَّمَانِ وَ ال۟جَارٖى حَاكِمِيَّتُهُ ال۟مَع۟نَوِيَّةُ النُّورَانِيَّةُ عَلٰى نِص۟فِ ال۟اَر۟ضِ وَ خُم۟سِ ال۟بَشَرِ فٖى اَر۟بَعَةَ عَشَرَ عَص۟رًا بِكَمَالِ ال۟اِح۟تِشَامِ . وَ كَذَا : شَهِدَ وَ بَر۟هَنَ بِاِج۟مَاعِ سُوَرِهِ ال۟قُد۟سِيَّةِ السَّمَاوِيَّةِ وَ بِاِتِّفَاقِ اٰيَاتِهِ النُّورَانِيَّةِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ بِتَوَافُقِ اَس۟رَارِهٖ وَ اَن۟وَارِهٖ وَ بِتَطَابُقِ حَقَائِقِهٖ وَ ثَمَرَاتِهٖ وَ اٰثَارِهٖ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ

Покрај тоа, нашиот патник и излетник сигурно знаеше дека верата до која дошол тој, е најголем човечки капитал, бидејќи тој, онака сиромашно, во сопственост не му дава некое минливо поле или привремен престој, туку во сопственост му ја дава огромната вселена и му дава можност да освои огромно и вечно царство, пространо колку и светот; му наоѓа, онака краткорочно човечко суштество, средства за вечен и безвременски живот; и го избавува, онака очајно, додека ја чека бесилката од смртниот час, ужасен крај и вечно исчезнување, отворајќи му го богатството на вечниот просперитет. Затоа патникот се обрати кон својата душа, велејќи:

„Ајде да пристапиме и да се унапредиме за уште еден степен на бесконечната скала на верата. Да ја согледаме вселената во целина и да ја сослушаме, да видиме што има и тој нам да ни каже, и до крајност да ги дополниме и да ги просветлиме лекциите што сме ги слушале од излагањата на неговите основи и делови.“ Со широкиот и прегледен двоглед, позајмен од Светиот Куран, патникот ја набљудуваше целокупната вселена и виде:

Дека вселената е чудесно распоредена и уредена по илустративни невидени значења и се привидува во форма на Славна книга или олицетворение на Господаревиот Куран, или свечено украсена палата на Сеприсутниот, или преубаво уреден град на Семилостивиот. Сите сури, ајети и зборови на оваа книга, па и сите букви, поглавја и извадоци, страници и редови; и сè што се случува во сето тоа во смисла на префинето и намерно „бришење и повторно воспоставување“, и во смисла на осмислени процеси и промени; сето тоа само по себе едногласно ја искажува смислата на постоењето на Сезнајниот и Семоќниот, и го изразува постоењето на Величествениот Автор и Совршениот Дизајнер, Кој гледа сè во сите работи и ја знае поврзаноста на сите работи со сите други работи, и ги зема предвид.

Исто така и сè што се наоѓа во оваа вселена, неговата структура и видови, делови и честички, жители и содржини што влегуваат и излегуваат од него, корисни промени и мудри обновувачки процеси, сложно ја искажуваат и ја прават разбирлива смислата на постоењето и Единството на Создателот на највисокиот степен. Создателот Кој е ненадминат, Кој во него влијае со неограничена моќ и со бескрајна мудрост.

Ова прекрасно сведоштво на вселената, во прилог на постоењето на Создателот и Неговото Единство, го поддржуваат две големи и сеопфатни факти, чии размери и ширини се соодветни на просторот и големината на вселената.

Прв факт: Тоа е „худус“ (обновување) и „имќан“ (веројатност), создавање и потенцијал што ги воочиле исламските мудреци и врвни познавачи на темелот на верата, и ги востановиле со убедливи докази.

Тие рекле:

„Штом во вселената и во секоја работа се случуваат промени и измени, следува дека тоа е преодно и дека исчезнало, и не било отсекогаш. Штом тоа исчезнало, соодветно следува дека тоа мора да има свој творец и изумител. Потоа, штом секоја работа, без разлика доколку во самото нејзино битие нема причина за нејзиното постоење или непостоење, не е потребна сама по себе и не е беспочетна. Исто така со одлучувачките докази е утврдено дека е невозможно работите меѓусебно да се создаваат едни со други, со принципот на кружниот или каузалниот синџир до бесконечност, што се невозможни и неосновани. Значи, задолжително следува заклучок за постоењето на Неопходното Битие, на Кој Му нема рамен, и кому никој не може да му биде еднаков; сè покрај Него е само можност, и сите, освен Него, се Негови созданија.“

Да, вистината за обновувањето ја опфатила целата вселена и поголемиот дел од неа е видливо со око, а останатиот дел е воочлив со умот. Бидејќи сведоци сме дека секоја година со доаѓањето на есента умира еден огромен свет, а заедно со него умираат и безброј единки, стотици илјади растителни и животински видови, од кои, повторно, секој поединечен вид е како една жива вселена. Меѓутоа, тоа изумирање се случува крајно систематско, и секоја од соодветните поединци зад себе остава семиња, зрна и јајца, кои потоа ќе станат централна зона за нивниот престој и повторно обединување, а кои и самите се натприродни дела на Милоста и Мудроста и феноменални дела на Моќта и Знаењето. Тие се оние што се како аманет на Семудриот, Величествениот Чувар, и се оставени на заштитата на Семилостивиот, и во нив претходно се складирани нивните работни картички, програми и протоколи, а потоа умираат.

Со доаѓањето на пролетната сезона – дрвјата, корените и некои ситни животни што исчезнале, оживуваат директно; а останатите проживуваат, се создаваат и надоместуваат со исти или слични на себе. Така, тие претставуваат стотици илјади примери за Големо Воскресение, и обезбедуваат стотици илјади докази за тоа. Битијата од претходната пролет со ширење на нивните парцијални страници и белешки за извршените задачи и нивното објавување во текот на пролетта, претставуваат јасен пример во значењето на ајетот од Куранот وَاِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت۟

Така е и со универзумот како целина; секоја есен и секоја пролет умира еден голем свет, а се појавува некој друг; и сето тоа исчезнување и повторно обновување на безбројните живи видови, се одвива исклучително уредно и балансирано, и во тоа исчезнување и повторно обновување се случуваат изумирања и повторни оживувања на многу видови во совршен ред, и овој свет како да е едно пристаниште каде што се дочекуваат живите битија, каде што летаат патувачки светови и по пат наминуваат кај патувачката Земја, тука ги извршуваат нивните должности, а потоа ја напуштаат и си одат.

Значи, создавањето и доведувањето во постоење на живите светови и откривањето на битијата со одредена цел на овој свет, со целосно знаење и мудрост, умерено и балансирано, редовно и уредно, и нивното моќно задолжување и внимателно работење во однос на спроведување на Господаревите цели, Божји намери и услуги на Семилостивиот, аксиоматски ја докажуваат потребата од постоење на Семоќното и Неповредливо Битие, чија моќ е безгранична и чија мудрост е бескрајна. Оваа потреба на сето споменато, се изнесува на виделина пред умовите, јасно како сонце. Со ова ја затвораме вратата на дискусијата за прашањето за обновувањето и ја препуштаме на Рисале-и Нур и книгите на религиозните научници.

Што се однесува до потенцијалниот аспект (веројатноста), и тој го опфатил и опкружил целиот универзум. Бидејќи сведоци сме дека секоја работа, делумна или универзална, мала или голема, и сè што постои, од Престолот до Земјата, од атомот до планетата, доставена е на овој свет и поседува својствено битие, посебна личност, одредена форма, избрано лице, посебни карактеристики, мудар наменски квалитет и корисни и функционални органи. Меѓутоа, оваа распределба на индивидуалноста на тоа битие и тој квалитет, од безброен спектар на можности, нивното облекување во одредена форма, што поседува препознатливи и меѓусебно координирани украси и карактеристики, од многу можности и веројатности, чијашто бројност е еднаква на бројноста на сите ликови; ексклузивен избор на именуваните релевантни индивидуалности за наведените непостојани битија од изобилство на можности колку и сите единки од неговиот вид; пласирање својства на располагање и специјална намена на засегнатите безлични суштества, неодлучни внатрешни можности и веројатности, бројни во количини на сите својства и нивните варијации; опрему- вање на тоа суштество со наведен квалитет и внимателна инсталација на овие материјали, кои се остварливи на многу различни начини и во неограничен број видови; додека е тоа збунето, изгубено и без цел покрај безбројните можности и варијанти; значи, сите овие укажувања, команди и сведоштва, што произлегле од „потенцијалниот“ (веројатниот) факт, несомнено сочинуваат едно крило на величественото сведоштво на вселената;

бидејќи количински тоа е еднакво на бројот на сите можни работи и појави, делумни и универзални, и сите варијанти на сè што е можно, од редот на споменатите, од квалитетот и идентитетот, состојбата и формата со кои располага, до својствата и ситуацијата по кои се издвојува. Во тоа се укажувањата, командите и сведоштвата за постоењето на Неопходното Битие, Славен е Тој, Кој наменува, избира и доведува во постоење; Неговата моќ нема граница, Неговата мудрост нема крај, и Нему не му е скриена ниту една работа или околност, за Него ништо не е невозможно, ништо не Го поддржува; И најголемата работа за Него е еднакво лесна како и најмалата. Тој е Моќник за Кого создавањето на пролетта е еднакво лесно како и создавањето на едно дрво, и создавањето на едно дрво еднакво лесно како и создавањето семе.

Бидејќи Рисале-и Нур, а особено Дваесет и второ Слово, Триесет и второ Слово, Дваесетто Писмо и Триесет и трето Писмо, совршено го потврдиле и целосно го разјасниле сведоштвото за вселената, со двете нејзини крила и двата факти, овде ќе ја скратиме оваа широка препуштајќи ја на гореспоменатите посланија.

А, второто крило на универзалното и величествено сведоштво на вселената како целина се состои од:

Втор факт: факт за соработката и потпомагањето. Овој факт се потврдува во целосна беспомошност на созданијата, кои се борат во обид да ги зачуваат нивното постоење и интерес, и зачувување на животот, ако се живи суштества, и исполнувањето на нивните должности во услови на постојани превирања и постојаните претстојни промени.

На пример: делотворност на елементите во поддршка на живите суштества, посебно напојување на растителниот свет од страна на облаците, доаѓањето на растенијата за помошта на животните; услужливо помагање на животните на човекот, вкусно млеко што навира од градите како изворот Кевсер за да нахрани младенчиња; преземање материјали и набавка кои се надвор од нивната моќ и опсег во рацете на живите битија, од каде што тие не ни очекуваат; кружење хранливи материи со цел да се изградат клетките на телото; и слични примери од богатството на појавите што укажуваат на фактот за заемна помош што се случува под надлежност на Господарот, по налог на Милостивиот, јасно ја покажуваат апсолутната надлежност на сеопфатниот Господар на сите светови, и Негово сеопфатно и сомилосно господарување, под чија надлежност е целото космичко пространство, со кој Тој управува лесно како да е обичен дворец.

Да, изразувањето љубезност и потпомагањето меѓу овие работи, кои се неживи, несвесни и бесчувствителни, во ситуации што откриваат сочувство и свест, доказ е, и тоа навистина впечатлив, дека тие се поттикнати на соработка и водени од Моќта на Величествениот Господар, од благодатта на Апсолутниот Сомилосник, и снабдувањето на Апсолутниот Мудрец.

Значи, универзалната соработка која се одвива во вселената, општата врамнотеженост и обемното одржување, што струи во совршен ред, од галаксијата и небесните тела до органите на живите суштества и телесните честички; трајно дотерување, чие перо се повлекува од блескавото лице на небото до живописното лице на Земјата и до пријатните лица на цвеќињата; доминантниот поредок што регулира од Млечниот Пат и Сончевиот систем до плодот на пченката, калинката и други; ангажман на должности, од Сонцето и Месечината, елементите и облакот, до пчелите и мравките; како и други слични, и многу големи вистини, што обезбедуваат сведоштво пропорционално на нивната големина, го сочинуваат другото крило на сведоштвото на универзумот во прилог на Аллах, Славен е Тој, постоењето и Единството, и го потврдуваат.

Бидејќи Рисале-и Нур веќе го воспоставиле и го разработиле ова величествено сведоштво, овде ќе се задоволиме со оваа кратка најава.

