Seeds of Reality

[This consists of aphorisms taken from a collection published thirty-five years ago called Hakikat Çekirdekleri.]

In the Name of God, the Merciful, the Compassionate

All praise be to God, the Sustainer of All the Worlds, and blessings and peace be upon our master Muhammad, and on all his Family and Companions.

1. The prescription for a sick age, an ailing nation, an ill member, is to follow the Qur’an.

2. The prescription for a glorious though unfortunate continent, an illustrious though hapless state, a noble though ownerless people, is Islamic Unity.

3. Someone who lacks the strength to raise and turn the earth and all the stars and suns as though they were the beads of a tesbih cannot lay claim to creating anything in the universe. For everything is tied to everything else.

4. The raising to life of all animate beings at the resurrection of the dead can be no more difficult for divine power than restoring to life a fly in the spring, heavy with the death-stained sleep of winter. For pre-eternal power is essential; it does not change; impotence cannot penetrate it; obstacles cannot intervene in it; there can be no degrees in it; everything is the same in relation to it.

5. Whoever created the mosquito’s eye, created the sun.

6. Whoever ordered the flea’s stomach, ordered the solar system.

7. There is such miraculousness in the universe’s compilation that if to suppose the impossible all natural causes possessed will and the power to act, they would still prostrate in utter impotence before such miraculousness, exclaiming: “Glory be unto You! We have no power; indeed You are the Mighty, the Wise!”

8. An actual effect has not been given to causes, for divine unity and glory require it to be thus. Only, in the outer aspect of things, causes are a veil to the hand of power; and this, divine dignity and grandeur require, so that in the superficial view the hand of power should not be seen to be directly in contact with lowly things.

9. The inner dimensions of things, where divine power has its connection, are transparent and pure.

10. The Manifest World is a lace veil strewn over the Worlds of the Unseen.

11. An infinite power sufficient to create all the universe is necessary to create a single point and set it in its place. For every letter of this mighty book of the universe, and particularly all its living letters, has a face looking to all the sentences and an eye that beholds them.

12. It is well-known: they all looked for the crescent moon of the ‘Id, but no one could see it. An elderly man swore he had seen it. But what he had seen was not the crescent moon; it was a curved white eyelash. What is an eyelash compared with the moon? What is the motion of minute particles compared with the one who fashions all beings?

13. Nature resembles a printing-press, not the printer. It is an embroidery, not the Embroiderer. It is passive, not active. It is a pattern, not a source. It is an order, and not the Orderer. It is a law, not a power. It is a code of laws proceeding from a will, not an external reality.

14. The lure and attraction in the conscience, which is the essential nature of conscious beings, is felt through the appeal of a drawing truth.

15. The essential nature of beings does not lie. The inclination to grow in a seed declares: “I shall sprout and produce fruit!” It speaks the truth. An egg displays the desire for life; it says: “I shall be a hen!,” and this comes about, with divine permission. It speaks the truth. Owing to the inclination to freeze, a handful of water says: “I shall take up more space!,” and unyielding iron cannot give it the lie; the rightness of its words splits the iron. These inclinations are the manifestations of the creative commands proceeding from divine will.

16. Pre-eternal power, which does not leave ants without a prince or bees without a queen, certainly does not leave mankind without prophets. As the Splitting of the Moon was a miracle of Muhammad (UWBP) for men in the Manifest World, so his Ascension was a supreme miracle before the angels and spirit beings in the World of the Inner Dimensions of Things. Through this clear wonder, the sainthood of his prophethood was proved, and like lightning or the moon, that shining Being scattered light through those inner worlds.

17. The two phrases of the confession of faith testify to each other. The first is the proof of cause to effect of the second, while the second is the proof of effect to cause of the first.

18. Life is a sort of manifestation of unity within multiplicity, and therefore leads to unity. Life makes one thing the owner of everything.

