Το Τρίτο Ακτινας
Εισαγωγή
Αυτή η όγδοη απόδειξη περί της πίστης, καθώς επιδεικνύει την Απαραίτητη Θεία Οντότητα(Vücub-u Vücud) και την Θεία Ενότητα(Vahdaniyet), επιβεβαιώνει επίσης με οριστικές αποδείξεις την περιβάλλουσα τα πάντα επιμόρφωσή Του και την μεγαλειότητα της δύναμης Του. Καθώς και τεκμηριώνει και καταδεικνύει την απεριόριστη ηγεμονία Του και την άπειρη ευσπλαχνία Του. Όπως επίσης επιδεικνύει ότι όλα τα μέλη του σύμπαντος περιζώνονται με την ασύλληπτη σοφία και γνώση Του.
Επομένως: Κάθε εισαγωγή αυτής της Όγδοης Απόδειξης Περί της Πίστης εμπεριέχει οχτώ πορίσματα. Στην καθεμιά από τις οχτώ εισαγωγές αποδεικνύονται τα οχτώ πορίσματα με τα τεκμήρια τους. Για αυτό το λόγο, τούτη η Όγδοη Απόδειξη της Πίστης εμπεριέχει βαρυσήμαντες ιδιαιτερότητες.
Σαḯντ Νουρσί
ΙΚΕΣΙΑ
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Μπισμιλλάχιρραχμάνιρραχίμ- Στο όνομα του Αλλάχ, του Πολυεύσπλαχνου (Ραχμάν), του Οικτίρμωνου(Ραχίμ)
اِنَّ فٖى خَل۟قِ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ وَاخ۟تِلَافِ الَّي۟لِ وَالنَّهَارِ وَال۟فُل۟كِ الَّتٖى تَج۟رٖى فِى ال۟بَح۟رِ بِمَا يَن۟فَعُ النَّاسَ وَمَٓا اَن۟زَلَ اللّٰهُ مِنَ السَّمَٓاءِ مِن۟ مَٓاءٍ فَاَح۟يَا بِهِ ال۟اَر۟ضَ بَع۟دَ مَو۟تِهَا وَبَثَّ فٖيهَا مِن۟ كُلِّ دَٓابَّةٍ وَتَص۟رٖيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ ال۟مُسَخَّرِ بَي۟نَ السَّمَٓاءِ وَال۟اَر۟ضِ لَاٰيَاتٍ لِقَو۟مٍ يَع۟قِلُونَ
(Στη δημιουργία του ουρανού και της γης, στην αλληλοδιαδοχή της νύχτας με τη μέρα, στα πλοία που διασχίζουν τη θάλασσα για να φέρουν τα απαραίτητα στους ανθρώπους, στο νερό που ρίχνει ο Αλλάχ από τον ουρανό για αναζωογόνηση της σχεδόν νεκρής γης, πάνω στην οποία σκορπίζει όλα τα έμβια, στον διορισμό των ανέμων και των σύννεφων που υπηρετούν με υποταγή ανάμεσα στον ουρανό και τη γη, σε όλα τούτα εμπεριέχονται ξεκάθαρα διδάγματα για όσους διαλογίζονται ορθά. Κουράν, Ελ-Μπάκαρα, 2:164)
Ω Θεέ μου! και Κύριε Επιμορφωτή (Rab) μου!
Εγώ με το μάτι της πίστης, με το φως και τη διδαχή του Κουράν και με το μάθημα που έχω λάβει από τον Ένδοξο Απόστολο Αλέϊχις Σαλάτου Ουεσσελλάμ, (Είθε η ειρήνη και οι ευλογίες του Αλλάχ να είναι μαζί του), και με την υπόδειξη του ονόματος ο Πάνσοφος(Hakîm), βλέπω ότι:
Δεν υπάρχει καμία τροχιά και καμία ενέργεια στους ουρανούς, που με την τέλεια ευταξία του να μη δείχνει και να μην αποδεικνύει τη Δικιά Σου Ύπαρξη.
Επίσης, δεν υπάρχει κανένα ουράνιο σώμα που με τη σιγή και την αθόρυβη υπηρεσία του που τελεί και με την αστήρικτη στάση του, να μη μαρτυρεί και να μη δείχνει τη Δικιά Σου Θεία Επιμόρφωση(Rubûbiyyet) και την Ενότητα(Vahdet) Σου.
Επίσης, δεν υπάρχει κανένα άστρο το οποίο, με την ισορροπημένη του δημιουργία, την τέλεια οργανωμένη του κατάσταση, το φωτεινό του χαμόγελο, και με τη σφραγίδα του που δείχνει την ομοιότητα και αναλογία του με όλα τα άστρα, να μη δίνει μαρτυρία και να μην υποδεικνύει τη Δικιά Σου ύψιστη Θεότητα(Ulûhiyyet) και Ενάδα(Vahdâniyyet).