Така, и во Осумнаесеттиот степен на Првото ниво е наведена кратка најава за лекцијата што вселената му ја одржала на нашиот светски патник:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟مُم۟تَنِعُ نَظٖيرُهُ اَل۟مُم۟كِنُ كُلُّ مَاسِوَاهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ هٰذِهِ ال۟كَائِنَاتُ ال۟كِتَابُ ال۟كَبٖيرُ ال۟مُجَسَّمُ وَ ال۟قُر۟اٰنُ ال۟جِس۟مَانِىُّ ال۟مُعَظَّمُ وَ ال۟قَص۟رُ ال۟مُزَيَّنُ ال۟مُنَظَّمُ وَ ال۟بَلَدُ ال۟مُح۟تَشَمُ ال۟مُن۟تَظَمُ بِاِج۟مَاعِ سُوَرِهٖ وَ اٰيَاتِهٖ وَ كَلِمَاتِهٖ وَ حُرُوفِهٖ وَ اَب۟وَابِهٖ وَ فُصُولِهٖ وَ صُحُفِهٖ وَ سُطُورِهٖ وَ اِتِّفَاقِ اَر۟كَانِهٖ وَ اَن۟وَاعِهٖ وَ اَج۟زَائِهٖ وَ جُز۟ئِيَّاتِهٖ وَ سَكَنَتِهٖ وَ مُش۟تَمِلَاتِهٖ وَ وَارِدَاتِهٖ وَ مَصَارِفِهٖ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟حُدُوثِ وَ التَّغَيُّرِ وَ ال۟اِم۟كَانِ بِاِج۟مَاعِ جَمٖيعِ عُلَمَاءِ عِل۟مِ ال۟كَلَامِ وَ بِشَهَادَةِ حَقٖيقَةِ تَب۟دٖيلِ صُورَتِهٖ وَ مُش۟تَمِلَاتِهٖ بِال۟حِك۟مَةِ وَ ال۟اِن۟تِظَامِ وَ تَج۟دٖيدِ حُرُوفِهٖ وَ كَلِمَاتِهٖ بِالنِّظَامِ وَ ال۟مٖيزَانِ وَ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّعَاوُنِ وَ التَّجَاوُبِ وَ التَّسَانُدِ وَ التَّدَاخُلِ وَ ال۟مُوَازَنَةِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ فٖى مَو۟جُودَاتِهٖ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ

Потоа, патникот кој пристигнал на овој свет и се пушти во потрага на Создателот на светот, и напредувал низ осумнаесет степени и достигнал до престолот на вистината, со порастот на крилата на верата, се издигнал од позицијата на индиректно спознание до позицијата на директно обраќање. Значи, овој одушевен заљубеник ѝ се обрати на својата душа, велејќи:

„Благодарност и пофалба во отсуство, со почеток на сурата Ел-Фатиха до зборовите اِيَّاكَ кои внесуваат смиреност што човекот го креваат и го издигаат до нивото на директно обраќање на اِيَّاكَ ; па, и ние, значи, ќе се распрашаме директно кај Него за Оној по Којшто трагаме, а ќе ја оставиме потрагата за Него во Негово отсуство.“ Бидејќи за Сонцето, што ги осветлува сите, треба да се распрашаме кај самото Сонце. Поточно, она што излегува на виделина и осветлува сè, се изложува себеси и осветлува повеќе од што било друго. Па, како што можеме да го видиме и да го распознаеме Сонцето по неговите зраци и светлина, така сме и во можност да се обидеме, во согласност со нашите способности, да Го запознаеме и нашиот Создател, преку одразите на Неговите Убави имиња и преку светлината на Неговите Возвишени Атрибути.

Во ова послание ќе изнесеме генерално и ќе изложиме прецизно само две од изобилството факти и опширни детали, земени од два степена од безбројните степени со скали, два од многубројните правци што водат до нашата цел.

Прв факт: Тој е сеприсутен во делотворноста и таа делотворност што доминира во вселената, со око е видливо, и тоа е тоа што ги управува, менува и обновува сите созданија, сеопфатна е, трајна, уредна, огромна, небесна и земска. Таа јасно ја покренува свесноста за фактот на изразувањето на господарувањето, содржана во делотворноста на фактот, ефикасна во секој нејзин поглед; како што и таквата свест мора да води до Божествената концепција, содржана во фактот за изразување на господарувањето, која зрачи со милост во сите нејзини аспекти.

Значи, од оваа владејачка и намерна континуирана делотворност, и зад нејзиниот превез, може да се препознае, како што е видливо со голо око, делотворноста на Моќниот и Сезнаен Чинител.

И од тие дизајнирани и поучни дела на Господарот, и зад нивниот превез, сами по себе се познати, до степен на допирливост, Убавите имиња на Аллах, кои се рефлектираат во сите работи.

Потоа, од овие Убави имиња, убаво и величествено најавени, и зад нивниот превез, веродостојното знаење, сигурната визија и суштинската непобитност, па дури и суштинската реалност, се спознаваат со постоењето на седум неповредливи Атрибути и нивна реализација.

А, од бесконечните рефлексии на овие седум неповредливи Атрибути, кои отелотворуваат живот, моќ, знаење, слух, вид, волја и говор – несомнено, аксиоматски, потребно и сигурно е сведоштвото на сите нешта потврдено го знаат постоењето на Носителот на Атрибутите, Неопходното Битие, Еден и Единствен Именител и Неспоредлив и Сеодржлив Чинител, Чиешто постоење е поверојатно и поблескаво од она што е на Сонцето, и таа, со срцевите очи на верата, го поима јасно како да го гледа.

Всушност, една атрактивна книга со префинети значења и една средена архитектонска зграда, очигледно бараат чин на пишување и градежништво; чинот на убавото пишување соодветната изградба очигледно подеднакво ги бараат имињата на писателот и градителот; имињата на писателот и градителот со истата очигледност ги бараат постапките и својствата на пишувањето и изградбата; овие, пак, постапки и својства, аксиоматски ја наметнуваат потребата на битието на кое се однесуваат овие својства, постапки, имиња и дела. Бидејќи, како што не е можно да постои чин без чинител и име без оној што тој го именува, подеднакво се невозможни и постоењето и својствата без оној што тие го опишуваат, и изработката на оној што гради.

Така, врз основа на утврдените факти и правила, овој универзум е, со сето свое постоење, како книга и писма со префинети значења напишани со перото на Божествената Судбина, и како безброј објекти од кои секоја е како зграда и палата ковани со чеканот на Моќта. И секоја од нив одделно, со илјадници гледишта и неограничен број на аспекти, се неограничени дејствувања, господарувања и милости; и бескрајни блесоци на илјада и едно Убаво име, кои се исход на тие дејствувања; и бескрајните рефлексии на седумте Атрибути на Славниот, кои се извор на тие Убави имиња, обезбедуваат безброј докази и бесконечни сведоштва на потребата од постоењето и единството, Беспочетно и Вечно Возвишено Битие, што е Битие чиј исход се наведените седум сеопфатни свети Атрибути со кои се опишани. Исто така, сета убавина и префинетост, и сите квалитети и совршенства што се наоѓаат во целото тоа постоење, според тоа, секое за себе укажува на возвишена убавина што прилега на тие господарски дејствувања, Божествени имиња, вечни атрибути и беспрекорен талент, соодветни на нив, а сето тоа во целост, очигледно сведочи за светата убавина и неповредливото совршенство на Неговото Свето Битие.

Така, фактот за господарувањето, кој е манифестен во фактот за доминантната делотворност, се претставува и излегува на виделина преку своите намери, дејствување, располагање, како на пример креирање, откривање, развој и изум, која се спроведува со знаење и мудрост; се рефлектира во определување, дизајн, внимателност и управување, кое е отелотворено со систематичност и мерка; укажува на причините, промените и измените, спуштање и усовршување, која се постигнува со намера и волја; и се открива во донирањето храна, благодати, почести и добрини, кои се пружаат со беспрекорен талент.

Исто така, и фактот за Божественото признавање, кој е евидентен и очигледно присутен во фактот за манифестното господарување, воедно се претставува и сфаќа преку рефлексиите на Убавите Имиња, кои се олицетворение на благодатта и благородништвото, и преку прекрасната и естетска рефлексија на седумте афирмативни Божествени Атрибути: Животот, Знаењето, Моќта, Волјата, Слухот, Видот и Говорот.

Да, како што Божјото својство на Говорот дава претстава за Неприкосновеното Битие, откровенијата и вдахновенијата, така и својството на Моќта дава очигледна претстава за Неговото неприкосновено Битие на делата кои се како објективизирани зборови, и прикажувајќи го универзумот со неговиот крај во крајна позиција на отелотворениот Куран, ја опишува и ја претставува големината на Моќниот Поседник;

И својството на Божјото Знаење исто така дава претстава за едно Неприкосновено Битие, што тоа означува, во износ од сите мудро дизајнирани, уредени и одмерени креации, а бројот на сите суштества, кои Тој вешто ги управува, украсува и класифицира.

Во однос на својствата на Животот, сите дела што укажуваат на Моќта, сите уредени, мудро дизајнирани, одмерени и украсени форми и состојби, кои го манифестираат постоењето на Знаењето, и сите докази што зборуваат за другите атрибути, со докази што укажуваат на својството на Животот, ја докажуваат вистинитоста на Божјото својство Живот. И самиот живот, исто така, со сите негови докази, распределби и нагласувања на сите живи суштества, кои се како негови огледала, укажува на Хајј-и Кајјум.

А, целокупниот универзум се трансформира во огромно огледало што е во постојани промени и што постојано се обновува, а се состои од неограничен број огледала, со цел прикажување на отсјајот и разните прекрасни резби, различни и свежи во кое било време.

Аналогно на ова, и Божјите својства Видот, Слухот, Волјата и Говорот секоја одделно дава претстава за Неприкосновеното Битие, широко и јасно како и самиот универзум.

Овие својства, како што го докажуваат постоењето на Неговото Возвишено Битие, подеднакво и аксиоматски го докажуваат и постоењето на животот и неговото остварување, и дека Тој, Славен е Тој и Возвишен, е жив. Имено, знаењето е обележје на животот, слухот е навестување на животот, видот е својство на живите суштества, а волјата е интегрален дел од животот, моќта на волјата е присутна во живите суштества, додека говорот е карактеристика на живите и разумни битија.

Од претходните точки следува заклучок: дека Божјото својство Живот е поддржано од докази и аргументи во изобилство од седумкратното пространство на вселената, кои даваат претстава за постоењето на тие својства, и во постоењето на Живиот, Кој тоа го отелотворува, Животот станува основа и извор на сите својства, и почетна точка и тежиште на Најголемите Божји Имиња.

Бидејќи Рисале-и Нур веќе делумно го разјасниле овој прв факт и го утврдиле со силни докази, засега ќе се задоволиме со оваа капка од тоа море.

Втор факт: е Божјото проговарање што произлегува од Божјото својство на Говорот.

По значењето на ајетот од Куранот:

لَو۟ كَانَ ال۟بَح۟رُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبّٖى

Говорот е најконкретен доказ за спознавање на постоењето на говорникот. Значи, овој факт, односно Божјо проговарање, со бескрајна низа од сведоштва го манифестира постоењето на Беспочетниот Говорник и Неговото Единство.

Две силни сведоштва за овој факт веќе се имаат појавено во склоп на она што е истакнато во Четиринаесеттиот и Петнаесеттиот степен на ова послание, однос на откровенијата и вдахновенијата, додека уште едно сеопфатно сведоштво е дадено во Десеттиот степен на ова послание, каде што се укажува на светите небесни Книги.

Постои и уште едно прекрасно, сјајно и содржајно сведоштво, кој се наоѓа во Седумнаесеттиот степен, каде што е говорот за натприродноста на Светиот Куран. Затоа и на овие степени ќе им ја препуштиме изработката на горенаведениот факт и неговото сведоштво.

И така, светлоста и тајната на ајетот од Куранот

شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ وَال۟مَلٰٓئِكَةُ وَ اُولُوا ال۟عِل۟مِ قَٓائِمًا بِال۟قِس۟طِ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ

кој на чудесен начин го презентирал овој факт, и го изразило значењето на неговото сведоштво со сведоштвото на сите други факти, била доволна и делотворна за нашиот патник, онолку што подалеку не можел да оди.

Во Деветнаесеттиот степен од Прво ниво наведена е белешка за сижето на значењата на лекциите што патникот ги сослушал на тоа свето ниво:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ لَهُ ال۟اَس۟مَاءُ ال۟حُس۟نٰى وَ لَهُ الصِّفَاتُ ال۟عُل۟يَا وَ لَهُ ال۟مَثَلُ ال۟اَع۟لٰى اَلَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اَلذَّاتُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ بِاِج۟مَاعِ جَمٖيعِ صِفَاتِهِ ال۟قُد۟سِيَّةِ ال۟مُحٖيطَةِ وَ جَمٖيعِ اَس۟مَائِهِ ال۟حُس۟نٰى اَل۟مُتَجَلِّيَّةِ بِاِتِّفَاقِ جَمٖيعِ شُؤُنَاتِهٖ وَ اَف۟عَالِهِ ال۟مُتَصَرِّفَةِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ تَبَارُزِ ال۟اُلُوهِيَّةِ فٖى تَظَاهُرِ الرُّبُوبِيَّةِ فٖى دَوَامِ ال۟فَعَّالِيَّةِ ال۟مُس۟تَو۟لِيَةِ بِفِع۟لِ ال۟اٖيجَادِ وَ ال۟خَل۟قِ وَ الصُّن۟عِ وَ ال۟اِب۟دَاعِ بِاِرَادَةٍ وَ قُد۟رَةٍ وَ بِفِع۟لِ التَّق۟دٖيرِ وَ التَّص۟وٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّد۟وٖيرِ بِاِخ۟تِيَارٍ وَ حِك۟مَةٍ وَ بِفِع۟لِ التَّص۟رٖيفِ وَ التَّن۟ظٖيمِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ بِقَص۟دٍ وَ رَح۟مَةٍ وَ بِكَمَالِ ال۟اِن۟تِظَامِ وَ ال۟مُوَازَنَةِ وَ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ اَس۟رَارِ - شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ وَ ال۟مَلٰٓئِكَةُ وَ اُولُوا ال۟عِل۟مِ قَٓائِمًا بِال۟قِس۟طِ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ

НАПОМЕНА

Секој од горенаведените факти, кои сведочат во прилог на деветнаесетте степени од Првиот дел на Второто ниво, со својата реализација и постоење, секој посебно укажува на Неопходното Битие, а истовремено и со својата ширина ги опфаќа и ги докажува Единственоста и Единството на Бога. Само што тие се класифицирани како доказ за постоењето на Потребното Битие, бидејќи, пред сè, го потврдуваат Неговото постоење.

Од друга страна, Вториот дел од Второто ниво, бидејќи во прв план јасно ја става потврдата за Единството на Бога, а во Неговиот контекст го потврдува и Неговото постоење, насловен е како „Докази за Единството на Бога.“ Во секој случај, двата дела, односно, Првиот и Вториот дел од Второто ниво, во исто време го утврдуваат и постоењето и единството, иако, поради нивното распознавање, во Првиот дел се повторува изразот بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ

додека во Вториот дел се повторува изразот بِمُشَاهَدَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ сигнализирајќи го евидентното и манифестно Единство на Бога, како да се гледа со голо око.

Бев наумил да ги разработам степените на Вториот дел, кој следува, на начин како што е направено со Првиот дел, меѓутоа, одредени услови ме спречија и ме принудија на резимирање и концизност. Затоа, на Рисале-и Нур ги оставаме нивните дополненија, со нивни излагања и објаснувања како што заслужуваат.