19. Spirit is a law possessing external existence, a conscious law. Like the stable and enduring laws of creation, spirit comes from the World of the Divine Command and the attribute of will. Divine power clothes it an existence decked out with senses. He makes a subtle, flowing being the shell to that jewel. Existent spirit is the brother of the conceivable law. They are both enduring and come from the World of the Divine Command. If pre- eternal power had clothed the laws governing in the species of beings in external existence, they would have been spirits. And if the spirit banishes consciousness, it still would be an undying law.

20. Beings are visible through light, and their existence is known through life. Both are revealers.

21. Christianity will either erupt, or being purified will lay down its arms before Islam. It was split apart several times and Protestantism emerged. Then Protestantism was rent and approached the true affirmation of divine unity. It is preparing to be rent again. It will either erupt and be extinguished, or it will see before it the truths of Islam, which encompass the basis of true Christianity, and it will lay down its arms.

The Prophet Muhammad (Upon whom be blessings and peace) alluded to this great mystery when he said: “Jesus will come having descended from the skies; he will be of my community and will act in accordance with my Shari‘a.”(*)

22. It is the sacredness of the authority more than proof that drives the mass of the people to comply with it.

23. The essentials and incontestable matters of religion, which form ninety-nine per cent, are each diamond pillars, while the controversial matters which are open to interpretation form only ten per cent. Ninety diamond pillars may not be put under the protection of ten gold pillars.

Books and interpretations should be telescopes for observing the Qur’an; they should be mirrors; not shadows or deputies!

24. Anyone who is capable may make interpretations of the law for his own self; but he cannot make the law.

25. Calling others to accept an idea is dependent on acceptance by the ‘ulama; otherwise it is innovation, and should be rejected.

26. Since by nature man is noble, he seeks the truth. Sometimes he encounters the false, but supposing it to be the truth preserves it in his heart. Then, when delving into realit y, without his willing it misguidance strikes him on the head; supposing it to be reality, he plunges his head into it.

27. Divine power has many mirrors, each more subtle and transparent than the last; they vary from water to air, and air to ether, and ether to the World of Similitudes; from the World of Similitudes to the World of Spirits, and even to time, and to thought. A single word in the mirror of the air becomes millions of words. The Pen of Power writes this mystery of reproduction in truly wondrous manner. The reflection contains either its identity or its identity together with its nature. The images of dense beings are moving but dead. While the images of a luminous spirit in their own mirrors are living and linked with it; even if they are not identical, they are not other than it.

28. Since the sun shakes itself in its axial rotation, its fruits do not fall; whereas if it did not shake itself, the planets would fall and be scattered.

29. If the light of thought is not illuminated with the light of the heart and blended with it, it is darkness and breeds tyranny. If the white of the eye, which resembles day, were not together with its black pupil, which resembles night, the eye would not be the eye; it would be unseeing. Similarly, if the black core of the heart is not present in white thought, it lacks insight.

30. If knowledge lacks the insight of the heart, it is ignorance. Taking the part of something is one thing, belief is something else.

31. Embroidering meaningless things is for misleading simple minds.

32. A learned guide should be a sheep, not a bird. A sheep gives its lamb milk, while a bird gives its chick regurgitated food.

33. The existence of something is dependent on the existence of all its parts. As for non-existence, since it occurs though non-existence of one part, a weak man supports destruction in order to demonstrate his power; he acts negatively instead of positively.

34. If the laws of government are not combined with the principles of wisdom, and the bonds of force not combined with the laws of truth, they will not be fruitful among the mass of the people.

35. Tyranny has donned the hat of justice; treachery has clothed itself in the garment of patriotism; jihad has been given the name of rebellion; captivity has been called freedom! Opposites have exchanged forms!

36. Politics which revolves around benefit is savagery.

37. To show friendliness towards a hungry beast excites not its compassion but its hunger. Both its fangs and its claws will want their rent!