Και επίσης, δεν υπάρχει κανένα πλανόδιο άστρο από τους δώδεκα πλανήτες, που με τη σοφή του δραστηριότητα, την πειθαρχική υποταγή του, την εύρυθμη υπηρεσία του και με τους σπουδαίους δορυφόρους του, να μη μαρτυρεί τη Δικιά Σου Απαραίτητη Οντότητα(Vücub-u Vücud) και να μη δείχνει τη Βασιλεία της Θεότητας(Ulûhiyyet) Σου!
Ναι, οι ουρανοί με τους κατοίκους τους, όπως ο έκαστος κάτοικος μαρτυρεί προσωπικά, έτσι και όλοι μαζί συνολικά σε ολοφάνερο βαθμό, Ω! Δημιουργέ που δημιούργησες τους ουρανούς και τη γη! μαρτυρούν την Απαραίτητη Οντότητά(Vücub-u Vücud) Σου με έναν τόσο έκδηλο τρόπο… και Ω! εσύ που διαχειρίζεσαι και διευθύνεις τα σωματίδια μαζί με όλα τα άριστα ευθετημένα μέλη τους και περιστρέφεις αυτά τα πλανόδια άστρα μαζί με τους ρυθμισμένους δορυφόρους τους και τα υποτάσσεις στο διάταγμα Σου!... η μαρτυρία τους την Ενότητα και Ενάδα Σου είναι τόσο δυνατή, που τα φωτεινά τεκμήρια και οι λαμπερές αποδείξεις όπως και τα άστρα που βρίσκονται στον ουρανό, απειράριθμες φορές εξακριβώνουν τη μαρτυρία αυτή.
Επίσης, αυτοί οι διαυγείς, καθαροί και όμορφοι ουρανοί, που μαζί με τα τεράστια και ταχύτατα ουράνια σώματά τους μας προβάλλουν μια κατάσταση ενός τακτοποιημένου στρατού, και ενός βασιλικού στόλου στολισμένου με ηλεκτρικούς φωτισμούς, αποτελούν μια φανερή απόδειξη της εξοχότητας της Δικιάς Σου Επιμόρφωσης(Rubûbiyyet), και του μεγαλείου της δύναμής Σου που δημιουργεί τα πάντα. Εκδηλώνουν επίσης πολύ ισχυρά, το απέραντο εύρος της ηγεμονίας Σου που περικλείει τους απέραντους ουρανούς, και της ευσπλαχνίας Σου που αγκαλιάζει κάθε έμβιο ον… και μαρτυρούν αναμφισβήτητα την περικλείουσα τους πάντες και τα πάντα γνώση Σου που σχετίζεται, περιτυλίγει και καθορίζει όλες τις δραστηριότητες και τις καταστάσεις όλων των ουράνιων πλάσεων, και την απέραντη σοφία Σου, που καλύπτει όλες τις δραστηριότητες. Και τούτη η μαρτυρία και κατάδειξη είναι τόσο έκδηλη, που λες και τα άστρα είναι οι λέξεις ομολογίας αυτών των ουρανών, και υλοποιημένες φωτεινές αποδείξεις.
Και τα άστρα που βρίσκονται στο πεδίο, στη θάλασσα, στο διάστημα των ουρανών, με το ότι παρουσιάζονται κατά κάποιο τρόπο σαν υπάκουοι στρατιώτες, οργανωμένα πλοία, θαυμάσια αεροπλάνα και παράξενες λάμπες, επιδεικνύουν την επιβλητικότητα της Δικιά Σου Θείας Κυριαρχίας.
Επίσης, σύμφωνα με την υπενθύμιση και επισήμανση των υπηρεσιών που διατελεί ο Ήλιος μας σχετικά με τους πλάνητες του και τη γη και ο οποίος είναι ένα μόνο μέλος αυτού του στρατού των άστρων, είναι φανερό ότι και αυτός αλλά και τα υπόλοιπα αστέρια τα οποία είναι οι σύντροφοι του Ηλίου μας, δεν είναι αδέσμευτα, αλλά κοιτούν προς τους κόσμους του υπερπέραν και είναι ίσως οι Ήλιοι των αιώνιων κόσμων.
Ω Εσύ, η Απαραίτητη Θεία Οντότητα(Vücub-u Vücud)! Ω Εσύ, ο Ένας και Μοναδικός(Vâhid-i Ehad)!
