Πρόλογος
Είναι ο «Πρόλογος» που έχει γράψει ένας σπουδαίος επιστήμονας λόγιος, ο οποίος ζει στην Φωτισμένη Μαντίνα (Medine-i Munevvere), για την βιογραφία του εξοχότατου Μπεντιουζζαμάν.
Είχα πει στον πρόλογο που είχα γράψει για τη βιογραφία του σπουδαίου Ικμπάλ (Iqbal) το εξής: «Όταν κάποιος διαβάζει τις βιογραφίες μεγάλων ανθρώπων και αφηγούνται οι δοξασμένες ιστορίες και αναμνήσεις τους, ο άνθρωπος αισθάνεται σαν να εισέρχεται σε έναν άλλο κόσμο. Η ιερή φλόγα των πανάγαθων αισθημάτων αγάπης καίνε την ψυχή του, και τον περιτυλίγει η θεία ευλογία. Η ιστορία καταγραφεί τέτοιους μεγάλους ανθρώπους που πολλοί μεγάλοι γίνονται ανεπαίσθητοι σε σύγκριση με αυτούς.
Όταν μνημονεύονται οι άντρες που δόξασαν την ιστορία,
Ανυψώνεται η ψυχή, από τη γη στους ευρύτατους κόσμους.
Η χαρμοσύνη χιλίων ευωδιών τυλίγουν την ψυχή από βαθιά,
Λες και έχει βαδίσει από τους ροδόκηπους, τους παραδείσιους.
Έχω βιώσει αυτή τη βαθύτατη πραγματικότητα με όλη της τη μεγαλειότητα και λαμπρότητα καθώς έγραφα αυτόν τον «Πρόλογο». Διότι, το έργο αυτό το οποίο παρουσιάζουμε με βαθύτατη ειλικρίνεια και οικειότητα στους αξιότιμους και σεβασμιότατους αναγνώστες μας, ανήκει στο μεγάλο ουστάντ (δάσκαλο) και κατακτητή των καρδιών Μπεντιουζζαμάν Σαῒντ Νουρσί «Bediüzzaman Said Nursi», του οποίου κάθε στιγμή του σχεδόν ενός αιώνος εύφορου και μακροχρόνιου βίου του, παρουσιάζει χιλιάδες θαυμάσια γεγονότα· ανήκει επίσης στη Συλλογή του Ρισαλέ-ι Νουρ το οποίο αποτελείται από εκατόν τριάντα τμήματα, και τέλος στους μαθητές του, οι οποίοι συνεχίζουν να παρουσιάζουν πεντακάθαρα παραδείγματα ηθικής, αξιοπρέπειας, ειλικρίνειας, οικειότητας, πίστης και σοφίας σε όλες τις φάσεις της ζωής, που ενδιαφέρουν όχι μόνο μία χώρα, αλλά όλη την ανθρωπότητα.
Η εισαγωγή ενός βιβλίου θεωρείται η σύνοψη του. Ωστόσο είναι δυνατόν το περιεχόμενο ενός τόσου σπουδαίου βιβλίου, να συμπεριληφθεί σε μερικές σελίδες μιας εισαγωγής; Ενός βιβλίου που το καθένα από τα θέματα του είναι τόσο βαθιονόητα και πυκνά ώστε ούτε ένα μεμονωμένο βιβλίο δεν επαρκή γι’ αυτό.
Δεν έχω μείνει ποτέ τόσο αδύναμος και αμήχανος σε κανένα από τα ποιήματα ή πεζογραφίες μου που ταπεινά έχω γράψει μέχρι σήμερα. Παρόλα αυτά, αυτοί οι οποίοι θα διαβάσουν αυτό το έργο με μια βαθύτατη ευχαρίστηση, με μια ιερή ευθυμία και με έναν πρόσχαρο ενθουσιασμό, έκπληκτοι θα δουν ότι: ο Μπεντιουζζαμάν είναι μια προσωπικότητα που από παιδική ηλικία, έχει βιώσει μια εξαιρετική ζωή και με τις θείες χάρες που έχει λάβει κατά τη διάρκειά της, είναι φανερό ότι είναι ένας ιδιαίτατος διανοούμενος και μια μοναδική, εκλεκτή προσωπικότητα.
Εγώ, έπειτα από μια λεπτομερή έρευνα και μελέτη αυτής της μεγάλης προσωπικότητας, των έργων του και των μαθητών του και βιώνοντας αισθηματικά, νοητικά και ψυχικά αυτόν τον κόσμο του φωτός, διαπίστωσα ότι το νόημα του στίχου ενός μεγάλου και παλαιού Άραβα ποιητή εκφράζει μια πολύ βαθιά πραγματικότητα: «Δεν είναι καθόλου δύσκολο για τον Αληθή και Δίκαιο Αλλάχ Cenâb-ı Hak να συγκεντρώσει όλο τον κόσμο σε μία προσωπικότητα».
* * *
Αυτοί οι οποίοι εμπνέονται και φωτίζονται από το μεγαλείο του σκοπού του, από την λαμπρότητα της τρίβου του και από τη δύναμη της πίστεως του, και καθηλώνονται στη γοητεία αυτού του πόλου, αυξάνονται καθημερινά.
Αυτό το απίστευτο γεγονός, καθώς εξοργίζει τους απαρνητές, κάθε άλλο, συνεχίζει να ευφραίνει και να ενθαρρύνει τους πιστούς.
Δείτε πώς ένας μεγάλος υπερασπιστής εκφράζει αυτό το θείο γεγονός το οποίο συνεχίζει να υπάρχει ολοζώντανο σαν ένας άρρηκτος πνευματικός δεσμός στα στέρνα των πιστών, με έναν τέτοιο τρόπο που φέρνει τις καρδιές σε μια έξαρση και ενθουσιασμό: «Η μεγαλύτερή μας παρηγοριά είναι ότι βλέπουμε το εύφορο ευλαβικό φώς του Μπεντιουζζαμάν να μεταδίδεται από καρδιά σε καρδιά σαν ένα μυστικό που υπερισχύει όλων των περιορισμών που στοχεύουν να την καταβάλλουν, μέσα σε αυτές τις ζοφερές μέρες που η χυδαία ανηθικότητα εξαπλώνεται σαν ένας θυελλώδης καταποντισμός που διαχέεται προς όλες τις κατευθύνσεις απειλώντας να καταπνίξει κάθε αρετή και ηθική. Οι νύχτες μας βυθίστηκαν στο απόλυτο σκοτάδι, και το πυκνό σκοτάδι της νύχτας προμηνύει την επικείμενη χαραυγή.»