38. Time has shown that Paradise is not cheap, and neither is Hell unnecessary.

39. While the qualities of those known by the world as the upper classes should be the cause of modesty and humility, they have led to oppression and arrogance. And while the poverty and powerlessness of the poor and common people should be the cause of compassion and bounty, they have resulted in servitude and enthralment.

40. So long as honour and good things are to be obtained from something, they offer it to the upper classes, but if it is something bad, they divide it among the ordinary people.

41. If a person lacks an imagined goal, or if he forgets it or pretends to forget it, his thoughts will perpetually revolve around his ‘I’.

42. The origin of all revolutions and corruption, and the spur and source of all bad morals are just two sayings:

The First Saying:“So long as I’m full, what is it to me if others die of hunger?”

The Second Saying:“You suffer hardship so that I can live in ease; you work so that I can eat.”

There is only one remedy for extirpating the first saying, and that is the obligatory payment of zakat.

While the remedy for the second is the prohibition of usury and interest.

Qur’anic justice stands at the door of the world and says to usury and interest: “No entry! It is forbidden! You don’t have the right to enter here!” Mankind did not heed the command, and received a severe blow. So it must heed it before it receives one even more severe!

43. War between nations and states is relinquishing its place to war between the classes of mankind. For just as man does not want to be a slave, so he does not want to be a labourer.

44. The person who pursues his goal by illicit means is usually punished by receiving the opposite of what he intended. The recompense for illicit love, like love for Europe, is the beloved’s cruel enmity.

45. The past and calamities should be considered in the light of Divine Determining (kader), while the future and sins from the point of view of responsibility before God. The Jabriyya and Mu‘tazila are reconciled on this point.

46. Impotence should not be resorted to when a solution may be found, and when there is no solution, punishment should not be resorted to.

47. Life’s wounds may be healed, but Islamic pride and honour, and national pride, their wounds are extremely deep.

48- Öyle zaman olur ki bir kelime bir orduyu batırır, bir gülle otuz milyonun mahvına sebep olur. (Hâşiye) Öyle şerait tahtında olur ki küçük bir hareket, insanı a’lâ-yı illiyyîne çıkarır ve öyle hal olur ki küçük bir fiil, insanı esfel-i safilîne indirir.

49- Bir tane sıdk, bir harman yalanları yakar. Bir tane hakikat, bir harman hayalata müreccahtır.

لَا يَل۟زَمُ مِن۟ لُزُومِ صِد۟قِ كُلِّ قَو۟لٍ قَو۟لُ كُلِّ صِد۟قٍ

Her sözün doğru olmalı fakat her doğruyu söylemek, doğru değil.

50- Güzel gören, güzel düşünür. Güzel düşünen, hayatından lezzet alır.

51- İnsanları canlandıran emeldir, öldüren yeistir.

52- Eskiden beri i’la-yı kelimetullah ve beka-yı istiklaliyet-i İslâm için farz-ı kifaye-i cihadı deruhte ile kendini, yekvücud olan âlem-i İslâm’a fedaya vazifedar ve hilafete bayraktar görmüş olan bu devlet-i İslâmiyenin felaketi; âlem-i İslâm’ın saadet ve hürriyet-i müstakbelesiyle telafi edilecektir. Zira şu musibet, mâye-i hayatımız olan uhuvvet-i İslâmiyenin inkişafını hârikulâde tacil etti.

53- Hristiyanlığın malı olmayan mehasin-i medeniyeti ona mal etmek ve İslâmiyet’in düşmanı olan tedenniyi ona dost göstermek, feleğin ters dönmesine delildir.

54- Paslanmış bîhemta bir elmas, daima mücella cama müreccahtır.

55- Her şeyi maddede arayanların akılları gözlerindedir, göz ise maneviyatta kördür.

56- Mecaz, ilmin elinden cehlin eline düşse hakikate inkılab eder; hurafata kapı açar.

57- İhsan-ı İlahîden fazla ihsan, ihsan değildir. Her şeyi, olduğu gibi tavsif etmek gerektir.

58- Şöhret, insanın malı olmayanı dahi insana mal eder.