ВТОР ДЕЛ

Докази за Единството на Бога

Патникот што е испратен на овој свет во име на верата, и што во својата имагинација тргнал на пат по универзумот, за да се распраша во врска со сè за Неговиот Создател, и на секое место да го бара својот Господар, и неговото верување во потребата од постоењето на Оној по Кој трага тој, се зајакнало до степен на совршена вера, и тој вака му се обратил на својот ум: „Дојди заедно да одиме на уште едно патување и преку него да ги разгледаме доказите што нè доведуваат до потврдата на Единството на нашиот Неопходен Постоечки Создател.“

Тие отидоа заедно. На првата станица наидоа на постоењето на четирите свети вистини што преовладуваат со универзумот, и неопходно, на ниво на очигледноста, го претпоставуваат Единството на Бога.

Прв факт: Божествен апсолутизам

Посветеноста на секоја човечка заедница на еден вид богослужба и нивното занимавање со тоа како да им е вродено; извршувањето на другите живи суштества, па и на неживите, нивните задачи и природни функции кои се, исто така, своевидна форма на обожување; фактот дека сите благодати и добротворства, материјални и нематеријални, кои се во изобилство во универзумот, се средствата на пофалба и благодарност за Божествената позиција, која ги наведува на извршување на богослужбата поради искажување благодарност; сето тоа укажува на невидливиот свет и изнесува на виделина концептуални факти како што се откровенијата и вдахновенијата, што го откриваат Божеството на Единствениот Бог; сето ова аксиоматски ја востановува реалноста и доминацијата на Единствениот Божествен Апсолутизам.

Штом оваа Божествена стварност ја има и постои, значи, нема да го прифати учеството на други. Бидејќи тие што на оваа Божествена стварност, односно достојноста на обожување, возвраќаат со благодарност и богослужба, се свесни плодови од врвот на дрвото на универзумот. Затоа, претпоставката за постоење на други, кои им вртат лице на тие свесни суштества и им го одвлекуваат вниманието од себе и ги доведуваат до чувство на обврзување и благодарност кон себе, обидувајќи се да ги натераат да заборават на својата Вистинска и Достојна Богослужба – а тие се склони брзо да го заборават Него поради Неговата невидливост и скриеност од погледите, спротивна е на Божествената суштина и е во контрадикција со нејзините свети цели, и е апсолутно неприфатлива.

Поради тоа, Куранот е преполн со изјави на категорично отфрлување на политеизмот (станување ортак на Аллах), односно споменатото придружување, а на неговите сторители им се заканува пеколна казна.

Втор факт: Апсолутно господарување

Да, општата и сеопфатна делотворност на невидливата рака со мудрост и милост во целиот универзум, особено на живите суштества, особено во нивното одгледување и одржување, секаде на ист начин, и во сосема неочекувани и непредвидливи форми, во исто време и заедно, иако измешани, и секој поединечно, е откривање и светло што укажува на Единствено Апсолутно Господарување, па и постојан доказ за неговото остварување.

Штом Единственото Апсолутно Господарување постои и го има, секако дека тоа нема никако да го прифати политеизмот (станување ортак на Аллах), ниту здружувањето. Бидејќи најитната намера на тоа господарување и неговата најдалекосежна цел е изразување на Својата убавина, ширење на Своето совршенство, излагање на Своите извонредни креации и нагласување на Своите скриени способности. Сите овие цели се концентрирани во секој, па и во најмалите нешта и во живите суштества. Затоа, сосема е невозможно Единственото Апсолутно Господарување да го прифати политеизмот (станување ортак на Аллах) и придружувањето, бидејќи дури и спорадичното мешање на политеизмот (станување ортак на Аллах) во која било постоечка работа, колку и да е безначајна, и во кое било живо суштество, колку и да е просто или минимално, ги нарушува целите и ги расипува намерите и ставовите со тие цели и со Оној Чијашто волја и намера се тие, ги пренасочува на индиректните причини. А, тоа е нешто што во основа е неспојливо и непомирливо со суштината на Апсолутното Господарување. Тогаш, неизбежно е тоа Единствено Апсолутно Господарување да го спречи политеизмот (станување ортак на Аллах) и сите негови можни облици.

Обилното и постојано давање инструкции во насока на вербата во Единството на Бога и во Неговиот интегритет, неприкосновеност и слава, во Светиот Куран, во неговите ајети и зборови, па дури и во неговите букви и конструкции, произлегува од оваа голема тајна.

Трет факт: Совршенство

Да, сите возвишени мудрости во овој универзум, натприродната убавина, праведните закони и целни намери, несомнено го докажуваат постоењето на фактите за совршенство. Особено видливо е сведоштвото за совршенството на Создателот, Славен е Тој, Кој овој универзум го создал од ништо, и управува со него со една натприродна, привлечна и убава администрација во секој поглед и смисла, како и сведоштвото за совршенството на човекот, кое е свесно огледало што одразува и е олицетворение на манифестациите на Создателот, Висок е Тој и Возвишен.

Штом фактот за совршенството постои, и штом совршенството е на Создателот, Кој совршено го формирал универзумот, востановено и сигурно, и штом е совршенство и на човекот, кој е најважниот плод на универзумот, Аллахов намесник на Земјата, најдостоинственото создание и омилено створение на Создателот, Славен е Тој и Возвишен, исто така, сигурен и реален факт, тогаш нема сомнеж дека политеизмот го нарушува ликот на универзумот,

а инаку, тој е совршен и видливо јасен, во рацете една играчка на случајноста, и во безнадежност со која се воодушевува природата, и во морничавото и насилно колење на живите суштества, и во ужасниот и мрачен погреб на свесните суштества – бидејќи во него секое нешто паѓа во исчезнување, преминување во уништување, и венее без цел и намера; политеизмот го потопува човекот, чиишто совршенства се јасно видливи од неговите дела, на нивото на земјата од нивото на животните, како најнеугледни и најпримитивни суштества, што ја крева завесата на огледалото во кое се гледа совршенството на Создателот, Славен е Тој, а тоа се сите суштества што сведочат за апсолутното и неприкосновено совршенство на Благородниот Создател, со тоа негирајќи го резултатот на Неговата делотвор- ност и креативност, Славен е Тој; според тоа, невозможно е дека тој политеизам може да се потпре на апсолутно каква било вистина, и неприфатливо е да постои во овој универзум, воопшто.

Колку политеизмот е спротивен и конфликтен и колку ги нарушува тие Божји, човечки и универзални совршенства, неговото спротивставување на нив и нивно нарушување, детално е обработено и потврдено во Вториот Одблесок, кој со цврсти и одлучувачки докази изнесува три плода на верувањето во Единството на Бога, а особено во своето Прво ниво.

Четврти факт: Апсолутно владеење

Да, кој со длабоко внимание се загледува во универзумот, увидува дека тој е како една огромна империја, исклучително динамична и авторитетна; и му изгледа како една метропола со која се управува мудро и која има моќна и авторитетна суверена власт. Увидува дека секое нешто во него и дека секој вид е предан и потчинет на одредена улога. А, ајетот во Куранот:

وَ لِلّٰهِ جُنُودُ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ

укажува на воената смисла на сè што постои, што се образува од формации, од армијата на атомите, поделбата на растенијата, од баталјонот на животните, па сè до ешалонот на ѕвездите. Сите тие се Господарева армија кои му служат на Аллах. Меѓу сите овие службеници на најнискиот ранг, како и меѓу припадниците на највисокиот ранг, наоѓаме систем на конститутивна контрола и доминација, активности на извршната власт, и правилник на Неприкосновениот Владетел, што длабоко и несомнено го докажува постоењето на Единствената Апсолутна Власт и Единствената Универзална Заповед.

Штом Единствената Апсолутна Власт е реална, постои и ја има, соодветно следува дека политеизмот (станување ортак на Аллах) е исклучен и невозможен. Бидејќи, категоричната вистина што ја изрекува ајетот од Куранот:

لَو۟ كَانَ فٖيهِمَٓا اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَا

дава смисла дека, кога повеќе раце би се замешале апсолутистички во одреден проблем, и сите би имале влијание, сè би било целосно испреплетено.

И кога во една земја би имало два владетела или, пак, кога во една институција би имало два управитела, редот би бил нарушен и растурен, и наместо управување, би настанало збрка и збунетост. А, факт е дека постои еден неверојатен ред, почнувајќи од крилјата на мувите до небесните светилки, и од телесните клетки до планетите и соѕвездијата, во кој не може да има, па макар и еден атом, па дури и едно учество.

Со тоа, самата власт е упориште на гордоста и оваа позиција не прифаќа ниту конкурент ниту, пак, ривал, бидејќи тоа би значело повреда на авторитетот и разбивање на гордоста.

Да, тенденцијата на човекот, кој поради својата слабост и немоќ е во постојана потреба од некој што ќе му помага – до насилно убиство на неговиот брат или син, со мотивот на очигледна, краткотрајна и релативна моќ, докажува дека власта никогаш не толерира ривалство. Значи, ако таквиот немоќен човек се одлучи на еден таков суров чин заради стекнување делумна моќ, тогаш невозможно е во кој било случај, Оној Кој е Апсолутен Моќник, Кој е сопственик на целиот универзум, да дозволи мешање и вклученост на кој било во Неговата лична и неприкосновена власт, која е оска на Неговото Апсолутно Господарување и Неговата вистинска и универзална Божествена позиција.

Бидејќи овој факт е потврден со цврсти докази во Вториот Одблесок од Второто ниво, и на многу други места во Рисале-и Нур, оваа дискусија им ја препуштаме ним.

Кога нашиот сопатник, откако беше сведок на овие четири вистини, ја остварил вербата во Единството на Бога, Славен е Тој, на ниво на лични забелешки, неговата верба се зголемила и возвишила, и започнал со сета своја снага да повторува:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَح۟دَهُ لَا شَرٖيكَ لَهُ

Како показател на содржината на лекциите што ги слушал на оваа прва позиција, во Вториот дел од Првото ниво наведено е:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَانِيَّتِهٖ وَ وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ تَبَارُزِ ال۟اُلُوهِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ تَظَاهُرِ الرُّبُوبِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ ال۟مُق۟تَضِيَّةِ لِل۟وَح۟دَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟كَمَالَاتِ النَّاشِئَةِ مِنَ ال۟وَح۟دَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟حَاكِمِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ ال۟مَانِعَةِ وَ ال۟مُنَافِيَةِ لِلشِّر۟كَةِ

Потоа, патникот излетник што ниту запира ниту, пак, се смирува, се обрати кон своето срце, велејќи:

„Постојаното повторување на верниците, а особено следбениците на суфизмот, зборовите لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ и нивната отворена изјава за верувањето во Единството на Бога и нивното постојано споменување на Бога, ни покажува дека постојат многу степени за потврдување на Единството на Бога, како и дека верувањето во единството на најважната света должност и најудобната природна обврска, и највозвишеното верско обожување. Штом е тоа така, ајде да ја отвориме вратата на другото живеалиште на оваа куќа со поуки и доживувања, и преку него да се запознаеме со уште еден степен на верување во Единството.

Бидејќи вистинската вера во Единството на Бога по којашто трагаме, не се ограничува само на спознавањето преку стекнување претстава, туку во логиката на науката, она што е на местото на идеите и многу повредно и повозвишено од имагинарното поимање, а тоа е потврда која се нарекува знаење, и е резултат што произлегува од доказите.“

Вистинското верување во Единството на Бога е такво расудување, признавање, покорување и прифаќање, што човекот го доведува до позиција да го пронајде патот до својот Господар со помош на што било, и му овозможува во сè да види светла патека што го води до неговиот Мудар Создател, и ништо да не го спречува во пронаоѓањето мир и спокој во срцето ниту, пак, го лиши од свеста за надзор на својот Господар.

Да не беше така, човек би бил принуден секој пат да ја пробие и сруши завесата на целиот универзум, за да биде во можност да се запознае со својот Господар! Затоа патникот викна: „Па, тогаш, ајде да одиме напред!“ И тропнал на вратата на гордоста и величието, и влегол во станицата на ‘постапките и делата’, и во светот на ‘откритието и изумот’. И виде дека постојат пет сеопфатни факти што владеат со универзумот и го докажуваат и аксиоматски ја наметнуваат потребата од Единството на Бога.

Прв факт:

Фактот за величието и гордоста

Имајќи предвид дека овој факт е разработен со докази во Второто ниво од Вториот Одблесок, и на многу други места во Рисале-и Нур, овде ќе се задоволиме со следново:

Оној Кој ги измислил ѕвездите, што се оддалечени илјадници години едни од други, и Оној Кој има контрола на сите нив истовремено, и во согласност со една форма; и Кој на земјата создава безброј примероци од исти видови цвеќиња што растат и на исток, и на запад, и на север, и на југ, и ги обликува во исто време, во иста униформа и подеднакво;

и Кој нас нè известува за настани од минатото, непознати и многу неверојатно, како што е هُوَ الَّذٖى خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضَ فٖى سِتَّةِ اَيَّامٍ односно, создавање на небесата и Земјата за шест дена, и покажува изненадувачки настани идентични со Него, кој е присутен и се одвива пред нашите очи. Така, на лицето на Земјата со настапувањето на пролетната сезона, наидуваме на повеќе од сто илјади примери за масовно оживување, и повеќе од двесте илјадници видови растителни и животински родови, чие создавање и подигнување трае само пет-шест седмици, ги збира совршено уредно, со мерка, без никакви забуни, недостатоци или грешки, нивното посебно управување, одгледување и прехранување, доделување разлики на едните од другите и нивно соодветно украсување и покрај нивното меѓусебно мешање, без задоцнување или пропуст.

