EL VIGÉSIMO QUINTO DESTELLO

EL VIGÉSIMO QUINTO DESTELLO

Que son veinticinco medicinas

Es una visita al enfermo, un bálsamo para el enfermo, un ungüento de consuelo para ellos y una receta inmaterial. Y he escrito para que sea como el dicho que nos ha llegado transmitido: “Se ha marchado el mal y alabanzas a Allah por estar a salvo”.

Aviso y disculpa

Se ha completado esta receta inmaterial con una rapidez que supera todo cuanto hemos escrito*(*) y debido a lo apretado del tiempo su corrección y revisión-contrariamente a lo demás-ha sido con una mirada rauda con la máxima rapidez al igual que su composición, de manera que ha quedado desordenada como un primer bosquejo y no hemos visto necesidad de llevar a cabo revisiones nuevas, ya que lo que le llega al corazón de una manera espontánea, no se debe estropear con adornos de palabra, refinamiento y precisión. Así pues espero de los lectores y especialmente los que de ellos estén enfermos que no se disgusten con las expresiones con las que no estén familiarizados y las frases difíciles y que pidan por mí de corazón. Sa’id an-Nursí

En el nombre de Allah, el Misericordioso, el Compasivo

{Aquéllos que cuando les ocurre una desgracia dicen: En verdad somos de Allah y en verdad a Él hemos de volver.} (Sura de la Vaca, 156) {Y Aquel que me da de comer y de beber, y cuando enfermo, es Él el que me cura.} (Sura de los Poetas, 79,80)

En este destello explicamos veinticinco medicinas de una manera sucinta, esas medicinas que pueden ser un consuelo verdadero y un ungüento beneficioso para la gente que sufre pruebas y desgracias y para los enfermos que son una décima parte de la humanidad.

La primera medicina

¡Oh enfermo incapaz! ¡No te agobies, ten paciencia! Pues tu enfermedad no es una lacra para ti sino un tipo de medicina. Eso es porque la vida es un capital que se desvanece, y si no se invierte, se perderá todo y especialmente cuando transcurre con la holganza y el olvido, lo que azuza los pasos hacia su fin. Así pues la enfermedad hace ganar a tu capital mencionado ganancias provechosas y no permite que pase rápidamente de manera que ralentiza los pasos de la vida y la retiene y la prolonga hasta que da sus frutos, luego prosigue hacia su asunto.

Y se habrá marchado la duración de la vida con las enfermedades por ejemplo y se habrá dicho: ¡Cuán largo es el tiempo de las desgracias y cuán corto es el tiempo del bienestar!

La segunda medicina

¡Oh enfermo impaciente! Embellécete con la paciencia y aún más embellécete con el agradecimiento, pues esta enfermedad tuya puede convertir minutos de tu vida en el equivalente a horas de adoración.

Eso es porque la adoración es de dos tipos: El primero es la adoración afirmativa que se encarna en el cumplimiento de la oración, la súplica y similares. El segundo es la adoración pasiva en la que suplica el que sufre un infortunio refugiándose en Su creador el Compasivo, buscando asilo en Él, recurriendo a Él, partiendo de sus sensaciones que le hacen sentir su incapacidad y su debilidad ante esas enfermedades e infortunios, de manera que obtiene con esa súplica una adoración inmaterial pura, despojada de todos los tipos de afectación.

En efecto, hay transmisiones auténticas que relatan cómo la vida mezclada con la enfermedad y la dolencia se cuenta para el creyente como adoración*(*) con la condición de la ausencia de queja de Allah, sea glorificado.

Y está demostrado por muchas transmisiones auténticas y descubrimientos sinceros el hecho de que un minuto de enfermedad por parte de los agradecidos, pacientes equivale a una hora de adoración entera para ellos, y el hecho de que un minuto de ella de una parte de los perfectos es como un día de adoración completa para ellos-así pues, no dudes, hermano-de una enfermedad que hace de un minuto difícil para ti mil minutos y te aporta una vida larga y extensa, sino que sé agradecido por ella.

La tercera medicina

¡Oh enfermo que no soporta! En verdad el ser humano no ha venido a este mundo para el disfrute y el placer y la evidencia de esto es la partida de todo el que viene, el envejecimiento de los jóvenes y el rodar de todos en el torbellino de la extinción y la separación.

Y mientras que ves al ser humano como el más perfecto de los seres vivos, el más elevado de ellos y el más rico en medios, y aún más el que predomina sobre ellos todos, por pensar sobre los placeres del pasado y las pruebas del futuro pasa su vida en preocupación y dificultad cayendo consigo mismo en niveles más bajos que los animales.

Así pues el hombre no viene a este mundo para llevar a cabo una vida cómoda, hermosa, colmada por las brisas del sosiego y la dicha, sino que viene aquí para conseguir la felicidad de una vida eterna y permanente con lo que se le facilita de vías de comercio con su enorme capital que es la vida.

Y si no existe la enfermedad, el hombre cae en el olvido como resultado de la salud y la integridad, y este mundo aparece a sus ojos apacible, espléndido y delicioso; y en ese momento le acontece la enfermedad del olvido de la Otra Vida y se aparta del recuerdo de la muerte y la tumba, y el capital valioso de su vida se pierde como polvo disperso. Mientras que la enfermedad pronto lo despierta abriéndole los ojos, diciéndole: “Tú no eres eterno y no estás libre, sino que estás sujeto a una tarea, abandona el engaño, recuerda a Tu Creador, sabe que vas hacia la tumba y prepárate a ti mismo y aprovisiónate así”.

De manera que la enfermedad lleva a cabo un papel de orientador y consejero fiel y hace despertar, por lo que no hay necesidad de quejarse de ella, sino que hay que ponerse bajo la sombra del agradecimiento-en este sentido-y si empeora, debes pedir que Él, sea ensalzado, te dé paciencia.

La medicina cuarta

¡Oh enfermo que se queja! Has de saber que no tienes derecho a quejarte sino que debes agradecer y debes tener paciencia, porque tu existencia, tus miembros y tus órganos no son de tu propiedad y tú no los has hecho por ti mismo ni los has comprado de ninguna compañía o fábrica, por lo tanto son propiedad de otro y el Dueño de esas cosas dispone de su dominio como quiere,

tal y como aparece en un ejemplo que hay en la Palabra vigésimo sexta que trata del Decreto y que es: Que un artista rico experto encarga a un hombre pobre a cambio de una retribución determinada que haga de modelo para él durante una hora y con el fin de manifestar su trabajo hermoso y su riqueza valiosa le hace vestir una camisa bordada que ha confeccionado y una túnica flamante adornada con pedrería que ha tejido con la máxima belleza y hechura y lo remata con trabajos y manifiesta posiciones y formas diversas para explicar los portentos de su hechura y las maravillas de su maestría, de manera que corta y cambia y alarga y acorta, y así… Y qué te parece: ¿Acaso tiene derecho ese pobre asalariado de decirle a ese artesano experto: “Tú me cansas y me agobias y me oprimes al pedirme que me curve una vez y que me enderece otra, y tú deformas la belleza que resplandece sobre esta camisa que embellece mi persona y adorna mi estatura con tu corte y reducción de ella…En verdad tú me tratas injustamente y no eres ecuánime conmigo?

