Yedinci Söz/sq

آمَنْتُ بِاللّٰهِ وبِالْيَوْمِ الْآخِرِ

“Unë kam besuar në All-llahun dhe në Ditën e Fundit.”

Në qoftë se dëshiron të kuptosh se si besimi në All-llahun dhe në Ditën e Kijametit janë dy çelësat më të çmueshëm të cilët zgjidhin e zbulojnë enigmën e krijimit dhe të misterit të tij si dhe hapin para shpirtit njerëzor derën e lumturisë, se sa të dobishëm e shërues janë dy ilaçe, mbështetja tek Krijuesi dhe të kërkuarit strehim tek Ai nëpërmjet durimit e duasë dhe duke i bërë lutje Furnizuesit tënd përmes falënderimeve, dhe sa bileta të rëndësishme, të çmueshme e të shndritshme për udhëtimin drejt përjetësisë, dhe furnizime për botën e përtejme dhe drita për varrin janë të dëgjuarit e Kur’anit, bindja ndaj urdhërave të tij, kryerja e faljeve të detyruara, dhe heqja dorë nga gjynahet e mëdha, atëherë dëgjo dhe kushtoji vëmendje këtij krahasimi:

Njëherë një ushtar ra në një situatë të dhimbshme në fushën e betejës e të provimit, dhe në arenën e përfitimit e të humbjes. Ajo është siç vijon:

Ushtari u plagos me dy plagë të thella e të tmerrshme në anën e tij të djathtë e të majtë. Prapa tij qëndronte një luan gjigant sikur po e priste për ta sulmuar. Përpara tij qëndronin ca litarë për varje dhe asgjësonin me varje të gjithë ata që ai i donte. Ai litar po e priste edhe atë. Përveç kësaj, në këtë gjendje, ai kishte një rrug të gjatë përpara tij; ai do të dërgohej në mërgim. Ndërsa ushtari i mjerë po mendonte i dëshpëruar pa shpresë rreth gjendjes së tij të frikshme, befas u shfaq një njeri i mirë në anën e djathtë të tij, si të ishte Hizri, të cilit i shndriste fytyra si dritë. Ai i tha atij:

“Mos u dëshpëro dhe mos e këput shpresën! Unë do të të jap dy talismane dhe do të t’i mësoj ato. Në qoftë se do t’i përdorësh siç duhet, luani do të bëhet një kalë i bindur për ty, dhe litarët për varje do të shndërrohen në një shilarëse për zbavitjen e për kënaqësinë tënde. Gjithashtu unë do të të jap ty dy ilaçe. Në qoftë se ti do t’i përdorësh mirë, ato dy plagë të qelbëzuara do të shndërrohen në dy lule erëmira të quajtura Trëndafili i Muhammedit Alejhis-salatu ves-selam. Gjithashtu unë do të të jap një biletë; me të ti do të jesh i aftë të bësh udhëtimin e një viti në një ditë sikur ti të fluturoje. Në qoftë se nuk më beson, përjetoje e provoje një herë, që të mund ta shohësh se ajo është e vërtetë”.

Ushtari përjetoi diçka nga ajo, dhe e provoi se ishte e vërtetë.

Po, gjithashtu edhe unë, ky Saidi i mjerë e vërtetoj atë, sepse edhe unë e kam përjetuar dhe e pashë se ishte absolutisht e vërtetë.

Pak kohë më vonë, ai papritmas shikoi një njeri tinëzar e me pamje të shthurrur, dredharak si djalli, duke ardhur nga ana e majtë e duke sjellur me vete shumë figura të stolisura, elegante, të zbukuruara dhe fantazi, si dhe shumë pije alkoolike. Ai ndaloi para ushtarit dhe i tha:

“Hej, eja o shoku im! Le të shkojmë, të pimë e të dëfrejmë. T’i shohim këto fotografi të vajzave të bukura, të dëgjojmë muzikë, e të hamë nga ky ushqim i shijshëm.”

Atëherë ai e pyeti: “Ha hâ!.. Çfarë është ajo që ti po reciton fshehtas në gojën tënde?

U përgjigj: Ajo është një talisman.

–Braktise atë gjë të pakuptueshme!.. Të mos e prishim kënaqësinë e kohës sonë të tashme!

Ndërkohë ai bëri një pyetje të dytë: – Çfarë është ajo që ti ke në dorën tënde?

– Një ilaç! u përgjigj ushtari.

–Hidhe tutje! Ti je i shëndetshëm, ti s’ke gjë. Është koha e qejfit.

–Dhe ai pyeti: Çfarë është ajo copë letre me pesë shenja në të?

U përgjigj: Ajo është një biletë dhe një triskë ushqimi.