Μάλιστα, αυτοί οι οποίοι διακρίνουν σε κάθε γωνιά της χώρας την επιρροή και την ευλογία αυτού του φωτός που διαδίδεται και επεκτείνεται σαν ένα μυστικό -υπερισχύοντας όλων των περιορισμών- και μεταφέρεται από καρδιά σε καρδιά, έκπληκτοι και σαστισμένοι άρχισαν να ρωτούν: «Ποιος είναι αυτός του οποίου η αίγλη έχει καλύψει όλη τη χώρα; Η ζωή, τα έργα, η σταδιοδρομία , η μεθοδολογία του ποιά είναι; Ποιός είναι η τρίβος που ακολουθεί; Είναι ένα πνευματικό τάγμα (tarikat); Είναι μια οργάνωση; Ή είναι κάποιος πολιτικός σχηματισμός;»
Όχι μόνο αυτό, αλλά αμέσως ακολούθησαν κυβερνητικές και δικαστικές πολύ σοβαρές διώξεις, βαριές ανακριτικές έρευνες και διεξάχθηκαν αλλεπάλληλα δικαστήρια. Ως αποτέλεσμα, όταν επαληθεύτηκε ότι, αυτό το ιερό φαινόμενο δεν είναι τίποτα παρά μόνο μια σύμπνοια πίστης και σοφίας καθιδρυμένη στη χώρα των καρδιών, η δικαιοσύνη αποφάνθηκε με έναν ευπρεπή θείο τρόπο ως εξής: Η απόφαση της αθώωσης του Μπεντιουζζαμάν Σαῒντ Νουρσί και όλων των αποσπασμάτων του Ρισαλέ-ι Νουρ ανακοινώθηκε επίσημα. Και έτσι πλέον κατέστη ολοφάνερο σαν τον ήλιο, ότι πάντοτε θα υπερισχύει η ψυχή στην ύλη, το δίκαιο στην αδικία, το φώς στο σκότος, η πίστη στην απιστία και αυτή η πραγματικότητα είναι ένας προ-αιώνιος και αιώνιος προεξέχον θείος κανόνας ο οποίος δεν αλλάζει.
Λένε ότι, το πραγματικό κριτήριο το οποίο δείχνει τον χαρακτήρα, τον ουσιαστικό σκοπό, την πιστότητα και την ειλικρίνεια ενός αναμορφωτή ο οποίος αναδύεται σε ένα οποιοδήποτε κλίμα, είναι ο διαφορισμός των μεταλλαγών που διαπιστώνονται στην προσωπική, κοινωνική, σωματική και πνευματική του ζωή, ενδιάμεσα στην πρώτη μέρα που ανακοινώνει τον αγώνα του και την ημέρα που ευδοκιμεί στον σκοπό του.
Για παράδειγμα, το εν λόγω άτομο, τις πρώτες ημέρες ήταν ένας ταπεινός, μεγάθυμος, μετριόφρον, σεμνός, με λίγα λόγια ένα πραγματικό υπόδειγμα ήθους και αρετής, μία εξαιρετικά τίμια και εκλεκτή προσωπικότητα. Για να δούμε όμως, έπειτα από την επίτευξη του αγώνα του και αφού κέρδισε τις καρδιές, τη συμπαράσταση και προσδοκίες των ανθρώπων, έχει καταφέρει άραγε να διατηρήσει την αρχική του αγαθότητα και υποδειγματικό ύφος; Ή μήπως, μέσα στον ενθουσιασμό του θριάμβου, όπως πάρα πολλοί υποτιθέμενοι μεγάλοι, δεν χώρεσε στους ουρανούς και στη γη λόγο υπερηφάνειας;
Αυτό λοιπόν είναι ο πιο ευκρινής καθρέπτης που θα κατοπτρίσει το πραγματικό πρόσωπο, το σκοπό, την ουσία και την ταυτότητα ενός ανθρώπου με αγώνα ή οποιοδήποτε είτε μεγάλου είτε μικρού στόχου.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, αυτοί οι οποίοι έχουν δώσει τα άριστα παραδείγματα υπερίσχυσης και ευδοκίμησης σε παρόμοιες τρομερές δοκιμασίες, αρχικά είναι όλοι οι απεσταλμένοι προφήτες και ιδίως ο άρχοντάς μας και ο Άρχοντας όλων των Προφητών, ο Μουχάμμεντ (Είθε Η ειρήνη και οι ευλογίες του Αλλάχ να είναι μαζί Του) , έπειτα οι χαλίφηδες του και οι ακόλουθοι (sahabe) του, και έπειτα όλοι οι μεγάλοι άνθρωποι οι οποίοι έχουν βαδίσει μέσω της φωτισμένης οδού που εκείνοι έχουν φωτίσει.
* * *
Με το εξής ένδοξο χαντίθ اَل۟عُلَمَاءُ وَرَثَةُ ال۟اَن۟بِيَاءِ δηλαδή, «Οι λόγιοι και σοφοί επιστήμονες, είναι κληρονόμοι των προφητών», ο Αγαπητός μας Προφήτης με μια θαυματουργή ευγλωττία μας δηλώνει ότι, το να είναι κάποιος ειδήμων ή λόγιος δεν είναι και τόσο εύκολο.
Διότι, εφόσον ένας λόγιος επιστήμονας, σοφός, είναι κληρονόμος των προφητών, τότε στο θέμα του δικαίου και της αλήθειας ενδείκνυται να ακολουθήσει και να τηρήσει ακριβώς τον ίδιο δρόμο που ακολούθησαν και αυτοί. Όσο και αν αυτός ο δρόμος είναι γεμάτος με βουνά, λίθους, λάσπη, χαλίκια, γκρεμούς και ακόμα χειρότερα, όπως καταδιώξεις, συλλήψεις, δικαστήρια, φυλακές, μπουντρούμια, εξορίες, απομονώσεις, δηλητηριάσεις, κρεμάλες και χιλιάδες άλλες τυραννίες και βασανιστήρια τα οποία αδυνατεί να καταδεχτεί ο νους και η λογική…
Να λοιπόν, ο Μπεντιουζζαμάν είναι ένας άνθρωπος ο οποίος, εδώ και πάνω από μισό αιώνα, έχει αποδείξει έμπρακτα με το βίο του ότι είναι ένας διανοούμενος, επιστήμων και κληρονόμος του προφήτη, ξεπερνώντας με ταχύτητα αστραπής χιλιάδες εμπόδια και δοκιμασίες που αντιμετώπισε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του καθώς βάδιζε αγέρωχος σε αυτό τον τραχύ δρόμο του ιερού του αγώνα.
Ανάμεσα από όλες τις επιστημονικές, ηθικές, λογοτεχνικές και πολλές άλλες αρετές και προσόντα που διαθέτει, αυτό που με έχει αφήσει έκπληκτο πάνω από όλα είναι αυτή η μεγαλύτερη από τα βουνά, βαθύτερη από τις θάλασσες και υψηλότερη και ευρύτερη από τους ουρανούς πίστη που διατηρεί.
Ω Κύριε(Rab )μου! Τι άφταστη πίστη είναι αυτή! Τι ατελείωτη, ανεξάντλητη υπομονή είναι αυτή! Τι ατσάλινη βούληση είναι αυτή! Παρ’ όλες αυτές τις καταπιέσεις, απειλές, αδικίες και τα βασανιστήρια που ανατριχιάζουν ακόμα και τις φαντασίες και τις μνήμες, τί αλύγιστο κεφάλι, τί άπαυτη φωνή, τί ακούραστη πνοή!
