İçeriğe atla

Yedinci Şuâ/mk: Revizyonlar arasındaki fark

Yedinci Şuâ/mk (kaynağı gör)

08.35, 8 Aralık 2024 tarihindeki hâli

179.013 bayt eklendi ,  8 Aralık
"Значи, секој е плод на еден прекрасен и очигледен печат на Единството и дава претстава за Авторот и Творецот на неговото стебло, а тоа е Земјата; дава претстава и за Авторот и Создателот на неговата градина, а тоа е книгата на универзумот; го нагласува..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu
GörselVikimetin
("'''Забелешките на патникот што се распрашува за својот Создател во универзумот'''" içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu)
("Значи, секој е плод на еден прекрасен и очигледен печат на Единството и дава претстава за Авторот и Творецот на неговото стебло, а тоа е Земјата; дава претстава и за Авторот и Создателот на неговата градина, а тоа е книгата на универзумот; го нагласува..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu)
 
(Aynı kullanıcının aradaki diğer 230 değişikliği gösterilmiyor)
135. satır: 135. satır:
تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوَاتُ السَّب۟عُ وَال۟اَر۟ضُ وَمَن۟ فٖيهِنَّ وَ اِن۟ مِن۟ شَى۟ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَم۟دِهٖ وَلٰكِن۟ لَا تَف۟قَهُونَ تَس۟بٖيحَهُم۟ اِنَّهُ كَانَ حَلٖيمًا غَفُورًا
تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوَاتُ السَّب۟عُ وَال۟اَر۟ضُ وَمَن۟ فٖيهِنَّ وَ اِن۟ مِن۟ شَى۟ءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَم۟دِهٖ وَلٰكِن۟ لَا تَف۟قَهُونَ تَس۟بٖيحَهُم۟ اِنَّهُ كَانَ حَلٖيمًا غَفُورًا


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''(овој Втор дел, давајќи интерпретација за овој прекрасен ајет, истовремено е и доказен материјал од првиот дел, што содржи и се појавува на арапски јазик и ги образложува неговите аргументи.)'''
Bu âyet-i muazzama gibi pek çok âyât-ı Kur’aniye, bu kâinat Hâlık’ını bildirmek cihetinde, her vakit ve herkesin en çok hayretle bakıp zevk ile mütalaa ettiği en parlak bir sahife-i tevhid olan semavatı en başta zikretmelerinden, en başta ona başlamak muvafıktır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Вака:
Evet, bu dünya memleketine ve misafirhanesine gelen her bir misafir, gözünü açıp baktıkça görür ki: Gayet keremkârane bir ziyafetgâh ve gayet sanatkârane bir teşhirgâh ve gayet haşmetkârane bir ordugâh ve talimgâh ve gayet hayretkârane ve şevk-engizane bir seyrangâh ve temaşagâh ve gayet manidarane ve hikmet-perverane bir mütalaagâh olan bu güzel misafirhanenin sahibini ve bu kitab-ı kebirin müellifini ve bu muhteşem memleketin sultanını tanımak ve bilmek için şiddetle merak ederken; en başta '''gökler'''in nur yaldızı ile yazılan güzel yüzü görünür: “Bana bak, aradığını sana bildireceğim!” der. O da bakar görür ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Голем број ајети од Куранот, како што е овој прекрасен ајет, во воведот на своето давање претстава за Создателот на универзумот ги наведува „небесата“, кои се најпространи страници на Единството на Бога, во смисла дека ниеден набљудувач не се загледува во нив без да го обземе чудење и без да се восхитува, му се радуваат на сладоста и наоѓаат задоволство во неговото изучување. Затоа, најсоодветно е да се започне со нив.
Bir kısmı arzımızdan bin defa büyük ve o büyüklerden bir kısmı top güllesinden yetmiş derece süratli yüz binler ecram-ı semaviyeyi direksiz, düşürmeden durduran ve birbirine çarpmadan fevka’l-had çabuk ve beraber gezdiren, yağsız söndürmeden mütemadiyen o hadsiz lambaları yandıran ve hiçbir gürültü ve ihtilal çıkartmadan o nihayetsiz büyük kütleleri idare eden ve güneş ve kamerin vazifeleri gibi hiç isyan ettirmeden o pek büyük mahlukları vazifelerle çalıştıran ve iki kutbun dairesindeki hesap rakamlarına sıkışmayan bir nihayetsiz uzaklık içinde, aynı zamanda, aynı kuvvet ve aynı tarz ve aynı sikke-i fıtrat ve aynı surette, beraber, noksansız tasarruf eden ve o pek büyük mütecaviz kuvvetleri taşıyanları, tecavüz ettirmeden kanununa itaat ettiren ve o nihayetsiz kalabalığın enkazları gibi göğün yüzünü kirletecek süprüntülere meydan vermeden pek parlak ve pek güzel temizlettiren ve bir muntazam ordu manevrası gibi manevra ile gezdiren ve arzı döndürmesiyle, o haşmetli manevranın başka bir surette hakiki ve hayalî tarzlarını her gece ve her sene sinema levhaları gibi seyirci mahlukatına gösteren bir tezahür-ü rububiyet ve o rububiyet faaliyeti içinde görünen teshir, tedbir, tedvir, tanzim, tanzif, tavziften mürekkeb bir hakikat, bu azameti ve ihatatı ile o semavat Hâlık’ının vücub-u vücuduna ve vahdetine ve mevcudiyeti, semavatın mevcudiyetinden daha zâhir bulunduğuna bilmüşahede şehadet eder manasıyla '''Birinci Makam’ın birinci basamağında'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ السَّمٰوَاتُ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّد۟وٖيرِ وَ التَّن۟ظٖيمِ وَ التَّن۟ظٖيفِ وَ التَّو۟ظٖيفِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, секој што доаѓа како посетител во царството на овој свет и остане во неговата гостилница, кога ќе ги отвори очите, прогледува и увидува дека: постоењето на гостилницата е неспоредлива великодушност; и саем во екстремен вид оригиналност; и полигон за обука на врвни импресии, и атрактивно одморалиште со преубави глетки и видици, и во крајна мера рекреативност; и галерија со крајна атракција и фасцинација; и отворена книга која ја содржи смислата на врвните вредности, стилови и мудрости. И додека гостинот минувач гори од желба да се запознае и да се сретне со сопственикот на оваа елитна гостилница, авторот на ова капитално дело, владетелот на ова угледно царство, над него се појавува преубаво лице што блеска од сјајните ѕвезди довикувајќи му: „Погледни во мене! Јас ќе те известам за Она Што трагаш!“ И тој се осврнува и гледа дека:
Sonra, dünyaya gelen o yolcu adama ve misafire, cevv-i sema denilen ve mahşer-i acayip olan '''feza''' gürültü ile konuşarak bağırıyor: “Bana bak! Merakla aradığını ve seni buraya göndereni benimle bilebilir ve bulabilirsin.” der. O misafir, onun ekşi fakat merhametli yüzüne bakar; müthiş fakat müjdeli gürültüsünü dinler, görür ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Подигнати стотици илјади небесни тела без никакви столбови или потпирачи, од кои некои од нив се поголеми и за илјада пати од нашата земја, а некои се побрзи седумдесет пати од проектилите;
Zemin ile âsuman ortasında muallakta durdurulan bulut, gayet hakîmane ve rahîmane bir tarzda zemin bahçesini sular ve zemin ahalisine âb-ı hayat getirir ve harareti (yani yaşamak ateşinin şiddetini) ta’dil eder ve ihtiyaca göre her yerin imdadına yetişir. Ve bu vazifeler gibi çok vazifeleri görmekle beraber, muntazam bir ordunun acele emirlere göre görünmesi ve gizlenmesi gibi; birden cevvi dolduran o koca bulut dahi gizlenir, bütün eczaları istirahate çekilir, hiçbir eseri görülmez. Sonra “Yağmur başına arş!” emrini aldığı anda; bir saat, belki birkaç dakika zarfında toplanıp cevvi doldurur, bir kumandanın emrini bekler gibi durur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И истовремено движење и навигација на тие тела со огромна брзина, без гужви и без судири;
Sonra o yolcu, cevvdeki rüzgâra bakar, görür ki: Hava o kadar çok vazifelerle gayet hakîmane ve kerîmane istihdam olunur ki güya o camid havanın şuursuz zerrelerinden her bir zerresi; bu kâinat Sultanı’ndan gelen emirleri dinler, bilir ve hiçbirini geri bırakmayarak, o kumandanın kuvvetiyle yapar ve intizamla yerine getirir bir vaziyetle; zeminin bütün nüfuslarına nefes vermek ve zîhayata lüzumu bulunan hararet ve ziya ve elektrik gibi maddeleri ve sesleri nakletmek ve nebatatın telkîhine vasıta olmak gibi çok küllî vazifelerde ve hizmetlerde, bir dest-i gaybî tarafından gayet şuurkârane ve alîmane ve hayat-perverane istihdam olunuyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И континуирано снабдување на овие безброј обесени ламби, без гориво и без гасење;
Sonra yağmura bakıyor, görür ki: O latîf ve berrak ve tatlı ve hiçten ve gaybî bir hazine-i rahmetten gönderilen katrelerde o kadar Rahmanî hediyeler ve vazifeler var ki güya rahmet, tecessüm ederek katreler suretinde hazine-i Rabbaniyeden akıyor manasında olduğundan yağmura “rahmet” namı verilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И во управувањето со овие непрегледно огромни тела, без бучава и без нарушување! Неговиот одраз исто така гледа:
Sonra şimşeğe bakar ve ra’dı (gök gürültüsü) dinler, görür ki pek acib ve garib hizmetlerde çalıştırılıyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И потчинување на овие монументални созданија со специфични цели, како што е на пример подесувањето на Сонцето и Месечината во извршувањето на функцијата на одредени должности, без отпор и разговор;
Sonra gözünü çeker, aklına bakar, kendi kendine der ki: Atılmış pamuk gibi bu camid, şuursuz bulut elbette bizleri bilmez ve bize acıyıp imdadımıza kendi kendine koşmaz ve emirsiz meydana çıkmaz ve gizlenmez. Belki gayet kadîr ve rahîm bir kumandanın emriyle hareket eder ki bir iz bırakmadan gizlenir ve def’aten meydana çıkar, iş başına geçer. Ve gayet faal ve müteâl ve gayet cilveli ve haşmetli bir sultanın fermanıyla ve kuvvetiyle vakit be-vakit cevv âlemini doldurup boşaltır. Ve mütemadiyen hikmetle yazar ve paydos ile bozar tahtasına ve mahv ve ispat levhasına ve haşir ve kıyamet suretine çevirir. Ve gayet lütufkâr ve ihsan-perver ve gayet keremkâr ve rububiyet-perver bir hâkim-i müdebbirin tedbiriyle rüzgâra biner ve dağlar gibi yağmur hazinelerini bindirir, muhtaç olan yerlere yetişir. Güya onlara acıyıp ağlayarak gözyaşlarıyla onları çiçeklerle güldürür, güneşin şiddet-i ateşini serinlendirir ve sünger gibi bahçelerine su serper ve zemin yüzünü yıkar, temizler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И истовремено, истата сила и на ист начин, во истиот природен образец и идентична форма, и со истиот интегритет, без никакви недостатоци, и управување со овој страшно неопределен број во рамките на оваа непроценлива и бесконечна димензија која ги поврзува двете бескрајности;
Hem o meraklı yolcu kendi aklına der: Bu camid, hayatsız, şuursuz, mütemadiyen çalkanan, kararsız, fırtınalı, dağdağalı, sebatsız, hedefsiz şu havanın perdesiyle ve zâhirî suretiyle vücuda gelen yüz binler hakîmane ve rahîmane ve sanatkârane işler ve ihsanlar ve imdatlar bilbedahe ispat eder ki: Bu çalışkan rüzgârın ve bu cevval hizmetkârın kendi başına hiçbir hareketi yok, belki gayet Kadîr ve Alîm ve gayet Hakîm ve Kerîm bir âmirin emriyle hareket eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И задржување и доведување на овие масивни вселенски летала што имаат огромна моќ и импресивност, во состојба на послушност и покорност кон Неговите закони, без никакво пречекорување и пренасочување;
Güya her bir zerresi, her bir işi bilir ve o âmirin her bir emrini anlar ve dinler bir nefer gibi hava içinde cereyan eden her bir emr-i Rabbanîyi dinler, itaat eder ki bütün hayvanatın teneffüsüne ve yaşamasına ve nebatatın telkîhine ve büyümesine ve hayatına lüzumlu maddelerin yetiştirilmesine ve bulutların sevk ve idaresine ve ateşsiz sefinelerin seyr ü seyahatine ve bilhassa seslerin ve bilhassa telsiz telefon ve telgraf ve radyo ile konuşmaların îsaline ve bu hizmetler gibi umumî ve küllî hizmetlerden başka, azot ve müvellidü’l-humuza (oksijen) gibi iki basit maddeden ibaret olan havanın zerreleri birbirinin misli iken, zemin yüzünde yüz binler tarzda bulunan Rabbanî sanatlarda kemal-i intizam ile bir dest-i hikmet tarafından çalıştırılıyor, görüyorum.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И во дотерувањето на лицето на небото во однос на префинетоста и светлината, да се доведат во состојба на беспрекорна чистота, целосно ослободени од загадувањето со отпадот на тие густи масиви, така што на неа не може да се види ни трага ни прашинка;
Demek وَتَص۟رٖيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ ال۟مُسَخَّرِ بَي۟نَ السَّمَٓاءِ وَال۟اَر۟ضِ âyetinin tasrihiyle, rüzgârın tasrifiyle hadsiz Rabbanî hizmetlerde istimal ve bulutların teshiriyle hadsiz Rahmanî işlerde istihdam ve havayı o surette icad eden ancak Vâcibü’l-vücud ve Kādir-i külli şey ve Âlim-i külli şey bir Rabb-i Zülcelali ve’l-ikram’dır der, hükmeder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И насочување на движењето на овие тела со координирани воени маневри и нивно претставување пред публиката од сите созданија, како да е филмско сценарио; деноноќното вртење на Земјата, освежување на видиците со вистински фасцинантни и фантастични кадри со овие прекрасни маневри, и нивното прика- жување секоја вечер и секоја година!
Sonra yağmura bakar, görür ki: Yağmurun taneleri sayısınca menfaatler ve katreleri adedince Rahmanî cilveler ve reşhaları miktarınca hikmetler içinde bulunuyor. Hem o şirin ve latîf ve mübarek katreler o kadar muntazam ve güzel halk ediliyor ki hususan yaz mevsiminde gelen dolu o kadar mizan ve intizam ile gönderiliyor ve iniyor ki fırtınalar ile çalkanan ve büyük şeyleri çarpıştıran şiddetli rüzgârlar, onların muvazene ve intizamlarını bozmuyor; katreleri birbirine çarpıp birleştirip zararlı kütleler yapmıyor. Ve bunlar gibi çok hakîmane işlerde ve bilhassa zîhayatta çalıştırılan basit ve camid ve şuursuz müvellidü’l-mâ ve müvellidü’l-humuza (hidrojen-oksijen) gibi iki basit maddeden terekküp eden bu su, yüz binlerle hikmetli ve şuurlu ve muhtelif hizmetlerde ve sanatlarda istihdam ediliyor. Demek, bu tecessüm etmiş ayn-ı rahmet olan yağmur ancak bir Rahman-ı Rahîm’in hazine-i gaybiye-i rahmetinde yapılıyor ve nüzulüyle وَهُوَ الَّذٖى يُنَزِّلُ ال۟غَي۟ثَ مِن۟ بَع۟دِ مَا قَنَطُوا وَيَن۟شُرُ رَح۟مَتَهُ âyetini maddeten tefsir ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, ова величествено и феноменално Божјо Господарство и сето она што во рамките на Својата делотворна моќ ги докажува од постоечките факти, во кои спаѓаат: „потчинување, регулирање, вртење, распоредување, рафинирање и делегирање задачи“, таа нејзина зачудувачка големина и целосна сеопфатност сведочат за потребата од постоењето на Создателот на небесата и Неговото Единство, како што е потврдено, а тоа е и очигледно, дека Неговото постоење е поочигледно и од самото постоење на овие небеса. Оваа смисла е претходно наведена во Првата тема од Првото скалило на следниве зборови:
Sonra ra’dı dinler ve berke (şimşeğe) bakar, görür ki: Bu iki hâdise-i acibe-i cevviye tam tamına وَيُسَبِّحُ الرَّع۟دُ بِحَم۟دِهٖ ve يَكَادُ سَنَا بَر۟قِهٖ يَذ۟هَبُ بِال۟اَب۟صَارِ âyetlerini maddeten tefsir etmekle beraber, yağmurun gelmesini haber verip muhtaçlara müjde ediyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ السَّمٰوَاتُ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّد۟وٖيرِ وَ التَّن۟ظٖيمِ وَ التَّن۟ظٖيفِ وَ التَّو۟ظٖيفِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ
Evet hiçten, birden hârika bir gürültü ile cevvi konuşturmak ve fevkalâde bir nur ve nâr ile zulmetli cevvi ışıkla doldurmak ve dağvari pamuk-misal ve dolu ve kar ve su tulumbası hükmünde olan bulutları ateşlendirmek gibi hikmetli ve garabetli vaziyetlerle baş aşağı gafil insanın başına tokmak gibi vuruyor: “Başını kaldır, kendini tanıttırmak isteyen faal ve kudretli bir zatın hârika işlerine bak! Sen başıboş olmadığın gibi bu hâdiseler de başıboş olamazlar. Her birisi çok hikmetli vazifeler peşinde koşturuluyorlar. Bir Müdebbir-i Hakîm tarafından istihdam olunuyorlar.” diye ihtar ediyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, областа позната како атмосфера, која е собир од чуда и феномени, гласно го повикува овој световен дојденец, па затоа му вели на патникот минувач: „Погледни во мене! Можам да те упатам до Оној за Кого трагаш со ентузијазам и нетрпение, и да те запознаам со Оној Кој те испрати овде.“ Тој се загледа во наоблаченото лице на небото заросено со благодат, и го слушаше Неговиот застрашувачки громоглас, кој, сепак, носи радосно навестување за човештвото! И види:
İşte bu meraklı yolcu, bu cevvde bulutu teshirden, rüzgârı tasriften, yağmuru tenzilden ve hâdisat-ı cevviyeyi tedbirden terekküp eden bir hakikatin yüksek ve aşikâr şehadetini işitir “Âmentü billah” der. '''Birinci Makam’ın ikinci mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهِ ال۟جَوُّ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّص۟رٖيفِ وَ التَّن۟زٖيلِ وَ التَّد۟بٖيرِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ fıkrası, bu yolcunun cevve dair mezkûr müşahedatını ifade eder. '''(İhtar<ref>'''İhtar:''' Birinci Makam’da geçen otuz üç mertebe-i tevhidi bir parça izah etmek isterdim. Fakat şimdiki vaziyetim ve halimin müsaadesizliği cihetiyle, yalnız gayet muhtasar bürhanlarına ve mealinin tercümesine iktifaya mecbur oldum. Risale-i Nur’un otuz, belki yüz risalelerinde bu otuz üç mertebe, delilleriyle, ayrı ayrı tarzlarda, her bir risalede bir kısım mertebeler beyan edildiğinden tafsili onlara havale edilmiş. </ref>)'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Облакот обесен меѓу небото и земјата на еден многу мудар и љубезен начин ја напојува земската градина со неопходниот пијалак, и нејзините жители ги снабдува со вода што им го придвижува телото, им ја олеснува прекумерната топлина, односно ја регулира температурата на топлината неопходна за живот, и пристигнува на помош во секое место каде што се укажува потреба. И иако овој голем облак врши уште многу други слични функции, за миг исчезнува и наеднаш се распрскува по небесниот свод и го полни; ги собира сите негови делови и честички и се оддава на одморање, и исчезнува од видното поле без да остава никакви траги, што е слично на сцената со развојот и повлекувањето на една дисциплинирана армија која следи итни наредби. Потоа, штом тој ја издал наредбата „Нека врне дожд“, во рок од еден час, а можеби и неколку минути, тој се собира, ја пополнува и ја прекрива атмосферата и се доведува во подготвителна состојба, исто како и војникот што ја чека својата наредба од претпоставениот.
Sonra o seyahat-i fikriyeye alışan o mütefekkir misafire, '''küre-i arz''' lisan-ı haliyle diyor ki: “Gökte, fezada, havada ne geziyorsun? Gel, ben sana aradığını tanıttıracağım. Gördüğüm vazifelerime bak ve sahifelerimi oku!” O da bakar görür ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, тој патник го насочува погледот кон ветрот што струи и гледа дека воздухот, со целосна великодушност и дарежливост, е задолжен за многубројни функции, па изгледа дека секој негов атом, иако не поседува живот и свест, слуша и е свесен за издадените наредби, што му доаѓаат од апсолутниот Владетел на вселената. Тој на овој начин ги врши своите задолженија, под власт и контрола на тој Заповедник, не занемарувајќи ништо и ги извршува со целосна дисциплина и прецизност, без никакви одлагања. Па, така ветрот им овозможува вдишување на сите живи суштества на земјата, спроведува звук, ги пренесува потребните состојки до живите суштества, како што се топлината, светлината и електричната енергија, посредува и во опрашувањето на растенијата, и има уште многу универзални функции. Тој е, значи, во извршувањето на сите овие операции ангажиран од некои Невидливи Раце на еден исклучително свесен, стручен и живописен начин.
Arz meczup bir mevlevî gibi iki hareketiyle; günlerin, senelerin, mevsimlerin husulüne medar olan bir daireyi, haşr-i a’zamın meydanı etrafında çiziyor. Ve zîhayatın yüz bin envaını bütün erzak ve levazımatlarıyla içine alıp feza denizinde kemal-i muvazene ve nizamla gezdiren ve güneş etrafında seyahat eden muhteşem ve musahhar bir sefine-i Rabbaniyedir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа патникот го гледа дождот, и сфаќа дека овие убави, енергични и вкусни капки, кои се слеваат и паѓаат од невидливата ризница на Милоста, изобилува со милостиви подароци и плодни активности, како да се излева отелотворената дарувана милост со изворите на Господаровата ризница во форма на овие атомизирани капки. Затоа, на дождот му е дадено името „благодат“.
Sonra sahifelerine bakar, görür ki: Bablarındaki her bir sahifesi, binler âyâtıyla arzın Rabb’ini tanıttırıyor. Umumunu okumak için vakit bulamadığından, yalnız bir tek sahife olan zîhayatın bahar faslında icad ve idaresine bakar, müşahede eder ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа ја гледа молњата и го слуша громот и сфаќа дека тие се наоѓаат во служба на неизмерно чудесен и неверојатен процес.
Yüz bin envaın hadsiz efradlarının suretleri, basit bir maddeden gayet muntazam açılıyor ve gayet rahîmane terbiye ediliyor ve gayet mu’cizane bir kısmının tohumlarına kanatçıklar verip onları uçurmak suretiyle neşrettiriliyor ve gayet müdebbirane idare olunuyor ve gayet müşfikane iaşe ve it’am ediliyor ve gayet rahîmane ve rezzakane hadsiz ve çeşit çeşit ve lezzetli ve tatlı rızıkları, hiçten ve kuru topraktan ve birbirinin misli ve farkları pek az ve kemik gibi köklerden, çekirdeklerden, su katrelerinden yetiştiriliyor. Her bahar bir vagon gibi hazine-i gaybdan yüz bin nevi et’ime ve levazımat, kemal-i intizam ile yüklenip zîhayata gönderiliyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа погледот од своите очи го упатува кон својот ум, велејќи си себеси: „Овој нежив облак што личи на неуреден памук, што нема свест, без сомнение, и не знае за нас, ниту пак, нè познава, и невозможно е нас да нè снабдува по своја волја, од сожалување или грижа; и невозможно е да се покаже како видлив на небото, а потоа да се изгуби и да исчезне без нечија заповед. Неизбежно е тој да ги извршува должностите во согласност со заповед издадена од Апсолутно Моќен и Апсолутно Милостив Заповедувач, и исчезнува без да остави трага, а потоа одеднаш се појавува и го прифаќа извршувањето на своите должности, а во меѓувреме ја исполнува и ја испразнува атмосферата извршувајќи ја заповедта на Величествениот, Врховниот и Делотворен Владетел. Постојано и со мудрост го испишува небесниот свод, а потоа допушта бришење на плакатот и го претвора во укинување и воспоставување на местото на Воскресението и Судниот ден. Имено, облакот се оддаде на ветрот на бродот по заповед на Добронамерниот, Добротворниот, Дарежливиот и Грижливиот Владетел и Планер, ја разнесува дождовната ризница, силна и огромна како планина, и доаѓа на помош на места на земјата што имаат потреба од тоа, и сака да се пресели и да се расплаче поради нивната состојба, ги напојува со солзи, ги расположува со цвеќиња и мирисливи билки, го ублажува бесот на топлината на сонцето, ги напојува домашните градини и ливади, ги мие нивните лица и површини, и ги штити од загадување за да можат да блескаат од чистота и шарм.“
Ve bilhassa o erzak paketleri içinde yavrulara gönderilen süt konserveleri ve validelerinin şefkatli sinelerinde asılan şekerli süt tulumbacıklarını göndermek, o kadar şefkat ve merhamet ve hikmet içinde görünüyor ki bilbedahe bir Rahman-ı Rahîm’in gayet müşfikane ve mürebbiyane bir cilve-i rahmeti ve ihsanı olduğunu ispat eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, љубопитниот патник се обраќа кон својот ум и вели: „Овој нежив воздух, кој е безживотен, бесчувствителен, кој не поседува свест, непостојан и неопределен, нестабилен, немирен и неуреден, подложен на струи и бури што не се смируваат, очигледно е причина за појава на стотици илјади плодоносни дејствувања, функции, благодати и испораки, спроведени со мудрост, милост и вештина, што аксиоматски докажува: дека овие неуморни ветрови, овие весели службеници никогаш не тргнуваат по своја слободна волја, туку ги придвижува заповед издадена од Апсолутно Семоќен и Сезнаен и Апсолутно Семудар и Величествен Заповедувач.
'''Elhasıl,''' bu sahife-i hayatiye-i bahariye, haşr-i a’zamın yüz bin numunelerini ve misallerini göstermekle فَان۟ظُر۟ اِلٰٓى اٰثَارِ رَح۟مَتِ اللّٰهِ كَي۟فَ يُح۟يِى ال۟اَر۟ضَ بَع۟دَ مَو۟تِهَا اِنَّ ذٰلِكَ لَمُح۟يِى ال۟مَو۟تٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ âyetini maddeten gayet parlak tefsir ettiği gibi bu âyet dahi bu sahifenin manalarını mu’cizane ifade eder. Ve arzın bütün sahifeleriyle büyüklüğü nisbetinde ve kuvvetinde لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ dediğini anladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И секоја поединечна честичка од воздухот како да ги знае сите работи, и како совесен војник ја сфаќа и ја следи секоја заповед што потекнува од тој Заповедувач, ги извршува и се потчинува на заповедите на Господарот што струи во воздухот и извршува задача со која обезбедува дишење на сите живи суштества, со што придонесува за одржување на нивните животи; учествува во процесот на оплодување и растот на растенијата, и потпомага во испораката на хранливите материи потребни за нивниот опстанок; корисен е и за снабдување со вода на облакот; и за придвижување, управување со кормило и едрење бродови без гориво; и како спроводник, особено во пренос на звук, разговор и безжичен пренос на телекомуникации и радиобранови, како и за други слични универзални намени и функции. Покрај тоа, воздушните честички самите се составени од прости елементи, како што се азотот и кислородот, и имаат меѓусебна сличност. Според тоа, јас сметам дека тие се агенти на едни мудри сили, вработени под совршено хармонизиран режим, во стотици илјади видови Божествени процеси.“
İşte, küre-i arzın yirmiden ziyade büyük sahifelerinden bir tek sahifenin yirmi vechinden bir tek vechinin muhtasar şehadeti ile o yolcunun sair vecihlerin sahifelerindeki müşahedatı manasında olarak ve o müşahedatları ifade için '''Birinci Makam’ın üçüncü mertebesinde''' böyle denilmiş:
 
</div>
Значи, од ова патникот заклучува: „Навистина, како што тоа го искажуваат зборовите во ајетите:
 
وَتَص۟رٖيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ ال۟مُسَخَّرِ بَي۟نَ السَّمَٓاءِ وَال۟اَر۟ضِ
 
Оној Кој ги издава Своите заповеди на воздухот и го користи како извршител на неизмерни Божествени задачи и функции, преку регулирање на ветрот; и безгранично дејствување на милоста, преку контролирање на облакот; и Оној Кој создава воздух на таков начин, Тој е Единствен Господар Кој им е потребен на битијата – Семоќен, Сезнаен, Величествен и Семудар.“
 
Потоа погледот го упатува кон дождот и гледа дека тој е преполн со добивки во износ од капки и дека содржи облик на Божествен благодат до степен на бројот на капките и разоткрива мудрост во однос на бројот на своите капки. А, се гледа дека тие фини, вкусни и благословени капки се создаваат во врвна систематичност и во неизмерна убавина и шарм, особено ледениот град, кој паѓа дури и во лето, со таква регуларност и умереност, така што ни бурите, ни раз- беснетите ветрови, од чијашто сила се судираат големи и тешки парчиња, не предизвикуваат нарушување во однос на регуларноста и единството на тие ледени дождови, ниту пак, се збиваат во смртоносните карпи, направени од згрутчувањето на тие ледени зрна. Значи водата, пак, која е една едноставна и нежива материја што не поседува чувствителност, добила примена во мудро осмислени дејствувања како што се овие, а особено во улогата на заживување и напојување, додека и самата претставува едно соединение со само две основни неоргански материи (водород и кислород) кои не поседуваат чувствителност, а сепак, се користи во стотици илјади разновидни намени и процеси исполнети со мудрости и сознанија. '''Значи, дождот кој е насушна објективизација, чие потекло може да дојде само од невидливата ризница од милости на Семилостивиот и Милосрдниот, со своето спуштање и слевање на земјата дава практична и јасна интерпретација на ајетот:'''
 
وَهُوَ الَّذٖى يُنَزِّلُ ال۟غَي۟ثَ مِن۟ بَع۟دِ مَا قَنَطُوا وَيَن۟شُرُ رَح۟مَتَهُ
 
Потоа го слуша громот и се загледува во молњата и гледа дека тие две феноменални атмосферски појави практично ги објаснуваат во целост овие два возвишени ајети,
 
وَيُسَبِّحُ الرَّع۟دُ بِحَم۟دِهٖ и يَكَادُ سَنَا بَر۟قِهٖ يَذ۟هَبُ بِال۟اَب۟صَارِ
 
кои го најавуваат доаѓањето на придобивките од дождот и со тоа ги радуваат оние што го чекаат.
 
Да, одеднаш неверојатното и громогласно проговарање на воздухот со порив и експлозија, и исполнување на мрачната атмосфера со прекрасната светлина од молњата и пламенот, и осветлување на огромна планина, како и немирните облаци како пумпа полна со вода, снег и мраз, и други определени и чудесни состојби и појави слични на овие, силно го предупредуваат и отрезнуваат немарниот човек, и жестоко го удираат по неговата ограничена глава, велејќи му:
 
„Подигни ја главата и погледни ги неверојатните постапки и процеси на Влијателниот Моќник, Кој сака да им се претстави на Своите робови! И како што ти во твоето постоење не си независен и оставен сам на себе, така и овие настани не можат да се случат сами по себе, залудни и бесмислени. Секој од нив е доведен да изврши одредена функција, со послушност и посветеност, и секој од нив е ангажиран во служба на Мудриот Господар и Владетел.“
 
Ете, овој радознал патник слушајќи го возвишеното небесно сведоштво на вистината, која се состои од управување на облаците, регулирање на ветровите, спуштање на благодатниот дожд и режирање на атмосферските појави, рече: „Јас верувам во Аллах.“
 
Вториот степен од Првото ниво (<ref>Забелешка: Мојата намера беше да ги објаснам Триесет и трите степени на верување во Единството на Бога, споменати во Првото ниво, само што сега моите можности не го дозволуваат тоа, па сум принуден да се задоволам со наведување на доказите и преводите на нивната смисла, и тоа е сè. А, триесетте посланија од „Рисале-и Нур“, па дури и стотина од нив, веќе се изложени на различни начини – секоја од нив, некои од тие триесет и три степени, со своите докази ги оставаме во детали.</ref>) е забелешка на патникот во однос на атмосферата, кој ја изразил на следниот начин:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهِ ال۟جَوُّ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّص۟رٖيفِ وَ التَّن۟زٖيلِ وَ التَّد۟بٖيرِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ
 
Потоа, овој имагинарен патник, веќе навикнат на замислени патувања, Земјината топка со јазикот на неговата состојба му шепоти: '''„Зошто се движиш во воздухот, на небесата и вселенското пространство? Дојди ваму да те запознаам со Оној по Кој трагаш. Внимавај на должностите што ти ги праќам и прочитај го тоа што е напишано на моите страници!“'''
 
И тој разгледува и согледува: како Земјата, слично на занесениот мевљана, со своето движење околу двете оски опишува циклус по кој се одредуваат деновите, годините и сезоните, и како резултат на тоа, ги зацртува рабовите на кругот на Големиот собир; и таа е како една од колосалните покорни Божествени бродови натоварени со повеќе од сто илјади видови и родови живи суштества, со сета нивна храна и животни потреби, намалувајќи ги длабоките бразди што пловат во вселенскиот простор, поворки и посети околу Сонцето на својот аџилак, во целосна хармонија и совршена регуларност.
 
Потоа ги разгледува нејзините листови и согледува дека секоја страница од сите поглавја зборува за нејзиниот Господар преку илјадници докази; Меѓутоа, бидејќи не располага со доволно време за да може да го прочита секој лист, одбрал да прегледа само една единствена нејзина страница, а тоа е страницата за истражување и управување на живите суштества во пролетната сезона.
 
Согледува дека формите на неопределен број единки од стотици илјади видови се раствораат и се развиваат од едноставни елементи во совршен ред, а потоа се одгледуваат со голема благодат; Семето на дел од нив на крајно чудесен начин добива нежни крилја за летање, а тоа се шири на сите страни во екстремно изобилство; Таа се разнесува со целосна осмисленост, служат и се хранат со целосно внимание и нежност, и им се обезбедуваат различни, луксузни, вкусни и пријатни животни намирници со голема благодат и великодушност, која се подмирува од ништо, или од сува земја, и од тврдите како коска корења, од меѓусебни слични семиња, и од идентични капки вода. Секоја пролет на живите суштества, како преполн вагон, од невидливата ризница им се доставуваат сто илјади видови прехранбени продукти и потреби, со целосна регуларност и хармоничност.
 
Особено, снабдувањето на вкусното млеко од милостивите гради на родилката, како еден подарок за младите и децата, грижливо спакуван со милост и мудрост – тоа е еден неспоредлив пример, кој сам по себе се наметнува како доказ и одраз на совршено одгледување и грижа, кои се едни од манифестациите на милоста на Семилостивиот и Милосрдниот, како и Негови општи добротворни цели.
 
'''Резиме:''' Нашиот патник, набљудувајќи ја оваа живописна страница на убавата пролет, согледал дека таа е како една од сцените на воскресението и собир во стотици илјади видови и модели, како и дека таа практично го појаснува и дава прекрасна и конкретна разработка на ајетот:
 
فَان۟ظُر۟ اِلٰٓى اٰثَارِ رَح۟مَتِ اللّٰهِ كَي۟فَ يُح۟يِى ال۟اَر۟ضَ بَع۟دَ مَو۟تِهَا اِنَّ ذٰلِكَ لَمُح۟يِى ال۟مَو۟تٰى وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ
 
Од друга страна, овој ист ајет со една натприродна убавина ја искажува смислата наведена на таа страница. Го сфати фактот, што постојано и во однос на нивната огромна масовност и сила, Земјината топка им го повторува на сите свои страници со:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ
 
Ете, во прилог на објаснување на едно единствено скратено сведоштво во однос на само едно од дваесетте гледишта, само една од пространите страници на Земјината топка, чија бројка надминува дваесет, и во прилог на истакнување на смислата од забелешките на патникот со други ставови и страници, во Третиот степен од Првото ниво се наведува:


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ ال۟اَر۟ضُ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا وَ مَا عَلَي۟هَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّر۟بِيَةِ وَ ال۟فَتَّاحِيَّةِ وَ تَو۟زٖيعِ ال۟بُذُورِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ لِجَمٖيعِ ذَوِى ال۟حَيَاةِ وَ الرَّح۟مَانِيَّةِ وَ الرَّحٖيمِيَّةِ ال۟عَامَّةِ الشَّامِلَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ ال۟اَر۟ضُ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا وَ مَا عَلَي۟هَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّر۟بِيَةِ وَ ال۟فَتَّاحِيَّةِ وَ تَو۟زٖيعِ ال۟بُذُورِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ لِجَمٖيعِ ذَوِى ال۟حَيَاةِ وَ الرَّح۟مَانِيَّةِ وَ الرَّحٖيمِيَّةِ ال۟عَامَّةِ الشَّامِلَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, тој работлив патник со изучување на секоја страница ја зајакнува верата, која е клуч за среќа и благосостојба, и растежот на спознанието за Аллах, што е клуч за напредокот во духовната сфера, и му се разоткрива уште еден степен за суштината на верувањето во Аллах, степен кој е одржлив темел на сите совршенства и нивен извор, и на тој начин му се обезбедуваат голем број духовни задоволства и наслади, што во него предизвикува и буди уште поголема љубопитност. И покрај тоа што веќе доби и совлада јасна и смислена лекција од небото, атмосферата и Земјата, тој постојано повторува هَل۟ مِن۟ مَزٖيدٍ , па го слуша одекот на зикирот од морето и моќните реки, кои се прелеваат од покајување и желба и ги слуша нивните умилни и носталгични шумови, додека со јазикот зборува за состојбите и звукот: „Погледни нè и нас, прочитај нè и нас!“ И тој погледнува и вели:
Sonra o mütefekkir yolcu her sahifeyi okudukça saadet anahtarı olan imanı kuvvetlenip ve manevî terakkiyatın miftahı olan marifeti ziyadeleşip ve bütün kemalâtın esası ve madeni olan iman-ı billah hakikati bir derece daha inkişaf edip manevî çok zevkleri ve lezzetleri verdikçe onun merakını şiddetle tahrik ettiğinden; sema, cevv ve arzın mükemmel ve kat’î derslerini dinlediği halde هَل۟ مِن۟ مَزٖيدٍ deyip dururken '''denizler'''in ve '''büyük nehirler'''in cezbekârane cûş u hurûşla zikirlerini ve hazîn ve leziz seslerini işitir. Lisan-ı hal ve lisan-ı kāl ile: “Bize de bak, bizi de oku!” derler. O da bakar, görür ki:
 
</div>
Морињата што се брануваат весело и што заплискуваат жестоко во континуитет, и во чијашто природа е исполнување, излевање и исфрлање, и што ја опкружиле Земјината топка, заедно со земјата се движат многу брзо, и за една година преминуваат низ циклус чијшто износ е дваесет и пет илјади години. И покрај тоа, тие никогаш не се раздвојуваат, ниту некогаш ќе се излеат, а ниту, пак, ќе преовладуваат над блиските и соседни копна. Значи, мора да следува дека нив ги смирува, упатува и задржува Заповедта на Оној Кој поседува апсолутна моќ и големина.
 
Потоа погледнува во длабочините на морињата, и освен тоа што воочува продорни бисери на врвна убавина, естетика и правилност, увидува дека и одржувањето, распоредувањето и раѓањето и умирањето на илјадници различни животински видови тече по правилен и хармоничен ред и уметност. И пристигнувањето на нивните набавки и храна од обичен песок и од горка вода е толку совршена и целосна, што само по себе обезбедува доказ дека се случува само под раководство на Семоќниот, Владетелот на големината, и под старателство на Милостивиот, Сопственикот на совршената убавина.
 
Потоа, тој патник погледнува во реките, и во нив забележува цели и бенефиции, и увидува дека примените и задачите што ги имаат тие, приносите што ги даваат и трошоците што произлегуваат се пресметани со неопислива мудрост и неизмерна милост, така што аксиоматски го докажуваат фактот дека струи, потоци, извори, текови и џиновски реки извираат и истекуваат од резервоарот на Милостивиот, Носителот на големината и почестите. Згора на тоа, водата може да се собере и да се слива на сосема несфатлив и невообичаен начин, што дури и во еден хадис е изречена смислата како: „􏰊етири реки истекуваат од Рајот.“ Со други зборови, речните текови значително го надминуваат опсегот на дејствување на причините што се јавуваат, така што тие не се сливаат никаде на друго место, туку од богатството на невидливиот Рај, чијашто вода не се намалува, и од еден невидлив слив кој е неисцрпен.
 
На пример, светата река Нил, којашто неродната египетска пустина ја претворила во световен рај, непрестајно тече како едно мало море, а извира од јужниот дел на планината која се вика Месечева планина. Кога всушност би се акумулирал и замрзнал нејзиниот шестмесечен проток на вода, би настанала маса поголема и од самиот планински масив. Сепак, факт е дека водениот базен во кој се собира вода зафаќа дури помалку од една шестина од обемот на оваа планина. А, што се однесува до приливот на водата во тој топол регион, тоа е слабо и незначително, бидејќи сувата и жедна земја веднаш го впива недоволниот дожд и не обезбедува некоја значајна можност за акумулација. Според тоа, не постојат услови за одржување на приливот и одливот на водата, и затоа во традицијата се вели дека таа истекува од невидливиот рај, кој ги надминува природните земски закони. На овој начин, оваа традиција соопштува еден убав и длабоко поучен факт.
 
Така нашиот патник видел само една од илјадниците вистини и сведоштва на реките и морињата, безгранични како и самите мориња. И сфатил дека сите тие заедно во еден глас и со нескротлива сила, голема колку морињата, постојано изјавуваат: لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ сите морски суштества се јавуваат како сведоци што ја потврдуваат автентичноста на ова сведоштво. Во прилог, вадењето на колективните морски и речни сведоштва на виделина, Четвртиот степен од Првото ниво ја носи следната смисла:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ جَمٖيعُ ال۟بِحَارِ وَ ال۟اَن۟هَارِ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدِّخَارِ وَ ال۟اِدَارَةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ
 
Потоа, планините и пустините го повикуваат патникот кој се предал на своите замислени патувања, и велат: „Проучи ни ги и страниците!“ И тој погледнува и увидува дека универзалната должност на планините и нивните сестрани улоги откриваат големина и мудрост што ги фасцинираат умовите.
 
На пример, истакнатата позиција на ридовите и нивната појава од почвата по наредба на Господарот, ја стишуваат бурата на земјата и го олеснуваат нејзиниот гнев и бес предизвикани од тектонските нарушувања и ѝ овозможуваат да дише и да се опушти преку ерупции и пукнатини. Со тоа се избегнува нејзиното катастрофално тресење и експлодирање, па удобноста на нејзините безбедни жители останува ненарушен.
 
И како што на бродовите се работи на одржување рамнотежа и спречување нестабилност и евентуалното потопување на вградените јарболи и столбови, така и планините се столбови полни со скапоцености на палубата на земскиот брод, ја штитат од потресувања, ја стабилизираат и ѝ одржуваат рамнотежа. Куранот ова значење го истакнува во многу ајети, меѓу кои се:
 
وَ ال۟جِبَالَ اَو۟تَادًا ۝ وَاَل۟قَي۟نَا فٖيهَا رَوَاسِىَ ۝ وَال۟جِبَالَ اَر۟سٰيهَا
 
И пример: Според тоа, нашиот патник сфаќа дека во планинската утроба има многубројни извори, вода, минерали, материјали и лековити супстанции од кои зависат живите суштества, зачувани мудро, дарежливо и плански до тој степен што аксиоматски го потврдуваат фактот дека овие планини се стоваришта и складишта за стока во власт на Семоќниот, Чија моќ е неограничена, и Семудриот, чија мудрост е бескрајна.
 
И од овие две брилијантни значења изведува аналогни заклучоци за другите работи, како големите планини и самата пустина со огромни функции и целисходноста на планините и пустините, и увидува дека планините и пустините на јазикот на целата нивна целисходност и функции, а особено нивното задржување на резервните материјали, изјавуваат сведоштво и изразуваат верба во Единството на Бога, велејќи لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ и дека ова сведоштво и верување во Единството поседува сила и цврстина колку и гордите планински масиви и пространоста и непрегледноста, како што се пустините и песочните дупки, па и тој изговара: „Верувам во Аллах!“
 
Со цел да се истакне ова значење, во Петтиот степен од Првото ниво се споменува како што следува:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ جَمٖيعُ ال۟جِبَالِ وَ الصَّحَارٰى بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا وَ مَا عَلَي۟هَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِدِّخَارِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ نَش۟رِ ال۟بُذُورِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ التَّد۟بٖيرِ ال۟اِح۟تِيَاطِيَّةِ الرَّبَّانِيَّةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟عَامَّةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ
 
Потоа, тој патник размислуваше шетајќи низ планините и пустините, и пред неговите мисли се отвори широка врата на дрвјата и растенијата. Го повикаа внатре и му рекоа: „Дојди прошетај ги и нашите градини и прочитај ги и нашите редови.“ Тој влезе и виде:
 
Огромно и прекрасно седиште на учењето на Единството на Бога и техлилот (повторување на лаилахеиллалах), дека дрвјата и растенијата свикале и оформиле прекрасен круг на зикир за да искажат благодарност кон Него. Тој од нивната состојба сфаќа дека сите дрвја и сите видови билки се скапоцени и во хор повторуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ . И тој ги виде трите големи универзални вистини, кои докажуваат и сведочат дека сите овошни дрвја и сите расцветани билки, заедно правејќи зикир го искажуваат своето сведоштво за Единството на Бога, и одлично познавање на јазикот на неговите правилно распоредени лисја, живописниот говор на неговите прекрасни цвеќиња, и јасниот речник на неговите убаво уредени плодови, искажуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ.
 
'''Првата:''' Точки што посочуваат на значењето и вистините на придобивките и признанијата, и намерно посочување на благонаклоноста и услужливоста, што е јасно забележлива кај секое дрво и стебленце, јасно е како сончева светлина, видлива во својата целина.
 
'''Втората:''' Значењето и вистината за намерната и мудра класификација и разлика, и благодатта и обмисленото разубавување и дизајн е толку јасна, што не остава можност за никаква случајност, во овие безброј видови и единки се јасно видливи како бел ден. И очигледно се покажува дека тоа се оригинални дела, везови и отпечатоци на Семудриот Создател.
 
'''Третата:''' Вистината за отворање и растворање на неопределен број форми и креации, во стотици илјади различни видови и различни форми, од семиња ограничени на одреден број, приближна сличност, едноставни и неживи и меѓусебно идентични или малку различни и меѓусебно измешани срцевини, и нивно садење во совршена распореденост и умереност и во екстремен спектар на украсеност и убавина. Според тоа, развојот на формата на секоја поединечна единка од тие нееднакви видови, чиј број е над двесте илјади, и секој од нив да живее одвоено, во совршена хармонија и во целосна еднаквост, и мудро и без каква било грешка, е една вистина посветла и повоочлива од сонцето. Тој сфатил дека постојат сведоци што ја докажуваат оваа вистина во однос на бројот на цвеќињата и количината на плодовите, и во мноштвото на лисјата и созданијата во пролетта, и чесни сетила што извираат од неговото срце, велејќи اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى نِع۟مَةِ ال۟اٖيمَانِ
 
За нагласување на овие вистини и сведоштва, во Шестиот степен од Првото ниво се наведува следното:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ اَن۟وَاعِ ال۟اَش۟جَارِ وَ النَّبَاتَاتِ ال۟مُسَبِّحَاتِ النَّاطِقَاتِ بِكَلِمَاتِ اَو۟رَاقِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟فَصٖيحَاتِ وَ اَز۟هَارِهَا ال۟مُزَيَّنَاتِ ال۟جَزٖيلَاتِ وَ اَث۟مَارِهَا ال۟مُن۟تَظَمَاتِ ال۟بَلٖيغَاتِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِن۟عَامِ وَ ال۟اِك۟رَامِ وَ ال۟اِح۟سَانِ بِقَص۟دٍ وَ رَح۟مَةٍ وَ حَقٖيقَةِ التَّم۟يٖيزِ وَ التَّز۟يٖينِ وَ التَّص۟وٖيرِ بِاِرَادَةٍ وَ حِك۟مَةٍ مَعَ قَط۟عِيَّةِ دَلَالَةِ حَقٖيقَةِ فَت۟حِ جَمٖيعِ صُوَرِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟مُزَيَّنَاتِ ال۟مُتَبَايِنَةِ ال۟مُتَنَوِّعَةِ ال۟غَي۟رِ ال۟مَح۟دُودَةِ مِن۟ نُوَاتَاتٍ وَ حَبَّاتٍ مُتَمَاثِلَةٍ مُتَشَابِهَةٍ مَح۟صُورَةٍ مَع۟دُودَةٍ
 
Потоа, враќајќи се од ова медитативно патување, воодушевениот патник, чиј ентузијазам и задоволство се зголемуваше со неговото напредување, развеселен од своето достигнување до вистината, излегуваше од пролетната градина и во рацете носеше букет составен од цветовите на знаењето и верата, огромен и раскошен како и самата пролет, виде како пред неговиот ум се отвораше вратата од светот на птиците и животните, кој ја сфаќа вистината и мислите му се однесуваат на спознавање. Стотици илјади различни гласови и различни јазици го повикуваат да влезе во нивниот живописен свет, и му посакуваат „добредојде“ во тој свет. Тој влезе и го виде следното:
 
Сите птици и сите животни, со сите свои видови, заедници и семејства едногласно му прават зикир: لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ со јазикот на својата состојба и говор, и земјината површина како да ја направиле како едно огромно седиште за правење зикир и голем собир за учење техлил, па секое од нив за себе претставува една божествена духовна песна, што мелодично ги опева Господаревите благодати; и славата на зборот што говори за посветеноста на својот Автор; и словото на милосрдноста, која ја разгласува Божјата милост. Значи, сите извикуваат пофалби за нашиот Творец, опишувајќи Го со благодарност и признание, и се чини дека тие сетила, органи, помагала и организација на способностите на сите овие птици и животни, всушност се правилно формулирани и избалансирани зборови и артикулиран и впечатлив говор. Минувачот беше сведок на три важни и далекосежни вистини, што автентично докажуваат дека птиците и животните со тие зборови искажуваат благодарност до нивниот Создател и Управител, и со тој говор сведочат за Неговото Единство.
 
'''Првата:''' Вистината утврдена од ништо, која се случува со целисходноста, откривањето на уметноста, создавањето со волја и знаење, и вистинско остварување и распределба на духот, која со дваесет гледишта манифестира знаење, мудрост и волја, никако не може да се припише на чиста случајност, слепа сила или природа што не поседува свест. Значи, оваа вистина во однос на бројноста на сите живи созданија, впечатливо е јасен доказ и автентичен сведок на потребата од постоењето на Живиот и Сеодржливиот, и Неговите седум возвишени атрибути и Неговото Единство.
 
'''Втората:''' Вистината за класификацијата, украсувањето и обликувањето, која јасно се манифестира преку тие безбројни креации што меѓусебно се различни по изглед, особено по убавите и раскошни форми, по меѓусебната сразмерно утврдена бројност, и по правилните и симетрични форми. Значи, од сите, ова очи- гледно е една непобитна и моќна вистина, дека невозможно е овие обемни акти, кои од сите аспекти нагласуваат илјадници мудрости и натприродности, да се во состојба да бидат располагани од некој друг, освен од Семожниот и Сезнајниот. Во тоа апсолутно не постои некоја друга можност и веројатност.
 
'''Третата:''' Вистината за распаѓањето на овие безброј видови животни од капки вода, таканаречени сперматозоиди, и од слични и исти или идентични јајца и јајценца, со минимални разлики, опкружени и ограничени во стотици илјади видови и форми, кои сите за себе се по едно натприродно дело на мудроста, со совршена правилност и целосен баланс, без грешки, без вишок и недостаток, е една светла и сјајна вистина која својот сјај го црпи од доказите и засолништата во однос на целокупниот број на животните.
 
Така, нашиот патник разгледувајќи го светот на птиците и животните, беше сведок и слушател на совршени лекции во горенаведените три вистини, кои заедно укажуваат на вистината дека сите животински видови искажуваат сведоштво, велејќи لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ, па како и самата Земја да стана едно огромно човечко суштество и во степенот на нејзиниот капацитет и големина, повторувајќи لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ , неговото дивјаштво и акустика го исполнуваат небесниот свод, и е чујна за жителите на небесата.
 