И Оној во Чии раце е ротацијата на Земјата, и појавата на денот и ноќта со неверојатна регуларност, како што се вели во ајетот од Куранот:

يُولِجُ الَّي۟لَ فِى النَّهَارِ وَ يُولِجُ النَّهَارَ فِى الَّي۟لِ

оваа ротација бележејќи и бришејќи ги дневните настани и нивниот пресврт на местото на денот и ноќта; и истиот Оној Кој истовремено, во истиот момент, ги знае најдлабоките и најситни- те мисли од градите и отчукувањата на срцето, и по Сопствена волја управува со нив;

и спроведувач на сите овие дела, од кои секоја од нив е посебен и индивидуален чин, е Еден, Единствен и Моќен Носител на големината, Кој поседува гордост и височество, така што несомнено го кине секој корен од политеизмот и ја разгорува секоја негова трага и можност да се најде во кој било вид и со која било точка на гледање, во која било работа и на кое било место.

Штом постои оваа гордост и оваа голема власт, и штом оваа карактеристика на гордоста достигнува врвно совршенство и целосна флексибилност, невозможно е да допушти апсолутно кој било вид политеизам, бидејќи политеизмот значи потпирање на немоќта и зависноста на таа апсолутна власт, етикетирање на таа гордост и припишување недостатоци на тоа совршенство, и поставување ограниченост, воздржаност на таа сеопфатност, како и прекинување на таа апсолутна бескрајност. Не може тоа да го прифати оној што е паметен и свесен, и што има чист и здрав разум.

Така, значи политеизмот, бидејќи е провокација спротивна од гордоста, дрскост наспрема достоинство и величие, и узурпација на величието, е срамно злосторство што не остава простор за милост, прошка и разрешување. А, Светиот Куран, со натприродното излагање, го изразува и го искажува ова гласно повторувајќи ги предупредувањата и страшните закани со зборовите на Семоќниот:

اِنَّ اللّٰهَ لَا يَغ۟فِرُ اَن۟ يُش۟رَكَ بِهٖ وَيَغ۟فِرُ مَا دُونَ ذٰلِكَ

Втор факт:

Апсолутно и сеопфатно откривање на господарската делотворност, чиешто слободно располагање е видливо во целиот универзум, и се манифестира со апсолутно и сеопфатно појавување. Тие дела не одредуваат ништо друго освен господарска мудрост и Божествена волја и приемчивост на тие појави. Бурните случајности, природата која не поседува свест, слепата сила, безживотната каузалност и расфрланите елементи кои не можат да бидат ограничени, никако не можат да се мешаат ниту, пак, да интервенираат во таа делотворност, која е до крајност прецизна, умерена и мудра, и која се врши со целосна визија, темпо, дисциплина и цврстина. Причинските фактори не се ништо друго, туку појавна завеса на владеењето. Делотворната власт на Сопственикот на величественост и гордост нив ги користи и ги потчинува на Својата одредба, волја и сила.

Од безбројните постоечки, овде сме подготвени да изнесеме три примери на господарската делотворност, каде што на Него укажуваат три ајета во континуиран ред, еден до друг, во сурата Ен-Нахл. И покрај тоа што секоја од овие дела содржи неограничен број на длабоко значајни бисери, овде ќе споменеме само три.

Прв ајет:

وَ اَو۟حٰى رَبُّكَ اِلَى النَّح۟لِ اَنِ اتَّخِذٖى مِنَ ال۟جِبَالِ بُيُوتًا ... اِلٰى اٰخِره

Да, пчелата по својата природа и функција е едно натприродно дело на Господаревата моќ, и по неа е именувана таа голема сура. Тоа е затоа што пишувањето совршена програма на нејзината многу значајна функција во една мала глава и мали „машини за производство на мед“, и поставувањето највкусна и најслатка храна во нејзината минијатурна утроба и нејзина подготовка во неа; и изборот на соодветно место за приспособување на смртоносен, и за организмот, катастрофален отров во нејзините очи, без влијание на нејзините органи – сето ова е невозможно да се направи без екстремна прецизност и вештина, врвна мудрост и волја, и совршена рамнотежа и правилност. Затоа, апсолутно во брилијантните дела, како што се овие, не може да се вмеша нешто што нема свест, ниту цел, ниту умереност, како глувата природа или слепата случајност.

Значи, изразувањето на овие Божествени креации, натприродни со три аспекти и оваа господарска делотворност, во безброј колонии на поединци од сите страни на целиот светски престој, и неговата вклученост во сè, со еднаква мудрост, внимателност и рамнотежа, истовремено и во иста форма, аксиоматски го докажува Единството на Бога и ја потврдува Неговата Единственост.

Втор ајет:

وَ اِنَّ لَكُم۟ فِى ال۟اَن۟عَامِ لَعِب۟رَةً نُس۟قٖيكُم۟ مِمَّا فٖى بُطُونِهٖ مِن۟ بَي۟نِ فَر۟ثٍوَ دَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَٓائِغًا لِلشَّارِبٖينَ

Оваа Божествена уредба е полна со поуки и лекции. Да, напојувањето со житно, чисто и бистро бело млеко, хранливо и вкусно, од уредите за млеко вградени во вимињата на родилките, пред сè кај говедата, камилите, козите и овците, кои несебично ја истиснуваат содржината од желудникот и крвта, а да не се измеша и да не се погани, а сепак, сосема различно од нив, чисто, без примеси, хранливо, пријатно, бело. Она што е уште поубаво, повкусно, послатко и подрагоцено од млекото во срцата на овие родилки, е нежноста и грижливоста кон своите младенчиња, што го достигнуваат нивото на посветеност и несебичност, дефинитивно го изискуваат овој степен на благодатта, мудроста, знаењето, моќта, волјата и внимателноста, што никако не може да бидат дела на бурната случајност, расфрланите елементи или слепата сила.

Затоа, делотворното располагање на ова креативно господарување со срцата и вимињата на овие илјадници видови родилки и сеопфатноста на оваа Божествена работа, и нејзиното манифестирање со еднаква мудрост, прецизност, натприродност, истовремено рамномерно, на целата Земјина површина воспоставува несомнена потврда за Единството на Бога и доказ за Неговата Единственост.

Трет ајет:

وَمِن۟ ثَمَرَاتِ النَّخٖيلِ وَال۟اَع۟نَابِ تَتَّخِذُونَ مِن۟هُ سَكَرًا وَرِز۟قًا حَسَنًااِنَّ فٖى ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِقَو۟مٍ يَع۟قِلُونَ

Овој доказ, потврда и поткрепа – погледот и вниманието ни го свртува на урмата и лозите, и го предупредува човекот за фактот дека овие плодови се два големи знака за внимателност и прекрасен доказ за Единството на Бога.

Да, споменатите два производи се храна и намирници, овошје и сладост, извор на многу вкусна храна, иако дрвото на секој од нив расте од песок без вода и успева на суво тло. Оттука, секој од нив е едно од чудесните дела на Божествената моќ и натприроден чин на господарската мудрост. И секој од нив е фабрика за шеќер и слатки, работилница на меден шербет, една прецизна, чувствителна и уредна технологија, паметна вештина и врвна стручност, така што, оној што поседува дури и зрно разум и визија, принуден е да изјави: „Оној Кој ги создал овие работи на ваков начин, е истиот Тој Кој го довел овој универзум во постоење.“

Затоа што, на пример, дваесетина лози грозје што висат од една тенка лоза што ја гледаме пред себе, од кој секој грозд содржи речиси сто ситнозрнести, и медени и месести плодови, од кои, повторно, секое зрно е обложено со тенка, фина, обоена и сјајна кожа, а во нивната мека внатрешност се содржат груби семиња, кои ја хранат нивната биографија и план за изведба; всушност, создавањето на сето тоа, и многу повеќе од тоа, во секоја лоза и слична култура што нема број, со својата едноставност, еднаква прецизност, иста мудрост, и изведба на ова натприродно и чудесно производство во тие огромни количини, истовремено и според истиот модел, навистина јасно потврдува дека Оној Кој ги извршува тие дела, исклучиво е Создател и на универзумот и дека ова дело, што нужно изискува апсолутна моќ и неограничена мудрост, е исклучиво на тој Величествен Создател.

Секако дека слепите, глувите, расфрланите и хаотичните индиректни сили, природа и каузалност, не може да вмешаат свои прсти и да се вклучат во таа прецизна и деликатна рамнотежа, исклучителна вештина и во мудрата цел на таа креативност, туку и тие се вклучени и подложни на господарската команда во спроведувањето на господарската делотворност, и се само пасивни покорувачи, па дури и не се ништо друго, туку послушни завеси во Неговата рака, Славен е Тој.

Значи, овие три ајети укажуваат на три факти, и секоја од нив обезбедува доказ за Единството на Бога преку три длабоки значења. Исто така, и неопределениот број господарски дела и безбројните манифестирања на Божественото располагање, сите едногласно го докажуваат Едниот и Единствениот, и даваат автентично сведоштво на Битието на Едниот и Единствениот, Носител на Височество и почести.

Трет факт:

Фактот за изумот и откритието. Се однесува на донесувањето во живот на сè што постои, а особено на растенијата и животните, со апсолутна брзина, во апсолутно мноштво, со апсолутна систематичност; создавање на сите суштества со апсолутна леснотија, во екстремен шарм и убавина, со умешност и вештина и совршена правилност; и откривање созданија со екстремна исклучителност, цврстина и уреденост, во екстремно изобилство и со максимална испреплетеност и измешаност.

Да, донесувањето до постоење на нештата во екстремно мноштво и неверојатно брзо, многу вешто и умно, прецизно и уредно, со голема едноставност и леснотија, со непроценлива вредност, во крајно изобилство и великодушност, меѓусебно поврзани, без забуни и збрки, и покрај големата разлика и особеност, според тоа, ова е изведба на неможноста, и секогаш ќе биде, освен за моќта на Едниот и Единствениот Моќник, Кој ништо не Го исцрпува, ниту што било не причинува тешкотија за Неговата моќ.

А, кога овие делотворности, што очигледно нам ни се случуваат, би можеле да се одвиваат во поглед на таа моќ, во однос на леснотијата и едноставноста, ѕвездите мора да бидат изедначени со атомите, најголемото нешто да биде како најмалото, безбројните единки на некои видови како само една нејзина единка, огромната и универзална сеопфатност како мала и делумна индивидуалност; а оживувањето на огромната Земја – како оживувањето на едно дрво, и подигањето на џиновското дрво како изведба на најмалото семе.

Значи, разрешувањето, разоткривањето и докажувањето на овие важни тајни на овој степен на Единството и овој трет факт и изјавите на единството, а тоа е изедначеност на најголемата ‘целокупност’ со најмалата ‘делумност’, како и непостоењето разлика меѓу многубројноста и малобројноста, во поглед на моќта на Господарот, а потоа разјаснување на овие збунувачки мудрости и овие огромни необјасниви мистерии, големата загатка што е надвор од дофатот на разумот, и најитните темели на исламот, и најдлабокиот извор на верата, и врвниот темел на верата во Единството на Бога, значи со оваа важна тајна се разоткриваат длабоко скриени и деликатни тајни на Светиот Куран, се достигнуваат најскриените тајни и мистерии на фактот за создавањето на вселената, чијашто филозофија остана немоќна за достигнување.

Упатувам стотици илјади благодарности и пофалби на мојот Милостив Создател, во бројност на буквите од Рисале-и Нур, за тоа што на Рисале-и Нур им овозможи разрешување на овие необични мистерии; особено во обработката на ајетот وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ кој се наоѓа на крајот од Дваесеттото Писмо – Послание за Воскресението – и во обработката на „Семоќниот Чинител“ во Дваесет и деветтото Слово, и во степените на значењето на „Аллаху Екбер“, во Дваесет и деветтиот Одблесок, кој е напишан на арапски јазик, каде што се одлучувачките докази, непобитни колку што е и фактот дека два и два се четири, ја поставиле ширината на Божествената моќ.

Препуштајќи ги објаснувањата и деталната разработка на овие дела, овде сакам да изнесам општ приказ, како резиме на овие основи и докази што се занимаваат со оваа мистерија, ја разоткриваат и ја расветлуваат, а потоа да укажам на тринаесетте тајни во тринаесет степени. Почнав да ги пишувам првата и втората тајна, но две тешки пречки од материјална и морална природа, за жал, во моментов ме спречуваат во пишувањето на другите тајни.

Прва тајна: Ако нешто е од суштинско значење, односно самоопстојно, тогаш до него не може да допре неговата спротивност, бидејќи тоа би било спојување на две спротивности, а тоа е невозможно. Врз основа на оваа тајна:

Бидејќи Божествената моќ е самоопстојна, и неизбежна е потребата на Неповредливото Битие, невозможно е немоќта, која е спротивна на таа моќ, да се спои со Моќното Битие.

И штом, пак, постоењето степени во некои работи произлегува од присуството на неговото спротивно влијание, како на пример степенот на интензитетот на светлината и нејзиното слабеење настапува под влијание на темнината; степенот расте и топлината се намалува под влијание на студот; а мерките за зголемување на силата и нејзиното слабеење под влијание и одбивање на отпорот – значи, невозможно е оваа самоопстојна моќ да поседува степени на градација. Значи, таа создава и открива сè, еднакво како и само едно нешто.

И штом оваа суштинска моќ е неподложна на степенување и присуство на слабост и несовршеност, тогаш сигурно дека на нејзиниот пат не може да застане каква било пречка, ниту пак, процесот на создавање за неа претставува каква било потешкотија.

И штом нејзе ништо не може да ѝ биде тешко, неизбежно е за неа, како што е создавањето на Големиот Задгробен свет на Воскресение, да биде лесно како и создавањето на пролетта, а создавањето на пролетта, просто како и создавањето на едно дрво, и создавањето дрво – едноставно како и создавањето на еден цвет, исто така ќе се создаде еден цвет со вештина, придавањето важност и вредност е еднакво на оној кој го создава и дрвото, дрвото го создава во истото магично олицетворение како и големата пролет; а пролетта ја создава подеднакво сеопфатна, значајна и чудесна како и воскресението. Таа така создава, а ние така го гледаме создаденото пред нашите очи.

Рисале-и Нур со многубројни цврсти и одлучувачки докази утврдиле дека доколку создавањето не се припишува на Божественото Единство и Едност, создавањето на еден цвет би било подеднакво тешко како и создавањето на дрво- то, па и потешко; а создавањето на дрвото – покомплицирано од создавањето на пролетта. Покрај тоа, сето тоа би се снижило во однос на вредностите и вештините, и создавањето на живите суштества, кои обично траат по една минута, би заземало цела година, всушност неговото создавање би станало сосема невозможно.