Κάποτε με μια βαθύτατη τερψίθυμη έμπνευση που είχα πάρει από τα ενθουσιώδη ποιήματα του σπουδαίου Iqbal, έγραψα το ποίημα με όνομα «Μουτζάχιτ» (Ευλαβής Μαχητής). Αυτοί οι οποίοι διάβασαν τους ακόλουθους στίχους ίσως μερικοί να θεωρούν ότι έχω συντάξει μια ποιητική ακρότητα. Ωστόσο, αυτοί οι οποίοι θα διαβάσουν αυτό το πανάξιο έργο με το οποίο και αισθάνομαι μεγάλη τιμή γράφοντας τον πρόλογο του, θα κατανοήσουν με έναν έντονο ενθουσιασμό και θαυμασμό το πόσο απίστευτοι, υπέροχοι δούλοι του Αλλάχ υπάρχουν· και όταν μια πίστη φτάσει στην ωριμότητα της, τί μπορεί να πραγματοποιήσει και τί θαύματα μπορεί να γεννήσει.
Εάν ένας ζήλος, εισέλθει σε μια καρδιά γεμάτη με πίστη,
Και ο άνθρωπος, φτάσει στο τελικό μυστήριο αυτής της πίστης,
Ακόμα και οι πιο μανιώδεις θάνατοι δεν μπορούν να τον αλυσοδέσουν…
Σαν ηφαίστειο ρέει με ορμή, δεν μπορούν να τον σταματήσουν…
Από τον Κύριο μου του παρέχεται η έμπνευση που δυναμώνει το ζήλο του,
Τον Προφήτη θεάται ίσως κάθε βράδυ στα όνειρα του.
Όλο φως είναι το μιχράμπ στην καρδιά του γεμάτη με πίστη,
Δεν μπορεί η γήινη πανσέληνος να είναι στους ορίζοντες του, το καντήλι.
Χιόνια, χειμώνες, δεν τον τρομάζουν, δεν το στεναχωρούν, δεν πονά,
Η εποχή της ζωής του, ένα καλοκαίρι, χλιαρό, με σκιά.
Τους κόσμους του Παραδείσου ατενίζει στη μάταιη τούτη γη,
Και να καταστραφεί από βάσανα όσο και οι οροσειρές, δε θα υποκύψει.
Και οι πιο απότομοι γκρεμοί κι αν τον περιτυλίξουν,
Η σελήνη να δύσει, ο ήλιος να σβήσει, και οι ορίζοντες να σκοτεινιάσουν,
Και οι ουρανοί να τσακιστούν, και πάλι από το δρόμο του δε θα το γυρίσουν,
Ο δαυλός της ψυχής του που καίει με πίστη, δε θα σβήσει!
Τι ιερή είναι η πίστη του, που καίει σαν ηφαίστειο στην καρδιά του!
Μια αχώ, εκφωνεί στη συνείδηση του κάθε στιγμή:
Ω ταξιδιώτη! Θα χαράξει η αυγή, μη σταματάς προχώρα!
Με δαυλούς που θα κάνει το σκότος να κραυγάσει με αίμα…
Πάτα στα άστρα, ανέβα στους υψηλούς κόσμους, ανυψώσου,
Ω εσύ! Χέρι του παραδείσου που έχει έρθει την ανθρωπότητα να σώσει!
Λες και αυτοί οι στίχοι έχουν γραφτεί για τον ήρωα της πίστης, τον μεγάλο μουτζάχιτ, τον Εξοχότατο Μπεντιουζζαμάν. Διότι, αυτά τα υπέρτατα χαρακτηριστικά, είναι όλα δικά του. Δείτε ο Αληθής και Δίκαιος Αλλάχ(Cenâb-ı Hak) τί τάζει στους αγωνιστές Του στο ακόλουθο εδάφιο.
وَالَّذٖينَ جَاهَدُوا فٖينَا لَنَه۟دِيَنَّهُم۟ سُبُلَنَا وَاِنَّ اللّٰهَ لَمَعَ ال۟مُح۟سِنٖينَ
(Κουράν, Ελ-Ανκεμπούτ, 29:69)
Το ένδοξο του νόημα «Και εμείς σίγουρα, δείχνουμε τους δρόμους μας σε αυτούς που αγωνίζονται για χάρη μας (για τη πίστη). Και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Αλλάχ είναι μαζί με τους καλοήθεις, (με τους αγωνιστές οι οποίοι προσκυνούν σαν να θεώνται τον Αλλάχ)».
Άρα λοιπόν, ο Μέγας Αλλάχ έχει τάξει ότι θα φανερώσει τους δρόμους της αλήθειας και καθοδήγησης στους αγωνιστές που έχουν εγκαταλείψει τα εγκόσμια και τους εαυτούς τους για χάρη της πίστης και του Κουράν. Επ’ ουδενί! Ο Αληθής και Δίκαιος Αλλάχ(Cenâb-ı Hak) δεν αθετεί το λόγο του -αρκεί να πραγματοποιηθούν οι συνθήκες που υπάγονται σε αυτήν την ύψιστη θεία υπόσχεση!
Αυτό το ένδοξο εδάφιο λοιπόν, μετατρέπεται σε έναν φωτεινό οδηγό που θα μας καθοδηγήσει στη μελέτη του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του Ουστάντ- δασκάλου, και κάτω από αυτό το διαυγές φως, μπορούμε πλέον να δούμε και να νιώσουμε και τις πιο λεπτές γραμμές και τα ευαίσθητα σημεία του. Διότι, εφόσον κάποιος έχει χαριτωθεί με την προστασία και διαφύλαξη του Αληθούς και Δίκαιου Αλλάχ(Cenâb-ı Hak), πλέον ο φόβος, η ανησυχία, η θλίψη, η αποθάρρυνση, η ανία και παρόμοιες αισθήσεις δεν μπορούν να είναι θέμα συζήτησης για αυτόν.
Ποια σκοτεινά σύννεφα μπορούν να μαυρίσουν τους ουρανούς μιας ψυχής η οποία έχει φωτιστεί με το φως του Αλλάχ; Ποιά θνητή φιλοδοξία και επιθυμία, ποιές άθλιες παρορμήσεις και φιλοφρονήσεις, ποιοί παροδικοί στόχοι και πάθη μπορούν να παρηγορήσουν να κατευνάσουν και να ικανοποιήσουν τη ψυχή ενός δούλου που έχει φτάσει στη μακάρια χάρη να βρίσκεται κάθε στιγμή ενώπιων της θείας παρουσίας;
Ο Αλλάχ είναι ο σύντροφος, ο δάσκαλος, ο κηδεμόνας του
Μνημονεύοντάς Τον, φωτίζονται τα αισθήματα και συναισθήματα του.