Оваа вистина е искажана во Седмиот степен од Првото ниво, како што следува:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ جَمٖيعِ اَن۟وَاعِ ال۟حَيَوَانَاتِ وَ الطُّيُورِ ال۟حَامِدَاتِ الشَّاهِدَاتِ بِكَلِمَاتِ حَوَاسِّهَا وَ قُوَاهَا وَ حِسِّيَّاتِهَا وَ لَطَائِفِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟مُن۟تَظَمَاتِ ال۟فَصٖيحَاتِ وَ بِكَلِمَاتِ جِهَازَاتِهَا وَ جَوَارِحِهَا وَ اَع۟ضَائِهَا وَاٰلَاتِهَا ال۟مُكَمَّلَةِ ال۟بَلٖيغَاتِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اٖيجَادِ وَ الصُّن۟عِ وَ ال۟اِب۟دَاعِ بِال۟اِرَادَةِ وَ حَقٖيقَةِ التَّم۟يٖيزِ وَ التَّز۟يٖينِ بِال۟قَص۟دِ وَ حَقٖيقَةِ التَّق۟دٖيرِ وَ التَّص۟وٖيرِ بِال۟حِك۟مَةِ مَعَ قَط۟عِيَّةِ دَلَالَةِ حَقٖيقَةِ فَت۟حِ جَمٖيعِ صُوَرِهَا ال۟مُن۟تَظَمَةِ ال۟مُتَخَالِفَةِ ال۟مُتَنَوِّعَةِ ال۟غَي۟رِ ال۟مَح۟صُورَةِ مِن۟ بَي۟ضَاتٍ وَ قَطَرَاتٍ مُتَمَاثِلَةٍ مُتَشَابِهَةٍ مَح۟صُورَةٍ مَح۟دُودَةٍ
 
Потоа, овој патник кој размислува, посака да влезе во светот на човечкото битие и човековиот свет, за да напредува во качувањето на неограничените степени на Божественото спознавање, и да напредува во фазите на неговите задоволства, и да освои што повеќе нивоа од нејзината бескрајна илуминација. Најпрво, пророците, мир над нив, го повикале да влезе. И тој влегол и почнал да истражува од најминатите времиња и видел дека:
 
Сите пророци, мир над нив, а тие се елитата на човечкиот род и негов најсовршен слој, едногласно прават зикир и сложно повторуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ . Сите тие повикуваат на чиста вера во Единството на Бога, моќта на безбројните прекрасни чуда што ја потврдуваат вистинитоста во нивните тврдења. Видел дека и сите тие учат и го повикуваат човештвото на верба во Аллах, за да го извлечат од нивото на животно до нивото на ангелите, и тој со неизмерлива учтивост и огромна почит клекнува на колена за да ја слуша лекцијата во тоа сјајно медресе.
 
И погледнува во рацете на секој од овие познати лидери и му препорачува чудесни и натприродни дела на човештвото, кои се знак за потврда и автентичност на Господарот на световите. И воочува дека пораките дадени од секој од нив, во човештвото формираше голема заедница и голем уммет од луѓе, кои стекнале доверба и влегле под чадорот на верата. Затоа, патникот може да изведе заклучок во однос на цврстината на верата во Единството на Бога, значи, вистините што сложно и едногласно ги потврдуваат и носат овие искрени духовни управители, чија бројност надминува сто илјади. Тој ја сфатил и далекосежноста на последиците од кардиналните грешки и најтешките неправди извршени од следбениците на заблудите и негирачите на неоспорната вистина, што поседува толку многу моќ, што ја признале и поддржале голем број на компетентни и чесни експерти, и ја потврдиле со своите потписи и чудата, чии број е невозможно да се утврди. Исто така, научил и колку болна и постојана казна заслужуваат соодветните сторители. Сфатил и до кој степен се во право и праведни оние што искрено ја признале својата чесност, и поверувале во нив и влегле под чадорот на верата. Според тоа, пред него јасно се заповеда уште еден висок степен на неприкосновеноста на верата и возвишеноста на верата во Единството на Бога.
 
Всушност, безбројните чуда, кои се конкрет- на потврда за искреноста на Возвишениот Хак, пророците, мир над нив, како и небесните шла- каници во лицето на нивните оспорувачи и противници даваат докази за нивната исправ- ност. Нивното лично совршенство и исправноста на нивните барања, кои докажуваат дека тие се на патот на правата вистина; потоа, силата на нивната вера, крајната сериозност и посветеност, што ја сведочи нивната искреност; и небесните Книги и светите Страници во нивните раце и нивните безбројни ученици, кои, ориентирајќи се според нив, дошле до вистината, се подигнале до совршенство и го пронашле патот до светлината, значи сето ова ја докажува автен- тичноста на нивниот пат и непогрешливоста на нивниот правец. Згора на тоа, спогодбата, одо- брувањето и заедништвото на овие искрени доставувачи на пораки во афирмативните прашања и појавувањето и согласувањето во нивните тврдења е еден таков доказ за вистината на верата и непобедливата сила, што ниту една сила на светот не може да се справи со неа. Тоа е една непобитна вистина пред која се пониш- тува секој сомнеж и двоумење.
 
Така нашиот патник ја дозна целта на Божествената одредба дека признавањето на сите пророци е еден од столбовите на верата, бидејќи тоа е еден извор од кој жестоко произлегува силата на верата и така од нивните предавања напредува на уште повозвишено ниво на верата.
 
Во Осмиот степен на Првото ниво е прикажано значењето на горенаведената лекција на патникот:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ ال۟اَن۟بِيَاءِ بِقُوَّةِ مُع۟جِزَاتِهِمُ ال۟بَاهِرَةِ ال۟مُصَدِّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ
 
Потоа, нашиот патник и трагач, кој од силата на верата ја вкусил возвишената сладост на вистината, кога се вратил од друштвото на пророците, мир над нив, бил повикан од оние што со веродостојно знаење ги потврдиле повиците на пророците и што донеле неоспорни докази за нивната вистинитост, од редот на научниците, истражувачите и независните шеријатски авторитети, кои со едно име се нарекуваат избраници и праведници (асфија).
 
Значи, тие го повикуваат во нивното училиште, и тој влегува и гледа еден масовен собир составен од илјадници извонредни генијалци и стотици илјади способни научници и истражувачи, како ги утврдуваат доказите за да се зацврстат аргументите и прецизноста во нивните истражувања, што не оставаат ни трага од сомнеж во потврдувањето на докажаната вистина на верата, пред сè потребата од постоење на Создателот и Неговото Единство.
 
Да, спогодбата меѓу оние познати научници, и покрај меѓусебните разлики во нивниот талент и пристап, за основата и столбот на верата и потпирањето на секоја од нив на своите моќни и сигурни аргументи е еден непобитен доказ, кој може да противречи само ако постои можност некој да најде поцврст доказ од сите нивни докази и авторитет помоќен од сите нивни авторитети. Во спротивно, сите оние што го негираат, може да се соочат само преку неукост, огромно незнаење, игнорирање и негирање, негативни пресудувања што се невозможни за потврдување; или тврдоглавост и затворање очи пред таа светлина. А, факт е дека оној што ги затвора очите, едноставно својот ден го претвора во ноќ.
 
Патникот дошол до сознание дека светлината која ги осветлува овие почитувани и длабокоумни учители во ова возвишено и огромно училиште, повеќе од илјада години осветлува половина од Земјината површина, во тоа пронашол таква духовна сила што го надминува целото негово битие и му ги полни градите, така што, и кога би се собрале сите оние што го негираат, не би можеле да занишаат ниту една трошка од неа.
 
Едно кратко навестување во Деветтиот степен од Прво ниво се однесува на материјали и лекции кои овој случаен минувач ги совладал во тоа училиште:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ جَمٖيعِ ال۟اَص۟فِيَاءِ بِقُوَّةِ بَرَاهٖينِهِمُ الظَّاهِرَةِ ال۟مُحَقَّقَةِ ال۟مُتَّفِقَةِ
 
Потоа, на враќањето од училиштето за научници, длабоко замислениот патник доби силна волја за уште поголемо зацврстување и напредување во верата и го совлада силна желба за видување на светлината и задоволствата кои се на пат да се качат од степен на веродостојно знаење до ниво на засведочено верување, а во тоа илјадници и милиони продуховени управители, кои се заложиле на патот на суштината, стигнале до вистината и го достигнале нивото на засведочено верување, и издигнувањето и возвишувањето (мираџот) на Мухаммед, мир над него, совршената патека Пофалена од стапките на Мухаммед, мир над него, го повикуваат до ниво на исправно и чесно духовно управителство, сливот на огромниот и зашеметувачки зикир, кој сјае со изливот и светлината што го исполнува целиот простор, и произлегува од изворот што е составен од безброј низи од нивните теќиња, верски гостилници и простории што ја покажуваат вистината и вистинскиот пат.
 
Тој влезе и виде дека муршидите (духовните водачи), носители на духовни откровенија и натприродни почести, потпирајќи се на своите откровенија, натприродни почести и визии, сложно и во еден глас повторуваат لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ , а со тоа на целиот универзум ја огласуваат потребата од постоење на Господарот и Неговото Единство. Како што светлината на сонцето ја препознаваме во неговите седум бои, така исто и вистината за Единството на Бога сведочи и едногласно и сложно го потврдуваат тие ненадминливи носители на знаење и просветни великани, кои се претставници на различни веродостојни духовни училишта (тарикати) и следбеници на различни соодветни патишта, како и сопственици на многу автентични насоки, различни светли бои и шарени блесоци во седумдесет нијанси, па дури и бројот на Најубавите имиња на Аллах, кои се манифестираат преку Беспочетното и Бескрајно Сонце. Колку е јасна и очигледна таа вистина, се засведочи до ниво на засведочено верување. Одразот на оваа фасцинантна вистина патникот лично ја забележал и така сфатил дека вистината, во која едногласните пророци, мир над нив, и спогодбата постигната меѓу одбраните научници и добрите меѓусебно согласни светци, сите овие заедно навистина формираат една вистина што е поблескава и од дневната светлина, што ја открива присуството на сонцето.
 
Така и благодатите што патникот ги стекнал од теќето се прецизно најавување во Десеттиот степен на Првото ниво:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ ال۟اَو۟لِيَاءِ بِكَش۟فِيَّاتِهِم۟ وَ كَرَامَاتِهِمُ الظَّاهِرَةِ ال۟مُحَقَّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ
 
Потоа, тој патник со сите негови сетила и сили посака да унапредува и да се извиши во зајакнувањето на неговата вера и во откривањето на спознанието за Аллах, знаејќи дека љубовта кон Аллах, која произлегува од верувањето во Аллах и извира од Неговото спознавање, е најголемото, најитното и најопфатното човечко совршенство; всушност, таа е извор и основа на сите совршенства на човекот. Поради тоа, ја крена главата гледајќи во небото и му се обрати на сопствениот ум:
 
Штом животот е нешто најскапоцено во универзумот и штом сите суштества се подложни на влијание во животот; и штом најскапоцени живи суштества се оние што поседуваат дух, и штом најнапредни од сите живи суштества што поседуваат дух се оние што поседуваат свест; и штом Земјината топка токму поради овие скапоцености постојано, во секој период и секоја година се полни и празни за целите на континуираното проширување на живите суштества; значи, неизбежно и од суштинско значење е дека овие возвишени и украсени небеса исто така имаат свое население и жители што им доликуваат, суштества што поседуваат живот, дух и свест. Дури и многу предавања уште од одамна ги потврдуваат случаите со видување на ангелите и разговорите со нив, како што е, на пример, случајот со доаѓањето на Џебраил во човечки облик, мир над него, пред очите на другарите во друштво на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари.
 
Патникот размислувајќи се замисли: „Ех, да можам да се видам со жителите на небесата и да можам да дознаам за што зборуваат! Бидејќи најзначајното сведоштво во однос на Создателот е нивното сведоштво!“ И додека така размислуваше, наеднаш се слушна нешто како небесен глас:
 
„Штом сакаш да се сретнеш со нас и да ги чуеш нашите излагања, тогаш знај: во прашањата за верата, кои со наше посредство се испратени до сите пророци, на чело со Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, во Светиот Куран ние сме првите што поверуваа во нив! Знај дека меѓу нас се и добрите духови, кои се имаат појавувано и пред луѓето, сите, без исклучок, и едногласно засведочија за потребата од постоењето на Создателот на вселената, Неговото Единство и Неговите неприкосновени Атрибути. Сите бројни знаења што ги прими, како да се меѓусебно доследни и целосно усогласени. Кореспонденцијата и кохерентноста на овие неограничени знаења ти се докази јасни како сонце.“ Патникот добива свест за она што тие настојуваат да му го кажат, а светлината на неговата вера заблескува и од земјата се качува на небото.
 
Едно кратко најавување во Единаесеттиот и Дванаесеттиот степен на Првото ниво ја наведува смислата што нашиот патник ја има стекнато од излагањето на ангелите, со зборовите:
 
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟مَلٰئِكَةِ ال۟مُتَمَثِّلٖينَ لِاَن۟ظَارِ النَّاسِ وَ ال۟مُتَكَلِّمٖينَ مَعَ خَوَاصِّ ال۟بَشَرِ بِاِخ۟بَارَاتِهِمُ ال۟مُتَطَابِقَةِ ال۟مُتَوَافِقَةِ
 
Потоа, нестрпливиот и копнежлив патник откако ја слушна лекцијата со јазикот и состојбата на секоја поединечна група од совршениот свет, од аспект на телесноста и материјалноста, посака да продолжи со својата турнеја, патување, испитување и потрага по вистината, која се наоѓа во невидливиот свет и во привремениот посмртен престој. Пред него се отвора врата со исправни и просветлени умови и здрави прозрачни срца, без кои не опстојува ниту една човечка заедница, затоа што умот и срцето се како јадро и срж на човекот, кој е плод на оваа вселена, и покрај своите скромни димензии, поседува способност да се шири и распространува, што му овозможува да ја прекрие целата вселена.
 
Патникот виде дека срцата и умовите се човечки меѓупростори кои поврзуваат два света, невидливиот и совршен свет, како и комуникацијата и контактот во тие два света, во однос на човекот, се удел во овие ставки. Поради тоа, тој им се обрати на сопствениот ум и срце и рече:
 
„Дојдете! Најкраткиот пат од сите патишта што водат до вистината оди низ портата како вашата. Ова не се часови како оние што сме ги слушале досега, со јазиците од другите насоки. Сигурно треба да се збогатиме од читањето и изучувањето на чистотата на квалитетот и бојата во однос на нивната вера.“ И зеде да ги прелистува страниците на умот и да ги развива листовите на срцата, задржувајќи го погледот длабоко и размислувајќи долго, па виде:
 
Сите исправни и просветлени умови се сложни во цврстото и јасно верување во однос на верата и на Единството на Бога и одговараат на решително и упорно мислење и мирно верување, и покрај големите разлики во способностите и меѓусебното растојание и нееднаквостите во насоките. Значи, се поврзале потпирајќи се на фактот кој е непроменлив, а корените се длабоко навлезени во цврстата вистина, што не можат да се повлечат. Од тоа следува дека спогодбата на овие умови во врска со верата, потребата од постоењето и Единството на Бога е еден континуиран осветлувачки синџир, и простран и светол прозорец кој гледа во вистината.
 
Тој, исто така, видел дека и сите здрави и осветлени срца во своите единствени, релевантни откритија и визии полни со ентузијазам за прашања од столбот на верата, се во согласност и се исти со верата во Единството на Бога, и покрај разликите во методите и разновидноста на појдовните точки, односно секој од тие осветлени срца е еден минијатурен престол што поседува божествено знаење, и огледало што ги собира одразите на сеопштата светлина, што стои наспроти вистината и води кон неа, и укажува на неа.


