Dördüncü Söz/sq

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

اَلصَّلَاةُ عِمَادُ الدّٖينِ

Me Emrin e All-llahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti. Faljet e urdhëruara janë shtylla e fesë.

Në qoftë se dëshiron të kuptosh me sigurinë, dy edhe dy bëjnë katër, se sa të vlefshme e të rëndësishme janë faljet e urdhëruara, dhe me çfarë shpenzimi të pakët fitohen ato, dhe sa idiot e i humbur është personi i cili neglizhon në falje duke mos i kryer ato siç duhet, kushtoji vëmendje tregimit të mëposhtëm që është në formën e një krahasimi...

Një herë një sundimtar i madh u dha secilit prej dy shërbëtorëve të tij nga njëzet e katër monedha ari dhe i dërgoi të vendosen në njërën nga dy fermat e tij të pasura e madhështore, e cila ishte në një largësi dy mujore. “I përdorni këto para për biletat tuaja, i urdhëroi ai”, dhe blini çfarëdo që është e domosdoshme me ato para, për shtëpinë tuaj atje. Një stacion udhëtarësh ndodhet një ditë larg nga ferma, në të gjenden të gjitha llojet e mjeteve të transportit, makina, aeroplanë, anije e trena. Nga ato mund të përfitohet brenda kapitalit tuaj.”

İki hizmetkâr, ders aldıktan sonra giderler. Birisi bahtiyar idi ki istasyona kadar bir parça para masraf eder. Fakat o masraf içinde, efendisinin hoşuna gidecek öyle güzel bir ticaret elde eder ki sermayesi birden bine çıkar.

Shërbëtori tjetër, meqenëse ai ishte fatzi e përtac, i harxhoi njëzet e tre monedhat e arit gjatë rrugës për në stacion duke e prishur shumën në bixhoz dhe në argëtime e qejfe. Vetëm një monedhë ari i kishte mbetur. Shoku i vet i tha: “Shpenzoje këtë monedhën e fundit të arit për të blerë një biletë udhëtimi që të mos ecësh në këmbë gjithë këtë rrugë të gjatë e të vdesësh urie. Për më tepër, Pronari ynë është bujar, ndoshta Atij do t’i vijë keq për ty e do të t’i falë gabimet dhe gjithashtu do të të bëjë të hipësh në një aeroplan dhe do të arrijmë së bashku në vendqëndrimin tonë për një ditë. Përndryshe ti do të detyrohesh të ecësh në këmbë i vetmuar e i urritur përmes një shkretëtire e cila merr dy muaj për t’u kaluar.”

Edhe njeriu më mendjetrashë do të mund ta kuptonte se sa idiot, i humbur dhe i pamend do të ishte ai që, nga kokëfortësia e tij, nuk e shpenzoi atë monedhë të vetme ari që i kishte mbetur për biletën e udhëtimit, e cila është si çelësi për një thesar, por e shpenzoi në ligësi për një kënaqësi kalimtare. A nuk është kështu?

Atëherë, o ti që nuk i kryen faljet e urdhëruara! Dhe o shpirti im që nuk e ka me qejf të falet!

O hâkim ise Rabb’imiz, Hâlık’ımızdır. O iki hizmetkâr yolcu ise biri mütedeyyin, namazını şevk ile kılar; diğeri gafil, namazsız insanlardır. O yirmi dört altın ise yirmi dört saat her gündeki ömürdür. O has çiftlik ise cennettir. O istasyon ise kabirdir. O seyahat ise kabre, haşre, ebede gidecek beşer yolculuğudur. Amele göre, takva kuvvetine göre, o uzun yolu mütefavit derecede katederler. Bir kısım ehl-i takva, berk gibi bin senelik yolu bir günde keser. Bir kısmı da hayal gibi elli bin senelik bir mesafeyi bir günde kateder. Kur’an-ı Azîmüşşan, şu hakikate iki âyetiyle işaret eder. O bilet ise namazdır. Bir tek saat, beş vakit namaza abdestle kâfi gelir.

Acaba yirmi üç saatini şu kısacık hayat-ı dünyeviyeye sarf eden ve o uzun hayat-ı ebediyeye bir tek saatini sarf etmeyen; ne kadar zarar eder, ne kadar nefsine zulmeder, ne kadar hilaf-ı akıl hareket eder. Zira bin adamın iştirak ettiği bir piyango kumarına yarı malını vermek, akıl kabul ederse halbuki kazanç ihtimali binde birdir. Sonra yirmi dörtten bir malını, yüzde doksan dokuz ihtimal ile kazancı musaddak bir hazine-i ebediyeye vermemek; ne kadar hilaf-ı akıl ve hikmet hareket ettiğini, ne kadar akıldan uzak düştüğünü, kendini âkıl zanneden adam anlamaz mı?

Halbuki namazda ruhun ve kalbin ve aklın büyük bir rahatı vardır. Hem cisme de o kadar ağır bir iş değildir. Hem namaz kılanın diğer mübah dünyevî amelleri, güzel bir niyet ile ibadet hükmünü alır. Bu surette bütün sermaye-i ömrünü, âhirete mal edebilir. Fâni ömrünü, bir cihette ibka eder.

---

Üçüncü Söz ⇐ | Sözler | ⇒ Beşinci Söz

---