Αυτά τα θαυμάσια άστρα, αυτοί οι απίστευτοι ήλιοι και δορυφόροι, δραστηριοποιούνται, διαμορφώνονται και διευθύνονται με το Δικό Σου διάταγμα, με τη Δικιά Σου δύναμη και ισχύ, με τη Δικιά Σου διαχείριση και πρόνοια, στη Δικιά Σου ιδιοκτησία και στους Δικούς Σου ουρανούς. Όλες αυτές οι τεράστιες οντότητες των ουρανών, υμνούν και δοξάζουν τον μοναδικό Δημιουργό(Hâlik) τους ο οποίος τα έχει δημιουργήσει, τα περιστρέφει και τα διαχειρίζεται… και εκφωνούν με τη γλώσσα της φύσης τους «Σουμπχάναλλάχ!» (Απόλυτη είναι η τελειότητα του Αλλάχ), «Αλλάχου Άκμπαρ» (Μέγας είναι ο Αλλάχ).
Και εγώ, ω Εσύ! Παντοδύναμε Κάτοχε Μεγαλείου Δύναμης(Kadîr-i Zülcelâl), που αποκρύβεσαι πίσω από τη σφοδρή Σου παρουσία και την ύψιστη κυριαρχία της μεγαλειότητας Σου, σε καθαγιάζω μαζί με όλους τους αίνους που αυτά Σου απονέμουν.
Ω Εσύ, ο Απόλυτα Ισχυρός (Kadir-i Mutlak)!
Εγώ με τη διδαχή του Πάνσοφου Κουράν και τη διδασκαλία του Ένδοξου Απόστολου Αλέϊχις Σαλάτου Ουεσσελλάμ, (Είθε η ειρήνη και οι ευλογίες του Αλλάχ να είναι μαζί του) κατάλαβα ότι: Όπως οι ουρανοί και τα άστρα μαρτυρούν τη Δικιά Σου ύπαρξη και ενότητα, έτσι και ο ουράνιος θόλος, με τα σύννεφά του, τους κεραυνούς, τις βροντές, τους ανέμους και τις βροχές του, μαρτυρούν τη Δικιά Σου Απαραίτητη Οντότητα(Vücub-u Vücud) και Ενότητα(Vahdâniyyet).
Ναι, η διαβίβαση της βροχής, η οποία είναι η πηγή της ζωής, στη βοήθεια των ζωντανών που την έχουν ανάγκη μέσου αυτού του άψυχου και ασυνείδητου σύννεφου, βεβαίως και πραγματοποιείται μόνο μέσω της Δικιάς Σου Ευσπλαχνίας(Rahmet) και Σοφίας(Hikmet), και δεν υπάρχει ουδεμία δυνατότητα εκείνη η περιπεπλεγμένη σύμπτωση να παρέμβει.
Επίσης, ο κεραυνός ο οποίος κατέχει το μεγαλύτερο ηλεκτρισμό, και ο οποίος επισημαίνοντας τα οφέλη του φωτισμού του, μας ενθαρρύνει στην εκμετάλλευση του, με έναν όμορφο τρόπο φωτίζει τη Δικιά Σου δύναμη στον ουρανό.
Επίσης η βροντή η οποία προαναγγέλλει τον ερχομό της βροχής, κάνει αυτόν τον τεράστιο ουρανό να μιλήσει και ομιλώντας ούτως μέσω της γλώσσας της φύσης του, Εσένα υμνεί, και τη Δικιά Σου Κυριότητα(Rubûbiyyet) ομολογεί έτσι ώστε ο θόρυβος των εξυμνήσεών του κουφαίνουν τους ουρανούς…
Επίσης ο άνεμος, ο οποίος δραστηριοποιείται με πολλά καθήκοντα, όπως η παροχή του αέρα που αναπνέουμε και συντελεί το πιο σημαντικό και αναγκαίο αγαθό των έμβιων όντων, μα και το πιο εύκολο λαμβανόμενο και το πιο χαλαρωτικό, και όπως η μετατροπή του ουρανού, βάσει μιας σοφίας, σε έναν πίνακα «εξαφανισμού και παρουσίασης» όπου «γράφει, εκφράζει, και έπειτα το σβήνει»… μας επισημαίνει εξίσου τη δύναμη των πράξεων Σου, και μαρτυρεί τη Δικιά Σου ύπαρξη. Ακόμα και η βροχή, η οποία με τη Δικιά Σου συμπόνια αρμέγεται από τα σύννεφα και μεταφέρεται στα ζωντανά, μέσω των λέξεων που διαμορφώνουν οι τέλεια σχηματισμένες και εύτακτες σταγόνες της, ομολογεί την ευρύτητα της Δικιά Σου Ευσπλαχνίας(Rahmet) και την περιεκτικότητα της Δικιάς Σου στοργής.
Ω Εσύ, ο Μόνος Διοικητής της κάθε Δραστηριότητας(Mutasarrıf-ı Fa'al)! Και Ω Εσύ, ο Μόνος Ύψιστος Κάτοχος της κάθε αφθονίας (Feyyâz-ı Müteal)!