Y sí mismo ocurre en relación al Artista (el Hacedor) Sublime, sea glorificado y ensalzado-y a Allah pertenece el ejemplo más elevado-que te ha vestido, oh enfermo, con la camisa de tu cuerpo y ha depositado en él los sentidos luminosos penetrantes como el ojo, el oído y el intelecto, y que con el fin de mostrar las impresiones de Sus nombres más hermosos, te alterna dentro de estados variados y te pone en situaciones distintas. De manera que del mismo modo que reconoces Su nombre “El que da la provisión” por medio de experimentar la amargura del hambre, reconoces Su nombre “El que cura” por medio de tu enfermedad. Y en atención a la manifestación de una parte de las normas de Sus nombres más hermosos por medio de las dolencias y Su descubrimiento por medio de los infortunios en ellos hay pues destellos de la sabiduría y rayos de la misericordia y luces de la belleza.

Y si se retirara el velo encontrarías en lo que hay detrás de tu enfermedad, por la que sientes repulsión y de la que huyes, significados profundos hermosos amables en los que descansar, ésos que estaban escondidos detrás del velo de la enfermedad.

La quinta medicina

¡Oh tú puesto a prueba con la enfermedad! A lo largo de mi experiencia en este tiempo ha aumentado en mí la convicción completa de que la enfermedad es un tipo de beneficencia divina y de guía del Misericordioso para una parte de la gente*(*). Y se han encontrado conmigo algunos jóvenes en estos ocho o nueve años que padecían una enfermedad buscando que pidiera por ellos, a pesar de que yo no soy digno de ello. Y he observado que aquel de ellos que sufría una enfermedad pensaba más en la Otra Vida y la recordaba más y no estaba embriagado por el olvido de los jóvenes, sino que se guardaba a sí mismo-hasta un punto determinado-bajo las dolencias de la enfermedad y sus males crónicos y se protegía de los apetitos animales. Y les recordaba que yo veía que las enfermedades que padecían, dentro de su capacidad de soportarlas, no eran sino un bien divino y un don procedente de Él, sea glorificado. Y decía: “¡Oh hermano! Yo no estoy en contra de esta enfermedad tuya ni a favor, y no siento compasión por ti ni piedad a causa de tu enfermedad, para pedir por ti, así pues intenta embellecerte con la paciencia y la firmeza ante esta enfermedad, hasta que se haga realidad para ti la vuelta en sí y el despertar, puesto que después de que la enfermedad termine sus funciones te curará el Creador, el Compasivo, si quiere.”

Y decía también: “Una parte de los semejantes a ti hacen flaquear su vida eterna incluso la derriban a cambio de un disfrute externo de una hora de la vida mundanal y eso es por su transcurrir cegados en el olvido que emana de la prueba de la salud, abandonando la oración, olvidando la muerte y olvidados de Allah, sea honrado y enaltecido. En cuanto a ti, ves con el ojo de la enfermedad la tumba que es tu residencia y a la que inevitablemente has de ir y ves así mismo lo que hay detrás de ella en cuanto a las otras residencias de la Última Vida, y a partir de ahí te mueves y te comportas de acuerdo a ello. Así pues tu enfermedad entonces no es sino como una salud para ti mientras que la salud de la que disfrutan una parte de los que son similares a ti no es sino como una enfermedad para ellos”.

La sexta medicina

¡Oh tú enfermo que te quejas del dolor! Te pido que evoques en ti mismo tu vida pasada y que recuerdes los días felices, agradables pasados de esa vida y los momentos difíciles y dolorosos que hubo en ella. E inevitablemente pronunciarás con la lengua o el corazón, bien ¡Ay! O bien ¡Ah!, es decir: O bien respirarás profundamente y dirás: “Las alabanzas a Allah y las gracias a Él” o suspiraras profundamente diciendo:¡Ay de mí! ¡Mísero de mí!

Así pues mira cómo las dolencias y los infortunios que has padecido anteriormente cuando pasen por tu mente te habrán colmado de un placer inmaterial hasta que tu corazón palpite con “Las alabanzas a Allah y las gracias a Allah”, eso es porque la desaparición del dolor genera placer y sentimiento de alegría y porque esos dolores e infortunios habrán sembrado, al desaparecer, un placer escondido en el espíritu que fluirá cuando vengan a la mente y salgan del lugar donde se ocultan con dulzura y alegría, y goteará con alabanza y agradecimiento.

En cuanto a los estados de placer y dicha que pasaste y sobre los que ahora soplas el humo del dolor por medio de tus palabras: ¡Ay de mí! ¡Pobre de mí!, al desaparecer, habrán sembrado en tu espíritu un dolor oculto permanente y he aquí que el dolor su tormento se renueva ahora a la mínima reflexión sobre la desaparición de esos placeres y se derraman las lágrimas del pesar y el lamento.

Así pues puesto que el placer ilegítimo de un día hace probar al ser humano-a veces-un dolor inmaterial a lo largo de un año completo y el dolor que resulta de un día de enfermedad provisional proporciona un placer inmaterial por la recompensa de numerosos días además del placer inmaterial

que surge de librarse de ella, recuerda bien el resultado de la enfermedad provisional que sufres y reflexiona sobre la recompensa esperada que se extiende ante ella y se aférrate al agradecimiento y elévate por encima de la queja y di: ¡Oh éste...todo estado desaparece…”.

La sexta medicina*

(*)

¡Oh hermano inquieto a causa de la enfermedad por recordar los sabores de este mundo y sus placeres! Si este mundo fuera permanente de hecho, si la muerte se alejara de nuestro camino de hecho, si se interrumpieran los huracanes de la separación y la desaparición con respecto a los vendavales a partir de ahora y si se librara el futuro tempestuoso con los infortunios de las estaciones del invierno inmaterial, me incorporaría a tu fila y lamentaría tu pérdida llorando por su estado. Sin embargo mientras este mundo nos haga salir de él diciendo: ¡Vamos, salid! Haciendo oídos sordos a nuestro grito y petición de ayuda. Nosotros debemos antes de que nos expulse él arrojándonos, abandonar el amor por él y la inclinación hacia él desde ahora, por medio de los estímulos para despertar de las enfermedades y el esfuerzo para desprenderse de este mundo de corazón y sentimiento antes de que él se desprenda de nosotros.

En efecto, la enfermedad por medio de recordarnos este significado sutil y profundo, susurra en los secretos de nuestros corazones diciendo: Tu constitución no es de acero ni de hierro sino de sustancias diferentes ensambladas en ti apropiadas totalmente para la descomposición, la disolución y la separación inmediatamente, abandona el engaño y date cuenta de tu incapacidad y reconoce a Tu dueño y entiende cuál es tu tarea y aprende cuál es la razón y el fin de tu venida a este mundo.