Врз основа на овие тајни, заклучуваме: дека сите плодови, цвеќиња, дрвја, и нежните суштества поврзани со нив, доаѓаат во живот во екстремно изобилство и бројност, иако се изведени со врвен квалитет и совршеност и се појавуваат со своја брзина и леснотија, иако се врв на уметноста и изработката; во постоење доаѓаат со правилност и ја извршуваат својата улога и славењето на Бога, и хранејќи го своето семе во замена за себе, одат по нивниот пат.

Втора тајна: Како што Сонцето ги манифестира суштинските моќи и врз основа на тајното зрачење, порозност и послушност, светлината сјае на едно огледало, тоа исто така, со Божја заповед, со широк спектар на моќ, се одразува со леснотија и во истиот одраз што поседува светлина и топлина, во безброј огледала, блескави материјали и капки.

Или, кога се изговара само еден збор, тој збор со апсолутна леснотија, и потпирајќи се на апсолутната широчина на Божјата креативност, со волја на Аллах влегува во увото на една личност еднакво како и во ушите и умовите на милиони луѓе, со едноставност и леснотија. Пред него илјадниците слушатели се изедначени со еден слушател и не претставуваат никаква разлика.

И како што светлината, која е како око или светлосно духовно битие, како Џебраил, истовремено, додека со леснотија потпирајќи се на совршена пространост на Божјата делотворност во рамките на манифестирањето милост, набљудувања, обиколки и е присутна на едно место, таа исто така, одеднаш гледа, обиколува и се појавува, со Божја моќ, на илјадници места со истата леснотија. Значи, не постои разлика меѓу малобројноста и многубројноста.

На ист начин, Суштинската Самоопстојна и Беспочетна Моќ, бидејќи таа е најдобрата и најексклузивна светлина, всушност, таа е светлина на сите светлини, и бидејќи е квалитетна, суштината и божествениот аспект во сите нешта свети како транспарентно и проѕирно огледало; и бидејќи секое нешто, од атомот и растенијата, преку сите видови животни, до ѕвездите, Сонцето и Месечината, следува дека се во согласност, и во целосна смисла се послушни на таа Самоопстојна Моќ, и се потчинети, регрутирани и апсолутно покорни на заповедите на таа Беспочетна Моќ; тогаш, не постои сомнеж дека таа изведува и создава неограничен број работи подеднакво како и една единствена работа, и е присутна во сите нешта. Ниедна работа не ја исклучува другата, и е голема во однос на неа изедначено со малата, многубројноста со малобројноста, делот со целината. Ништо не е невозможно за неа, ништо не претставува тешкотија за неа.

Како тајна цел на рамнотежата, послушност кон командите и дисциплинираност кон одредбите – како што е наведено во Десеттото Слово и во Дваесет и деветтото Слово, дури и еден прекуокеански брод со големина од сто куќи може да го управува и да го крене со истата леснотија со која детето со прстите ракува со својата играчка;

И како што еден командант го води војникот со командата „Напред!“, со истата таа команда води дисциплинирана и лојална армија во војна;

И кога две планини би биле поставени и доведени во состојба на рамнотежа во двете тави на огромната и прецизна вага, а во две тави на некоја друга вага се постават две јајца со иста тежина; како што еден орев, ако се додаде на едната страна на оваа втора вага, прави да ја протегне таа страна и да ја повлече другата, па така, и тој ист орев, со мудар закон, прави едната тава на првата вага, што ја носи планината, да ја подигне до врвот на планината, а другата да ја спушти до дното на долината;

Подеднакво така и моќта на Господарот, која е апсолутна и бескрајна, брилијантна, есенцијална и вечна, а со тоа и апсолутната мудрост и многу прецизна правда, кои се исход, извор, средиште и потекло на секој ред, цел и рамнотежа. Така, делот и целината, големото и малото, од сите нешта и од сè, подредена е власта на таа моќ и е предмет на располагање. Секако дека оваа моќ, како што со леснотија управува и раководи со атомите, така и со законот на мудрата цел, со леснотија го одржува поместувањето и ротирањето на ѕвездите и планетите.

И како што во пролетта со леснотија, со една наредба оживува мува, со истата леснотија и команда ги носи сите заедници на инсекти, војската на растителниот и животинскиот свет на животната сцена и ги оживува, со мудрост и во согласност со законот за рамнотежа, која вклучува моќ.

И како што во пролетта со исклучителна брзина оживува едно дрво и на неговиот корен и стебло, кои се како коски, им дава живот – таа апсолутна, мудра и праведна моќ, со истата наредба ја оживува и целата оваа огромна Земја и Земјина површина, која е како трупот на еден огромен мртовец, со истата леснотија го оживува дрвото во пролетта. Таа тоа го врши на стотици илјади видови, примери и модели кои ука- жуваат на задгробното воскресение и обединување.

И како што Аллах, Славен е Тој, ја оживува Земјата со една конститутивна наредба, исто така и во смисла на возвишениот ајет:

اِن۟ كَانَت۟ اِلَّا صَي۟حَةً وَاحِدَةً فَاِذَاهُم۟ جَمٖيعٌ لَدَي۟نَا مُح۟ضَرُونَ

„Сите луѓе и џинови, само со еден повик ќе бидат пред нас и ќе бидат подготвени за воскресение.“

وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ

„А доаѓањето на Судниот ден и Воскресе- нието ќе траат колку трепнувањето на очите, а можеби и побрзо.“

مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ

„Еј, луѓе! Вашето создавање и воскреснувањето на сè што постои е толку лесно како и создавањето и воскреснувањето на еден човек. Не е тешко за Мојата Моќ.“

Целиот човечки и џиновски род, и целиот животински и духовен свет, и светот на ангелите, ќе бидат донесени со иста наредба, со истата леснотија на голем задгробен мегдан, до Врвната вага, и ниеден чин нема да биде попречен од другите:

Пишувањето на другите тајни, од третата и четвртата до тринаесеттата, е одложено против мојата волја, до некое друго време, со волјата на Аллах.

Четврти факт:

Универзалноста на битијата и нивната заедничка појава. Постоењето на сите нешта и нивната појава, заедно и сите на купче, онака измешани и слични едни на други; позицијата на едните да биде минијатурен примерок на другите, или нивен поголем примерок, или дел од нив да биде целина и универзалност, а останатите да бидат нивни исечоци и единки; идентичност на печатот за нивната природа; силен афинитет со методот на подготовка и вештини; меѓусебно потпомагање и завршување на сите природни улоги на другите; и бројните заеднички точки во многу аспекти меѓу постоечките работи, несомнено го изјавуваат Единството на Бога и потврдуваат дека нивниот Создател е Еден и Единствен, и од аспект на господарската доминација на универзумот го искажуваат фактот дека универзумот е во позиција на целина и целокупност што не трпи распарчување и поделба.

На пример, секоја пролет донесувањето во постоење безброј единки, четиристотини илјади видови растенија и животни, нивното истовремено раководење, и нивното заедничко одржување, според истиот модел, и покрај испреплетувањето на едните со другите, без грешки и забуни, како и нивното откривање со совршена мудрост, префинетост на изработка и вештина;

Исто како и создавањето безброј различни примероци на летечки суштества, од минијатурни примероци, односно инсектите, до огромни примероци, како орлите и распределбата на нивните способности и нивното снабдување со алатки што им овозможуваат живот, движење, слободно летање и поигрување во воздухот, како и нивното разубавување на воздушната маса, и поставување на еден натприроден печат на вештината на нивните лица, инсталација на целосна рефлексија со печатот на мудроста во нивните тела, и положување монограм на Единството во нивниот квалитет, со сите грижи и одржување;

Исто како и снабдувањето на телесните клетки со хранливи честички, снабдувањето на животните со растенија, снабдувањето на човекот со животни, испраќањето на нежните и внимателни родители во помош на своите беспомошни деца, и чинот дека ова настојување, снабдување и соработка се одвиваат во контекст на апсолутната мудрост и совршената милост;

Исто така и слободното располагање на сите, според истиот редослед, истото пронаоѓање, истото дејствување, истата мудрост, почнувајќи од Млечниот Пат и од огромната космичка сфера, и од Сончевиот систем, и од земските елементи, па сè до прекривките на очните зеници, ливчињата од пупките на розите, лушпите од клиповите на пченката, семињата скриени во дињите, кои како да се низи од сферите на едните во другите, како дел и како целина;

Според тоа, сето ова несомнено го утврдува фактот дека Оној Кој ги прави сите овие дела, е Еден и Единствен.

Неговиот монограм и печат е видлив на секое нешто што постои.

И додека тоа не се утврди на кое било место, Тој е присутен насекаде.

Тој е непосреден до секое нешто, иако секоја работа е подалеку од Него како Сонцето. И како што и најголемите работи во огромната космичка сфера и Сончевиот систем за него претставуваат леснотија како и најмалите, така и за Него не е скриена дури и најмалата работа во крвните зрнца, ниту најмалите чувства во срцето. Ништо не е надвор од Неговото управување и Неговиот домен на располагање.

Колку и да е голема или бројна некоја работа, за Него таа е лесна како и најмалата и најмалобројната; Тој и малата мува ја создава според истиот систем и истата вештина како и орелот; го создава семето со истиот квалитет и правилност кои ги има и дрвото; дрвото го создава со истата форма и феноменалност како и градината; а градината во истиот сјај и убавина како и пролетта; додека, пак, пролетта ја создава со импресивноста и во обемот на Задгробниот свет.

Врвните уметности и скапоцености Тој ни ги дава по незначителна и скромна цена, па дури ни ги дава и како благодат. Сè што се бара од нас е само „Бисмиллах“, односно „Елхамдулиллах“, цена утврдена за овие благодати, која започнува со „Бисмиллахиррахманиррахим“ (Во името на Аллах, Семилостивиот и Милосрдниот), а завршува со „Елхамдулиллах“ (Фала Му на Аллах).

Ние ќе се задоволиме со ова, со оглед на тоа дека Рисале-и Нур веќе дале дополнително појаснување и потврда за овие четири факти.

А, нашиот патник, на ова патување, во другата позиција, виде:

Петти факт:

Совршен ред и единство на материјата. Се однесува на постоењето совршен ред во универзумот и сите негови структури и компоненти, па дури и на сите работи во него, и единството на суштината и официјалноста во тоа широко космичко пространство, кои се ротирачка на управата над нив и се поврзани со неговата општа физиономија. Фактот дека условите и процедурите со кои се регулира овој голем град и оваа импресивна изложба, ги опфаќаат и ги содржат сите работи или поголемиот дел од нив, во прилог на нивната меѓусебна нестабилност и со ист квалитет и уникатност, и на сите места, со истото име и истото дело. И фактот дека елементите и видовите, кои се основа за градење на таа гламурозна палата, нејзиното управување и нејзиното луксузно дотерување, ја опфаќаат целата површина на Земјата со своето ширење во поголемиот дел од нејзините предели, иако истите овие елементи и од ист вид, испреплетени едни со други, и одвоено остануваат непро-менети и го задржуваат истиот квалитет, и елементот е ист и од ист вид на кое било место;

неспорно се наметнува потребата, неизбежно се докажува овој очигледен и видлив белег на реалноста дека Создателот на овој универзум и неговиот Планирач, Владетелот на ова царство и неговиот Одгледувач, и Сопственик на оваа палата и нејзин Градител, е Еден и Единствен. Неспоредлив е и нема сличен на Себе, ниту пак, има помошник, асистент, партнер или ривал. Тој е Неприкосновен и без недостатоци ја надминува секоја несовршеност.

Да, совршениот ред е доказ сам по себе за Единството на Бога, и нужно изискува само еден режисер. Политеизмот (станување ортак со Аллах), која е централна точка на несогласување и кавги, нема пристап до него.

Но, кога во целата вселена владее мудар и совршен ред, без разлика дали во универзалните или во делумните нешта, од дневното и годишно движење на Земјата до физиономијата на човечкото лице, систематиката на неговите емоции, движењето и циркулирањето на белите и црвените крвни зрнца, тогаш невозможно е кој било да ја испружи раката и да се вмеша по своја волја и создавање на што и да е, освен Апсолутниот Моќник и Апсолутниот Мудрец. Напротив, секое нешто, освен Него, е изложено на делотворност, Негов предмет е и е подложен на Него, и ништо друго.

И штом воспоставувањето ред и воведувањето усогласеност, особено следењето на последователноста и редот на целите и водејќи сметка за стекнување корист, станува само со знаење и мудрост, и со силата на волјата и моќта на изборот, неизбежно е дека овој ред, кој опкружува сè со мудрост, и сите овие аспекти на усогласеност меѓу безбројните суштества кои можат да се видат пред нашите очи и кружат околу изворот на користа, сами по себе, така јасно докажуваат и во секоја ситуација сведочат дека Создателот на овие суштества и нивниот Управител е еден. Тој е Чинителот, Тој е Оној Кој во рацете ја држи слободата на изборот, и така сето тоа што се појавува во доменот на постоењето, се јавува како резултат на Неговата моќ, и зазема одредено место по Негова волја и се профилира според Неговиот избор.

И штом светилката што гори на оваа земска гостилница е една; и неговиот висечки кандил според кој се бројат деновите – е еден; и облаците од кои се цеди благодат – се едни; неговата кујна со огниште – е една; и неговиот напиток што дава живот – е еден; и неговата заградена нива – е една...; Еден, еден, еден... Сè така до илјадници ‘еден‘; тогаш, секако дека сите овие единствени единици аксиоматски докажуваат дека и Создавачот на оваа гостилница и неговиот Сопственик е еден. Тој е извонредно гостопримлив и дарежлив кон Своите гости и ним им ги потчинува Своите најугледни чиновници претворајќи ги во нивни слуги, со цел да им обезбеди мир и удобност на Своите животворни гости.