– “Oh, grisi ato!”, tha njeriu. “Ne nuk kemi nevojë udhëtimi në këtë pranverë të bukur!” Ai u përpoq që ta bindte atë me çdo lloj dredhie e djallëzie, deri sa ushtari fatkeq filloi të anojë pak nga fjalët e tij. Po, njeriu mund të mashtrohet. Vetë unë u mashtrova pikërisht nga të tilla mashtrime e hile.

Papritmas, nga ana e djathtë erdhi një zë si rrufe. “Ruhu, mos i beso!” tha ai. “Mos u mashtro!” Thuaj atij mashtruesi: Në qoftë se mundesh të vrasësh luanin prapa meje, të heqësh litarët për varje para meje, të zmbrapsësh gjërat që më plagosin nga ana e djathtë dhe nga e majta, dhe të ndalosh udhëtimin tim para; nëse mundesh për të gjithë këtë të gjesh një rrugë, atëherë eja e ma trego, dhe pastaj më thuaj: Eja të bëjmë qejf. Atëherë le të shkojmë e të kënaqemi. Përndryshe, mos fol!..” Foli atij në të njëjtën mënyrë si ajo e Hizrit, personalitetit qiellor, njeriut të frymëzuar nga All-llahu...”

İşte ey gençliğinde gülmüş, şimdi güldüğüne ağlayan nefsim! Bil: O bîçare asker ise sensin ve insandır. Ve o arslan ise eceldir. Ve o darağacı ise ölüm ve zeval ve firaktır ki gece gündüzün dönmesinde her dost veda eder, kaybolur. Ve o iki yara ise birisi müz’iç ve hadsiz bir acz-i beşerî; diğeri elîm, nihayetsiz bir fakr-ı insanîdir. Ve o nefiy ve yolculuk ise âlem-i ervahtan, rahm-ı maderden, sabavetten, ihtiyarlıktan, dünyadan, kabirden, berzahtan, haşirden, sırattan geçer bir uzun sefer-i imtihandır.

Ve o iki tılsım ise Cenab-ı Hakk’a iman ve âhirete imandır. Evet, şu kudsî tılsım ile ölüm; insan-ı mü’mini, zindan-ı dünyadan bostan-ı cinana, huzur-u Rahman’a götüren bir musahhar at ve burak suretini alır. Onun içindir ki ölümün hakikatini gören kâmil insanlar, ölümü sevmişler, daha ölüm gelmeden ölmek istemişler. Hem zeval ve firak, memat ve vefat ve darağacı olan mürur-u zaman, o iman tılsımı ile Sâni’-i Zülcelal’in taze taze, renk renk, çeşit çeşit mu’cizat-ı nakşını, havârık-ı kudretini, tecelliyat-ı rahmetini, kemal-i lezzetle seyir ve temaşaya vasıta suretini alır. Evet, güneşin nurundaki renkleri gösteren âyinelerin tebeddül edip tazelenmesi ve sinema perdelerinin değişmesi, daha hoş daha güzel manzaralar teşkil eder.

Ve o iki ilaç ise biri sabır ile tevekküldür. Hâlık’ının kudretine istinad, hikmetine itimattır. Öyle mi? Evet, emr-i كُنْ فَيَكُونُ e mâlik bir Sultan-ı Cihan’a acz tezkeresiyle istinad eden bir adamın ne pervası olabilir? Zira en müthiş bir musibet karşısında    اِنَّا لِلّٰهِ وَ اِنَّٓا اِلَيْهِ رَاجِعُونَ deyip itminan-ı kalp ile Rabb-i Rahîm’ine itimat eder. Evet ârif-i billah, aczden, mehafetullahtan telezzüz eder. Evet, havfta lezzet vardır. Eğer bir yaşındaki bir çocuğun aklı bulunsa ve ondan sual edilse: “En leziz ve en tatlı haletin nedir?” Belki diyecek: “Aczimi, zaafımı anlayıp validemin tatlı tokadından korkarak yine validemin şefkatli sinesine sığındığım halettir.” Halbuki bütün validelerin şefkatleri ancak bir lem’a-i tecelli-i rahmettir. Onun içindir ki kâmil insanlar, aczde ve havfullahta öyle bir lezzet bulmuşlar ki kendi havl ve kuvvetlerinden şiddetle teberri edip Allah’a acz ile sığınmışlar. Aczi ve havfı, kendilerine şefaatçi yapmışlar.