Luego, dado que los deleites de este mundo y sus placeres no perduran, y especialmente si no son legítimos, sino que provocan en el alma dolor y le hacen adquirir un pecado y un delito, así pues no llores por perder ese deleite con la excusa de la enfermedad, sino que reflexiona acerca del significado de la adoración intangible que encierra tu enfermedad y la recompensa de la Otra Vida que está reservada y esfuérzate por alcanzar ese deleite absoluto y puro.

La séptima medicina

¡Oh tú enfermo que echas de menos la bendición de la salud! Tu enfermedad no se lleva el placer de la bendición divina en la salud sino al contrario, te hace probar algo de ella y la mejora y la aumenta en placer. Esto es porque cualquier cosa si perdura y continúa tal y como está pierde su sabor y su efecto. Hasta el punto de que la gente de la verdad coincide en el dicho: “Las cosas no se reconocen sino por sus opuestos”. Así pues, por ejemplo: Si no fuera por la oscuridad, no se reconocería la luz y se quedaría sin placer, y si no fuera por el frío no se reconocería el calor y se quedaría sin disfrute, si o fuera por el hambre, la comida no tendría su placer y sabor, si no fuera por el calor del estómago, no le concederíamos sabor a un sorbo de agua, si no fuera por el defecto, la integridad no tendría sabor y si no fuera por la enfermedad, la salud se quedaría desprovista de placer.

En verdad el Originador, Sabio, cuando quiso hacer notar al ser humano y hacerle percibir sus distintas formas de hacerle el bien y hacerle probar los distintos tipos de Sus bendiciones conduciéndolo al agradecimiento continuo, lo equipó con innumerables instrumentos para ser receptor del deleite de esos miles de millares de clases de bendiciones distintas, por eso necesariamente han de sobrevenir las enfermedades, las dolencias y las afecciones también, al igual que se concede y provee de la salud y la integridad.

Y te pregunto: “Si no hubiera sido por esta enfermedad que afectó a tu cabeza, o tu mano o tu estómago, ¿habrías podido sentir el placer oculto en la salud cuya sombra estaba extendida sobre tu cabeza, tu mano o tu estómago? ¿Y habrías podido saborear y agradecer la bendición divina que encarnó esa bendición? Por el contrario prevaleció en ti el olvido en lugar del agradecimiento o transformaste esa bendición a través de la iniquidad del olvido en una necedad, sin darte cuenta.

La octava medicina

¡Oh enfermo que recuerda la Otra vida! Tu enfermedad tiene el efecto del jabón, purifica tus suciedades, te quita las faltas y te limpia de tus errores. Y está demostrado que las enfermedades son expiación de las faltas y actos de desobediencia tal y como aparece en el ḥadiz fidedigno: “No hay musulmán al que afecte un daño que Allah no haga que se caigan de él sus faltas como se caen las hojas del árbol.”

Y los pecados son enfermedades permanentes en la vida eterna y en esta vida del mundo son enfermedades incorpóreas en el corazón, el sentimiento y el espíritu. De manera que si tienes paciencia y no te quejas, te salvarás a ti mismo con esta enfermedad pasajera de muchas enfermedades permanentes.

Y si eres frívolo con respecto a tus pecados y olvidas tu otra vida descuidado de tu Señor, afirmo que sufrirás un mal peligroso, más peligroso, virulento y mayor un millón de veces que estas enfermedades transitorias, así pues huye de él y grita.

Porque tu corazón, tu espíritu y tu alma, todos ellos, están ligados a los seres existentes de este mundo en su totalidad y esos vínculos se rompen siempre con las espadas de la separación y la desaparición abriendo en ti heridas profundas y especialmente porque tú imaginas la muerte como una extinción para siempre por tu desconocimiento de la otra vida. De manera que es como si tuvieras una entidad enferma con heridas y cortes del tamaño de este mundo,

que te hace inevitable antes que nada buscar el remedio completo y la cura verdadera de tu entidad inmaterial grande que dislocan enfermedades ilimitadas y heridas innumerables, y no creo que la encuentres sino en el remedio de la Creencia y su bálsamo curativo. Y has de saber que el camino más corto para alcanzar ese remedio es asomarse a las dos ventanas de “la incapacidad y la pobreza (la necesidad)” que se abren con el desgarramiento de la enfermedad material del velo de la inadvertencia y que son innatas en el ser humano y consecuentemente alcanzarás el conocimiento del poder del Poderoso, Dueño de majestad y Su misericordia que todo lo abarca.

En efecto el que no conoce a Allah lleva sobre su cabeza preocupaciones y pruebas en la medida de este mundo y lo que contiene, pero el que conoce a su Señor, su vida de este mundo se llena de luz y alegría inmaterial y siente con ello, debido a la fuerza de la Creencia-todo según su grado-efectivamente, que el dolor de las enfermedades materiales, puntuales, se derrite y se pulveriza bajo el aguacero de la alegría inmaterial y la cura dulce que proceden de la Creencia.

La novena medicina

¡Oh enfermo que cree en su Creador! En verdad la causa de dolerse de las enfermedades y el miedo y el espanto de ellas emana de que a menudo la enfermedad es un medio hacia la muerte y la extinción y por ser la muerte-con la mirada de la inadvertencia-terrible y temible externamente, pues en verdad las enfermedades que pueden ser un medio hacia ella provocan la inquietud y el desasosiego. Así pues has de saber:

Primeramente has de creer categóricamente que el plazo de la vida está determinado y no cambia y ha sucedido que aquéllos que lloraban ante los agonizantes en su enfermedad han muerto a pesar de que ellos gozaban de salud e integridad y en cambio se han curado aquéllos enfermos que estaban en estado de peligro y han vivido después de ello estando vivos y siendo proveídos.

En segundo lugar: En verdad la muerte no es temible en sí misma como nos parece en su forma externa y hemos demostrado en muchas epístolas de una manera categórica-sin dejar duda ni incertidumbre alguna- con las inspiraciones de la luz del Noble Corán:

Que la muerte para el creyente es una exención y una terminación de la fatiga del cometido de la vida y su dificultad.

Y es la liberación de la esclavitud que es enseñanza y adiestramiento en el ámbito de la prueba de este mundo.

Y es la puerta de unión para encontrarse con noventa y nueve de los amados y amigos íntimos que partieron al otro mundo.

Y es el medio para entrar en los campos de la patria verdadera y el lugar eterno para la felicidad perpetua.

Y es una llamada a trasladarse de la celda de este mundo a los huertos del Jardín y sus vergeles.

Hem Hâlık-ı Rahîm’inin fazlından kendi hizmetine mukabil ahz-ı ücret etmeye bir nöbettir.

Madem ölümün mahiyeti hakikat noktasında budur; ona dehşetli bakmak değil bilakis rahmet ve saadetin bir mukaddimesi nazarıyla bakmak gerektir. Hem ehlullahın bir kısmının ölümden korkmaları, ölümün dehşetinden değildir. Belki daha fazla hayır kazanacağım diye vazife-i hayatın idamesinden kazanacakları hayrat içindir.

Evet ehl-i iman için ölüm, rahmet kapısıdır. Ehl-i dalalet için zulümat-ı ebediye kuyusudur.