И Убавите Имиња како Мудриот, Милостивиот, Дизајнерот, Управителот, Животодавецот, Одгледувачот и сличните на нив, Божествените атрибути како што се мудрост, милост, грижа и сличните на нив, и господарските дела како дизајн, управување, одгледување, кои имаат и нивни одрази, засеци и траги и се манифестираат во сите делови на светот – се едно. На секое место – исто име, исто својство, исто дело, и секој од нив се испреплетува со другиот, и секој од нив е со најистакнат степен, сеопфатен, најобемен и најдоминантен. И секој од нив ги надополнува импресиите на другиот, и тие имиња и дела како да се спојуваат едни со други, па моќта станува еднаква на мудроста и милоста, мудроста станува еквивалентна на грижата и животот.

Така на пример, кога во нешто се прикажува доминацијата на името Животодавец, истовремено доаѓа до израз доминацијата и на многу други имиња, како што се Создавачот, Дизајнерот, Благодател и други имиња, на секое место и по истиот редослед. Секако, и неизбежно е дека сето ова аксиоматски докажува дека Оној Кој се нарекува со овие општи имиња, и Кој е вршител на овие сеопфатни дела кои на секое место го покажуваат истиот модел, е Еден и Единствен! Во тоа веруваме и го признаваме!

И штом елементите, кои се материјал, супстанции и суровина на сите суштества, ја преплавуваат Земјината површина и се распространуваат по неа; и секој вид суштество што носи различни сертифицирани печати на Единството на Бога, секоја со својата уникатност, е широко распространета на Земјината површина и владее со неа, тогаш, секако јасно покажува дека тие елементи со сè што тие содржат, и тие видови со сите свои единки, се посед и креации на Единствениот. Во надлежност се на Еден таков Моќник, Кој со Својата апсолутна власт ги ангажира тие масовни и распространети како послушни слуги, и сите тие видови ги расфрла на сите страни на Земјата и ги вработува како дисциплинирана армија.

Бидејќи Рисале-и Нур веќе го имаат востановено и разјаснето и овој факт, ќе се ограничиме на горниот збирен приказ поврзан со него.

Нашиот патник почувствува задоволство од верата откако од своето разбирање на овие пет факти стекнал радост и излив на верата во Единството, и своите впечатоци и набљудувања ги преточи во израз, во обраќање кон своето срце:

Прегледај ја живописната страница на големата книга на универзумот,

Види како златното перо на моќта отсликува чуда,

Ниедна темна точка не останува за оној што гледа со срцето,

Работ Своите ајети како да ги напишал со светлината од небото.

И знај дека:

Бескрајните димензии на Овие Листови се книгите на светот,

Безбројни се редиците и случувањата на делата низ епохите,

На Плочата е напишана познатата вистина,

Секое суштество во светот е инкарнација на зборот и мудроста.

Слушни го и ова:

چُو لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ بَرَابَر۟ مٖيزَنَن۟د۟ هَر۟ شَى۟

دَمَادَم۟ جُويَدَن۟د۟ يَا حَق۟ سَرَاسَر۟ گُويَدَن۟د۟ يَا حَى۟

نَعَم۟ وَ فٖى كُلِّ شَى۟ءٍ لَهُ اٰيَةٌ تَدُلُّ عَلٰى اَنَّهُ وَاحِدٌ

А, срцето на патникот ја потврди вистинитоста на неговата душа, па и обете рекоа: „Да, да“.

Така, во втората позиција, во Вториот дел од Првото ниво се наоѓа кратка назнака за набљудувањето на космичкиот патник и земскиот гостин, од пет факти за Единството на Бога, како што следува:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَتِهٖ فٖى وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ال۟كِب۟رِيَاءِ وَ ال۟عَظَمَةِ فِى ال۟كَمَالِ وَ ال۟اِحَاطَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ظُهُورِ ال۟اَف۟عَالِ بِال۟اِط۟لَاقِ وَ عَدَمُ النِّهَايَةِ لَا تُقَيِّدُهَا اِلَّا ال۟اِرَادَةُ وَ ال۟حِك۟مَةُ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ اٖيجَادِ ال۟مَو۟جُودَاتِ بِال۟كَث۟رَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فِى السُّر۟عَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ وَ خَل۟قُ ال۟مَخ۟لُوقَاتِ بِالسُّهُولَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فِى ال۟اِت۟قَانِ ال۟مُط۟لَقِ وَ اِب۟دَاعُ ال۟مَص۟نُوعَاتِ بِال۟مَب۟ذُولِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فٖى غَايَةِ حُس۟نِ الصَّن۟عَةِ وَ غُلُوِّ ال۟قِي۟مَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ وُجُودِ ال۟مَو۟جُودَاتِ عَلٰى وَج۟هِ ال۟كُلِّ وَ ال۟كُلِّيَّةِ وَ ال۟مَعِيَّةِ وَ ال۟جَامِعِيَّةِ وَ التَّدَاخُلِ وَ ال۟مُنَاسَبَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ال۟اِن۟تِظَامَاتِ ال۟عَامَّةِ ال۟مُنَافِيَةِ لِلشِّر۟كَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ وَح۟دَةِ مَدَارَاتِ تَدَابٖيرِ ال۟كَائِنَاتِ الدَّالَّةِ عَلٰى وَح۟دَةِ صَانِعِهَا بِال۟بَدَاهَةِ وَ كَذَا وَح۟دَةُ ال۟اَس۟مَاءِ وَ ال۟اَف۟عَالِ ال۟مُتَصَرِّفَةِ ال۟مُحٖيطَةِ . وَ كَذَا وَح۟دَةُ ال۟عَنَاصِرِ وَ ال۟اَن۟وَاعِ ال۟مُن۟تَشِرَةِ ال۟مُس۟تَو۟لِيَةِ عَلٰى وَج۟هِ ال۟اَر۟ضِ

И додека тој земски патник шетал низ епохите на времето, наидува на медресата на реформаторот на вториот милениум, Имамот Раббани Ахмеди Фаруки, влегува во неа и го сослушува. Имамот во текот на својот говор рекол:

„Најважниот резултат што го достигнуваат суфиските духовни водачи е откривање и јасно укажување на фактите на верата. А јаснотата и откривањето на едното и единствено прашање, надминува илјада натприродни почести.“

Понатаму го рече и ова:

„Некои великани во минатото рекле: ‘Ќе се појави еден верник и познавач на верските науки, и со рационални докази и јасни потврди ќе ги утврди сите верски и исламски факти’. Посакав: Дај Боже јас да сум таа личност, па дури, можеби и сум јас!“ () Имено, верата и потврдата на Единството на Бога е основа, срж, светлина и живот на сите човечки совршенства, а начело:

تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَي۟رٌ مِن۟ عِبَادَةِ سَنَةٍ

Размислувањата дека еден часовник е повреден од молитвите за една година, се однесуваат на размислувањата во врска со верата, и тивката форма на зикир во духовниот водач Накши и неговата важност, се еден од видовите на ова возвишено размислување.

Нашиот патник со големо внимание ислуша сè во целост. Потоа се сврте и ѝ се обрати на својата душа: „Како што рече овој храбар Имам, зголемувањето на верата, па макар и за еден атом, е поскапоцено од стекнување тони марифети и напредок, и стопати послатко и повкусно од придобивките на мистичниот занес и состојбата на свеста. И штом акумулираните забелешки и недоумици кон верата и Куранот, кои европските филозофи ги предизвикуваат пред повеќе од илјада години, веќе нашле пристап до срцата на верниците, и ги напаѓаат носителите на верата и се обидуваат да ги разнишаат столбовите на верата, кои се клуч и фокусна точка, основа на траен просперитет, вечен живот и вечен рај, мораме, пред сè, да ја зајакнеме моќта на нашата вера, и да ја пренасочиме од позиција на пасивно следбеништво во состојба на цврсто уверение.

Па, ако е така, ајде напред! Да напредуваме со овие дваесет и девет степени на верата на кои сме наишле досега, од кои секој е стабилен како горда планина, и нивниот број да го заокружиме на триесет и три благословени зикири во бројчени (теспих) молитви. Да тропнеме на вратата на господарската управа и издржување во светот на живите суштества, од кои навираат поуки и предупредувања, и да ги отвориме со клучот Бисмиллахи-р-Рахмани-р-Рахим, за да можеме да ја разгледаме и третата станица и да видиме што има во неа.“

На вратата на третата станица, која е саем на чудата и собиралиште на убавините, тропна со сета почит, учтивост и финост, ја отвори со клучот Бисмиллахилфеттах и третата станица се покажа пред него. Влезе и виде дека тука има четири големи и сестрани факти кои ја осветлуваат таа станица, и светло како сонце го разоткриваат и го изнесуваат на виделина Единството на Бога.

Прв факт: Фактот за распределбата.

Се однесува на отворањето на безброј разновидни, различни и правилни форми, која е манифестација на името Растворител, од многу едноставни материјали, и нивниот заеднички развој во сите делови на светот, а истовремено и во еден чин.

Да, како што Создавачката моќ на цветот на вселената била поделена како пупките од цвеќињата, безбројните разновидни битија, и секое што е во својство на името Растворител, распределила соодветен и доследен лик и посебна индивидуалност со која се издвојува; така и, на уште почудесен начин, распределила, секое одделно примерен на него, со многу вештина и мудрост, украсен и препознатлив облик на секое живо суштество од редот на четиристотини илјади видови живи суштества на Земјината површина.

Според значењето на овие ајети од Куранот:

يَخ۟لُقُكُم۟ فٖى بُطُونِ اُمَّهَاتِكُم۟ خَل۟قًا مِن۟ بَع۟دِ خَل۟قٍ فٖى ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُم۟ لَهُ ال۟مُل۟كُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ فَاَنّٰى تُص۟رَفُونَ ۝اِ نَّ اللّٰهَ لَا يَخ۟فٰى عَلَي۟هِ شَى۟ءٌ فِى ال۟اَر۟ضِ وَلَا فِى السَّمَٓاءِ ۝ هُوَ الَّذٖى يُصَوِّرُكُم۟ فِى ال۟اَر۟حَامِ كَي۟فَ يَشَٓاءُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ

Ова распределување на ликовите е најсилниот доказ за Единството на Бога и најисклучителното натприродно дело на Божествената моќ.

Врз основа на оваа мудрост и имајќи ја предвид широчината со која Рисале-и Нур го разоткриле фактот за поделбата на различните форми на повторување и на многу начини, а особено во Шестиот и Седмиот степен од Првиот дел на Вториот степен од ова послание, оваа разработка им ја препуштаме ним. Овде ќе се задоволиме со следново:

Резултатите и сведоштвата на научните дисциплини од областа на ботаниката и биологијата, и нивното континуирано проучување и прецизно истражување покажуваат дека ова распределување на формите содржи сеопфатност, сложеност и вештина, што овој комплексен и обемен чин го прави неизводлив за кој било друг освен за Единствениот и Еден Апсолутен Моќник, Кој го гледа секое нешто, и Кој го произведува. Бидејќи, ова дело за развој на формите бара поседување екстремна мудрост, врвна прецизност и совршена сеопфатност во рамките на апсолутната моќ Која доминира насекаде и во секое време. Моќта, пак, како оваа, не ја поседува никој освен Едниот и Единствен, Чијашто власт е над Земјата и небото.

Да, и како што е наведено во ајетот на Светиот Куран, создавањето на човекот во три темнини во утробите на сите мајки, секој одделно, со различен изглед и со одмереност и украсеност, правилност и посебност, а со тоа и без забуни и пречки, и без грешки и недостатоци, од проста материја, разделување и создавање – е непобитен доказ за Единството на Бога. И универзалноста на овој факт, развојот на формите, и неговата сеопфатност на истата моќ, истата мудрост и истата вештина, на сите луѓе, сите животни и сите растенија, на целата Земјина површина е ненадминлив доказот за Единството на Бога. Бидејќи сеопфатноста на сè, сама по себе, е една единственост, која не остава простор за политеизмот.

И како што деветнаесетте факти од Првиот дел на ова послание, кои сведочат за потребата од постоење, со самото свое постоење сведочат за постоењето на Создателот, Славен е Тој, тие исто така сведочат за сеопфатноста и Божјото Единство и Единственост.

А, следното нешто што нашиот патник го видел во третата станица е:

Втор факт: Фактот за благодатот.

Значи, пред нашите очи е евидентно дека постои некој кој оваа земја ни ја направил како една прекрасна гостилница, и го затрупал со илјадници дарови на благодатот, и со тој благодат ни ја протега софрата, на која нанижал и ставил стотици илјади различни вкусни јадења; а утробата ни земска, со Својата мудрост и милост, ја направил како огромно и богато складиште за илјадници скапоцени богатства.

Тој нас нè храни со голем благодат од Земјата во текот на нејзиниот годишен циклус, секоја година од невидливиот свет, како да е трговски брод или товарен воз, става и ни испраќа стотици најизбрани и најдобри видови стоки потребни за човечкиот живот. И секоја нејзина пролет, која е како преполн вагон што ги превезува нашите материјали и облека, внимателно ни ги доставува и испорачува. А, за да ја почувствувате потребата од сите тие дарови и благодати, ни подарил и стотици, па и илјадници апетити, потреби, желби, чувства и сетила.

Да, во Четвртиот Одблесок, кој го разработува ајетот во Куранот „Нам Аллах ни е доволен и прекрасен старешина“, појаснето и потврдено е како Тој, Славен е Тој, нам ни подарил желудник за да можеме да вкусиме безброј јадења и да им се насладиме.

И ни го подарил овој живот за да можеме со неговите сетила да ги користиме неизмерните благодати распространети низ целиот овој огромен појавен свет, кој е како широка софра на благодатот.

И нè почестил со оваа човечка природа за да можеме со нејзините бројни средства, како што се разумот и срцето, да ги вкусиме безбројните подароци на материјалниот и на духовниот свет, што ние и ги вкусуваме.

И нè поучил со исламот, па примаме светлина од бескрајното богатство на невидливиот и на појавниот свет.