59- Hadîs, maden-i hayat ve mülhim-i hakikattir.

60- İhya-yı din, ihya-yı millettir. Hayat-ı din, nur-u hayattır.

61- Nev-i beşere rahmet olan Kur’an ancak umumun, lâekall ekseriyetin saadetini tazammun eden bir medeniyeti kabul eder. Medeniyet-i hazıra, beş menfî esas üzerine teessüs etmiştir:

1- Nokta-i istinadı kuvvettir. O ise şe’ni tecavüzdür.

2- Hedef-i kasdı menfaattir. O ise şe’ni tezahümdür.

3- Hayatta düsturu cidaldir. O ise şe’ni tenazudur.

4- Kitleler mabeynindeki rabıtası, âheri yutmakla beslenen unsuriyet ve menfî milliyettir. O ise şe’ni müthiş tesadümdür.

5- Cazibedar hizmeti, heva ve hevesi teşci ve arzularını tatmindir. O heva ise insanın mesh-i manevîsine sebeptir.

Şeriat-ı Ahmediyenin (asm) tazammun ettiği ve emrettiği medeniyet ise:

Nokta-i istinadı, kuvvete bedel haktır ki şe’ni, adalet ve tevazündür.

Hedefi de menfaat yerine fazilettir ki şe’ni, muhabbet ve tecazübdür.

Cihetü’l-vahdet de unsuriyet ve milliyet yerine, rabıta-i dinî ve vatanî ve sınıfîdir ki şe’ni, samimi uhuvvet ve müsalemet ve haricin tecavüzüne karşı, yalnız tedafüdür.

Hayatta, düstur-u cidal yerine düstur-u teavündür ki şe’ni, ittihat ve tesanüddür.

Heva yerine hüdadır ki şe’ni, insaniyeten terakki ve ruhen tekâmüldür.

Mevcudiyetimizin hâmisi olan İslâmiyet’ten elini gevşetme, dört el ile sarıl; yoksa mahvolursun.

62- Musibet-i âmme, ekseriyetin hatasından terettüp eder. Musibet cinayetin neticesi, mükâfatın mukaddimesidir.

63- Şehit kendini hay bilir. Feda ettiği hayatı, sekeratı tatmadığından gayr-ı münkatı’ ve bâki görüyor. Yalnız daha nezih olarak buluyor.

64- Adalet-i mahza-i Kur’aniye; bir masumun hayatını ve kanını, hattâ umum beşer için de olsa heder etmez. İkisi nazar-ı kudrette bir olduğu gibi nazar-ı adalette de birdir. Hodgâmlık ile öyle insan olur ki ihtirasına mani her şeyi, hattâ elinden gelirse dünyayı harap ve nev-i beşeri mahvetmek ister.

65- Havf ve zaaf, tesirat-ı hariciyeyi teşci eder.

66- Muhakkak maslahat, mevhum mazarrata feda edilmez.

67- Şimdilik İstanbul siyaseti, İspanyol hastalığı gibi bir hastalıktır.

68- Deli adama “İyisin! İyisin!” denilse iyileşmesi, iyi adama “Fenasın! Fenasın!” denilse fenalaşması nadir değildir.

69- Düşmanın düşmanı, düşman kaldıkça dosttur; düşmanın dostu, dost kaldıkça düşmandır.

70- İnadın işi, şeytan birisine yardım etse “Melektir.” der, rahmet okur; muhalifinde melek görse “Libasını değiştirmiş şeytandır.” der, lanet eder.

71- Bir derdin dermanı, başka bir derde zehir olabilir. Bir derman, haddinden geçse dert getirir.