Onuncu Deva

Ey lüzumsuz merak eden hasta! Sen, hastalığın ağırlığından merak ediyorsun. O merakın, senin hastalığını ağırlaştırır. Hastalığın hafifleşmesini istersen merak etmemeye çalış. Yani hastalığın faydalarını, sevabını ve çabuk geçeceğini düşün, merakı kaldır, hastalığın kökünü kes.

Evet merak, hastalığı ikileştirir; maddî hastalığın altında merak ile manevî bir hastalığı kalbine verir; maddî hastalık ona dayanır, devam eder. Eğer teslimiyetle rıza ile hastalığın hikmetini düşünmekle o merak gitse, o maddî hastalığın mühim bir kökü kesilir, hafifleşir, kısmen gider. Hususan evhamla bir dirhem maddî hastalık, bazen merak vasıtasıyla on dirhem kadar büyür. Merak kesilmesiyle, o hastalığın onda dokuzu gider.

Merak, hastalığı ziyade ettiği gibi hikmet-i İlahiyeyi ittiham ve rahmet-i İlahiyeyi tenkit ve Hâlık-ı Rahîm’inden şekva hükmünde olduğu için aks-i maksadıyla tokat yer, hastalığını ziyadeleştirir. Evet, nasıl ki şükür nimeti ziyadeleştirir öyle de şekva; hastalığı, musibeti tezyid eder.

Hem merakın kendisi de bir hastalıktır. Onun ilacı, hastalığın hikmetini bilmektir. Madem hikmetini, faydasını bildin; o merhemi meraka sür, kurtul. “Âh!” yerine “Oh!” de “Vâ-esefâ!” yerine اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ söyle.

On Birinci Deva

Ey sabırsız hasta kardeş! Hastalık, hazır bir elemi sana vermekle beraber; evvelki hastalığından bugüne kadar o hastalığın zevalindeki bir lezzet-i maneviye ve sevabındaki bir lezzet-i ruhiye veriyor. Bugünden belki bu saatten sonraki zamanda hastalık yok, elbette yoktan elem yok; elem olmazsa teessür olamaz. Sen yanlış bir surette tevehhüm ettiğin için sabırsızlık geliyor.

Çünkü bugünden evvel bütün hastalık zamanının maddîsi gitmekle elemi de beraber gitmiş; kendindeki sevabı ve zevalindeki lezzet kalmış. Sana kâr ve sürur vermek lâzım gelirken, onları düşünüp müteellim olmak ve sabırsızlık etmek divaneliktir. Gelecek günler daha gelmemişler. Onları şimdiden düşünüp yok bir günde, yok olan bir hastalıktan, yok olan bir elemden tevehhüm ile düşünüp müteellim olmak, sabırsızlık göstermekle üç mertebe yok yoğa vücud rengi vermek, divanelik değil de nedir?

Madem bu saatten evvelki hastalık zamanları ise sürur veriyor. Ve madem yine bu saatten sonraki zaman ma’dum, hastalık ma’dum, elem ma’dumdur. Sen, Cenab-ı Hakk’ın sana verdiği bütün sabır kuvvetini böyle sağa sola dağıtma; bu saatteki eleme karşı tahşid et “Yâ Sabûr!” de, dayan.

On İkinci Deva

Ey hastalık sebebiyle ibadet ve evradından mahrum kalan ve o mahrumiyetten teessüf eden hasta! Bil ki hadîsçe sabittir ki müttaki bir mü’min, hastalık sebebiyle yapamadığı daimî virdinin sevabını, hastalık zamanında yine kazanır. Farzı, mümkün olduğu kadar yerine getiren bir hasta, sabır ve tevekkül ile ve farzlarını yerine getirmekle o ağır hastalık zamanında sair sünnetlerin yerini hem hâlis bir surette, hastalık tutar.

Hem hastalık insandaki aczini, zaafını ihsas eder. O aczin lisanıyla ve zaafın diliyle halen ve kālen bir dua ettirir. Cenab-ı Hak, insana hadsiz bir acz ve nihayetsiz bir zaaf vermiş tâ ki daimî bir surette dergâh-ı İlahiyeye iltica edip niyaz etsin, dua etsin.

قُل۟ مَا يَع۟بَؤُا بِكُم۟ رَبّٖى لَو۟لَا دُعَٓاؤُكُم۟ yani “Eğer duanız olmazsa ne ehemmiyetiniz var?” âyetin sırrıyla insanın hikmet-i hilkati ve sebeb-i kıymeti olan samimi dua ve niyazın bir sebebi hastalık olduğundan, bu nokta-i nazardan şekva değil, Allah’a şükretmek ve hastalığın açtığı dua musluğunu, âfiyeti kesbetmekle kapamamak gerektir.

On Üçüncü Deva

Ey hastalıktan şekva eden bîçare adam! Hastalık bazılara ehemmiyetli bir definedir, gayet kıymettar bir hediye-i İlahiyedir. Her hasta, kendi hastalığını o neviden tasavvur edebilir.

Madem ecel vakti muayyen değil; Cenab-ı Hak, insanı yeis-i mutlak ve gaflet-i mutlaktan kurtarmak için havf ve reca ortasında ve hem dünya ve hem âhireti muhafaza etmek noktasında tutmak için hikmetiyle eceli gizlemiş. Madem her vakit ecel gelebilir, eğer insanı gaflet içinde yakalasa ebedî hayatına çok zarar verebilir. Hastalık gafleti dağıtır, âhireti düşündürür, ölümü tahattur ettirir, öylece hazırlanır. Bazı öyle bir kazancı olur ki yirmi senede kazanamadığı bir mertebeyi yirmi günde kazanıyor.

Ezcümle: Arkadaşlarımızdan –Allah rahmet etsin– iki genç vardı. Biri İlamalı Sabri, diğeri İslâmköylü Vezirzade Mustafa. Bu iki zat, talebelerim içinde kalemsiz oldukları halde, samimiyette ve iman hizmetinde en ileri safta olduklarını hayretle görüyordum. Hikmetini bilmedim. Vefatlarından sonra anladım ki her ikisinde de ehemmiyetli bir hastalık vardı. O hastalık irşadıyla, sair gafil ve feraizi terk eden gençlere bedel, en mühim bir takva ve en kıymettar bir hizmette ve âhirete nâfi’ bir vaziyette bulundular. İnşâallah iki senelik hastalık zahmeti, milyonlar sene hayat-ı ebediyenin saadetine medar oldu. Ben onların sıhhati için bazı ettiğim duayı, şimdi anlıyorum dünya itibarıyla beddua olmuş. İnşâallah o duam, sıhhat-i uhreviye için kabul olunmuştur.

İşte bu iki zat, benim itikadımca, on senelik bir takva ile elde edilecek bir kazanç kadar bir kâr buldular. Eğer ikisi, bir kısım gençler gibi sıhhat ve gençliğine güvenip gaflet ve sefahete atılsaydılar, ölüm de onları tarassud edip tam günahlarının pislikleri içinde yakalasaydı o nurlar definesi yerine, kabirlerini akrepler ve yılanlar yuvası yapacaklardı.