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тие се, значи, прозорци отворени наспроти Вистината на Сонцето, подобро речено, сите тие срца заедно сочинуваат едно огромно и непрегледно огледало како море свртено кон сонцето.
Hayattarane mütemadiyen çalkanan ve dağılmak ve dökülmek ve istila etmek fıtratında olan denizler, arzı kuşatıp arz ile beraber gayet süratli bir surette bir senede yirmi beş bin senelik bir dairede koşturulduğu halde; ne dağılırlar ne dökülürler ve ne de komşularındaki toprağa tecavüz ederler. Demek, gayet kudretli ve azametli bir zatın emriyle ve kuvvetiyle dururlar, gezerler, muhafaza olurlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Составот на овие срца и умови, нивната спогодба во врска со прашањето за потребата од Неговото Постоење и на прашањето на Неговото Единство е најсовршениот водич, и врвен и духовен водач, кој не прави грешки, и не лаже.
Sonra denizlerin içlerine bakar, görür ki: Gayet güzel ve ziynetli ve muntazam cevherlerinden başka, binlerce çeşit hayvanatın iaşe ve idareleri ve tevellüdat ve vefiyatları o kadar muntazamdır; basit bir kum ve acı bir sudan verilen erzakları ve tayinatları o kadar mükemmeldir ki bilbedahe bir Kadîr-i Zülcelal’in, bir Rahîm-i Zülcemal’in idare ve iaşesiyle olduğunu ispat eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи не постојат никакви шанси, ниту какви било можности, од секоја гледна точка, дека една идеја која нема никаква врска со вистината, нереалните претпоставки или неоснованите својства одеднаш ги измамуваат сите проник- ливи, продорни и остроумни очи на таа огромна толпа на визионери со бистри срца и смирени умови и дека оваа измама целосно ја стабилизираа и продолжија! Дури и лудите софисти, кои го негираат универзумот, не можат да прифатат таков лош и поган ум, такво нешто не прифаќаат и не се задоволуваат со тоа!
Sonra o misafir, nehirlere bakar, görür ki: Menfaatleri ve vazifeleri ve vâridat ve sarfiyatları o kadar hakîmane ve rahîmanedir; bilbedahe ispat eder ki bütün ırmaklar, pınarlar, çaylar, büyük nehirler, bir Rahman-ı Zülcelali ve’l-ikram’ın hazine-i rahmetinden çıkıyorlar ve akıyorlar. Hattâ o kadar fevkalâde iddihar ve sarf ediliyorlar ki “Dört nehir cennetten geliyorlar.” diye rivayet edilmiş. Yani zâhirî esbabın pek fevkinde olduklarından, manevî bir cennetin hazinesinden ve yalnız gaybî ve tükenmez bir menbaın feyzinden akıyorlar demektir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Сето тоа нашиот патник го сфати и заедно со својот разум и срце рече: „Јас верувам во Аллах.“
Mesela, Mısır’ın kumistanını bir cennete çeviren Nil-i Mübarek; cenup tarafından “Cebel-i Kamer” denilen bir dağdan mütemadiyen küçük bir deniz gibi tükenmeden akıyor. Altı aydaki sarfiyatı dağ şeklinde toplansa ve buzlansa o dağdan daha büyük olur. Halbuki o dağdan ona ayrılan yer ve mahzen, altı kısmından bir kısım olmaz. Vâridatı ise o mıntıka-i harrede pek az gelen ve susamış toprak çabuk yuttuğu için mahzene az giden yağmur, elbette o muvazene-i vâsiayı muhafaza edemediğinden o Nil-i Mübarek, âdet-i arziye fevkinde bir gaybî cennetten çıkıyor diye rivayeti gayet manidar ve güzel bir hakikati ifade ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Како кратко најавување за придобивките што овој патник ги стекнал од исправни умови и просветлени срца, во насока на спознавањето на верата, во Тринаесеттиот степен на Првото ниво стои следното:
İşte deniz ve nehirlerin denizler gibi hakikatlerinin ve şehadetlerinin binden birisini gördü. Ve umumu bi’l-icma denizlerin büyüklüğü nisbetinde bir kuvvetle لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ der ve bu şehadete denizler mahlukatı adedince şahitler gösterir diye anladı. Ve denizlerin ve nehirlerin umum şehadetlerini irade ederek ifade etmek manasında '''Birinci Makam’ın dördüncü mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ جَمٖيعُ ال۟بِحَارِ وَ ال۟اَن۟هَارِ بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّس۟خٖيرِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدِّخَارِ وَ ال۟اِدَارَةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ denilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ ال۟عُقُولِ ال۟مُس۟تَقٖيمَةِ ال۟مُنَوَّرَةِ بِاِع۟تِقَادَاتِهَا ال۟مُتَوَافِقَةِ وَ بِقَنَاعَاتِهَا وَ يَقٖينِيَّاتِهَا ال۟مُتَطَابِقَةِ مَعَ تَخَالُفِ ال۟اِس۟تِع۟دَادَاتِ وَ ال۟مَذَاهِبِ وَ كَذَا دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟قُلُوبِ السَّلٖيمَةِ النُّورَانِيَّةِ بِكَش۟فِيَّاتِهَا ال۟مُتَطَابِقَةِ وَ بِمُشَاهَدَاتِهَا ال۟مُتَوَافِقَةِ مَعَ تَبَايُنِ ال۟مَسَالِكِ وَ ال۟مَشَارِبِ
Sonra '''dağlar ve sahralar''', seyahat-i fikriyede bulunan o yolcuyu çağırıyorlar “Sahifelerimizi de oku!” diyorlar. O da bakar, görür ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа патникот, видувајќи го одблиску невидливиот свет, и повлекувајќи се во светот на умот и срцето, тропнал на вратата на овој свет, размислувајќи на следниот начин: „Што има да каже невидливиот свет?“ Всушност, Оној Кој во овој материјален свет ни претставува толку многу бескрајни изобилства од Своите раскошни и величествени созданија, и неизмерно изобилство од Своите вкусни и угодни благодати, што чини да го засакаме, а за Неговите скриени совршенства нè известува со толку многу изобилства од Неговите натприродни и оригинални дела, што очигледно е јасно дека Оној Кој со делата и постапките сака да се себепромовира, и да се открие Себеси на јазици што се појасни и поекспресивни од зборовите и говорот, да се наоѓа зад завесата на невидливиот, се разбира, неизбежно е дека ќе зборува за постапките и условите онака како што зборува со зборови и искази, и Себеси и Своето Битие ќе го претстави онака како што сака.
Dağların küllî vazifeleri ve umumî hizmetleri o kadar azametli ve hikmetlidirler, akılları hayret içinde bırakır. Mesela, dağların zeminden emr-i Rabbanî ile çıkmaları ve zeminin içinde, inkılabat-ı dâhiliyeden neş’et eden heyecanını ve gazabını ve hiddetini, çıkmalarıyla teskin ederek zemin, o dağların fışkırmasıyla ve menfeziyle teneffüs edip zararlı olan sarsıntılardan ve zelzele-i muzırradan kurtulup vazife-i devriyesinde sekenesinin istirahatlerini bozmuyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Затоа, патникот се обраќа кон себеси, велејќи: „Мораме да Го спознаеме, Славен е Тој, од Неговите Божествени и рубубијетски манифестации од невидливиот свет.“ Нуркајќи длабоко во своето срце, со окото на својот разум виде дека суштината на Божественото откровение во секој временски интервал, со исклучителна силна и јасна манифестација, доминира во сите делови на невидливиот свет. Таквото Негово сведоштво, Славен е Тој, Постоење и Единство, доаѓа од непознат Зналец.
Demek, nasıl ki sefineleri sarsıntıdan vikaye ve muvazenelerini muhafaza için onların direkleri üstünde kurulmuş; öyle de dağlar, zemin sefinesine bu manada hazineli direkler olduklarını, Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan وَ ال۟جِبَالَ اَو۟تَادًا ۝ وَاَل۟قَي۟نَا فٖيهَا رَوَاسِىَ ۝ وَال۟جِبَالَ اَر۟سٰيهَا gibi çok âyetlerle ferman ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Ова сведоштво е откровение и вдахновение што е многу помоќно од сведочењето на универзумот и созданијата, бидејќи Тој, Славен е Тој, за Неговото Битие претставува докази за Своето Постоење, и Единството не го ограничува само на сведочењето на Своите созданија, туку Тој и зборува со исконски говор, што доликува на Неговото Битие. Значи, не постои ни ограничување ни крај на говорот на Оној Кој е сеприсутен со Својата снага и знаење и Кој се наоѓа на секое место, и како што тоа ја претставува смислата на Неговиот говор, така и Неговиот говор претставува Негово својство.
Hem mesela, dağların içinde zîhayata lâzım olan her nevi menbalar, sular, madenler, maddeler, ilaçlar o kadar hakîmane ve müdebbirane ve kerîmane ve ihtiyatkârane iddihar ve ihzar ve istif edilmiş ki bilbedahe kudreti nihayetsiz bir Kadîr’in ve hikmeti nihayetsiz bir Hakîm’in hazineleri ve ambarları ve hizmetkârları olduklarını ispat ederler diye anlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, астрономскиот број сведоштва на стотици илјади пророци, мир над нив, и нивното согласување во тоа дека сите нивни извештаи доаѓаат од Божествените откровенија; и доказите и чудата на Светата Книга, и небесните Страници кои се евидентни откровенија и нејзините плодови и чија автентичност е призната, следена и преку нивните упатства го пронашла апсолутното мнозинство од човечкиот род, го доведоа патникот директно и јасно да сфати дека Божественото откровение е една цврсто втемелена вистина на која не можеш да ѝ приговориш. Сфатил дека фактот за откровенијата ги зачнува, потврдува и ги расветлува следните пет неоспорни вистини:
Ve sahra ve dağların dağ kadar vazife ve hikmetlerinden bu iki cevhere sairlerini kıyas edip dağların ve sahraların umum hikmetleriyle, hususan ihtiyatî iddiharlar cihetiyle getirdikleri şehadeti ve söyledikleri لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ tevhidini, dağlar kuvvetinde ve sebatında ve sahralar genişliğinde ve büyüklüğünde görür “Âmentü billah” der.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Првата:''' Аллаховото удостојување на човештвото со Својот говор и соодветното разбирање на луѓето и нивото на нивниот интелект, за кој се вели дека е اَلتَّنَزُّلَاتُ ال۟اِلٰهِيَّةُ اِلٰى عُقُولِ ال۟بَشَرِ Да, Оној Кој им овозможил говор на сите созданија што поседуваат дух, и Кој знае сè што зборуваат тие, значи Неговата Божествена позиција ја наметнува како потреба дека Својот Божествен говор Тој го вметнува во нивниот говор.
İşte bu manayı ifade için '''Birinci Makam’ın beşinci mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ جَمٖيعُ ال۟جِبَالِ وَ الصَّحَارٰى بِجَمٖيعِ مَا فٖيهَا وَ مَا عَلَي۟هَا بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِدِّخَارِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ نَش۟رِ ال۟بُذُورِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ التَّد۟بٖيرِ ال۟اِح۟تِيَاطِيَّةِ الرَّبَّانِيَّةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟عَامَّةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِال۟مُشَاهَدَةِ denilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втората:''' Оној Кој го создал универзумот, придавајќи му неограничена значајност и вредност, и целосно го исполнил со прекрасни натприродни дела за да може таа да го отсликува Него, Оној Кој направил на илјадници јазици да се изрекуваат Неговите совршенства, неизбежно е дека и Самиот Себеси ќе се претстави со Свој личен говор.
Sonra o yolcu, dağda ve sahrada fikriyle gezerken '''eşcar ve nebatat''' âleminin kapısı fikrine açıldı. Onu içeriye çağırdılar. “Gel dairemizde de gez, yazılarımızı da oku!” dediler. O da girdi, gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Третата:''' Оној Кој со Своите постапки им излегува во пресрет на молбите и признанијата на доверливите луѓе, кои тие меѓу сите суштества се оние одбраните и најголемите поданици, и најнежните и најжелните од сите; значи, Неговото излегување, Славен е Тој, во пресрет на зборовите од молбите и признанијата, исто така е својствен на Неговата творечка положба.
Gayet muhteşem ve müzeyyen bir meclis-i tehlil ve tevhid ve bir halka-i zikir ve şükür teşkil etmişler. Bütün eşcar ve nebatatın envaları bi’l-icma beraber لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ diyorlar gibi lisan-ı hallerinden anladı. Çünkü bütün meyvedar ağaç ve nebatlar; mizanlı ve fesahatli yapraklarının dilleriyle ve süslü ve cezaletli çiçeklerinin sözleriyle ve intizamlı ve belâgatlı meyvelerinin kelimeleriyle beraber, müsebbihane şehadet getirdiklerine ve لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ dediklerine delâlet ve şehadet eden üç büyük küllî hakikati gördü:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Четвртата:''' Својството на говорна комуникација, која е неопходна и неизбежна и која е една појава што ги нагласува карактеристиките на знаењето и животот, секако дека кај Оној Кој поседува сеопфатно знаење и вечен живот ќе бидат сеопфатни и вечни.
'''Birincisi:''' Pek zâhir bir surette kasdî bir in’am ve ikram ve ihtiyarî bir ihsan ve imtinan manası ve hakikati her birisinde hissedildiği gibi, mecmuunda ise güneşin zuhurundaki ziyası gibi görünüyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Петтата:''' Оној Кој Своите созданија ги создал со природна немоќ, желба, сиромаштија, потреба и плашливост, и ги обдарил со љубов и потчинување кон Него, така што тие да чувствуваат страсна љубов и сите суштества да посакаат да го спознаат својот Вистински Господар и Поседник, и да чувствуваат и итна потреба за сила што ќе им обезбеди поддршка и ќе ги земе под закрила, додека се претворат во сиромаштија, немоќ и страв од последиците; значи, една од потребните предуслови за Неговата Божествена положба е со Својот говор да направи тие да бидат свесни за Неговото битисување и присуство, Славен е Тој.
'''İkincisi:''' Tesadüfe havalesi hiçbir cihet-i imkânı olmayan kasdî ve hakîmane bir temyiz ve tefrik, ihtiyarî ve rahîmane bir tezyin ve tasvir manası ve hakikati, o hadsiz enva ve efradda gündüz gibi aşikâre görünüyor ve bir Sâni’-i Hakîm’in eserleri ve nakışları olduklarını gösterir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така патникот сфатил дека доказите едногласно го потврдуваат постоењето на Потребното Битие и Неговото Единство, Славен е Тој, во општите небесни Откровенија кои содржат факти: удостојување на човекот со Божествен говор. Божественото давање претстава за Себе, реципроцитетот на Милостивиот, разговорот со Славниот и соопштувањето на Вечниот се докази помоќни од дневната сончева светлина, што укажува на Сонцето.
'''Üçüncüsü:''' O hadsiz masnuatın yüz bin çeşit ve ayrı ayrı tarz ve şekilde olan suretleri; gayet muntazam, mizanlı, ziynetli olarak, mahdud ve ma’dud ve birbirinin misli ve basit ve camid ve birbirinin aynı veya az farklı ve karışık olan çekirdeklerden, habbeciklerden o iki yüz bin nevilerin farikalı ve intizamlı, ayrı ayrı, muvazeneli, hayattar, hikmetli, yanlışsız, hatasız bir vaziyette umum efradının suretlerinin fethi ve açılışı ise öyle bir hakikattir ki güneşten daha parlaktır ve baharın çiçekleri ve meyveleri ve yaprakları ve mevcudatı sayısınca o hakikati ispat eden şahitler var, diye bildi. اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى نِع۟مَةِ ال۟اٖيمَانِ dedi.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа погледот го свртува накај вдахновените и гледа дека вистинското вдахновение е исто така еден вид Господарово обраќање, и на некој начин наликува на Откровенијата, но, сепак се разликува во две особености.
İşte bu mezkûr hakikatleri ve şehadetleri ifade manasıyla '''Birinci Makam’ın altıncı mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ اَن۟وَاعِ ال۟اَش۟جَارِ وَ النَّبَاتَاتِ ال۟مُسَبِّحَاتِ النَّاطِقَاتِ بِكَلِمَاتِ اَو۟رَاقِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟فَصٖيحَاتِ وَ اَز۟هَارِهَا ال۟مُزَيَّنَاتِ ال۟جَزٖيلَاتِ وَ اَث۟مَارِهَا ال۟مُن۟تَظَمَاتِ ال۟بَلٖيغَاتِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِن۟عَامِ وَ ال۟اِك۟رَامِ وَ ال۟اِح۟سَانِ بِقَص۟دٍ وَ رَح۟مَةٍ وَ حَقٖيقَةِ التَّم۟يٖيزِ وَ التَّز۟يٖينِ وَ التَّص۟وٖيرِ بِاِرَادَةٍ وَ حِك۟مَةٍ مَعَ قَط۟عِيَّةِ دَلَالَةِ حَقٖيقَةِ فَت۟حِ جَمٖيعِ صُوَرِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟مُزَيَّنَاتِ ال۟مُتَبَايِنَةِ ال۟مُتَنَوِّعَةِ ال۟غَي۟رِ ال۟مَح۟دُودَةِ مِن۟ نُوَاتَاتٍ وَ حَبَّاتٍ مُتَمَاثِلَةٍ مُتَشَابِهَةٍ مَح۟صُورَةٍ مَع۟دُودَةٍ denilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прва разлика:''' Откровението, кое е над сè и е полно со возвишености од вдахновените, главно се случува во посредство со ангелите, додека вдахновеноста главно се случува без посредници.
Sonra seyahat-i fikriyede bulunan o meraklı ve terakki ile zevki ve şevki artan dünya yolcusu, bahar bahçesinden bir bahar kadar bir güldeste-i marifet ve iman alıp gelirken '''hayvanat ve tuyûr''' âleminin kapısı hakikatbîn olan aklına ve marifet-aşina olan fikrine açıldı. Yüz bin ayrı ayrı seslerle ve çeşit çeşit dillerle onu içeriye çağırdılar “Buyurun!” dediler. O da girdi ve gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
На пример, како што постојат два начина за обраќање и издавање наредби на владарот.
Bütün hayvanat ve kuşların bütün nevileri ve taifeleri ve milletleri, bi’l-ittifak lisan-ı kāl ve lisan-ı halleriyle لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ deyip zemin yüzünü bir zikirhane ve muazzam bir meclis-i tehlil suretine çevirmişler; her biri bizzat birer kaside-i Rabbanî, birer kelime-i Sübhanî ve manidar birer harf-i Rahmanî hükmünde Sâni’lerini tavsif edip hamd ü sena ediyorlar, vaziyetinde gördü. Güya o hayvanların ve kuşların duyguları ve kuvaları ve cihazları ve azaları ve âletleri, manzum ve mevzun kelimelerdir ve muntazam ve mükemmel sözlerdir. Onlar, bunlarla Hallak ve Rezzaklarına şükür ve vahdaniyetine şehadet getirdiklerine kat’î delâlet eden üç muazzam ve muhit hakikatleri müşahede etti:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Првиот: Во функција на државата и нејзината моќ, суверенитет и општата власт. Во оваа смисла, тој протоколарно го испраќа неговиот пратеник на еден од неговите управители. Понекогаш, за да ја истакне моќта и големината на владата и важноста на издадената прокламација, преку пратеникот свикува седница, а потоа издава наредба.
'''Birincisi:''' Hiçbir cihetle serseri tesadüfe ve kör kuvvete ve şuursuz tabiata havalesi mümkün olmayan hiçten hakîmane icad ve sanat-perverane ibda ve ihtiyarkârane ve alîmane halk ve inşa ve yirmi cihetle ilim ve hikmet ve iradenin cilvesini gösteren ruhlandırmak ve ihya etmek hakikatidir ki zîruhlar adedince şahitleri bulunan bir bürhan-ı bâhir olarak, Zat-ı Hayy-ı Kayyum’un vücub-u vücuduna ve sıfât-ı seb’asına ve vahdetine şehadet eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Вториот: Значи, во свое име, а не во име на Владата, ниту пак, под кралска титула, во овој случај тој разговара за лични работи, со приватен телефон, за приватни работи, за секундарни работи, со својот личен послужител или со некои од своите поданици.
'''İkincisi:''' O hadsiz masnûlarda birbirinden simaca farikalı ve şekilce ziynetli ve miktarca mizanlı ve suretçe intizamlı bir tarzdaki temyizden, tezyinden, tasvirden öyle azametli ve kuvvetli bir hakikat görünür ki Kādir-i külli şey ve Âlim-i külli şey’den başka hiçbir şey, bu her cihetle binlerle hârikaları ve hikmetleri gösteren ihatalı fiile sahip olamaz ve hiçbir imkân ve ihtimali yok.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така е и со говорот на Беспочетниот Владар, Славен е Тој, и Возвишен. Како што се обраќа со говорот на откровенијата и сеопфатните вдахновенија, кои ја вршат функцијата на Открове- нијата, и зборува во својство на Господарот на световите, под титулата Создателот на вселената, исто така се обраќа и како Господар и Создател на секоја единка од сите живи суштества поединечно, во приватниот говор со тон приспособен на нивните способности, но зад превезот и завесата.
'''Üçüncüsü:''' Birbirinin misli ve aynı veya az farklı ve birbirine benzeyen mahsur ve mahdud yumurtalardan ve yumurtacıklardan ve nutfe denilen su katrelerinden o hadsiz hayvanların yüz binler çeşit tarzlarda ve birer mu’cize-i hikmet mahiyetinde bulunan suretlerini, gayet muntazam ve muvazeneli ve hatasız bir heyette açmak ve fethetmek öyle parlak bir hakikattir ki hayvanlar adedince senetler, deliller o hakikati tenvir eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втора разлика:''' Откровението е чисто и ослободено од сенки и својствено за најодбраните, додека во вдахновението има сенки, не е сосема јасно и е универзално. Постојат разновидни и меѓусебно многу различни видови, како што е вдахновението на ангелите, вдахновението на луѓето, вдахновението на животните. Тоа во својата разновидност и богата разноликост ги презентира сите широчини и многубројни Божествени зборови, кои се побројни од капките во морињата.
İşte bu üç hakikatin ittifakıyla, hayvanların bütün envaı, beraber öyle bir لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ deyip şehadet getiriyorlar ki güya zemin büyük bir insan gibi büyüklüğü nisbetinde لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ diyerek semavat ehline işittiriyor mahiyetinde gördü ve tam ders aldı. '''Birinci Makam’ın yedinci mertebesinde''' bu mezkûr hakikatleri ifade manasıyla
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ جَمٖيعِ اَن۟وَاعِ ال۟حَيَوَانَاتِ وَ الطُّيُورِ ال۟حَامِدَاتِ الشَّاهِدَاتِ بِكَلِمَاتِ حَوَاسِّهَا وَ قُوَاهَا وَ حِسِّيَّاتِهَا وَ لَطَائِفِهَا ال۟مَو۟زُونَاتِ ال۟مُن۟تَظَمَاتِ ال۟فَصٖيحَاتِ وَ بِكَلِمَاتِ جِهَازَاتِهَا وَ جَوَارِحِهَا وَ اَع۟ضَائِهَا وَاٰلَاتِهَا ال۟مُكَمَّلَةِ ال۟بَلٖيغَاتِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اٖيجَادِ وَ الصُّن۟عِ وَ ال۟اِب۟دَاعِ بِال۟اِرَادَةِ وَ حَقٖيقَةِ التَّم۟يٖيزِ وَ التَّز۟يٖينِ بِال۟قَص۟دِ وَ حَقٖيقَةِ التَّق۟دٖيرِ وَ التَّص۟وٖيرِ بِال۟حِك۟مَةِ مَعَ قَط۟عِيَّةِ دَلَالَةِ حَقٖيقَةِ فَت۟حِ جَمٖيعِ صُوَرِهَا ال۟مُن۟تَظَمَةِ ال۟مُتَخَالِفَةِ ال۟مُتَنَوِّعَةِ ال۟غَي۟رِ ال۟مَح۟صُورَةِ مِن۟ بَي۟ضَاتٍ وَ قَطَرَاتٍ مُتَمَاثِلَةٍ مُتَشَابِهَةٍ مَح۟صُورَةٍ مَح۟دُودَةٍ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Од ова, патникот разбрал еден аспект од интерпретацијата на стиховите од Куранот:
Sonra o mütefekkir yolcu, marifet-i İlahiyenin hadsiz mertebelerinde ve nihayetsiz ezvakında ve envarında daha ileri gitmek için insanlar âlemine ve beşer dünyasına girmek isterken, başta '''enbiyalar''' olarak onu içeriye davet ettiler; o da girdi. En evvel geçmiş zamanın menziline baktı, gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَو۟ كَانَ ال۟بَح۟رُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبّٖى لَنَفِدَ ال۟بَح۟رُ قَب۟لَ اَن۟ تَن۟فَدَ كَلِمَاتُ رَبّٖى
Nev-i beşerin en nurani ve en mükemmeli olan umum peygamberler aleyhimüsselâm bi’l-icma beraber لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ deyip zikrediyorlar ve parlak ve musaddak olan hadsiz mu’cizatlarının kuvvetiyle, tevhidi iddia ediyorlar ve beşeri, hayvaniyet mertebesinden melekiyet derecesine çıkarmak için onları iman-ı billaha davet ile ders veriyorlar, gördü. O da o nurani medresede diz çöküp derse oturdu. Gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа погледна во суштината на вдахновението, неговата цел и сведоштво, и виде дека нејзината суштина, целта и исходот се состои од четири светлини.
Meşahir-i insaniyenin en yüksekleri ve namdarları olan o üstadların her birisinin elinde Hâlık-ı kâinat tarafından verilmiş nişane-i tasdik olarak mu’cizeler bulunduğundan, her birinin ihbarı ile beşerden bir taife-i azîme ve bir ümmet tasdik edip imana geldiklerinden, o yüz bin ciddi ve doğru zatların icma ve ittifakla hüküm ve tasdik ettikleri bir hakikat ne kadar kuvvetli ve kat’î olduğunu kıyas edebildi. Ve bu kuvvette, bu kadar muhbir-i sadıkların hadsiz mu’cizeleriyle imza ve ispat ettikleri bir hakikati inkâr eden ehl-i dalalet ne derece hadsiz bir hata, bir cinayet ettiklerini ve ne kadar hadsiz bir azaba müstahak olduklarını anladı ve onları tasdik edip iman getirenler ne kadar haklı ve hakikatli olduklarını bildi; iman kudsiyetinin büyük bir mertebesi daha ona göründü.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прва светлина:''' Како што Аллах, Славен е Тој, се стекнува со љубовта на Своите созданија преку Своите постапки кон нив, исто така ја изискува и нивната љубов преку речта, присуството и разговорот, што е неопходен предуслов за таа наклоност и попустливост.
Evet enbiyayı (aleyhimüsselâm) Cenab-ı Hak tarafından fiilen tasdik hükmünde olan hadsiz mu’cizatlarından ve hakkaniyetlerini gösteren, muarızlarına gelen semavî pek çok tokatlarından ve hak olduklarına delâlet eden şahsî kemalâtlarından ve hakikatli talimatlarından ve doğru olduklarına şehadet eden kuvvet-i imanlarından ve tam ciddiyetlerinden ve fedakârlıklarından ve ellerinde bulunan kudsî kitap ve suhuflarından ve onların yolları doğru ve hak olduğuna şehadet eden ittibalarıyla hakikate, kemalâta, nura vâsıl olan hadsiz tilmizlerinden başka, onların ve o pek ciddi muhbirlerin müsbet meselelerde icmaı ve ittifakı ve tevatürü ve ispatta tevafuku ve tesanüdü ve tetabuku öyle bir hüccettir ve öyle bir kuvvettir ki dünyada hiçbir kuvvet karşısına çıkamaz ve hiçbir şüphe ve tereddüdü bırakmaz. Ve imanın erkânında umum enbiyayı (aleyhimüsselâm) tasdik dahi dâhil olması, o tasdik büyük bir kuvvet menbaı olduğunu anladı. Onların derslerinden çok feyz-i imanî aldı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втора светлина:''' Како што Тој, Славен е Тој, ги прифаќа молитвите на Своите слуги, така и на Неговата Милосрдност му доликува зад завесата да им возвраќа и на зборот.
İşte bu yolcunun mezkûr dersini ifade manasında '''Birinci Makam’ın sekizinci mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ ال۟اَن۟بِيَاءِ بِقُوَّةِ مُع۟جِزَاتِهِمُ ال۟بَاهِرَةِ ال۟مُصَدِّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ denilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Трета светлина:''' Како што Тој со Своите постапки им излегува во пресрет на барањата за помош, за припомош и преколнување на Своите созданија, на кои им се случиле тешки искушенија и неподносливи маки, една од задолжителните услови за Неговото Господарување е да им излезе во пресрет и да пристигне помош и вдахновена реч, што е еден вид Негов Говор.
Sonra imanın kuvvetinden ulvi bir zevk-i hakikat alan o seyyah-ı talip, enbiya aleyhimüsselâmın meclisinden gelirken, ulemanın ilmelyakîn suretinde kat’î ve kuvvetli delillerle, enbiyaların (aleyhimüsselâm) davalarını ispat eden ve asfiya ve sıddıkîn denilen mütebahhir, müçtehid '''muhakkikler''', onu dershanelerine çağırdılar. O da girdi, gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Четврта светлина:''' Како што Тој, Славен е Тој, на Своите свесни созданија, кои се исклучи- телно немоќни и слаби, значително сиромашни и со големи потреби, а и во потреба и копнеж да го спознаат својот Господар, Заштитник, Управител и Чувар, со делата им го покажува Своето постоење, присутност и заштита, неопходна им е исто така и Божјата Милосрдност и Господаровата Милост, а и нивната неизбежна неопходност. Своето присуство и постоење, лично му го става до знаење на одредено создание, според неговата способност, преку одреден пат на вистинското вдахновение, со зборови вметнати директно во срце, што е еден вид Божји Говор.
Binlerle dâhî ve yüz binlerce müdakkik ve yüksek ehl-i tahkik, kıl kadar bir şüphe bırakmayan tetkikat-ı amîkalarıyla, başta vücub-u vücud ve vahdet olarak müsbet mesail-i imaniyeyi ispat ediyorlar. Evet, istidatları ve meslekleri muhtelif olduğu halde usûl ve erkân-ı imaniyede onların müttefikan ittifakları ve her birisinin kuvvetli ve yakînî bürhanlarına istinadları öyle bir hüccettir ki onların mecmuu kadar bir zekâvet ve dirayet sahibi olmak ve bürhanlarının umumu kadar bir bürhan bulmak mümkün ise karşılarına ancak öyle çıkılabilir. Yoksa o münkirler, yalnız cehalet ve echeliyet ve inkâr ve ispat olunmayan menfî meselelerde inat ve göz kapamak suretiyle karşılarına çıkabilirler. Gözünü kapayan, yalnız kendine gündüzü gece yapar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тогаш патникот погледна во сведоштвото на вдахновението и виде дека, доколку Сонцето би поседувало живот и свест, а неговите седум бои на светлината би биле седум од неговите атрибути, и тоа би поседувало некој вид говор на зраците и рефлексиите на светлината. Во овој случај, во целосна јасност ќе биде видливо присуството на неговиот карактер и одраз во проѕирните работи; разговор со секое огледало и со секој сјаен предмет, со кристали од стакло и морска пена, и капки, како и со проѕирни атоми, во однос на капацитетот на секој од нив; и угодување на потребите на секоја од нив. Сето ова е вистинска потврда за постоењето на сонцето, и отсуството на каков било конфликт на еден негов акт со друг или оневозможување на разговорот на еден со друг.
Bu seyyah; bu muhteşem ve geniş dershanede, bu muhterem ve mütebahhir üstadların neşrettikleri nurlar, zeminin yarısını bin seneden ziyade ışıklandırdığını bildi. Ve öyle bir kuvve-i maneviyeyi buldu ki bütün ehl-i inkâr toplansa onu kıl kadar şaşırtmaz ve sarsmaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што тоа може да се види со целосна јасност, тоа е исто и со говорот на Вечното Сонце, кое е Величествен Владетел на вечноста и праисконството. Прекрасен Создател на сè што постои. Исто така, јасно видлива е манифестацијата на Неговиот Говор, која е универзална и сеопфатна, како и своето знаење и моќ, сразмерен со можностите на сите нешта; без оневозможување на едните прашања со другите, без спречување на едниот дел со другиот, и без мешање на еден говор со друг.
İşte bu yolcunun bu dershaneden aldığı derse bir kısa işaret olarak '''Birinci Makam’ın dokuzuncu mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ جَمٖيعِ ال۟اَص۟فِيَاءِ بِقُوَّةِ بَرَاهٖينِهِمُ الظَّاهِرَةِ ال۟مُحَقَّقَةِ ال۟مُتَّفِقَةِ denilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, патникот со сигурност дознал, што е блиску до веродостојната визија, дека сите овие одрази, обраќања и вдахновенија, поединечно или заедно, едногласно го докажуваат и сведочат за неопходноста од ова Вечно Сонце, Неговото присуство, Неговото Единство и Неговата Единственост.
Sonra imanın daha ziyade kuvvetlenmesinde ve inkişafında ve ilmelyakîn derecesinden aynelyakîn mertebesine terakkisindeki envarı ve ezvakı görmeye çok müştak olan o mütefekkir yolcu, medreseden gelirken hadsiz küçük tekyelerin ve zaviyelerin telahukuyla tevessü eden gayet feyizli ve nurlu ve sahra genişliğinde bir tekye, bir hangâh, bir zikirhane, bir irşadgâhta ve cadde-i kübra-yı Muhammedînin (asm) ve mi’rac-ı Ahmedînin (asm) gölgesinde hakikate çalışan ve hakka erişen ve aynelyakîne yetişen binlerle ve milyonlarla kudsî '''mürşidler''' onu dergâha çağırdılar. O da girdi, gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Во едно концизно најавување од лекциите за спознавање, што нашиот патник ги слушал од невидливиот свет, во Четиринаесеттиот и Петнаесеттиот степен на Првото ниво, се наведува:
O ehl-i keşif ve keramet mürşidler, keşfiyatlarına ve müşahedelerine ve kerametlerine istinaden bi’l-icma müttefikan لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ diyerek vücub-u vücud ve vahdet-i Rabbaniyeyi kâinata ilan ediyorlar. Güneşin ziyasındaki yedi renk ile güneşi tanımak gibi yetmiş renk ile belki esma-i hüsna adedince, Şems-i Ezelî’nin ziyasından tecelli eden ayrı ayrı nurlu renkler ve çeşit çeşit ziyalı levnler ve başka başka hakikatli tarîkatlar ve muhtelif doğru meslekler ve mütenevvi haklı meşreplerde bulunan o kudsî dâhîlerin ve nurani âriflerin icma ve ittifakla imza ettikleri bir hakikat, ne derece zâhir ve bâhir olduğunu aynelyakîn müşahede etti. Ve enbiyanın (aleyhimüsselâm) icmaı ve asfiyanın ittifakı ve evliyanın tevafuku ve bu üç icmaın birden ittifakı, güneşi gösteren gündüzün ziyasından daha parlak gördü.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ ال۟وَح۟يَاتِ ال۟حَقَّةِ ال۟مُتَضَمِّنَةِ لِلتَّنَزُّلَاتِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ لِل۟مُكَالَمَاتِ السُّب۟حَانِيَّةِ وَ لِلتَّعَرُّفَاتِ الرَّبَّانِيَّةِ وَ لِل۟مُقَابَلَاتِ الرَّح۟مَانِيَّةِ عِن۟دَ مُنَاجَاةِ عِبَادِهٖ وَلِل۟اِش۟عَارَاتِ الصَّمَدَانِيَّةِ لِوُجُودِهٖ لِمَخ۟لُوقَاتِهٖ وَ كَذَا دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟اِل۟هَامَاتِ الصَّادِقَةِ ال۟مُتَضَمِّنَةِ لِلتَّوَدُّدَاتِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ لِل۟اِجَابَاتِ الرَّح۟مَانِيَّةِ لِدَعَوَاتِ مَخ۟لُوقَاتِهٖ وَ لِل۟اِم۟دَادَاتِ الرَّبَّانِيَّةِ لِاِس۟تِغَاثَاتِ عِبَادِهٖ وَ لِل۟اِح۟سَاسَاتِ السُّب۟حَانِيَّةِ لِوُجُودِهٖ لِمَص۟نُوعَاتِهٖ
İşte bu misafirin tekyeden aldığı feyze kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın onuncu mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ ال۟اَو۟لِيَاءِ بِكَش۟فِيَّاتِهِم۟ وَ كَرَامَاتِهِمُ الظَّاهِرَةِ ال۟مُحَقَّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ denilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, патникот му се обрати на сопствениот ум, велејќи: „Штом јас сум во потрага по мојот Владетел и Создател, распрашувајќи се кај созданијата во овој универзум, секако дека најпрво треба со оној кој е најпознат, и како што потврдуваат дури и непријателите, најсовршениот од сите созданија, и најголем водач, најпочесен владетел, оној чиј збор има најголема вредност и најмногу се почитува, оној со најпросветлен ум. Секако дека тоа е Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, кој со својата доблест четиринаесет века го осветлувал и Куранот. А, да ја искористев почеста на неговата посета и да го прашав она за што сум заинтересиран, требаше да одиме во најдобрата епоха, во средна доба, во времето на пророштвото.“
Sonra kemalât-ı insaniyenin en mühimmi ve en büyüğü, belki bi’l-cümle kemalât-ı insaniyenin menbaı ve esası, iman-ı billahtan ve marifetullahtan neş’et eden muhabbetullah olduğunu bilen o dünya seyyahı, bütün kuvvetiyle ve letaifiyle, imanın kuvvetinde ve marifetin inkişafında daha ziyade terakki etmesini istemek fikriyle başını kaldırdı ve semavata baktı. Kendi aklına dedi ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тогаш, во мислите патува во таа доба и гледа дека таа епоха е со него, Аллах да го благослови и со мир да го дари, навистина станала среќна епоха за човештвото. Затоа што тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, за кратко време, со светлината со која дошол, го претворил народот, кој се давел во жестоко незнаење и непоправлив примитивизам, во светски учители и владетели.
“Madem kâinatta en kıymettar şey hayattır ve kâinatın mevcudatı hayata musahhardır ve madem zîhayatın en kıymettarı zîruhtur ve zîruhun en kıymettarı zîşuurdur ve madem bu kıymettarlık için küre-i zemin, zîhayatı mütemadiyen çoğaltmak için her asır, her sene dolar boşalır. Elbette ve herhalde, bu muhteşem ve müzeyyen olan semavatın dahi kendisine münasip ahalisi ve sekenesi, zîhayat ve zîruh ve zîşuurlardan vardır ki huzur-u Muhammedîde (asm) sahabelere görünen Hazret-i Cebrail’in (as) temessülü gibi '''melâikeler'''i görmek ve onlarla konuşmak hâdiseleri, tevatür suretinde eskiden beri nakil ve rivayet ediliyor. Öyle ise keşke ben semavat ehli ile dahi görüşseydim, onlar ne fikirde olduklarını bilseydim çünkü Hâlık-ı kâinat hakkında en mühim söz onlarındır.” diye düşünürken, birden semavî şöyle bir sesi işitti:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И потоа се обрати кон својот ум: „Пред сè, мораме да дознаеме нешто во врска со големината на оваа феноменална личност, неговите најверодостојни говори и вистинитоста на неговите изјави. Потоа ќе го прашаме за нашиот Творец“, и се оддаде на истражување. За вистинитоста на неговото пророштво тој открил безбројно и неизмерно мноштво неспорни и потврдени докази, но од тие тука се издвоени само девет.
“Madem bizim ile görüşmek ve dersimizi dinlemek istersin, bil ki: Başta Hazret-i Muhammed aleyhissalâtü vesselâm ve Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan olarak bütün peygamberlere vasıtamızla gelen mesail-i imaniyeye en evvel biz iman etmişiz. Hem insanlara temessül edip görünen ve bizlerden olan bütün ervah-ı tayyibe, bilâ-istisna ve bi’l-ittifak, bu kâinat hâlıkının vücub-u vücuduna ve vahdetine ve sıfât-ı kudsiyesine şehadet edip birbirine muvafık ve mutabık olarak ihbar etmişler. Bu hadsiz ihbaratın tevafuku ve tetabuku, güneş gibi sana bir rehberdir.” dediklerini bildi ve onun nur-u imanı parladı, zeminden göklere çıktı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прв:''' Неговото (Аллах да го благослови и со мир да го дари) поседување на сите позитивни карактерни црти и пофалбени особини, , што ќе го потврдат дури и неговите непријатели, и неговиот приказ на стотици чуда, како што е расцепувањето на Месечината, која се разделила на две парчиња на негов знак со прстот, како што покажува Куранот:
İşte bu yolcunun melâikeden aldığı derse kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın on birinci mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟مَلٰئِكَةِ ال۟مُتَمَثِّلٖينَ لِاَن۟ظَارِ النَّاسِ وَ ال۟مُتَكَلِّمٖينَ مَعَ خَوَاصِّ ال۟بَشَرِ بِاِخ۟بَارَاتِهِمُ ال۟مُتَطَابِقَةِ ال۟مُتَوَافِقَةِ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
وَ ان۟شَقَّ ال۟قَمَرُ ۝ وَمَا رَمَي۟تَ اِذ۟ رَمَي۟تَ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ رَمٰى
Sonra pür-merak ve pür-iştiyak o misafir, âlem-i şehadet ve cismanî ve maddî cihetinde ve mahsus taifelerin dillerinden ve lisan-ı hallerinden ders aldığından, âlem-i gayb ve âlem-i berzahta dahi mütalaa ile bir seyahat ve bir taharri-i hakikat arzu ederken, her taife-i insaniyede bulunan ve kâinatın meyvesi olan insanın çekirdeği hükmünde bulunan ve küçüklüğü ile beraber manen kâinat kadar inbisat edebilen '''müstakim ve münevver akıllar'''ın, '''selim ve nurani kalpler'''in kapısı açıldı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
и поразот и принуденото бегство на непријателската армија со малку прашина која ја фрлиле на неколкумина и која на сите им влегла во очи, како што се опишува и во ајетот од Куранот; неговото напојување на придружниците – кога ја зазела жестока жед неговата војска, од неговите пет благословени прсти извирала вода како од кевсер (света вода од рајот); и други чуда кои ги има повеќе од триста и кои се прикажани со неговата рака, а до нас пренесени со непобитна, веродостојна или астрономска прецизност потврдена со мутеватир традицијата. За нив нашиот патник се распрашал во Деветнаесеттото писмо, односно Посланија за чудата на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, ова феноменално дело што поседува натприроден квалитет и содржи повеќе од триста чуда на Пророкот, Аллах да го благослови и со мир да го дари, со неговите непобитни докази и тестирани синџири на пренесувачот.
Baktı ki onlar, âlem-i gayb ve âlem-i şehadet ortasında insanî berzahlardır ve iki âlemin birbiriyle temasları ve muameleleri, insana nisbeten o noktalarda oluyor gördüğünden; kendi akıl ve kalbine dedi ki: Gelin, bu emsalinizin kapısından hakikate giden yol daha kısadır. Biz öteki yollardaki dillerden ders aldığımız gibi değil belki iman noktasındaki ittisaflarından ve keyfiyet ve renklerinden mütalaamız ile istifade etmeliyiz, dedi. Mütalaaya başladı. Gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа се обрати кон самиот себе:
İstidatları gayet muhtelif ve mezhepleri birbirinden uzak ve muhalif olan umum istikametli ve nurlu akılların iman ve tevhiddeki ittisafkârane ve râsihane itikadları tevafuk ve sebatkârane ve mutmainane kanaat ve yakînleri tetabuk ediyor. Demek, tebeddül etmeyen bir hakikate dayanıp bağlanmışlar ve kökleri metin bir hakikate girmiş, kopmuyor. Öyle ise bunların nokta-i imaniyede ve vücub ve tevhidde icmaları, hiç kopmaz bir zincir-i nuranidir ve hakikate açılan ışıklı bir penceredir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Оној што е сопственик на убави доблести и совршенство до тие граници, и чуда во олкав број, секако дека го поседува и највистинитиот говор, и според тоа, воопшто не е можно, не дај Боже, да се прибегне кон измама, лаги и расипништво, кои се карактеристични за расипниците.“
Hem gördü ki: Meslekleri birbirinden uzak ve meşrepleri birbirine mübayin olan o umum selim ve nurani kalplerin erkân-ı imaniyedeki müttefikane ve itminankârane ve müncezibane keşfiyat ve müşahedatları birbirine tevafuk ve tevhidde birbirine mutabık çıkıyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втор:''' Фактот дека во рацете на Пророкот (Аллах да го благослови и со мир да го дари), се наоѓа потеклото на уредбата од Владетелот на вселената, кој прифаќа и признава повеќе од триста милиони луѓе во секој век, и дека оваа уредба, Светиот Куран, е со седум натприродни аспекти, и дека овој Свет Куран е чудо со четириесет гледишта, и дека тој е говорот на Господарот на световите, кој со силни аргументи го докажал Дваесет и петтото Слово, односно Послание за чудата на Куранот, кое е сонцето на Рисале-и Нур. Така, патникот деталната разработка и феноменалност ја препушти на ова познато послание, потоа рече:
Demek, hakikate mukabil ve vâsıl ve mütemessil bu küçücük birer arş-ı marifet-i Rabbaniye ve bu câmi’ birer âyine-i Samedaniye olan nurani kalpler, şems-i hakikate karşı açılan pencerelerdir ve umumu birden güneşe âyinedarlık eden bir deniz gibi bir âyine-i a’zamdır. Bunların vücub-u vücudda ve vahdette ittifakları ve icmaları, hiç şaşırmaz ve şaşırtmaz bir rehber-i ekmel ve bir mürşid-i ekberdir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Од Повереникот на Аллаховите Слова и нејзините вистински интерпретатори, и доставувачот на тие величествени пораки со сите луѓе, кои се чиста вистина и суштинска реалност, никогаш не може да излезе невистина ниту, пак, тој некогаш ќе биде предмет на сомневање!“
Çünkü hiçbir cihetle hiçbir imkân ve hiçbir ihtimal yok ki hakikatten başka bir vehim ve hakikatsiz bir fikir ve asılsız bir sıfat, bu kadar müstemirrane ve râsihane, bu pek büyük ve keskin gözlerin umumunu birden aldatsın, galat-ı hisse uğratsın. Buna ihtimal veren bozulmuş ve çürümüş bir akla, bu kâinatı inkâr eden ahmak sofestaîler dahi razı olmazlar, reddederler diye anladı. Kendi akıl ve kalbiyle beraber “Âmentü billah” dediler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Трет:''' Тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, е прераспределен со таков шеријат во исламот, со таква побожност, молитвеност, повик и вера, што нема, а нема ни да има поклоник за тоа што тој е испратен, и не постоел, нема и нема ни да има посовршен од него.
İşte bu yolcunun müstakim akıllardan ve münevver kalplerden istifade ettiği marifet-i imaniyeye kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın on ikinci ve on üçüncü mertebelerinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ ال۟عُقُولِ ال۟مُس۟تَقٖيمَةِ ال۟مُنَوَّرَةِ بِاِع۟تِقَادَاتِهَا ال۟مُتَوَافِقَةِ وَ بِقَنَاعَاتِهَا وَ يَقٖينِيَّاتِهَا ال۟مُتَطَابِقَةِ مَعَ تَخَالُفِ ال۟اِس۟تِع۟دَادَاتِ وَ ال۟مَذَاهِبِ وَ كَذَا دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟قُلُوبِ السَّلٖيمَةِ النُّورَانِيَّةِ بِكَش۟فِيَّاتِهَا ال۟مُتَطَابِقَةِ وَ بِمُشَاهَدَاتِهَا ال۟مُتَوَافِقَةِ مَعَ تَبَايُنِ ال۟مَسَالِكِ وَ ال۟مَشَارِبِ denilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи шеријатот, кој се јавил со „неукиот“, Аллах да го благослови и со мир да го дари, се потпирал врз темелите на вистината и правдата содржани во прецизни закони во текот на четиринаесет века и една петтина од човештвото, на начин што е неспоредлив.
Sonra âlem-i gayba yakından bakan ve akıl ve kalpte seyahat eden o yolcu, acaba âlem-i gayb ne diyor diye merakla o kapıyı da şöyle bir fikir ile çaldı. Yani madem bu cismanî âlem-i şehadette, bu kadar ziynetli ve sanatlı hadsiz masnûlarıyla kendini tanıttırmak ve bu kadar tatlı ve süslü ve nihayetsiz nimetleriyle kendini sevdirmek ve bu kadar mu’cizeli ve maharetli, hesapsız eserleriyle gizli kemalâtını bildirmek, kavilden ve tekellümden daha zâhir bir tarzda fiilen isteyen ve hal diliyle bildiren bir zat, perde-i gayb tarafında bulunduğu bilbedahe anlaşılıyor. Elbette ve herhalde, fiilen ve halen olduğu gibi kavlen ve tekellümen dahi konuşur, kendini tanıttırır, sevdirir. Öyle ise âlem-i gayb cihetinde onu, onun tezahüratından bilmeliyiz, dedi. Kalbi içeriye girdi, akıl gözüyle gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, и од аспект на исламот, кој произлегол од делата, зборовите и состојбите на „неукиот“, Аллах да го благослови и со мир да го дари, кој е водич и авторитет на триста милиони луѓе, и нивен извор на знаење во секое столетие; и кој е муршид и раководител на нивните умови, просветител и воспитувач на нивните срца, воспитувач и прочистувач на нивните души, средиште за развивање на нивните души и лежиште на нивното напредување; нема и немало таков поклоник.
Gayet kuvvetli bir tezahüratla vahiylerin hakikati, âlem-i gaybın her tarafında her zamanda hükmediyor. Kâinatın ve mahlukatın şehadetlerinden çok kuvvetli bir şehadet-i vücud ve tevhid, Allâmü’l-guyub’dan '''vahiy ve ilham''' hakikatleriyle geliyor. Kendini ve vücud ve vahdetini, yalnız masnûlarının şehadetlerine bırakmıyor. Kendisi, kendine lâyık bir kelâm-ı ezelî ile konuşuyor. Her yerde ilim ve kudretiyle hazır ve nâzırın kelâmı dahi hadsizdir ve kelâmının manası onu bildirdiği gibi tekellümü dahi onu sıfâtıyla bildiriyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, и неговото (Аллах да го благослови и со мир да го дари) нагласување во секоја форма на обожување, содржана во неговата вера,; неговата побожност и страв од Аллах, пред сè, во крајна внимателност во молитвите, до најситните тајни на потчинетост кон Аллах, дури и во постојаните борби и најжестоки услови и околности; неговото одржување во таа суштинска состојба на потчинетост, и во сите оригинални значења, во целосна форма, спојувајќи го почетокот со крајот, без сомнеж, нема и нема да има рамен на него, Аллах да го благослови и со мир да го дари.
Evet, yüz bin peygamberlerin (aleyhimüsselâm) tevatürleriyle ve ihbaratlarının vahy-i İlahîye mazhariyet noktasında ittifaklarıyla ve nev-i beşerden ekseriyet-i mutlakanın tasdik-gerdesi ve rehberi ve muktedası ve vahyin semereleri ve vahy-i meşhud olan kütüb-ü mukaddese ve suhuf-u semaviyenin delail ve mu’cizatlarıyla, hakikat-i vahyin tahakkuku ve sübutu bedahet derecesine geldiğini bildi ve '''vahyin hakikati beş hakikat-i kudsiyeyi ifade ve ifaza ediyor diye anladı:'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, тој само во Ел-Џевшен-ил-Кебир, која е една од неговите илјадници молитви и ибадети, дава опис на својот Господар со возвишено знаење на ниво и степен што дотогаш не успеале да го достигнат ни сите мистици и духовници заедно, и покрај сличните размислувања. Сето тоа покажува дека нема еднаков на него и во однос на обожувањето. Тој што се задржува на прецизно објаснување на еден од деведесет и деветте пасуси на Ел-Џевшен-ил-Кебир, што се наоѓа на почетокот на Посланието за молитва, не може а да не каже дека ѝ нема рамна на оваа прекрасна молитва, која претставува кулминација во спознавањето на Господарот.
'''Birincisi:''' اَلتَّنَزُّلَاتُ ال۟اِلٰهِيَّةُ اِلٰى عُقُولِ ال۟بَشَرِ denilen, beşerin akıllarına ve fehimlerine göre konuşmak bir tenezzül-ü İlahîdir. Evet, bütün zîruh mahlukatını konuşturan ve konuşmalarını bilen, elbette kendisi dahi o konuşmalara konuşmasıyla müdahale etmesi, rububiyetin muktezasıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, неговото нагласување во однос на преданоста на Откровенијата и повикувањето на луѓето, навистина е цврстина, непоколебливост и храброст, нешто недостижно за кој било друг. Всушност, во него нема ниту трошка сомнеж, ниту пак, каква било трага на сомнеж, ниту пак, некогаш го обзел загриженост, ниту пак, му влијаел стравот, и покрај непријателствата кон него од најмоќните држави и најголемите религии, па дури и неговиот сопствен народ, племе и роден вујко изразувале жестоко непријателство. Тој така сам се спротивставил на целиот свет, и зборовите ги преточил во практика, и светот го довел под круната на исламот. Сето тоа докажува дека никој не е и никој нема да биде рамен на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, во неговиот повик и преданост на Откровенијата на Аллах.
'''İkincisi:''' Kendini tanıttırmak için kâinatı, bu kadar hadsiz masraflarla, baştan başa hârikalar içinde yaratan ve binler dillerle kemalâtını söylettiren, elbette kendi sözleriyle dahi kendini tanıttıracak.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, неговата вера носи исклучителна сила, прекрасна доверба и искреност, натприроден развој и возвишено верување што го осветлува целиот свет. Ни мудроста на мудреците, ниту пак, водечката доктрина на духовните водачи од тоа време, не успеале да извршат притисок на неговите идеи и верувања, ни барем еден сомнеж, недоумица, слабост или говор. Да, не успеале да влијаат врз неговото уверение, ниту пак, на неговото верување во Аллах, ниту на неговата смиреност и доверба во Него, и покрај нивните противречности во однос на Него, разликување од Него и Негово негирање. Па и вдахновението на сите оние што се возвишиле духовно и што напредувале на скалата на верата, од редот на светците (евлија) и добрите, предводени од чесни придружници, и нивното постојано снабдување од величината на неговата вера, и нивното видување со него на највозвишен степен и ниво, сето ова очигледно покажува дека ѝ нема рамна на Неговата вера, Аллах да го благослови и со мир да го дари.
'''Üçüncüsü:''' Mevcudatın en müntehabı ve en muhtacı ve en nâzenini ve en müştakı olan hakiki insanların münâcatlarına ve şükürlerine fiilen mukabele ettiği gibi kelâmıyla da mukabele etmek, hâlıkıyetin şe’nidir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така нашиот патник сфатил и неговиот разум прифатил дека оној што е носител на овој великодушен шеријат, кој е незаменлив, чистоверен ислам, на кој му нема сличен, суштинска побожност на која ѝ нема рамна, со оригинални и убави молитви, сеопфатни космички мисии и чудесна вера, никогаш нема да каже лага и никогаш нема да дојде со измама.
'''Dördüncüsü:''' İlim ile hayatın zarurî bir lâzımı ve ışıklı bir tezahürü olan mükâleme sıfatı, elbette ihatalı bir ilmi ve sermedî bir hayatı taşıyan zatta, ihatalı ve sermedî bir surette bulunur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Четврти:''' Единствен став на сите пророци, мир над нив, и сложно мислење за исти верски вистини, претставува силен доказ за Аллах, Славен е Тој, за Неговото постоење и Единство, а воедно е вистински непобитен доказ за исправноста на Пророкот, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и неговите повици. Бидејќи сите докази за пророштвата на овие пророци, мир над нив, и сето она врз кое се базира нивното пророштво, како што се неприкосновените својства, чуда и функции што ги извршувале, во најсовршената форма се присутни и кај Пророкот, Аллах да го благослови и со мир да го дари, што е историски потврдено.
'''Beşincisi:''' En sevimli ve muhabbetli ve endişeli ve nokta-i istinada en muhtaç ve sahibini ve mâlikini bulmaya en müştak hem fakir ve âciz bulunan mahlukatlarına acz ve iştiyakı, fakr ve ihtiyacı ve endişe-i istikbali ve muhabbeti ve perestişi veren bir zat, elbette kendi vücudunu onlara tekellümüyle iş’ar etmek, uluhiyetin muktezasıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Имено, тоа се пророците, мир над нив, кои со говор преку воведувањата во Тората, Библијата и Псалтирите, известуваат за доаѓањето на ова благословено битие, и на луѓето им носат радосна вест за тоа доаѓање. Така, повеќе од дваесет видливи и јасни најавувања кои тоа го навестуваат во светите книги, веќе разработено и потврдено во Деветнаесеттото Писмо. И како што го најавуваа Неговото доаѓање, Аллах да го благослови и со мир да го дари, тие и нивната состојба, односно пророштвата и чудата, го потврдуваат и му ставаат печат на потврдата и вистинитоста на неговиот повик, бидејќи тој е апсолутен првак во извршувањето на пророчките должности. Оттука патникот сфати дека тие, односно пророците, мир над нив, како што со говорот и спогодбата го докажуваат Божјото Единство, така и со јазикот на состојбата и единствениот став истовремено сведочат за вистината на овој свет Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари.
İşte tenezzül-ü İlahî ve taarrüf-ü Rabbanî ve mukabele-i Rahmanî ve mükâleme-i Sübhanî ve iş’ar-ı Samedanî hakikatlerini tazammun eden, umumî semavî vahiylerin icma ile Vâcibü’l-vücud’un vücuduna ve vahdetine delâletleri öyle bir hüccettir ki gündüzdeki güneşin şuâatının güneşe şehadetinden daha kuvvetlidir diye anladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Петти:''' Достигнувањето на илјадници светци (евлија) до вистината и суштината, одликите и натприродните почести кои се стекнати со откровенија и визии постигнати со резултат на нивното ставање под водство на основните упатства и едукацијата на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, неговото следење и движење на неговите стапки, на начин што ги обединува сите, го докажуваат Единството на Бога, подеднакво едногласно и хармонично сведочат за искреноста на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, за своите учители и имами, и за неспорната веродостојност на неговата мисија. Така нашиот патник сфатил дека нивното сведоштво, со светлината на светците, се дела на она што Тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, ги известил од невидливиот свет, и нивната визија, верување и признавање на секој негов извештај, со светлината на верата, било преку веродостојно знаење или доверлива визија, или суштинска сигурност, јасно како сонце открива до кој степен е искрен нивниот најголем духовен водач и до кој степен е исправен нивниот највисок лидер Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари.
'''Sonra ilhamlar cihetine baktı, gördü ki:''' Sadık ilhamlar, gerçi bir cihette vahye benzerler ve bir nevi mükâleme-i Rabbaniyedir fakat iki fark vardır:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Шести:''' Милиони прецизни и остроумни ученици, искрени истражувачи и способни учени верници, коишто достигнаа највисоко ниво во науката благодарение на тоа што се научени и воспитани во духот на она што се, иако „неуки“, му донеле на преподобниот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, од благословена вистина и високоразвиена наука, која ја пронашол, и Божествено спознавање што е откриено; сите тие, како што потврдува Единството на Бога, што е основа на Неговиот повик, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и како што едногласно ја признаваат неговата вистинитост врз основа на непобитните докази, подеднакво се сложни и ја потврдуваат искреноста на овој врвен учител и исправноста на овој пат, и автентичноста на Неговиот убав говор, Аллах да го благослови и со мир да го дари. Тоа нивно заедничко сведоштво е јасен доказ како ден за неговата мисија и исправност. И Рисале-и Нур, на пример, со сите негови делови кои се над сто, се само една од вистинитоста на доказите и исправноста на овој Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари.
'''Birincisi:''' İlhamdan çok yüksek olan vahyin ekseri melâike vasıtasıyla ve ilhamın ekseri vasıtasız olmasıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Седми:''' Голема група, која ја нарекуваме „Семејството на Пророкот и придружниците“, кои по пророкот се луѓе со најостар увид, најдобри способности и знаења, со највозвишени вредности, најугледни, најпознати, најсилни во усогласеноста на верата, со најжестоки визии. Патникот сфатил дека нивното изучување, истражување и анализирање на сите скриени и појавни состојби на чесниот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, неговите мисли и дела, со полн ентузијазам и нестрпливост, совршена прецизност и крајна сериозност, потоа и нивното сложно и едногласно признавање дека тој, Аллах да го благослови и со мир да го дари, во целиот свет е најискрениот во говорот, во највозвишена позиција и најприврзан за вистината и реалноста; значи, ова нивно непоколебливо признание и длабока вера што ја поседуваат, навистина е извонреден доказ, како што белиот ден укажува на сончевата светлина.
Mesela, nasıl ki bir padişahın iki suretle konuşması ve emirleri var:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Осми:''' Како што оваа вселена укажува на Својот Создател, Автор и Дизајнер, Кој го измислил и управува со него, го уредува и располага со него обликувајќи го, го надградува и го распоредува како раскошен дворец или како огромна книга, или како неповторлив излог, или како голем спектакл, тоа исто така неизбежно бара постоење на некој што ќе ја искажува смислата на содржината во ова капитално дело, кој знае и ги става и другите на увид за Божествената цел на создавањето на вселената, и поучување на господарските мудрости во неговите процеси и промени, одржување лекции за последиците од неговите функционални движења и откривање на вредноста на неговиот состав и совршеноста на сето она што го содржи. Со други зборови, ја наметнува потребата за постоење на еден голем повикувач, искрен гласник, вистински патешественик и истражувач и брилијантен учител. Така, нашиот патник сфатил дека вселената, од гледна точка на потребата, докажува и сведочи во полза на вистината на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и неговата непогрешливост, бидејќи тој најдобро ги извршил сите тие задачи и обврски; како и фактот дека тој е најзаслужниот и најточен пратеник на Господарот на световите, воопшто.
''Birisi:'' Haşmet-i saltanat ve hâkimiyet-i umumiye haysiyetiyle bir yaverini bir valiye gönderir. O hâkimiyetin ihtişamını ve emrin ehemmiyetini göstermek için bazen vasıta ile beraber bir içtima yapar. Sonra ferman tebliğ edilir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Деветти:''' Штом некаде зад завесата постои Оној Кој огласува совршенство на Својот изум и вештини преку суштества што ја спојуваат уметноста и мудроста; Се претставува и се стекнува со наклоноста на Своите неограничени креации, што се украсени со убавина и естетика; им бара благодарност и пофалби на Своите безбројни благодати, што поседуваат задоволство и драгоценост; внимателно и изразено сеопфатно воспитување и одржување, згора на тоа, благодатите и гозбите, што се пријатни и за префинетите вкусови и што ги заситува сите видови апетити, во созданијата буди желба за потчинување, што е олицетворена љубов, чувство на задолженост и благодарност наспроти Неговото господарување; созданијата ги воведува во вера, посветеност, следбеништво и послушност кон Неговата Божествена позиција, која ја претставува преку смената на годишните времиња, прикривањето на денот со ноќта и нивно менување, и преку други слични и значајни, огромни и возвишени интервенции и управувања, неверојатна делотворност и целни процеси; и секогаш Својата праведност и правичност ја демонстрира со постојана заштита на добрината и доброчинителот, и со отстранување на злото и злочинителот, и поразување на насилниците, истребувачите на лагата и уништување на небесните удари,
''İkincisi:'' Sultanlık unvanıyla ve padişahlık umumî ismiyle değil belki kendi şahsıyla hususi bir münasebeti ve cüz’î bir muamelesi bulunan has bir hizmetçisi ile veya bir âmî raiyetiyle ve hususi telefonuyla hususi konuşmasıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
секако и сигурно дека најдрагото создание е Тој Обвитканиот во сандак, и неговиот најлојален роб и оној што е сесрден извршител на Неговите горенаведени планови, кои ја разрешуваат најголемата мистерија во создавањето на вселената и разоткривањето на неговата загатка, и кој непрестајно, во името на Својот Создател, само од Него црпи сила и бара помош за сè, и добива охрабрување и помош од Него, Славен е Тој, да биде Мухаммед ел-Курејш, нему нека му биде благослов и селам.
Öyle de Padişah-ı Ezelî’nin umum âlemlerin Rabb’i ismiyle ve kâinat Hâlık’ı unvanıyla, vahiy ile ve vahyin hizmetini gören şümullü ilhamlarıyla mükâlemesi olduğu gibi her bir ferdin, her bir zîhayatın Rabb’i ve Hâlık’ı olmak haysiyetiyle, hususi bir surette fakat perdeler arkasında, onların kabiliyetine göre bir tarz-ı mükâlemesi var.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Нашиот патник повторно му се обраќа на умот: Штом овие девет докази сведочат како потврда за искреноста на светиот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, не може да има сомнеж дека тој е причина за честа на човековото благородништво и центар на светот на гордоста, и дека е доличен и достоен за титулата „Чест од родот на Адам“ и „Гордоста на световите“. Светиот Куран, односно заповедта на Милостивиот, која му е во рацете, чијашто величествена духовна сила владее со половина Земја, а со тоа и возвишените лични карактеристики и квалитети што тој ги поседува, покажуваат дека највозвишеното човечко битие што постои е овој голем Пророк. Последниот збор во однос на нашиот Создател е неговиот збор, Аллах да го благослови и со мир да го дари.
'''İkinci fark:''' Vahiy gölgesizdir, safidir, havassa hastır. İlham ise gölgelidir, renkler karışır, umumîdir. Melâike ilhamları ve insan ilhamları ve hayvanat ilhamları gibi çeşit çeşit hem pek çok envalarıyla denizlerin katreleri kadar kelimat-ı Rabbaniyenin teksirine medar bir zemin teşkil ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Еве, дојди и увери се: темелот на сите тврдења на овој свет Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и целта на целиот негов живот е сведоштвото за постоењето на Потребното Битие, доказ за Неговото Единство, Неговите возвишени квалитети, Неговите убави имиња, и докажувањето, објавувањето и огласувањето на Потребното Битие, потпирајќи се на илјадници длабоко потврдени факти содржани во неговата вера, и на силата на стотици јасни и недвосмислени чуда кои Аллах ги прикажа на неговите раце.
لَو۟ كَانَ ال۟بَح۟رُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبّٖى لَنَفِدَ ال۟بَح۟رُ قَب۟لَ اَن۟ تَن۟فَدَ كَلِمَاتُ رَبّٖى âyetinin bir vechini tefsir ediyor anladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, духовното сонце на оваа вселена и најсветиот доказ за нашиот Создател е токму овој достоинствен Пророк (Аллах да го благослови и со мир да го дари), наречен „Миленик на Аллах“,. И три важни категории на единственото мислење, спогодба, кои не лажат и не грешат, и го поддржуваат и потврдуваат неговото сведоштво и му ја признаваат вистинитоста.
'''Sonra ilhamın mahiyetine ve hikmetine ve şehadetine baktı, gördü ki:''' Mahiyeti ile hikmeti ve neticesi dört nurdan terekküp ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прва спогодба:''' Единствено мислење на пресветлите групи, односно оние што се прославиле и во светот на препознатливите под називот Али Мухаммед, односно Мухаммедово семејство, мир над него. Имамот Али, мир над него, кој рекол: „Кога би била крената и невидливата завеса, тоа не би ми го зголемило уверението“; зад него следуваат илјадници продорни визии на угледните светци, и изострените способности за видувањето на невидливото, како што е шеикот Гејлани (посветена била неговата тајна), кој со окото на својата остроумна визија го набљудувал Најголемиот Арш (Престол) и Исрафил во сите негови големини, а самиот тој сè уште се наоѓал на Земјата.
'''Birincisi:''' Teveddüd-ü İlahî denilen, kendini mahlukatına fiilen sevdirdiği gibi kavlen ve huzuran ve sohbeten dahi sevdirmek, vedudiyetin ve rahmaniyetin muktezasıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втора спогодба:''' Примитивен и неук народ, опкружен со незнаење, лишен од какви било форми на општествениот живот и политичката мисла, без упатства и просветлување на книгите, киснат во мракот на временскиот период во кој го немаше Пророкот, за да можеа за кратко време да станат учители, инструктори, дипломати и праведни владетели од најнапредните народи во областа на културата, науката, општеството и политиката. Под своја власт го држеа светот од исток до запад и владееја на начин што го одобруваше целиот свет. Значи, единствено мислење на оваа славна група во светот, позната под називот „придружници“, и нивното сложно признание на овој чесен Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, е поткрепена со нивната цврста вера до таа мера што се жртвувале и самите, и својот имот, и своите родители и племиња.
'''İkincisi:''' İbadının dualarına fiilen cevap verdiği gibi kavlen dahi perdeler arkasında icabet etmesi, rahîmiyetin şe’nidir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Трета спогодба:''' Тоа е единствено признание за неговата вистина на ниво на сигурно знаење од страна на огромна група на елитни научници, што не може ни да се брои, ни да се согледа, произлезена од неговиот уммет и наредени во различни правци, длабоко навлезени во својата наука, истражувачи и аналитичари, во секоја епоха меѓу нив е на илјадници носители на победнички трофеи за заслуги во сите области на науката.
'''Üçüncüsü:''' Ağır beliyyelere ve şiddetli hallere düşen mahlukatlarının istimdadlarına ve feryatlarına ve tazarruatlarına fiilen imdat ettiği gibi bir nevi konuşması hükmünde olan ilhamî kaviller ile de imdada yetişmesi, rububiyetin lâzımıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, нашиот патник заклучил дека сведоштвото на оваа личност во прилог на Единството на Бога не е лична и релативна, туку општа и универзална природа, длабоко втемелена и непоколеблива. Дури и сите ѓаволски групи да ги здружат силите, немоќни се да му се спротивстават од кој било аспект.
'''Dördüncüsü:''' Çok âciz ve çok zayıf ve çok fakir ve çok ihtiyaçlı ve kendi mâlikini ve hâmisini ve müdebbirini ve hâfızını bulmaya pek çok muhtaç ve müştak olan zîşuur masnularına, vücudunu ve huzurunu ve himayetini fiilen ihsas ettiği gibi bir nevi mükâleme-i Rabbaniye hükmünde sayılan bir kısım sadık ilhamlar perdesinde ve mahsus ve bir mahluka bakan has ve bir vecihte, onun kabiliyetine göre onun kalp telefonuyla, kavlen dahi kendi huzurunu ve vücudunu ihsas etmesi, şefkat-i uluhiyetin ve rahmet-i rububiyetin zarurî ve vâcib bir muktezasıdır diye anladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Следува преглед на материјалот што во тоа просветлено медресе го слушал нашиот патник на патувањето на својот ум низ животните сфери на среќната пророчка доба, како што е наведено во Шеснаесеттиот степен на Првото ниво:
'''Sonra ilhamın şehadetine baktı, gördü:''' Nasıl ki güneşin –faraza– şuuru ve hayatı olsaydı ve o halde ziyasındaki yedi rengi, yedi sıfatı olsaydı o cihette ışığında bulunan şuâları ve cilveleri ile bir tarz konuşması bulunacaktı. Ve bu vaziyette, misalinin ve aksinin şeffaf şeylerde bulunması ve her âyine ve her parlak şeyler ve cam parçaları ve kabarcıklar ve katreler, hattâ şeffaf zerreler ile her birinin kabiliyetine göre konuşması ve onların hâcatına cevap vermesi ve bütün onlar güneşin vücuduna şehadet etmesi ve hiçbir iş, bir işe mani olmaması ve bir konuşması, diğer konuşmaya müzahamet etmemesi bilmüşahede görüleceği gibi…
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ فَخ۟رُ ال۟عَالَمِ وَ شَرَفُ نَو۟عِ بَنٖى اٰدَمَ بِعَظَمَةِ سَل۟طَنَةِ قُر۟اٰنِهٖ وَ حَش۟مَةِ وُس۟عَةِ دٖينِهٖ وَ كَث۟رَةِ كَمَالَاتِهٖ وَ عُل۟وِيَّةِ اَخ۟لَاقِهٖ حَتّٰى بِتَص۟دٖيقِ اَع۟دَائِهٖ وَ كَذَا شَهِدَ وَ بَر۟هَنَ بِقُوَّةِ مِاٰتِ مُع۟جِزَاتِهِ الظَّاهِرَةِ ال۟بَاهِرَةِ ال۟مُصَدِّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ وَ بِقُوَّةِ اٰلَافِ حَقَائِقِ دٖينِهِ السَّاطِعَةِ ال۟قَاطِعَةِ بِاِج۟مَاعِ اٰلِهٖ ذَوِى ال۟اَن۟وَارِ وَ بِاِتِّفَاقِ اَص۟حَابِهٖ ذَوِى ال۟اَب۟صَارِ وَ بِتَوَافُقِ مُحَقِّقٖى اُمَّتِهٖ ذَوِى ال۟بَرَاهٖينِ وَ ال۟بَصَائِرِ النَّوَّارَةِ
Aynen öyle de ezel ve ebedin Zülcelal Sultan’ı ve bütün mevcudatın Zülcemal Hâlık-ı Zîşan’ı olan Şems-i Sermedî’nin mükâlemesi dahi onun ilmi ve kudreti gibi küllî ve muhit olarak her şeyin kabiliyetine göre tecelli etmesi; hiçbir sual bir suale, bir iş bir işe, bir hitap bir hitaba mani olmaması ve karıştırmaması bilbedahe anlaşılıyor. Ve bütün o cilveler, o konuşmalar, o ilhamlar birer birer ve beraber bi’l-ittifak o Şems-i Ezelî’nin huzuruna ve vücub-u vücuduna ve vahdetine ve ehadiyetine delâlet ve şehadet ettiklerini aynelyakîne yakın bir ilmelyakîn ile bildi.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, неуморниот и ненаситен патник, кој знае дека крајниот домет на животот на овој свет, па и самата негова суштина, се обрати на своето срце и рече: „Говорот за Оној Што трагаме е најпознатиот, најсјајниот и најмоќниот говор, и оној што во секоја епоха претставува предизвик за оние што одбиле да го следат; Тоа е Светиот Куран, говор со излагање на чудесни вештини. Тогаш, да ѝ се обратиме на оваа чесна Книга и да се обидеме да разбереме што кажува таа. Меѓутоа, најпрво треба да докажеме дека тоа е книга на нашиот Создател.“ И се оддаде на длабока анализа и истражување.
İşte bu meraklı misafirin âlem-i gaybdan aldığı ders-i marifetine kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın on dördüncü ve on beşinci mertebelerinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِج۟مَاعُ جَمٖيعِ ال۟وَح۟يَاتِ ال۟حَقَّةِ ال۟مُتَضَمِّنَةِ لِلتَّنَزُّلَاتِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ لِل۟مُكَالَمَاتِ السُّب۟حَانِيَّةِ وَ لِلتَّعَرُّفَاتِ الرَّبَّانِيَّةِ وَ لِل۟مُقَابَلَاتِ الرَّح۟مَانِيَّةِ عِن۟دَ مُنَاجَاةِ عِبَادِهٖ وَلِل۟اِش۟عَارَاتِ الصَّمَدَانِيَّةِ لِوُجُودِهٖ لِمَخ۟لُوقَاتِهٖ وَ كَذَا دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اِتِّفَاقُ ال۟اِل۟هَامَاتِ الصَّادِقَةِ ال۟مُتَضَمِّنَةِ لِلتَّوَدُّدَاتِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ لِل۟اِجَابَاتِ الرَّح۟مَانِيَّةِ لِدَعَوَاتِ مَخ۟لُوقَاتِهٖ وَ لِل۟اِم۟دَادَاتِ الرَّبَّانِيَّةِ لِاِس۟تِغَاثَاتِ عِبَادِهٖ وَ لِل۟اِح۟سَاسَاتِ السُّب۟حَانِيَّةِ لِوُجُودِهٖ لِمَص۟نُوعَاتِهٖ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи нашиот патник е современ, внимание му обраќа прво на Рисале-и Нур, кои се замислени зраци за натприродноста на Светиот Куран, и гледа дека овие посланија, чијшто број достигнува до сто и триесет дела, се еден вид своевидна интерпретација на ајетите (стиховите) од Куранот, бидејќи ја разоткриваат нивната длабока смисла и светлост. И покрај тоа што Рисале-и Нур со постојани напори и на сите страни ги разгласуваа фактите во Куранот во оваа тврдоглава и атеистичка доба, никој не успеал да им се спротивстави ниту, пак, да ги критикува и побие. Со ова се потврдува дека Светиот Куран, кој е нивниот учител, е појдовна точка, начело и сонце, небесен говор на Аллах, Господарот на световите, а не човечки говор.
Sonra o dünya seyyahı, kendi aklına dedi ki: “Madem bu kâinatın mevcudatıyla mâlikimi ve hâlıkımı arıyorum. Elbette her şeyden evvel bu mevcudatın en meşhuru ve a’dasının tasdikiyle dahi en mükemmeli ve en büyük kumandanı ve en namdar hâkimi ve sözce en yükseği ve akılca en parlağı ve on dört asrı faziletiyle ve Kur’an’ıyla ışıklandıran '''Muhammed-i Arabî aleyhissalâtü vesselâm'''ı ziyaret etmek ve aradığımı ondan sormak için asr-ı saadete beraber gitmeliyiz” diyerek, aklıyla beraber o asra girdi, gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Па и самиот Дваесет и петто Слово и завршниот дел на Деветнаесетто Писмо се само едни од стотиците докази кои Рисале-и Нур ги воспоставиле во прилог на излагањето на натприродноста на Светиот Куран, и потврдиле дека Куранот е натприроден со четириесет гледишта. Сите оние што ги согледале, останале воодушевени од тие докази и ја изразиле својата почит и восхит – и не изразиле спротивставување, ниту ги критикувале, туку многу ги пофалиле.
O asır, hakikaten o zat (asm) ile bir saadet-i beşeriye asrı olmuş. Çünkü en bedevî ve en ümmi bir kavmi, getirdiği nur vasıtasıyla, kısa bir zamanda dünyaya üstad ve hâkim eylemiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, значи, и нашиот патник ги утврдил доказите за натприродноста на Светиот Куран, и фактот дека тој е Аллаховиот вистински говор, Славен е Тој, го препуштил на Рисале-и Нур, и внимателно разгледал само неколку важни точки кои прецизно ја потенцираат големината на Светиот Куран.
Hem kendi aklına dedi: Biz, en evvel bu fevkalâde zatın (asm) bir derece kıymetini ve sözlerinin hakkaniyetini ve ihbaratının doğruluğunu bilmeliyiz, sonra hâlıkımızı ondan sormalıyız, diyerek taharriye başladı. Bulduğu hadsiz kat’î delillerden burada, yalnız dokuz külliyetine birer kısa işaret edilecek.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прва точка:''' Како што Светиот Куран со сите свои натприродни својства и факти што укажуваат на неговата автентичност, е едно чудо на Мухаммед, Аллах да го благослови и со мир да го дари, така Мухаммед исто и, нека му биде благослов и селам, со сите свои чуда, докази на пророштвото и совршенство на знаењето, е исто така и чудо на Светиот Куран, и дефинитивен доказ дека Светиот Куран е говор на Аллах.
'''Birincisi:''' Bu zatta (asm) –hattâ düşmanlarının tasdikiyle dahi– bütün güzel huyların ve hasletlerin bulunması ve وَ ان۟شَقَّ ال۟قَمَرُ ۝ وَمَا رَمَي۟تَ اِذ۟ رَمَي۟تَ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ رَمٰى âyetlerinin sarahatiyle, bir parmağının işaretiyle kamer iki parça olması ve bir avucu ile a’dasının ordusuna attığı az bir toprak, umum o ordunun gözlerine girmesiyle kaçmaları ve susuz kalmış kendi ordusuna, beş parmağından kevser gibi akan suyu kifayet derecesinde içirmesi gibi; nakl-i kat’î ile ve bir kısmı tevatür ile yüzer mu’cizatın onun elinde zâhir olmasıdır. Bu mu’cizattan üç yüzden ziyade bir kısmı, On Dokuzuncu Mektup olan Mu’cizat-ı Ahmediye (asm) namındaki hârika ve kerametli bir risalede kat’î delilleriyle beraber beyan edildiğinden onları, ona havale ederek dedi ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втора точка:''' Светиот Куран значително го промени социјалниот живот во овој свет, ги осветли хоризонтите и ги наполни со просперитет и вистина и внесе општа трансформација во човековата душа и срце, во нивните духови и умови, и во приватниот, социјалниот и политичкиот живот, а потоа трајно го одржа и уреди тој пресврт, така што неговите шест илјади шестотини шеесет и шест ајети (стихови) во секое време веќе четиринаесет столетија се учат на јазици барем на повеќе од сто милиони луѓе, со целосен восхит. На овој начин тој воспитува луѓе, ги прочистува нивните души и им ги бистри нивните срца; на нивните души им носи откровение и напредок, на умовите – исправност и просветлување, а на самиот живот – живот и просперитет. Значи, не постои сомнеж дека една ваква Книга е неспоредлива, сигурна и недостижна, феноменална, натприродна.
Bu kadar ahlâk-ı hasene ve kemalâtla beraber, bu kadar mu’cizat-ı bâhiresi bulunan bir zat (asm) elbette en doğru sözlüdür. Ahlâksızların işi olan hileye, yalana, yanlışa tenezzül etmesi kabil değil.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Трета точка:''' Светиот Куран од тоа време, па сè досега се покажа со навистина исклучителна моќ на изразување. Толку многу ја надмина вредноста на „Седум истакнати“ поеми, а се работи за поезија со супериорен израз, испишани со злато и закачени на ѕидот на Ќаба, така што ќерката на Лебид ја симнала песната на својот татко од ѕидот на Ќаба и рекла: „Објавени се ајетите (стиховите) од Куранот и сега тебе овде не ти припаѓа местото!“
'''İkincisi:''' Elinde bu kâinat sahibinin bir fermanı bulunduğu ve o fermanı her asırda üç yüz milyondan ziyade insanların kabul ve tasdik ettikleri ve o ferman olan Kur’an-ı Azîmüşşan’ın yedi vecihle hârika olmasıdır. Ve bu Kur’an’ın kırk vecihle mu’cize olduğu ve kâinat hâlıkının sözü bulunduğu, kuvvetli delilleriyle beraber “Yirmi Beşinci Söz ve Mu’cizat-ı Kur’aniye” namlarındaki, Risale-i Nur’un bir güneşi olan meşhur bir risalede tafsilen beyan edilmesinden onu, ona havale ederek dedi:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, еден бедуински поет, слушајќи го ајетот од Куранот فَاص۟دَع۟ بِمَا تُؤ۟مَرُ , паднал на сеџадето и го прашале: „Зар си го прифатил исламот?“ Одговорил: „Не, туку паднав на сеџадето пред силата на изразот на овој ајет!“
Böyle ayn-ı hak ve hakikat bir fermanın tercümanı ve tebliğ edicisi bir zatta (asm) fermana cinayet ve ferman sahibine hıyanet hükmünde olan yalan olamaz ve bulunamaz!
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така и изразите на илјадници водечки уметници и исклучителни писатели, како што се Абдулкахир-и Џурџани, Секкаки и Земахшери, едногласно и сложно донеле суд: „Моќта на изразување на Куранот ги надминува човековите способности и е недостижна.“
'''Üçüncüsü:''' O zat (asm) öyle bir şeriat ve bir İslâmiyet ve bir ubudiyet ve bir dua ve bir davet ve bir iman ile meydana çıkmış ki onların ne misli var ve ne de olur. Ve onlardan daha mükemmel ne bulunmuş ve ne de bulunur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Куранот уште од времето на откровенијата ставаше и сè уште става предизвик пред секој вообразен писател и поет, и врши влијание врз нивната дрскост и загриженост; побара од нив: или да донесат една сура како неговата, или нека ја прифатат пропаста и понижувањето на овој и на оној свет.
Çünkü ümmi bir zatta (asm) zuhur eden o '''şeriat'''; on dört asrı ve nev-i beşerin humsunu, âdilane ve hakkaniyet üzere ve müdakkikane, hadsiz kanunlarıyla idare etmesi emsal kabul etmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И по огласувањето на овој предизвик на Куранот, изненадувачки, но своеволните говорници на тие времиња се откажале, а тоа е возвраќање, соочување и донесување на едни такви сури, но тие го избрале подолгиот пат, патот на физичка конфронтација, кој носи изложеност на несреќа и уништување на животот и имотот. Тој нивен избор ја потврдува неспособноста за движењето по оваа кратка патека.
Hem ümmi bir zatın (asm) ef’al ve akval ve ahvalinden çıkan '''İslâmiyet''', her asırda üç yüz milyon insanın rehberi ve mercii ve akıllarının muallimi ve mürşidi ve kalplerinin münevviri ve musaffisi ve nefislerinin mürebbisi ve müzekkîsi ve ruhlarının medar-ı inkişafı ve maden-i terakkiyatı olması cihetiyle misli olamaz ve olamamış.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Во тиражот денеска се наоѓаат милиони книги на арапски, напишани од луѓе што се блиски до Куранот и горливи во обидот да го следат неговиот стил и да го имитираат; или од страна на непријателот, со намера да ја конфронтира и критикува. И сè што е напишано и се испишува, и покрај постигнатиот напредок и возвишеноста на стилот, кој развојот го стекнал преку континуитетот на мислата, од тоа време па сè до денес, ништо од тоа не може да се мери ни оддалеку со стилот на Куранот. Дури и кога некој неук човек би го послушал учењето од Светиот Куран, би бил принуден да рече: „Овој Куран не е како која било книга.“ Или е под нивно ниво, или е над сите нив. Ниеден човек, па дури ни неверник, ни простак не може да рече дека Куранот е под нивото на сите нив; тогаш следува дека нивото на неговиот израз ги надминува сите нив.
Hem dininde bulunan bütün '''ibadat'''ın bütün envaında en ileri olması ve herkesten ziyade takvada bulunması ve Allah’tan korkması ve fevkalâde daimî mücahedat ve dağdağalar içinde, tam tamına ubudiyetin en ince esrarına kadar müraat etmesi ve hiç kimseyi taklit etmeyerek ve tam manasıyla ve müptediyane fakat en mükemmel olarak hem iptida ve intihayı birleştirerek yapması; elbette misli görülmez ve görünmemiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Дури и еден човек го прочитал ајетот од Куранот سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ а потоа рекол: „Јас не гледам никаква натприродност во изразот на овој ајет од Куранот.“ Некој му рекол: „Врати се во мислите како патникот, во таа доба, и таму ислушај го ајетот.“ И додека тој себеси си се замислуваше во време пред објавувањето на Светиот Куран,
Hem binler '''dua ve münâcatlar'''ından Cevşenü’l-Kebir ile öyle bir marifet-i Rabbaniye ile öyle bir derecede Rabb’ini tavsif ediyor ki o zamandan beri gelen ehl-i marifet ve ehl-i velayet, telahuk-u efkâr ile beraber, ne o mertebe-i marifete ve ne de o derece-i tavsife yetişememeleri gösteriyor ki duada dahi onun misli yoktur. Risale-i Münâcat’ın başında, Cevşenü’l-Kebir’in doksan dokuz fıkrasından bir fıkrasının kısacık bir mealinin beyan edildiği yere bakan adam, Cevşen’in dahi misli yoktur, diyecek.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
виде дека сè што постои во универзумот, е фрлено во празен, огромен и неограничен простор, на непостојаниот и минлив свет, во една очајна и немирна состојба, скитајќи низ мракот, сурово, безживотно и несвесно, бескорисно, без работа и занимање.
Hem '''tebliğ-i risalet'''te ve nâsı '''hakka davet'''te o derece metanet ve sebat ve cesaret göstermiş ki büyük devletler ve büyük dinler, hattâ kavim ve kabilesi ve amcası ona şiddetli adâvet ettikleri halde, zerre miktar bir eser-i tereddüt, bir telaş, bir korkaklık göstermemesi ve tek başıyla bütün dünyaya meydan okuması ve başa da çıkarması ve İslâmiyet’i dünyanın başına geçirmesi ispat eder ki tebliğ ve davette dahi misli olmamış ve olamaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Меѓутоа, штом го сослушал и разгледал овој ајет од Куранот, веднаш согледува дека ајетот ја разоткрива спуштената завеса со лицето на целокупната вселена, и дека тоа лице командува доста блескаво и прозрачно. Значи, ова е исконски говор и вечна уредба, која им одржала лекција на сите сопственици на свест, избрани по генерации, и им покажало дека оваа вселена е во функција на една монументална џамија и дека сите суштества, а особено на небото и на земјата, се предаде во вршење на зикир и тесбих, што пулсира со живот. Сите имаат пристап до извршување на своите должности, со ревност и ентузијазам, и ги исполнуваат со задоволство и несебичност.
Hem '''iman'''da, öyle fevkalâde bir kuvvet ve hârika bir yakîn ve mu’cizane bir inkişaf ve cihanı ışıklandıran bir ulvi itikad taşımış ki o zamanın hükümranı olan bütün efkâr ve akideleri ve hükemanın hikmetleri ve ruhanî reislerin ilimleri ona muarız ve muhalif ve münkir oldukları halde; onun ne yakînine ne itikadına ne itimadına ne itminanına hiçbir şüphe hiçbir tereddüt hiçbir zaaf hiçbir vesvese vermemesi ve maneviyatta ve meratib-i imaniyede terakki eden başta sahabeler ve bütün ehl-i velayet, onun her vakit mertebe-i imanından feyz almaları ve onu en yüksek derecede bulmaları, bilbedahe gösterir ki imanı dahi emsalsizdir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, патникот засведочи за делотворноста и влијанието на овој ајет од Куранот во вселената, и ги искусил возвишените достигнувања на силата на неговиот израз, и преку него ги оценил и другите ајети од Куранот, со што ја постигнал тајната на апсолутната супериорност на неспоредливиот Курански израз над половина од светот и една петтина од човештвото, и една од илјадниците причини за издржливоста на величествената доминација на Светиот Куран, со сите чести и почести, во временски распон од четиринаесет столетија, без ниту еден прекин.
İşte böyle emsalsiz bir şeriat ve misilsiz bir İslâmiyet ve hârika bir ubudiyet ve fevkalâde bir dua ve cihan-pesendane bir davet ve mu’cizane bir iman sahibinde, elbette hiçbir cihetle yalan olamaz ve aldatmaz diye anladı ve aklı dahi tasdik etti.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Четврта точка:''' Светиот Куран причинува изворна и вистинска угодност и сласт, што дури и многуте повторувања, кои обично предизвикуваат здодевност и во најудобните работи, не му пречи на оној чие срце е здраво и чиј вкус не е отапен; напротив, неговото повторно учење уште повеќе ја зголемува неговата арома и задоволство. Ова е, уште од тоа дамнешно време, еден општоприфатен факт, кој се наведува како совршен пример.
'''Dördüncüsü:''' Enbiyaların aleyhimüsselâm icmaı, nasıl ki vücud ve vahdaniyet-i İlahiyeye gayet kuvvetli bir delildir; öyle de bu zatın (asm) doğruluğuna ve risaletine gayet sağlam bir şehadettir. Çünkü enbiya aleyhimüsselâmın doğruluklarına ve peygamber olmalarına medar olan ne kadar kudsî sıfatlar ve mu’cizeler ve vazifeler varsa o zatta (asm) en ileride olduğu tarihçe musaddaktır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Освен тоа, Светиот Куран манифестира таква сочност, младоликост, свежина и оригиналност, која е зачувана така што изгледа како да е штотуку објавена, иако од објавувањето поминаа веќе четиринаесет столетија, и покрај фактот дека тоа е на дофат на сечии раце. Секоја генерација го дочекува млад и свеж, како тој да им се обраќа само на нив. И секоја група научници, иако тој постојано им е во рака, од него константно се напојува и во проценката се обидува да го следи неговиот начин на изразување, го наоѓа трајно зачувано и подеднакво во негов стил и во неговата првобитна свежина и методи на излагање.