Καθώς το σύννεφο, ο κεραυνός, η βροντή, ο άνεμος, η βροχή, μαρτυρούν ξεχωριστά, τη Δικιά Σου Απαραίτητη Θεία Οντότητα(Vücub-u Vücud), έτσι και στο σύνολο τους, παρά τις τόσο απομακρυσμένες μεταξύ τους ιδιότητες και τόσο αντίθετες μεταξύ τους ιδιαιτερότητες που κατέχουν, και διαμέσου της ενότητας, της συνένωσης, της σύμπραξης και της συνεργασίας ως προς την πραγματοποίηση των σκοπών τους που φανερώνουν, επικροτούν με έναν θεαματικό τρόπο τη Δικιά σου Θεία Ενότητα και Μοναδικότητα.
Επίσης, καθώς μας αποδεικνύουν την Υψηλότητα της Κυριότητος Σου(Rubûbiyyet), η οποία φανερώνεται σε αυτόν τον τεράστιο ουράνιο θόλο που είναι σαν ένας θαυμάσιος τόπος συγκέντρωσης όπου ενίοτε σε μία μέρα γεμίζει και αδειάζει αρκετές φορές· και καθώς επίσης αποδεικνύουν, τη Μεγαλειότητα της Δύναμης Σου(Kudret) που αντικατοπτρίζεται στη διαχείριση αυτού του ευρύτατου ουράνιου θόλου με το να το μεταβάλλει αδιάλειπτα σαν ένας πίνακας «συγγραφής και μετατροπής», που όταν τον σφίγγει σαν ένα σφουγγάρι ποτίζει τον κήπο της γης· και παράλληλα αποδεικνύουν την ανυπολόγιστη περιεκτικότητα και την περικύκλωση της Ευσπλαχνίας(Rahmet) και Ηγεμονίας(Hâkimiyet) Σου, που πίσω από το πέπλο αυτού του ουράνιου θόλου παρατηρούν και διαχειρίζονται τα πάντα, όλη τη γη και όλα τα όντα, όπως και δείχνουν το ασύλληπτο εύρος της ολκής τους.
Επίσης, ο αέρας στην ατμόσφαιρα έχει διοριστεί σε τόσα σοφά καθήκοντα, το σύννεφο και η βροχή εξυπηρετούν με τόση επιστημονική ωφέλεια, τα οποία δεν είναι δυνατόν να επιτελούνται και να διενεργούνται χωρίς την ύπαρξη μιας απόλυτα περιζωστικής γνώσης και προνοητικής σοφίας.
Ω Εσύ που ενεργείς όπως μόνο Εσύ επιθυμείς(Fa'âlün Limâ Yürîd)!
Η Δύναμη Σου, η οποία δρα στον ουράνιο θόλο έτσι ώστε κάθε στιγμή μας παρουσιάζει ένα δείγμα της ανάστασης και της συντέλειας του κόσμου, και μέσα σε μία ώρα μετατρέπει το καλοκαίρι σε χειμώνα και το χειμώνα σε καλοκαίρι, φέρνει έναν κόσμο και στέλνει έναν κόσμο στον κόσμο του αγνώστου, μας υποδεικνύει ότι έτσι παρομοίως η ίδια η δύναμη Σου αυτή, θα μετατρέψει αυτή τη γη στον κόσμο του υπερπέραν, και θα μας παρουσιάσει τις αιώνιες δραστηριότητες του υπερπέραν.
Ω Εσύ, Ο Πανίσχυρος κάτοχος Μεγαλείου Δύναμης(Kadîr-i Zülcelâl)!
Ο άνεμος, το σύννεφο, η βροχή, ο κεραυνός, και η βροντή στον ουράνιο θόλο ανήκουν στη Δικιά Σου ιδιοκτησία, είναι υπάκουα και υπεύθυνα προς το Δικό Σου διάταγμα και την επιρροή και με τη Δικιά Σου δύναμη και ισχύ. Όλες αυτές οι οντότητες του ουρανού, οι οποίες κατέχουν τόσο αντίθετες ιδιότητες μεταξύ τους, καθαγιάζουν το Διοικητή και Ηγεμόνα τους, που υποτάσσει αυτές μαζί με τα άλλα στις ξαφνικές, επιτακτικές και επείγουσες εντολές Του, και υμνούν με επαίνους την ευσπλαχνία Του.
Ω Εσύ, Ο Κάτοχος Μεγαλείου Δύναμης Δημιουργός της Γης και των Ουρανών(Hâlik-ı Zülcelâl)!