Madem hastalıkların böyle menfaati var, ondan şekva değil; tevekkül, sabır ile belki şükredip rahmet-i İlahiyeye itimat etmektir.

On Dördüncü Deva

Ey gözüne perde gelen hasta! Eğer ehl-i imanın gözüne gelen perdenin altında nasıl bir nur ve manevî bir göz olduğunu bilsen “Yüz bin şükür Rabb-i Rahîm’ime!” dersin. Bu merhemi izah için bir hâdise söyleyeceğim. Şöyle ki:

Bana sekiz sene kemal-i sadakatle hiç gücendirmeden hizmet eden Barlalı Süleyman’ın halasının, bir vakit gözü kapandı. O saliha kadın, bana karşı haddimden yüz derece fazla hüsn-ü zan ederek “Gözümün açılması için dua et.” diyerek, cami kapısında beni yakaladı. Ben de o mübarek ve meczube kadının salahatini duama şefaatçi yapıp “Yâ Rabbî, onun salahati hürmetine onun gözünü aç.” diye yalvardım. İkinci gün Burdurlu bir göz hekimi geldi, gözünü açtı. Kırk gün sonra yine gözü kapandı. Ben çok müteessir oldum, çok dua ettim. İnşâallah o dua, âhireti için kabul olmuştur. Yoksa benim o duam, onun hakkında gayet yanlış bir beddua olurdu. Çünkü eceli kırk gün kalmıştı. Kırk gün sonra –Allah rahmet etsin– vefat eyledi.

İşte o merhume, kırk gün Barla’nın hazînane bağlarına rikkatli ihtiyarlık gözüyle bakmasına bedel; kabrinde, cennet bağlarını kırk bin günlerde seyredeceğini kazandı. Çünkü imanı kuvvetli, salahati şiddetli idi.

Evet bir mü’min, gözüne perde çekilse ve gözü kapalı kabre girse, derecesine göre, ehl-i kuburdan çok ziyade o âlem-i nuru temaşa edebilir. Bu dünyada nasıl çok şeyleri biz görüyoruz, kör olan mü’minler görmüyorlar. Kabirde o körler, iman ile gitmiş ise o derece ehl-i kuburdan ziyade görür. En uzak gösteren dürbünlerle bakar nevinde, kabrinde derecesine göre cennet bağlarını sinema gibi görüp temaşa ederler.

İşte böyle gayet nurlu ve toprak altında iken göklerin üstündeki cenneti görecek ve seyredecek bir gözü, bu gözündeki perde altında şükür ile sabır ile bulabilirsin. İşte o perdeyi senin gözünden kaldıracak, o gözle seni baktıracak göz hekimi, Kur’an-ı Hakîm’dir.

On Beşinci Deva

Ey âh ü enîn eden hasta! Hastalığın suretine bakıp âh eyleme! Manasına bak oh de! Eğer hastalığın manası güzel bir şey olmasa idi, Hâlık-ı Rahîm en sevdiği ibadına hastalıkları vermezdi. Halbuki hadîs-i sahihte vardır ki اَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً اَل۟اَن۟بِيَاءُ ثُمَّ ال۟اَو۟لِيَاءُ اَل۟اَم۟ثَلُ فَال۟اَم۟ثَلُ – اَو۟ كَمَا قَالَ – yani “En ziyade musibet ve meşakkate giriftar olanlar, insanların en iyisi, en kâmilleridirler.” Başta Hazret-i Eyyüb aleyhisselâm, enbiyalar sonra evliyalar ve sonra ehl-i salahat çektikleri hastalıklara birer ibadet-i hâlisa, birer hediye-i Rahmaniye nazarıyla bakmışlar; sabır içinde şükretmişler. Hâlık-ı Rahîm’in rahmetinden gelen bir ameliyat-ı cerrahiye nevinden görmüşler.

Sen ey âh u fîzar eden hasta! Bu nurani kafileye iltihak etmek istersen sabır içinde şükret. Yoksa şekva etsen onlar seni kafilelerine almayacaklar. Ehl-i gafletin çukurlarına düşersin! Karanlıklı bir yolda gideceksin.

Evet, hastalıkların bir kısmı var ki eğer ölümle neticelense manevî şehit hükmünde şehadet gibi bir velayet derecesine sebebiyet verir. Ezcümle: Çocuk doğurmaktan gelen hastalıklar (Hâşiye) ve karın sancısıyla, gark ve hark ve taun ile vefat eden, şehid-i manevî olduğu gibi çok mübarek hastalıklar var ki velayet derecesini ölümle kazandırır.

Hem hastalık, dünya aşkını ve alâkasını hafifleştirdiğinden vefat ile dünyadan, ehl-i dünya için gayet elîm ve acı olan müfarakatı tahfif eder; bazen de sevdirir.

On Altıncı Deva

Ey sıkıntıdan şekva eden hasta! Hastalık, hayat-ı içtimaiye-i insaniyede en mühim ve gayet güzel olan hürmet ve merhameti telkin eder. Çünkü insanı vahşete ve merhametsizliğe sevk eden istiğnadan kurtarıyor.

Çünkü اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى ۝ اَن۟ رَاٰهُ اس۟تَغ۟نٰى sırrıyla, sıhhat ve âfiyetten gelen istiğnada bulunan bir nefs-i emmare, şâyan-ı hürmet çok uhuvvetlere karşı hürmeti hissetmez. Ve şâyan-ı merhamet ve şefkat olan musibetzedelere ve hastalıklılara merhameti duymaz.

Ne vakit hasta olsa o hastalıkta aczini ve fakrını anlar, lâyık-ı hürmet olan ihvanlarına ihtiram eder. Ziyaretine gelen veya ona yardım eden mü’min kardeşlerine karşı hürmeti hisseder. Ve rikkat-i cinsiyeden gelen şefkat-i insaniye ve en mühim bir haslet-i İslâmiye olan musibetzedelere karşı merhameti hissedip, onları nefsine kıyas ederek, onlara tam manasıyla acır, şefkat eder, elinden gelse muavenet eder, hiç olmazsa dua eder, hiç olmazsa şer’an sünnet olan keyfini sormak için ziyaretine gider, sevap kazanır.

On Yedinci Deva

Ey hastalık vasıtasıyla hayrat yapamamaktan şekva eden hasta! Şükret, hayratın en hâlisinin kapısını sana açan, hastalıktır. Hastalık mütemadiyen hastaya ve lillah için hastaya bakıcılara sevap kazandırmakla beraber, duanın makbuliyetine en mühim bir vesiledir.

Evet, hastalara bakmak ehl-i iman için mühim sevabı vardır. Hastaların keyfini sormak fakat hastayı sıkmamak şartıyla ziyaret etmek, sünnet-i seniyedir; keffaretü’z-zünub olur. Hadîste vardır ki: “Hastaların duasını alınız, onların duası makbuldür.” Bâhusus hasta, akrabadan olsa hususan peder ve valide olsa onlara hizmet mühim bir ibadettir, mühim bir sevaptır. Hastaların kalbini hoşnut etmek, teselli vermek, mühim bir sadaka hükmüne geçer.