72- اَل۟جَم۟عِيَّةُ الَّتٖى فٖيهَا التَّسَانُدُ اٰلَةٌ خُلِقَت۟ لِتَح۟رٖيكِ السَّكَنَاتِ وَال۟جَمَاعَةُ الَّتٖى فٖيهَا التَّحَاسُدُ اٰلَةٌ خُلِقَت۟ لِتَس۟كٖينِ ال۟حَرَكَاتِ

73- Cemaatte vâhid-i sahih olmazsa; cem’ ve zam, kesir darbı gibi küçültür. (Hâşiye)

74- Adem-i kabul, kabul-ü ademle iltibas olunur. Adem-i kabul; adem-i delil-i sübut, onun delilidir. Kabul-ü adem, delil-i adem ister. Biri şek, biri inkârdır.

75- İmanî meselelerde şüphe, bir delili, hattâ yüz delili atsa da medlûle îras-ı zarar edemez. Çünkü binler delil var.

76- Sevad-ı a’zama ittiba edilmeli. Ekseriyete ve sevad-ı a’zama dayandığı zaman, lâkayt Emevîlik, en nihayet Ehl-i Sünnet cemaatine girdi. Adetçe ekalliyette kalan salabetli Alevîlik, en nihayet az bir kısmı Râfızîliğe dayandı.

77- Hakta ittifak, ehakta ihtilaf olduğundan bazen hak, ehaktan ehaktır; hasen, ahsenden ahsendir. Herkes kendi mesleğine “Hüve hak” demeli “Hüve’l-hak” dememeli. Veyahut “Hüve hasen” demeli “Hüve’l-hasen” dememeli.

78- Cennet olmazsa cehennem tazip etmez.

79- Zaman ihtiyarlandıkça Kur’an gençleşiyor, rumuzu tavazzuh ediyor. Nur, nâr göründüğü gibi; bazen şiddet-i belâgat dahi mübalağa görünür.

80- Hararetteki meratib, bürûdetin tahallülü iledir; hüsündeki derecat, kubhun tedahülü iledir. Kudret-i ezeliye zatiyedir, lâzımedir, zaruriyedir; acz tahallül edemez, meratib olamaz, her şey ona nisbeten müsavidir.

81- Şemsin feyz-i tecellisi olan timsali, denizin sathında ve denizin katresinde aynı hüviyeti gösteriyor.

82- Hayat, cilve-i tevhiddendir, müntehası da vahdet kesbediyor.

83- İnsanlarda veli, cumada dakika-i icabe, ramazanda Leyle-i Kadir, esma-i hüsnada ism-i a’zam, ömürde ecel meçhul kaldıkça; sair efrad dahi kıymettar kalır, ehemmiyet verilir. Yirmi sene mübhem bir ömür, nihayeti muayyen bin sene ömre müreccahtır.

84- Dünyada masiyetin âkıbeti, ikab-ı uhrevîye delildir.

85- Rızık, hayat kadar kudret nazarında ehemmiyetlidir. Kudret çıkarıyor, kader giydiriyor, inayet besliyor. Hayat; muhassal-ı mazbuttur, görünür. Rızık; gayr-ı muhassal, tedricî münteşirdir, düşündürür. Açlıktan ölmek yoktur. Zira bedende şahm vesaire suretinde iddihar olunan gıda bitmeden evvel ölüyor. Demek, terk-i âdetten neş’et eden maraz öldürür; rızıksızlık değil.

86- Âkilü’l-lahm vahşilerin helâl rızıkları, hayvanatın hadsiz cenazeleridir hem rûy-i zemini temizliyorlar hem rızıklarını buluyorlar.

87- Bir lokma kırk paraya, diğer bir lokma on kuruşa. Ağza girmeden ve boğazdan geçtikten sonra birdirler. Yalnız, birkaç saniye ağızda bir fark var. Müfettiş ve kapıcı olan kuvve-i zaikayı taltif ve memnun etmek için birden ona gitmek, israfın en sefihidir.

88- Lezaiz çağırdıkça sanki yedim demeli. Sanki yedimi düstur yapan “Sanki Yedim” namındaki bir mescidi yiyebilirdi, yemedi.

89- Eskiden ekser İslâm aç değildi, tereffühe ihtiyar vardı. Şimdi açtır, telezzüze ihtiyar yoktur.