Υψώνεται προς το κλίμα της θείας γνώσης κάθε στιγμή,
Άλλους ορίζοντες του ανοίγει το Κουράν, στην ψυχή …
Το Κουράν, του υπενθυμίζει το «Bezm-i Elest»
Και ο λάτρης, προ-αιωνίως μαγεμένος από την έκφανση εκείνη, …
Ο Μπεντιουζζαμάν λοιπόν, είναι μια προσωπικότητα που έχει λάβει μια απίθανη χάρη προστασίας και διαφύλαξης. Και αυτός είναι ο λόγος που οι φυλακές έχουν μεταμορφωθεί σε ροδόκηπους για αυτόν, από όπου και θεάται τους φωτισμένους ορίζοντες της αιωνιότητας. Οι κρεμάλες είναι για αυτόν από ένας άμβωνας κατηχήσεις και διακήρυξης. Από εκεί διδάσκει την υπομονή, την αποφασιστικότητα, το κουράγιο και τη γενναιοψυχία για χάρη ενός ιερού σκοπού, στην ανθρωπότητα. Οι φυλακές μετατρέπονται η καθεμία σε σχολές του Γιουσούφ (Ιωσήφ). Όταν εισέρχεται σε αυτές, εισέρχεται μέσα σαν τον καθηγητή που μπαίνει στο πανεπιστήμιο για να διδάξει το μάθημα του. Διότι, αυτοί οι οποίοι βρίσκονται εκεί, είναι οι μαθητές του που έχουν ανάγκη την καθοδήγηση του ευλαβικού του φωτός. Το να διασώζει την πίστη κάποιων πολιτών κάθε μέρα, να μετατρέπει εγκληματίες σε ανθρωπόμορφους αγγέλους, για αυτόν είναι μια ευτυχία που δε θα την άλλαζε με όλους τους κόσμους.
Αναμφισβήτητα, κάποιος ο οποίος έχει φτάσει στην επίγνωση μιας τέτοιας πίστης και ειλικρίνειας (ikhlas) σε έναν τόσο υπέρτατο βαθμό, αφήνοντας στον πηχτό κόσμο της ύλης τις επίχρυσες επιρροές που προκαλούν πάνω στους ανθρώπους η αίσθηση του τόπου και χρόνου, έχει ήδη ανυψωθεί με τη ψυχή του στους ορίζοντες του πνευματικού κόσμου του οποίου τα φώτα φεγγοβολούν.
Το υψηλό αξίωμα το οποίο παρουσιάζουν και περιγράφουν οι μεγάλοι των σούφι (ρ.α) (Είθε να έχουν την ευαρέσκεια του Αλλάχ.) ως «φενά φιλλάχ», και «μπεκά μπιλλάχ» (δηλ. ο εκμηδενισμός και η μονιμότητα, διαμέσου της οντότητας του Αλλάχ), είναι ακριβώς η παραπάνω επίτευξη της πανάγαθης αυτής τιμής.
Ναι, ο κάθε πιστός διαθέτει έναν ιδιαίτερο τρόπο κατάνυξης, σέβας, ευλογίας, δέους, απομόνωσης και διαλογισμού. Και ο κάθε ένας παίρνει ευλογίες από αυτή τη θεία τέρψη ανάλογα με το βαθμό της πίστης, της γνώσης, της ευλάβειας, της θεοσέβειας, της ευλογίας και της πνευματικότητας που διαθέτει. Ωστόσο αυτή η εξαιρετική κατάσταση, αυτή η γλυκιά αντάμωση, αυτή η ασύγκριτη τέρψη είναι αδιάλειπτη σε αυτούς τους μεγάλους αγωνιστές που έχουν λάβει τη θεία χάρη του προαναφερόμενου εδαφίου. Αυτός είναι ο κύριος λόγος λοιπόν που αυτοί δεν καταπέφτουνε ποτέ στην απερισκεψία να ξεχνούν τον Κτήτορα και Προστάτη(Mevlâ). τους (Αλλάχ). Σε όλη τους τη ζωή, παλεύουν σαν τα λιοντάρια με τα εγκόσμια πάθη των ενδότερων εαυτών τους (ναφς). Και έτσι η κάθε στιγμή της ζωής τους καταγράφει μνήμες υψηλότερου προόδου και εξέλιξης. Και όλη τους η υπόσταση έχει εκμηδενιστεί στη βούληση του Κύριου Επιμορφωτή και Συντηρητή όλων των Κόσμων(Rabbü’l-Âlemîn) Αλλάχ, ο Οποίος είναι και ο κατεξοχήν κάτοχος των ιδιοτήτων του κάλλους, της ωριμότητας και μεγαλειότητας.
Είθε ο Κτήτορας και Προστάτης μας Αλλάχ(Mevlâ) να συγκαταλέξει και εμάς μαζί με αυτούς τους μακάριους. Άμιν..
* * *
Στις προηγούμενες σελίδες αναφέραμε τη μεγαλειότητα της πίστης του μεγάλου ουστάντ, η οποία όσο έχει αφήσει τους φίλους του εθισμένους και ενθουσιασμένους, τόσο έχει κατατρομάξει τους εχθρούς του. Τώρα ας αναφέρουμε λίγο τα έξοχα χαρακτηριστικά που έχουν περιτυλίξει σαν φωτοστέφανο αυτήν την εκλεκτή προσωπικότητα, την ηθική και τελειότητα του.
Είναι γνωστό ότι, είναι οι διάφορες και συγκεκριμένες αρετές οι οποίες περιγράφουν μια προσωπικότητα. Για αυτό το λόγο, θα αναφέρουμε κάποιες οι οποίες διαμορφώνουν την προσωπικότητα του ουστάντ.
Η Αυτοθυσία του:
Η πιο σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχία κάποιου με σκοπό, ειδικά κάποιου αναμορφωτή, είναι η αυτοθυσία του. Διότι, τα βλέμματα και οι καρδιές προτίθενται να εξετάζουν και να αναλύουν με τον πιο ευαίσθητο τρόπο αυτό το σημαντικό σημείο. Ωστόσο, ο βίος του δάσκαλου μας ξεχειλίζει από άριστα παραδείγματα της αυτοθυσίας του.
Είχα ακούσει κάποτε την εξής φράση από τον συχωρεμένο ειδήμονα και σεΐχουλισλάμ Μουσταφά Σαμπρί: «Στην εποχή μας το Ισλάμ χρειάζεται τέτοιους αγωνιστές που να είναι έτοιμοι να θυσιάσουν όχι μόνο αυτή τη ζωή τους, αλλά και τη μεταθανάτια ζωή τους.»
Αρχικά, ανίκανος να κατανοήσω όλη αυτή τη βαθύτατη έκφραση αυτού του μεγάλου ανθρώπου, την παρομοίασα με τους μυστικιστικούς λόγους των σούφοι που εκφέρουν εν στιγμή έκστασης, και για αυτό το λόγο δεν την ανέφερα οπουδήποτε σε οποιαδήποτε άτομα.