Εγώ με τη διδασκαλία του Πάνσοφου Κουράν και τη διδαχή του Ένδοξου Απόστολου Αλέϊχις Σαλάτου Ουεσσελλάμ, (Είθε η ειρήνη και οι ευλογίες του Αλλάχ να είναι μαζί του) πίστεψα και κατάλαβα ότι:
Όπως ο ουρανός με τα αστέρια του και ο ουράνιος θόλος με τα περιεχόμενα του, μαρτυρούν τη Δικιά Σου Απαραίτητη Θεία Οντότητα(Vücub-u Vücud), και αποδεικνύουν τη Δικιά Σου Θεία Ενάδα και Μοναδικότητα, έτσι και η Γη, με όλα τα πλάσματα και τις καταστάσεις της, μαρτυρεί και υποδεικνύει τη Δικιά Σου ύπαρξη και μοναδικότητα τόσες φορές, όσες είναι και ο ανυπολόγιστος αριθμός εκείνων των υπάρξεων.
Ναι, καμία απολύτως μετατροπή πάνω στη γη και καμία απολύτως αλλαγή όπως η αλλαγή των ενδυμασιών των δέντρων και ζώων που βρίσκονται πάνω στη γη -είτε ατομική, είτε γενική- δεν υπάρχει που να μην ανακοινώνει μέσω της ευταξίας τους, τη Δικιά Σου ύπαρξη και μοναδικότητα.
Επίσης, δεν υπάρχει κανένα ζώο το οποίο να μη μαρτυρεί και να μη διακηρύσσει τη Δικιά Σου ύπαρξη και ενάδα, μέσω των τροφίμων που τους παρέχονται με ευσπλαχνία ανάλογα με την ανάγκη και ανικανότητα τους, και όλα τα απαραίτητα όργανα που κατέχουν για να ζήσουν τα οποία τους παρέχονται με απόλυτη ευθυκρισία και σοφία.
Επίσης, δεν υπάρχει κανένα ζώο μήτε φυτό που κάθε άνοιξη πλάθονται μπροστά στα μάτια μας, να μη μας γνωστοποιούν Εσένα, μέσω της θαυμάσιας τέχνης, των κομψών στολιδιών, την απόλυτη μοναδικότητα, την ευταξία και ισορροπία που κατέχουν.
Επίσης, η πλάση όλων των φυτών και ζώων που γεμίζουν τη γη, και αποτελούν τα αριστουργήματα και τα θαύματα της δύναμης Σου, και τα οποία είναι δημιουργημένα από αυγά και αβγουλάκια, από σταγόνες, κουκούτσια, κόκκους και σπόρους που συντελούνται από απλές, περιορισμένες και σχεδόν όμοιες ύλες, χωρίς απολύτως κανένα λάθος, τόσο τέλεια, τόσο διακοσμημένα, μα και διαφοροποιημένα, μαρτυρούν και ομολογούν την ύπαρξη και ενάδα, τη σοφία και απέραντη δύναμη ενός Πάνσοφου Πλάστη(Sâni-i Hakîm), με έναν τέτοιο τρόπο που είναι πιο επιδεικτική και λαμπερή και από τη μαρτυρία του φωτός προς τον ήλιο.
Επίσης, δεν υπάρχει απολύτως κανένα από τα στοιχεία όπως ο αέρας, το νερό, το φως, η φωτιά, το χώμα, τα οποία παρά την απόλυτη ασυνειδησία που φέρουν, διατελώντας τα τόσο συνετά και βέλτιστα καθήκοντα, και παρά την τόσο απλή, πολιορκητική, άτακτη, και διασκορπιζόμενη φύση που κατέχουν φέρνοντας από το άγνωστο, τους τόσο μετρημένους και ιδανικούς καρπούς και σοδιές, να μη διασαλπίζουν τη Δικιά Σου Ενάδα και ύπαρξη.
Ω Εσύ, ο Αμίμητος Παντοδύναμος Δημιουργός(Fâtır-ı Kadîr)!, ο Αποκαλύπτων της Πάσης Γνώσης(Fettâh-ı Allâm)!, ο Αέναος Δημιουργός(Fa'âl-i Hallâk)!
Όπως η γη μαζί με όλους του κατοίκους της, συνομολογούν και μαρτυρούν την ύπαρξη της απαραίτητης Θεϊκής Οντότητας (Vücub-u Vücud) του Δημιουργού τους, έτσι και, -Ω Εσύ που είσαι ο Ένας και Μοναδικός (Vâhid-i Ehad)!, ο πιο Φιλεύσπλαχνος Ελεήμονας (Hannân-ı Mennân)!, ο πιο Γενναιόδωρος Σιτιστής(Vehhâb-ı Rezzak)!- είναι η Δικιά Σου Ενότητα(Vahdet) και η Δικιά Σου Μοναδικότητα(Ehadiyet) την οποία διακηρύσσει με τη σφραγίδα που φέρει πάνω της η Γη, και με όλες τις σφραγίδες των κατοίκων της μεμονωμένα, παράλληλα μέσω της ενότητας και συνένωσης και αμέριστης υποστήριξης που έχουν μεταξύ τους, και μέσω των επιμορφωτικών ενεργειών που σχετίζονται με αυτά και τις δραστηριότητές τους, από κοινού, αυτό που διαλαλούν και μαρτυρούν είναι μόνο η Δικιά Σου Ενότητα(Vahdet) και η Δικιά Σου Μοναδικότητα(Ehadiyet) σε αδιαμφισβήτητο βαθμό τόσο όσο και ο αριθμός των υπάρξεων αυτών.