Diğer ilaç ise şükür ve kanaat ile talep ve dua ve Rezzak-ı Rahîm’in rahmetine itimattır. Öyle mi? Evet, bütün yeryüzünü bir sofra-i nimet eden ve bahar mevsimini bir çiçek destesi yapan ve o sofranın yanına koyan ve üstüne serpen bir Cevvad-ı Kerîm’in misafirine fakr u ihtiyaç, nasıl elîm ve ağır olabilir? Belki fakr u ihtiyacı, hoş bir iştiha suretini alır. İştiha gibi fakrın tezyidine çalışır. Onun içindir ki kâmil insanlar, fakr ile fahretmişler. Sakın yanlış anlama! Allah’a karşı fakrını hissedip yalvarmak demektir. Yoksa fakrını halka gösterip dilencilik vaziyetini almak demek değildir.

Ve o bilet, senet ise başta namaz olarak eda-i feraiz ve terk-i kebairdir. Öyle mi? Evet, bütün ehl-i ihtisas ve müşahedenin ve bütün ehl-i zevk ve keşfin ittifakıyla o uzun ve karanlıklı ebedü’l-âbâd yolunda zâd u zahîre, ışık ve burak ancak Kur’an’ın evamirini imtisal ve nevahisinden içtinab ile elde edilebilir. Yoksa fen ve felsefe, sanat ve hikmet, o yolda beş para etmez. Onların ışıkları, kabrin kapısına kadardır.

İşte ey tembel nefsim! Beş vakit namazı kılmak, yedi kebairi terk etmek, ne kadar az ve rahat ve hafiftir. Neticesi ve meyvesi ve faydası ne kadar çok, mühim ve büyük olduğunu, aklın varsa bozulmamış ise anlarsın. Ve fısk ve sefahete seni teşvik eden şeytana ve o adama dersin:

Eğer ölümü öldürüp zevali dünyadan izale etmek ve aczi ve fakrı, beşerden kaldırıp kabir kapısını kapamak çaresi varsa söyle dinleyelim. Yoksa sus. Kâinat mescid-i kebirinde Kur’an kâinatı okuyor. Onu dinleyelim. O nur ile nurlanalım, hidayetiyle amel edelim ve onu vird-i zeban edelim.

Evet, söz odur ve ona derler. Hak olup Hak’tan gelip Hak diyen ve hakikati gösteren ve nurani hikmeti neşreden odur.

اَللّٰهُمَّ نَوِّرْ قُلُوبَنَا بِنُورِ الْاِيمَانِ وَالْقُرْآنِ اَللّٰهُمَّ اَغْنِنَا بِالْاِفْتِقَارِ اِلَيْكَ وَلَاتُفْقِرْنَا بِالْاِسْتِغْنَاءِ عَنْكَ تَبَرَّاْنَا اِلَيْكَ مِنْ حَوْلِنَا وَقُوَّتِنَا وَالْتَجَئْنَا اِلٰى حَوْلِكَ وَقُوَّتِكَ فَاجْعَلْنَا مِنَ الْمُتَوَكِّلِينَ عَلَيْكَ وَلَا تَكِلْنَا اِلٰى اَنْفُسِنَا وَاحْفَظْنَا بِحِفْظِكَ وَارْحَمْنَا وَارْحَمِ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَصَلِّ وَسَلِّمْ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَنَبِيِّكَ وَصَفِيِّكَ وَخَلِيلِكَ وَجَمَالِ مُلْكِكَ وَمَلِيكِ صُنْعِكَ وَعَيْنِ عِنَايَتِكَ وَشَمْسِ هِدَايَتِكَ وَلِسَانِ حُجَّتِكَ وَمِثَالِ رَحْمَتِكَ وَنُورِ خَلْقِكَ وَشَرَفِ مَوْجُودَاتِكَ وَسِرَاجِ وَحْدَتِكَ فِي كَثْرَةِ مَخْلُوقَاتِكَ وَكَاشِفِ طِلْسِمِ كَائِنَاتِكَ وَدَلَّالِ سَلْطَنَةِ رُبُوبِيَّتِكَ وَمُبَلِّغِ مَرْضِيَّاتِكَ وَمُعَرِّفِ كُنُوزِ اَسْمَائِكَ وَمُعَلِّمِ عِبَادِكَ وَتَرْجُمَانِ آيَاتِكَ وَمِرْآةِ جَمَالِ رُبُوبِيَّتِكَ وَمَدَارِ شُهُودِكَ وَاِشْهَادِكَ وَحَبِيبِكَ وَرَسُولِكَ الَّذِي اَرْسَلْتَهُ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ وَعَلٰى آلِهِ وَصَحْبِهِ اَجْمَعِينَ وَعَلٰى اِخْوَانِهِ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالْمُرْسَلِينَ وَعَلٰى مَلٰئِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ وَعَلٰى عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ آمِينَ

---

Altıncı Söz ⇐ | Sözler | ⇒ Sekizinci Söz

---