Με τον καιρό, διαβάζοντας την ίδια φράση στους πύρινους και ενθουσιώδης λόγους του Μπεντιουζζαμάν, κατάλαβα ότι, ο βαθμός αυτοθυσίας ενός ανθρώπου είναι ανάλογος με τη μεγαλειότητα του… Άρα λοιπόν, είναι ποτέ δυνατόν, ο Εξοχότατος κάτοχος απεριόριστης Γενναιοδωρίας(Zü’l -Kerem) και Πανάγαθος Αλλάχ, ο οποίος είναι ο Ευσπλαχνικότατος, υπέρ όλων των ευσπλαχνικών(Erhamürrahimîn), να αγνοήσει τους αγωνιστές οι οποίοι αποδέχονται να αντέξουν τις τόσο σκληρές δοκιμασίες της αυτοθυσίας για το Ισλάμ; Θα άρμοζε καθόλου με τη Δόξα Του να στερήσει από αυτούς τους αυτό-θυσιαζόμενους δούλους Του, τη γενναιοδωρία και προσφορά Του, την προστασία και ευσπλαχνία Του; Ποτέ!
Να λοιπόν, ο Μπεντιουζζαμάν είναι μια σπάνια εκδήλωση αυτού του δείγματος. Έζησε ανύπαντρος όλη του τη ζωή. Στερήθηκε όλες τις εγκόσμιες επιτρεπτές απολαύσεις. Δεν είχε το χρόνο και την ευκαιρία καν να ονειρευτεί, να φτιάξει οικογένεια και να ζήσει μια ευτυχισμένη ζωή. Όμως ο Αληθές και Δικαίων Αλλάχ(Cenâb-ı Hak) του χάρισε τέτοια αγαθά τα οποία είναι τόσο σπουδαία και λαμπρά που οι πρόσκαιρες πένες αδυνατούν να τα περιγράψουν.
Ποιός οικογενειάρχης στον κόσμο σήμερα είναι πνευματικά τόσο ευτυχής όσο και ο εξοχότατος Μπεντιουζζαμάν; Ποιος πατέρας έχει αποκτήσει εκατομμύρια παιδιά; Και τι παιδιά! Και ποιος ουστάντ έχει καταφέρει να μορφώσει τόσους μαθητές;
Αυτός ο ιερός και πνευματικός δεσμός λοιπόν, με τη συγκατάθεση του ύψιστου Αλλάχ, θα παραμείνει όσο υπάρχει η γη, και θα κυλίσει σαν ένας χείμαρρος από φως, μέχρι την αιωνιότητα. Διότι αυτός ο ιερός αγώνας, καθώς είναι ένα γεγονός κρυσταλλωμένο στον ωκεανό του φωτός του Κουράν, έχει γεννηθεί επίσης από το Κουράν και μαζί του θα ζήσει…
Η Στοργή και Συμπόνια του:
Αυτός ο μεγάλος ουστάντ, έχει βρει το δίκαιο και την πραγματικότητα ακόμα στα παιδικά του χρόνια. Ακόμα και τις ημέρες που είχε κλειστεί σε σπηλιές για να ακούσει τους σπαραγμούς της καρδιάς του και τις δεήσεις της ψυχής του, ήταν ένας ύψιστος γνώστης του Αλλάχ, που είχε φτάσει στο επίπεδο να απολαμβάνει τη χάρη και μακαριότητα των προσευχών, της υπακοής, του συλλογισμού και στοχασμού που έπραττε.
Αλλά, στις επικίνδυνες εκείνες ημέρες στις οποίες ο τρομερός εφιάλτης της απάρνησης και του αθεϊσμού που σαν τα κύματα στο σκοτάδι, ήταν να τυλίξουν τον κόσμο των μουσουλμάνων, οπότε και τη χώρα μας, σαν ένα λιοντάρι που πετάγεται από τη φωλιά του με μια κραυγή που θυμίζει τα ηφαίστεια, πετάχτηκε στο πεδίο της μάχης. Θυσίασε όλη του την άνεση και ηρεμία για αυτόν τον ιερό αγώνα. Θεμελιωμένα σε αυτή τη σοφία λοιπόν, από εκείνη την ημέρα, ο κάθε του λόγος σαν ένα κομμάτι από λάβα, η κάθε του ιδέα μια φλόγα, καίει την κάθε ψυχή που τα λαμβάνει, πυροδοτεί τα συναισθήματα και τις ιδέες.
Αυτός ο απόλυτος μοναχισμός και ασκητισμός αυτού του μεγάλου δάσκαλου, και μετέπειτα η επιστροφή στον αγώνα για τον διαφωτισμό της κοινωνίας, είναι όμοια με το σπουδαίο βίο που είχε βιώσει ο Ιμάμ-ι Γκαζαλί (İmam-ı Gazâlî), στην εποχή του.
Άρα λοιπόν, ο Αληθές και Δικαίων Αλλάχ(Cenâb-ı Hak), πρώτα μέσου του ασκητισμού μορφώνει, καθαρίζει και εξαγνίζει για μια περίοδο αυτούς τους μεγάλους φωστήρες, και έπειτα λαμβάνουν τα καθήκοντα του φωτισμού και κηρύγματος. Και αυτός είναι ο λόγος που οι πνοές που βγαίνουν από τις καρδιές τους, πιο αγαθές και καθαρές και από το πιο αποσταγμένο νερό, με το που έρχονται σε επαφή με τις καρδιές, αφήνουν μια εντελώς άλλη επιρροή.
Όπως ανέφερα, οι κατακτήσεις που είχε επιτυγχάνει ο Ιμάμ-ι Γκαζαλί, στον τομέα της ηθικής και αρετής πριν εννιακόσια χρόνια, ο Μπεντιουζζαμάν στην εποχή μας τις έχει επιτύχει στον τομέα της πίστης και θείας ειλικρίνειας -ihklas.
Ναι, αυτό που οδήγησε τον ένδοξο ουστάντ σε αυτό το τρομερό πεδίο μάχης, ήταν πάντα αυτή η απίστευτη στοργή και συμπόνια που είχε. Ας το ακούσουμε από τον ίδιο:
«Μου λένε, «Γιατί πειράζεις, ενοχλείς το δείνα και τον τάδε;» Δεν το έχω προσέξει. Υπάρχει μια τρομερή πυρκαγιά μπροστά μου. Οι φλόγες της έχουν υψωθεί στους ουρανούς. Το παιδί μου είναι μέσα και καίγεται, η πίστη μου έχει πάρει φωτιά, καίγεται. Τρέχω να σβήσω εκείνη τη φωτιά, να σώσω την πίστη μου. Κάποιος προσπάθησε να με πεδικλώσει ή το πόδι μου ακούμπησε σε αυτόν, τι σημασία έχει; Πόσο σημασία έχει αυτό το μικρό συμβάν μπροστά σε αυτή τη τεράστια πυρκαγιά; Στενά μυαλά, στενές αντιλήψεις!»
Η Αυτάρκεια Του:
Υπάρχουν χιλιάδες δείγματα αυτάρκειας του ουστάντ, που έχει προβάλλει με το βίο του σε κάθε τάξη της κοινωνίας, και κατέχουν μια τέτοια αξία που έχουν μετατραπεί σε έπη στην γλώσσα των ανθρώπων.