Επίσης, όπως το έδαφος της γης, το οποίο μοιάζει σε ένα στρατόπεδο, σε έναν τόπο έκθεσης, σε έναν τόπο εκπαίδευσης, .και η παροχή των διαφορετικών μηχανισμών σε τετρακόσιες χιλιάδες διαφορετικά έθνη φυτών και ζώων με έναν τέλεια οργανωμένο τρόπο, αποδεικνύει τη μεγαλειότητα και τη δύναμη της Δικιάς Σου Κυριαρχίας και Επιμόρφωσης(Rubûbiyyet), η οποία ελέγχει τα πάντα. Έτσι και, αυτή η γενναιόδωρη και άφθονη παροχή των διαφορετικών τροφίμων σε όλα αυτά τα άπειρα έμβια όντα, εγκαίρως, από ένα απλό και ξερό χώμα, και η απόλυτη υπακοή όλων αυτών των άπειρων ειδών, .με μια απόλυτη προσήλωση στους Κυρίαρχους και Επιμορφωτικούς(Rabbâni) κανόνες Σου, μας φανερώνουν το μεγαλείο της περιζωστικής ευσπλαχνίας Σου, και την αχανή ηγεμονία Σου πάνω στα πάντα.
Επίσης, το ότι η καθοδήγηση και διαχείριση ομαδικώς όλων των όντων που αλλάζουνε πάνω στη γη, οι αλλαγές μεταξύ του θανάτου και της ζωής και η διαχείριση και η φροντίδα των ζώων και φυτών, μπορεί να είναι εφικτή και δυνατή μόνο με μια γνώση που να περιβάλλει τα πάντα, και με μια σοφία που να κυριαρχεί στα πάντα, επαληθεύουν τη Δικιά Σου απέραντη γνώση και σοφία.
Επιπλέον, ο άνθρωπος ο οποίος σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα εκπληρώνει αμέτρητα καθήκοντα και είναι εφοδιασμένος με πνευματικούς μηχανισμούς και χαρίσματα που λες και θα ζήσει αμέτρητα χρόνια, και εκμεταλλεύεται όλες τις υπάρξεις της γης σε αυτόν τον κόσμο της εκπαίδευσης, σε αυτό το σύντομο τόπο του στρατοπέδου και σε αυτό το παροδικό τόπο της έκθεσης, ώστε όλη αυτή η σπουδαιότητα, αυτά τα έξοδα, αυτή η εκθαμβωτική εκδήλωση της επιμορφωτικής κυριαρχίας επάνω του, όλη αυτή η υπερτέλεια θεία ομιλία που λαμβάνει και η ατελείωτη θεία γενναιοδωρία… βεβαίως και σίγουρα δεν μπορεί να χωρέσει σε αυτή τη σύντομη θλιβερή ζωή, σε αυτόν τον περίπλοκο και καταθλιπτικό βίο και σε αυτόν τον βασανιστικό μάταιο κόσμο. Αντιθέτως, όλα αυτά στοιχειοθετούν και υπαγορεύουν την ύπαρξη μιας άλλης και αιώνιας ζωής και ότι όλα αυτά προορίζονται για έναν τόπο αιώνιας ευτυχίας, και των δωρεών που βρίσκονται στον αιώνιο κόσμο.
Ω Εσύ, ο Δημιουργός των Πάντων(Hâlık-ı Küll-i Şey)!
Όλα τα όντα της υδρογείου είναι καθυποταγμένα και διαχειρίζονται από τη Δικιά Σου δύναμη και ισχύ, με τη Δικιά Σου επιβολή και βούληση, με τη Δικιά Σου γνώση και σοφία, μέσα στη Δικιά Σου ιδιοκτησία και στη Δικιά Σου υφήλιο. Και το ότι όλη αυτή η εκδήλωση της επιμορφωτικής Κυριότητας(Rubûbiyyet) που παρατηρούμε στην επιφάνεια της γης, μας παρουσιάζει μια ασύλληπτη περιεκτικότητα, και ότι η διαχείριση και επόπτευσή της είναι τόσο διεξοδική, και οι δραστηριότητες που βλέπουμε παντού εμφανίζουν μια υπέροχη συνένωση και ομοιομορφία, μας γνωστοποιούν ότι αυτή η Κυριότητα(Rubûbiyyet) διενεργεί μια τέτοια ολιστική μέθοδο διαχείρισης η οποία δεν καταδέχεται κανέναν καταμερισμό και της οποίας η διάσπαση είναι αδύνατη.