Bahtiyardır o evlat ki peder ve validesinin hastalık zamanında, onların seriü’t-teessür olan kalplerini memnun edip hayır dualarını alır. Evet, hayat-ı içtimaiyede en muhterem bir hakikat olan peder ve validesinin şefkatlerine mukabil, hastalıkları zamanında kemal-i hürmet ve şefkat-i ferzendane ile mukabele eden o iyi evladın vaziyetini ve insaniyetin ulviyetini gösteren o vefadar levhaya karşı, hattâ melâikeler dahi “Mâşâallah, bârekellah” deyip alkışlıyorlar.

Evet hastalık zamanında, hastalık elemini hiçe indirecek gayet hoş ve ferahlı, etrafında tezahür eden şefkatlerden ve acımak ve merhametlerden gelen lezzetler var.

Hastanın duasının makbuliyeti, ehemmiyetli bir meseledir. Ben otuz kırk seneden beri, bendeki kulunç denilen bir hastalıktan şifa için dua ederdim. Ben anladım ki hastalık dua için verilmiş. Dua ile duayı, yani dua kendi kendini kaldırmadığından anladım ki duanın neticesi uhrevîdir (Hâşiye) kendisi de bir nevi ibadettir ve hastalık ile aczini anlayıp dergâh-ı İlahiyeye iltica eder. Onun için otuz senedir şifa duasını ettiğim halde, duam zâhirî kabul olmadığından duayı terk etmek kalbime gelmedi.

Zira hastalık, duanın vaktidir; şifa, duanın neticesi değil. Belki Cenab-ı Hakîm-i Rahîm şifa verse fazlından verir.

Hem dua, istediğimiz tarzda kabul olmazsa makbul olmadı denilmez. Hâlık-ı Hakîm daha iyi biliyor, menfaatimize hayırlı ne ise onu verir. Bazen dünyaya ait dualarımızı, menfaatimiz için âhiretimize çevirir, öyle kabul eder. Her ne ise…

Hastalık sırrıyla hulusiyet kazanan, hususan zaaf ve aczden ve tezellül ve ihtiyaçtan gelen bir dua, kabule çok yakındır. Hastalık böyle hâlis bir duanın medarıdır. Hem dindar olan hasta hem hastaya bakan mü’minler de bu duadan istifade etmelidirler.

On Sekizinci Deva

Ey şükrü bırakıp şekvaya giren hasta! Şekva, bir haktan gelir. Senin bir hakkın zayi olmamış ki şekva ediyorsun. Belki senin üstünde hak olan çok şükürler var, yapmadın. Cenab-ı Hakk’ın hakkını vermeden haksız bir surette hak istiyorsun gibi şekva ediyorsun. Sen, kendinden yukarı mertebelerdeki sıhhatli olanlara bakıp şekva edemezsin. Belki sen, kendinden sıhhat noktasında aşağı derecelerde bulunan bîçare hastalara bakıp şükretmekle mükellefsin. Senin elin kırık ise kesilmiş ellere bak! Bir gözün yoksa iki gözü de olmayan âmâlara bak! Allah’a şükret.

Evet, nimette kendinden yukarıya bakıp şekva etmeye hiç kimsenin hakkı yoktur. Ve musibette herkesin hakkı, kendinden musibet noktasında daha yukarı olanlara bakmaktır ki şükretsin. Bu sır bazı risalelerde bir temsil ile izah edilmiş. İcmali şudur ki:

Bir zat, bir bîçareyi, bir minarenin başına çıkarıyor. Minarenin her basamağında ayrı ayrı birer ihsan, birer hediye veriyor. Tam minarenin başında da en büyük bir hediyeyi veriyor. O mütenevvi hediyelere karşı ondan teşekkür ve minnettarlık istediği halde; o hırçın adam, bütün o basamaklarda gördüğü hediyeleri unutup veyahut hiçe sayıp şükretmeyerek yukarıya bakar. Keşke bu minare daha uzun olsaydı, daha yukarıya çıksaydım; ne için o dağ gibi veyahut öteki minare gibi çok yüksek değil deyip şekvaya başlarsa ne kadar bir küfran-ı nimettir, bir haksızlıktır.

Öyle de bir insan hiçlikten vücuda gelip, taş olmayarak, ağaç olmayıp, hayvan kalmayarak, insan olup, Müslüman olarak, çok zaman sıhhat ve âfiyet görüp, yüksek bir derece-i nimet kazandığı halde, bazı arızalarla, sıhhat ve âfiyet gibi bazı nimetlere lâyık olmadığı veya sû-i ihtiyarıyla veya sû-i istimaliyle elinden kaçırdığı veyahut eli yetişmediği için şekva etmek, sabırsızlık göstermek “Aman ne yaptım, böyle başıma geldi?” diye rububiyet-i İlahiyeyi tenkit etmek gibi bir halet; maddî hastalıktan daha musibetli, manevî bir hastalıktır. Kırılmış el ile dövüşmek gibi şikâyetiyle hastalığını ziyadeleştirir.

Âkıl odur ki لِكُلِّ مُصٖيبَةٍ اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ sırrıyla teslim olup sabretsin; tâ o hastalık, vazifesini bitirsin gitsin.

On Dokuzuncu Deva

Cemil-i Zülcelal’in bütün isimleri esmaü’l-hüsna tabir-i Samedanîsiyle gösteriyor ki güzeldirler. Mevcudat içinde en latîf, en güzel, en câmi’ âyine-i samediyet de hayattır. Güzelin âyinesi güzeldir. Güzelin mehasinlerini gösteren âyine güzelleşir. O âyinenin başına o güzelden ne gelse, güzel olduğu gibi; hayatın başına dahi ne gelse, hakikat noktasında güzeldir. Çünkü güzel olan o esmaü’l-hüsnanın güzel nakışlarını gösterir.

Hayat, daima sıhhat ve âfiyette yeknesak gitse, nâkıs bir âyine olur. Belki bir cihette adem ve yokluğu ve hiçliği ihsas edip sıkıntı verir. Hayatın kıymetini tenzil eder. Ömrün lezzetini sıkıntıya kalbeder. Çabuk vaktimi geçireceğim diye sıkıntıdan ya sefahete ya eğlenceye atılır. Hapis müddeti gibi kıymettar ömrüne adâvet edip, çabuk öldürüp geçirmek istiyor.

Fakat tahavvülde ve harekette ve ayrı ayrı tavırlar içinde yuvarlanmakta olan bir hayat, kıymetini ihsas ediyor, ömrün ehemmiyetini ve lezzetini bildiriyor. Meşakkatte ve musibette dahi olsa ömrün geçmesini istemiyor. “Aman güneş batmadı, ya gece bitmedi.” diye sıkıntısından of! of! etmiyor.

Evet gayet zengin ve işsiz, istirahat döşeğinde her şeyi mükemmel bir efendiden sor “Ne haldesin?” Elbette “Aman vakit geçmiyor, gel bir şeşbeş oynayalım.” veyahut “Vakti geçirmek için bir eğlence bulalım.” gibi müteellimane sözleri ondan işiteceksin veyahut tûl-i emelden gelen “Bu şeyim eksik, keşke şu işi yapsaydım.” gibi şekvaları işiteceksin.