Η αυτάρκεια και η απόλυτη απομάκρυνση του από κάθε πλάση, και η απόλυτη εμπιστοσύνη του στον ατελείωτο και ανεξάντλητο θησαυρό του Κύριου Επιμορφωτή και Συντηρητή των Κόσμων(Rabü’l- Âlemin) με όλη την ύπαρξη του σώματος και της ψυχής του, για αυτόν δεν είναι μια απλή συνήθεια της ζωής του, αλλά, ένας τρόπος, μία μέθοδος, ένας δρόμος που ο ίδιος έχει αποδεχτεί.
Το ενδιαφέρον σε αυτό είναι ότι, αυτός ο τρόπος ζωής δεν έχει μείνει ως ένας αποκλειστικός τρόπος για τον ίδιο, αλλά έχει μεταφερθεί και στους μαθητές του ως ένας ιερός σκοπός. Είναι αδύνατον για κάποιον να μη μείνει ενθουσιασμένος όταν δει την αυτάρκεια ενός μαθητή του Νουρ, ο οποίος έχει λάβει τη χάρη να πλυθεί στον ωκεανό του Ρισαλέ-ι Νουρ.
Δείτε πώς ο ουστάντ, στην Δεύτερη Επιστολή του υπέροχου έργου του εν ονόματι Οι Επιστολές, με τί αξιοπρεπές πίστη και σοφή συνείδηση εξηγεί αυτό το σημαντικό φαινόμενο σε έξι πτυχές:
«Η Πρώτη: Η κοινωνία των απαρνητών, κατηγορούν τους επιστήμονες της πίστης ότι καταχρώνται τη γνώση τους στον αγώνα της βιοπάλης. Τους επιτίθενται ανελέητα, λέγοντας ότι χρησιμοποιούν τη γνώση και τη θρησκεία ως ένα μέσο για τη διαβίωση τους. Για αυτό το λόγο, είναι ανάγκη να διαψευστούν αυτοί εν πράξη.
Η Δεύτερη: Για τη διάδοση του δικαίου, είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθούμε τους απεσταλμένους προφήτες. Στο Πάνσοφο Κουράν αυτοί οι οποίοι διαδίδουν το δίκαιο καθώς αποφεύγουν τους ανθρώπους, λένε:
اِن۟ اَج۟رِىَ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ اِن۟ اَج۟رِىَ اِلَّا عَلَ اللّٰهِ
(Κουράν, Ελ-Χουντ, 11:29, «Η αμοιβή μου ανήκει μόνο στον Αλλάχ»)»
Να λοιπόν, η θεία εκπόρθηση που έχει ευοδωθεί η Συλλογή Του Ρισαλέ-ι Νουρ, είναι ένα υπέροχο δείγμα του αποτελέσματος μιας ηρωικής επιμονής στο δρόμο των απεσταλμένων προφητών. Και με αυτόν τον τρόπο, ο ουστάντ έχει προστατέψει την αξιοπρέπεια της γνώσης σαν ένα διαμάντι ανεκτίμητης αξίας.
Ως αποτέλεσμα, είναι δυνατόν, ένας άνθρωπος ο οποίος δεν έχει σε καμία περίπτωση καμία σχέση με τα χιλιάδες υλικά ή προσωπικά συμφέροντα, όπως μισθός, αξίωμα, πλούτη και άλλα που σκλαβώνουν τους ανθρώπους, να μην είναι κατακτητής των ψυχών; Πως είναι δυνατόν οι πιστές καρδιές να μη γεμίσουν με το φως και την ευλογία του;
Η Οικονομία Του:
İktisat, bundan evvel bahsettiğimiz istiğnanın tefsir ve izahından başka bir şey değildir. Zaten iktisat sarayına girebilmek için evvela istiğna denilen kapıdan girmek lâzımdır. Bu sebeple iktisatla istiğna, lâzımla melzum kabîlindendir.
Üstad gibi istiğna hususunda peygamberleri kendine örnek kabul eden bir mücahidin iktisatçılığı, kendiliğinden husule gelecek kadar tabiî bir haslet halini alır ve artık ona günde bir tas çorba, bir bardak su ve bir parça ekmek kâfi gelebilir. Zira bu büyük insan, büyük ve munsif Fransız şairi Lamartin’in dediği gibi: “Yemek için yaşamıyor belki yaşamak için yiyor.”
Üstadın meşrep ve mesleğini tamamen anladıktan sonra, artık onun yüksek iktisatçılığını böyle yemek içmek gibi basit şeylerle mukayese etmeyi çok görüyorum. Zira bu büyük insanın yüksek iktisatçılığını manevî sahalarda tatbik etmek ve maddî olmayan ölçülerle ölçmek lâzım gelir.
Mesela Üstad, bu yüksek iktisatçılık kudretini sırf yemek, içmek, giymek gibi basit şeylerle değil; bilakis fikir, zihin, istidat, kabiliyet, vakit, zaman, nefis ve nefes gibi manevî ve mücerred kıymetlerin israf ve heder edilmemesi ile ölçen bir dâhîdir. Ve bütün ömrü boyunca bir karakter halinde takip ettiği bu titiz muhasebe ve murakabe usûlünü, bütün talebelerine de telkin etmiştir.
Binaenaleyh bir Nur talebesine olur olmaz eseri okutturmak ve her sözü dinlettirmek kolay bir şey değildir. Zira onun gönlünün mihrak noktasında yazılı olan şu “Dikkat!” kelimesi, en hassas bir kontrol vazifesi görmektedir.
İşte Bediüzzaman, kudretli bir ıslahatçı ve hârikalar hârikası bir pedagog (mürebbi) olduğunu, yetiştirdiği tertemiz nesille fiilen ispat etmiş ve iktisat tarihine nurdan pırıltılarla yazılan bir atlas sahife daha ilâve eden bir nadire-i fıtrattır.
Tevazuu ve Mahviyetkârlığı
Nur risalelerinin bu kadar hârikulâde bir şekilde cihana yayılmasında, bu iki hasletin çok faydası olmuş ve pek derin tesirleri görülmüştür.
Çünkü Üstad sohbet ve teliflerinde kendine bir kutbü’l-ârifîn ve bir gavsü’l-vâsılîn süsü vermediği için gönüller ona pek çabuk ısınmış, onu tertemiz bir samimiyetle sevmiş ve derhal ulvi gayesini benimsemiştir.
Mesela, ahlâk ve fazilete, hikmet ve ibrete ait olan birçok sohbet ve telkinlerini, doğrudan doğruya nefsine tevcih eder. Keskin ve ateşîn hitabelerinin ilk ve yegâne muhatabı öz nefsidir. Oradan –merkezden muhite yayılırcasına– bütün nur ve sürura, saadet ve huzura müştak olan gönüllere yayılır.
