Fjala e Dytë
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ
اَلَّذٖينَ يُؤ۟مِنُونَ بِال۟غَي۟بِ
Me Emrin e All-llahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti. “Ata të cilët besojnë në të Padukshmen.”([1])
Në qoftë se dëshiron të kuptosh se çfarë lumturie e madhe dhe çfarë mirësie, çfarë kënaqësie e madhe dhe rehatie ndodhet në besim, dëgjoje këtë tregim i cili është në formën e krahasimit:
Njëherë, dy njerëz ndërmorën një udhëtim edhe për kënaqësi, edhe për tregti. Njëri nga ata, i cili ishte egoist e fatzi, u nis në një drejtim. Ndërsa tjetri që ishte fetar i përshpirtshëm dhe i mbarë, kaloi në një drejtim tjetër.
Meqenëse njeriu egoist, mendjemadh dhe mburravec ishte pesimist, ai përfundoi në atë çfarë u duk për të të ishte vendi më i keq për shkak të pesimizmit të tij. Ai shikoi përqark, dhe gjithandej pa të pafuqishëm e fatkeqë duke qarë nën pushtetin dhe nën veprimet shkatërruese të tiranëve mizorë e nëpërkëmbës.
Ai shikoi të njëjtën situatë të dhimbshme e pikëlluese në të gjitha vendet ku udhëtoi. I gjithë vendi mori formën e një shtëpie të përgjithshme zie. Dhe ai nuk mundi të gjejë ilaç për gjendjen e tij të dhimbshme e të zymtë përveç pijeve alkoolike dehëse. Sepse çdokush iu dukte atij një armik dhe i huaj, dhe gjithandej ai pa kufoma të tmerrshme dhe jetimë të dëshpëruar pa shpresë duke qarë. Ndërgjegjja e tij ishte në një gjendje torture.
Njeriu tjetër, i cili ishte fetar i përshpirtshëm, i përkushtuar, i drejtë e me moral të lartë, gjatë udhëtimit të tij pa një vend të shkëlqyeshëm. Ky njeri i mirë shikoi në mbretërinë tek e cila kishte hyrë një kënaqësi të përgjithshme. Gjithkund ishte një festival gazmor, një vend për përmendjen e All-llahut Xhel-le sha’nuhu, i mbushur me kënaqësi të madhe e lumturi... gjithkush u duk për të një mik dhe i afërt. Gjithandej vendit ai pa kremtime festive, me gëzim e hare, për një shkarkim të përgjithshëm nga detyrat, që shoqëroheshin me brohoritje dhe zërat e urimeve të mira dhe të falënderimeve. Ai gjithashtu dëgjoi zërin e një daulleje dhe të një grupi muzikor për mobilizimin e ushtarëve me thirrjet gazmore “All-llahu është më i madhi” dhe “Nuk ka Zot tjetër përveç Atij”! Ndërsa njeriu i parë ishte pesimist duke vuajtur nga dhimbja e tij dhe nga dhimbjet e të gjithë njerëzve, i dyti ishte i lumtur, optimist dhe i kënaqur me gëzimin e tij dhe me gëzimin e të gjithë banorëve. Për më tepër, ai pati mundësi të bënte edhe një tregti fitimprurëse për të cilën i bëri falënderime All-llahut Xhel-le sha’nuhu.
Pas disa kohësh ai u kthye dhe takoi njeriun tjetër. Ai e kuptoi gjendjen e tij dhe i tha: “Ti nuk paske qenë në vete.” Shëmtia brenda teje paska reflektuar në botën tënde të jashtme, saqë ti e paske imagjinuar çdo buzëqeshje si qarje dhe çdo çlirim nga detyrat si plaçkitje e pretim. Eja në vete dhe pastroje zemrën tënde se ndoshta kjo perde e kobshme do të ngrihet nga sytë e tu dhe ti do të mund ta shohësh të vërtetën, sepse Pronari i kësaj mbretërie dhe Mbreti i saj, i Cili është me një drejtësi absolute, që është Mëshirëplotë, Mirëbërës, i Fuqishëm, i Dhembshur e i Dashur, kurrësesi nuk mund të jetë ashtu siç e imagjinon ti, as një vend i cili demonstron këtë numër të shenjave të qarta të përparimit dhe të arritjeve, nuk mund të jetë ashtu siç e imagjinon ti”.
Pastaj njeriu fatkeq filloi të vijë në vete dhe u pendua. Ai tha, “po, më goditi çmenduria për shkak të pijes alkoolike. All-llahu qoftë i kënaqur me ty, ti më ke shpëtuar mua nga një gjendje e skëterrshme.”
Ey nefsim! Bil ki evvelki adam kâfirdir veya fâsık-ı gafildir. Şu dünya, onun nazarında bir matemhane-i umumiyedir. Bütün zîhayat, firak ve zeval sillesiyle ağlayan yetimlerdir. Hayvan ve insan ise ecel pençesiyle parçalanan kimsesiz başıbozuklardır. Dağlar ve denizler gibi büyük mevcudat, ruhsuz, müthiş cenazeler hükmündedirler. Daha bunun gibi çok elîm, ezici, dehşetli evham, küfründen ve dalaletinden neş’et edip, onu manen tazip eder.
Diğer adam ise mü’mindir; Cenab-ı Hâlık’ı tanır, tasdik eder. Onun nazarında şu dünya, bir zikirhane-i Rahman, bir talimgâh-ı beşer ve hayvan ve bir meydan-ı imtihan-ı ins ü cândır. Bütün vefiyat-ı hayvaniye ve insaniye ise terhisattır. Vazife-i hayatını bitirenler, bu dâr-ı fâniden, manen mesrurane, dağdağasız diğer bir âleme giderler. Tâ yeni vazifedarlara yer açılsın, gelip çalışsınlar. Bütün tevellüdat-ı hayvaniye ve insaniye ise ahz-ı askere, silah altına, vazife başına gelmektir. Bütün zîhayat, birer muvazzaf mesrur asker, birer müstakim memnun memurlardır. Bütün sadâlar ise ya vazife başlamasındaki zikir ve tesbih ve paydostan gelen şükür ve tefrih veya işlemek neşesinden neş’et eden nağamattır. Bütün mevcudat, o mü’minin nazarında, Seyyid-i Kerîm’inin ve Mâlik-i Rahîm’inin birer munis hizmetkârı, birer dost memuru, birer şirin kitabıdır. Daha bunun gibi pek çok latîf, ulvi ve leziz, tatlı hakikatler, imanından tecelli eder, tezahür eder.
Demek iman, bir manevî tûba-i cennet çekirdeğini taşıyor. Küfür ise manevî bir zakkum-u cehennem tohumunu saklıyor.
Demek selâmet ve emniyet, yalnız İslâmiyet’te ve imandadır. Öyle ise biz daima اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى دٖينِ ال۟اِس۟لَامِ وَ كَمَالِ ال۟اٖيمَانِ demeliyiz.
- ↑ Kur’an, 2:3