Επίσης, όλοι οι κάτοικοι της υδρογείου, καθαγιάζουν και εγκωμιάζουν το Δημιουργό(Hâlik) τους, με άπειρες γλώσσες πιο φανερές και από τη γλώσσα της ομιλίας, και εκφράζουν τις ευχαριστίες και επαίνους τους στον Πανένδοξο Σιτιστή (Rezzâk-ı Zülcelâl) τους, με τη γλώσσα των απέραντων αγαθών που λαμβάνουν.
Ω Εσύ, Πανάγαθε Κύριε(Zât-ı Akdes), που αποκρύβεσαι πίσω από την έκδηλή Σου παρουσία και την περίτρανη κυριαρχία της μεγαλειότητας Σου!
Σε καθαγιάζω από κάθε ελάττωμα, αδυναμία και εταίρο μαζί με όλους τους αγιασμούς και αίνους της γης, και Σε εγκωμιάζω και Σου προσφέρω τις ευχαριστίες μου μαζί με όλους τους επαίνους και δοξασμούς που Σου απονέμονται από αυτήν.
Ey Rabbü’l-berri ve’l-bahr!
Kur’an’ın dersiyle ve Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmının talimiyle anladım ki: Nasıl gökler ve feza ve zemin senin birliğine ve varlığına şehadet ederler. Öyle de bahirler, nehirler ve çeşmeler ve ırmaklar, senin vücub-u vücuduna ve vahdetine bedahet derecesinde şehadet ederler.
Evet, bu dünyamızın menba-ı acayip buhar kazanları hükmünde olan denizlerde hiçbir mevcud, hattâ hiçbir katre su yoktur ki vücuduyla, intizamıyla, menfaatiyle ve vaziyetiyle Hâlık’ını bildirmesin.
Ve basit bir kumda ve basit bir suda rızıkları mükemmel bir surette verilen garib mahluklardan ve hilkatleri gayet muntazam hayvanat-ı bahriyeden, hususan bir tanesi, bir milyon yumurtacıkları ile denizleri şenlendiren balıklardan hiçbirisi yoktur ki hilkatiyle ve vazifesiyle ve idare ve iaşesiyle ve tedbir ve terbiyesiyle yaratanına işaret ve Rezzak’ına şehadet etmesin.
Hem denizde kıymettar, hâsiyetli, ziynetli cevherlerden hiçbirisi yoktur ki güzel hilkatiyle ve cazibedar fıtratıyla ve menfaatli hâsiyetiyle seni tanımasın, bildirmesin.
Evet, onlar birer birer şehadet ettikleri gibi; heyet-i mecmuasıyla, beraberlik ve birbiri içinde karışmak ve sikke-i hilkatte birlik ve icadca gayet kolay ve efradca gayet çokluk noktalarından, senin vahdetine şehadet ettikleri gibi; arzı, toprağıyla beraber bu küre-i arzı kuşatan muhit denizlerini muallakta durdurmak ve dökmeden, dağıtmadan güneşin etrafında gezdirmek ve toprağı istila ettirmemek ve basit kumundan ve suyundan, mütenevvi ve muntazam hayvanatını ve cevherlerini halk etmek ve erzak ve sair umûrlarını küllî ve tam bir surette idare etmek ve tedbirlerini görmek ve yüzünde bulunmak lâzım gelen hadsiz cenazelerinden hiçbirisi bulunmamak noktalarından, senin varlığına ve Vâcibü’l-vücud olduğuna mevcudatı adedince işaretler ederek şehadet eder.
Ve senin saltanat-ı rububiyetinin haşmetine ve her şeye muhit olan kudretinin azametine pek zâhir delâlet ettikleri gibi göklerin fevkindeki gayet büyük ve muntazam yıldızlardan, tâ denizlerin dibinde bulunan gayet küçücük ve intizamla iaşe edilen balıklara kadar her şeye yetişen ve hükmeden rahmetinin ve hâkimiyetinin hadsiz genişliklerine delâlet ve intizamatıyla ve faydalarıyla ve hikmetleriyle ve mizan ve mevzuniyetleriyle, senin her şeye muhit ilmine ve her şeye şâmil hikmetine işaret ederler.
Ve senin, bu misafirhane-i dünyada, yolcular için böyle rahmet havuzların bulunması ve insanın seyr ü seyahatine ve gemisine ve istifadesine musahhar olması işaret eder ki yolda yapılmış bir handa, bir gece misafirlerine bu kadar deniz hediyeleriyle ikram eden zat, elbette makarr-ı saltanat-ı ebediyesinde öyle ebedî rahmet denizleri bulundurmuş ki bunlar onların fâni ve küçük numuneleridirler.