Üstad hususi hayatında gayet halîm selim ve son derece mütevazidir. Bir ferdi değil, hiçbir zerreyi incitmemek için a’zamî fedakârlıklar gösterir. Sayısız zahmet ve meşakkatlere, ızdırap ve mahrumiyetlere katlanır fakat imanına, Kur’an’ına dokunulmamak şartıyla…
Artık o zaman bakmışsınız ki o sakin deniz, dalgaları semalara yükselen bir tufan, sahillere heybet ve dehşet saçan bir umman kesilmiştir. Çünkü o, Kur’an-ı Kerîm’in sadık hizmetkârı ve iman hudutlarını bekleyen kahraman ve fedai bir neferidir. Kendisi bu hakikati veciz bir cümle ile şu şekilde ifade eder: “Bir nefer nöbette iken başkumandan da gelse silahını bırakmayacak. Ben de Kur’an’ın bir hizmetkârı ve bir neferiyim. Vazife başında iken karşıma kim çıkarsa çıksın, hak budur derim, başımı eğmem!”
Vazife başında ve cihad meydanında iken şu mısralar, lisan-ı halidir:
Şahlanan bir ata benzer, kırarım kanlı gemi
Sinsi düşmanlara hâşâ satamam benliğimi
Benliğimden uzak olmaktır esaret bence
Böyle bir zillete düşmek ne hazîn işkence
Ebedî vuslatın aşkıyla geçer her ânım
Dest-i kudretle yapılmış kaledir imanım
Bu mukaddes emelimden ne kadar dilşâdım
Görmek ister beni cennette şehit ecdadım
Ruhum oldukça müebbed, ebedîdir ömrüm
En büyük vuslata, Allah’a çıkan yoldur ölüm.
* * *
Kitaba girmezden evvel Üstadı; ilmî, fikrî, tasavvufî ve edebî cepheleri ile de mütalaa etmek isterdim. Fakat çok derin ve pek şümullü olan bu mevzuların birkaç sahife ile hülâsa edilemeyeceğini kat’î bir surette idrak ettikten sonra, artık adı geçen mevzulara birkaç cümle ile temas etmeyi münasip gördüm.
Rabb’im imkânlar lütfederse bu derin mevzuları, Risale-i Nur Külliyatı ve Nur talebeleri ile birlikte, büyük ve müstakil bir eserle, tahlilî bir surette tetkik ve mütalaa etmeyi bütün ruhumla arzu ediyorum. Bu hususta, büyük Üstadımızın ve aziz kardeşlerimin kıymetli dualarını niyaz eylerim.
Üstadın ilmî cephesi
Merhum Ziya Paşa, şu:
Âyinesi iştir kişinin lafa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
beyti ile nesilden nesile bir düstur halinde intikal edecek olan çok büyük bir hakikati ifade etmiştir.
Evet, Müslüman ırkımıza Risale-i Nur Külliyatı gibi muazzam bir iman ve irfan kütüphanesini hediye eden, gönüller üzerinde mukaddes bir nur müessesesi kuran mümtaz ve müstesna zatın kudret-i ilmiyesi hakkında tafsilata girişmek, öğle vakti güneşi tarif etmek kadar fuzulî bir iştir.
Yalnız yanık bir şairimizin:
Hüsn olur kim, seyrederken ihtiyar elden gider
dediği gibi hayatının her lahzasında İlahî tecellilere mazhar bulunan bu mübarek zatın; ilim ve irfanından, ahlâk ve kemalâtından bahsetmek, insana bambaşka bir zevk ve İlahî bir haz veriyor. Bunun için sözü uzatmaktan kendimi alamıyorum.
Üstad; Risale-i Nur Külliyatı’nda dinî, içtimaî, ahlâkî, edebî, hukukî, felsefî ve tasavvufî en mühim mevzulara temas etmiş ve hepsinde de hârikulâde bir surette muvaffak olmuştur.
İşin asıl hayret veren noktası; birçok ulemanın tehlikeli yollara saptıkları en çetin mevzuları, gayet açık bir şekilde ve en kat’î bir surette hallettiği gibi en girdaplı derinliklerden, Ehl-i Sünnet ve Cemaat’in tuttuğu nurlu yolu takip ederek sahil-i selâmete çıkmış ve eserlerini okuyanları da öylece çıkarmıştır.
Bu sebeple Risale-i Nur Külliyatı’nı aziz milletimizin her tabakasına kemal-i emniyet ve samimiyetle takdim etmekle şeref duyuyoruz. Nur risaleleri, Kur’an-ı Kerîm’in nur deryasından alınan berrak katreler ve hidayet güneşinden süzülen billur huzmelerdir.
Binaenaleyh her Müslüman’a düşen en mukaddes vazife, imanı kurtaracak olan bu nurlu eserlerin yayılmasına çalışmaktır. Zira tarihte pek çok defalar görülmüştür ki bir eser nice fertlerin, ailelerin, cemiyetlerin ve sayısız insan kitlelerinin hidayet ve saadetine sebep olmuştur. Âh! Ne bahtiyardır o insan ki bir mü’min kardeşinin imanının kurtulmasına sebep olur.
Üstadın Fikrî Cephesi
Malûm ya; her mütefekkirin kendine mahsus bir tefekkür sistemi, fikrî hayatında takip ettiği bir gayesi ve bütün gönlü ile bağlandığı bir ideali vardır. Ve onun tefekkür sisteminden, gaye ve idealinden bahsetmek için uzun mukaddimeler serdedilir. Fakat Bediüzzaman’ın tefekkür sistemi, gaye ve ideali, uzun mukaddimelerle filan yorulmaksızın bir cümle ile hülâsa edilebilir:
Bütün semavî kitapların ve bilumum peygamberlerin yegâne davaları olan “Hâlık-ı kâinat’ın uluhiyet ve vahdaniyetini ilan” ve bu büyük davayı da ilmî, mantıkî ve felsefî delillerle ispat eylemektir.
— O halde Üstadın mantık, felsefe ve müsbet ilimlerle de alâkası var?
— Evet mantık ve felsefe, Kur’an’la barışıp hak ve hakikate hizmet ettikleri müddetçe Üstad en büyük mantıkçı ve en kudretli bir feylesoftur. Mukaddes ve cihanşümul davasını ispat vâdisinde kullandığı en parlak delilleri ve en kat’î bürhanları, Kur’an-ı Kerîm’in Allah kelâmı olduğunu her gün bir kat daha ispat ve ilan eden “müsbet ilim”dir.
Zaten felsefe, aslında hikmet manasına geldikçe, Vâcibü’l-vücud Teâlâ ve Takaddes Hazretlerini, Zat-ı Bâri’sine lâyık sıfatlarla ispata çalışan her eser, en büyük hikmet ve o eserin sahibi de en büyük hakîmdir.
İşte Üstad böyle ilmî bir yolu, yani Kur’an-ı Kerîm’in nurlu yolunu takip ettiği için binlerle üniversitelinin imanını kurtarmak şerefine mazhar olmuştur. Hazretin bu hususta haiz olduğu ilmî, edebî ve felsefî daha pek çok meziyetleri vardır. Fakat onları, eserlerinden misaller getirerek inşâallah müstakil bir eserde arz etmek emelindeyim.