Sen bir musibetzede veya işçi ve meşakkatli bir halde olan bir fakirden sor “Ne haldesin?” Aklı başında ise diyecek ki “Şükürler olsun Rabb’ime, iyiyim, çalışıyorum. Keşke çabuk güneş gitmeseydi, bu işi de bitirseydim. Vakit çabuk geçiyor, ömür durmuyor gidiyor. Vakıâ zahmet çekiyorum fakat bu da geçer, her şey böyle çabuk geçiyor.” diye manen ömür ne kadar kıymettar olduğunu, geçmesindeki teessüfle bildiriyor.

Demek, meşakkat ve çalışmakla, ömrün lezzetini ve hayatın kıymetini anlıyor. İstirahat ve sıhhat ise ömrü acılaştırıyor ki geçmesini arzu ediyor.

Ey hasta kardeş! Bil ki başka risalelerde tafsilatıyla kat’î bir surette ispat edildiği gibi; musibetlerin, şerlerin, hattâ günahların aslı ve mâyesi ademdir. Adem ise şerdir, karanlıktır. Yeknesak istirahat, sükût, sükûnet, tevakkuf gibi haletler ademe, hiçliğe yakınlığı içindir ki ademdeki karanlığı ihsas edip sıkıntı veriyor. Hareket ve tahavvül ise vücuddur, vücudu ihsas eder. Vücud ise hâlis hayırdır, nurdur.

Madem hakikat budur; sendeki hastalık, kıymettar hayatı safileştirmek, kuvvetleştirmek, terakki ettirmek ve vücudundaki sair cihazat-ı insaniyeyi o hastalıklı uzvun etrafına muavenettarane müteveccih etmek ve Sâni’-i Hakîm’in ayrı ayrı isimlerinin nakışlarını göstermek gibi çok vazifeler için o hastalık senin vücuduna misafir olarak gönderilmiştir. İnşâallah çabuk vazifesini bitirir gider. Ve âfiyete der ki sen gel, benim yerimde daimî kal, vazifeni gör, bu hane senindir, âfiyetle kal.

Yirminci Deva

Ey derdine derman arayan hasta! Hastalık iki kısımdır. Bir kısmı hakiki, bir kısmı vehmîdir. Hakiki kısmı ise Şâfî-i Hakîm-i Zülcelal, küre-i arz olan eczahane-i kübrasında, her derde bir deva istif etmiş. O devalar ise dertleri isterler. Her derde bir derman halk etmiştir. Tedavi için ilaçları almak, istimal etmek meşrudur. Fakat tesiri ve şifayı, Ce­nab-ı Hak’tan bilmek gerektir. Dermanı o verdiği gibi şifayı da o veriyor.

Hâzık mütedeyyin hekimlerin tavsiyelerini tutmak, ehemmiyetli bir ilaçtır. Çünkü ekser hastalıklar sû-i istimalattan, perhizsizlikten ve israftan ve hatîattan ve sefahetten ve dikkatsizlikten geliyor. Mütedeyyin hekim, elbette meşru bir dairede nasihat eder ve vesayada bulunur. Sû-i istimalattan, israfattan men’eder, teselli verir. Hasta o vesaya ve o teselliye itimat edip hastalığı hafifleşir, sıkıntı yerinde bir ferahlık verir.

Amma vehmî hastalık kısmı ise onun en müessir ilacı, ehemmiyet vermemektir. Ehemmiyet verdikçe o büyür, şişer. Ehemmiyet vermezse küçülür, dağılır. Nasıl ki arılara iliştikçe insanın başına üşüşürler, aldırmazsan dağılır. Hem karanlıkta gözüne sallanan bir ipten gelen bir hayale ehemmiyet verdikçe büyür. Hattâ bazen onu divane gibi kaçırır. Ehemmiyet vermezse âdi bir ipin yılan olmadığını görür, başındaki telaşına güler.

Bu vehmî hastalık çok devam etse hakikate inkılab eder. Vehham ve asabî insanlarda fena bir hastalıktır. Habbeyi kubbe yapar; kuvve-i maneviyesi kırılır. Hususan merhametsiz yarım hekimlere veyahut insafsız doktorlara rast gelse, evhamını daha ziyade tahrik eder. Zengin ise malı gider, yoksa ya aklı gider veya sıhhati gider.

Yirmi Birinci Deva

Ey hasta kardeş! Senin hastalığında maddî elem var fakat o maddî elemin tesirini izale edecek ehemmiyetli bir manevî lezzet seni ihata ediyor. Çünkü peder ve validen ve akraban varsa, çoktan beri unuttuğun gayet lezzetli o eski şefkatleri senin etrafında yeniden uyanıp çocukluk zamanında gördüğün o şirin nazarları yine görmekle beraber; çok gizli perdeli kalan etrafındaki dostluklar, hastalığın cazibesiyle yine sana karşı muhabbettarane baktıklarından elbette onlara karşı senin bu maddî elemin pek ucuz düşer.

Hem sen müftehirane hizmet ettiğin ve iltifatlarını kazanmasına çalıştığın zatlar, hastalığın hükmüyle sana merhametkârane hizmetkârlık ettiklerinden, efendilerine efendi oldun. Hem insanlardaki rikkat-i cinsiyeyi ve şefkat-i neviyeyi kendine celbettiğinden, hiçten çok yardımcı ahbap ve şefkatli dost buldun. Hem çok meşakkatli hizmetlerden paydos emrini yine hastalıktan aldın, istirahat ediyorsun.

Elbette senin cüz’î elemin, bu manevî lezzetlere karşı seni şekvaya değil, teşekküre sevk etmelidir.

Yirmi İkinci Deva

Ey nüzul gibi ağır hastalıklara müptela olan kardeş! Evvela sana müjde ediyorum ki mü’min için nüzul mübarek sayılıyor. Bunu çoktan ehl-i velayetten işitiyordum. Sırrını bilmezdim. Bir sırrı şöyle kalbime geliyor ki:

Ehlullah, Cenab-ı Hakk’a vâsıl olmak ve dünyanın azîm manevî tehlikelerinden kurtulmak ve saadet-i ebediyeyi temin etmek için iki esası ihtiyaren takip etmişler:

Birisi: Rabıta-i mevttir. Yani dünya fâni olduğu gibi kendisi de içinde vazifedar fâni bir misafir olduğunu düşünmekle, hayat-ı ebediyesine o suretle çalışmışlar.

İkincisi: Nefs-i emmarenin ve kör hissiyatın tehlikelerinden kurtulmak için çileler ile riyazetlerle nefs-i emmarenin öldürülmesine çalışmışlar.