Demek onlar, nasıl ki lisan-ı kāl ile Tevrat, İncil, Zebur ve suhuflarında bu zatın (asm) geleceğini haber verip insanlara beşaret vermişler ki kütüb-ü mukaddesenin o beşaretli işaratından yirmiden fazla ve pek zâhir bir kısmı, On Dokuzuncu Mektup’ta güzelce beyan ve ispat edilmiş. Öyle de lisan-ı halleriyle, yani nübüvvetleriyle ve mu’cizeleriyle; kendi mesleklerinde ve vazifelerinde en ileri ve en mükemmel olan bu zatı tasdik edip davasını imza ediyorlar. Ve lisan-ı kāl ve icma ile vahdaniyete delâlet ettikleri gibi lisan-ı hal ile ve ittifak ile de bu zatın sadıkıyetine şehadet ediyorlar diye anladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Петта точка:''' Светиот Куран едното свое крило го протега во минатото, а другото во иднината. Вистината во која единствено претходните пророци се коренот на Куранот и едно од крилата; тој ним им изразува признание и поддршка, а и тие, од друга страна, сами по себе му се поддршка и признание, по аналогија на јазикот.
'''Beşincisi:''' Bu zatın düsturlarıyla ve terbiyesi ve tebaiyetiyle ve arkasından gitmeleriyle hakka, hakikate, kemalâta, keramata, keşfiyata, müşahedata yetişen binlerce evliya vahdaniyete delâlet ettikleri gibi; üstadları olan bu zatın sadıkıyetine ve risaletine, icma ve ittifakla şehadet ediyorlar. Ve âlem-i gaybdan verdiği haberlerin bir kısmını nur-u velayetle müşahede etmeleri ve umumunu nur-u iman ile ya ilmelyakîn veya aynelyakîn veya hakkalyakîn suretinde itikad ve tasdik etmeleri, üstadları olan bu zatın derece-i hakkaniyet ve sadıkıyetini güneş gibi gösterdiğini gördü.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, светците и добрите и бистри научници се плодови што својот живот го напоиле од Светиот Куран. Нивното живописно созревање докажува дека нивното благословено стебло поседува виталност, даровитост, обилни и неисцрпни изливи, автентичност и ориги-налност. Значи, тие што се засолнале под тоа негово друго крило и живееле во неговата сенка, од редот на сите вистински патишта блиски до Аллах, и експерти во сите вистински науки во исламот, сведочат дека Куранот е суштинска реалност и собир на сите вистини, неспоредлив во содржината и сеопфатноста. На крајот на краиштата, тој е неверојатно натприродно дело.
'''Altıncısı:''' Bu zatın ümmiliğiyle beraber getirdiği hakaik-i kudsiye ve ihtira ettiği ulûm-u âliye ve keşfettiği marifet-i İlahiyenin dersiyle ve talimiyle, mertebe-i ilmiyede en yüksek makama yetişen milyonlar asfiya-i müdakkikîn ve sıddıkîn-i muhakkikîn ve dâhî hükema-i mü’minîn, bu zatın üssü’l-esas davası olan vahdaniyeti, kuvvetli bürhanlarıyla bi’l-ittifak ispat ve tasdik ettikleri gibi; bu muallim-i ekberin ve bu üstad-ı a’zamın hakkaniyetine ve sözlerinin hakikat olduğuna ittifakla şehadetleri, gündüz gibi bir hüccet-i risaleti ve sadıkıyetidir. Mesela Risale-i Nur, yüz parçasıyla bu zatın sadakatinin bir tek bürhanıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Шеста точка:''' Сите шест страни на Светиот Куран се светли и ја покажуваат неговата веродостојност и праведност.
'''Yedincisi:''' Âl ü ashab namında ve nev-i beşerin enbiyadan sonra feraset ve dirayet ve kemalâtla en meşhuru ve en muhterem ve en namdarı ve en dindar ve keskin nazarlı taife-i azîmesi; kemal-i merak ile ve gayet dikkat ve nihayet ciddiyetle, bu zatın bütün gizli ve aşikâr hallerini ve fikirlerini ve vaziyetlerini taharri ve teftiş ve tetkik etmeleri neticesinde; bu zatın dünyada en sadık ve en yüksek ve en haklı ve hakikatli olduğuna ittifak ile ve icma ile sarsılmaz tasdikleri ve kuvvetli imanları, güneşin ziyasına delâlet eden gündüz gibi bir delildir diye anladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, под нив се наоѓаат потпорните столбови на доказите и аргументите; над нив зрачат блесоци од печатот на натприродноста; пред него и неговото одредиште се благодатите на среќа во двата света; за него, односно негово упориште, вистините се небесните објави; од неговата десна страна се безбројните докази на исправните умови; а од левата – вистинска сигурност, искрена приврзаност и целосна посветеност на здравите срца и чистата совест.
'''Sekizincisi:''' Bu kâinat, nasıl ki kendini icad ve idare ve tertip eden ve tasvir ve takdir ve tedbir ile bir saray gibi bir kitap gibi bir sergi gibi bir temaşagâh gibi tasarruf eden sâni’ine ve kâtibine ve nakkaşına delâlet eder. Öyle de kâinatın hilkatindeki makasıd-ı İlahiyeyi bilecek ve bildirecek ve tahavvülatındaki Rabbanî hikmetlerini talim edecek ve vazifedarane harekâtındaki neticeleri ders verecek ve mahiyetindeki kıymetini ve içindeki mevcudatın kemalâtını ilan edecek ve o kitab-ı kebirin manalarını ifade edecek bir yüksek dellâl, bir doğru keşşaf, bir muhakkik üstad, bir sadık muallim istediği ve iktiza ettiği ve herhalde bulunmasına delâlet ettiği cihetiyle, elbette bu vazifeleri herkesten ziyade yapan bu zatın hakkaniyetine ve bu kâinat Hâlık’ının en yüksek ve sadık bir memuru olduğuna şehadet ettiğini bildi.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Како што тие шест страни потврдуваат дека Светиот Куран е една непробојна и несовладлива небесна тврдина на Земјата, така и постоењето на шесте „позиции“ нагласуваат дека тој е самата вистина и суштинска реалност, и дека воопшто не е човечки говор, и за него грешка не може да стигне од која и да било страна.
'''Dokuzuncusu:''' Madem bu sanatlı ve hikmetli masnuatıyla kendi hünerlerini ve sanatkârlığının kemalâtını teşhir etmek ve bu süslü, ziynetli, nihayetsiz mahlukatıyla kendini tanıttırmak ve sevdirmek ve bu lezzetli ve kıymetli hesapsız nimetleriyle kendine teşekkür ve hamdettirmek ve bu şefkatli ve himayetli umumî terbiye ve iaşe ile hattâ ağızların en ince zevklerini ve iştihaların her nevini tatmin edecek bir surette ihzar edilen Rabbanî it’amlar ve ziyafetler ile kendi rububiyetine karşı minnettarane ve müteşekkirane ve perestişkârane ibadet ettirmek ve mevsimlerin tebdili ve gece gündüzün tahvili ve ihtilafı gibi azametli ve haşmetli tasarrufat ve icraat ve dehşetli ve hikmetli faaliyet ve hallakıyet ile kendi uluhiyetini izhar ederek, o uluhiyetine karşı iman ve teslim ve inkıyad ve itaat ettirmek ve her vakit iyiliği ve iyileri himaye, fenalığı ve fenaları izale ve semavî tokatlar ile zalimleri ve yalancıları imha etmek cihetiyle, hakkaniyet ve adaletini göstermek isteyen perde arkasında birisi var.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Прва од тие позиции е дека Располагачот на оваа вселена и неговиот Планер, Кој е во Својот непроменлив обичај, Славен е Тој, делотворни моќи, се израз на убавина, заштита на добрината и искреноста, како и отстранување на измамниците и фалсификаторите. Затоа, Славен е Тој, го поддржува и потврдува признанието на Куранот со тоа што му ја доделила најучената и најугледната позиција, и му го посветил најдобриот прием, највисокиот степен и најголемото внимание од кој било друг доделен степен на успех и триумф во светот.
Elbette ve herhalde, o gaybî zatın yanında en sevgili mahluku ve en doğru abdi ve onun mezkûr maksatlarına tam hizmet ederek, hilkat-i kâinatın tılsımını ve muammasını hall ve keşfeden ve daima o Hâlık’ının namına hareket eden ve ondan istimdad eden ve muvaffakiyet isteyen ve onun tarafından imdada ve tevfike mazhar olan ve Muhammed-i Kureyşî denilen bu zat olacak (asm).
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Следува положбата и фактот дека длабокото убедување и примерната почит од благословениот Пророк, Аллах да го благослови и со мир да го дари, кој е извор на исламот и интер- претатор на Куранот, наспроти Светиот Куран, надминуваат сè останато; и неговата состојба меѓу будноста и сонот во моментите на спуштање на Објавите; и неможност за постигнување на другите негови говори до тие големини, па дури и отсутноста на сличноста на тој израз; и неговата несомнена и сосема убедлива изложеност преку Куранот – непознати космички настани од минатото и иднината, и покрај неговата неукост; и отсуство на извршување на каква било измама, грешка или слични недостатоци од негова страна, без разлика колку и да се незначителни, иако бил под надзор на најжестоките набљудувачи во сите постапки. Верата на овој чесен Интерпретатор и познат Испраќач на пораки, Аллах да го благослови и со мир да го дари, и неговото сесрдно препознавање на секој поединечен пропис на Светиот Куран и постојаност против што било, колку и да било големо, го поддржува и го истакнува фактот дека Куранот е небесен, и дека тој е во целокупноста на вистината, правдата и благотворниот говор на Милосрдниот Господар.
Hem aklına dedi: Madem bu mezkûr dokuz hakikatler bu zatın sıdkına şehadet ederler; elbette bu âdem, benî-Âdem’in medar-ı şerefi ve bu âlemin medar-ı iftiharıdır. Ve ona “Fahr-i Âlem” ve “Şeref-i benî-Âdem” denilmesi pek lâyıktır. Ve onun elinde bulunan ferman-ı Rahman olan Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın haşmet-i saltanat-ı maneviyesinin nısf-ı arzı istilası ve şahsî kemalâtı ve yüksek hasletleri gösteriyor ki bu âlemde en mühim zat budur, Hâlık’ımız hakkında en mühim söz onundur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа следува положбата поврзана со петтина од човештвото, па и неговите особености, со Светиот Куран што јасно стои пред нив, поврзаноста во смисла на лојалност и верност; нивното вистинско, искрено и одушевено слушање; пристапот на џиновите, ангелите и духовните битија со него, и нивниот собир и вљубеното летање околу него додека тој се учи, како што пеперутките кружат околу светилката, што потврдува многубројни докази, настани и вистински откровенија. Сето тоа претставува признание дека Куранот е прифатен од целиот универзум како најзначаен, и дека тој во него ја зазема највозвишената и најистакнатата положба.
İşte gel, bak! Bu hârika zatın yüzer zâhir ve bâhir kat’î mu’cizelerinin kuvvetine ve dinindeki binler âlî ve esaslı hakikatlerine istinaden, bütün davalarının esası ve bütün hayatının gayesi; Vâcibü’l-vücud’un vücuduna ve vahdetine ve sıfâtına ve esmasına delâlet ve şehadet ve o Vâcibü’l-vücud’u ispat ve ilan ve i’lam etmektir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, положбата дека секоја поединечна категорија луѓе, од екстремни глупаци и простаци до остроумни генијалци и научници, се здобиваат со максимална корист од лекциите што произлегуваат од Светиот Куран, и од него добиваат квалитетно разбирање на најдлабоките факти; и дека секоја група научници, особено референтните познавачи на Правичниот Шеријат, истражувачите на темелот на верата и генијалните верски научници, привлекуваат стотици исламистички науки и уметности и во Светиот Куран наоѓаат соодветни одговори на сите прашања, кои бараат и кои се однесуваат на нивните научни области, многу се признанијата дека Куранот е извор на вистината и рудник на вистинитоста.
Demek, bu kâinatın manevî güneşi ve Hâlık’ımızın en parlak bir bürhanı, bu Habibullah denilen zattır ki onun şehadetini teyid ve tasdik ve imza eden aldanmaz ve aldatmaz üç büyük icma var:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, неможноста на спротивставување на арапските книжевници, кои се лидери во областа на литературата, оние што не го прифатиле исламот, и покрај нивната принуденост да му се спротивстават, и нивната тотална немоќ од само еден аспект, а тоа е моќта на изразувањето, од вкупно седумте најзначајни аспекти на натприродноста на Куранот; и нивната неспособност за донесување на барем една сура рамна на Куранот, и нивното откажување од тоа; како и отсуството на приговорите од сите прочуени оратори и генијални научници коишто се појавиле до ден-денешен, за кој било аспект на неговата натприродност, иако се желни да приговорат поради стекнување популарност, и нивната беспомошна тишина во сето ова се неоспорни докази дека Светиот Куран е натприродна книга, и дека е надвор од опсегот на човековата моќ.
'''Birincisi:''' “Eğer perde-i gayb açılsa yakînim ziyadeleşmeyecek.” diyen İmam-ı Ali radıyallahu anh ve yerde iken arş-ı a’zamı ve İsrafil’in azamet-i heykelini temaşa eden Gavs-ı A’zam (ks) gibi keskin nazar ve gaybbîn gözleri bulunan binler aktab ve evliya-i azîmeyi câmi’ ve '''Âl-i Muhammed''' namıyla şöhret-şiar-ı âlem olan cemaat-i nuraniyenin icma ile tasdikleridir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, вредноста, големината и речитоста на нечиј говор се одликува со знаење: „Кој го кажал тоа? Кому му го кажал тоа? И зошто го кажал тоа?“
'''İkincisi:''' Bedevî bir kavim ve ümmi bir muhitte, hayat-ı içtimaiyeden ve efkâr-ı siyasiyeden hâlî ve kitapsız ve fetret asrının karanlıklarında bulunan ve pek az bir zamanda en medeni ve malûmatlı ve hayat-ı içtimaiyede ve siyasiyede en ileri olan milletlere ve hükûmetlere üstad ve rehber ve diplomat ve hâkim-i âdil olarak şarktan garba kadar cihan-pesendane idare eden ve '''sahabe''' namıyla dünyada namdar olan cemaat-i meşhurenin ittifakla can ve mallarını, peder ve aşiretlerini feda ettiren bir kuvvetli imanla tasdikleridir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Светиот Куран по ова прашање отсекогаш било и засекогаш останало апсолутно неповторлив и недостижен;
'''Üçüncüsü:''' Her asırda binlerle efradı bulunan ve her fende dâhiyane ileri giden ve muhtelif mesleklerde çalışan, ümmetinde yetişen hadsiz muhakkik ve mütebahhir '''ulema'''sının cemaat-i uzmasının tevafukla ve ilmelyakîn derecesinde tasdikleridir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
затоа што Светиот Куран е обраќање на Господарот на сите светови и говор на нивниот Создател; тој е соопштение што е, од кој било аспект, невозможно да се имитира, и во кое не постои каква било забелешка што би наведувала на извештаченост. Покрај тоа, Неговиот соговорник е пратеник и претставник на целото човештво, па дури и на целокупните созданија, и е најдостоен и најреномиран од сите соговорници. Тој е онаа сила чијашто вера и ширина го зајакнува величествениот ислам, и полетал во близина на „колку два лака или дури и поблиску“, и станал соговорник на вечниот Божествен говор. Потоа, Светиот Куран го соопштил патот на среќата и на двата света, ја разјаснил крајната цел на создавањето на вселената и Господаревите цели во него; воедно, обелоденувајќи ја возвишеноста и широчината на верата, која во себе ја носи тој чесен соговорник, и кој ги содржи сите исламски факти. Го изложило секое делче на оваа непрегледна вселена, и ја свиткал како географска карта или часовник, проучувајќи ги преку познавањето на работите и настаните во него, неговиот Творец и Создател, Славен е Тој. Значи, без никаков сомнеж и сосема неизбежно е трајната невозможност во донесувањето на еден сличен Куран, како што и апсолутно е недостижен и неговиот степен на натприродност.
Demek, bu zatın vahdaniyete şehadeti şahsî ve cüz’î değil belki umumî ve küllî ve sarsılmaz ve bütün şeytanlar toplansa karşısına hiçbir cihetle çıkamaz bir şehadettir diye hükmetti.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И исто така, положбата на илјадниците генијални научници, од кои секој напишал тефсир (интерпретација) на Светиот Куран во томови чиј број понекогаш достигнува до триесет, четириесет, па и седумдесет; нивните потврди во продолжение со предавањата и доказите, безбројните високи одлики, длабокоумните мисли, суптилните карактеристики, префинетите тајни, возвишените значења и многубројните извештаи од областа на невидливото во сите нивни разновидности, содржани во Светиот Куран; потенцирањето на овие одлики од сите нив и нивните потврдувања е непобитен доказ дека Куранот е феноменална Божествена книга. Особено, тоа е воочливо во потврдите за секоја од сто и триесетте дела на Рисале-и Нур, кои некои од одликите на Светиот Куран или некои од неговите феноменални и длабокоумни мисли убедливо докажува и со убедливи докази. Посебно се издвојува посланието за чудата на Куранот и Втората положба од Дваесеттото Слово, кои привлекуваат многу цивилизациски чуда од Светиот Куран, како што се возот или авионот; Прв Одблесок, насловено навестување од Куранот, кој расветлува алудирајќи на ајетите од Куранот за Посланијата на мирот и светлината; тогаш, осумте кратки посланија, наречени „Румузат-и Семаније“, во кој се дадени високи достигнувања за прецизноста и систематичноста на буквите во Светиот Куран, и колку се тие исполнети со мистерија и преполни со значења; како и краткото послание, која ја елаборира завршницата на сурата Ел-Фетх и со пет гледишта ја докажува нејзината натприродност во однос на нејзиното известување за прашањата околу невидливоста; и други слични посланија. Изразувањето на секоја од поединечните дела на Рисале-и Нур, некои од вистините содржани во Светиот Куран и некои од неговите светла, е признание и убедлива потврда дека Светиот Куран е неспоредлив, дека тој е феноменална натприродна книга, и дека тоа е јазик со кој зборува невидливиот свет во овој појавен свет, и говор на Познавачите на сè што е непознато.
İşte asr-ı saadette aklıyla beraber seyahat eden dünya misafiri ve hayat yolcusunun o medrese-i nuraniyeden aldığı derse kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın on altıncı mertebesinde''' böyle
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ فَخ۟رُ ال۟عَالَمِ وَ شَرَفُ نَو۟عِ بَنٖى اٰدَمَ بِعَظَمَةِ سَل۟طَنَةِ قُر۟اٰنِهٖ وَ حَش۟مَةِ وُس۟عَةِ دٖينِهٖ وَ كَث۟رَةِ كَمَالَاتِهٖ وَ عُل۟وِيَّةِ اَخ۟لَاقِهٖ حَتّٰى بِتَص۟دٖيقِ اَع۟دَائِهٖ وَ كَذَا شَهِدَ وَ بَر۟هَنَ بِقُوَّةِ مِاٰتِ مُع۟جِزَاتِهِ الظَّاهِرَةِ ال۟بَاهِرَةِ ال۟مُصَدِّقَةِ ال۟مُصَدَّقَةِ وَ بِقُوَّةِ اٰلَافِ حَقَائِقِ دٖينِهِ السَّاطِعَةِ ال۟قَاطِعَةِ بِاِج۟مَاعِ اٰلِهٖ ذَوِى ال۟اَن۟وَارِ وَ بِاِتِّفَاقِ اَص۟حَابِهٖ ذَوِى ال۟اَب۟صَارِ وَ بِتَوَافُقِ مُحَقِّقٖى اُمَّتِهٖ ذَوِى ال۟بَرَاهٖينِ وَ ال۟بَصَائِرِ النَّوَّارَةِ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, значи: и токму поради овие одлики и особености на Светиот Куран, што е наведено во претходните шест точки, со шест страни и шест позиции, се одржа неговото величествено сјајно правило и надмоќна света сувереност во целосна грандиозност и авторитет, и појаснувајќи ги лицата на сите епохи и осветлувајќи го непрестајно лицето на Земјата, со потполно почитување продолжи да трае во текот на цели илјада и триста години. И повторно, благодарение токму на овие одлики, Светиот Куран се издвои со својства на светост, бидејќи секоја негова поединечна буква носи најмалку десет заслуги, десет добротворства и десет трајни плодови. Дури и секоја поединечна буква во составот на ајетот и сурата носи стотици, илјадници, па дури и повеќе плодови во Задгробниот свет, додека светлината, наградата и вредноста на една буква во одредени благословени времиња се зголемува од десет до стотици пати. Овие и сличните свети одлики ги сфатил нашиот патник и ги соопштил на своето срце:
Sonra bu dünyada hayatın gayesi ve hayatın hayatı iman olduğunu bilen bu yorulmaz ve tok olmaz yolcu, kendi kalbine dedi ki: “Aradığımız zatın sözü ve kelâmı denilen bu dünyada en meşhur ve en parlak ve en hâkim ve ona teslim olmayan herkese her asırda meydan okuyan '''Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan''' namındaki kitaba müracaat edip o ne diyor, bilelim. Fakat en evvel, bu kitap bizim Hâlık’ımızın kitabı olduğunu ispat etmek lâzımdır.” diye taharriye başladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Светиот Куран е навистина натприроден во секој поглед, што едногласно го сведочат неговите сури и сложно го кажуваат неговите ајети; неговите тајни и светлини се натпреваруваат; неговите плодови и резултати се согласуваат. Ова сведоштво е цврсто и одржливо, со докази за постоење на Потребното Битие и Неговото Единство, Славен е Тој, Неговите Возвишени Атрибути и Неговите Убави имиња. Безброј сведоштва на сите носители на верата произлегуваат од тоа сведоштво.“
Bu seyyah bu zamanda bulunduğu münasebetiyle en evvel manevî i’caz-ı Kur’anînin lem’aları olan Resaili’n-Nur’a baktı ve onun yüz otuz risaleleri, âyât-ı Furkaniyenin nükteleri ve ışıkları ve esaslı tefsirleri olduğunu gördü. Ve Risaletü’n-Nur, bu kadar muannid ve mülhid bir asırda her tarafa hakaik-i Kur’aniyeyi mücahidane neşrettiği halde, karşısına kimse çıkamadığından ispat eder ki onun üstadı ve menbaı ve mercii ve güneşi olan Kur’an semavîdir, beşer kelâmı değildir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Кратко навестување на лекцијата од Светиот Куран за Единството на Бога и верувањата, кои нашиот патник ги ислуша, се наведени во Седумнаесеттиот степен од Прво ниво:
Hattâ Resaili’n-Nur’un yüzer hüccetlerinden bir tek hüccet-i Kur’aniyesi olan Yirmi Beşinci Söz ile On Dokuzuncu Mektup’un âhiri, Kur’an’ın kırk vecihle mu’cize olduğunu öyle ispat etmiş ki kim görmüş ise değil tenkit ve itiraz etmek, belki ispatlarına hayran olmuş, takdir ederek çok sena etmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ ال۟قُر۟اٰنُ ال۟مُع۟جِزُ ال۟بَيَانِ اَل۟مَق۟بُولُ ال۟مَر۟غُوبُ لِاَج۟نَاسِ ال۟مَلَكِ وَ ال۟اِن۟سِ وَ ال۟جَانِّ اَل۟مَق۟رُوءُ كُلُّ اٰيَاتِهٖ فٖى كُلِّ دَقٖيقَةٍ بِكَمَالِ ال۟اِح۟تِرَامِ بِاَل۟سِنَةِ مِأٰتِ مِل۟يُونٍ مِن۟ نَو۟عِ ال۟اِن۟سَانِ اَلدَّائِمُ سَل۟طَنَتُهُ ال۟قُد۟سِيَّةُ عَلٰى اَق۟طَارِ ال۟اَر۟ضِ وَ ال۟اَك۟وَانِ وَ عَلٰى وُجُوهِ ال۟اَع۟صَارِ وَ الزَّمَانِ وَ ال۟جَارٖى حَاكِمِيَّتُهُ ال۟مَع۟نَوِيَّةُ النُّورَانِيَّةُ عَلٰى نِص۟فِ ال۟اَر۟ضِ وَ خُم۟سِ ال۟بَشَرِ فٖى اَر۟بَعَةَ عَشَرَ عَص۟رًا بِكَمَالِ ال۟اِح۟تِشَامِ . وَ كَذَا : شَهِدَ وَ بَر۟هَنَ بِاِج۟مَاعِ سُوَرِهِ ال۟قُد۟سِيَّةِ السَّمَاوِيَّةِ وَ بِاِتِّفَاقِ اٰيَاتِهِ النُّورَانِيَّةِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ بِتَوَافُقِ اَس۟رَارِهٖ وَ اَن۟وَارِهٖ وَ بِتَطَابُقِ حَقَائِقِهٖ وَ ثَمَرَاتِهٖ وَ اٰثَارِهٖ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ
Kur’an’ın vech-i i’cazını ve hak kelâmullah olduğunu ispat etmek cihetini Risaletü’n-Nur’a havale ederek yalnız bir kısa işaretle büyüklüğünü gösteren birkaç noktaya dikkat etti:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Покрај тоа, нашиот патник и излетник сигурно знаеше дека верата до која дошол тој, е најголем човечки капитал, бидејќи тој, онака сиромашно, во сопственост не му дава некое минливо поле или привремен престој, туку во сопственост му ја дава огромната вселена и му дава можност да освои огромно и вечно царство, пространо колку и светот; му наоѓа, онака краткорочно човечко суштество, средства за вечен и безвременски живот; и го избавува, онака очајно, додека ја чека бесилката од смртниот час, ужасен крај и вечно исчезнување, отворајќи му го богатството на вечниот просперитет. Затоа патникот се обрати кон својата душа, велејќи:
'''Birinci Nokta:''' Nasıl ki Kur’an, bütün mu’cizatıyla ve hakkaniyetine delil olan bütün hakaikiyle, Muhammed aleyhissalâtü vesselâmın bir mu’cizesidir. Öyle de Muhammed aleyhissalâtü vesselâm da bütün mu’cizatıyla ve delail-i nübüvvetiyle ve kemalât-ı ilmiyesiyle Kur’an’ın bir mu’cizesidir ve Kur’an kelâmullah olduğuna bir hüccet-i kātıasıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Ајде да пристапиме и да се унапредиме за уште еден степен на бесконечната скала на верата. Да ја согледаме вселената во целина и да ја сослушаме, да видиме што има и тој нам да ни каже, и до крајност да ги дополниме и да ги просветлиме лекциите што сме ги слушале од излагањата на неговите основи и делови.“ Со широкиот и прегледен двоглед, позајмен од Светиот Куран, патникот ја набљудуваше целокупната вселена и виде:
'''İkinci Nokta:''' Kur’an, bu dünyada öyle nurani ve saadetli ve hakikatli bir surette bir tebdil-i hayat-ı içtimaiye ile beraber, insanların hem nefislerinde hem kalplerinde hem ruhlarında hem akıllarında hem hayat-ı şahsiyelerinde hem hayat-ı içtimaiyelerinde hem hayat-ı siyasiyelerinde öyle bir inkılab yapmış ve idame etmiş ve idare etmiş ki on dört asır müddetinde, her dakikada, altı bin altı yüz altmış altı âyetleri, kemal-i ihtiramla, hiç olmazsa yüz milyondan ziyade insanların dilleriyle okunuyor ve insanları terbiye ve nefislerini tezkiye ve kalplerini tasfiye ediyor. Ruhlara inkişaf ve terakki ve akıllara istikamet ve nur ve hayata hayat ve saadet veriyor. Elbette böyle bir kitabın misli yoktur, hârikadır, fevkalâdedir, mu’cizedir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Дека вселената е чудесно распоредена и уредена по илустративни невидени значења и се привидува во форма на Славна книга или олицетворение на Господаревиот Куран, или свечено украсена палата на Сеприсутниот, или преубаво уреден град на Семилостивиот. Сите сури, ајети и зборови на оваа книга, па и сите букви, поглавја и извадоци, страници и редови; и сè што се случува во сето тоа во смисла на префинето и намерно „бришење и повторно воспоставување“, и во смисла на осмислени процеси и промени; сето тоа само по себе едногласно ја искажува смислата на постоењето на Сезнајниот и Семоќниот, и го изразува постоењето на Величествениот Автор и Совршениот Дизајнер, Кој гледа сè во сите работи и ја знае поврзаноста на сите работи со сите други работи, и ги зема предвид.
'''Üçüncü Nokta:''' Kur’an, o asırdan tâ şimdiye kadar öyle bir belâgat göstermiş ki Kâbe’nin duvarında altın ile yazılan en meşhur ediblerin “Muallakat-ı Seb’a” namıyla şöhret-şiar kasidelerini o dereceye indirdi ki Lebid’in kızı, babasının kasidesini Kâbe’den indirirken demiş: “Âyâta karşı bunun kıymeti kalmadı.”
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така и сè што се наоѓа во оваа вселена, неговата структура и видови, делови и честички, жители и содржини што влегуваат и излегуваат од него, корисни промени и мудри обновувачки процеси, сложно ја искажуваат и ја прават разбирлива смислата на постоењето и Единството на Создателот на највисокиот степен. Создателот Кој е ненадминат, Кој во него влијае со неограничена моќ и со бескрајна мудрост.
Hem bedevî bir edib فَاص۟دَع۟ بِمَا تُؤ۟مَرُ âyeti okunurken işittiği vakit secdeye kapanmış. Ona demişler: “Sen Müslüman mı oldun?” O demiş: “Hayır, ben bu âyetin belâgatına secde ettim.”
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Ова прекрасно сведоштво на вселената, во прилог на постоењето на Создателот и Неговото Единство, го поддржуваат две големи и сеопфатни факти, чии размери и ширини се соодветни на просторот и големината на вселената.
Hem ilm-i belâgatın dâhîlerinden Abdülkahir-i Cürcanî ve Sekkakî ve Zemahşerî gibi binlerle dâhî imamlar ve mütefennin edibler, icma ve ittifakla karar vermişler ki: “Kur’an’ın belâgatı, tâkat-i beşerin fevkindedir, yetişilmez.”
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прв факт:''' Тоа е „худус“ (обновување) и „имќан“ (веројатност), создавање и потенцијал што ги воочиле исламските мудреци и врвни познавачи на темелот на верата, и ги востановиле со убедливи докази.
Hem o zamandan beri mütemadiyen meydan-ı muarazaya davet edip mağrur ve enaniyetli ediblerin ve beliğlerin damarlarına dokundurup gururlarını kıracak bir tarzda der: “Ya bir tek surenin mislini getiriniz veyahut dünyada ve âhirette helâket ve zilleti kabul ediniz.” diye ilan ettiği halde; o asrın muannid beliğleri bir tek surenin mislini getirmekle kısa bir yol olan muarazayı bırakıp uzun olan, can ve mallarını tehlikeye atan muharebe yolunu ihtiyar etmeleri ispat eder ki o kısa yolda gitmek mümkün değildir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тие рекле:
Hem Kur’an’ın dostları, Kur’an’a benzemek ve taklit etmek şevkiyle ve düşmanları dahi Kur’an’a mukabele ve tenkit etmek sevkiyle o vakitten beri yazdıkları ve yazılan ve telahuk-u efkâr ile terakki eden milyonlarla Arabî kitaplar ortada geziyor. Hiçbirisinin ona yetişemediğini, hattâ en âdi adam dahi dinlese elbette diyecek: “Bu Kur’an, bunlara benzemez ve onların mertebesinde değil.” Ya onların altında veya umumunun fevkinde olacak. Umumunun altında olduğunu dünyada hiçbir fert, hiçbir kâfir, hattâ hiçbir ahmak diyemez. Demek mertebe-i belâgatı umumun fevkindedir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Штом во вселената и во секоја работа се случуваат промени и измени, следува дека тоа е преодно и дека исчезнало, и не било отсекогаш. Штом тоа исчезнало, соодветно следува дека тоа мора да има свој творец и изумител. Потоа, штом секоја работа, без разлика доколку во самото нејзино битие нема причина за нејзиното постоење или непостоење, не е потребна сама по себе и не е беспочетна. Исто така со одлучувачките докази е утврдено дека е невозможно работите меѓусебно да се создаваат едни со други, со принципот на кружниот или каузалниот синџир до бесконечност, што се невозможни и неосновани. Значи, задолжително следува заклучок за постоењето на Неопходното Битие, на Кој Му нема рамен, и кому никој не може да му биде еднаков; сè покрај Него е само можност, и сите, освен Него, се Негови созданија.“
Hattâ bir adam سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ âyetini okudu. Dedi ki: “Bu âyetin hârika telakki edilen belâgatını göremiyorum.” Ona denildi: “Sen dahi bu seyyah gibi o zamana git, orada dinle.” O da kendini Kur’an’dan evvel orada tahayyül ederken gördü ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, вистината за обновувањето ја опфатила целата вселена и поголемиот дел од неа е видливо со око, а останатиот дел е воочлив со умот. Бидејќи сведоци сме дека секоја година со доаѓањето на есента умира еден огромен свет, а заедно со него умираат и безброј единки, стотици илјади растителни и животински видови, од кои, повторно, секој поединечен вид е како една жива вселена. Меѓутоа, тоа изумирање се случува крајно систематско, и секоја од соодветните поединци зад себе остава семиња, зрна и јајца, кои потоа ќе станат централна зона за нивниот престој и повторно обединување, а кои и самите се натприродни дела на Милоста и Мудроста и феноменални дела на Моќта и Знаењето. Тие се оние што се како аманет на Семудриот, Величествениот Чувар, и се оставени на заштитата на Семилостивиот, и во нив претходно се складирани нивните работни картички, програми и протоколи, а потоа умираат.
Mevcudat-ı âlem perişan, karanlık, camid ve şuursuz ve vazifesiz olarak hâlî, hadsiz, hudutsuz bir fezada; kararsız, fâni bir dünyada bulunuyorlar. Birden Kur’an’ın lisanından bu âyeti dinlerken gördü:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Со доаѓањето на пролетната сезона – дрвјата, корените и некои ситни животни што исчезнале, оживуваат директно; а останатите проживуваат, се создаваат и надоместуваат со исти или слични на себе. Така, тие претставуваат стотици илјади примери за Големо Воскресение, и обезбедуваат стотици илјади докази за тоа. Битијата од претходната пролет со ширење на нивните парцијални страници и белешки за извршените задачи и нивното објавување во текот на пролетта, претставуваат јасен пример во значењето на ајетот од Куранот وَاِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت۟
Bu âyet, kâinat üstünde, dünyanın yüzünde öyle bir perde açtı ve ışıklandırdı ki bu ezelî nutuk ve bu sermedî ferman asırlar sıralarında dizilen zîşuurlara ders verip gösteriyor ki bu kâinat, bir cami-i kebir hükmünde, başta semavat ve arz olarak umum mahlukatı hayattarane zikir ve tesbihte ve vazife başında cûş u hurûşla mesudane ve memnunane bir vaziyette bulunduruyor diye müşahede etti. Ve bu âyetin derece-i belâgatını zevk ederek sair âyetleri buna kıyasla Kur’an’ın zemzeme-i belâgatı arzın nısfını ve nev-i beşerin humsunu istila ederek haşmet-i saltanatı kemal-i ihtiramla on dört asır bilâ-fâsıla idame ettiğinin binler hikmetlerinden bir hikmetini anladı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така е и со универзумот како целина; секоја есен и секоја пролет умира еден голем свет, а се појавува некој друг; и сето тоа исчезнување и повторно обновување на безбројните живи видови, се одвива исклучително уредно и балансирано, и во тоа исчезнување и повторно обновување се случуваат изумирања и повторни оживувања на многу видови во совршен ред, и овој свет како да е едно пристаниште каде што се дочекуваат живите битија, каде што летаат патувачки светови и по пат наминуваат кај патувачката Земја, тука ги извршуваат нивните должности, а потоа ја напуштаат и си одат.
'''Dördüncü Nokta:''' Kur’an, öyle hakikatli bir halâvet göstermiş ki en tatlı bir şeyden dahi usandıran çok tekrar, Kur’an’ı tilavet edenler için değil usandırmak, belki kalbi çürümemiş ve zevki bozulmamış adamlara tekrar-ı tilaveti halâvetini ziyadeleştirdiği, eski zamandan beri herkesçe müsellem olup darb-ı mesel hükmüne geçmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, создавањето и доведувањето во постоење на живите светови и откривањето на битијата со одредена цел на овој свет, со целосно знаење и мудрост, умерено и балансирано, редовно и уредно, и нивното моќно задолжување и внимателно работење во однос на спроведување на Господаревите цели, Божји намери и услуги на Семилостивиот, аксиоматски ја докажуваат потребата од постоење на Семоќното и Неповредливо Битие, чија моќ е безгранична и чија мудрост е бескрајна. Оваа потреба на сето споменато, се изнесува на виделина пред умовите, јасно како сонце. Со ова ја затвораме вратата на дискусијата за прашањето за обновувањето и ја препуштаме на Рисале-и Нур и книгите на религиозните научници.
Hem öyle bir tazelik ve gençlik ve şebabet ve garabet göstermiş ki on dört asır yaşadığı ve herkesin eline kolayca girdiği halde, şimdi nâzil olmuş gibi tazeliğini muhafaza ediyor. Her asır, kendine hitap ediyor gibi bir gençlikte görmüş. Her taife-i ilmiye, ondan her vakit istifade etmek için kesretle ve mebzuliyetle yanlarında bulundurdukları ve üslub-u ifadesine ittiba ve iktida ettikleri halde o, üslubundaki ve tarz-ı beyanındaki garabetini aynen muhafaza ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Што се однесува до потенцијалниот аспект (веројатноста), и тој го опфатил и опкружил целиот универзум. Бидејќи сведоци сме дека секоја работа, делумна или универзална, мала или голема, и сè што постои, од Престолот до Земјата, од атомот до планетата, доставена е на овој свет и поседува својствено битие, посебна личност, одредена форма, избрано лице, посебни карактеристики, мудар наменски квалитет и корисни и функционални органи. Меѓутоа, оваа распределба на индивидуалноста на тоа битие и тој квалитет, од безброен спектар на можности, нивното облекување во одредена форма, што поседува препознатливи и меѓусебно координирани украси и карактеристики, од многу можности и веројатности, чијашто бројност е еднаква на бројноста на сите ликови; ексклузивен избор на именуваните релевантни индивидуалности за наведените непостојани битија од изобилство на можности колку и сите единки од неговиот вид; пласирање својства на располагање и специјална намена на засегнатите безлични суштества, неодлучни внатрешни можности и веројатности, бројни во количини на сите својства и нивните варијации; опрему- вање на тоа суштество со наведен квалитет и внимателна инсталација на овие материјали, кои се остварливи на многу различни начини и во неограничен број видови; додека е тоа збунето, изгубено и без цел покрај безбројните можности и варијанти; значи, сите овие укажувања, команди и сведоштва, што произлегле од „потенцијалниот“ (веројатниот) факт, несомнено сочинуваат едно крило на величественото сведоштво на вселената;
'''Beşincisi:''' Kur’an’ın bir cenahı mazide, bir cenahı müstakbelde. Kökü ve bir kanadı eski peygamberlerin ittifaklı hakikatleri olduğu ve bu onları tasdik ve teyid ettiği ve onlar dahi tevafukun lisan-ı haliyle bunu tasdik ettikleri gibi; öyle de evliya ve asfiya gibi ondan hayat alan semereleri ve hayattar tekemmülleriyle, şecere-i mübarekelerinin hayattar, feyizdar ve hakikat-medar olduğuna delâlet eden ve ikinci kanadının himayesi altında yetişen ve yaşayan velayetin bütün hak tarîkatları ve İslâmiyet’in bütün hakikatli ilimleri, Kur’an’ın ayn-ı hak ve mecma-ı hakaik ve câmiiyette misilsiz bir hârika olduğuna şehadet eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
бидејќи количински тоа е еднакво на бројот на сите можни работи и појави, делумни и универзални, и сите варијанти на сè што е можно, од редот на споменатите, од квалитетот и идентитетот, состојбата и формата со кои располага, до својствата и ситуацијата по кои се издвојува. Во тоа се укажувањата, командите и сведоштвата за постоењето на Неопходното Битие, Славен е Тој, Кој наменува, избира и доведува во постоење; Неговата моќ нема граница, Неговата мудрост нема крај, и Нему не му е скриена ниту една работа или околност, за Него ништо не е невозможно, ништо не Го поддржува; И најголемата работа за Него е еднакво лесна како и најмалата. Тој е Моќник за Кого создавањето на пролетта е еднакво лесно како и создавањето на едно дрво, и создавањето на едно дрво еднакво лесно како и создавањето семе.
'''Altıncısı:''' Kur’an’ın altı ciheti nuranidir, sıdk ve hakkaniyetini gösterir. Evet, altında hüccet ve bürhan direkleri, üstünde sikke-i i’caz lem’aları, önünde ve hedefinde saadet-i dâreyn hediyeleri, arkasında nokta-i istinadı vahy-i semavî hakikatleri, sağında hadsiz ukûl-ü müstakimenin delillerle tasdikleri, solunda selim kalplerin ve temiz vicdanların ciddi itminanları ve samimi incizabları ve teslimleri; Kur’an’ın fevkalâde, hârika, metin ve hücum edilmez bir kale-i semaviye-i arziye olduğunu ispat ettikleri gibi…
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи Рисале-и Нур, а особено Дваесет и второ Слово, Триесет и второ Слово, Дваесетто Писмо и Триесет и трето Писмо, совршено го потврдиле и целосно го разјасниле сведоштвото за вселената, со двете нејзини крила и двата факти, овде ќе ја скратиме оваа широка препуштајќи ја на гореспоменатите посланија.
Altı makamdan dahi onun ayn-ı hak ve sadık olduğuna ve beşerin kelâmı olmadığına hem yanlış olmadığına imza eden:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, второто крило на универзалното и величествено сведоштво на вселената како целина се состои од:
Başta bu kâinatta daima güzelliği izhar, iyiliği ve doğruluğu himaye ve sahtekârları ve müfterileri imha ve izale etmek âdetini bir düstur-u faaliyet ittihaz eden bu kâinatın mutasarrıfı, o Kur’an’a âlemde en makbul en yüksek en hâkimane bir makam-ı hürmet ve bir mertebe-i muvaffakiyet vermesiyle onu tasdik ve imza ettiği gibi…
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втор факт:''' факт за соработката и потпомагањето. Овој факт се потврдува во целосна беспомошност на созданијата, кои се борат во обид да ги зачуваат нивното постоење и интерес, и зачувување на животот, ако се живи суштества, и исполнувањето на нивните должности во услови на постојани превирања и постојаните претстојни промени.
İslâmiyet’in menbaı ve Kur’an’ın tercümanı olan zatın aleyhissalâtü vesselâm herkesten ziyade ona itikad ve ihtiramı ve nüzulü zamanında uyku gibi bir vaziyet-i nâimanede bulunması ve sair kelâmları ona yetişememesi ve bir derece benzememesi ve ümmiyetiyle beraber gitmiş ve gelecek hakiki hâdisat-ı kevniyeyi gaybiyane, Kur’an ile tereddütsüz ve itminan ile beyan etmesi ve çok dikkatli gözlerin nazarı altında hiçbir hile, hiçbir yanlış vaziyeti görülmeyen o tercümanın, bütün kuvvetiyle Kur’an’ın her bir hükmüne iman edip tasdik etmesi ve hiçbir şey onu sarsmaması; Kur’an semavî, hakkaniyetli ve kendi Hâlık-ı Rahîm’inin mübarek kelâmı olduğunu imza ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
На пример: делотворност на елементите во поддршка на живите суштества, посебно напојување на растителниот свет од страна на облаците, доаѓањето на растенијата за помошта на животните; услужливо помагање на животните на човекот, вкусно млеко што навира од градите како изворот Кевсер за да нахрани младенчиња; преземање материјали и набавка кои се надвор од нивната моќ и опсег во рацете на живите битија, од каде што тие не ни очекуваат; кружење хранливи материи со цел да се изградат клетките на телото; и слични примери од богатството на појавите што укажуваат на фактот за заемна помош што се случува под надлежност на Господарот, по налог на Милостивиот, јасно ја покажуваат апсолутната надлежност на сеопфатниот Господар на сите светови, и Негово сеопфатно и сомилосно господарување, под чија надлежност е целото космичко пространство, со кој Тој управува лесно како да е обичен дворец.
Hem nev-i insanın humsu, belki kısm-ı a’zamı, göz önünde ona müncezibane ve dindarane irtibatı ve hakikat-perestane ve müştakane kulak vermesi; ve çok emarelerin ve vakıaların ve keşfiyatın şehadetiyle, cin ve melek ve ruhanîlerin dahi tilaveti vaktinde pervane gibi hakperestane etrafında toplanması, Kur’an’ın kâinatça makbuliyetine ve en yüksek bir makamda bulunduğuna bir imzadır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, изразувањето љубезност и потпомагањето меѓу овие работи, кои се неживи, несвесни и бесчувствителни, во ситуации што откриваат сочувство и свест, доказ е, и тоа навистина впечатлив, дека тие се поттикнати на соработка и водени од Моќта на Величествениот Господар, од благодатта на Апсолутниот Сомилосник, и снабдувањето на Апсолутниот Мудрец.
Hem nev-i beşerin umum tabakaları, en gabi ve âmîden tut tâ en zeki ve âlime kadar her birisi, Kur’an’ın dersinden tam hisse almaları ve en derin hakikatleri fehmetmeleri ve yüzlerle fen ve ulûm-u İslâmiyenin ve bilhassa şeriat-ı kübranın büyük müçtehidleri ve usûlü’d-din ve ilm-i kelâmın dâhî muhakkikleri gibi her taife kendi ilimlerine ait bütün hâcatını ve cevaplarını Kur’an’dan istihraç etmeleri, Kur’an menba-ı hak ve maden-i hakikat olduğuna bir imzadır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, универзалната соработка која се одвива во вселената, општата врамнотеженост и обемното одржување, што струи во совршен ред, од галаксијата и небесните тела до органите на живите суштества и телесните честички; трајно дотерување, чие перо се повлекува од блескавото лице на небото до живописното лице на Земјата и до пријатните лица на цвеќињата; доминантниот поредок што регулира од Млечниот Пат и Сончевиот систем до плодот на пченката, калинката и други; ангажман на должности, од Сонцето и Месечината, елементите и облакот, до пчелите и мравките; како и други слични, и многу големи вистини, што обезбедуваат сведоштво пропорционално на нивната големина, го сочинуваат другото крило на сведоштвото на универзумот во прилог на Аллах, Славен е Тој, постоењето и Единството, и го потврдуваат.
Hem edebiyatça en ileri bulunan Arap edibleri –İslâmiyet’e girmeyenler– şimdiye kadar muarazaya pek çok muhtaç oldukları halde Kur’an’ın i’cazından yedi büyük vechi varken, yalnız bir tek vechi olan belâgatının (tek bir surenin) mislini getirmekten istinkâfları ve şimdiye kadar gelen ve muaraza ile şöhret kazanmak isteyen meşhur beliğlerin ve dâhî âlimlerin onun hiçbir vech-i i’cazına karşı çıkamamaları ve âcizane sükût etmeleri; Kur’an, mu’cize ve tâkat-i beşerin fevkinde olduğuna bir imzadır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи Рисале-и Нур веќе го воспоставиле и го разработиле ова величествено сведоштво, овде ќе се задоволиме со оваа кратка најава.
Evet, bir kelâm “Kimden gelmiş ve kime gelmiş ve ne için?” denilmesiyle kıymeti ve ulviyeti ve belâgatı tezahür etmesi noktasından Kur’an’ın misli olamaz ve ona yetişilemez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, и во Осумнаесеттиот степен на Првото ниво е наведена кратка најава за лекцијата што вселената му ја одржала на нашиот светски патник:
Çünkü Kur’an, bütün âlemlerin Rabb’i ve Hâlık’ının hitabı ve konuşması ve hiçbir cihette taklidi ve tasannuu ihsas edecek bir emare bulunmayan bir mükâlemesi ve bütün insanların belki bütün mahlukatın namına mebus ve nev-i beşerin en meşhur ve namdar muhatabı bulunan ve o muhatabın kuvvet ve vüs’at-i imanı, koca İslâmiyet’i tereşşuh edip sahibini Kab-ı Kavseyn makamına çıkararak muhatab-ı Samedaniyeye mazhariyetle nüzul eden ve saadet-i dâreyne dair ve hilkat-i kâinatın neticelerine ve ondaki Rabbanî maksatlara ait mesaili ve o muhatabın bütün hakaik-i İslâmiyeyi taşıyan en yüksek ve en geniş olan imanını beyan ve izah eden ve koca kâinatın bir harita, bir saat, bir hane gibi her tarafını gösterip, çevirip onları yapan sanatkârı tavrıyla ifade ve talim eden Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın elbette mislini getirmek mümkün değildir ve derece-i i’cazına yetişilmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟مُم۟تَنِعُ نَظٖيرُهُ اَل۟مُم۟كِنُ كُلُّ مَاسِوَاهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ هٰذِهِ ال۟كَائِنَاتُ ال۟كِتَابُ ال۟كَبٖيرُ ال۟مُجَسَّمُ وَ ال۟قُر۟اٰنُ ال۟جِس۟مَانِىُّ ال۟مُعَظَّمُ وَ ال۟قَص۟رُ ال۟مُزَيَّنُ ال۟مُنَظَّمُ وَ ال۟بَلَدُ ال۟مُح۟تَشَمُ ال۟مُن۟تَظَمُ بِاِج۟مَاعِ سُوَرِهٖ وَ اٰيَاتِهٖ وَ كَلِمَاتِهٖ وَ حُرُوفِهٖ وَ اَب۟وَابِهٖ وَ فُصُولِهٖ وَ صُحُفِهٖ وَ سُطُورِهٖ وَ اِتِّفَاقِ اَر۟كَانِهٖ وَ اَن۟وَاعِهٖ وَ اَج۟زَائِهٖ وَ جُز۟ئِيَّاتِهٖ وَ سَكَنَتِهٖ وَ مُش۟تَمِلَاتِهٖ وَ وَارِدَاتِهٖ وَ مَصَارِفِهٖ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟حُدُوثِ وَ التَّغَيُّرِ وَ ال۟اِم۟كَانِ بِاِج۟مَاعِ جَمٖيعِ عُلَمَاءِ عِل۟مِ ال۟كَلَامِ وَ بِشَهَادَةِ حَقٖيقَةِ تَب۟دٖيلِ صُورَتِهٖ وَ مُش۟تَمِلَاتِهٖ بِال۟حِك۟مَةِ وَ ال۟اِن۟تِظَامِ وَ تَج۟دٖيدِ حُرُوفِهٖ وَ كَلِمَاتِهٖ بِالنِّظَامِ وَ ال۟مٖيزَانِ وَ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّعَاوُنِ وَ التَّجَاوُبِ وَ التَّسَانُدِ وَ التَّدَاخُلِ وَ ال۟مُوَازَنَةِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ فٖى مَو۟جُودَاتِهٖ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ
Hem Kur’an’ı tefsir eden ve bir kısmı otuz kırk hattâ yetmiş cilt olarak birer tefsir yazan yüksek zekâlı, müdakkik, binlerle mütefennin ulemanın, senetleri ve delilleriyle beyan ettikleri Kur’an’daki hadsiz meziyetleri ve nükteleri ve hâsiyetleri ve sırları ve âlî manaları ve umûr-u gaybiyenin her nevinden kesretli gaybî ihbarları izhar ve ispat etmeleri ve bilhassa Risale-i Nur’un yüz otuz kitabının her biri Kur’an’ın bir meziyetini, bir nüktesini kat’î bürhanlarla ispat etmesi ve bilhassa Mu’cizat-ı Kur’aniye Risalesi; şimendifer ve tayyare gibi medeniyetin hârikalarından çok şeyleri Kur’an’dan istihraç eden Yirminci Söz’ün İkinci Makamı ve Risale-i Nur’a ve elektriğe işaret eden âyetlerin işaratını bildiren İşarat-ı Kur’aniye namındaki Birinci Şuâ ve huruf-u Kur’aniye ne kadar muntazam, esrarlı ve manalı olduğunu gösteren Rumuzat-ı Semaniye namındaki sekiz küçük risaleler ve Sure-i Feth’in âhirki âyeti beş vecihle ihbar-ı gaybî cihetinde mu’cizeliğini ispat eden küçük bir risale gibi Risale-i Nur’un her bir cüzü, Kur’an’ın bir hakikatini, bir nurunu izhar etmesi; Kur’an’ın misli olmadığına ve mu’cize ve hârika olduğuna ve bu âlem-i şehadette âlem-i gaybın lisanı ve bir Allâmü’l-guyub’un kelâmı bulunduğuna bir imzadır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, патникот кој пристигнал на овој свет и се пушти во потрага на Создателот на светот, и напредувал низ осумнаесет степени и достигнал до престолот на вистината, со порастот на крилата на верата, се издигнал од позицијата на индиректно спознание до позицијата на директно обраќање. Значи, овој одушевен заљубеник ѝ се обрати на својата душа, велејќи:
İşte altı noktada ve altı cihette ve altı makamda işaret edilen, Kur’an’ın mezkûr meziyetleri ve hâsiyetleri içindir ki haşmetli hâkimiyet-i nuraniyesi ve azametli saltanat-ı kudsiyesi, asırların yüzlerini ışıklandırarak zemin yüzünü dahi bin üç yüz sene tenvir ederek kemal-i ihtiramla devam etmesi hem o hâsiyetleri içindir ki Kur’an’ın her bir harfi, hiç olmazsa on sevabı ve on hasenesi olması ve on meyve-i bâki vermesi, hattâ bir kısım âyâtın ve surelerin her bir harfi, yüz ve bin ve daha ziyade meyve vermesi ve mübarek vakitlerde her harfin nuru ve sevabı ve kıymeti ondan yüzlere çıkması gibi kudsî imtiyazları kazanmış diye dünya seyyahı anladı ve kalbine dedi:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Благодарност и пофалба во отсуство, со почеток на сурата Ел-Фатиха до зборовите اِيَّاكَ кои внесуваат смиреност што човекот го креваат и го издигаат до нивото на директно обраќање на اِيَّاكَ ; па, и ние, значи, ќе се распрашаме директно кај Него за Оној по Којшто трагаме, а ќе ја оставиме потрагата за Него во Негово отсуство.“ Бидејќи за Сонцето, што ги осветлува сите, треба да се распрашаме кај самото Сонце. Поточно, она што излегува на виделина и осветлува сè, се изложува себеси и осветлува повеќе од што било друго. Па, како што можеме да го видиме и да го распознаеме Сонцето по неговите зраци и светлина, така сме и во можност да се обидеме, во согласност со нашите способности, да Го запознаеме и нашиот Создател, преку одразите на Неговите Убави имиња и преку светлината на Неговите Возвишени Атрибути.
İşte böyle her cihetle mu’cizatlı bu Kur’an; surelerinin icmaıyla ve âyâtının ittifakıyla ve esrar ve envarının tevafukuyla ve semerat ve âsârının tetabukuyla bir tek Vâcibü’l-vücud’un vücuduna ve vahdetine ve sıfât ve esmasına deliller ile ispat suretinde öyle şehadet etmiş ki bütün ehl-i imanın hadsiz şehadetleri, onun şehadetinden tereşşuh etmişler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Во ова послание ќе изнесеме генерално и ќе изложиме прецизно само две од изобилството факти и опширни детали, земени од два степена од безбројните степени со скали, два од многубројните правци што водат до нашата цел.
İşte bu yolcunun Kur’an’dan aldığı ders-i tevhid ve imana kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın on yedinci mertebesinde''' böyle
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهِ ال۟قُر۟اٰنُ ال۟مُع۟جِزُ ال۟بَيَانِ اَل۟مَق۟بُولُ ال۟مَر۟غُوبُ لِاَج۟نَاسِ ال۟مَلَكِ وَ ال۟اِن۟سِ وَ ال۟جَانِّ اَل۟مَق۟رُوءُ كُلُّ اٰيَاتِهٖ فٖى كُلِّ دَقٖيقَةٍ بِكَمَالِ ال۟اِح۟تِرَامِ بِاَل۟سِنَةِ مِأٰتِ مِل۟يُونٍ مِن۟ نَو۟عِ ال۟اِن۟سَانِ اَلدَّائِمُ سَل۟طَنَتُهُ ال۟قُد۟سِيَّةُ عَلٰى اَق۟طَارِ ال۟اَر۟ضِ وَ ال۟اَك۟وَانِ وَ عَلٰى وُجُوهِ ال۟اَع۟صَارِ وَ الزَّمَانِ وَ ال۟جَارٖى حَاكِمِيَّتُهُ ال۟مَع۟نَوِيَّةُ النُّورَانِيَّةُ عَلٰى نِص۟فِ ال۟اَر۟ضِ وَ خُم۟سِ ال۟بَشَرِ فٖى اَر۟بَعَةَ عَشَرَ عَص۟رًا بِكَمَالِ ال۟اِح۟تِشَامِ . وَ كَذَا : شَهِدَ وَ بَر۟هَنَ بِاِج۟مَاعِ سُوَرِهِ ال۟قُد۟سِيَّةِ السَّمَاوِيَّةِ وَ بِاِتِّفَاقِ اٰيَاتِهِ النُّورَانِيَّةِ ال۟اِلٰهِيَّةِ وَ بِتَوَافُقِ اَس۟رَارِهٖ وَ اَن۟وَارِهٖ وَ بِتَطَابُقِ حَقَائِقِهٖ وَ ثَمَرَاتِهٖ وَ اٰثَارِهٖ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прв факт:''' Тој е сеприсутен во делотворноста и таа делотворност што доминира во вселената, со око е видливо, и тоа е тоа што ги управува, менува и обновува сите созданија, сеопфатна е, трајна, уредна, огромна, небесна и земска. Таа јасно ја покренува свесноста за фактот на изразувањето на господарувањето, содржана во делотворноста на фактот, ефикасна во секој нејзин поглед; како што и таквата свест мора да води до Божествената концепција, содржана во фактот за изразување на господарувањето, која зрачи со милост во сите нејзини аспекти.
Sonra bir fakir insana değil fâni ve muvakkat bir tarlayı, bir haneyi, belki koca kâinatı ve dünya kadar bir mülk-ü bâkiyi kazandıran ve bir fâni adama ebedî bir hayatın levazımatını bulduran ve ecelin darağacını bekleyen bir bîçareyi idam-ı ebedîden kurtaran ve saadet-i sermediyenin hazinesini açan en kıymettar sermaye-i insaniyenin iman olduğunu bilen mezkûr misafir ve hayat yolcusu, kendi nefsine dedi ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, од оваа владејачка и намерна континуирана делотворност, и зад нејзиниот превез, може да се препознае, како што е видливо со голо око, делотворноста на Моќниот и Сезнаен Чинител.
“Haydi, ileri! İmanın hadsiz mertebelerinden bir mertebe daha kazanmak için '''kâinatın heyet-i mecmuası'''na müracaat edip o da ne diyor, dinlemeliyiz; erkânından ve eczasından aldığımız dersleri tekmil ve tenvir etmeliyiz.” diye Kur’an’dan aldığı geniş ve ihatalı bir dürbün ile baktı, gördü:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И од тие дизајнирани и поучни дела на Господарот, и зад нивниот превез, сами по себе се познати, до степен на допирливост, Убавите имиња на Аллах, кои се рефлектираат во сите работи.
Bu kâinat, o kadar manidar ve muntazamdır ki mücessem bir kitab-ı Sübhanî ve cismanî bir Kur’an-ı Rabbanî ve müzeyyen bir saray-ı Samedanî ve muntazam bir şehr-i Rahmanî suretinde görünüyor. O kitabın bütün sureleri, âyetleri ve kelimatları, hattâ harfleri ve babları ve fasılları ve sayfaları ve satırları, umumunun her vakit manidarane mahv ve ispatları ve hakîmane tağyir ve tahvilleri; icma ile bir Alîm-i külli şey’in ve bir Kadîr-i külli şey’in ve bir musannifin, her şeyde her şeyi gören ve her şeyin her şeyi ile münasebetini bilen, riayet eden bir Nakkaş-ı Zülcelal’in ve bir Kâtib-i Zülkemal’in vücudunu ve mevcudiyetini bilbedahe ifade ettikleri gibi bütün erkân ve envaıyla ve ecza ve cüz’iyatıyla ve sekeneleri ve müştemilatıyla ve vâridat ve masarifatıyla ve onlarda maslahatkârane tebdilleriyle ve hikmet-perverane tecdidleriyle, bi’l-ittifak hadsiz bir kudret ve nihayetsiz bir hikmetle iş gören âlî bir ustanın ve misilsiz bir Sâni’in mevcudiyetini ve vahdetini bildiriyorlar. Ve kâinatın azametine münasip iki büyük ve geniş hakikatin şehadetleri, kâinatın bu büyük şehadetini ispat ediyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, од овие Убави имиња, убаво и величествено најавени, и зад нивниот превез, веродостојното знаење, сигурната визија и суштинската непобитност, па дури и суштинската реалност, се спознаваат со постоењето на седум неповредливи Атрибути и нивна реализација.
'''Birinci Hakikat:''' Usûlü’d-din ve ilm-i kelâmın dâhî ulemasının ve hükema-i İslâmiyenin gördükleri ve hadsiz bürhanlarla ispat ettikleri “'''hudûs'''” ve “'''imkân'''” hakikatleridir. Onlar demişler ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, од бесконечните рефлексии на овие седум неповредливи Атрибути, кои отелотворуваат живот, моќ, знаење, слух, вид, волја и говор – несомнено, аксиоматски, потребно и сигурно е сведоштвото на сите нешта потврдено го знаат постоењето на Носителот на Атрибутите, Неопходното Битие, Еден и Единствен Именител и Неспоредлив и Сеодржлив Чинител, Чиешто постоење е поверојатно и поблескаво од она што е на Сонцето, и таа, со срцевите очи на верата, го поима јасно како да го гледа.
“Madem âlemde ve her şeyde tagayyür ve tebeddül var; elbette fânidir, hâdistir, kadîm olamaz. Madem hâdistir, elbette onu ihdas eden bir Sâni’ var. Ve madem her şeyin zatında vücudu ve ademi, bir sebep bulunmazsa müsavidir; elbette vâcib ve ezelî olamaz. Ve madem muhal ve bâtıl olan devir ve teselsül ile birbirini icad etmek mümkün olmadığı kat’î bürhanlarla ispat edilmiş. Elbette öyle bir Vâcibü’l-vücud’un mevcudiyeti lâzımdır ki naziri mümteni, misli muhal ve bütün maadası mümkün ve mâsivası mahluku olacak.”
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Всушност, една атрактивна книга со префинети значења и една средена архитектонска зграда, очигледно бараат чин на пишување и градежништво; чинот на убавото пишување соодветната изградба очигледно подеднакво ги бараат имињата на писателот и градителот; имињата на писателот и градителот со истата очигледност ги бараат постапките и својствата на пишувањето и изградбата; овие, пак, постапки и својства, аксиоматски ја наметнуваат потребата на битието на кое се однесуваат овие својства, постапки, имиња и дела. Бидејќи, како што не е можно да постои чин без чинител и име без оној што тој го именува, подеднакво се невозможни и постоењето и својствата без оној што тие го опишуваат, и изработката на оној што гради.
Evet, '''hudûs''' hakikati kâinatı istila etmiş. Çoğunu göz görüyor, diğer kısmını akıl görüyor. Çünkü gözümüzün önünde her sene güz mevsiminde öyle bir âlem vefat eder ki her birisinin hadsiz efradı bulunan ve her biri zîhayat bir kâinat hükmünde olan yüz bin nevi nebatat ve küçücük hayvanat, o âlem ile beraber vefat ederler. Fakat o kadar intizam ile bir vefattır ki haşir ve neşirlerine medar olan ve rahmet ve hikmetin mu’cizeleri, kudret ve ilmin hârikaları bulunan çekirdekleri ve tohumları ve yumurtacıkları baharda yerlerinde bırakıp defter-i a’mallerini ve gördükleri vazifelerin programlarını onların ellerine vererek Hafîz-i Zülcelal’in himayesi altında, hikmetine emanet eder; sonra vefat ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, врз основа на утврдените факти и правила, овој универзум е, со сето свое постоење, како книга и писма со префинети значења напишани со перото на Божествената Судбина, и како безброј објекти од кои секоја е како зграда и палата ковани со чеканот на Моќта. И секоја од нив одделно, со илјадници гледишта и неограничен број на аспекти, се неограничени дејствувања, господарувања и милости; и бескрајни блесоци на илјада и едно Убаво име, кои се исход на тие дејствувања; и бескрајните рефлексии на седумте Атрибути на Славниот, кои се извор на тие Убави имиња, обезбедуваат безброј докази и бесконечни сведоштва на потребата од постоењето и единството, Беспочетно и Вечно Возвишено Битие, што е Битие чиј исход се наведените седум сеопфатни свети Атрибути со кои се опишани. Исто така, сета убавина и префинетост, и сите квалитети и совршенства што се наоѓаат во целото тоа постоење, според тоа, секое за себе укажува на возвишена убавина што прилега на тие господарски дејствувања, Божествени имиња, вечни атрибути и беспрекорен талент, соодветни на нив, а сето тоа во целост, очигледно сведочи за светата убавина и неповредливото совршенство на Неговото Свето Битие.
Ve bahar mevsiminde, haşr-i a’zamın yüz bin misali ve numune ve delilleri hükmünde olarak o vefat eden ağaçlar ve kökler ve bir kısım hayvancıklar, aynen ihya ve diriliyorlar. Ve bir kısmının dahi kendi yerlerinde emsalleri ve aynen onlara benzeyenleri icad ve ihya olunuyor. Ve geçen baharın mevcudatı, işledikleri amellerin ve vazifelerin sahifelerini ilanat gibi neşredip وَاِذَا الصُّحُفُ نُشِرَت۟ âyetinin bir misalini gösteriyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, фактот за господарувањето, кој е манифестен во фактот за доминантната делотворност, се претставува и излегува на виделина преку своите намери, дејствување, располагање, како на пример креирање, откривање, развој и изум, која се спроведува со знаење и мудрост; се рефлектира во определување, дизајн, внимателност и управување, кое е отелотворено со систематичност и мерка; укажува на причините, промените и измените, спуштање и усовршување, која се постигнува со намера и волја; и се открива во донирањето храна, благодати, почести и добрини, кои се пружаат со беспрекорен талент.
Hem heyet-i mecmua cihetinde, her güzde ve her baharda büyük bir âlem vefat eder ve taze bir âlem vücuda gelir. Ve o vefat ve hudûs, o kadar muntazam cereyan ediyor ve o vefat ve hudûsta, gayet intizam ve mizanla o kadar nevilerin vefiyatları ve hudûsları oluyor ki güya dünya öyle bir misafirhanedir ki zîhayat kâinatlar ona misafir olurlar ve seyyah âlemler ve seyyar dünyalar ona gelirler, vazifelerini görürler, giderler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, и фактот за Божественото признавање, кој е евидентен и очигледно присутен во фактот за манифестното господарување, воедно се претставува и сфаќа преку рефлексиите на Убавите Имиња, кои се олицетворение на благодатта и благородништвото, и преку прекрасната и естетска рефлексија на седумте афирмативни Божествени Атрибути: Животот, Знаењето, Моќта, Волјата, Слухот, Видот и Говорот.
İşte, bu dünyada böyle hayattar dünyaları ve vazifedar kâinatları kemal-i ilim ve hikmet ve mizanla ve muvazene ve intizam ve nizamla ihdas ve icad edip Rabbanî maksatlarda ve İlahî gayelerde ve Rahmanî hizmetlerde kadîrane istimal ve rahîmane istihdam eden bir Zat-ı Zülcelal’in vücub-u vücudu ve hadsiz kudreti ve nihayetsiz hikmeti, bilbedahe güneş gibi akıllara görünüyor. “Hudûs” mesailini Risale-i Nur’a ve muhakkikîn-i kelâmiyenin kitaplarına havale ile o bahsi kapıyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, како што Божјото својство на Говорот дава претстава за Неприкосновеното Битие, откровенијата и вдахновенијата, така и својството на Моќта дава очигледна претстава за Неговото неприкосновено Битие на делата кои се како објективизирани зборови, и прикажувајќи го универзумот со неговиот крај во крајна позиција на отелотворениот Куран, ја опишува и ја претставува големината на Моќниот Поседник;
Amma '''imkân''' ciheti ise o da kâinatı istila ve ihata etmiş. Çünkü görüyoruz ki her şey, küllî ve cüz’î bulunsun, büyük ve küçük olsun arştan ferşe, zerrattan seyyarata kadar her mevcud; mahsus bir zat ve muayyen bir suret ve mümtaz bir şahsiyet ve has sıfatlar ve hikmetli keyfiyetler ve maslahatlı cihazlar ile dünyaya gönderiliyor. Halbuki o mahsus zata ve o mahiyete, hadsiz imkânat içinde o hususiyeti vermek... Hem suretler adedince imkânlar ve ihtimaller içinde o nakışlı ve farikalı ve münasip o muayyen sureti giydirmek... Hem hemcinsinden olan eşhasın miktarınca imkânlar içinde çalkanan o mevcuda, o lâyık şahsiyeti imtiyazla tahsis etmek... Hem sıfatların nevileri ve mertebeleri sayısınca imkânlar ve ihtimaller içinde şekilsiz ve mütereddid bulunan o masnua, o has ve muvafık, maslahatlı sıfatları yerleştirmek… Hem hadsiz yollar ve tarzlarda bulunması mümkün olması noktasında hadsiz imkânat ve ihtimalat içinde mütehayyir, sergerdan, hedefsiz o mahluka, o hikmetli keyfiyetleri ve inayetli cihazları takmak ve teçhiz etmek…
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И својството на Божјото Знаење исто така дава претстава за едно Неприкосновено Битие, што тоа означува, во износ од сите мудро дизајнирани, уредени и одмерени креации, а бројот на сите суштества, кои Тој вешто ги управува, украсува и класифицира.
Elbette küllî ve cüz’î bütün mümkinat adedince ve her mümkünün mezkûr mahiyet ve hüviyet, heyet ve suret, sıfat ve vaziyetinin imkânatı adedince tahsis edici, tercih edici, tayin edici, ihdas edici bir Vâcibü’l-vücud’un vücub-u vücuduna ve hadsiz kudretine ve nihayetsiz hikmetine ve hiçbir şey ve hiçbir şe’n ondan gizlenmediğine ve hiçbir şey ona ağır gelmediğine ve en büyük bir şey en küçük bir şey gibi ona kolay geldiğine ve bir baharı bir ağaç kadar ve bir ağacı bir çekirdek kadar suhuletle icad edebildiğine işaretler ve delâletler ve şehadetler, imkân hakikatinden çıkıp kâinatın bu büyük şehadetinin bir kanadını teşkil ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Во однос на својствата на Животот, сите дела што укажуваат на Моќта, сите уредени, мудро дизајнирани, одмерени и украсени форми и состојби, кои го манифестираат постоењето на Знаењето, и сите докази што зборуваат за другите атрибути, со докази што укажуваат на својството на Животот, ја докажуваат вистинитоста на Божјото својство Живот. И самиот живот, исто така, со сите негови докази, распределби и нагласувања на сите живи суштества, кои се како негови огледала, укажува на Хајј-и Кајјум.
Kâinatın şehadetini, her iki kanadı ve iki hakikatiyle Risale-i Nur eczaları ve bilhassa Yirmi İkinci ve Otuz İkinci Sözler ve Yirminci ve Otuz Üçüncü Mektuplar tamamıyla ispat ve izah ettiklerinden onlara havale ederek bu pek uzun kıssayı kısa kestik.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, целокупниот универзум се трансформира во огромно огледало што е во постојани промени и што постојано се обновува, а се состои од неограничен број огледала, со цел прикажување на отсјајот и разните прекрасни резби, различни и свежи во кое било време.
Kâinatın heyet-i mecmuasından gelen büyük ve küllî şehadetin ikinci kanadını ispat eden:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Аналогно на ова, и Божјите својства Видот, Слухот, Волјата и Говорот секоја одделно дава претстава за Неприкосновеното Битие, широко и јасно како и самиот универзум.
'''İkinci Hakikat:''' Bu mütemadiyen çalkanan inkılablar ve tahavvülatlar içinde vücudunu ve hizmetini ve zîhayat ise hayatını muhafazaya ve vazifesini yerine getirmeye çalışan mahlukatta, kuvvetlerinin bütün bütün haricinde bir '''teavün hakikati''' görünüyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Овие својства, како што го докажуваат постоењето на Неговото Возвишено Битие, подеднакво и аксиоматски го докажуваат и постоењето на животот и неговото остварување, и дека Тој, Славен е Тој и Возвишен, е жив. Имено, знаењето е обележје на животот, слухот е навестување на животот, видот е својство на живите суштества, а волјата е интегрален дел од животот, моќта на волјата е присутна во живите суштества, додека говорот е карактеристика на живите и разумни битија.
Mesela, unsurları zîhayatın imdadına, hususan bulutları nebatatın mededine ve nebatatı dahi hayvanatın yardımına ve hayvanat ise insanların muavenetine ve memelerin kevser gibi sütleri, yavruların beslenmelerine ve zîhayatların iktidarları haricindeki pek çok hâcetleri ve erzakları, umulmadık yerlerden onların ellerine verilmesi, hattâ zerrat-ı taamiye dahi hüceyrat-ı bedeniyenin tamirine koşmaları gibi teshir-i Rabbanî ile ve istihdam-ı Rahmanî ile hakikat-i teavünün pek çok misalleri doğrudan doğruya, bütün kâinatı bir saray gibi idare eden bir Rabbü’l-âlemîn’in umumî ve rahîmane rububiyetini gösteriyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Од претходните точки следува заклучок: дека Божјото својство Живот е поддржано од докази и аргументи во изобилство од седумкратното пространство на вселената, кои даваат претстава за постоењето на тие својства, и во постоењето на Живиот, Кој тоа го отелотворува, Животот станува основа и извор на сите својства, и почетна точка и тежиште на Најголемите Божји Имиња.
Evet, camid ve şuursuz ve şefkatsiz olan ve birbirine şefkatkârane, şuurdarane vaziyet gösteren muavenetçiler, elbette gayet Rahîm ve Hakîm bir Rabb-i Zülcelal’in kuvvetiyle, rahmetiyle, emriyle yardıma koşturuluyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи Рисале-и Нур веќе делумно го разјасниле овој прв факт и го утврдиле со силни докази, засега ќе се задоволиме со оваа капка од тоа море.
İşte kâinatta cari olan teavün-ü umumî, seyyarattan tâ zîhayatın aza ve cihazat ve zerrat-ı bedeniyesine kadar kemal-i intizamla cereyan eden muvazene-i âmme ve muhafaza-i şâmile ve semavatın yaldızlı yüzünden ve zeminin ziynetli yüzünden tâ çiçeklerin süslü yüzlerine kadar kalem gezdiren tezyin ve Kehkeşan’dan ve manzume-i şemsiyeden tâ mısır ve nar gibi meyvelere kadar hükmeden tanzim ve güneş ve kamerden ve unsurlardan ve bulutlardan tâ bal arılarına kadar memuriyet veren tavzif gibi pek büyük hakikatlerin büyüklükleri nisbetindeki şehadetleri, kâinatın şehadetinin ikinci kanadını ispat ve teşkil ederler. Madem Risale-i Nur bu büyük şehadeti ispat ve izah etmiş, biz burada bu kısacık işaretle iktifa ederiz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втор факт:''' е Божјото проговарање што произлегува од Божјото својство на Говорот.
İşte dünya seyyahının kâinattan aldığı ders-i imanîye kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın on sekizinci mertebesinde''' böyle
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟مُم۟تَنِعُ نَظٖيرُهُ اَل۟مُم۟كِنُ كُلُّ مَاسِوَاهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ هٰذِهِ ال۟كَائِنَاتُ ال۟كِتَابُ ال۟كَبٖيرُ ال۟مُجَسَّمُ وَ ال۟قُر۟اٰنُ ال۟جِس۟مَانِىُّ ال۟مُعَظَّمُ وَ ال۟قَص۟رُ ال۟مُزَيَّنُ ال۟مُنَظَّمُ وَ ال۟بَلَدُ ال۟مُح۟تَشَمُ ال۟مُن۟تَظَمُ بِاِج۟مَاعِ سُوَرِهٖ وَ اٰيَاتِهٖ وَ كَلِمَاتِهٖ وَ حُرُوفِهٖ وَ اَب۟وَابِهٖ وَ فُصُولِهٖ وَ صُحُفِهٖ وَ سُطُورِهٖ وَ اِتِّفَاقِ اَر۟كَانِهٖ وَ اَن۟وَاعِهٖ وَ اَج۟زَائِهٖ وَ جُز۟ئِيَّاتِهٖ وَ سَكَنَتِهٖ وَ مُش۟تَمِلَاتِهٖ وَ وَارِدَاتِهٖ وَ مَصَارِفِهٖ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟حُدُوثِ وَ التَّغَيُّرِ وَ ال۟اِم۟كَانِ بِاِج۟مَاعِ جَمٖيعِ عُلَمَاءِ عِل۟مِ ال۟كَلَامِ وَ بِشَهَادَةِ حَقٖيقَةِ تَب۟دٖيلِ صُورَتِهٖ وَ مُش۟تَمِلَاتِهٖ بِال۟حِك۟مَةِ وَ ال۟اِن۟تِظَامِ وَ تَج۟دٖيدِ حُرُوفِهٖ وَ كَلِمَاتِهٖ بِالنِّظَامِ وَ ال۟مٖيزَانِ وَ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ التَّعَاوُنِ وَ التَّجَاوُبِ وَ التَّسَانُدِ وَ التَّدَاخُلِ وَ ال۟مُوَازَنَةِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ فٖى مَو۟جُودَاتِهٖ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
По значењето на ајетот од Куранот:
Sonra, dünyaya gelen ve dünyanın yaratanını arayan ve on sekiz adet mertebelerden çıkan ve arş-ı hakikate yetişen bir mi’rac-ı imanî ile gaibane marifetten hazırane ve muhatabane bir makama terakki eden meraklı ve müştak yolcu adam, kendi ruhuna dedi ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَو۟ كَانَ ال۟بَح۟رُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبّٖى
Fatiha-i Şerife’de başından tâ اِيَّاكَ kelimesine kadar gaibane medh ü sena ile bir huzur gelip اِيَّاكَ hitabına çıkılması gibi biz dahi doğrudan doğruya gaibane aramayı bırakıp aradığımızı aradığımızdan sormalıyız; her şeyi gösteren güneşi, güneşten sormak gerektir. Evet her şeyi gösteren, kendini her şeyden ziyade gösterir. Öyle ise şemsin şuâatı ile onu görmek ve tanımak gibi '''Hâlık’ımızın esma-i hüsnasıyla ve sıfât-ı kudsiyesiyle''' onu kabiliyetimizin nisbetinde tanımaya çalışabiliriz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Говорот е најконкретен доказ за спознавање на постоењето на говорникот. Значи, овој факт, односно Божјо проговарање, со бескрајна низа од сведоштва го манифестира постоењето на Беспочетниот Говорник и Неговото Единство.
Bu maksadın hadsiz yollarından iki yolu ve o iki yolun hadsiz mertebelerinden iki mertebeyi ve o iki mertebenin pek çok hakikatlerinden ve pek çok uzun tafsilatından yalnız iki hakikati icmal ve ihtisar ile bu risalede beyan edeceğiz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Две силни сведоштва за овој факт веќе се имаат појавено во склоп на она што е истакнато во Четиринаесеттиот и Петнаесеттиот степен на ова послание, однос на откровенијата и вдахновенијата, додека уште едно сеопфатно сведоштво е дадено во Десеттиот степен на ова послание, каде што се укажува на светите небесни Книги.
'''Birinci Hakikat:''' Bilmüşahede gözümüzle görünen ve muhit ve daimî ve muntazam ve dehşetli ve semavî ve arzî olan bütün mevcudatı çeviren ve tebdil ve tecdid eden ve kâinatı kaplayan '''faaliyet-i müstevliye''' hakikati görünmesi ve o her cihetle hikmet-medar faaliyet hakikatinin içinde '''tezahür-ü rububiyet''' hakikatinin bilbedahe hissedilmesi ve o her cihetle rahmet-feşan tezahür-ü rububiyet hakikatinin içinde, '''tebarüz-ü uluhiyet''' hakikati bizzarure bilinmiş olmasıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Постои и уште едно прекрасно, сјајно и содржајно сведоштво, кој се наоѓа во Седумнаесеттиот степен, каде што е говорот за натприродноста на Светиот Куран. Затоа и на овие степени ќе им ја препуштиме изработката на горенаведениот факт и неговото сведоштво.
İşte bu hâkimane ve hakîmane faaliyet-i daimeden ve perdesinin arkasında bir Fâil-i Kadîr ve Alîm’in ef’ali, görünür gibi hissedilir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И така, светлоста и тајната на ајетот од Куранот
Ve bu mürebbiyane ve müdebbirane ef’al-i Rabbaniyeden ve perdesinin arkasından, her şeyde cilveleri bulunan esma-i İlahiye, hissedilir derecesinde bedahetle bilinir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ وَال۟مَلٰٓئِكَةُ وَ اُولُوا ال۟عِل۟مِ قَٓائِمًا بِال۟قِس۟طِ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ
Ve bu celaldarane ve cemal-perverane cilvelenen esma-i hüsnadan ve perdesinin arkasında sıfât-ı seb’a-i kudsiyenin ilmelyakîn, belki aynelyakîn, belki hakkalyakîn derecesinde vücudları ve tahakkukları anlaşılır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
кој на чудесен начин го презентирал овој факт, и го изразило значењето на неговото сведоштво со сведоштвото на сите други факти, била доволна и делотворна за нашиот патник, онолку што подалеку не можел да оди.
Ve bu yedi kudsî sıfâtın dahi bütün masnuatın şehadetiyle hem hayattarane hem kadîrane hem alîmane hem semîane hem basîrane hem mürîdane hem mütekellimane nihayetsiz bir surette tecellileri ile bilbedahe ve bizzarure ve biilmelyakîn bir Mevsuf-u Vâcibü’l-vücud’un ve bir Müsemma-i Vâhid-i Ehad’in ve bir Fâil-i Ferd-i Samed’in mevcudiyeti, güneşten daha zâhir, daha parlak bir tarzda kalpteki iman gözüne görünür gibi kat’î bilinir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Во Деветнаесеттиот степен од Прво ниво наведена е белешка за сижето на значењата на лекциите што патникот ги сослушал на тоа свето ниво:
Çünkü güzel ve manidar bir kitap ve muntazam bir hane, bedahetle yazmak ve yapmak fiillerini ve güzel yazmak ve intizamlı yapmak fiilleri dahi bedahetle yazıcı ve dülger namlarını, yazıcı ve dülger unvanları ise bedahetle kitabet ve dülgerlik sanatlarını ve sıfatlarını ve bu sanat ve sıfatlar bedahetle herhalde bir zatı istilzam eder ki mevsuf ve sâni’ ve müsemma ve fâil olsun. Fâilsiz bir fiil ve müsemmasız bir isim mümkün olmadığı gibi; mevsufsuz bir sıfat, sanatkârsız bir sanat dahi mümkün değildir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ لَهُ ال۟اَس۟مَاءُ ال۟حُس۟نٰى وَ لَهُ الصِّفَاتُ ال۟عُل۟يَا وَ لَهُ ال۟مَثَلُ ال۟اَع۟لٰى اَلَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اَلذَّاتُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ بِاِج۟مَاعِ جَمٖيعِ صِفَاتِهِ ال۟قُد۟سِيَّةِ ال۟مُحٖيطَةِ وَ جَمٖيعِ اَس۟مَائِهِ ال۟حُس۟نٰى اَل۟مُتَجَلِّيَّةِ بِاِتِّفَاقِ جَمٖيعِ شُؤُنَاتِهٖ وَ اَف۟عَالِهِ ال۟مُتَصَرِّفَةِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ تَبَارُزِ ال۟اُلُوهِيَّةِ فٖى تَظَاهُرِ الرُّبُوبِيَّةِ فٖى دَوَامِ ال۟فَعَّالِيَّةِ ال۟مُس۟تَو۟لِيَةِ بِفِع۟لِ ال۟اٖيجَادِ وَ ال۟خَل۟قِ وَ الصُّن۟عِ وَ ال۟اِب۟دَاعِ بِاِرَادَةٍ وَ قُد۟رَةٍ وَ بِفِع۟لِ التَّق۟دٖيرِ وَ التَّص۟وٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّد۟وٖيرِ بِاِخ۟تِيَارٍ وَ حِك۟مَةٍ وَ بِفِع۟لِ التَّص۟رٖيفِ وَ التَّن۟ظٖيمِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ بِقَص۟دٍ وَ رَح۟مَةٍ وَ بِكَمَالِ ال۟اِن۟تِظَامِ وَ ال۟مُوَازَنَةِ وَ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ اَس۟رَارِ - شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ وَ ال۟مَلٰٓئِكَةُ وَ اُولُوا ال۟عِل۟مِ قَٓائِمًا بِال۟قِس۟طِ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ
İşte bu hakikat ve kaideye binaen, bu kâinat bütün mevcudatıyla beraber kaderin kalemiyle yazılmış, kudretin çekiciyle yapılmış manidar hadsiz kitaplar, mektuplar, nihayetsiz binalar ve saraylar hükmünde –her biri binler vecihle ve beraber hadsiz vücuh ile– Rabbanî ve Rahmanî nihayetsiz fiilleri ve o fiillerin menşeleri olan bin bir esma-i İlahiyenin hadsiz cilveleriyle ve o güzel isimlerin menbaı olan yedi sıfât-ı Sübhaniyenin nihayetsiz tecellileriyle, o yedi muhit ve kudsî sıfatların madeni ve mevsufu olan ezelî ve ebedî bir Zat-ı Zülcelal’in vücub-u vücuduna ve vahdetine hadsiz işaretler ve nihayetsiz şehadetler ettikleri gibi; bütün o mevcudatta bulunan bütün hüsünler, cemaller, kıymetler, kemaller dahi ef’al-i Rabbaniyenin ve esma-i İlahiyenin ve sıfât-ı Samedaniyenin ve şuunat-ı Sübhaniyenin kendilerine lâyık ve muvafık kudsî cemallerine ve kemallerine ve hepsi birden Zat-ı Akdes’in kudsî cemaline ve kemaline bedahetle şehadet ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
İşte faaliyet hakikati içinde tezahür eden rububiyet hakikati; ilim ve hikmetle halk ve icad ve sun’ ve ibda, nizam ve mizan ile takdir ve tasvir ve tedbir ve tedvir, kasd ve irade ile tahvil ve tebdil ve tenzil ve tekmil, şefkat ve rahmetle it’am ve in’am ve ikram ve ihsan gibi şuunatıyla ve tasarrufatıyla kendini gösterir ve tanıttırır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''НАПОМЕНА'''
Ve tezahür-ü rububiyet hakikati içinde bedahetle hissedilen ve bulunan uluhiyetin tebarüz hakikati dahi esma-i hüsnanın rahîmane ve kerîmane cilveleriyle ve yedi sıfât-ı sübutiye olan Hayat, İlim, Kudret, İrade, Sem’, Basar ve Kelâm sıfatlarının celalli ve cemalli tecellileriyle kendini tanıttırır, bildirir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Секој од горенаведените факти, кои сведочат во прилог на деветнаесетте степени од Првиот дел на Второто ниво, со својата реализација и постоење, секој посебно укажува на Неопходното Битие, а истовремено и со својата ширина ги опфаќа и ги докажува Единственоста и Единството на Бога. Само што тие се класифицирани како доказ за постоењето на Потребното Битие, бидејќи, пред сè, го потврдуваат Неговото постоење.
Evet nasıl ki kelâm sıfatı, vahiyler ve ilhamlar ile Zat-ı Akdes’i tanıttırır, öyle de '''kudret''' sıfatı dahi mücessem kelimeleri hükmünde olan sanatlı eserleriyle o Zat-ı Akdes’i bildirir ve kâinatı baştan başa bir Furkan-ı cismanî mahiyetinde gösterip bir Kadîr-i Zülcelal’i tavsif ve tarif eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Од друга страна, Вториот дел од Второто ниво, бидејќи во прв план јасно ја става потврдата за Единството на Бога, а во Неговиот контекст го потврдува и Неговото постоење, насловен е како „Докази за Единството на Бога.“ Во секој случај, двата дела, односно, Првиот и Вториот дел од Второто ниво, во исто време го утврдуваат и постоењето и единството, иако, поради нивното распознавање, во Првиот дел се повторува изразот بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ
Ve '''ilim''' sıfatı dahi hikmetli, intizamlı, mizanlı olan bütün masnuat miktarınca ve ilim ile idare ve tedbir ve tezyin ve temyiz edilen bütün mahlukat adedince, mevsufları olan bir tek Zat-ı Akdes’i bildirir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
додека во Вториот дел се повторува изразот بِمُشَاهَدَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ сигнализирајќи го евидентното и манифестно Единство на Бога, како да се гледа со голо око.
Ve '''hayat''' sıfatı ise kudreti bildiren bütün eserler ve ilmin vücudunu bildiren bütün intizamlı ve hikmetli ve mizanlı ve ziynetli suretler, haller ve sair sıfatları bildiren bütün deliller, sıfat-ı hayatın delilleriyle beraber, hayat sıfatının tahakkukuna delâlet ettikleri gibi; hayat dahi bütün o delilleriyle, âyineleri olan bütün zîhayatları şahit göstererek Zat-ı Hayy-ı Kayyum’u bildirir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бев наумил да ги разработам степените на Вториот дел, кој следува, на начин како што е направено со Првиот дел, меѓутоа, одредени услови ме спречија и ме принудија на резимирање и концизност. Затоа, на Рисале-и Нур ги оставаме нивните дополненија, со нивни излагања и објаснувања како што заслужуваат.
Ve kâinatı, serbeser her vakit taze taze ve ayrı ayrı cilveleri ve nakışları göstermek için daima değişen ve tazelenen ve hadsiz âyinelerden terekküp eden bir âyine-i ekber suretine çevirir. Ve bu kıyasla '''görmek''' ve '''işitmek, ihtiyar etmek''' ve '''konuşmak''' sıfatları dahi her biri birer kâinat kadar Zat-ı Akdes’i bildirir, tanıttırır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="İKİNCİ_BAB"></span>
Hem o sıfatlar, Zat-ı Zülcelal’in vücuduna delâlet ettikleri gibi hayatın vücuduna ve tahakkukuna ve o zatın hayattar ve diri olduğuna dahi bedahetle delâlet ederler. Çünkü bilmek hayatın alâmeti, işitmek dirilik emaresi, görmek dirilere mahsus, irade hayat ile olabilir, ihtiyarî iktidar zîhayatlarda bulunur, tekellüm ise bilen dirilerin işidir.
== ВТОР ДЕЛ ==
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Докази за Единството на Бога'''
İşte bu noktalardan anlaşılır ki hayat sıfatının yedi defa kâinat kadar delilleri ve kendi vücudunu ve mevsufun vücudunu bildiren bürhanları vardır ki bütün sıfatların esası ve menbaı ve ism-i a’zamın masdarı ve medarı olmuştur. Risale-i Nur, bu birinci hakikati kuvvetli bürhanlar ile ispat ve bir derece izah ettiğinden, bu denizden bu mezkûr katre ile şimdilik iktifa ediyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Патникот што е испратен на овој свет во име на верата, и што во својата имагинација тргнал на пат по универзумот, за да се распраша во врска со сè за Неговиот Создател, и на секое место да го бара својот Господар, и неговото верување во потребата од постоењето на Оној по Кој трага тој, се зајакнало до степен на совршена вера, и тој вака му се обратил на својот ум: „Дојди заедно да одиме на уште едно патување и преку него да ги разгледаме доказите што нè доведуваат до потврдата на Единството на нашиот Неопходен Постоечки Создател.“
'''İkinci Hakikat:''' Sıfat-ı kelâmdan gelen tekellüm-ü İlahîdir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тие отидоа заедно. На првата станица наидоа на постоењето на четирите свети вистини што преовладуваат со универзумот, и неопходно, на ниво на очигледноста, го претпоставуваат Единството на Бога.
لَو۟ كَانَ ال۟بَح۟رُ مِدَادًا لِكَلِمَاتِ رَبّٖى âyetinin sırrıyla: Kelâm-ı İlahî, nihayetsizdir. Bir zatın vücudunu bildiren en zâhir alâmet, konuşmasıdır. Demek bu hakikat, nihayetsiz bir surette Mütekellim-i Ezelî’nin mevcudiyetine ve vahdetine şehadet eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="BİRİNCİ_HAKİKAT:_“Uluhiyet-i_mutlaka”dır."></span>
Bu hakikatin iki kuvvetli şehadeti, bu risalenin on dördüncü ve on beşinci mertebelerinde beyan edilen vahiyler ve ilhamlar cihetiyle ve geniş bir şehadeti dahi onuncu mertebesinde işaret edilen kütüb-ü mukaddese-i semaviye cihetiyle ve çok parlak ve câmi’ bir diğer şehadeti dahi on yedinci mertebesinde Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan cihetiyle geldiğinden, bu hakikatin beyan ve şehadetini o mertebelere havale edip o hakikati mu’cizane ilan eden ve şehadetini sair hakikatlerin şehadetleriyle beraber ifade eden شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ وَال۟مَلٰٓئِكَةُ وَ اُولُوا ال۟عِل۟مِ قَٓائِمًا بِال۟قِس۟طِ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ âyet-i muazzamanın envarı ve esrarı, bizim bu yolcuya kâfi ve vâfi gelmiş ki daha ileri gidememiş.
=== Прв факт: Божествен апсолутизам ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Посветеноста на секоја човечка заедница на еден вид богослужба и нивното занимавање со тоа како да им е вродено; извршувањето на другите живи суштества, па и на неживите, нивните задачи и природни функции кои се, исто така, своевидна форма на обожување; фактот дека сите благодати и добротворства, материјални и нематеријални, кои се во изобилство во универзумот, се средствата на пофалба и благодарност за Божествената позиција, која ги наведува на извршување на богослужбата поради искажување благодарност; сето тоа укажува на невидливиот свет и изнесува на виделина концептуални факти како што се откровенијата и вдахновенијата, што го откриваат Божеството на Единствениот Бог; сето ова аксиоматски ја востановува реалноста и доминацијата на Единствениот Божествен Апсолутизам.
İşte bu yolcunun bu makam-ı kudsîden aldığı dersin kısa bir mealine bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın on dokuzuncu mertebesinde'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ لَهُ ال۟اَس۟مَاءُ ال۟حُس۟نٰى وَ لَهُ الصِّفَاتُ ال۟عُل۟يَا وَ لَهُ ال۟مَثَلُ ال۟اَع۟لٰى اَلَّذٖى دَلَّ عَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهٖ فٖى وَح۟دَتِهٖ اَلذَّاتُ ال۟وَاجِبُ ال۟وُجُودِ بِاِج۟مَاعِ جَمٖيعِ صِفَاتِهِ ال۟قُد۟سِيَّةِ ال۟مُحٖيطَةِ وَ جَمٖيعِ اَس۟مَائِهِ ال۟حُس۟نٰى اَل۟مُتَجَلِّيَّةِ بِاِتِّفَاقِ جَمٖيعِ شُؤُنَاتِهٖ وَ اَف۟عَالِهِ ال۟مُتَصَرِّفَةِ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ تَبَارُزِ ال۟اُلُوهِيَّةِ فٖى تَظَاهُرِ الرُّبُوبِيَّةِ فٖى دَوَامِ ال۟فَعَّالِيَّةِ ال۟مُس۟تَو۟لِيَةِ بِفِع۟لِ ال۟اٖيجَادِ وَ ال۟خَل۟قِ وَ الصُّن۟عِ وَ ال۟اِب۟دَاعِ بِاِرَادَةٍ وَ قُد۟رَةٍ وَ بِفِع۟لِ التَّق۟دٖيرِ وَ التَّص۟وٖيرِ وَ التَّد۟بٖيرِ وَ التَّد۟وٖيرِ بِاِخ۟تِيَارٍ وَ حِك۟مَةٍ وَ بِفِع۟لِ التَّص۟رٖيفِ وَ التَّن۟ظٖيمِ وَ ال۟مُحَافَظَةِ وَ ال۟اِدَارَةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ بِقَص۟دٍ وَ رَح۟مَةٍ وَ بِكَمَالِ ال۟اِن۟تِظَامِ وَ ال۟مُوَازَنَةِ وَ بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ اَس۟رَارِ - شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ وَ ال۟مَلٰٓئِكَةُ وَ اُولُوا ال۟عِل۟مِ قَٓائِمًا بِال۟قِس۟طِ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ denilmiştir.
</div>