90- Muvakkat lezzetten ziyade, muvakkat eleme tebessüm etmeli; hoş geldin demeli. Geçmiş lezaiz, “Âh vâh!” dedirtir. “Âh!” müstetir bir elemin tercümanıdır. Geçmiş âlâm “Oh!” dedirtir. O “Oh!” muzmer bir lezzet ve nimetin muhbiridir.

91- Nisyan dahi bir nimettir. Yalnız her günün âlâmını çektirir, müterakimi unutturur.

92- Derece-i hararet gibi her musibette bir derece-i nimet vardır. Daha büyüğünü düşünüp, küçükteki derece-i nimeti görüp Allah’a şükretmeli. Yoksa isti’zam ile üflense şişer, merak edilse ikileşir; kalpteki misali, hayali, hakikate inkılab eder; o da kalbi döver.

93- Her adam için heyet-i içtimaiyede görmek ve görünmek için mertebe denilen bir penceresi vardır. O pencere kamet-i kıymetinden yüksek ise tekebbür ile tetavül edecek; eğer kamet-i kıymetinden aşağı ise tevazu ile takavvüs edecek ve eğilecek, tâ o seviyede görsün ve görünsün.

İnsanda büyüklüğün mikyası; küçüklüktür, yani tevazudur. Küçüklüğün mizanı; büyüklüktür, yani tekebbürdür.

94- Zayıfın kavîye karşı izzet-i nefsi, kavîde tekebbür olur; kavînin zayıfa karşı tevazuu, zayıfta tezellül olur. Bir ulü’l-emrin makamındaki ciddiyeti, vakardır; mahviyeti, zillettir. Hanesindeki ciddiyeti, kibirdir; mahviyeti tevazudur.

Fert mütekellim-i vahde olsa müsamahası ve fedakârlığı amel-i salihtir; mütekellim-i maalgayr olsa hıyanettir, amel-i talihtir. Bir şahıs, kendi namına hazm-ı nefis eder, tefahur edemez; millet namına tefahur eder, hazm-ı nefis edemez.

95- Tertib-i mukaddimatta “tefviz” tembelliktir, terettüb-ü neticede tevekküldür. Semere-i sa’yine ve kısmetine rıza; kanaattir, meyl-i sa’yi kuvvetlendirir. Mevcuda iktifa, dûn-himmetliktir.

96- Evamir-i şer’iyeye karşı itaat ve isyan olduğu gibi evamir-i tekviniyeye karşı da itaat ve isyan vardır. Birincisinde mükâfat ve mücazatın ekseri âhirette; ikincisinde, ağlebi dünyada olur.

Mesela, sabrın mükâfatı zaferdir, ataletin mücazatı sefalettir, sa’yin sevabı servettir, sebatın mükâfatı galebedir. Müsavatsız adalet, adalet değildir.

97- Temasül tezadın sebebidir. Tenasüp tesanüdün esasıdır. Sıgar-ı nefis tekebbürün menbaıdır. Zaaf gururun madenidir. Acz muhalefetin menşeidir. Merak ilmin hocasıdır.

98- Kudret-i Fâtıra, ihtiyaç ile hususan açlık ihtiyacıyla; başta insan bütün hayvanatı gemlendirip nizama sokmuş. Hem âlemi herc ü mercden halâs edip hem ihtiyacı medeniyete üstad ederek, terakkiyatı temin etmiştir.

99- Sıkıntı, sefahetin muallimidir. Yeis, dalalet-i fikrin; zulmet-i kalp, ruh sıkıntısının menbaıdır.

100- اِذَا تَاَنَّثَ الرِّجَالُ بِالتَّهَوُّسِ تَرَجَّلَ النِّسَاءُ بِالتَّوَقُّحِ

Bir meclis-i ihvana güzel bir karı girdikçe riya, rekabet, hased damarı intibah eder. Demek inkişaf-ı nisvandan, medeni beşerde ahlâk-ı seyyie inkişaf eder.