И нè упатил во верата за да можеме да имаме полза од неа и да се просветлиме од неа со неодредени количини светлина и подароци на овој и на оној свет.

И овој универзум како да е еден живописен и издигнат замок, украсен од непрегледната милост на безбројните исклучителни дела и експонати. И сите клучеви од безбројната ризница и непрегледните соби на тој замок се предадени во рацете на човекот, а во неговиот лик се чуваат сите потреби и чувства, потребни за добивање целосна полза од сè што е во тој замок.

Значи, благодатот, кој воедно ги опфаќа и овој и оној свет, и секое нешто, секако дека тој благодат е еден од одразите на Единството во таа Единственост.

И токму како што опфаќањето на сончевата светлина и нејзиното допирање до сè што ѝ е изложено, е еден пример за „единство“, така и впивањето на сончевата светлина, топлина и нејзините седум бои и нивните рефракции во сите проѕирни и блескави работи, во согласност со нивната приемчивост, е пример за „единственоста“ на Сонцето. Со тоа, оној што ја гледа сончевата светлина што го осветлува светот, заклучува дека Сонцето на земјата е едно; а набљудувајќи ја рефлексијата на топлата сончева светлина во секоја блескава работа, па дури и во капките, може да се каже дека Сонцето е единствено, односно дека тоа со своите својства е во сè, и се одразува во огледалото на сите срца.

Исто така, како светлината, универзалната сеопфатност на секој благодат на Величествениот Милосник, ја нагласува Единственоста на тој Милосник и отсуството на постоење на Негов партнер од која било точка на гледање. И присуството на рефлектираната светлина на поголемиот број од Имињата на тој Милосник, и своевидно манифестирање на Неговото неприкосновено Битие, кои се под мантијата на таа широка и сеопфатна милост – значи, нивното присуство во сè, особено во живите суштества, а посебно во човекот, вклучувајќи ја и распределбата на сестраниот живот на секој поединец, што со тоа му овозможува да се сврти кон целата вселена и да заснова врски и конекции со него, ја потврдува Единственоста на тој Милосник, Неговото присуство во сè, и дека тој е Тој, Кој прави сè со што било.

Да, како што тој Благодат на единственоста и сеопфатноста на таа милост, во целиот универзум и на Земјината површина ја извршува големината на Својата величественост, така и манифестирањето на Својата единственост во секое живо суштество, а посебно во човекот, додавајќи примери за сите благодати на поединецот, како и пренесувањето на екстремитетите и органите на тие живи суштества и нивната организација, не прекршувајќи го тој интегритет на универзумот, од одредено гледиште, го прави негов дом и засолниште, Тој открива сочувство својствено за таа Своја убавина и дава претстава за концентрацијата на сите Свои видови добродетелства во човекот.

И како што, на пример, во секое семе од дињата е собрана и концентрирана истата таа диња, Создателот на тоа семе секако дека е Тој Кој ја создал и дињата. Тогаш, Тој по посебни научни стандарди и закони карактеристични за оваа мудрост, таа семка ја изведува од дињата, ја собира и ја оформува. Не постои апсолутно ништо што е моќно за да ја произведе таа семка, освен Единствениот Изумител на таа диња. Всушност, и помислата дека некој друг може да ја произведе, е апсурдна.

Исто така и универзумот, со манифестација на Божјата милостина, како едно дрво или градина, а земјата како плод или диња; додека, пак, живите суштества и човекот се како семиња. Затоа, неизбежно е Создателот и Господарот на најситните живи суштества да биде Оној Кој е Творец на целата Земја и целиот универзум.

Накратко: ефикасноста и развојот на сите кохерентни форми на сите суштества од проста материја, со фактот на Божјата распределба која е сеопфатна, аксиоматски го потврдува Единството. Исто така, и одгледувањето на сите живи суштества, кои дошле да постојат и влегле во световниот живот, а особено новодојденците, со фактот за Божјата милостина која опфаќа сè, со совршена регуларност и испорака, и обезбедување на нивните основни потреби за живот, без пропуштање на кој било, и сеприсутност на тој ист благодат и нејзиното достигнување до секој поединец, на секое место и во секој момент, аксиоматски го открива единството, а истовремено го покажува и Единството во таа Единственост.

Бидејќи Рисале-и Нур се една манифестација на двете Убави Имиња – Мудриот и Милосрдниот, и бидејќи образложението на рафинираното значење на фактот за благодатот и неговите манифестации, со нивна потврда, се појавува на повеќе места во Рисале-и Нур, ние овде скративме и укажавме на нив со оваа капка од тоа морско пространство.

А, нашиот патник на третата станица го виде и следното:

Трет факт: Факт за распоредување и управување.

Се однесува на управување на небесните тела, кои имаат екстремна брзина и маса; и на управување на елементите, кои имаат тенденција на околно распространување и интерференција; и на управување на Земните суштества, кои во целост се зависни и неодржливи; на управување, кое се одликува со совршена уредност и рамнотежа, и правење помошници на едните со другите; на управување и контрола на сите нивни односи обезбедувајќи им усогласеност, систематичност и потребни услови, како и за изработка на овој огромен универзум како една совршена земја, величествена метропола и украсена палата.

Овде ќе земеме само една форма што подразбира спроведување на оваа управа и нејзино кружење само на еден лист и една страница од површината на земјата во пролетта, изоставувајќи ги сите надмоќни и огромни сфери од кои се цеди големината и благодатот, а имајќи предвид дека тие се разјаснети и потврдени во значајните посланија на Рисале-и Нур, како што е Десеттото Слово. Нејзината кратка форма ќе ја прикажеме низ еден пример, како што следува:

Да претпоставиме дека една познат човек, војсководец кој го освоил светот, успеал да мобилизира армија составена од четиристотини илјади различни народи и групи, и на секој војник од секоја нација и група му обезбедил сосема различна и посебна униформа, оружје, храна, упатства, слободно време, редарство, и сите нив ги обезбедил со различна опрема, без ниеден недостаток, пропуст или грешка, и сето тоа го им го донел навремено, без доцнење и забуни, со целосна хармонија и на совршен начин, секако дека тогаш оваа управа, која достигнува краен опсег на ширината, сложеноста, прецизноста, рамнотежата, изобилството и правдата не произлегуваат од друго место, туку од натприродната сила на тој чудесен командант, и ниеден друг причински фактор не може да вмеша прсти, бидејќи, кога би можел, би ја нарушил рамнотежата и би настанала збрка.

Исто така, ние со свои очи можеме да видиме дека една невидлива рака во секоја пролет подигнува и заповедува прекрасна армија составена од четиристотини илјади различни видови живи суштества, за потоа во есенската доба, која е модел за крајот на светот, да испрати триста илјади од вкупно четиристотини илјади различни видови, на заминување од нивните должности, во форма на истребување и под називот смрт. А, во пролетта, која е пример за задгробното воскресение и собир, подигнува триста илјади примероци на големо воскресение во временско растојание од неколку седмици, во совршен ред и поредок. Дури нам во само едно дрво на увид ни става четири минијатурни видови воскресение, односно оживување на самото стебло, неговите листови, неговите цветови и неговите плодови, исто како и во претходната пролет, така нам ни го прикажува и Своето Единство, Единственост и Исклучителност, и Својата апсолутна Моќ, простран Благодат, во склоп на совршено Господарување, Владеење и Мудрост. Според тоа, Тој, со перото на Својата определба ја испишува уредбата на Единството на лицето на Земјата, на страниците на секоја пролет, со тоа што на секој вид и секоја заедница на таа армија на Сеславниот, чиј број достигнува четиристотини илјади видови, им доделува сè што им е потребно: од различна храна, разновидно лично оружје, соодветни и препознатливи униформи, и соодветни и нееднакви инструкции, разни празници, до сета останата опрема и материјали што им одговараат. Тој, Славен е Тој, сето тоа им го доделува со совршена регуларност и рамнотежа, без најмали пропусти или грешки, без забуни или заборавеност, и им обезбедува во утврдено и определено време, од неочекувани извори.

Нашиот патник, прегледувајќи само една страница од оваа уредба, во само една пролет, ѝ рече на својата душа (нефс):

„Оној Кој поставува илјадници видови воскресенија секоја пролет, што ја пречекорува Својата чудесност, дури и со Големото воскресение, е истиот Оној Кој на сите пророци им дал ветувања и завети дека ќе го поминат воскресението и Судниот ден поради наградување и казнување, а тоа, во однос на Неговата моќ, е незнајна во однос на пролетта; и тоа го загарантирал со илјадници знаци во однос на воскресението во Светиот Куран, кој изразито во илјадници свои ајети ги потврдува Неговите, Славен е Тој, ветувања и предупредувања. Така, не постои сомнеж дека „казната од пеколот е вистинската правда за оној што ќе стори грешка во однос на негирањето на воскресението“, а со тоа да ги негира и бројните ветувања и моќта на Несовладливиот и Величествен Моќник.“

Така расудувал нашиот патник. И неговата душа (нефс) се помири со тоа и рече: „Веруваме во тоа!“

И овој земски патник на третата станица го виде и ова што следува.

Четврти факт: Фактот за сомилоста и издржувањето (а тоа е Триесет и трети степен)

Се однесува на фактот за давање набавки на сите живи суштества, својствено на оние што поседуваат дух, посебно на немоќните и слабите, а особено, пак, на децата и младите, на целата Земјина површина, во нејзината внатрешност, во воздухот и во морето, значи, нивното целосно издржување, без разлика дали е материјално и желудочно или духовно, со својата нежност и сочувствителност; и сета таа храна подготвена од проста, сува земја, од парчиња суви како коски цврсти дрвја, особено од сета таа храна позиционирање на најдобрите од стомакот и крвта, и изведување огромна количина храна од една семка тврда како коска, што не тежи ни еден грам. Според тоа, изведувањето на сето тоа во своето соодветно време, пред нашите очи, прописно, без пропуштање на кој било, или превид, или грешки, е факт за давање набавки од една невидлива рака.

Да, ајетот во Куранот اِنَّ اللّٰهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو ال۟قُوَّةِ ال۟مَتٖينُ чија надлежност за одржување и набавки исклучиво укажува на границите на Аллах, Славен е Тој и Возвишен; како и ајетот وَمَا مِن۟ دَٓابَّةٍ فِى ال۟اَر۟ضِ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ رِز۟قُهَا وَيَع۟لَمُ مُس۟تَقَرَّهَا وَمُس۟تَو۟دَعَهَا كُلٌّ فٖى كِتَابٍ مُبٖينٍ чија набавка на сите луѓе и животни ги става под надзор и набљудување на Господарот, Славен е Тој; и исто така и ајетот وَكَاَيِّن۟ مِن۟ دَٓابَّةٍ لَا تَح۟مِلُ رِز۟قَهَا اَللّٰهُ يَر۟زُقُهَا وَاِيَّاكُم۟ وَ هُوَ السَّمٖيعُ ال۟عَلٖيمُ кој потврдува и обзнанува дека Аллах, Славен е Тој, е Тој Кој ги гарантира, како што е видливо, набавките на сиромашните, слабите, немоќните, и сличните суштества на нив, што не можат да ги стекнат сами.

Тој им праќа од онаму каде што не ни очекуваат, од извор што ни на ум не им паѓа, дури и од невидлив, па дури и од ништо, како што се, на пример, некои инсекти што живеат во длабочините на океанот, а се хранат од ништо. И сите млади на кои набавките им стигнуваат од онаму каде што не ни помислуваат, и сите животни на кои Аллах, Славен е Тој, им ги загарантирал набавките, и практично ги издржува директно од невидливиот свет, како што се забележува и секоја пролет, па дури Тој е Оној Кој, зад превезот на каузалноста, им праќа набавки и на оние што се заведени од довербата во причините и средствата; значи, сите нив не ги издржува никој друг освен Него. И како што овој ајет од Куранот и видливите појави ја откриваат Божјата издршка, ја потврдуваат и ја обзнануваат, така и многу ајети од Куранот и неограничени космички показатели се сложни во исказот дека сите живи суштества се одгледуваат под покровителство на милостината на Единствениот и Еден Величествен Одгледувач.

Да, итните набавки на едно дрво во пресрет на друго, кога тоа има потреба од набавки, а не поседува способност, моќ на избор ниту, пак, волја, онака неподвижно на своето место, му се доверува на Аллах; како и појавата на чисто млеко од овие чудесни пумпи право во устата на беспомошните младенчиња, и престанокот на нивната нафака штом се стекнат со некакви способности, избор и волја, особено упатувањето помош на човечкиот род, грижливоста со која се надарени нивните мајки; сето тоа аксиоматски докажува дека алал набавките не пристигнуваат во однос на способноста и волјата, туку доаѓаат во сооднос со слабоста и немоќта, кои носат доверба во Аллах.

Во суштина, поседувањето моќ на располагање, селекција и интелигенција, кои поттикнуваат алчност што обично води до загуба, многу начитани луѓе, свесни за таа моќ, ги довело на еден вид просење додека, пак, неснаодливоста во комбинација со довербата во Аллах, многу приглупи и груби луѓе ги довело во изобилство и богатство. Дури има и една изрека:

كَم۟ عَالِمٍ عَالِمٍ اَع۟يَت۟ مَذَاهِبُهُ وَ جَاهِلٍ جَاهِلٍ تَل۟قَاهُ مَر۟زُوقًا

И тоа докажува дека алал набавките не се постигнуваат и не се наоѓаат во сопствена моќ на располагање и избор, туку тие се создадени и дадени од милост што ја прифаќа и почитува неговата напорна работа и труд, а тоа е дарувано со сочувство и внимание кое се преместува од неговата зависност и сиромаштија. Меѓутоа, постојат два вида набавки:

Biri: Yaşamak için hakiki ve fıtrî rızıktır ki taahhüd-ü Rabbanî altındadır. Hattâ o kadar muntazamdır ki bedende yağ vesaire suretinde iddihar olunan fıtrî rızık, hiç olmazsa yirmi günden ziyade bir şey yemeden yaşatır, hayatını idame eder. Demek, yirmi otuz günden evvel ve bedende müddehar olan fıtrî rızkı bitmeden zâhiren açlıktan vefat edenler, rızıksızlıktan değil belki sû-i itiyaddan ve terk-i âdetten neş’et eden bir hastalıktan vefat ederler.