Штом оваа Божествена стварност ја има и постои, значи, нема да го прифати учеството на други. Бидејќи тие што на оваа Божествена стварност, односно достојноста на обожување, возвраќаат со благодарност и богослужба, се свесни плодови од врвот на дрвото на универзумот. Затоа, претпоставката за постоење на други, кои им вртат лице на тие свесни суштества и им го одвлекуваат вниманието од себе и ги доведуваат до чувство на обврзување и благодарност кон себе, обидувајќи се да ги натераат да заборават на својата Вистинска и Достојна Богослужба – а тие се склони брзо да го заборават Него поради Неговата невидливост и скриеност од погледите, спротивна е на Божествената суштина и е во контрадикција со нејзините свети цели, и е апсолутно неприфатлива.


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Поради тоа, Куранот е преполн со изјави на категорично отфрлување на политеизмот (станување ортак на Аллах), односно споменатото придружување, а на неговите сторители им се заканува пеколна казна.
'''İHTAR'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="İKİNCİ_HAKİKAT:_“Rububiyet-i_mutlaka”dır."></span>
Geçen İkinci Makam’ın Birinci Bab’ındaki on dokuz adet mertebelerin şehadet eden hakikatlerinin her birisi, tahakkuklarıyla ve vücudlarıyla vücub-u vücuda delâlet ettikleri gibi; ihataları ile dahi vahdete ve ehadiyete delâlet ederler. Fakat başta sarîhan vücudu ispat ettikleri cihetle, vücub-u vücudun delilleri sayılmış.
=== Втор факт: Апсолутно господарување ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, општата и сеопфатна делотворност на невидливата рака со мудрост и милост во целиот универзум, особено на живите суштества, особено во нивното одгледување и одржување, секаде на ист начин, и во сосема неочекувани и непредвидливи форми, во исто време и заедно, иако измешани, и секој поединечно, е откривање и светло што укажува на Единствено Апсолутно Господарување, па и постојан доказ за неговото остварување.
İkinci Makam’ın İkinci Bab’ı ise başta ve sarahatle vahdeti ve içinde vücudu ispat ettiği haysiyetiyle, tevhid bürhanları denilir. Yoksa her ikisi, her ikisini ispat eder. Farklarına işaret için Birinci Bab’da بِشَهَادَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Штом Единственото Апсолутно Господарување постои и го има, секако дека тоа нема никако да го прифати политеизмот (станување ортак на Аллах), ниту здружувањето. Бидејќи најитната намера на тоа господарување и неговата најдалекосежна цел е изразување на Својата убавина, ширење на Своето совршенство, излагање на Своите извонредни креации и нагласување на Своите скриени способности. Сите овие цели се концентрирани во секој, па и во најмалите нешта и во живите суштества. Затоа, сосема е невозможно Единственото Апсолутно Господарување да го прифати политеизмот (станување ортак на Аллах) и придружувањето, бидејќи дури и спорадичното мешање на политеизмот (станување ортак на Аллах) во која било постоечка работа, колку и да е безначајна, и во кое било живо суштество, колку и да е просто или минимално, ги нарушува целите и ги расипува намерите и ставовите со тие цели и со Оној Чијашто волја и намера се тие, ги пренасочува на индиректните причини. А, тоа е нешто што во основа е неспојливо и непомирливо со суштината на Апсолутното Господарување. Тогаш, неизбежно е тоа Единствено Апсолутно Господарување да го спречи политеизмот (станување ортак на Аллах) и сите негови можни облици.
İkinci Bab’da vahdet görünür gibi zuhuruna işareten بِمُشَاهَدَةِ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ fıkraları tekrar ediliyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Обилното и постојано давање инструкции во насока на вербата во Единството на Бога и во Неговиот интегритет, неприкосновеност и слава, во Светиот Куран, во неговите ајети и зборови, па дури и во неговите букви и конструкции, произлегува од оваа голема тајна.
Gelecek İkinci Bab’ın mertebelerini Birinci Bab gibi izah etmeye niyet etmiştim. Fakat bazı hallerin mümanaatıyla ihtisara ve icmale mecburum. Hakkıyla beyan etmeyi Risale-i Nur’a havale ediyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="ÜÇÜNCÜ_HAKİKAT:_“Kemalât”tır."></span>
== İKİNCİ BAB ==
=== Трет факт: Совршенство ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, сите возвишени мудрости во овој универзум, натприродната убавина, праведните закони и целни намери, несомнено го докажуваат постоењето на фактите за совршенство. Особено видливо е сведоштвото за совршенството на Создателот, Славен е Тој, Кој овој универзум го создал од ништо, и управува со него со една натприродна, привлечна и убава администрација во секој поглед и смисла, како и сведоштвото за совршенството на човекот, кое е свесно огледало што одразува и е олицетворение на манифестациите на Создателот, Висок е Тој и Возвишен.
'''Berahin-i Tevhidiyeye Dairdir'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Штом фактот за совршенството постои, и штом совршенството е на Создателот, Кој совршено го формирал универзумот, востановено и сигурно, и штом е совршенство и на човекот, кој е најважниот плод на универзумот, Аллахов намесник на Земјата, најдостоинственото создание и омилено створение на Создателот, Славен е Тој и Возвишен, исто така, сигурен и реален факт, тогаш нема сомнеж дека политеизмот го нарушува ликот на универзумот,
Dünyaya iman için gönderilen ve bütün kâinatta fikren seyahat eden ve her şeyden Hâlık’ını soran ve her yerde Rabb’ini arayan ve hakkalyakîn derecesinde İlah’ını vücub-u vücud noktasında bulan dünya misafiri, kendi aklına dedi ki: Gel, Vâcibü’l-vücud Hâlık’ımızın vahdet bürhanlarını temaşa için yine beraber bir seyahate gideceğiz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
а инаку, тој е совршен и видливо јасен, во рацете една играчка на случајноста, и во безнадежност со која се воодушевува природата, и во морничавото и насилно колење на живите суштества, и во ужасниот и мрачен погреб на свесните суштества – бидејќи во него секое нешто паѓа во исчезнување, преминување во уништување, и венее без цел и намера; политеизмот го потопува човекот, чиишто совршенства се јасно видливи од неговите дела, на нивото на земјата од нивото на животните, како најнеугледни и најпримитивни суштества, што ја крева завесата на огледалото во кое се гледа совршенството на Создателот, Славен е Тој, а тоа се сите суштества што сведочат за апсолутното и неприкосновено совршенство на Благородниот Создател, со тоа негирајќи го резултатот на Неговата делотвор- ност и креативност, Славен е Тој; според тоа, невозможно е дека тој политеизам може да се потпре на апсолутно каква било вистина, и неприфатливо е да постои во овој универзум, воопшто.
Beraber gittiler. Birinci menzilde gördüler ki kâinatı istila eden '''dört hakikat-i kudsiye''', vahdeti bedahet derecesinde istilzam edip isterler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Колку политеизмот е спротивен и конфликтен и колку ги нарушува тие Божји, човечки и универзални совршенства, неговото спротивставување на нив и нивно нарушување, детално е обработено и потврдено во Вториот Одблесок, кој со цврсти и одлучувачки докази изнесува три плода на верувањето во Единството на Бога, а особено во своето Прво ниво.
=== BİRİNCİ HAKİKAT: “Uluhiyet-i mutlaka”dır. ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="DÖRDÜNCÜ_HAKİKAT:_“Hâkimiyet”tir."></span>
Evet, nev-i beşerin her taifesi birer nevi ibadet ile fıtrî gibi meşgul olması ve sair zîhayatın belki cemadatın dahi fıtrî hizmetleri, birer nevi ibadet hükmünde bulunması ve kâinatta maddî ve manevî bütün nimetlerin ve ihsanların her biri, bir mabudiyet tarafından, hamd ve ibadeti yaptıran perestişe ve şükre birer vesile olmaları ve vahiy ve ilhamlar gibi bütün tereşşuhat-ı gaybiye ve tezahürat-ı maneviyenin bir tek İlah’ın mabudiyetini ilan etmeleri; elbette ve bedahetle bir uluhiyet-i mutlakanın tahakkukunu ve hüküm-ferma olduğunu ispat ederler.
=== Четврти факт: Апсолутно владеење ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, кој со длабоко внимание се загледува во универзумот, увидува дека тој е како една огромна империја, исклучително динамична и авторитетна; и му изгледа како една метропола со која се управува мудро и која има моќна и авторитетна суверена власт. Увидува дека секое нешто во него и дека секој вид е предан и потчинет на одредена улога. А, ајетот во Куранот:
Madem böyle bir uluhiyet hakikati var, elbette iştiraki kabul edemez. Çünkü uluhiyete yani mabudiyete karşı şükür ve ibadetle mukabele edenler, kâinat ağacının en nihayetlerinde bulunan zîşuur meyveleridir. Ve başkaların o zîşuurları memnun ve minnettar edip yüzlerini kendilerine çevirmesi ve görünmediğinden çabuk unutturulabilen hakiki mabudlarını onlara unutturması, uluhiyetin mahiyetine ve kudsî maksatlarına öyle bir zıddiyettir ki hiçbir cihetle müsaade etmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
وَ لِلّٰهِ جُنُودُ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ
Kur’an’ın çok tekrar ile ve şiddetle şirki red ve müşrikleri cehennem ile tehdit etmesi, bu cihettendir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
укажува на воената смисла на сè што постои, што се образува од формации, од армијата на атомите, поделбата на растенијата, од баталјонот на животните, па сè до ешалонот на ѕвездите. Сите тие се Господарева армија кои му служат на Аллах. Меѓу сите овие службеници на најнискиот ранг, како и меѓу припадниците на највисокиот ранг, наоѓаме систем на конститутивна контрола и доминација, активности на извршната власт, и правилник на Неприкосновениот Владетел, што длабоко и несомнено го докажува постоењето на Единствената Апсолутна Власт и Единствената Универзална Заповед.
=== İKİNCİ HAKİKAT: “Rububiyet-i mutlaka”dır. ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Штом Единствената Апсолутна Власт е реална, постои и ја има, соодветно следува дека политеизмот (станување ортак на Аллах) е исклучен и невозможен. Бидејќи, категоричната вистина што ја изрекува ајетот од Куранот:
Evet, bütün kâinatta hususan zîhayatlarda ve bilhassa terbiye ve iaşelerinde her tarafta aynı tarzda ve umulmadık bir surette beraber ve birbiri içinde hakîmane, rahîmane bir dest-i gaybî tarafından olan bir tasarruf-u âmm elbette bir rububiyet-i mutlakanın tereşşuhudur ve ziyasıdır ve tahakkukuna bir bürhan-ı kat’îdir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَو۟ كَانَ فٖيهِمَٓا اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَا
Madem bir rububiyet-i mutlaka vardır, elbette şirk ve iştiraki kabul etmez. Çünkü o rububiyetin kendi cemalini izhar ve kemalâtını ilan ve kıymetli sanatlarını teşhir ve gizli hünerlerini göstermek gibi en mühim maksat ve gayeleri cüz’iyatta ve zîhayatta temerküz ve içtima ettiğinden, en cüz’î bir şeye ve en küçük bir zîhayata kendi başıyla müdahale eden bir şirk, o gayeleri bozar ve o maksatları harap eder. Ve zîşuurun yüzlerini o gayelerden ve o gayeleri irade edenden çevirip esbaba saldığından ve bu vaziyet rububiyetin mahiyetine bütün bütün muhalif ve adâvet olduğundan, elbette böyle bir rububiyet-i mutlaka, hiçbir cihetle şirke müsaade etmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
дава смисла дека, кога повеќе раце би се замешале апсолутистички во одреден проблем, и сите би имале влијание, сè би било целосно испреплетено.
Kur’an’ın kesretli takdisatı ve tesbihatı ve âyâtı ve kelimatı, belki hurufatı ve hey’atıyla mütemadiyen tevhide irşadatı bu büyük sırdan ileri gelmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И кога во една земја би имало два владетела или, пак, кога во една институција би имало два управитела, редот би бил нарушен и растурен, и наместо управување, би настанало збрка и збунетост. А, факт е дека постои еден неверојатен ред, почнувајќи од крилјата на мувите до небесните светилки, и од телесните клетки до планетите и соѕвездијата, во кој не може да има, па макар и еден атом, па дури и едно учество.
=== ÜÇÜNCÜ HAKİKAT: “Kemalât”tır. ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Со тоа, самата власт е упориште на гордоста и оваа позиција не прифаќа ниту конкурент ниту, пак, ривал, бидејќи тоа би значело повреда на авторитетот и разбивање на гордоста.
Evet, bu kâinatın bütün ulvi hikmetleri, hârika güzellikleri, âdilane kanunları, hakîmane gayeleri, hakikat-i kemalâtın vücuduna bedahetle delâlet ve bilhassa bu kâinatı hiçten icad edip her cihetle mu’cizatlı ve cemalli bir surette idare eden Hâlık’ın kemalâtına ve o Hâlık’ın âyine-i zîşuuru olan insanın kemalâtına şehadeti pek zâhirdir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, тенденцијата на човекот, кој поради својата слабост и немоќ е во постојана потреба од некој што ќе му помага – до насилно убиство на неговиот брат или син, со мотивот на очигледна, краткотрајна и релативна моќ, докажува дека власта никогаш не толерира ривалство. Значи, ако таквиот немоќен човек се одлучи на еден таков суров чин заради стекнување делумна моќ, тогаш невозможно е во кој било случај, Оној Кој е Апсолутен Моќник, Кој е сопственик на целиот универзум, да дозволи мешање и вклученост на кој било во Неговата лична и неприкосновена власт, која е оска на Неговото Апсолутно Господарување и Неговата вистинска и универзална Божествена позиција.
Madem kemalât hakikati vardır. Ve madem kâinatı kemalât içinde icad eden Hâlık’ın kemalâtı muhakkaktır. Ve madem kâinatın en mühim meyvesi ve arzın halifesi ve Hâlık’ın en ehemmiyetli masnuu ve sevgilisi olan insanın kemalâtı haktır ve hakikatlidir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи овој факт е потврден со цврсти докази во Вториот Одблесок од Второто ниво, и на многу други места во Рисале-и Нур, оваа дискусија им ја препуштаме ним.
Elbette bu gözümüz ile gördüğümüz kemalli ve hikmetli kâinatı; fena ve zevalde yuvarlanan ve neticesiz olarak tesadüfün oyuncağı, tabiatın mel’abegâhı, zîhayatın zalimane mezbahası, zîşuurun dehşetli hüzüngâhı suretine çeviren ve âsârı ile kemalâtı görünen insanı, en bîçare ve en perişan ve en aşağı bir hayvan derekesine indiren ve Hâlık’ın âyine-i kemalâtı olan bütün mevcudatın şehadetiyle nihayetsiz kemalât-ı kudsiyesi bulunan o Hâlık’ın kemalâtını setredip perde çekerek netice-i faaliyetini ve hallakıyetini iptal eden şirk, elbette olamaz ve hakikatsizdir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Кога нашиот сопатник, откако беше сведок на овие четири вистини, ја остварил вербата во Единството на Бога, Славен е Тој, на ниво на лични забелешки, неговата верба се зголемила и возвишила, и започнал со сета своја снага да повторува:
Şirkin bu kemalât-ı İlahiyeye ve insaniye ve kevniyeye karşı zıddiyeti ve o kemalâtları bozduğu İkinci Şuâ Risalesi’nin üç meyve-i tevhide dair Birinci Makam’ında kuvvetli ve kat’î deliller ile ispat ve izah edildiğinden ona havale edip burada kısa kesiyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَح۟دَهُ لَا شَرٖيكَ لَهُ
=== DÖRDÜNCÜ HAKİKAT: “Hâkimiyet”tir. ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Како показател на содржината на лекциите што ги слушал на оваа прва позиција, во Вториот дел од Првото ниво наведено е:
Evet, bu kâinata geniş bir dikkat ile bakan; kâinatı gayet haşmetli ve gayet faaliyetli bir memleket, belki idaresi gayet hikmetli ve hâkimiyeti gayet kuvvetli bir şehir hükmünde görür, her şeyi ve her nev’i birer vazife ile musahharane meşgul bulur. وَ لِلّٰهِ جُنُودُ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ âyetinin askerlik manasını ihsas eden temsiline göre: Zerrat ordusundan ve nebatat fırkalarından ve hayvanat taburlarından tâ yıldızlar ordusuna kadar olan cünud-u Rabbaniyeden, o küçücük memurlarda ve bu pek büyük askerlerde hâkimane tekvinî emirlerin, âmirane hükümlerin, şahane kanunların cereyanları, bedahetle bir hâkimiyet-i mutlakanın ve bir âmiriyet-i külliyenin vücuduna delâlet ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَانِيَّتِهٖ وَ وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ تَبَارُزِ ال۟اُلُوهِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ تَظَاهُرِ الرُّبُوبِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ ال۟مُق۟تَضِيَّةِ لِل۟وَح۟دَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟كَمَالَاتِ النَّاشِئَةِ مِنَ ال۟وَح۟دَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟حَاكِمِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ ال۟مَانِعَةِ وَ ال۟مُنَافِيَةِ لِلشِّر۟كَةِ
Madem bir hâkimiyet-i mutlaka hakikati vardır, elbette şirkin hakikati olamaz. Çünkü لَو۟ كَانَ فٖيهِمَٓا اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَا âyetinin hakikat-i kātıasıyla, müteaddid eller müstebidane bir işe karışsalar karıştırırlar. Bir memlekette iki padişah, hattâ bir nahiyede iki müdür bulunsa intizam bozulur ve idare herc ü merc olur. Halbuki sinek kanadından tâ semavat kandillerine kadar ve hüceyrat-ı bedeniyeden tâ seyyaratın burçlarına kadar öyle bir intizam var ki zerre kadar şirkin müdahalesi olamaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Потоа, патникот излетник што ниту запира ниту, пак, се смирува, се обрати кон своето срце, велејќи:
Hem hâkimiyet bir makam-ı izzettir; rakip kabul etmek, o hâkimiyetin izzetini kırar. Evet, aczi için çok yardımcılara muhtaç olan insanın, cüz’î ve zâhirî ve muvakkat bir hâkimiyeti için kardeşini ve evladını zalimane öldürmesi gösteriyor ki hâkimiyet rakip kabul etmez. Böyle bir âciz, böyle cüz’î bir hâkimiyet için böyle yaparsa; elbette bütün kâinatın mâliki olan bir Kadîr-i Mutlak’ın hakiki ve küllî rububiyetine ve uluhiyetine medar olan kendi hâkimiyet-i kudsiyesine başkasını teşrik etmesi ve şerike müsaade etmesi hiçbir cihetle mümkün olamaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Постојаното повторување на верниците, а особено следбениците на суфизмот, зборовите لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ и нивната отворена изјава за верувањето во Единството на Бога и нивното постојано споменување на Бога, ни покажува дека постојат многу степени за потврдување на Единството на Бога, како и дека верувањето во единството на најважната света должност и најудобната природна обврска, и највозвишеното верско обожување. Штом е тоа така, ајде да ја отвориме вратата на другото живеалиште на оваа куќа со поуки и доживувања, и преку него да се запознаеме со уште еден степен на верување во Единството.
Bu hakikat, İkinci Şuâ’nın İkinci Makam’ında ve Risale-i Nur’un birçok yerlerinde kuvvetli deliller ile ispat edildiğinden onlara havale ediyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи вистинската вера во Единството на Бога по којашто трагаме, не се ограничува само на спознавањето преку стекнување претстава, туку во логиката на науката, она што е на местото на идеите и многу повредно и повозвишено од имагинарното поимање, а тоа е потврда која се нарекува знаење, и е резултат што произлегува од доказите.“
İşte yolcumuz bu dört hakikati müşahede etmekle, vahdaniyet-i İlahiyeyi şuhud derecesinde bildi, imanı parladı. Bütün kuvvetiyle
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Вистинското верување во Единството на Бога е такво расудување, признавање, покорување и прифаќање, што човекот го доведува до позиција да го пронајде патот до својот Господар со помош на што било, и му овозможува во сè да види светла патека што го води до неговиот Мудар Создател, и ништо да не го спречува во пронаоѓањето мир и спокој во срцето ниту, пак, го лиши од свеста за надзор на својот Господар.
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ وَح۟دَهُ لَا شَرٖيكَ لَهُ dedi. Ve bu menzilden aldığı derse bir kısa işaret olarak '''Birinci Makam’ın ikinci babında'''
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَانِيَّتِهٖ وَ وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ تَبَارُزِ ال۟اُلُوهِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ تَظَاهُرِ الرُّبُوبِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ ال۟مُق۟تَضِيَّةِ لِل۟وَح۟دَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟كَمَالَاتِ النَّاشِئَةِ مِنَ ال۟وَح۟دَةِ وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟حَاكِمِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ ال۟مَانِعَةِ وَ ال۟مُنَافِيَةِ لِلشِّر۟كَةِ denilmiştir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да не беше така, човек би бил принуден секој пат да ја пробие и сруши завесата на целиот универзум, за да биде во можност да се запознае со својот Господар! Затоа патникот викна: „Па, тогаш, ајде да одиме напред!“ И тропнал на вратата на гордоста и величието, и влегол во станицата на ‘постапките и делата’, и во светот на ‘откритието и изумот’. И виде дека постојат пет сеопфатни факти што владеат со универзумот и го докажуваат и аксиоматски ја наметнуваат потребата од Единството на Бога.
Sonra o sükûnetsiz misafir kendi kalbine dedi: Ehl-i imanın, hususan ehl-i tarîkatın her vakit tekrarla لَٓا اِلٰهَ اِلَّاهُوَ demeleri, tevhidi yâd ve ilan etmeleri gösterir ki tevhidin pek çok mertebeleri bulunuyor. Hem tevhid, en ehemmiyetli ve en halâvetli ve en yüksek bir vazife-i kudsiye ve bir farîza-i fıtriye ve bir ibadet-i imaniyedir. Öyle ise gel bir mertebeyi daha bulmak için bu ibrethanenin diğer bir menzilinin kapısını daha açmalıyız.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прв факт:'''
Çünkü aradığımız hakiki tevhid, yalnız tasavvurdan ibaret bir marifet değildir. Belki ilm-i mantıkta tasavvura mukabil ve marifet-i tasavvuriyeden çok kıymettar ve bürhanın neticesi olan ve ilim denilen tasdiktir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Фактот за величието и гордоста'''
Ve tevhid-i hakiki öyle bir hüküm ve tasdik ve iz’an ve kabuldür ki her bir şeyle Rabb’ini bulabilir ve her şeyde Hâlık’ına giden bir yolu görür ve hiçbir şey huzuruna mani olmaz. Yoksa Rabb’ini bulmak için her vakit kâinat perdesini yırtmak, açmak lâzım gelir. “Öyle ise haydi ileri!” diyerek, kibriya ve azamet kapısını çaldı. Ef’al ve âsâr menziline ve icad ve ibda âlemine girdi, gördü ki: Kâinatı istila etmiş '''beş hakikat-i muhita''' hükmediyorlar, bedahetle tevhidi ispat ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Имајќи предвид дека овој факт е разработен со докази во Второто ниво од Вториот Одблесок, и на многу други места во Рисале-и Нур, овде ќе се задоволиме со следново:
'''BİRİNCİSİ'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Оној Кој ги измислил ѕвездите, што се оддалечени илјадници години едни од други, и Оној Кој има контрола на сите нив истовремено, и во согласност со една форма; и Кој на земјата создава безброј примероци од исти видови цвеќиња што растат и на исток, и на запад, и на север, и на југ, и ги обликува во исто време, во иста униформа и подеднакво;
Kibriya ve azamet hakikatidir. Bu hakikat, İkinci Şuâ’nın İkinci Makam’ında ve Risale-i Nur’un müteaddid yerlerinde bürhanlarla izah edildiğinden burada bu kadar deriz ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
и Кој нас нè известува за настани од минатото, непознати и многу неверојатно, како што е هُوَ الَّذٖى خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضَ فٖى سِتَّةِ اَيَّامٍ односно, создавање на небесата и Земјата за шест дена, и покажува изненадувачки настани идентични со Него, кој е присутен и се одвива пред нашите очи. Така, на лицето на Земјата со настапувањето на пролетната сезона, наидуваме на повеќе од сто илјади примери за масовно оживување, и повеќе од двесте илјадници видови растителни и животински родови, чие создавање и подигнување трае само пет-шест седмици, ги збира совршено уредно, со мерка, без никакви забуни, недостатоци или грешки, нивното посебно управување, одгледување и прехранување, доделување разлики на едните од другите и нивно соодветно украсување и покрај нивното меѓусебно мешање, без задоцнување или пропуст.
Binlerle sene birbirlerinden uzak bir mesafede bulunan yıldızları, aynı anda aynı tarzda icad edip tasarruf eden ve zeminin şark ve garp ve cenup ve şimalinde bulunan aynı çiçeğin hadsiz efradını, bir zamanda ve bir surette halk edip tasvir eden...
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И Оној во Чии раце е ротацијата на Земјата, и појавата на денот и ноќта со неверојатна регуларност, како што се вели во ајетот од Куранот:
Hem هُوَ الَّذٖى خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضَ فٖى سِتَّةِ اَيَّامٍ yani gökleri ve zemini altı günde yaratmak gibi geçmiş ve gaybî ve çok acib bir hâdiseyi, hazır ve göz önünde bir hâdise ile ispat etmek ve onun gibi acib bir tanzir olarak zeminin yüzünde bahar mevsiminde haşr-i a’zamın yüz binden ziyade misallerini gösterir gibi iki yüz binden ziyade nebatat taifelerini ve hayvanat kabilelerini beş altı haftada inşa edip kemal-i intizam ve mizan ile iltibassız, noksansız, yanlışsız, beraber, birbiri içinde idare, terbiye, iaşe, temyiz ve tezyin eden...
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
يُولِجُ الَّي۟لَ فِى النَّهَارِ وَ يُولِجُ النَّهَارَ فِى الَّي۟لِ
Hem يُولِجُ الَّي۟لَ فِى النَّهَارِ وَ يُولِجُ النَّهَارَ فِى الَّي۟لِ âyetinin sarahatiyle zemini döndürüp gece gündüz sahifelerini yapan ve çeviren ve yevmiye hâdisatıyla yazan değiştiren aynı zat, aynı anda, en gizli, en cüz’î olan kalplerin hatıratlarını dahi bilir ve iradesiyle idare eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
оваа ротација бележејќи и бришејќи ги дневните настани и нивниот пресврт на местото на денот и ноќта; и истиот Оној Кој истовремено, во истиот момент, ги знае најдлабоките и најситни- те мисли од градите и отчукувањата на срцето, и по Сопствена волја управува со нив;
Ve mezkûr fiillerin her biri bir tek fiil olduğundan, zarurî olarak, onların fâili dahi bir tek, vâhid ve kādir olan fâil-i zülcelallerinin, bedahetle öyle bir kibriya ve azameti var ki: Hiçbir yerde, hiçbir şeyde, hiçbir cihetle, hiçbir şirkin hiçbir imkânını, hiçbir ihtimalini bırakmıyor, köküyle kesiyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
и спроведувач на сите овие дела, од кои секоја од нив е посебен и индивидуален чин, е Еден, Единствен и Моќен Носител на големината, Кој поседува гордост и височество, така што несомнено го кине секој корен од политеизмот и ја разгорува секоја негова трага и можност да се најде во кој било вид и со која било точка на гледање, во која било работа и на кое било место.
Madem böyle bir kibriya ve azamet-i kudret var ve madem o kibriya nihayet kemaldedir ve ihata ediyor. Elbette o kudrete acz veya ihtiyaç ve o kibriyaya kusur ve o kemale noksaniyet ve o ihataya kayıt ve o nihayetsizliğe nihayet veren bir şirke meydan vermesi ve müsaade etmesi, hiçbir vecihle mümkün değildir. Fıtratını bozmayan hiçbir akıl kabul etmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Штом постои оваа гордост и оваа голема власт, и штом оваа карактеристика на гордоста достигнува врвно совршенство и целосна флексибилност, невозможно е да допушти апсолутно кој било вид политеизам, бидејќи политеизмот значи потпирање на немоќта и зависноста на таа апсолутна власт, етикетирање на таа гордост и припишување недостатоци на тоа совршенство, и поставување ограниченост, воздржаност на таа сеопфатност, како и прекинување на таа апсолутна бескрајност. Не може тоа да го прифати оној што е паметен и свесен, и што има чист и здрав разум.
İşte şirk, kibriyaya dokunması ve celalin izzetine dokundurması ve azametine ilişmesi cihetiyle öyle bir cinayettir ki hiç kabil-i af olmadığını, Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan azîm tehdit ile اِنَّ اللّٰهَ لَا يَغ۟فِرُ اَن۟ يُش۟رَكَ بِهٖ وَيَغ۟فِرُ مَا دُونَ ذٰلِكَ ferman ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, значи политеизмот, бидејќи е провокација спротивна од гордоста, дрскост наспрема достоинство и величие, и узурпација на величието, е срамно злосторство што не остава простор за милост, прошка и разрешување. А, Светиот Куран, со натприродното излагање, го изразува и го искажува ова гласно повторувајќи ги предупредувањата и страшните закани со зборовите на Семоќниот:
'''İKİNCİ HAKİKAT'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اِنَّ اللّٰهَ لَا يَغ۟فِرُ اَن۟ يُش۟رَكَ بِهٖ وَيَغ۟فِرُ مَا دُونَ ذٰلِكَ
Kâinatta tasarrufları görünen ef’al-i Rabbaniyenin ıtlak ve ihata ve nihayetsiz bir surette zuhurlarıdır. Ve o fiilleri takyid ve tahdid eden, yalnız hikmet ve iradedir ve mazharların kabiliyetleridir. Ve serseri tesadüf ve şuursuz tabiat ve kör kuvvet ve camid esbab ve kayıtsız ve her yere dağılan ve karıştıran unsurlar, o gayet mizanlı ve hikmetli ve basîrane ve hayattarane ve muntazam ve muhkem olan fiillere karışamazlar, belki Fâil-i Zülcelal’in emriyle ve iradesiyle ve kuvvetiyle zâhirî bir perde-i kudret olarak istimal olunuyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втор факт:'''
Hadsiz misallerinden üç misali, Sure-i Nahl’in bir sahifesinde birbirine muttasıl üç âyetin işaret ettikleri üç fiilin hadsiz nüktelerinden üç nüktesini beyan ederiz.
 