وَ مِنَ اللّٰهِ التَّو۟فٖيقُ
Tasavvuf Cephesi
Nakşibendî meşayihinden, her harekâtını Peygamber-i Zîşan Efendimiz Hazretlerinin harekâtına tatbik etmeye çalışan ve büyük bir âlim olan bir zata sordum:
— Efendi Hazretleri, ulema ile mutasavvıfe arasındaki gerginliğin sebebi nedir?
— Ulema, Resul-i Ekrem Efendimizin ilmine, mutasavvıflar da ameline vâris olmuşlar. İşte bu sebepten dolayıdır ki Fahr-i Cihan Efendimizin hem ilmine ve hem ameline vâris olan bir zata “zülcenaheyn” yani “iki kanatlı” deniliyor.
Binaenaleyh tarîkattan maksat, ruhsatlarla değil, azîmetlerle amel edip ahlâk-ı Peygamberî ile ahlâklanarak bütün manevî hastalıklardan temizlenip Cenab-ı Hakk’ın rızasında fâni olmaktır. İşte bu ulvi dereceyi kazanan kimseler, şüphesiz ki ehl-i hakikattirler. Yani tarîkattan maksud ve matlub olan gayeye ermişler demektir. Fakat bu yüksek mertebeyi kazanmak, her adama müyesser olamayacağı için büyüklerimiz matlub olan hedefe kolaylıkla erebilmek için muayyen kaideler vaz’eylemişlerdir. Hülâsa; tarîkat, şeriat dairesinin içinde bir dairedir. Tarîkattan düşen, şeriata düşer fakat –maazallah– şeriattan düşen, ebedî hüsranda kalır.
Bu büyük zatın beyanatına göre Bediüzzaman’ın açtığı nur yolu ile hakiki ve şaibesiz tasavvuf arasında cevherî hiçbir ihtilaf yoktur. Her ikisi de rıza-yı Bâri’ye ve bi’n-netice cennet-i a’lâya ve dîdar-ı Mevla’ya götüren yollardır.
Binaenaleyh bu asil gayeyi istihdaf eden herhangi mutasavvıf bir kardeşimizin, Risale-i Nur Külliyatı’nı seve seve okumasına hiçbir mani kalmadığı gibi bilakis Risale-i Nur tasavvuftaki “murakabe” dairesini, Kur’an-ı Kerîm yolu ile genişleterek ona bir de tefekkür vazifesini en mühim bir vird olarak ilâve etmiştir.
Evet, insanın gözüne gönlüne bambaşka ufuklar açan bu “tefekkür” sebebiyle sadece kalbinin murakabesi ile meşgul olan bir sâlik, kalbi ve bütün letaifi ile birlikte zerrelerden kürelere kadar bütün kâinatı azamet ve ihtişamı ile seyir ve temaşa, murakabe ve müşahede ederek Cenab-ı Hakk’ın o âlemlerde bin bir şekilde tecelli etmekte olan esma-i hüsnasını, sıfât-ı ulyâsını kemal-i vecd ile görerek, artık sonsuz bir mabedde olduğunu aynelyakîn, ilmelyakîn ve hakkalyakîn derecesinde hisseder. Çünkü içine girdiği “mabed” öyle ulu bir mabeddir ki milyarlara sığmayan cemaatin hepsi aşk ve şevk, huşû ve istiğraklar içinde Hâlık’ını zikrediyor. Yanık, tatlı ve güzel lisanları; şive, nağme, ahenk ve besteleri ile bir ağızdan سُب۟حَانَ اللّٰهِ وَال۟حَم۟دُ لِلّٰهِ وَلَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ اَك۟بَرُ diyorlar.
Risale-i Nur’un açtığı iman ve irfan ve Kur’an yolunu takip eden, işte böyle muazzam ve muhteşem bir mabede girer. Ve herkes de iman ve irfanı, feyiz ve ihlası nisbetinde feyizyâb olur.
Edebî Cephesi
Eskiden beri lafız ve mana, üslup ve muhteva bakımından edibler ve şairler, mütefekkirler ve âlimler ikiye ayrılmışlardır. Bunlardan bazıları, sadece üslup ve ifadeye, vezin ve kafiyeye kıymet vererek manayı ifadeye feda etmişlerdir. Ve bu hal de kendini en çok şiirde gösterir.
Diğer zümre ise en çok mana ve muhtevaya ehemmiyet vererek özü söze kurban etmemişlerdir.
Artık Bediüzzaman gibi büyük bir mütefekkirin edebî cephesi bu küçük mukaddime ile kolayca anlaşılır sanırım. Zira Üstad o kıymetli ve bereketli ömrünü, kulaklarda kalacak olan sözlerin tanzim ve tertibi ile değil, bilakis kalplerde, ruhlarda, vicdan ve fikirlerde kudsî bir ideal halinde insanlıkla beraber yaşayacak olan din hissinin, iman şuurunun, ahlâk ve fazilet mefhumunun asırlara, nesillere telkini ile meşgul olan bir dâhîdir. Artık bu kadar ulvi bir gayenin tahakkuku için candan ve cihandan geçen bir mücahid, pek tabiîdir ki fâni şekillerle meşgul olamaz.
Bununla beraber Üstad; zevk inceliği, gönül hassasiyeti, fikir derinliği ve hayal yüksekliği bakımından hârikulâde denecek derecede edebî bir kudret ve melekeyi haizdir. Ve bu sebeple üslup ve ifadesi, mevzuya göre değişir.
Mesela, ilmî ve felsefî mevzularda mantıkî ve riyazî delillerle aklı ikna ederken gayet veciz terkipler kullanır. Fakat gönlü mest edip ruhu yükselteceği anlarda ifade o kadar berraklaşır ki tarif edilemez.
Mesela semalardan, güneşlerden, yıldızlardan, mehtaplardan ve bilhassa bahar âleminden ve Cenab-ı Hakk’ın o âlemlerde tecelli etmekte olan kudret ve azametini tasvir ederken üslup o kadar latîf bir şekil alır ki artık her teşbih, en tatlı renklerle çerçevelenmiş bir levhayı andırır ve her tasvir, hârikalar hârikası bir âlemi canlandırır.
İşte bu hikmete mebnidir ki bir Nur talebesi Risale-i Nur Külliyatı’nı mütalaası ile –üniversitenin herhangi bir fakültesine mensup da olsa– hissen, fikren, ruhen, vicdanen ve hayalen tam manasıyla tatmin edilmiş oluyor.
Nasıl tatmin edilmez ki Risale-i Nur Külliyatı, Kur’an-ı Kerîm’in cihanşümul bahçesinden derilen bir gül demetidir. Binaenaleyh onda, o mübarek ve İlahî bahçenin nuru, havası, ziyası ve kokusu vardır.
Ruhun bu ihtiyacını söyler akan sular
Kur’an’a her zaman beşerin ihtiyacı var.
Ali Ulvi Kurucu