Sizler ey yarı vücudunun sıhhatini kaybeden kardeş! Sen ihtiyarsız kısa ve kolay ve sebeb-i saadet olan iki esas sana verilmiş ki daima senin vücudunun vaziyeti, dünyanın zevalini ve insanın fâni olduğunu ihtar ediyor. Daha dünya seni boğamıyor, gaflet senin gözünü kapayamıyor. Ve yarım insan vaziyetinde bir zata, nefs-i emmare elbette hevesat-ı rezile ile ve nefsanî müştehiyat ile onu aldatamaz, çabuk o nefsin belasından kurtulur.

İşte mü’min sırr-ı iman ile ve teslimiyet ve tevekkül ile o ağır nüzul gibi hastalıktan az bir zamanda, ehl-i velayetin çileleri gibi istifade edebilir. O vakit o ağır hastalık çok ucuz düşer.

Yirmi Üçüncü Deva

Ey kimsesiz, garib, bîçare hasta! Hastalığınla beraber kimsesizlik ve gurbet, sana karşı en katı kalpleri rikkate getirirse ve nazar-ı şefkati celbederse; acaba Kur’an’ın bütün surelerinin başlarında kendini Rahmanu’r-Rahîm sıfatıyla bize takdim eden ve bir lem’a-i şefkatiyle umum yavrulara karşı umum valideleri, o hârika şefkatiyle terbiye ettiren ve her baharda bir cilve-i rahmetiyle zemin yüzünü nimetlerle dolduran ve ebedî bir hayattaki cennet, bütün mehasiniyle bir cilve-i rahmeti olan senin Hâlık-ı Rahîm’ine iman ile intisabın ve onu tanıyıp hastalığın lisan-ı acziyle niyazın, elbette senin bu gurbetteki kimsesizlik hastalığın, her şeye bedel onun nazar-ı rahmetini sana celbeder. Madem o var, sana bakar, sana her şey var. Asıl gurbette, kimsesizlikte kalan odur ki iman ve teslimiyetle ona intisap etmesin veya intisabına ehemmiyet vermesin.

Yirmi Dördüncü Deva

Ey masum hasta çocuklara ve masum çocuklar hükmünde olan ihtiyarlara hizmet eden hasta bakıcılar! Sizin önünüzde mühim bir ticaret-i uhreviye var. Şevk ve gayret ile o ticareti kazanınız.

Masum çocukların hastalıklarını, o nazik vücudlara bir idman, bir riyazet ve ileride dünyanın dağdağalarına mukavemet verdirmek için bir şırınga ve bir terbiye-i Rabbaniye gibi çocuğun hayat-ı dünyeviyesine ait çok hikmetlerle beraber ve hayat-ı ruhiyesine ve tasaffi-i hayatına medar olacak büyüklerdeki keffaretü’z-zünub yerine, manevî ve ileride veyahut âhirette terakkiyat-ı maneviyesine medar şırıngalar nevindeki hastalıklardan gelen sevap, peder ve validelerinin defter-i a’maline, bilhassa sırr-ı şefkatle çocuğun sıhhatini kendi sıhhatine tercih eden validesinin sahife-i hasenatına girdiği, ehl-i hakikatçe sabittir.

İhtiyarlara bakmak ise hem azîm sevap almakla beraber, o ihtiyarların ve bilhassa peder ve valide ise dualarını almak ve kalplerini hoşnut etmek ve vefakârane hizmet etmek hem bu dünyadaki saadete hem âhiretin saadetine medar olduğu rivayat-ı sahiha ile ve çok vukuat-ı tarihiye ile sabittir. İhtiyar peder ve validesine tam itaat eden bahtiyar bir veled, evladından aynı vaziyeti gördüğü gibi; bedbaht bir veled eğer ebeveynini rencide etse azab-ı uhrevîden başka, dünyada çok felaketlerle cezasını gördüğü, çok vukuatla sabittir.

Evet ihtiyarlara, masumlara, yalnız akrabasına bakmak değil belki ehl-i iman (madem sırr-ı imanla uhuvvet-i hakikiye var) onlara rast gelse, muhterem hasta ihtiyar ona muhtaç olsa ruh u canla ona hizmet etmek İslâmiyet’in muktezasıdır.

Yirmi Beşinci Deva

Ey hasta kardeşler! Siz gayet nâfi’ ve her derde deva ve hakiki lezzetli kudsî bir tiryak isterseniz imanınızı inkişaf ettiriniz. Yani tövbe ve istiğfar ile ve namaz ve ubudiyetle, o tiryak-ı kudsî olan imanı ve imandan gelen ilacı istimal ediniz.

Evet, dünyaya muhabbet ve alâka yüzünden güya âdeta ehl-i gafletin dünya gibi büyük, hasta, manevî bir vücudu vardır. İman ise o dünya gibi zeval ve firak darbelerine, yara ve bere içinde olan o manevî vücuduna birden şifa verip, yaralardan kurtarıp, hakiki şifa verdiğini pek çok risalelerde kat’î ispat etmişiz. Başınızı ağrıtmamak için kısa kesiyorum.

İman ilacı ise feraizi mümkün oldukça yerine getirmekle tesirini gösteriyor. Gaflet ve sefahet ve hevesat-ı nefsaniye ve lehviyat-ı gayr-ı meşrua, o tiryakın tesirini men’eder. Hastalık madem gafleti kaldırıyor, iştihayı kesiyor, gayr-ı meşru keyiflere gitmeye mani oluyor; ondan istifade ediniz. Hakiki imanın kudsî ilaçlarından ve nurlarından tövbe ve istiğfar ile dua ve niyaz ile istimal ediniz.

Cenab-ı Hak sizlere şifa versin, hastalıklarınızı keffaretü’z-zünub yapsın, âmin âmin âmin!

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ طِبِّ ال۟قُلُوبِ وَ دَوَائِهَا وَ عَافِيَةِ ال۟اَب۟دَانِ وَ شِفَائِهَا وَ نُورِ ال۟اَب۟صَارِ وَ ضِيَائِهَا وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ سَلِّم۟

وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ

Meali: “Bu kitap her derde dermandır.”

Tevafukat-ı latîfedendir ki Re’fet Bey’in birinci tesvidden gayet süratle yazdığı nüsha ile beraber, Hüsrev’in yazdığı diğer bir nüshada, ihtiyarsız hiç düşünmeden satır başlarında gelen elifleri saydık; aynen bu وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ cümlesine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Hem bu risalenin müellifinin Said ismine, bir tek fark ile yine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Yalnız risalenin unvanına ait yazıdaki bir elif hesaba dâhil edilmemiştir.

Cây-ı hayrettir ki Süleyman Rüşdü’nün yazdığı nüsha, hiç elif hatıra gelmeden ve düşünmeden, yüz on dört elif, yüz on dört şifa-yı kudsiyeyi tazammun eden yüz on dört suver-i Kur’aniyenin adedine tevafukla beraber وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ şeddeli lâm bir sayılmak cihetiyle yüz on dört harfine tam tamına tevafuk ediyor.

Yirmi Beşinci Lem’a’nın Zeyli

On Yedinci Mektup olup Mektubat mecmuasına idhal edildiğinden buraya dercedilmedi.

---

Yirmi Dördüncü Lem'a ⇐ Lem'alar | ⇒ Yirmi Altıncı Lem'a

---