</div>
Апсолутно и сеопфатно откривање на господарската делотворност, чиешто слободно располагање е видливо во целиот универзум, и се манифестира со апсолутно и сеопфатно појавување. Тие дела не одредуваат ништо друго освен господарска мудрост и Божествена волја и приемчивост на тие појави. Бурните случајности, природата која не поседува свест, слепата сила, безживотната каузалност и расфрланите елементи кои не можат да бидат ограничени, никако не можат да се мешаат ниту, пак, да интервенираат во таа делотворност, која е до крајност прецизна, умерена и мудра, и која се врши со целосна визија, темпо, дисциплина и цврстина. Причинските фактори не се ништо друго, туку појавна завеса на владеењето. Делотворната власт на Сопственикот на величественост и гордост нив ги користи и ги потчинува на Својата одредба, волја и сила.
 
Од безбројните постоечки, овде сме подготвени да изнесеме три примери на господарската делотворност, каде што на Него укажуваат три ајета во континуиран ред, еден до друг, во сурата Ен-Нахл. И покрај тоа што секоја од овие дела содржи неограничен број на длабоко значајни бисери, овде ќе споменеме само три.
 
'''Прв ајет:'''


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Birincisi:'''
وَ اَو۟حٰى رَبُّكَ اِلَى النَّح۟لِ اَنِ اتَّخِذٖى مِنَ ال۟جِبَالِ بُيُوتًا ... اِلٰى اٰخِره
وَ اَو۟حٰى رَبُّكَ اِلَى النَّح۟لِ اَنِ اتَّخِذٖى مِنَ ال۟جِبَالِ بُيُوتًا ... اِلٰى اٰخِره
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, пчелата по својата природа и функција е едно натприродно дело на Господаревата моќ, и по неа е именувана таа голема сура. Тоа е затоа што пишувањето совршена програма на нејзината многу значајна функција во една мала глава и мали „машини за производство на мед“, и поставувањето највкусна и најслатка храна во нејзината минијатурна утроба и нејзина подготовка во неа; и изборот на соодветно место за приспособување на смртоносен, и за организмот, катастрофален отров во нејзините очи, без влијание на нејзините органи – сето ова е невозможно да се направи без екстремна прецизност и вештина, врвна мудрост и волја, и совршена рамнотежа и правилност. Затоа, апсолутно во брилијантните дела, како што се овие, не може да се вмеша нешто што нема свест, ниту цел, ниту умереност, како глувата природа или слепата случајност.
Evet, bal arısı fıtratça ve vazifece öyle bir mu’cize-i kudrettir ki koca Sure-i Nahl, onun ismiyle tesmiye edilmiş. Çünkü o küçücük bal makinesinin zerrecik başında, onun ehemmiyetli vazifesinin mükemmel programını yazmak ve küçücük karnında taamların en tatlısını koymak ve pişirmek ve süngücüğünde zîhayat azaları tahrip etmek ve öldürmek hâsiyetinde bulunan zehiri o uzuvcuğuna ve cismine zarar vermeden yerleştirmek; nihayet dikkat ve ilim ile ve gayet hikmet ve irade ile ve tam bir intizam ve muvazene ile olduğundan şuursuz, intizamsız, mizansız olan tabiat ve tesadüf gibi şeyler elbette müdahale edemezler ve karışamazlar.
 
</div>
Значи, изразувањето на овие Божествени креации, натприродни со три аспекти и оваа господарска делотворност, во безброј колонии на поединци од сите страни на целиот светски престој, и неговата вклученост во сè, со еднаква мудрост, внимателност и рамнотежа, истовремено и во иста форма, аксиоматски го докажува Единството на Бога и ја потврдува Неговата Единственост.
 
'''Втор ајет:'''
 
وَ اِنَّ لَكُم۟ فِى ال۟اَن۟عَامِ لَعِب۟رَةً نُس۟قٖيكُم۟ مِمَّا فٖى بُطُونِهٖ مِن۟ بَي۟نِ فَر۟ثٍوَ دَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَٓائِغًا لِلشَّارِبٖينَ


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Оваа Божествена уредба е полна со поуки и лекции. Да, напојувањето со житно, чисто и бистро бело млеко, хранливо и вкусно, од уредите за млеко вградени во вимињата на родилките, пред сè кај говедата, камилите, козите и овците, кои несебично ја истиснуваат содржината од желудникот и крвта, а да не се измеша и да не се погани, а сепак, сосема различно од нив, чисто, без примеси, хранливо, пријатно, бело. Она што е уште поубаво, повкусно, послатко и подрагоцено од млекото во срцата на овие родилки, е нежноста и грижливоста кон своите младенчиња, што го достигнуваат нивото на посветеност и несебичност, дефинитивно го изискуваат овој степен на благодатта, мудроста, знаењето, моќта, волјата и внимателноста, што никако не може да бидат дела на бурната случајност, расфрланите елементи или слепата сила.
İşte bu üç cihetle mu’cizeli bu sanat-ı İlahiyenin ve bu fiil-i Rabbanînin, bütün zemin yüzünde hadsiz arılarda, aynı hikmetle, aynı dikkatle, aynı mizanda, aynı anda, aynı tarzda zuhuru ve ihatası, bedahetle vahdeti ispat eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Затоа, делотворното располагање на ова креативно господарување со срцата и вимињата на овие илјадници видови родилки и сеопфатноста на оваа Божествена работа, и нејзиното манифестирање со еднаква мудрост, прецизност, натприродност, истовремено рамномерно, на целата Земјина површина воспоставува несомнена потврда за Единството на Бога и доказ за Неговата Единственост.
'''İkinci âyet:'''
وَ اِنَّ لَكُم۟ فِى ال۟اَن۟عَامِ لَعِب۟رَةً نُس۟قٖيكُم۟ مِمَّا فٖى بُطُونِهٖ مِن۟ بَي۟نِ فَر۟ثٍوَ دَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَٓائِغًا لِلشَّارِبٖينَ âyeti, ibret-feşan bir fermandır. Evet, başta inek ve deve ve keçi ve koyun olarak süt fabrikaları olan validelerin memelerinde, kan ve fışkı içinde bulaştırmadan ve bulandırmadan ve onlara bütün bütün muhalif olarak hâlis, temiz, safi, mugaddi, hoş, beyaz bir sütü koymak; ve yavrularına karşı o sütten daha ziyade hoş, şirin, tatlı, kıymetli ve fedakârane bir şefkati kalplerine bırakmak; elbette o derece bir rahmet, bir hikmet, bir ilim, bir kudret ve bir ihtiyar ve dikkat ister ki fırtınalı tesadüflerin ve karıştırıcı unsurların ve kör kuvvetlerin hiçbir cihetle işleri olamaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Трет ајет:'''
İşte böyle gayet mu’cizeli ve hikmetli bu sanat-ı Rabbaniyenin ve bu fiil-i İlahînin, umum rûy-i zeminde, yüz binlerle nevilerin, hadsiz validelerinin kalplerinde ve memelerinde aynı anda, aynı tarzda, aynı hikmet ve aynı dikkat ile tecellisi ve tasarrufu ve yapması ve ihatası, bedahetle vahdeti ispat eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Üçüncü âyet:'''
وَمِن۟ ثَمَرَاتِ النَّخٖيلِ وَال۟اَع۟نَابِ تَتَّخِذُونَ مِن۟هُ سَكَرًا وَرِز۟قًا حَسَنًااِنَّ فٖى ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِقَو۟مٍ يَع۟قِلُونَ
وَمِن۟ ثَمَرَاتِ النَّخٖيلِ وَال۟اَع۟نَابِ تَتَّخِذُونَ مِن۟هُ سَكَرًا وَرِز۟قًا حَسَنًااِنَّ فٖى ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِقَو۟مٍ يَع۟قِلُونَ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Овој доказ, потврда и поткрепа – погледот и вниманието ни го свртува на урмата и лозите, и го предупредува човекот за фактот дека овие плодови се два големи знака за внимателност и прекрасен доказ за Единството на Бога.
Bu âyet, nazar-ı dikkati hurma ve üzüme celbedip der ki: “Aklı bulunanlara, bu iki meyvede tevhid için büyük bir âyet, bir delil ve bir hüccet vardır.” Evet, bu iki meyve hem gıda ve kut hem fakihe ve yemiş hem çok lezzetli taamların menşeleri olmakla beraber, susuz bir kumda ve kuru bir toprakta duran bu ağaçlar, o derece bir mu’cize-i kudret ve bir hârika-i hikmettir ve öyle bir helvalı şeker fabrikası ve ballı bir şurup makinesi ve o kadar hassas bir mizan ve mükemmel bir intizam ve hikmetli ve dikkatli bir sanattırlar ki zerre kadar aklı bulunan bir adam “Bunları böyle yapan, elbette bu kâinatı yaratan zat olabilir.” demeye mecburdur.
 
</div>
Да, споменатите два производи се храна и намирници, овошје и сладост, извор на многу вкусна храна, иако дрвото на секој од нив расте од песок без вода и успева на суво тло. Оттука, секој од нив е едно од чудесните дела на Божествената моќ и натприроден чин на господарската мудрост. И секој од нив е фабрика за шеќер и слатки, работилница на меден шербет, една прецизна, чувствителна и уредна технологија, паметна вештина и врвна стручност, така што, оној што поседува дури и зрно разум и визија, принуден е да изјави: „Оној Кој ги создал овие работи на ваков начин, е истиот Тој Кој го довел овој универзум во постоење.“
 
Затоа што, на пример, дваесетина лози грозје што висат од една тенка лоза што ја гледаме пред себе, од кој секој грозд содржи речиси сто ситнозрнести, и медени и месести плодови, од кои, повторно, секое зрно е обложено со тенка, фина, обоена и сјајна кожа, а во нивната мека внатрешност се содржат груби семиња, кои ја хранат нивната биографија и план за изведба; всушност, создавањето на сето тоа, и многу повеќе од тоа, во секоја лоза и слична култура што нема број, со својата едноставност, еднаква прецизност, иста мудрост, и изведба на ова натприродно и чудесно производство во тие огромни количини, истовремено и според истиот модел, навистина јасно потврдува дека Оној Кој ги извршува тие дела, исклучиво е Создател и на универзумот и дека ова дело, што нужно изискува апсолутна моќ и неограничена мудрост, е исклучиво на тој Величествен Создател.
 
Секако дека слепите, глувите, расфрланите и хаотичните индиректни сили, природа и каузалност, не може да вмешаат свои прсти и да се вклучат во таа прецизна и деликатна рамнотежа, исклучителна вештина и во мудрата цел на таа креативност, туку и тие се вклучени и подложни на господарската команда во спроведувањето на господарската делотворност, и се само пасивни покорувачи, па дури и не се ништо друго, туку послушни завеси во Неговата рака, Славен е Тој.
 
Значи, овие три ајети укажуваат на три факти, и секоја од нив обезбедува доказ за Единството на Бога преку три длабоки значења. Исто така, и неопределениот број господарски дела и безбројните манифестирања на Божественото располагање, сите едногласно го докажуваат Едниот и Единствениот, и даваат автентично сведоштво на Битието на Едниот и Единствениот, Носител на Височество и почести.
 
'''Трет факт:'''
 
Фактот за изумот и откритието. Се однесува на донесувањето во живот на сè што постои, а особено на растенијата и животните, со апсолутна брзина, во апсолутно мноштво, со апсолутна систематичност; создавање на сите суштества со апсолутна леснотија, во екстремен шарм и убавина, со умешност и вештина и совршена правилност; и откривање созданија со екстремна исклучителност, цврстина и уреденост, во екстремно изобилство и со максимална испреплетеност и измешаност.
 
Да, донесувањето до постоење на нештата во екстремно мноштво и неверојатно брзо, многу вешто и умно, прецизно и уредно, со голема едноставност и леснотија, со непроценлива вредност, во крајно изобилство и великодушност, меѓусебно поврзани, без забуни и збрки, и покрај големата разлика и особеност, според тоа, ова е изведба на неможноста, и секогаш ќе биде, освен за моќта на Едниот и Единствениот Моќник, Кој ништо не Го исцрпува, ниту што било не причинува тешкотија за Неговата моќ.
 
А, кога овие делотворности, што очигледно нам ни се случуваат, би можеле да се одвиваат во поглед на таа моќ, во однос на леснотијата и едноставноста, ѕвездите мора да бидат изедначени со атомите, најголемото нешто да биде како најмалото, безбројните единки на некои видови како само една нејзина единка, огромната и универзална сеопфатност како мала и делумна индивидуалност; а оживувањето на огромната Земја – како оживувањето на едно дрво, и подигањето на џиновското дрво како изведба на најмалото семе.