İkinci kısım rızık: İtiyad, israf ve sû-i istimalat ile tiryaki olup zaruret hükmüne geçen mecazî ve sun’î rızıktır. Bu kısım ise taahhüd-ü Rabbanî altında değil belki ihsana tabidir. Kâh verir kâh vermez.

Bu ikinci rızıkta, bahtiyar odur ki medar-ı saadet ve lezzet olan iktisat ve kanaatle sa’y-i helâli, bir nevi ibadet ve rızık için bir fiilî dua bilerek müteşekkirane ve minnettarane o ihsanı kabul edip hayatını saadetkârane geçirir.

Ve bedbaht odur ki medar-ı şakavet ve hasaret ve elem olan israf ve hırs ile sa’y-i helâli bırakarak, her kapıya başvurup tembelkârane ve zalimane ve müştekiyane hayatını geçirir, belki öldürür.

Nasıl ki mide bir rızık ister, öyle de kalp ve ruh ve akıl ve göz ve kulak ve ağız gibi insanın latîfeleri ve duyguları dahi Rezzak-ı Rahîm’den rızıklarını isterler ve müteşekkirane alırlar. Her birisine ayrı ayrı ve onlara lâyık ve onları memnun ve mütelezziz eden rızıkları, hazine-i rahmetten ihsan edilir. Belki Rezzak-ı Rahîm, onlara daha geniş rızık vermek için göz ve kulak, kalp ve hayal ve akıl gibi o latîfelerin her birisini, hazine-i rahmetinin birer anahtarı hükmünde yaratmış.

Mesela göz, kâinat yüzündeki hüsün ve cemal gibi kıymettar cevher hazinelerinin bir anahtarı olduğu misillü ötekiler dahi her biri birer âlemin anahtarı olur, iman ile istifade eder. Yine sadedimize dönüyoruz.

Bu kâinatı yaratan Zat-ı Kadîr-i Hakîm, nasıl ki kâinattan hayatı bir hülâsa-i câmia olarak halk edip umum maksatlarını ve isimlerinin cilvelerini onda temerküz ettiriyor. Öyle de hayat âleminde dahi rızkı bir cem’iyetli merkez-i şuunat yaparak, iştiha ihtiyacını ve zevk-i rızkîyi zîhayatta halk ederek hilkat-i kâinatın en ehemmiyetli bir gayesi ve bir hikmeti olan daimî ve küllî bir teşekkür ve minnettarlık ve perestişlik ile rububiyetine ve sevdirmesine karşı mukabele ettiriyor.

Mesela, çok geniş olan memleket-i Rabbaniyenin her tarafını, hususan melâike ve ruhanîler ile semavatı ve ervah ile âlem-i gaybı şenlendirdiği gibi; maddî âlemi dahi hususan hava ve arzı, her vakit ve her tarafını zîruhun, hususan kuşların ve kuşçukların vücudlarıyla şenlendirmek ve ruhlandırmak hikmetiyle ihtiyac-ı rızkî ve rızkın zevki, pek kuvvetli bir kamçı olarak hayvanları ve insanları rızık peşinde koşturmakla tahrik ederek tembellikten ve ataletten kurtarıp gezdirmesi, şuunat-ı rububiyetin bir hikmetidir. Eğer bu hikmet gibi mühim hikmetler olmasa idi, ağaçların erzakını onlara koşturduğu gibi hayvanların da mukannen olan tayinatlarını onlara zahmetsiz bir surette fıtrî hâcetlerini koşturacaktı.

İsm-i Rahîm ve Rezzak’ın cemallerini ve vahdaniyete şehadetlerini tam görmek için zemin yüzünü birden ihata edip müşahede edecek bir göz bulunsa kış âhirinde erzakları bitmek üzere olan hayvanat kafilelerine, imdad-ı gaybî ve ihsan-ı Rahmanî olarak nebatatın ellerine verilen ve ağaçların başlarına konulan ve validelerin sinelerine takılan ve sırf hazine-i gaybiye-i rahmetten gayet leziz ve gayet çok ve gayet mütenevvi taamları ve nimetleri gönderen Rezzak-ı Rahîm’in bu cilve-i şefkatinde ne kadar şirin bir güzellik, ne kadar tatlı bir cemal bulunduğunu görecek ve ondan bilecek ki:

Bir tek elmayı yapıp bir adama hakiki bir rızık olarak mün’imane veren, yalnız öyle bir zat yapar, verir ki mevsimleri, gece ve gündüzleri çevirir ve küre-i arzı bir sefine-i tüccariye gibi gezdirerek mevsimlerin mahsulatlarını onunla zemindeki muhtaç misafirlerine getirir. Çünkü o elmanın yüzünde bulunan sikke-i fıtrat ve hâtem-i hikmet ve turra-i samediyet ve mühr-ü rahmet, bütün elmalarda ve sair meyvelerde ve bütün nebatat ve hayvanatta bulunduğundan o tek elmanın hakiki mâliki ve sâni’i, elbette ve herhalde o elmanın emsali ve hemcinsi ve kardeşleri olan bütün sekene-i arzın ve onun bahçesi olan koca zeminin ve onun fabrikası olan ağacının ve onun tezgâhı olan mevsiminin ve onun terbiyegâhı olan bahar ve yazın Mâlik-i Zülcelal’i ve Hâlık-ı Zülcemal’i olacak, başka olamaz.

Demek, her bir meyve öyle bir mühr-ü vahdettir ki onun ağacı olan arzın ve onun bahçesi olan kâinat kitabının kâtibini ve sâni’ini bildirir ve vahdetini gösterir ve meyveler adedince vahdaniyet fermanının mühürlendiğine işaret eder.

Risaletü’n-Nur ism-i Rahîm ve ism-i Hakîm’in mazharı olduğundan, bu rahîmiyet hakikatinin çok lem’alarını ve çok sırlarını Risaletü’n-Nur çok eczalarında beyan ve ispat ettiğinden ona havale ile bu pek büyük hazineden halimin müsaadesizliği cihetiyle bu kısa işaretle iktifa edildi.

İşte bizim seyyah diyor ki: Elhamdülillah her yerde aradığım ve her şeyden sorduğum Hâlık’ımın ve Mâlik’imin vücub-u vücuduna ve vahdetine şehadet eden otuz üç hakikati gördüm ve dinledim. Her bir hakikat, güneş gibi parlak, karanlık bırakmaz; dağ gibi kuvvetli ve sarsılmaz. Ve her biri tahakkukuyla vücuduna gayet kat’î şehadet eder ve ihatasıyla vahdetine gayet zâhir delâlet eder. Ve sair erkân-ı imaniyeyi dahi içinde kuvvetli ispat etmekle beraber mecmu hakikatlerin icmaı ve ittifakı, imanımızı taklitten tahkike ve tahkikten ilmelyakîne ve ilmelyakînden aynelyakîne ve aynelyakînden hakkalyakîne iblağ ediyor.

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ هٰذَا مِن۟ فَض۟لِ رَبّٖى

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ

İşte bu pür-merak seyyahın bu üçüncü menzilde müşahede ettiği dört muazzam hakikatlerden aldığı envar-ı imaniyeye gayet kısa bir işaret olarak Birinci Makam’ın ikinci babında üçüncü menzilin hakikatlerine dair şöyle denilmiş:

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَتِهٖ فٖى وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟فَتَّاحِيَّةِ بِفَت۟حِ الصُّوَرِ لِاَر۟بَعِ مِاَةِ اَل۟فِ نَو۟عٍ مِن۟ ذَوِى ال۟حَيَاةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِلَا قُصُورٍ بِشَهَادَةِ فَنِّ النَّبَاتِ وَ ال۟حَيَوَانِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ الرَّح۟مَانِيَّةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِلَا نُق۟صَانٍ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِدَارَةِ ال۟مُحٖيطَةِ لِجَمٖيعِ ذَوِى ال۟حَيَاةِ وَ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِلَا خَطَاءٍ وَ لَا نُق۟صَانٍ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ الرَّحٖيمِيَّةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ الشَّامِلَةِ لِكُلِّ ال۟مُر۟تَزِقٖينَ ال۟مُقَنَّنَةِ فٖى كُلِّ وَق۟تِ ال۟حَاجَةِ بِلَا سَه۟وٍ وَ لَا نِس۟يَانٍ ۝ جَلَّ جَلَالُ رَزَّاقِهَا الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ ال۟حَنَّانِ ال۟مَنَّانِ وَ عَمَّ نَوَالُهُ وَ شَمِلَ اِح۟سَانُهُ وَ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

يَا رَبِّ بِحَقِّ بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ يَا اَللّٰهُ يَا رَح۟مٰنُ يَا رَحٖيمُ صَلِّ وَسَلِّم۟ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰى اٰلِهٖ وَاَص۟حَابِهٖ اَج۟مَعٖينَ بِعَدَدِ جَمٖيعِ حُرُوفِ رَسَائِلِ النُّورِ ال۟مَض۟رُوبِ تِل۟كَ ال۟حُرُوفُ فٖى عَاشِرَاتِ دَقَائِقِ جَمٖيعِ عُم۟رِنَا فِى الدُّن۟يَا وَال۟اٰخِرَةِ مَعَ ضَر۟بِ مَج۟مُوعِهَا فٖى ذَرَّاتِ وُجُودٖى فٖى مُدَّةِ حَيَاتٖى وَاغ۟فِر۟لٖى وَلِمَن۟ يُعٖينُنٖى فٖى نَش۟رِ رَسَائِلِ النُّورِ وَكِتَابَتِهَا بِصَدَاقَةٍ بِكُلِّ صَلَاةٍ مِن۟هَا وَ لِاٰبَائِنَا وَلِسَادَاتِنَا وَشُيُوخِنَا وَ لِاَخَوَاتِنَا وَاِخ۟وَانِنَا وَلِطَلَبَةِ رِسَالَةِ النُّورِ الصَّادِقٖينَ وَبِال۟خَاصَّةِ لِمَن۟ يَك۟تُبُ وَيَس۟تَن۟سِخُ هٰذِهِ الرِّسَالَةَ بِرَح۟مَتِكَ يَا اَر۟حَمَ الرَّاحِمٖينَ اٰمٖينَ وَ اٰخِرُ دَع۟وٰيهُم۟ اَنِ ال۟حَم۟دُ لِلّٰهِ رَبِّ ال۟عَالَمٖينَ

İHTAR

Bu risalenin mahall-i zuhuru olan şu memleket muhitinde Risaletü’n-Nur’un sair risaleleri bulunmadığından ve ihtiyarsız olarak burada telif edildiğinden Âyetü’l-Kübra gibi risalelerde, zâhirî bir tekrar suretinde başka Sözlerin ve Lem’aların bir kısım mühim meseleleri zikredilmiş ve buralardaki şakirdlere nisbeten her biri birer küçük Risaletü’n-Nur hükmüne geçmek hikmetiyle böyle yazdırılmış.

Bu müsveddenin birinci tebyizi bir mübarek zat tarafından oldu. O zatın tevafuktan haberi yokken yazdığı nüshada, kayda lâyık şöyle latîf ve manidar bir tevafuk gördük ki: O nüshanın satırları başında “Elif”ler altı yüz altmış altı olarak yazılmıştır.

Bu hal ise Hazret-i İmam-ı Ali radıyallahu anh tarafından bu hususi risaleye verilen Âyetü’l-Kübra namının cifrî ve ebcedî makamı olan altı yüz altmış altı adedine tam tamına muvafakatı ve mutabakatı ile bu risalenin bu nama liyakatini gösterir. Hem âyât-ı Kur’aniyenin adedi olan altı bin altı yüz altmış altının dört mertebesinden üç mertebesine tevafuku dahi bu risalenin, âyâtın bir lem’ası olduğuna bir işarettir diye telakki ettik.

Said Nursî

Bugünlerde, manevî bir muhaverede bir sual ve cevabı dinledim. Size bir hülâsasını beyan edeyim:

Biri dedi: Risale-i Nur’un iman ve tevhid için büyük tahşidatları ve küllî teçhizatları gittikçe çoğalıyor. Ve en muannid bir dinsizi susturmak için yüzde birisi kâfi iken neden bu derece hararetle daha yeni tahşidat yapıyor?

Ona cevaben dediler: “Risale-i Nur, yalnız bir cüz’î tahribatı ve bir küçük haneyi tamir etmiyor. Belki küllî bir tahribatı ve İslâmiyet’i içine alan ve dağlar büyüklüğünde taşları bulunan bir muhit kaleyi tamir ediyor. Ve yalnız hususi bir kalbi ve has bir vicdanı ıslaha çalışmıyor, belki bin seneden beri tedarik ve teraküm edilen müfsid âletler ile dehşetli rahnelenen kalb-i umumîyi ve efkâr-ı âmmeyi ve umumun ve bâhusus avam-ı mü’minînin istinadgâhları olan İslâmî esasların ve cereyanların ve şeairlerin kırılması ile bozulmaya yüz tutan vicdan-ı umumîyi, Kur’an’ın i’cazıyla ve geniş yaralarını Kur’an’ın ve imanın ilaçları ile tedavi etmeye çalışıyor. Elbette böyle küllî ve dehşetli tahribata ve rahnelere ve yaralara, hakkalyakîn derecesinde, dağlar kuvvetinde hüccetler, cihazlar ve bin tiryak hâsiyetinde mücerreb ilaçlar ve hadsiz edviyeler bulunmak gerektir ki bu zamanda Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın i’caz-ı manevîsinden çıkan Risale-i Nur o vazifeyi görmekle beraber, imanın hadsiz mertebelerinde terakkiyat ve inkişafata medardır.” diye uzun bir mükâleme cereyan etti. Ben de tamamen işittim, hadsiz şükrettim. Kısa kesiyorum.

Said Nursî

---

Altıncı Şuâ ⇐ | Şualar | ⇒ Dokuzuncu Şuâ

---