101- Beşerin şimdiki seyyiat-âlûd hırçın ruhunda, mütebessim küçük cenazeler olan suretlerin rolü ehemmiyetlidir.

102- Memnû heykel, ya bir zulm-ü mütehaccir ya bir heves-i mütecessim veya bir riya-yı mütecessiddir.

103- İslâmiyet’in müsellematını tamamen imtisal ettiği cihetle bihakkın daire-i dâhiline girmiş zatta; meylü’t-tevsi, meylü’t-tekemmüldür. Lâkaytlık ile hariçte sayılan zatta meylü’t-tevsi, meylü’t-tahriptir. Fırtına ve zelzele zamanında; değil içtihad kapısını açmak, belki pencerelerini de kapatmak maslahattır.

Lâübaliler ruhsatlarla okşanılmaz; azîmetlerle, şiddetle ikaz edilir.

104- Bîçare hakikatler, kıymetsiz ellerde kıymetsiz olur.

105- Küremiz hayvana benziyor, âsâr-ı hayat gösteriyor. Acaba yumurta kadar küçülse bir nevi hayvan olmayacak mıdır? Veya bir mikrop küremiz kadar büyüse ona benzemeyecek midir? Hayatı varsa ruhu da vardır. Âlem, insan kadar küçülse yıldızları zerrat ve cevahir-i ferdiye hükmüne geçse; o da bir hayvan-ı zîşuur olmayacak mıdır? Allah’ın böyle çok hayvanları var.

106- Şeriat ikidir:

Birincisi: Âlem-i asgar olan insanın ef’al ve ahvalini tanzim eden ve sıfat-ı kelâmdan gelen bildiğimiz şeriattır.

İkincisi: İnsan-ı ekber olan âlemin harekât ve sekenatını tanzim eden, sıfat-ı iradeden gelen şeriat-ı kübra-yı fıtriyedir ki bazen yanlış olarak tabiat tesmiye edilir. Melâike bir ümmet-i azîmedir ki sıfat-ı iradeden gelen ve şeriat-ı fıtriye denilen evamir-i tekviniyesinin hamelesi ve mümessili ve mütemessilleridirler.

107- اِذَا وَازَن۟تَ بَي۟نَ حَوَاسِّ حُوَي۟نَةٍ خُر۟دَبٖينِيَّةٍ وَحَوَاسِّ ال۟اِن۟سَانِ تَرٰى سِرًّا عَجٖيبًا اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ كَصُورَةِ يٰسٓ كُتِبَ فٖيهَا سُورَةُ يٰسٓ

108- Maddiyyunluk manevî taundur ki beşere şu müthiş sıtmayı tutturdu, gazab-ı İlahîye çarptırdı. Telkin ve tenkit kabiliyeti tevessü ettikçe o taun da tevessü eder.

109- En bedbaht en muzdarip en sıkıntılı, işsiz adamdır. Zira atalet, ademin biraderzadesidir; sa’y, vücudun hayatı ve hayatın yakazasıdır.

110- Ribanın kap ve kapıları olan bankaların nef’i, beşerin fenası olan gâvurlara ve onların en zalimlerine ve bunların en sefihlerinedir. Âlem-i İslâm’a zarar-ı mutlaktır, mutlak beşerin refahı nazara alınmaz. Zira gâvur, harbî ve mütecaviz ise hürmetsiz ve ismetsizdir.

111- Cumada hutbe; zaruriyat ve müsellematı tezkirdir, nazariyatı talim değildir. İbare-i Arabiye daha ulvi ihtar eder. Hadîs ile âyet muvazene edilse görünür ki beşerin en beliği dahi âyetin belâgatına yetişemez, ona benzemez.

Said Nursî

---

İşarat-ı Gaybiyye Hakkında Bir Takriz ⇐ | Mektubat | ⇒ Gönüller Fatihi Büyük Üstada

---