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, разрешувањето, разоткривањето и докажувањето на овие важни тајни на овој степен на Единството и овој трет факт и изјавите на единството, а тоа е изедначеност на најголемата ‘целокупност’ со најмалата ‘делумност’, како и непостоењето разлика меѓу многубројноста и малобројноста, во поглед на моќта на Господарот, а потоа разјаснување на овие збунувачки мудрости и овие огромни необјасниви мистерии, големата загатка што е надвор од дофатот на разумот, и најитните темели на исламот, и најдлабокиот извор на верата, и врвниот темел на верата во Единството на Бога, значи со оваа важна тајна се разоткриваат длабоко скриени и деликатни тајни на Светиот Куран, се достигнуваат најскриените тајни и мистерии на фактот за создавањето на вселената, чијашто филозофија остана немоќна за достигнување.
Çünkü mesela, bu gözümüz önünde bir parmak kadar asmanın üzüm çubuğunda yirmi salkım var ve her salkımda şekerli şurup tulumbacıklarından yüzer tane var. Ve her tanenin yüzüne incecik ve güzel ve latîf ve renkli bir mahfazayı giydirmek ve nazik ve yumuşak kalbinde, kuvve-i hâfızası ve programı ve tarihçe-i hayatı hükmünde olan sert kabuklu, ceviz içli çekirdekleri koymak ve karnında cennet helvası gibi bir tatlıyı ve âb-ı kevser gibi bir balı yapmak ve bütün zemin yüzünde, hadsiz emsalinde aynı dikkat, aynı hikmet, aynı hârika-i sanatı, aynı zamanda, aynı tarzda yaratmak, elbette bedahetle gösterir ki bu işi yapan; bütün kâinatın Hâlık’ıdır ve nihayetsiz bir kudreti ve hadsiz bir hikmeti iktiza eden şu fiil ancak onun fiilidir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Упатувам стотици илјади благодарности и пофалби на мојот Милостив Создател, во бројност на буквите од Рисале-и Нур, за тоа што на Рисале-и Нур им овозможи разрешување на овие необични мистерии; особено во обработката на ајетот وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ кој се наоѓа на крајот од Дваесеттото Писмо – Послание за Воскресението – и во обработката на „Семоќниот Чинител“ во Дваесет и деветтото Слово, и во степените на значењето на „Аллаху Екбер“, во Дваесет и деветтиот Одблесок, кој е напишан на арапски јазик, каде што се одлучувачките докази, непобитни колку што е и фактот дека два и два се четири, ја поставиле ширината на Божествената моќ.
Evet, bu çok hassas mizana ve çok maharetli sanata ve çok hikmetli intizama, kör ve serseri ve intizamsız ve şuursuz ve hedefsiz ve istilacı ve karıştırıcı olan kuvvetler ve tabiatlar ve sebepler karışamazlar, ellerini uzatamazlar. Yalnız, mef’uliyette ve kabulde ve perdedarlıkta, emr-i Rabbanî ile istihdam olunuyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Препуштајќи ги објаснувањата и деталната разработка на овие дела, овде сакам да изнесам општ приказ, како резиме на овие основи и докази што се занимаваат со оваа мистерија, ја разоткриваат и ја расветлуваат, а потоа да укажам на тринаесетте тајни во тринаесет степени. Почнав да ги пишувам првата и втората тајна, но две тешки пречки од материјална и морална природа, за жал, во моментов ме спречуваат во пишувањето на другите тајни.
İşte bu üç âyetin işaret ettikleri üç hakikatin tevhide delâlet eden üç nüktesi gibi hadsiz ef’al-i Rabbaniyenin hadsiz cilveleri ve tasarrufları, ittifakla bir tek vâhid-i ehad, bir Zat-ı Zülcelal’in vahdetine şehadet ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прва тајна:''' Ако нешто е од суштинско значење, односно самоопстојно, тогаш до него не може да допре неговата спротивност, бидејќи тоа би било спојување на две спротивности, а тоа е невозможно. Врз основа на оваа тајна:
'''ÜÇÜNCÜ HAKİKAT'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи Божествената моќ е самоопстојна, и неизбежна е потребата на Неповредливото Битие, невозможно е немоќта, која е спротивна на таа моќ, да се спои со Моќното Битие.
Mevcudatın ve bilhassa nebatat ve hayvanatın, sürat-i mutlaka içinde kesret-i mutlaka ve intizam-ı mutlak ile ve suhulet-i mutlaka içinde gayet hüsn-ü sanat ve maharet ve itkan ve intizam ile ve mebzuliyet-i mutlaka ve ihtilat-ı mutlak içinde gayet kıymettarlık ve tam imtiyaz ile icadlarıdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И штом, пак, постоењето степени во некои работи произлегува од присуството на неговото спротивно влијание, како на пример степенот на интензитетот на светлината и нејзиното слабеење настапува под влијание на темнината; степенот расте и топлината се намалува под влијание на студот; а мерките за зголемување на силата и нејзиното слабеење под влијание и одбивање на отпорот – значи, невозможно е оваа самоопстојна моќ да поседува степени на градација. Значи, таа создава и открива сè, еднакво како и само едно нешто.
Evet, gayet çokluk ile gayet çabukluk hem gayet sanatkârane ve mahirane ve dikkat ve intizam ile gayet kolay ve rahatça hem gayet mebzuliyet ve karışıklık içinde gayet kıymetli ve farikalı olarak bulaşmadan ve bulaştırmadan ve bulandırmadan yapmak ancak ve ancak bir tek vâhid zatın öyle bir kudretiyle olabilir ki o kudrete hiçbir şey ağır gelmez. Ve o kudrete nisbeten, yıldızlar zerreler kadar ve en büyük en küçük kadar ve efradı hadsiz bir nevi, bir tek fert kadar ve azametli ve muhit bir küll, has ve az bir cüz kadar ve koca zeminin ihyası ve diriltilmesi, bir ağaç kadar ve dağ gibi bir ağacın inşası, tırnak gibi bir çekirdek kadar kolay ve rahatça ve suhuletli olmak gerektir. Tâ ki gözümüzün önünde yapılan bu işleri yapabilsin.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И штом оваа суштинска моќ е неподложна на степенување и присуство на слабост и несовршеност, тогаш сигурно дека на нејзиниот пат не може да застане каква било пречка, ниту пак, процесот на создавање за неа претставува каква било потешкотија.
İşte bu mertebe-i tevhidin ve bu üçüncü hakikatin ve kelime-i tevhidin bu ehemmiyetli sırrını, yani en büyük bir küll, en küçük bir cüz’î gibi olması ve en çok ve en az farkı bulunmaması hem bu hayretli hikmetini ve bu azametli tılsımını ve tavr-ı aklın haricindeki bu muammasını ve İslâmiyet’in en mühim esasını ve imanın en derin bir medarını ve tevhidin en büyük bir temelini beyan ve hall ve keşif ve ispat etmekle Kur’an’ın tılsımı açılır ve hilkat-i kâinatın en gizli ve bilinmez ve felsefeyi idrakinden âciz bırakan muamması bilinir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И штом нејзе ништо не може да ѝ биде тешко, неизбежно е за неа, како што е создавањето на Големиот Задгробен свет на Воскресение, да биде лесно како и создавањето на пролетта, а создавањето на пролетта, просто како и создавањето на едно дрво, и создавањето дрво – едноставно како и создавањето на еден цвет, исто така ќе се создаде еден цвет со вештина, придавањето важност и вредност е еднакво на оној кој го создава и дрвото, дрвото го создава во истото магично олицетворение како и големата пролет; а пролетта ја создава подеднакво сеопфатна, значајна и чудесна како и воскресението. Таа така создава, а ние така го гледаме создаденото пред нашите очи.
Hâlık-ı Rahîm’ime yüz bin defa Risaletü’n-Nur’un hurufatı adedince şükür ve hamdolsun ki Risaletü’n-Nur bu acib tılsımı ve bu garib muammayı hall ve keşif ve ispat etmiş. Ve bilhassa Yirminci Mektup’un âhirlerinde وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ bahsinde ve haşre dair Yirmi Dokuzuncu Söz’ün “Fâil muktedirdir.” bahsinde, Yirmi Dokuzuncu Lem’a-i Arabiye’nin “Allahu ekber” mertebelerinden kudret-i İlahiyenin ispatında, kat’î bürhanlarla, iki kere iki dört eder derecesinde ispat edilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Рисале-и Нур со многубројни цврсти и одлучувачки докази утврдиле дека доколку создавањето не се припишува на Божественото Единство и Едност, создавањето на еден цвет би било подеднакво тешко како и создавањето на дрво- то, па и потешко; а создавањето на дрвото – покомплицирано од создавањето на пролетта. Покрај тоа, сето тоа би се снижило во однос на вредностите и вештините, и создавањето на живите суштества, кои обично траат по една минута, би заземало цела година, всушност неговото создавање би станало сосема невозможно.
Onun için izahı onlara havale etmekle beraber, bir fihriste hükmünde bu sırrı açan esasları ve delilleri icmalen beyan ve on üç basamak olarak on üç sırra işaret etmek istedim. Birinci ve ikinci sırları yazdım. Fakat maatteessüf hem maddî hem manevî iki kuvvetli mani, beni şimdilik mütebâkisinden vazgeçirdiler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Врз основа на овие тајни, заклучуваме: дека сите плодови, цвеќиња, дрвја, и нежните суштества поврзани со нив, доаѓаат во живот во екстремно изобилство и бројност, иако се изведени со врвен квалитет и совршеност и се појавуваат со своја брзина и леснотија, иако се врв на уметноста и изработката; во постоење доаѓаат со правилност и ја извршуваат својата улога и славењето на Бога, и хранејќи го своето семе во замена за себе, одат по нивниот пат.
'''Birinci Sır:''' Bir şey zatî olsa onun zıddı o zata ârız olamaz. Çünkü içtimaü’z-zıddeyn olur, o da muhaldir. İşte bu sırra binaen, madem kudret-i İlahiye zatiyedir ve Zat-ı Akdes’in lâzım-ı zarurîsidir. Elbette o kudretin zıddı olan acz, o Zat-ı Kadîr’e ârız olması mümkün olmaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Втора тајна:''' Како што Сонцето ги манифестира суштинските моќи и врз основа на тајното зрачење, порозност и послушност, светлината сјае на едно огледало, тоа исто така, со Божја заповед, со широк спектар на моќ, се одразува со леснотија и во истиот одраз што поседува светлина и топлина, во безброј огледала, блескави материјали и капки.
Ve madem bir şeyde mertebelerin bulunması, o şeyin içinde zıddının tedahülü iledir. Mesela, ziyanın kavî ve zayıf gibi mertebeleri, zulmetin müdahalesi ile ve hararetin ziyade ve aşağı dereceleri, soğuğun karışması ile ve kuvvetin şiddet ve noksan miktarları, mukavemetin karşılaması ve mümanaatıyladır. Elbette o kudret-i zatiyede mertebeler bulunmaz. Bütün eşyayı, bir tek şey gibi icad eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Или, кога се изговара само еден збор, тој збор со апсолутна леснотија, и потпирајќи се на апсолутната широчина на Божјата креативност, со волја на Аллах влегува во увото на една личност еднакво како и во ушите и умовите на милиони луѓе, со едноставност и леснотија. Пред него илјадниците слушатели се изедначени со еден слушател и не претставуваат никаква разлика.
Ve madem o kudret-i zatiyede mertebeler bulunmaz ve zaaf ve noksan olamaz, elbette hiçbir mani onu karşılayamaz ve hiçbir icad ona ağır gelmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што светлината, која е како око или светлосно духовно битие, како Џебраил, истовремено, додека со леснотија потпирајќи се на совршена пространост на Божјата делотворност во рамките на манифестирањето милост, набљудувања, обиколки и е присутна на едно место, таа исто така, одеднаш гледа, обиколува и се појавува, со Божја моќ, на илјадници места со истата леснотија. Значи, не постои разлика меѓу малобројноста и многубројноста.
Ve madem hiçbir şey ona ağır gelmez, elbette haşr-i a’zamı bir bahar kadar kolay ve bir baharı bir ağaç kadar suhuletli ve bir ağacı bir çiçek kadar zahmetsiz icad ettiği gibi; bir çiçeği bir ağaç kadar sanatlı, bir ağacı bir bahar kadar mu’cizatlı ve bir baharı bir haşir gibi cem’iyetli ve hârikalı halk eder ve gözümüzün önünde halk ediyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
На ист начин, Суштинската Самоопстојна и Беспочетна Моќ, бидејќи таа е најдобрата и најексклузивна светлина, всушност, таа е светлина на сите светлини, и бидејќи е квалитетна, суштината и божествениот аспект во сите нешта свети како транспарентно и проѕирно огледало; и бидејќи секое нешто, од атомот и растенијата, преку сите видови животни, до ѕвездите, Сонцето и Месечината, следува дека се во согласност, и во целосна смисла се послушни на таа Самоопстојна Моќ, и се потчинети, регрутирани и апсолутно покорни на заповедите на таа Беспочетна Моќ; тогаш, не постои сомнеж дека таа изведува и создава неограничен број работи подеднакво како и една единствена работа, и е присутна во сите нешта. Ниедна работа не ја исклучува другата, и е голема во однос на неа изедначено со малата, многубројноста со малобројноста, делот со целината. Ништо не е невозможно за неа, ништо не претставува тешкотија за неа.
Risale-i Nur’da kat’î ve kuvvetli çok bürhanlar ile ispat edilmiş ki: Eğer vahdet ve tevhid olmazsa bir çiçek, bir ağaç kadar belki daha müşkülatlı ve bir ağaç, bir bahar kadar belki daha suubetli olmakla beraber; kıymet ve sanatça bütün bütün sukut edeceklerdi. Ve şimdi bir dakikada yapılan bir zîhayat, bir senede ancak yapılacaktı, belki de hiç yapılmayacaktı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Како тајна цел на рамнотежата, послушност кон командите и дисциплинираност кон одредбите – како што е наведено во Десеттото Слово и во Дваесет и деветтото Слово, дури и еден прекуокеански брод со големина од сто куќи може да го управува и да го крене со истата леснотија со која детето со прстите ракува со својата играчка;
İşte bu mezkûr sırra binaendir ki: Gayet mebzuliyet ve çoklukla beraber gayet kıymettar ve gayet çabuk ve kolaylıkla beraber gayet sanatlı olan bu meyveler, bu çiçekler, bu ağaçlar ve hayvancıklar muntazaman meydana çıkıyorlar ve vazife başına geçiyorlar ve tesbihatlarını yapıp, bitirip, tohumlarını yerlerinde tevkil ederek gidiyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што еден командант го води војникот со командата „Напред!“, со истата таа команда води дисциплинирана и лојална армија во војна;
'''İkinci Sır:''' Nasıl ki nuraniyet ve şeffafiyet ve itaat sırrıyla ve kudret-i zatiyenin bir cilvesiyle bir tek güneş, bir tek âyineye ziyalı akis verdiği gibi; hadsiz âyinelere ve parlak şeylere ve katrelere o kayıtsız kudretinin geniş faaliyetinden ziyalı ve hararetli olan ayn-ı aksini emr-i İlahî ile kolayca verebilir. Az ve çok birdir, farkı yoktur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И кога две планини би биле поставени и доведени во состојба на рамнотежа во двете тави на огромната и прецизна вага, а во две тави на некоја друга вага се постават две јајца со иста тежина; како што еден орев, ако се додаде на едната страна на оваа втора вага, прави да ја протегне таа страна и да ја повлече другата, па така, и тој ист орев, со мудар закон, прави едната тава на првата вага, што ја носи планината, да ја подигне до врвот на планината, а другата да ја спушти до дното на долината;
Hem bir tek kelime söylense nihayetsiz hallakıyetin nihayetsiz vüs’atinden, o bir tek kelime bir tek adamın kulağına zahmetsiz girdiği gibi bir milyon kulakların kafalarına da izn-i Rabbanî ile zahmetsiz girer. Binlerle dinleyen ile bir tek dinleyen müsavidir, fark etmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Подеднакво така и моќта на Господарот, која е апсолутна и бескрајна, брилијантна, есенцијална и вечна, а со тоа и апсолутната мудрост и многу прецизна правда, кои се исход, извор, средиште и потекло на секој ред, цел и рамнотежа. Така, делот и целината, големото и малото, од сите нешта и од сè, подредена е власта на таа моќ и е предмет на располагање. Секако дека оваа моќ, како што со леснотија управува и раководи со атомите, така и со законот на мудрата цел, со леснотија го одржува поместувањето и ротирањето на ѕвездите и планетите.
Hem göz gibi bir tek nur veya Cebrail gibi nurani bir tek ruhanî; tecelli-i rahmet içinde olan faaliyet-i Rabbaniyenin kemal-i vüs’atinden bir tek yere suhuletle baktığı ve gittiği ve bir tek yerde suhuletle bulunduğu gibi binler yerlerde de kudret-i İlahiye ile suhuletle bulunur, bakar, girer; az, çok farkı yoktur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што во пролетта со леснотија, со една наредба оживува мува, со истата леснотија и команда ги носи сите заедници на инсекти, војската на растителниот и животинскиот свет на животната сцена и ги оживува, со мудрост и во согласност со законот за рамнотежа, која вклучува моќ.
Aynen öyle de kudret-i zatiye-i ezeliye, en latîf, en has bir nur ve bütün nurların nuru olduğundan ve eşyanın mahiyetleri ve hakikatleri ve melekûtiyet vecihleri şeffaf ve âyine gibi parlak olduğundan ve zerrattan ve nebatattan ve zîhayattan tâ yıldızlara ve güneşlere ve aylara kadar her şey, o kudret-i zatiyenin hükmüne gayet derecede itaatli, inkıyadlı ve o kudret-i ezelînin emirlerine nihayet derecede mutî ve musahhar bulunduğundan, elbette hadsiz eşyayı bir tek şey gibi icad eder ve yanlarında bulunur. Bir iş bir işe mani olmaz. Büyük ve küçük, çok ve az, cüz’î ve küllî birdir. Hiçbiri ona ağır gelmez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што во пролетта со исклучителна брзина оживува едно дрво и на неговиот корен и стебло, кои се како коски, им дава живот – таа апсолутна, мудра и праведна моќ, со истата наредба ја оживува и целата оваа огромна Земја и Земјина површина, која е како трупот на еден огромен мртовец, со истата леснотија го оживува дрвото во пролетта. Таа тоа го врши на стотици илјади видови, примери и модели кои ука- жуваат на задгробното воскресение и обединување.
Hem nasıl ki Onuncu ve Yirmi Dokuzuncu Sözlerde denildiği gibi; intizam ve muvazene ve hükme itaat ve emirleri imtisal sırlarıyla, yüz hane kadar bir büyük sefineyi bir çocuğun parmağıyla oyuncağını çevirdiği gibi döndürür, gezdirir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што Аллах, Славен е Тој, ја оживува Земјата со една конститутивна наредба, исто така и во смисла на возвишениот ајет:
Hem bir âmir, bir “Arş!” emriyle bir tek neferi hücum ettirdiği gibi muntazam ve mutî bir orduyu dahi o tek emriyle hücuma sevk eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اِن۟ كَانَت۟ اِلَّا صَي۟حَةً وَاحِدَةً فَاِذَاهُم۟ جَمٖيعٌ لَدَي۟نَا مُح۟ضَرُونَ
Hem pek büyük bir hassas mizanın iki gözünde, iki dağ muvazene vaziyetinde bulunsalar iki kefesinde iki yumurta bulunan diğer mizanın, bir tek ceviz, bir kefesini yukarıya kaldırması, birini aşağı indirmesi gibi; o tek ceviz, bir kanun-u hikmetle öteki büyük mizanın bir gözünü dağ ile beraber dağın başına ve öbür dağı, derelerin dibine indirebilir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Сите луѓе и џинови, само со еден повик ќе бидат пред нас и ќе бидат подготвени за воскресение.“
Aynen öyle de kayıtsız, nihayetsiz, nurani, zatî, sermedî olan kudret-i Rabbaniyede ve beraberinde bütün intizamatın ve nizamların ve muvazenelerin menşei, menbaı, medarı, masdarı olan nihayetsiz bir hikmet ve gayet hassas bir adalet-i İlahiye bulunduğundan ve cüz’î ve küllî ve büyük ve küçük her şey ve bütün eşya, o kudretin hükmüne musahhar ve tasarrufuna münkad olduğundan, elbette zerreleri kolayca tedvir ve tahrik ettiği gibi yıldızları dahi nizam-ı hikmet sırrıyla kolayca döndürür, çevirir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ
Ve baharda, bir emir ile suhuletle bir sineği ihya ettiği gibi; bütün sineklerin taifelerini ve bütün nebatatı ve hayvancıkların ordularını, kudretindeki hikmet ve mizanın sırrıyla, aynı emirle, aynı kolaylıkla diriltip meydan-ı hayata sevk eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„А доаѓањето на Судниот ден и Воскресе- нието ќе траат колку трепнувањето на очите, а можеби и побрзо.“
Ve bir ağacı baharda çabuk diriltmek ve kemiklerine hayat vermek gibi o hikmetli, adaletli kudret-i mutlaka ile koca arzı ve zemin cenazesini, baharda o ağaç gibi kolayca ihya edip yüz bin çeşit haşirlerin misallerini icad eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ
Ve bir emr-i tekvinî ile arzı dirilttiği gibi اِن۟ كَانَت۟ اِلَّا صَي۟حَةً وَاحِدَةً فَاِذَاهُم۟ جَمٖيعٌ لَدَي۟نَا مُح۟ضَرُونَ fermanıyla yani “Bütün ins ve cin, bir tek sayha ve emir ile yanımızda meydan-ı haşre hazır olurlar.”
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Еј, луѓе! Вашето создавање и воскреснувањето на сè што постои е толку лесно како и создавањето и воскреснувањето на еден човек. Не е тешко за Мојата Моќ.“
Hem وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ ferman etmesiyle yani “Kıyamet ve haşrin işi ve yapılması gözünü kapayıp hemen açmak kadardır belki daha yakındır.” der.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Целиот човечки и џиновски род, и целиот животински и духовен свет, и светот на ангелите, ќе бидат донесени со иста наредба, со истата леснотија на голем задгробен мегдан, до Врвната вага, и ниеден чин нема да биде попречен од другите:
Hem مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ âyetiyle yani “Ey insanlar! Sizin icad ve ihyanız ve haşir ve neşriniz, bir tek nefsin ihyası gibi kolaydır. Kudretime ağır gelmez.” mealinde bulunan şu üç âyetin sırrıyla, aynı emir ile aynı kolaylıkla bütün ins ve cinleri ve hayvanı ve ruhanî ve melekleri haşr-i ekberin meydanına ve mizan-ı a’zamın önüne getirir. Bir iş bir işe mani olmaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Пишувањето на другите тајни, од третата и четвртата до тринаесеттата, е одложено против мојата волја, до некое друго време, со волјата на Аллах.
Üçüncü ve dördüncüden tâ on üçüncü sırra kadar, arzuma muhalif olarak başka vakte ta’lik edildi.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Четврти факт:'''
'''DÖRDÜNCÜ HAKİKAT'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Универзалноста на битијата и нивната заедничка појава. Постоењето на сите нешта и нивната појава, заедно и сите на купче, онака измешани и слични едни на други; позицијата на едните да биде минијатурен примерок на другите, или нивен поголем примерок, или дел од нив да биде целина и универзалност, а останатите да бидат нивни исечоци и единки; идентичност на печатот за нивната природа; силен афинитет со методот на подготовка и вештини; меѓусебно потпомагање и завршување на сите природни улоги на другите; и бројните заеднички точки во многу аспекти меѓу постоечките работи, несомнено го изјавуваат Единството на Бога и потврдуваат дека нивниот Создател е Еден и Единствен, и од аспект на господарската доминација на универзумот го искажуваат фактот дека универзумот е во позиција на целина и целокупност што не трпи распарчување и поделба.
Mevcudatın vücudları ve zuhurları, beraberlik ve birbiri içinde birlik ve birbirine benzemeklik ve birbirinin misal-i musağğarı ve numune-i ekberi ve bir kısım küll ve küllî ve diğer kısım onun cüzleri ve fertleri ve birbirine sikke-i fıtratta müşabehet ve nakş-ı sanatta münasebet ve birbirine yardım etmek ve birbirinin vazife-i fıtriyesini tekmil etmek gibi çok cihetü’l-vahdet noktalarında; bedahet derecesinde tevhidi ilan ve Sâni’lerinin vâhid olduğunu ispat etmek ve kâinatın rububiyet cihetinde, tecezzi ve inkısam kabul etmez bir küll ve küllî hükmünde bulunduğunu izhar etmektir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
На пример, секоја пролет донесувањето во постоење безброј единки, четиристотини илјади видови растенија и животни, нивното истовремено раководење, и нивното заедничко одржување, според истиот модел, и покрај испреплетувањето на едните со другите, без грешки и забуни, како и нивното откривање со совршена мудрост, префинетост на изработка и вештина;
Evet mesela, her baharda nebatattan ve hayvanattan dört yüz bin nev’in hadsiz efradlarını, beraber ve birbiri içinde, bir anda ve bir tarzda, yanlışsız, hatasız, kemal-i hikmet ve hüsn-ü sanatla icad etmek ve idare ve iaşe etmek...
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто како и создавањето безброј различни примероци на летечки суштества, од минијатурни примероци, односно инсектите, до огромни примероци, како орлите и распределбата на нивните способности и нивното снабдување со алатки што им овозможуваат живот, движење, слободно летање и поигрување во воздухот, како и нивното разубавување на воздушната маса, и поставување на еден натприроден печат на вештината на нивните лица, инсталација на целосна рефлексија со печатот на мудроста во нивните тела, и положување монограм на Единството во нивниот квалитет, со сите грижи и одржување;
Hem kuşların misal-i musağğarları olan sineklerden tâ numune-i ekberleri olan kartallara kadar hadsiz efradlarını yaratmak ve hava âleminde, seyahat ve yaşamalarına yardım eden cihazatı verip gezdirmek ve havayı şenlendirmekle beraber, yüzlerinde mu’cizane birer sikke-i sanat ve cisimlerinde müdebbirane birer hâtem-i hikmet ve mahiyetlerinde mürebbiyane birer turra-i ehadiyet koymak...
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто како и снабдувањето на телесните клетки со хранливи честички, снабдувањето на животните со растенија, снабдувањето на човекот со животни, испраќањето на нежните и внимателни родители во помош на своите беспомошни деца, и чинот дека ова настојување, снабдување и соработка се одвиваат во контекст на апсолутната мудрост и совршената милост;
Hem zerrat-ı taamiyeyi hüceyrat-ı bedeniyenin imdadına ve nebatatı hayvanatın imdadına ve hayvanatı insanların yardımına ve umum valideleri iktidarsız yavruların muavenetine hakîmane, rahîmane koşturmak, göndermek…
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така и слободното располагање на сите, според истиот редослед, истото пронаоѓање, истото дејствување, истата мудрост, почнувајќи од Млечниот Пат и од огромната космичка сфера, и од Сончевиот систем, и од земските елементи, па сè до прекривките на очните зеници, ливчињата од пупките на розите, лушпите од клиповите на пченката, семињата скриени во дињите, кои како да се низи од сферите на едните во другите, како дел и како целина;
Hem daire-i Kehkeşan’dan ve manzume-i şemsiyeden ve anâsır-ı arziyeden tâ göz hadekasının perdelerine ve gül goncasının yapraklarına ve mısır sümbülünün gömleklerine ve kavunun çekirdeklerine kadar mütedâhil daireler gibi cüz’î ve küllî hükmünde aynı intizam ve hüsn-ü sanat ve aynı fiil ve kemal-i hikmetle tasarruf etmek, elbette bedahet derecesinde ispat eder ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Според тоа, сето ова несомнено го утврдува фактот дека Оној Кој ги прави сите овие дела, е Еден и Единствен.
Bu işleri yapan hem vâhiddir, birdir, her şeyde sikkesi var.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Неговиот монограм и печат е видлив на секое нешто што постои.
Hem de hiçbir mekânda olmadığı gibi her mekânda hazırdır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И додека тоа не се утврди на кое било место, Тој е присутен насекаде.
Hem güneş gibi; her şey ondan uzak, o ise her şeye yakındır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тој е непосреден до секое нешто, иако секоја работа е подалеку од Него како Сонцето. И како што и најголемите работи во огромната космичка сфера и Сончевиот систем за него претставуваат леснотија како и најмалите, така и за Него не е скриена дури и најмалата работа во крвните зрнца, ниту најмалите чувства во срцето. Ништо не е надвор од Неговото управување и Неговиот домен на располагање.
Hem daire-i Kehkeşan ve manzume-i şemsiye gibi en büyük şeyler ona ağır gelmediği gibi kandaki küreyvat, kalpteki hatırat ondan gizlenmez; tasarrufundan hariç kalmaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Колку и да е голема или бројна некоја работа, за Него таа е лесна како и најмалата и најмалобројната; Тој и малата мува ја создава според истиот систем и истата вештина како и орелот; го создава семето со истиот квалитет и правилност кои ги има и дрвото; дрвото го создава со истата форма и феноменалност како и градината; а градината во истиот сјај и убавина како и пролетта; додека, пак, пролетта ја создава со импресивноста и во обемот на Задгробниот свет.
Hem her şey ne kadar büyük ve çok olursa olsun, en küçük, en az bir şey gibi ona kolaydır ki sineği kartal sisteminde ve çekirdeği ağacın mahiyetinde ve bir ağacı bir bahçe suretinde ve bir bahçeyi bir bahar sanatında ve bir baharı bir haşir vaziyetinde suhuletle icad eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Врвните уметности и скапоцености Тој ни ги дава по незначителна и скромна цена, па дури ни ги дава и како благодат. Сè што се бара од нас е само „Бисмиллах“, односно „Елхамдулиллах“, цена утврдена за овие благодати, која започнува со „Бисмиллахиррахманиррахим“ (Во името на Аллах, Семилостивиот и Милосрдниот), а завршува со „Елхамдулиллах“ (Фала Му на Аллах).
Ve sanatça çok kıymettar şeyleri, bize çok ucuz verir, ihsan eder. İstediği fiyat ise bir “Bismillah” ve bir “Elhamdülillah”tır. Yani, o çok kıymettar nimetlerin makbul fiyatları, başta “Bismillahirrahmanirrahîm” ve âhirinde “Elhamdülillah” demektir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Ние ќе се задоволиме со ова, со оглед на тоа дека Рисале-и Нур веќе дале дополнително појаснување и потврда за овие четири факти.
Bu Dördüncü Hakikat dahi Risale-i Nur’da izah ve ispat edildiğinden bu kısacık işaretle iktifa ediyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, нашиот патник, на ова патување, во другата позиција, виде:
Bizim seyyahın ikinci menzilde gördüğü
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="BEŞİNCİ_HAKİKAT"></span>
=== BEŞİNCİ HAKİKAT ===
=== Петти факт: ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Совршен ред и единство на материјата. Се однесува на постоењето совршен ред во универзумот и сите негови структури и компоненти, па дури и на сите работи во него, и единството на суштината и официјалноста во тоа широко космичко пространство, кои се ротирачка на управата над нив и се поврзани со неговата општа физиономија. Фактот дека условите и процедурите со кои се регулира овој голем град и оваа импресивна изложба, ги опфаќаат и ги содржат сите работи или поголемиот дел од нив, во прилог на нивната меѓусебна нестабилност и со ист квалитет и уникатност, и на сите места, со истото име и истото дело. И фактот дека елементите и видовите, кои се основа за градење на таа гламурозна палата, нејзиното управување и нејзиното луксузно дотерување, ја опфаќаат целата површина на Земјата со своето ширење во поголемиот дел од нејзините предели, иако истите овие елементи и од ист вид, испреплетени едни со други, и одвоено остануваат непро-менети и го задржуваат истиот квалитет, и елементот е ист и од ист вид на кое било место;
Kâinatın mecmuunda ve erkânında ve eczasında ve her mevcudunda bir intizam-ı ekmelin bulunması ve o memleket-i vâsianın tedvir ve idaresine medar olan ve heyet-i umumiyesine taalluk eden maddeler ve vazifedarlar birer vâhid olması ve o haşmetli şehir ve meşherde tasarruf eden isimler ve fiiller, birbiri içinde ve birer ve bir mahiyet ve vâhid ve her yerde aynı isim ve aynı fiil olmakla beraber, her şeyi veya ekser eşyayı ihataları ve şümulleri ve o ziynetli sarayın tedbirine ve şenlenmesine ve binasına medar olan unsurlar ve neviler, birbiri içinde ve birer ve bir mahiyet-i vâhide ve her yerde aynı unsur ve aynı nevi bulunmakla beraber zeminin yüzünü ve ekserisini intişar ile ihata etmeleri elbette bedahetle ve zaruretle iktiza eder ve delâlet eder ve şehadet eder ve gösterir ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
неспорно се наметнува потребата, неизбежно се докажува овој очигледен и видлив белег на реалноста дека Создателот на овој универзум и неговиот Планирач, Владетелот на ова царство и неговиот Одгледувач, и Сопственик на оваа палата и нејзин Градител, е Еден и Единствен. Неспоредлив е и нема сличен на Себе, ниту пак, има помошник, асистент, партнер или ривал. Тој е Неприкосновен и без недостатоци ја надминува секоја несовршеност.
Bu kâinatın sâni’i ve müdebbiri ve bu memleketin sultanı ve mürebbisi ve bu sarayın sahibi ve bânisi birdir, tektir, vâhiddir, ehaddir. Misli ve naziri olamaz ve veziri ve muîni yoktur. Şeriki ve zıddı olamaz, aczi ve kusuru yoktur.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, совршениот ред е доказ сам по себе за Единството на Бога, и нужно изискува само еден режисер. Политеизмот (станување ортак со Аллах), која е централна точка на несогласување и кавги, нема пристап до него.
Evet, intizam tam bir vahdettir, bir tek nazzamı ister. Münakaşaya medar olan şirki kaldırmaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Но, кога во целата вселена владее мудар и совршен ред, без разлика дали во универзалните или во делумните нешта, од дневното и годишно движење на Земјата до физиономијата на човечкото лице, систематиката на неговите емоции, движењето и циркулирањето на белите и црвените крвни зрнца, тогаш невозможно е кој било да ја испружи раката и да се вмеша по своја волја и создавање на што и да е, освен Апсолутниот Моќник и Апсолутниот Мудрец. Напротив, секое нешто, освен Него, е изложено на делотворност, Негов предмет е и е подложен на Него, и ништо друго.
Madem bu kâinatın heyet-i mecmuasından, arzın yevmî ve senevî deveranından tâ insanın simasına ve başının duygular manzumesine ve kandaki beyaz ve kırmızı küreyvatın deveranına ve cereyanına kadar, küllî olsun cüz’î olsun her bir şeyde hikmetli ve dikkatli bir intizam var. Elbette bir Kadîr-i Mutlak’tan ve bir Hakîm-i Mutlak’tan başka hiçbir şey, kasd ve icad suretiyle elini hiçbir şeye uzatamaz ve karışamazlar. Belki yalnız kabul ederler, mazhar ve münfail olurlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И штом воспоставувањето ред и воведувањето усогласеност, особено следењето на последователноста и редот на целите и водејќи сметка за стекнување корист, станува само со знаење и мудрост, и со силата на волјата и моќта на изборот, неизбежно е дека овој ред, кој опкружува сè со мудрост, и сите овие аспекти на усогласеност меѓу безбројните суштества кои можат да се видат пред нашите очи и кружат околу изворот на користа, сами по себе, така јасно докажуваат и во секоја ситуација сведочат дека Создателот на овие суштества и нивниот Управител е еден. Тој е Чинителот, Тој е Оној Кој во рацете ја држи слободата на изборот, и така сето тоа што се појавува во доменот на постоењето, се јавува како резултат на Неговата моќ, и зазема одредено место по Негова волја и се профилира според Неговиот избор.
Ve madem tanzim etmek ve bilhassa gayeleri takip etmek ve maslahatları gözeterek bir intizam vermek, yalnız ilim ve hikmetle olur ve irade ve ihtiyar ile yapılır. Elbette ve herhalde, bu hikmet-perverane intizam ve bu gözümüz önündeki maslahatkârane, çeşit çeşit, hadsiz intizamat-ı mahlukat, bedahet derecesinde delâlet ve şehadet eder ki bu mevcudatın hâlıkı ve müdebbiri birdir, fâildir, muhtardır. Her şey onun kudretiyle vücuda gelir, onun iradesiyle birer vaziyet-i mahsusa alır ve onun ihtiyarıyla bir suret-i muntazama giyer.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И штом светилката што гори на оваа земска гостилница е една; и неговиот висечки кандил според кој се бројат деновите – е еден; и облаците од кои се цеди благодат – се едни; неговата кујна со огниште – е една; и неговиот напиток што дава живот – е еден; и неговата заградена нива – е една...; Еден, еден, еден... Сè така до илјадници ‘еден‘; тогаш, секако дека сите овие единствени единици аксиоматски докажуваат дека и Создавачот на оваа гостилница и неговиот Сопственик е еден. Тој е извонредно гостопримлив и дарежлив кон Своите гости и ним им ги потчинува Своите најугледни чиновници претворајќи ги во нивни слуги, со цел да им обезбеди мир и удобност на Своите животворни гости.
Hem madem bu misafirhane-i dünyanın sobalı lambası birdir ve rûznameli kandili birdir ve rahmetli süngeri birdir ve ateşli aşçısı birdir ve hayatlı şurubu birdir ve himayetli tarlası birdir… Bir, bir, bir… Tâ bin bir birler kadar... Elbette bu bir birler bedahetle şehadet eder ki bu misafirhanenin sâni’i ve sahibi birdir. Hem gayet kerîm ve misafirperverdir ki bu yüksek ve büyük memurlarını, zîhayat yolcularına hizmetkâr edip istirahatlerine çalıştırıyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И Убавите Имиња како Мудриот, Милостивиот, Дизајнерот, Управителот, Животодавецот, Одгледувачот и сличните на нив, Божествените атрибути како што се мудрост, милост, грижа и сличните на нив, и господарските дела како дизајн, управување, одгледување, кои имаат и нивни одрази, засеци и траги и се манифестираат во сите делови на светот – се едно. На секое место – исто име, исто својство, исто дело, и секој од нив се испреплетува со другиот, и секој од нив е со најистакнат степен, сеопфатен, најобемен и најдоминантен. И секој од нив ги надополнува импресиите на другиот, и тие имиња и дела како да се спојуваат едни со други, па моќта станува еднаква на мудроста и милоста, мудроста станува еквивалентна на грижата и животот.
Hem madem dünyanın her tarafında tasarruf eden ve nakışları ve cilveleri görünen “Hakîm, Rahîm, Musavvir, Müdebbir, Muhyî, Mürebbi” gibi isimler ve “hikmet ve rahmet ve inayet” gibi şe’nler ve “tasvir ve tedvir ve terbiye” gibi fiiller birdirler. Her yerde aynı isim, aynı fiil birbiri içinde hem nihayet mertebede hem ihatalıdırlar. Hem birbirinin nakşını öyle tekmil ederler ki güya o isimler ve o fiiller ittihat edip kudret ayn-ı hikmet ve rahmet ve hikmet ayn-ı inayet ve hayat oluyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така на пример, кога во нешто се прикажува доминацијата на името Животодавец, истовремено доаѓа до израз доминацијата и на многу други имиња, како што се Создавачот, Дизајнерот, Благодател и други имиња, на секое место и по истиот редослед. Секако, и неизбежно е дека сето ова аксиоматски докажува дека Оној Кој се нарекува со овие општи имиња, и Кој е вршител на овие сеопфатни дела кои на секое место го покажуваат истиот модел, е Еден и Единствен! Во тоа веруваме и го признаваме!
Mesela, hayat verici ismin bir şeyde tasarrufu göründüğü anda, yaratıcı ve tasvir edici ve rızık verici gibi çok isimlerin aynı anda, her yerde, aynı sistemde tasarrufatları görünüyor. Elbette ve elbette ve bedahetle şehadet eder ki o ihatalı isimlerin müsemması ve her yerde aynı tarzda görünen şümullü fiillerin fâili birdir, tektir, vâhiddir, ehaddir. Âmennâ ve saddaknâ!
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И штом елементите, кои се материјал, супстанции и суровина на сите суштества, ја преплавуваат Земјината површина и се распространуваат по неа; и секој вид суштество што носи различни сертифицирани печати на Единството на Бога, секоја со својата уникатност, е широко распространета на Земјината површина и владее со неа, тогаш, секако јасно покажува дека тие елементи со сè што тие содржат, и тие видови со сите свои единки, се посед и креации на Единствениот. Во надлежност се на Еден таков Моќник, Кој со Својата апсолутна власт ги ангажира тие масовни и распространети како послушни слуги, и сите тие видови ги расфрла на сите страни на Земјата и ги вработува како дисциплинирана армија.
Hem madem masnuatın maddeleri ve mâyeleri olan unsurlar zemini ihata ederler. Ve mahlukattan, vahdeti gösteren çeşit çeşit sikkeleri taşıyan nevilerin her biri bir iken rûy-i zeminde intişar edip istila ederler. Elbette bedahetle ispat eder ki o unsurlar müştemilatıyla ve o neviler efradıyla bir tek zatın malıdır, mülküdür. Ve öyle bir Vâhid-i Kadîr’in masnuları ve hizmetkârlarıdır ki o koca istilacı unsurları, gayet itaatli bir hizmetçi ve o zeminin her tarafına dağılan nevileri gayet intizamlı bir nefer hükmünde istihdam eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи Рисале-и Нур веќе го имаат востановено и разјаснето и овој факт, ќе се ограничиме на горниот збирен приказ поврзан со него.
Bu hakikat dahi Risaletü’n-Nur’da ispat ve izah edildiğinden burada bu kısa işaretle iktifa ediyoruz. Bizim yolcu, bu beş hakikatten aldığı feyz-i imanî ve zevk-i tevhidî neşesiyle müşahedatını hülâsa ve hissiyatını tercüme ederek kalbine diyor:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Нашиот патник почувствува задоволство од верата откако од своето разбирање на овие пет факти стекнал радост и излив на верата во Единството, и своите впечатоци и набљудувања ги преточи во израз, во обраќање кон своето срце:
Bak kitab-ı kâinatın safha-i rengînine
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Прегледај ја живописната страница на големата книга на универзумот,
Hâme-i zerrîn-i kudret, gör ne tasvir eylemiş
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Види како златното перо на моќта отсликува чуда,
Kalmamış bir nokta-i muzlim çeşm-i dil erbabına
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Ниедна темна точка не останува за оној што гледа со срцето,
Sanki âyâtın Hudâ, nur ile tahrir eylemiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Работ Своите ајети како да ги напишал со светлината од небото.
Hem bil ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И знај дека:
Kitab-ı âlemin evrakıdır eb’ad-ı nâmahdud
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бескрајните димензии на Овие Листови се книгите на светот,
Sutûr-u hâdisat-ı dehirdir âsâr-ı nâma’dud
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Безбројни се редиците и случувањата на делата низ епохите,
Yazılmış destgâh-ı levh-i mahfuz-u hakikatte
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
На Плочата е напишана познатата вистина,
Mücessem lafz-ı manidardır, âlemde her mevcud.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Секое суштество во светот е инкарнација на зборот и мудроста.
Hem dinle:
 
</div>
Слушни го и ова:


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
چُو لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ بَرَابَر۟ مٖيزَنَن۟د۟ هَر۟ شَى۟
چُو لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ بَرَابَر۟ مٖيزَنَن۟د۟ هَر۟ شَى۟
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
دَمَادَم۟ جُويَدَن۟د۟ يَا حَق۟ سَرَاسَر۟ گُويَدَن۟د۟ يَا حَى۟
دَمَادَم۟ جُويَدَن۟د۟ يَا حَق۟ سَرَاسَر۟ گُويَدَن۟د۟ يَا حَى۟
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
نَعَم۟ وَ فٖى كُلِّ شَى۟ءٍ لَهُ اٰيَةٌ تَدُلُّ عَلٰى اَنَّهُ وَاحِدٌ
نَعَم۟ وَ فٖى كُلِّ شَى۟ءٍ لَهُ اٰيَةٌ تَدُلُّ عَلٰى اَنَّهُ وَاحِدٌ
diyerek, kalbiyle beraber nefsi dahi tasdik ederek “Evet, evet” dediler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, срцето на патникот ја потврди вистинитоста на неговата душа, па и обете рекоа: „Да, да“.
İşte dünya misafiri ve kâinat seyyahının ikinci menzilde müşahede ettiği beş hakikat-i tevhidiyeye kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın ikinci babında ikinci menzile ait''' böyle denilmiş:
 
</div>
Така, во втората позиција, во Вториот дел од Првото ниво се наоѓа кратка назнака за набљудувањето на космичкиот патник и земскиот гостин, од пет факти за Единството на Бога, како што следува:


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَتِهٖ فٖى وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ال۟كِب۟رِيَاءِ وَ ال۟عَظَمَةِ فِى ال۟كَمَالِ وَ ال۟اِحَاطَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ظُهُورِ ال۟اَف۟عَالِ بِال۟اِط۟لَاقِ وَ عَدَمُ النِّهَايَةِ لَا تُقَيِّدُهَا اِلَّا ال۟اِرَادَةُ وَ ال۟حِك۟مَةُ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ اٖيجَادِ ال۟مَو۟جُودَاتِ بِال۟كَث۟رَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فِى السُّر۟عَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ وَ خَل۟قُ ال۟مَخ۟لُوقَاتِ بِالسُّهُولَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فِى ال۟اِت۟قَانِ ال۟مُط۟لَقِ وَ اِب۟دَاعُ ال۟مَص۟نُوعَاتِ بِال۟مَب۟ذُولِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فٖى غَايَةِ حُس۟نِ الصَّن۟عَةِ وَ غُلُوِّ ال۟قِي۟مَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ وُجُودِ ال۟مَو۟جُودَاتِ عَلٰى وَج۟هِ ال۟كُلِّ وَ ال۟كُلِّيَّةِ وَ ال۟مَعِيَّةِ وَ ال۟جَامِعِيَّةِ وَ التَّدَاخُلِ وَ ال۟مُنَاسَبَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ال۟اِن۟تِظَامَاتِ ال۟عَامَّةِ ال۟مُنَافِيَةِ لِلشِّر۟كَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ وَح۟دَةِ مَدَارَاتِ تَدَابٖيرِ ال۟كَائِنَاتِ الدَّالَّةِ عَلٰى وَح۟دَةِ صَانِعِهَا بِال۟بَدَاهَةِ وَ كَذَا وَح۟دَةُ ال۟اَس۟مَاءِ وَ ال۟اَف۟عَالِ ال۟مُتَصَرِّفَةِ ال۟مُحٖيطَةِ . وَ كَذَا وَح۟دَةُ ال۟عَنَاصِرِ وَ ال۟اَن۟وَاعِ ال۟مُن۟تَشِرَةِ ال۟مُس۟تَو۟لِيَةِ عَلٰى وَج۟هِ ال۟اَر۟ضِ
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَتِهٖ فٖى وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ال۟كِب۟رِيَاءِ وَ ال۟عَظَمَةِ فِى ال۟كَمَالِ وَ ال۟اِحَاطَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ظُهُورِ ال۟اَف۟عَالِ بِال۟اِط۟لَاقِ وَ عَدَمُ النِّهَايَةِ لَا تُقَيِّدُهَا اِلَّا ال۟اِرَادَةُ وَ ال۟حِك۟مَةُ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ اٖيجَادِ ال۟مَو۟جُودَاتِ بِال۟كَث۟رَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فِى السُّر۟عَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ وَ خَل۟قُ ال۟مَخ۟لُوقَاتِ بِالسُّهُولَةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فِى ال۟اِت۟قَانِ ال۟مُط۟لَقِ وَ اِب۟دَاعُ ال۟مَص۟نُوعَاتِ بِال۟مَب۟ذُولِيَّةِ ال۟مُط۟لَقَةِ فٖى غَايَةِ حُس۟نِ الصَّن۟عَةِ وَ غُلُوِّ ال۟قِي۟مَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ وُجُودِ ال۟مَو۟جُودَاتِ عَلٰى وَج۟هِ ال۟كُلِّ وَ ال۟كُلِّيَّةِ وَ ال۟مَعِيَّةِ وَ ال۟جَامِعِيَّةِ وَ التَّدَاخُلِ وَ ال۟مُنَاسَبَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ حَقٖيقَةِ ال۟اِن۟تِظَامَاتِ ال۟عَامَّةِ ال۟مُنَافِيَةِ لِلشِّر۟كَةِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ وَح۟دَةِ مَدَارَاتِ تَدَابٖيرِ ال۟كَائِنَاتِ الدَّالَّةِ عَلٰى وَح۟دَةِ صَانِعِهَا بِال۟بَدَاهَةِ وَ كَذَا وَح۟دَةُ ال۟اَس۟مَاءِ وَ ال۟اَف۟عَالِ ال۟مُتَصَرِّفَةِ ال۟مُحٖيطَةِ . وَ كَذَا وَح۟دَةُ ال۟عَنَاصِرِ وَ ال۟اَن۟وَاعِ ال۟مُن۟تَشِرَةِ ال۟مُس۟تَو۟لِيَةِ عَلٰى وَج۟هِ ال۟اَر۟ضِ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И додека тој земски патник шетал низ епохите на времето, наидува на медресата на реформаторот на вториот милениум, Имамот Раббани Ахмеди Фаруки, влегува во неа и го сослушува. Имамот во текот на својот говор рекол:
Sonra o seyyah-ı âlem asırlarda gezerken müceddid-i elf-i sânî, İmam-ı Rabbanî Ahmed-i Farukî’nin medresesine rast geldi, girdi; onu dinledi. O İmam, ders verirken diyordu:
 
</div>
„Најважниот резултат што го достигнуваат суфиските духовни водачи е откривање и јасно укажување на фактите на верата. А јаснотата и откривањето на едното и единствено прашање, надминува илјада натприродни почести.“
 
Понатаму го рече и ова:
 
„Некои великани во минатото рекле: ‘Ќе се појави еден верник и познавач на верските науки, и со рационални докази и јасни потврди ќе ги утврди сите верски и исламски факти’. Посакав: Дај Боже јас да сум таа личност, па дури, можеби и сум јас!“ (<ref>Времето покажало дека тоа лице не е човек, туку тоа се Рисале-и Нур. Постои можност дека луѓето од откровенијата во своите откровенија ги виделе Рисале-и Нур во форма на нивниот скромен и небитен интерпретатор и доставител, па рекле: „некој човек“.</ref>) Имено, верата и потврдата на Единството на Бога е основа, срж, светлина и живот на сите човечки совршенства, а начело:
 
تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَي۟رٌ مِن۟ عِبَادَةِ سَنَةٍ
 
Размислувањата дека еден часовник е повреден од молитвите за една година, се однесуваат на размислувањата во врска со верата, и тивката форма на зикир во духовниот водач Накши и неговата важност, се еден од видовите на ова возвишено размислување.


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Нашиот патник со големо внимание ислуша сè во целост. Потоа се сврте и ѝ се обрати на својата душа: „Како што рече овој храбар Имам, зголемувањето на верата, па макар и за еден атом, е поскапоцено од стекнување тони марифети и напредок, и стопати послатко и повкусно од придобивките на мистичниот занес и состојбата на свеста. И штом акумулираните забелешки и недоумици кон верата и Куранот, кои европските филозофи ги предизвикуваат пред повеќе од илјада години, веќе нашле пристап до срцата на верниците, и ги напаѓаат носителите на верата и се обидуваат да ги разнишаат столбовите на верата, кои се клуч и фокусна точка, основа на траен просперитет, вечен живот и вечен рај, мораме, пред сè, да ја зајакнеме моќта на нашата вера, и да ја пренасочиме од позиција на пасивно следбеништво во состојба на цврсто уверение.
“Bütün tarîkatların en mühim neticesi, hakaik-i imaniyenin inkişafıdır.” ve “Bir tek mesele-i imaniyenin vuzuh ile inkişafı, bin keramata ve ezvaka müreccahtır.” Hem diyordu:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Па, ако е така, ајде напред! Да напредуваме со овие дваесет и девет степени на верата на кои сме наишле досега, од кои секој е стабилен како горда планина, и нивниот број да го заокружиме на триесет и три благословени зикири во бројчени (теспих) молитви. Да тропнеме на вратата на господарската управа и издржување во светот на живите суштества, од кои навираат поуки и предупредувања, и да ги отвориме со клучот Бисмиллахи-р-Рахмани-р-Рахим, за да можеме да ја разгледаме и третата станица и да видиме што има во неа.“
Eski zamanda, büyük zatlar demişler ki: “Mütekellimînden ve ilm-i kelâm ulemasından birisi gelecek, bütün hakaik-i imaniye ve İslâmiyeyi delail-i akliye ile kemal-i vuzuh ile ispat edecek.” Ben istiyorum ki ben o olsam belki '''(Hâşiye<ref>'''Hâşiye:''' Zaman ispat etti ki o adam, adam değil, Risale-i Nur’dur. Belki ehl-i keşif, Risale-i Nur’u ehemmiyetsiz olan tercümanı ve nâşiri suretinde –keşiflerinde– müşahede etmişler “bir adam” demişler. </ref>)''' o adamım, diye iman ve tevhid bütün kemalât-ı insaniyenin esası, mâyesi, nuru, hayatı olduğunu ve
تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَي۟رٌ مِن۟ عِبَادَةِ سَنَةٍ düsturu, tefekkürat-ı imaniyeye ait bulunması ve Nakşî tarîkatında hafî zikrin ehemmiyeti ise bu çok kıymettar tefekkürün bir nevi olmasıdır, diye talim ederdi.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
На вратата на третата станица, која е саем на чудата и собиралиште на убавините, тропна со сета почит, учтивост и финост, ја отвори со клучот Бисмиллахилфеттах и третата станица се покажа пред него. Влезе и виде дека тука има четири големи и сестрани факти кои ја осветлуваат таа станица, и светло како сонце го разоткриваат и го изнесуваат на виделина Единството на Бога.
Seyyah tamamıyla işitti. Döndü, nefsine dedi ki: Madem bu kahraman imam böyle diyor ve madem bir zerre kuvvet-i imaniyenin ziyadeleşmesi, bir batman marifet ve kemalâttan daha kıymetlidir ve yüz ezvakın balından daha tatlıdır. Ve madem bin seneden beri iman ve Kur’an aleyhinde teraküm eden Avrupa feylesoflarının itirazları ve şüpheleri yol bulup ehl-i imana hücum ediyor. Ve bir saadet-i ebediyenin ve bir hayat-ı bâkiyenin ve bir cennet-i daimenin anahtarı, medarı, esası olan erkân-ı imaniyeyi sarsmak istiyorlar. Elbette her şeyden evvel imanımızı taklitten tahkike çevirip kuvvetlendirmeliyiz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Прв факт: Фактот за распределбата.'''
Öyle ise haydi ileri! Gel, bulduğumuz birer dağ kuvvetindeki bu yirmi dokuz mertebe-i imaniyeyi namazın mübarek tesbihatının mübarek adedi olan otuz üç mertebesine iblağ etmek fikriyle, bu ibretgâhın bir üçüncü menzilini daha görmek için Bismillahirrahmanirrahîm’in anahtarı ile zîhayat âlemindeki idare ve iaşe-i rabbaniyenin kapısını çalmalıyız ve açmalıyız, diyerek mahşer-i acayip ve mecma-ı garaib olan bu üçüncü menzilin kapısını istirhamla çaldı, Bismillahilfettah ile açtı. Üçüncü menzil göründü. Girdi, gördü ki '''dört hakikat-i muazzama ve muhita''' o menzili ışıklandırıyorlar ve güneş gibi tevhidi gösteriyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Се однесува на отворањето на безброј разновидни, различни и правилни форми, која е манифестација на името Растворител, од многу едноставни материјали, и нивниот заеднички развој во сите делови на светот, а истовремено и во еден чин.
'''BİRİNCİ HAKİKAT: “Fettahiyet” hakikatidir.'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, како што Создавачката моќ на цветот на вселената била поделена како пупките од цвеќињата, безбројните разновидни битија, и секое што е во својство на името Растворител, распределила соодветен и доследен лик и посебна индивидуалност со која се издвојува; така и, на уште почудесен начин, распределила, секое одделно примерен на него, со многу вештина и мудрост, украсен и препознатлив облик на секое живо суштество од редот на четиристотини илјади видови живи суштества на Земјината површина.
Yani Fettah isminin tecellisiyle basit bir maddeden ayrı ayrı, çeşit çeşit, hadsiz, muntazam suretlerin, beraber, her tarafta, bir anda, bir fiil ile açılmasıdır. Evet, nasıl ki umum kâinatın bağistanında ayrı ayrı hadsiz mevcudatı; çiçekler misillü, Fettah ismiyle her birisine münasip bir tarz-ı muntazam ve bir şahsiyet-i mümtaze kudret-i Fâtıra açmış, vermiş. Aynen öyle de fakat daha mu’cizatlı olarak; zemin bahçesinde dört yüz bin enva-ı zîhayata dahi her birisine gayet sanatlı ve hikmetli bir suret-i mevzune ve müzeyyene ve mümtaze vermiş.
 
</div>
Според значењето на овие ајети од Куранот:


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
يَخ۟لُقُكُم۟ فٖى بُطُونِ اُمَّهَاتِكُم۟ خَل۟قًا مِن۟ بَع۟دِ خَل۟قٍ فٖى ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُم۟ لَهُ ال۟مُل۟كُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ فَاَنّٰى تُص۟رَفُونَ ۝اِ نَّ اللّٰهَ لَا يَخ۟فٰى عَلَي۟هِ شَى۟ءٌ فِى ال۟اَر۟ضِ وَلَا فِى السَّمَٓاءِ ۝ هُوَ الَّذٖى يُصَوِّرُكُم۟ فِى ال۟اَر۟حَامِ كَي۟فَ يَشَٓاءُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ
يَخ۟لُقُكُم۟ فٖى بُطُونِ اُمَّهَاتِكُم۟ خَل۟قًا مِن۟ بَع۟دِ خَل۟قٍ فٖى ظُلُمَاتٍ ثَلَاثٍ ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُم۟ لَهُ ال۟مُل۟كُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ فَاَنّٰى تُص۟رَفُونَ ۝اِ نَّ اللّٰهَ لَا يَخ۟فٰى عَلَي۟هِ شَى۟ءٌ فِى ال۟اَر۟ضِ وَلَا فِى السَّمَٓاءِ ۝ هُوَ الَّذٖى يُصَوِّرُكُم۟ فِى ال۟اَر۟حَامِ كَي۟فَ يَشَٓاءُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Ова распределување на ликовите е најсилниот доказ за Единството на Бога и најисклучителното натприродно дело на Божествената моќ.
âyetlerin ifadesiyle tevhidin en kuvvetli delili ve kudretin en hayretli mu’cizesi, suretleri açmasıdır. Bu hikmete binaen, feth-i suver hakikati tekrar ile –birkaç suretlerde– Risaletü’n-Nur’da ve bilhassa bu risalenin İkinci Makamı’nın Birinci Bab’ında altıncı ve yedinci mertebelerinde ispat ve beyan edilmesinden onlara havale edip burada bu kadar deriz ki:
 
</div>
Врз основа на оваа мудрост и имајќи ја предвид широчината со која Рисале-и Нур го разоткриле фактот за поделбата на различните форми на повторување и на многу начини, а особено во Шестиот и Седмиот степен од Првиот дел на Вториот степен од ова послание, оваа разработка им ја препуштаме ним. Овде ќе се задоволиме со следново:
 
Резултатите и сведоштвата на научните дисциплини од областа на ботаниката и биологијата, и нивното континуирано проучување и прецизно истражување покажуваат дека ова распределување на формите содржи сеопфатност, сложеност и вештина, што овој комплексен и обемен чин го прави неизводлив за кој било друг освен за Единствениот и Еден Апсолутен Моќник, Кој го гледа секое нешто, и Кој го произведува. Бидејќи, ова дело за развој на формите бара поседување екстремна мудрост, врвна прецизност и совршена сеопфатност во рамките на апсолутната моќ Која доминира насекаде и во секое време. Моќта, пак, како оваа, не ја поседува никој освен Едниот и Единствен, Чијашто власт е над Земјата и небото.
 
Да, и како што е наведено во ајетот на Светиот Куран, создавањето на човекот во три темнини во утробите на сите мајки, секој одделно, со различен изглед и со одмереност и украсеност, правилност и посебност, а со тоа и без забуни и пречки, и без грешки и недостатоци, од проста материја, разделување и создавање – е непобитен доказ за Единството на Бога. И универзалноста на овој факт, развојот на формите, и неговата сеопфатност на истата моќ, истата мудрост и истата вештина, на сите луѓе, сите животни и сите растенија, на целата Земјина површина е ненадминлив доказот за Единството на Бога. Бидејќи сеопфатноста на сè, сама по себе, е една единственост, која не остава простор за политеизмот.
 
И како што деветнаесетте факти од Првиот дел на ова послание, кои сведочат за потребата од постоење, со самото свое постоење сведочат за постоењето на Создателот, Славен е Тој, тие исто така сведочат за сеопфатноста и Божјото Единство и Единственост.
 
А, следното нешто што нашиот патник го видел во третата станица е:
 
'''Втор факт: Фактот за благодатот.'''


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, пред нашите очи е евидентно дека постои некој кој оваа земја ни ја направил како една прекрасна гостилница, и го затрупал со илјадници дарови на благодатот, и со тој благодат ни ја протега софрата, на која нанижал и ставил стотици илјади различни вкусни јадења; а утробата ни земска, со Својата мудрост и милост, ја направил како огромно и богато складиште за илјадници скапоцени богатства.
Fenn-i nebatat ve fenn-i hayvanatın şehadetiyle ve tetkikat-ı amîkasıyla, bu feth-i suverde öyle bir ihata ve şümul ve sanat var ki bir tek Vâhid-i Ehad’den ve her şeyde her şeyi görebilecek ve yapabilecek bir Kadîr-i Mutlak’tan başka hiçbir şey bu cem’iyetli ve ihatalı fiile sahip olamaz. Çünkü bu feth-i suver fiili ise her yerde ve her anda bulunan nihayetsiz bir kudretin içinde nihayet derecede bir hikmet, bir dikkat, bir ihata ister. Ve böyle bir kudret ise ancak bütün kâinatı idare eden bir tek zatta bulunabilir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тој нас нè храни со голем благодат од Земјата во текот на нејзиниот годишен циклус, секоја година од невидливиот свет, како да е трговски брод или товарен воз, става и ни испраќа стотици најизбрани и најдобри видови стоки потребни за човечкиот живот. И секоја нејзина пролет, која е како преполн вагон што ги превезува нашите материјали и облека, внимателно ни ги доставува и испорачува. А, за да ја почувствувате потребата од сите тие дарови и благодати, ни подарил и стотици, па и илјадници апетити, потреби, желби, чувства и сетила.
Evet mesela, mezkûr âyetlerin ferman ettikleri gibi; üç karanlık içinde bütün validelerin erhamında insanların suretlerini ayrı ayrı, mizanlı, imtiyazlı, ziynetli ve intizamlı olarak hem şaşırmadan, yanlış etmeden, karıştırmadan basit bir maddeden açmak ve yaratmak olan fettahiyet ve umum rûy-i zeminde aynı kudret, aynı hikmet, aynı sanatla umum insanları ve hayvanları ve nebatları ihata eden bu feth-i suver hakikati; vahdaniyetin en kuvvetli bir bürhanıdır. Çünkü ihata etmek bir vahdettir, şirke yer bırakmaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, во Четвртиот Одблесок, кој го разработува ајетот во Куранот „Нам Аллах ни е доволен и прекрасен старешина“, појаснето и потврдено е како Тој, Славен е Тој, нам ни подарил желудник за да можеме да вкусиме безброј јадења и да им се насладиме.
Ve Birinci Bab’da vücub-u vücuda şehadet eden on dokuz hakikat nasıl ki vücudlarıyla Hâlık’ın vücuduna delâlet ederler, öyle de ihatalarıyla da vahdete şehadet ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И ни го подарил овој живот за да можеме со неговите сетила да ги користиме неизмерните благодати распространети низ целиот овој огромен појавен свет, кој е како широка софра на благодатот.
Bizim yolcunun üçüncü menzilde gördüğü
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И нè почестил со оваа човечка природа за да можеме со нејзините бројни средства, како што се разумот и срцето, да ги вкусиме безбројните подароци на материјалниот и на духовниот свет, што ние и ги вкусуваме.
'''İKİNCİ HAKİKAT: “Rahmaniyet” hakikatidir.'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И нè поучил со исламот, па примаме светлина од бескрајното богатство на невидливиот и на појавниот свет.
Yani gözümüzle görüyoruz, birisi var ki bize zemin yüzünü rahmetin binlerle hediyeleri ile doldurmuş, bir ziyafetgâh yapmış ve rahmaniyetin yüz binlerle ayrı ayrı lezzetli taamları içinde dizilmiş bir sofra etmiş ve zemin içini rahîmiyet ve hakîmiyetin binlerle kıymettar ihsanlarını câmi’ bir mahzen yapmış.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И нè упатил во верата за да можеме да имаме полза од неа и да се просветлиме од неа со неодредени количини светлина и подароци на овој и на оној свет.
Ve zemini devr-i senevîsinde bir ticaret gemisi hükmünde her sene âlem-i gaybdan levazımat-ı insaniye ve hayatiyenin yüz bin çeşitlerinden en güzellerini içine alarak yüklenmiş bir nevi sefine veya şimendifer gibi ve her baharı ise erzak ve elbisemizi taşıyan bir vagon hükmünde olarak bizlere gönderir. Bizi gayet rahîmane beslettirir. Ve bütün o hediyelerden, o nimetlerden istifade etmemiz için bize de yüzlerle ve binlerle iştihalar, ihtiyaçlar, duygular, hissiyatlar, hisler vermiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И овој универзум како да е еден живописен и издигнат замок, украсен од непрегледната милост на безбројните исклучителни дела и експонати. И сите клучеви од безбројната ризница и непрегледните соби на тој замок се предадени во рацете на човекот, а во неговиот лик се чуваат сите потреби и чувства, потребни за добивање целосна полза од сè што е во тој замок.
Evet, Âyet-i Hasbiye’ye dair olan Dördüncü Şuâ’da izah ve ispat edildiği gibi bize öyle bir mide vermiş ki hadsiz taamlardan lezzet alır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, благодатот, кој воедно ги опфаќа и овој и оној свет, и секое нешто, секако дека тој благодат е еден од одразите на Единството во таа Единственост.
Ve öyle bir hayat ihsan etmiş ki duyguları ile –bir sofra-i nimet gibi– koca cismanî âlemde hadsiz nimetlerinden istifade eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И токму како што опфаќањето на сончевата светлина и нејзиното допирање до сè што ѝ е изложено, е еден пример за „единство“, така и впивањето на сончевата светлина, топлина и нејзините седум бои и нивните рефракции во сите проѕирни и блескави работи, во согласност со нивната приемчивост, е пример за „единственоста“ на Сонцето. Со тоа, оној што ја гледа сончевата светлина што го осветлува светот, заклучува дека Сонцето на земјата е едно; а набљудувајќи ја рефлексијата на топлата сончева светлина во секоја блескава работа, па дури и во капките, може да се каже дека Сонцето е единствено, односно дека тоа со своите својства е во сè, и се одразува во огледалото на сите срца.
Ve öyle bir insaniyet bize lütfetmiş ki akıl ve kalp gibi çok âletleri ile hem maddî hem manevî âlemin nihayetsiz hediyelerinden zevk alır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, како светлината, универзалната сеопфатност на секој благодат на Величествениот Милосник, ја нагласува Единственоста на тој Милосник и отсуството на постоење на Негов партнер од која било точка на гледање. И присуството на рефлектираната светлина на поголемиот број од Имињата на тој Милосник, и своевидно манифестирање на Неговото неприкосновено Битие, кои се под мантијата на таа широка и сеопфатна милост – значи, нивното присуство во сè, особено во живите суштества, а посебно во човекот, вклучувајќи ја и распределбата на сестраниот живот на секој поединец, што со тоа му овозможува да се сврти кон целата вселена и да заснова врски и конекции со него, ја потврдува Единственоста на тој Милосник, Неговото присуство во сè, и дека тој е Тој, Кој прави сè со што било.
Ve öyle bir İslâmiyet bize bildirmiş ki âlem-i gayb ve âlem-i şehadetin nihayetsiz hazinelerinden nur alır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, како што тој Благодат на единственоста и сеопфатноста на таа милост, во целиот универзум и на Земјината површина ја извршува големината на Својата величественост, така и манифестирањето на Својата единственост во секое живо суштество, а посебно во човекот, додавајќи примери за сите благодати на поединецот, како и пренесувањето на екстремитетите и органите на тие живи суштества и нивната организација, не прекршувајќи го тој интегритет на универзумот, од одредено гледиште, го прави негов дом и засолниште, Тој открива сочувство својствено за таа Своја убавина и дава претстава за концентрацијата на сите Свои видови добродетелства во човекот.
Ve öyle bir iman hidayet etmiş ki dünya ve âhiret âlemlerinin hasra gelmez envarından ve hediyelerinden tenevvür edip müstefid eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што, на пример, во секое семе од дињата е собрана и концентрирана истата таа диња, Создателот на тоа семе секако дека е Тој Кој ја создал и дињата. Тогаш, Тој по посебни научни стандарди и закони карактеристични за оваа мудрост, таа семка ја изведува од дињата, ја собира и ја оформува. Не постои апсолутно ништо што е моќно за да ја произведе таа семка, освен Единствениот Изумител на таа диња. Всушност, и помислата дека некој друг може да ја произведе, е апсурдна.
Güya rahmet tarafından bu kâinat hadsiz antika ve acib ve kıymetli şeylerle tezyin edilmiş bir saraydır. Ve bütün o saraydaki hadsiz sandıkları ve menzilleri açacak anahtarlar insanın ellerine verilmiş ve bütün onlardan istifade ettirecek olan ihtiyaçlar, hissiyatlar insanın fıtratına verilmiş.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така и универзумот, со манифестација на Божјата милостина, како едно дрво или градина, а земјата како плод или диња; додека, пак, живите суштества и човекот се како семиња. Затоа, неизбежно е Создателот и Господарот на најситните живи суштества да биде Оној Кој е Творец на целата Земја и целиот универзум.
İşte böyle dünyayı ve âhireti ve her şeyi kaplamış bir rahmet, elbette o rahmet, vâhidiyet içinde bir ehadiyetin cilvesidir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Накратко:''' ефикасноста и развојот на сите кохерентни форми на сите суштества од проста материја, со фактот на Божјата распределба која е сеопфатна, аксиоматски го потврдува Единството. Исто така, и одгледувањето на сите живи суштества, кои дошле да постојат и влегле во световниот живот, а особено новодојденците, со фактот за Божјата милостина која опфаќа сè, со совршена регуларност и испорака, и обезбедување на нивните основни потреби за живот, без пропуштање на кој било, и сеприсутност на тој ист благодат и нејзиното достигнување до секој поединец, на секое место и во секој момент, аксиоматски го открива единството, а истовремено го покажува и Единството во таа Единственост.
Yani nasıl ki güneşin ziyası, mukabilindeki umum eşyayı ihata etmesi ile vâhidiyete bir misal olduğu gibi parlak ve şeffaf her bir şey dahi kabiliyetine göre güneşin hem ziyasını hem hararetini hem ziyasındaki yedi rengini hem aks-i misalini almakla ehadiyete bir misal olduğundan elbette o ihatalı ziyayı gören adam, arzın güneşi vâhiddir, bir tektir diye hükmeder. Ve her parlak şeyde hattâ katrelerde güneşin ışıklı, hararetli aksini müşahede eden o adam, güneşin ehadiyetini, yani bizzat güneşi sıfatlarıyla her şeyin yanındadır ve her şeyin âyine-i kalbindedir diye, bilir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи Рисале-и Нур се една манифестација на двете Убави Имиња – Мудриот и Милосрдниот, и бидејќи образложението на рафинираното значење на фактот за благодатот и неговите манифестации, со нивна потврда, се појавува на повеќе места во Рисале-и Нур, ние овде скративме и укажавме на нив со оваа капка од тоа морско пространство.
Aynen öyle de Rahman-ı Zülcemal’in geniş rahmeti dahi ziya gibi umum eşyayı ihatası, o Rahman’ın vâhidiyetini ve hiçbir cihette şeriki bulunmadığını gösterdiği gibi her şeyde hususan her bir zîhayatta ve bilhassa insanda o cem’iyetli rahmetin perdesi altında o Rahman’ın ekser isimlerinin ışıkları ve bir nevi cilve-i zatiyesi bulunarak her ferde, bütün kâinata baktıracak ve münasebettarlık verecek bir cemiyet-i hayatiye vermesi dahi o Rahman’ın ehadiyetini ve her şeyin yanında hazır ve her şeyin her şeyini yapan o olduğunu ispat eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, нашиот патник на третата станица го виде и следното:
Evet nasıl ki o Rahman, o rahmetin vâhidiyetiyle ve ihatasıyla, kâinatın mecmuunda ve zeminin yüzünde celalinin haşmetini gösteriyor. Öyle de ehadiyetin cilvesiyle her bir zîhayatta, hususan insanda bütün nimetlerin numunelerini o fertte toplayıp o zîhayatın âlât ve cihazatına geçirip, tanzim ederek mecmu-u kâinatı parçalanmadan o tek ferde, bir cihette aynı hanesi gibi verdirmesiyle dahi cemalinin hususi şefkatini ilan eder ve insanda enva-ı ihsanatının temerküzünü bildirir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Трет факт: Факт за распоредување и управување.'''
Hem nasıl ki bir kavunun mesela her bir çekirdeğinde, o kavun temerküz ediyor. Ve o çekirdeği yapan zat elbette odur ki o kavunu yapar, sonra ilminin hususi mizanıyla ve hikmetinin ona mahsus kanunuyla o çekirdeği ondan sağar, toplar, tecessüm ettirir. Ve o tek kavunun tek ve vâhid ustasından başka hiçbir şey, o çekirdeği yapamaz ve yapması muhaldir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Се однесува на управување на небесните тела, кои имаат екстремна брзина и маса; и на управување на елементите, кои имаат тенденција на околно распространување и интерференција; и на управување на Земните суштества, кои во целост се зависни и неодржливи; на управување, кое се одликува со совршена уредност и рамнотежа, и правење помошници на едните со другите; на управување и контрола на сите нивни односи обезбедувајќи им усогласеност, систематичност и потребни услови, како и за изработка на овој огромен универзум како една совршена земја, величествена метропола и украсена палата.
Aynen öyle de rahmaniyetin tecellisiyle kâinat bir ağaç, bir bostan ve zemin bir meyve, bir kavun ve zîhayat ve insan bir çekirdek hükmünde olduğundan elbette en küçük bir zîhayatın Hâlık’ı ve Rabb’i, bütün zeminin ve kâinatın Hâlık’ı olmak lâzım gelir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Овде ќе земеме само една форма што подразбира спроведување на оваа управа и нејзино кружење само на еден лист и една страница од површината на земјата во пролетта, изоставувајќи ги сите надмоќни и огромни сфери од кои се цеди големината и благодатот, а имајќи предвид дека тие се разјаснети и потврдени во значајните посланија на Рисале-и Нур, како што е Десеттото Слово. Нејзината кратка форма ќе ја прикажеме низ еден пример, како што следува:
'''Elhasıl:''' Nasıl ki ihatalı olan fettahiyet hakikatiyle bütün mevcudatın muntazam suretlerini basit maddeden yapmak ve açmak, vahdeti bedahetle ispat eder. Öyle de her şeyi ihata eden rahmaniyet hakikati dahi vücuda gelen ve dünya hayatına giren bütün zîhayatları ve bilhassa yeni gelenleri kemal-i intizamla beslemesi ve levazımatını yetiştirmesi ve hiçbirini unutmaması ve aynı rahmet, her yerde, her anda ve her ferde yetişmesiyle bedahetle hem vahdeti hem vahdet içinde ehadiyeti gösterir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да претпоставиме дека една познат човек, војсководец кој го освоил светот, успеал да мобилизира армија составена од четиристотини илјади различни народи и групи, и на секој војник од секоја нација и група му обезбедил сосема различна и посебна униформа, оружје, храна, упатства, слободно време, редарство, и сите нив ги обезбедил со различна опрема, без ниеден недостаток, пропуст или грешка, и сето тоа го им го донел навремено, без доцнење и забуни, со целосна хармонија и на совршен начин, секако дека тогаш оваа управа, која достигнува краен опсег на ширината, сложеноста, прецизноста, рамнотежата, изобилството и правдата не произлегуваат од друго место, туку од натприродната сила на тој чудесен командант, и ниеден друг причински фактор не може да вмеша прсти, бидејќи, кога би можел, би ја нарушил рамнотежата и би настанала збрка.
Risale-i Nur, ism-i Hakîm ve ism-i Rahîm’in mazharı olduğundan Risale-i Nur’un birçok yerlerinde, hakikat-i rahmetin nükteleri ve cilveleri izah ve ispat edildiğinden, burada bu katre ile o bahre işaret edip o pek uzun kıssayı kısa kesiyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Исто така, ние со свои очи можеме да видиме дека една невидлива рака во секоја пролет подигнува и заповедува прекрасна армија составена од четиристотини илјади различни видови живи суштества, за потоа во есенската доба, која е модел за крајот на светот, да испрати триста илјади од вкупно четиристотини илјади различни видови, на заминување од нивните должности, во форма на истребување и под називот смрт. А, во пролетта, која е пример за задгробното воскресение и собир, подигнува триста илјади примероци на големо воскресение во временско растојание од неколку седмици, во совршен ред и поредок. Дури нам во само едно дрво на увид ни става четири минијатурни видови воскресение, односно оживување на самото стебло, неговите листови, неговите цветови и неговите плодови, исто како и во претходната пролет, така нам ни го прикажува и Своето Единство, Единственост и Исклучителност, и Својата апсолутна Моќ, простран Благодат, во склоп на совршено Господарување, Владеење и Мудрост. Според тоа, Тој, со перото на Својата определба ја испишува уредбата на Единството на лицето на Земјата, на страниците на секоја пролет, со тоа што на секој вид и секоја заедница на таа армија на Сеславниот, чиј број достигнува четиристотини илјади видови, им доделува сè што им е потребно: од различна храна, разновидно лично оружје, соодветни и препознатливи униформи, и соодветни и нееднакви инструкции, разни празници, до сета останата опрема и материјали што им одговараат. Тој, Славен е Тој, сето тоа им го доделува со совршена регуларност и рамнотежа, без најмали пропусти или грешки, без забуни или заборавеност, и им обезбедува во утврдено и определено време, од неочекувани извори.
Seyyahımızın üçüncü menzilde müşahede ettiği
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Нашиот патник, прегледувајќи само една страница од оваа уредба, во само една пролет, ѝ рече на својата душа (нефс):
'''ÜÇÜNCÜ HAKİKAT: “Müdebbiriyet ve idare” hakikatidir.'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
„Оној Кој поставува илјадници видови воскресенија секоја пролет, што ја пречекорува Својата чудесност, дури и со Големото воскресение, е истиот Оној Кој на сите пророци им дал ветувања и завети дека ќе го поминат воскресението и Судниот ден поради наградување и казнување, а тоа, во однос на Неговата моќ, е незнајна во однос на пролетта; и тоа го загарантирал со илјадници знаци во однос на воскресението во Светиот Куран, кој изразито во илјадници свои ајети ги потврдува Неговите, Славен е Тој, ветувања и предупредувања. Така, не постои сомнеж дека „казната од пеколот е вистинската правда за оној што ќе стори грешка во однос на негирањето на воскресението“, а со тоа да ги негира и бројните ветувања и моќта на Несовладливиот и Величествен Моќник.“
Yani, gayet dehşetli ve süratli ecram-ı semaviyeyi ve gayet istilacı ve karıştırıcı unsurları ve gayet ihtiyaçlı, zafiyetli mahlukat-ı arziyeyi kemal-i intizam ve muvazene ile idare etmek, birbirlerine muavenettar yapmak ve imtizaçkârane idare etmek ve tedbirlerini görmek ve bu koca âlemi bir mükemmel memleket, bir muhteşem şehir, bir müzeyyen saray gibi yapmak hakikatidir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така расудувал нашиот патник. И неговата душа (нефс) се помири со тоа и рече: „Веруваме во тоа!“
İşte bu cebbarane ve rahmanane idarenin büyük dairelerini bırakıp yalnız baharda zemin yüzünde cereyan eden o idarenin bir tek sahife ve safhasını Risaletü’n-Nur, Onuncu Söz gibi mühim risalelerinde izah ve ispat etmesine binaen, kısa bir suretini bir temsil ile göstereceğiz. Şöyle ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И овој земски патник на третата станица го виде и ова што следува.
Mesela ve faraza, hârika ve cihangir bir zat, dört yüz bin ayrı ayrı milletlerden, taifelerden bir ordu teşkil etse her milletin ve her taifenin neferlerine ait elbiselerini hem silahlarını hem yemeklerini hem talimat hem terhisatlarını hem hidematlarını, birbirinden ayrı ayrı hem çeşit çeşit olarak bütün o muhtelif cihazatı noksansız, kusursuz, yanlışsız, hatasız, vakti vaktine, gecikmeden, karıştırmadan kemal-i intizamla ve gayet mükemmel bir tarzda o mu’cizatlı kumandan verse; elbette o gayet geniş ve karışık ve ince ve muvazeneli ve kesretli ve adaletli idareye, o hârika kumandanın fevkalâde kudretinden başka hiçbir sebep elini uzatamaz. Eğer uzatsa muvazeneyi bozar ve karıştırır.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Четврти факт: Фактот за сомилоста и издржувањето (а тоа е Триесет и трети степен)'''
Aynen öyle de gözümüzle görüyoruz ki bir dest-i gaybî, her baharda dört yüz bin muhtelif nevilerden mürekkeb bir muhteşem orduyu icad edip idare ediyor. Kıyamete numune olan güz mevsiminde, o dört yüz binden üç yüz bin nebatî ve hayvanî nevilerini vefatlar suretinde ve mevtler namında terhis edip vazifelerinden paydos ediyor. Ve haşir ve neşre numune olan baharda haşr-i a’zamın üç yüz bin misalini birkaç hafta zarfında kemal-i intizamla inşa edip hattâ bir tek ağaçta dört küçük haşirleri, yani kendini ve yapraklarını ve çiçeklerini ve meyvelerini, gitmiş baharın aynı gibi neşirlerini gözümüze gösterdikten sonra, o dört yüz bin envaa bâliğ olan ordu-yu Sübhanînin her nev’e, her taifeye mahsus ve münasip ayrı ayrı rızıklarını ve çeşit çeşit müdafaa silahlarını ve ayrı ayrı libaslarını ve ayrı ayrı talimlerini ve terhislerini ve ayrı ayrı bütün cihazat ve levazımatlarını, kemal-i intizamla, sehivsiz, hatasız, karıştırmadan ve hiçbirini unutmadan, umulmadık yerlerden, vakti vaktine vermekle kemal-i rububiyet ve hâkimiyet ve hikmet içinde vahdaniyetini ve ehadiyetini ve ferdiyetini ve nihayetsiz iktidarını ve hadsiz rahmetini ispat ederek bu tevhid fermanını zemin yüzünde, her bahar sahifesinde, kalem-i kader ile yazar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Се однесува на фактот за давање набавки на сите живи суштества, својствено на оние што поседуваат дух, посебно на немоќните и слабите, а особено, пак, на децата и младите, на целата Земјина површина, во нејзината внатрешност, во воздухот и во морето, значи, нивното целосно издржување, без разлика дали е материјално и желудочно или духовно, со својата нежност и сочувствителност; и сета таа храна подготвена од проста, сува земја, од парчиња суви како коски цврсти дрвја, особено од сета таа храна позиционирање на најдобрите од стомакот и крвта, и изведување огромна количина храна од една семка тврда како коска, што не тежи ни еден грам. Според тоа, изведувањето на сето тоа во своето соодветно време, пред нашите очи, прописно, без пропуштање на кој било, или превид, или грешки, е факт за давање набавки од една невидлива рака.
Bizim seyyah, yalnız bir baharda bu fermanın bir tek sahifesini okuduktan sonra, nefsine dedi ki: Böyle her baharda haşr-i ekberden daha garib binlerle haşirleri inşa eden, mükâfat ve mücazat için kudretine nisbeten bir bahardan daha kolay olan haşri yapacağını ve kıyameti getireceğini umum enbiyasına binlerle defa vaad ve ahdeden ve Kur’an’da haşrin vukuuna binlerle işaretle beraber, bin adet âyetlerinde sarahaten hükmedip tehdit ve taahhüd eden bir Kadîr-i Cebbar’ın, bir Kahhar-ı Zülcelal’in o kadar vaadlerini tekzip ve kudretini inkâr hükmünde olan inkâr-ı haşir hatasını irtikâb edenlere cehennem azabı ayn-ı adalettir diye hükmetti, nefsi dahi “Âmennâ” dedi.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, ајетот во Куранот اِنَّ اللّٰهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو ال۟قُوَّةِ ال۟مَتٖينُ чија надлежност за одржување и набавки исклучиво укажува на границите на Аллах, Славен е Тој и Возвишен; како и ајетот وَمَا مِن۟ دَٓابَّةٍ فِى ال۟اَر۟ضِ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ رِز۟قُهَا وَيَع۟لَمُ مُس۟تَقَرَّهَا وَمُس۟تَو۟دَعَهَا كُلٌّ فٖى كِتَابٍ مُبٖينٍ чија набавка на сите луѓе и животни ги става под надзор и набљудување на Господарот, Славен е Тој; и исто така и ајетот وَكَاَيِّن۟ مِن۟ دَٓابَّةٍ لَا تَح۟مِلُ رِز۟قَهَا اَللّٰهُ يَر۟زُقُهَا وَاِيَّاكُم۟ وَ هُوَ السَّمٖيعُ ال۟عَلٖيمُ кој потврдува и обзнанува дека Аллах, Славен е Тој, е Тој Кој ги гарантира, како што е видливо, набавките на сиромашните, слабите, немоќните, и сличните суштества на нив, што не можат да ги стекнат сами.
Dünya yolcusunun üçüncü menzilde müşahede ettiği
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Тој им праќа од онаму каде што не ни очекуваат, од извор што ни на ум не им паѓа, дури и од невидлив, па дури и од ништо, како што се, на пример, некои инсекти што живеат во длабочините на океанот, а се хранат од ништо. И сите млади на кои набавките им стигнуваат од онаму каде што не ни помислуваат, и сите животни на кои Аллах, Славен е Тој, им ги загарантирал набавките, и практично ги издржува директно од невидливиот свет, како што се забележува и секоја пролет, па дури Тој е Оној Кој, зад превезот на каузалноста, им праќа набавки и на оние што се заведени од довербата во причините и средствата; значи, сите нив не ги издржува никој друг освен Него. И како што овој ајет од Куранот и видливите појави ја откриваат Божјата издршка, ја потврдуваат и ја обзнануваат, така и многу ајети од Куранот и неограничени космички показатели се сложни во исказот дека сите живи суштества се одгледуваат под покровителство на милостината на Единствениот и Еден Величествен Одгледувач.
'''DÖRDÜNCÜ HAKİKAT olan Otuz Üçüncü Mertebe: “Rahîmiyet ve rezzakıyet” hakikatidir.'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Да, итните набавки на едно дрво во пресрет на друго, кога тоа има потреба од набавки, а не поседува способност, моќ на избор ниту, пак, волја, онака неподвижно на своето место, му се доверува на Аллах; како и појавата на чисто млеко од овие чудесни пумпи право во устата на беспомошните младенчиња, и престанокот на нивната нафака штом се стекнат со некакви способности, избор и волја, особено упатувањето помош на човечкиот род, грижливоста со која се надарени нивните мајки; сето тоа аксиоматски докажува дека алал набавките не пристигнуваат во однос на способноста и волјата, туку доаѓаат во сооднос со слабоста и немоќта, кои носат доверба во Аллах.
Yani umum zemin yüzünde ve içinde ve havasında ve denizinde bütün zîhayatın ve bilhassa zîruhun ve bilhassa âciz ve zayıfların ve bilhassa yavruların hem maddî ve midevî hem manevî bütün rızıklarını, şefkatkârane, kuru ve basit bir topraktan ve camid ve kemik gibi kuru odun parçalarından yapılan ve bilhassa en latîfi kan ve fışkı ortasından gelen ve bir dirhem kemik gibi bir tek çekirdekten yapılan binlerle okka taamların, vakti vaktine mukannen bir surette hiçbirini unutmayarak ve şaşırmayarak gözümüz önünde bir dest-i gaybî tarafından verilmesi hakikatidir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Во суштина, поседувањето моќ на располагање, селекција и интелигенција, кои поттикнуваат алчност што обично води до загуба, многу начитани луѓе, свесни за таа моќ, ги довело на еден вид просење додека, пак, неснаодливоста во комбинација со довербата во Аллах, многу приглупи и груби луѓе ги довело во изобилство и богатство. Дури има и една изрека:
Evet اِنَّ اللّٰهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو ال۟قُوَّةِ ال۟مَتٖينُ âyeti, iaşeyi ve infakı Ce­nab-ı Hakk’a tahsis edip hasrettiği gibi وَمَا مِن۟ دَٓابَّةٍ فِى ال۟اَر۟ضِ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ رِز۟قُهَا وَيَع۟لَمُ مُس۟تَقَرَّهَا وَمُس۟تَو۟دَعَهَا كُلٌّ فٖى كِتَابٍ مُبٖينٍ âyeti dahi bütün insanların ve hayvanların rızıklarını taahhüd ve tekeffül-ü Rabbanî altına aldığı hem وَكَاَيِّن۟ مِن۟ دَٓابَّةٍ لَا تَح۟مِلُ رِز۟قَهَا اَللّٰهُ يَر۟زُقُهَا وَاِيَّاكُم۟ وَ هُوَ السَّمٖيعُ ال۟عَلٖيمُ âyeti de rızkı tedarik edemeyen, âciz ve iktidarsız olan zayıf bîçarelerin rızıklarını umulmadık yerden, belki gaybdan belki hiçten –mesela, denizin dibindeki böceklere hiçten ve bütün yavrulara umulmadık yerlerden ve bütün hayvanlara her baharda âdeta sırf gaybdan– infaklarını bilfiil tekeffül ederek bilmüşahede vermekle; esbab-perest insanlara dahi esbab perdesi altında yine o veriyor diye ispat ve ilan ettiği gibi pek çok âyât-ı Kur’aniye ve hadsiz şevahid-i kevniye, bi’l-ittifak her bir zîhayatın bir tek Rezzak-ı Zülcelal’in rahîmiyeti ile beslendiklerini gösteriyorlar.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
كَم۟ عَالِمٍ عَالِمٍ اَع۟يَت۟ مَذَاهِبُهُ وَ جَاهِلٍ جَاهِلٍ تَل۟قَاهُ مَر۟زُوقًا
Evet, bir nevi rızık isteyen ağaçlar iktidarsız ve ihtiyarsız olduklarından onlar, yerlerinde mütevekkilane dururken rızıkları onlara koşup gelmesi ve âciz yavruların nafakaları hayret-nümun tulumbacıklardan ağızlarına akması ve o yavrulara bir parça iktidar ve azıcık bir ihtiyar gelmesiyle süt kesilmesi, hususan insan yavrularına analarının şefkatleri yardımcı verilmesi, bedahetle ispat eder ki helâl rızık, iktidar ve ihtiyar ile mütenasiben değildir belki tevekkül veren zaaf ve acze nisbeten geliyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И тоа докажува дека алал набавките не се постигнуваат и не се наоѓаат во сопствена моќ на располагање и избор, туку тие се создадени и дадени од милост што ја прифаќа и почитува неговата напорна работа и труд, а тоа е дарувано со сочувство и внимание кое се преместува од неговата зависност и сиромаштија. Меѓутоа, постојат два вида набавки:
Ekseriyetçe sebeb-i hüsran olan hırsı tahrik eden iktidar ve ihtiyar ve zekâvet, bir kısım büyük ediblerde o edibleri bir nevi dilenciliğe kadar sevk ettiği gibi zekâvetsiz, kaba, çok âmî adamların tevekkülvari iktidarsızlıkları dahi onları zenginliğe îsal etmesi ve كَم۟ عَالِمٍ عَالِمٍ اَع۟يَت۟ مَذَاهِبُهُ وَ جَاهِلٍ جَاهِلٍ تَل۟قَاهُ مَر۟زُوقًا darb-ı mesel olması ispat eder ki rızk-ı helâl, iktidar ve ihtiyar kuvvetiyle kazanılmaz, buldurulmaz. Belki çalışmasını ve sa’yini kabul eden bir merhamet tarafından verilir ve ihtiyacına acıyan bir şefkat canibinden ihsan edilir. Fakat '''rızık ikidir''':
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Првиот вид набавка:''' Тоа е вистинска набавка за природно одржување на животот, која е опфатена со Господаревата гаранција и завет. Таа дури е така уредена, што и нејзините резерви, кои се собираат во телото во форма на масти и други облици, на човекот му овозможуваат, без ниту еден залак храна, да преживува и да се одржува во живот повеќе од дваесет дена. Меѓутоа, тие што навидум умираат од глад пред овие дваесет до триесет дена, односно пред исцрпување на нивните природни резерви што постојат во нивните тела, нивната смрт не е резултат на отсуство на набавки, туку болести од лоши навики и отстапување од воспоставените практики.
'''Biri:''' Yaşamak için hakiki ve fıtrî rızıktır ki taahhüd-ü Rabbanî altındadır. Hattâ o kadar muntazamdır ki bedende yağ vesaire suretinde iddihar olunan fıtrî rızık, hiç olmazsa yirmi günden ziyade bir şey yemeden yaşatır, hayatını idame eder. Demek, yirmi otuz günden evvel ve bedende müddehar olan fıtrî rızkı bitmeden zâhiren açlıktan vefat edenler, rızıksızlıktan değil belki sû-i itiyaddan ve terk-i âdetten neş’et eden bir hastalıktan vefat ederler.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Вториот вид набавка:''' Тоа е непотребна набавка, која станува неопходност со тоа што човекот инсистира на неа, и ја користи за да се пофали и да ја злоупотребува. Овој вид не е опфатен со Господарскиот завет и гаранција, туку е подложна на Неговата, Славен е Тој, добра волја. Неа Тој или ја дава, или не ја дава.
'''İkinci kısım rızık:''' İtiyad, israf ve sû-i istimalat ile tiryaki olup zaruret hükmüne geçen mecazî ve sun’î rızıktır. Bu kısım ise taahhüd-ü Rabbanî altında değil belki ihsana tabidir. Kâh verir kâh vermez.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Што се однесува до вториот вид набавка, среќен и успешен е оној што знае дека залагањето на алал начин, со скромност и задоволство, кои се извор на среќа и уживање, се еден вид обожување, и се практични молитви за стекнување набавки. Затоа, овој среќник го поминува животот во пријатно расположение, и таа добротворна команда ја прима со чувство на благодарност и чест.
Bu ikinci rızıkta, bahtiyar odur ki medar-ı saadet ve lezzet olan iktisat ve kanaatle sa’y-i helâli, bir nevi ibadet ve rızık için bir fiilî dua bilerek müteşekkirane ve minnettarane o ihsanı kabul edip hayatını saadetkârane geçirir.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
А, несреќник и бедник е оној што го напушта залагањето на алал начин со своја пофалба и алчност, кои се причина за злокоби, загуби и страдања, и својот живот го поминува, односно го уништува со мрзеливост, насилство и кодошење, тропајќи на сите врати.
Ve bedbaht odur ki medar-ı şakavet ve hasaret ve elem olan israf ve hırs ile sa’y-i helâli bırakarak, her kapıya başvurup tembelkârane ve zalimane ve müştekiyane hayatını geçirir, belki öldürür.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Па, како што стомакот бара храна, така и срцето, духот, умот, очите, ушите, устата и слични човекови префинетости и сетила подеднакво ја бараат својата набавка од Милостивиот Набавувач, и од Него ја примаат со благодарност и чувство на задолженост. А, Тој, Славен е Тој, му дава на секој од нив од ризницата на Својата милост соодветна на набавката, која ги задоволува и им годи. Згора на тоа, Сочувствителниот Одгледувач сите тие префинетости, како што се очите, ушите, срцето, имагинацијата, умот и слично, ги создал како по еден клуч од ризницата на Неговата милост, да ги дарува со својата широчина од набавки.
Nasıl ki mide bir rızık ister, öyle de kalp ve ruh ve akıl ve göz ve kulak ve ağız gibi insanın latîfeleri ve duyguları dahi Rezzak-ı Rahîm’den rızıklarını isterler ve müteşekkirane alırlar. Her birisine ayrı ayrı ve onlara lâyık ve onları memnun ve mütelezziz eden rızıkları, hazine-i rahmetten ihsan edilir. Belki Rezzak-ı Rahîm, onlara daha geniş rızık vermek için göz ve kulak, kalp ve hayal ve akıl gibi o latîfelerin her birisini, hazine-i rahmetinin birer anahtarı hükmünde yaratmış.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
И како што очите се клуч за ризницата на скапоцени бисери на префинетост и убавина, нацртана на лицето на универзумот, така и секоја од другите префинетости е клуч на одреден свет, кој добива корист со верата.
Mesela göz, kâinat yüzündeki hüsün ve cemal gibi kıymettar cevher hazinelerinin bir anahtarı olduğu misillü ötekiler dahi her biri birer âlemin anahtarı olur, iman ile istifade eder. Yine sadedimize dönüyoruz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Како и да е, да се вратиме на нашата тема.
Bu kâinatı yaratan Zat-ı Kadîr-i Hakîm, nasıl ki kâinattan hayatı bir hülâsa-i câmia olarak halk edip umum maksatlarını ve isimlerinin cilvelerini onda temerküz ettiriyor. Öyle de hayat âleminde dahi rızkı bir cem’iyetli merkez-i şuunat yaparak, iştiha ihtiyacını ve zevk-i rızkîyi zîhayatta halk ederek hilkat-i kâinatın en ehemmiyetli bir gayesi ve bir hikmeti olan daimî ve küllî bir teşekkür ve minnettarlık ve perestişlik ile rububiyetine ve sevdirmesine karşı mukabele ettiriyor.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Како што Моќниот и Мудар Творец го создал животот како концентриран екстракт исцеден од универзумот во кој се сконцентрирани Неговите универзални намери и манифестација на Убавите Имиња; така и во светот на живите, набавките на суштествата направија содржајно средиште на господарските дејствувања, создавајќи кај живите суштества нагон за уживање во храната и дегустација на набавките, за со тоа да отворат простор за итна цел и мудрост во создавањето на универзумот, а тоа е повратна благодарност и изразување задоволство што се постигнуваат со смирение и поробување наспроти Неговото господарување и постапки за здобивање на љубовта.
Mesela, çok geniş olan memleket-i Rabbaniyenin her tarafını, hususan melâike ve ruhanîler ile semavatı ve ervah ile âlem-i gaybı şenlendirdiği gibi; maddî âlemi dahi hususan hava ve arzı, her vakit ve her tarafını zîruhun, hususan kuşların ve kuşçukların vücudlarıyla şenlendirmek ve ruhlandırmak hikmetiyle ihtiyac-ı rızkî ve rızkın zevki, pek kuvvetli bir kamçı olarak hayvanları ve insanları rızık peşinde koşturmakla tahrik ederek tembellikten ve ataletten kurtarıp gezdirmesi, şuunat-ı rububiyetin bir hikmetidir. Eğer bu hikmet gibi mühim hikmetler olmasa idi, ağaçların erzakını onlara koşturduğu gibi hayvanların da mukannen olan tayinatlarını onlara zahmetsiz bir surette fıtrî hâcetlerini koşturacaktı.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така на пример, Тој, Славен е Тој, поради внесувањето на духот и ентузијазмот, го населил секој агол на ова пространо господарско царство; небото го населил со ангели и духовни суштества; невидливиот свет го населил со духови; додека, пак, материјалниот свет, а особено атмосферскиот свет и Земјата, во секое време и доба, и сите негови страни ги оживеал со присуството на живите суштества, особено со присуството на птиците, птиченцата и инсектите. И ова е потреба како охрабрувачки камшик за оние што ги тера, покренува и потерува за нафака, чистејќи ги од здодевност и удобност, е една од мудростите на Божјото господарување. Да не беше толку важна оваа мудрост, тогаш Тој, Славен е Тој, еднакво би одредил дека пропишаното дарување на животните оди кај нив само во пресрет, без нивна посветеност и грижа, според природните потреби, на начин како што тој направил и за набавката на растенијата, што сама им стигнува во пресрет.
İsm-i Rahîm ve Rezzak’ın cemallerini ve vahdaniyete şehadetlerini tam görmek için zemin yüzünü birden ihata edip müşahede edecek bir göz bulunsa kış âhirinde erzakları bitmek üzere olan hayvanat kafilelerine, imdad-ı gaybî ve ihsan-ı Rahmanî olarak nebatatın ellerine verilen ve ağaçların başlarına konulan ve validelerin sinelerine takılan ve sırf hazine-i gaybiye-i rahmetten gayet leziz ve gayet çok ve gayet mütenevvi taamları ve nimetleri gönderen Rezzak-ı Rahîm’in bu cilve-i şefkatinde ne kadar şirin bir güzellik, ne kadar tatlı bir cemal bulunduğunu görecek ve ondan bilecek ki:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Кога би постоело око што би можело одеднаш во исто време да ја опфати целата Земјина површина, за да ја согледа во целост убавината на имињата Милостив и Набавувач, и нивното сведочење во полза на Единството, би ги увидело сите достигнувања на атмосферската убавина и сласта на префинетоста во една искра на сочувството и нежноста на Милостивиот Набавувач, кој обезбедува помош од невидливото, и опсипува со добротворства преку Милостивиот, и им угодува на животинските карвани, чијашто набавка е на крајот од зимата, со исклучително вкусна, екстремно обилна и крајно разновидна храна и благодати, доверувајќи ги во рацете на растенијата и поставувајќи ги на круните на дрвјата, и вградувајќи ги во градите на мајките; и доставувајќи им ги лично од невидливата ризница на Божјата милост. Сето тоа би го увидел и сфатил:
Bir tek elmayı yapıp bir adama hakiki bir rızık olarak mün’imane veren, yalnız öyle bir zat yapar, verir ki mevsimleri, gece ve gündüzleri çevirir ve küre-i arzı bir sefine-i tüccariye gibi gezdirerek mevsimlerin mahsulatlarını onunla zemindeki muhtaç misafirlerine getirir. Çünkü o elmanın yüzünde bulunan sikke-i fıtrat ve hâtem-i hikmet ve turra-i samediyet ve mühr-ü rahmet, bütün elmalarda ve sair meyvelerde ve bütün nebatat ve hayvanatta bulunduğundan o tek elmanın hakiki mâliki ve sâni’i, elbette ve herhalde o elmanın emsali ve hemcinsi ve kardeşleri olan bütün sekene-i arzın ve onun bahçesi olan koca zeminin ve onun fabrikası olan ağacının ve onun tezgâhı olan mevsiminin ve onun terbiyegâhı olan bahar ve yazın Mâlik-i Zülcelal’i ve Hâlık-ı Zülcemal’i olacak, başka olamaz.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
дека Оној Кој го прави јаболкото и го доделува како вистинска набавка, укажувајќи со неа благодат кон некоја личност, може да биде само Оној Кој ги менува годишните времиња, ноќта и денот, и Кој прави Земјината топка да изгледа како трговски брод, со кој плови и управува, собира сезонски култури во неа, а потоа го носи на Своите гости на земјата, кои имаат потреба од него. Бидејќи жигот на Божјото создание, печатот на Мудроста, монограмот на Вечноста, и штембилот на Милоста, на лицето на тоа јаболко, исто така се наоѓа и на лицата на сите јаболка на Земјата, како и на сите други видови овошје и овошни дрвја, и на сите растенија и животни. Затоа, вистинскиот Творец и Господар на тоа јаболко е и Господар, Носител на височеството, и Создател, Носител на убавината, Творец на сите слични и истородни жители на Земјата, и големата Земја, која е градина на тоа јаболко, и дрвото кое е негова фабрика, и сезоната која е негов производствен погон, и пролетта и летото кои се негови два терена за размножување. Значи, тоа може да биде само Тој, и освен Него, не може да биде никој друг.
Demek, her bir meyve öyle bir mühr-ü vahdettir ki onun ağacı olan arzın ve onun bahçesi olan kâinat kitabının kâtibini ve sâni’ini bildirir ve vahdetini gösterir ve meyveler adedince vahdaniyet fermanının mühürlendiğine işaret eder.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Значи, секој е плод на еден прекрасен и очигледен печат на Единството и дава претстава за Авторот и Творецот на неговото стебло, а тоа е Земјата; дава претстава и за Авторот и Создателот на неговата градина, а тоа е книгата на универзумот; го нагласува Неговото Единство и укажува на тоа дека декретот на Единството е запечатен во онолкав број на сертифицирани печати колку што е бројот и на сите плодови.
Risaletü’n-Nur ism-i Rahîm ve ism-i Hakîm’in mazharı olduğundan, bu rahîmiyet hakikatinin çok lem’alarını ve çok sırlarını Risaletü’n-Nur çok eczalarında beyan ve ispat ettiğinden ona havale ile bu pek büyük hazineden halimin müsaadesizliği cihetiyle bu kısa işaretle iktifa edildi.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Бидејќи Рисале-и Нур се еден вид изразување на двете Убави Имиња, Милостивиот и Мудриот, и поради претходните излагања и потврди во многу делови на Рисале-и Нур, и многубројните рефлексии на фактот Божјата Милост и изобилството на нејзините тајни, се повикуваме на нив. Со оглед на мојата моментална ситуација, која не ми дозволува да продолжам, ќе се задоволам со горенаведеното кратко наведување на оваа огромна и богата ризница.
İşte bizim seyyah diyor ki: Elhamdülillah her yerde aradığım ve her şeyden sorduğum Hâlık’ımın ve Mâlik’imin vücub-u vücuduna ve vahdetine şehadet eden otuz üç hakikati gördüm ve dinledim. Her bir hakikat, güneş gibi parlak, karanlık bırakmaz; dağ gibi kuvvetli ve sarsılmaz. Ve her biri tahakkukuyla vücuduna gayet kat’î şehadet eder ve ihatasıyla vahdetine gayet zâhir delâlet eder. Ve sair erkân-ı imaniyeyi dahi içinde kuvvetli ispat etmekle beraber mecmu hakikatlerin icmaı ve ittifakı, imanımızı taklitten tahkike ve tahkikten ilmelyakîne ve ilmelyakînden aynelyakîne ve aynelyakînden hakkalyakîne iblağ ediyor.
 
</div>
И така, нашиот патник рече: „Фала Му на Аллах, ги видов и ги слушнав триесет и трите факти што сведочат за потребата од постоењето на мојот Творец и Господар, и Неговото Единство, по кое трагав на сите места и во врска со Него се распрашував за сè. Секој од овие факти е светол како сонце, и ја оддалечува секоја темнина. И секој од нив има моќ, сила и стабилност како планина. И секој од нив со своите вистини, апсолутната непобитност, сведочи за Неговото постоење, и со својата сеопфатност, со крајната очигледност го докажува Неговото Единство. Преку нив цврсто се потврдуваат и другите столбови на верата, а сите факти заедно и нивното согласување, нашата верба ја претворија од следбеништво во верба на уверување; од вербата на уверување во сигурно знаење; од сигурно знаење во сигурна визија; а од сигурна визија во суштинска вистина.“


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ هٰذَا مِن۟ فَض۟لِ رَبّٖى
اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ هٰذَا مِن۟ فَض۟لِ رَبّٖى
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ
اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Така, во Вториот дел од Првото ниво се наоѓа еден навистина краток указ на верата во светлината што нашиот патник и желен трагач го стекнал од четирите големи факти за време на неговото набљудување на третата станица:
İşte bu pür-merak seyyahın bu üçüncü menzilde müşahede ettiği dört muazzam hakikatlerden aldığı envar-ı imaniyeye gayet kısa bir işaret olarak '''Birinci Makam’ın ikinci babında üçüncü menzilin hakikatlerine dair''' şöyle denilmiş:
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَتِهٖ فٖى وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟فَتَّاحِيَّةِ بِفَت۟حِ الصُّوَرِ لِاَر۟بَعِ مِاَةِ اَل۟فِ نَو۟عٍ مِن۟ ذَوِى ال۟حَيَاةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِلَا قُصُورٍ بِشَهَادَةِ فَنِّ النَّبَاتِ وَ ال۟حَيَوَانِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ الرَّح۟مَانِيَّةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِلَا نُق۟صَانٍ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِدَارَةِ ال۟مُحٖيطَةِ لِجَمٖيعِ ذَوِى ال۟حَيَاةِ وَ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِلَا خَطَاءٍ وَ لَا نُق۟صَانٍ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ الرَّحٖيمِيَّةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ الشَّامِلَةِ لِكُلِّ ال۟مُر۟تَزِقٖينَ ال۟مُقَنَّنَةِ فٖى كُلِّ وَق۟تِ ال۟حَاجَةِ بِلَا سَه۟وٍ وَ لَا نِس۟يَانٍ ۝ جَلَّ جَلَالُ رَزَّاقِهَا الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ ال۟حَنَّانِ ال۟مَنَّانِ وَ عَمَّ نَوَالُهُ وَ شَمِلَ اِح۟سَانُهُ وَ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ
لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ ال۟وَاحِدُ ال۟اَحَدُ الَّذٖى دَلَّ عَلٰى وَح۟دَتِهٖ فٖى وُجُوبِ وُجُودِهٖ مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ ال۟فَتَّاحِيَّةِ بِفَت۟حِ الصُّوَرِ لِاَر۟بَعِ مِاَةِ اَل۟فِ نَو۟عٍ مِن۟ ذَوِى ال۟حَيَاةِ ال۟مُكَمَّلَةِ بِلَا قُصُورٍ بِشَهَادَةِ فَنِّ النَّبَاتِ وَ ال۟حَيَوَانِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ الرَّح۟مَانِيَّةِ ال۟وَاسِعَةِ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِلَا نُق۟صَانٍ بِال۟مُشَاهَدَةِ وَ ال۟عِيَانِ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ حَقٖيقَةِ ال۟اِدَارَةِ ال۟مُحٖيطَةِ لِجَمٖيعِ ذَوِى ال۟حَيَاةِ وَ ال۟مُن۟تَظَمَةِ بِلَا خَطَاءٍ وَ لَا نُق۟صَانٍ . وَ كَذَا مُشَاهَدَةُ عَظَمَةِ اِحَاطَةِ حَقٖيقَةِ الرَّحٖيمِيَّةِ وَ ال۟اِعَاشَةِ الشَّامِلَةِ لِكُلِّ ال۟مُر۟تَزِقٖينَ ال۟مُقَنَّنَةِ فٖى كُلِّ وَق۟تِ ال۟حَاجَةِ بِلَا سَه۟وٍ وَ لَا نِس۟يَانٍ ۝ جَلَّ جَلَالُ رَزَّاقِهَا الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ ال۟حَنَّانِ ال۟مَنَّانِ وَ عَمَّ نَوَالُهُ وَ شَمِلَ اِح۟سَانُهُ وَ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ
سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
يَا رَبِّ بِحَقِّ بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ يَا اَللّٰهُ يَا رَح۟مٰنُ يَا رَحٖيمُ صَلِّ وَسَلِّم۟ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰى اٰلِهٖ وَاَص۟حَابِهٖ اَج۟مَعٖينَ بِعَدَدِ جَمٖيعِ حُرُوفِ رَسَائِلِ النُّورِ ال۟مَض۟رُوبِ تِل۟كَ ال۟حُرُوفُ فٖى عَاشِرَاتِ دَقَائِقِ جَمٖيعِ عُم۟رِنَا فِى الدُّن۟يَا وَال۟اٰخِرَةِ مَعَ ضَر۟بِ مَج۟مُوعِهَا فٖى ذَرَّاتِ وُجُودٖى فٖى مُدَّةِ حَيَاتٖى وَاغ۟فِر۟لٖى وَلِمَن۟ يُعٖينُنٖى فٖى نَش۟رِ رَسَائِلِ النُّورِ وَكِتَابَتِهَا بِصَدَاقَةٍ بِكُلِّ صَلَاةٍ مِن۟هَا وَ لِاٰبَائِنَا وَلِسَادَاتِنَا وَشُيُوخِنَا وَ لِاَخَوَاتِنَا وَاِخ۟وَانِنَا وَلِطَلَبَةِ رِسَالَةِ النُّورِ الصَّادِقٖينَ وَبِال۟خَاصَّةِ لِمَن۟ يَك۟تُبُ وَيَس۟تَن۟سِخُ هٰذِهِ الرِّسَالَةَ بِرَح۟مَتِكَ يَا اَر۟حَمَ الرَّاحِمٖينَ اٰمٖينَ وَ اٰخِرُ دَع۟وٰيهُم۟ اَنِ ال۟حَم۟دُ لِلّٰهِ رَبِّ ال۟عَالَمٖينَ
يَا رَبِّ بِحَقِّ بِس۟مِ اللّٰهِ الرَّح۟مٰنِ الرَّحٖيمِ يَا اَللّٰهُ يَا رَح۟مٰنُ يَا رَحٖيمُ صَلِّ وَسَلِّم۟ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلٰى اٰلِهٖ وَاَص۟حَابِهٖ اَج۟مَعٖينَ بِعَدَدِ جَمٖيعِ حُرُوفِ رَسَائِلِ النُّورِ ال۟مَض۟رُوبِ تِل۟كَ ال۟حُرُوفُ فٖى عَاشِرَاتِ دَقَائِقِ جَمٖيعِ عُم۟رِنَا فِى الدُّن۟يَا وَال۟اٰخِرَةِ مَعَ ضَر۟بِ مَج۟مُوعِهَا فٖى ذَرَّاتِ وُجُودٖى فٖى مُدَّةِ حَيَاتٖى وَاغ۟فِر۟لٖى وَلِمَن۟ يُعٖينُنٖى فٖى نَش۟رِ رَسَائِلِ النُّورِ وَكِتَابَتِهَا بِصَدَاقَةٍ بِكُلِّ صَلَاةٍ مِن۟هَا وَ لِاٰبَائِنَا وَلِسَادَاتِنَا وَشُيُوخِنَا وَ لِاَخَوَاتِنَا وَاِخ۟وَانِنَا وَلِطَلَبَةِ رِسَالَةِ النُّورِ الصَّادِقٖينَ وَبِال۟خَاصَّةِ لِمَن۟ يَك۟تُبُ وَيَس۟تَن۟سِخُ هٰذِهِ الرِّسَالَةَ بِرَح۟مَتِكَ يَا اَر۟حَمَ الرَّاحِمٖينَ اٰمٖينَ وَ اٰخِرُ دَع۟وٰيهُم۟ اَنِ ال۟حَم۟دُ لِلّٰهِ رَبِّ ال۟عَالَمٖينَ
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="İHTAR"></span>
=== İHTAR ===
=== НАПОМЕНА ===
</div>
 
Бидејќи останатите делови од Рисале-и Нур не беа достапни на местото каде што се гледаше составот на горенаведената расправа, што беше потреба за напишаното тука, некои значајни прашања од Словата и Одблесоците се споменуваат и во Совршен Знак, што е очигледно повторување. Во оваа област, учениците на Рисале-и Нур и покрај тоа што имаа цел да го напишат Рисале-и Нур во целост, ние сепак ги напишавме сите тековни расправи.
 
Ревидираната копија на овој груб нацрт е напишана од одредена благословена личност. И покрај тоа што тој не знаеше за таа случајност, во примерот што го подготвил видовме суптилна и длабока кореспонденција на буквите: на почетокот на редовите од неговата копија беа напишани шестотини шеесет и шест елифи (првата буква од арапската азбука).
 
Овој број целосно кореспондира со вредноста според ебџедот на натписот даден на оваа расправа од Имамот Али, Аллах да го благослови, со Совршен Знак, и на тој начин покажува дека овој натпис е соодветен за расправата. Ние, исто така, оваа нумеричка кореспонденција ја сфаќаме како показател дека оваа расправа е одблесок изведена од светлината на ајетите во Куранот, чиј број е шест илјади шестотини шеесет и шест.


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Саид Нурси'''
Bu risalenin mahall-i zuhuru olan şu memleket muhitinde Risaletü’n-Nur’un sair risaleleri bulunmadığından ve ihtiyarsız olarak burada telif edildiğinden Âyetü’l-Kübra gibi risalelerde, zâhirî bir tekrar suretinde başka Sözlerin ve Lem’aların bir kısım mühim meseleleri zikredilmiş ve buralardaki şakirdlere nisbeten her biri birer küçük Risaletü’n-Nur hükmüne geçmek hikmetiyle böyle yazdırılmış.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="Bugünlerde,_manevî_bir_muhaverede_bir_sual_ve_cevabı_dinledim._Size_bir_hülâsasını_beyan_edeyim:"></span>
Bu müsveddenin birinci tebyizi bir mübarek zat tarafından oldu. O zatın tevafuktan haberi yokken yazdığı nüshada, kayda lâyık şöyle latîf ve manidar bir tevafuk gördük ki: O nüshanın satırları başında “Elif”ler altı yüz altmış altı olarak yazılmıştır.
=== Деновиве, во текот на еден духовен дијалог, слушнав едно прашање и одговор. Вам ќе ви го претставам резимето. ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Некој праша:''' „Големата мобилизација, вооружувањето и генералната подготовка на Рисале-и Нур и нивната борба во одбрана на верата и верувањето во Единството на Бога, е во постојан пораст. Зошто, и покрај фактот дека само еден од нив е доволен да го принуди и најозогласениот тврдоглавец да попушти, тие сè уште продолжуваат со ист интензитет и делотворност за преземање нова мобилизација за таа цел?“
Bu hal ise Hazret-i İmam-ı Ali radıyallahu anh tarafından bu hususi risaleye verilen Âyetü’l-Kübra namının cifrî ve ebcedî makamı olan altı yüz altmış altı adedine tam tamına muvafakatı ve mutabakatı ile bu risalenin bu nama liyakatini gösterir. Hem âyât-ı Kur’aniyenin adedi olan altı bin altı yüz altmış altının dört mertebesinden üç mertebesine tevafuku dahi bu risalenin, âyâtın bir lem’ası olduğuna bir işarettir diye telakki ettik.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Му одговорија:''' „Рисале-и Нур не ги санираат само делумните оштетувања ниту, пак, реконструираат само мал дел од срушената куќа; тие ги поправаат и општите, и целосните оштетувања, и ја обновуваат колосалната кула, чиишто камени блокови се како планински масиви, што го земаат исламот под крило и го опкружуваат. Не работат само на поправање и подобрување на срцата и умовите на одредени луѓе, туку со феноменалноста на Куранот во рака работат на обновување на универзалното срце и мобилизација на сестраните идеи од ранетите расипани средства, кои против нив се ковани и се чуваат од пред илјада години, и интензивирање на негата на општата свест, која е во хаотичен тек како резултат на уништувањето на исламскиот темел, протокот и принципите кои биле голема поддршка за сè, а особено за широката маса верници. Да, тие имаат за цел обезбедување терапија за таа широка и длабока рана со феноменалниот мевлем на Куранот и верата.
'''Said Nursî'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Па, наспрема овие ужасни општи уништувања, широки пукнатини и длабоки рани, потребно е да се располага со убедливи докази и засилена поддршка на ниво на очигледни вистини, и во силата на планините и нивната масивност, и постоењето на докажани лекови што поседуваат својства кои надминуваат илјада и еден серум, и имаат карактеристики еднакви на безброј препарати.
=== Bugünlerde, manevî bir muhaverede bir sual ve cevabı dinledim. Size bir hülâsasını beyan edeyim: ===
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Ова се задачи на Рисале-и Нур кои произлегуваат од значајни натприродности на Светиот Куран, и додека го извршуваат на целосен начин во ова време, истовремено успеваат да бидат оска за разоткривање на неограничените нивоа на верата и исходиште на големината на неговите бесконечни возвишени скали.“
'''Biri dedi:''' Risale-i Nur’un iman ve tevhid için büyük tahşidatları ve küllî teçhizatları gittikçe çoğalıyor. Ve en muannid bir dinsizi susturmak için yüzde birisi kâfi iken neden bu derece hararetle daha yeni tahşidat yapıyor?
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Оваа долга дискусија беше во тој правец, и јас, бидејќи ја слушнав во целост, бескрајно Му се заблагодарив на Аллах. Овде ќе скратам...
'''Ona cevaben dediler:''' “Risale-i Nur, yalnız bir cüz’î tahribatı ve bir küçük haneyi tamir etmiyor. Belki küllî bir tahribatı ve İslâmiyet’i içine alan ve dağlar büyüklüğünde taşları bulunan bir muhit kaleyi tamir ediyor. Ve yalnız hususi bir kalbi ve has bir vicdanı ıslaha çalışmıyor, belki bin seneden beri tedarik ve teraküm edilen müfsid âletler ile dehşetli rahnelenen kalb-i umumîyi ve efkâr-ı âmmeyi ve umumun ve bâhusus avam-ı mü’minînin istinadgâhları olan İslâmî esasların ve cereyanların ve şeairlerin kırılması ile bozulmaya yüz tutan vicdan-ı umumîyi, Kur’an’ın i’cazıyla ve geniş yaralarını Kur’an’ın ve imanın ilaçları ile tedavi etmeye çalışıyor. Elbette böyle küllî ve dehşetli tahribata ve rahnelere ve yaralara, hakkalyakîn derecesinde, dağlar kuvvetinde hüccetler, cihazlar ve bin tiryak hâsiyetinde mücerreb ilaçlar ve hadsiz edviyeler bulunmak gerektir ki bu zamanda Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın i’caz-ı manevîsinden çıkan Risale-i Nur o vazifeyi görmekle beraber, imanın hadsiz mertebelerinde terakkiyat ve inkişafata medardır.” diye uzun bir mükâleme cereyan etti. Ben de tamamen işittim, hadsiz şükrettim. Kısa kesiyorum.
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
'''Саид Нурси'''
'''Said Nursî'''
</div>


<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<div lang="tr" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
"https://risale.site/index.php/Özel:MobileDiff/189038...190932" sayfasından alınmıştır