İşte denizlerin böyle gayet hârika bir tarzda arzın etrafında vaziyet-i acibesiyle bulunması ve denizlerin mahlukatı dahi gayet muntazam idare ve terbiye edilmesi bilbedahe gösterir ki yalnız senin kuvvetin ve kudretin ile ve senin irade ve tedbirin ile senin mülkünde, senin emrine musahhardırlar. Ve lisan-ı halleriyle Hâlık’ını takdis edip “Allahu ekber” derler.
Ey dağları zemin sefinesine hazineli direkler yapan Kadîr-i Zülcelal!
Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın talimiyle ve Kur’an-ı Hakîm’inin dersiyle anladım ki: Nasıl denizler, acayipleriyle seni tanıyorlar ve tanıttırıyorlar. Öyle de dağlar dahi zelzele tesiratından zeminin sükûnetine ve içindeki dâhilî inkılabat fırtınalarından sükûtuna ve denizlerin istilasından kurtulmasına ve havanın gazat-ı muzırradan tasfiyesine ve suyun muhafaza ve iddiharlarına ve zîhayatlara lâzım olan madenlerin hazinedarlığına ettiği hizmetleriyle ve hikmetleriyle seni tanıyorlar ve tanıttırıyorlar.
Evet, dağlardaki taşların envaından ve muhtelif hastalıklara ilaç olan maddelerin aksamından ve zîhayata, hususan insanlara çok lâzım ve çok mütenevvi olan madeniyatın ecnasından ve dağları, sahraları çiçekleriyle süslendiren ve meyveleriyle şenlendiren nebatatın esnafından hiçbirisi yoktur ki tesadüfe havalesi mümkün olmayan hikmetleriyle, intizamıyla, hüsn-ü hilkatiyle, faydalarıyla hususan madeniyatın tuz, limon tuzu, sulfato ve şap gibi sureten birbirine benzemekle beraber, tatlarının şiddet-i muhalefetiyle ve bilhassa nebatatın basit bir topraktan çeşit çeşit envalarıyla, ayrı ayrı çiçek ve meyveleriyle, nihayetsiz Kadîr, nihayetsiz Hakîm, nihayetsiz Rahîm ve Kerîm bir Sâni’in vücub-u vücuduna bedahetle şehadet ettikleri gibi heyet-i mecmuasındaki vahdet-i idare ve vahdet-i tedbir ve menşe ve mesken ve hilkat ve sanatça beraberlik ve birlik ve ucuzluk ve kolaylık ve çokluk ve yapılmakta çabukluk noktalarından, o Sâni’in vahdetine ve ehadiyetine şehadet ederler.
Hem nasıl ki dağların yüzünde ve karnındaki masnûlar, zeminin her tarafında, her bir nevi aynı zamanda, aynı tarzda, yanlışsız, gayet mükemmel ve çabuk yapılmaları ve bir iş bir işe mani olmadan, sair neviler ile beraber karışık iken, karıştırmaksızın icadları; senin rububiyetinin haşmetine ve hiçbir şey ona ağır gelmeyen kudretinin azametine delâlet eder.
Öyle de zeminin yüzündeki bütün zîhayat mahlukların hadsiz hâcetlerini, hattâ mütenevvi hastalıklarını, hattâ muhtelif zevklerini ve ayrı ayrı iştihalarını tatmin edecek bir surette, dağların yüzlerini ve içlerini muntazam eşcar ve nebatat ve madeniyatla doldurmak ve muhtaçlara teshir etmek cihetiyle, senin rahmetinin hadsiz genişliğine ve hâkimiyetinin nihayetsiz vüs’atine delâlet ve toprak tabakatı içinde, gizli ve karanlık ve karışık bulunduğu halde; bilerek, görerek, şaşırmayarak, intizamla, hâcetlere göre ihzar edilmeleriyle, senin her şeye taalluk eden ilminin ihatasına ve her bir şeyi tanzim eden hikmetinin bütün eşyaya şümulüne ve ilaçların ihzaratı ve madenî maddelerin iddiharatıyla rububiyetinin rahîmane ve kerîmane olan tedabirinin mehasinine ve inayetinin ihtiyatlı letaifine pek zâhir bir surette işaret ve delâlet ederler.
Hem bu dünya hanında misafir yolcular için koca dağları levazımatlarına ve istikbaldeki ihtiyaçlarına muntazam ihtiyat deposu ve cihazat ambarı ve hayata lüzumlu olan çok definelerin mükemmel mahzeni olmak cihetinde işaret, belki delâlet, belki şehadet eder ki bu kadar Kerîm ve misafirperver ve bu kadar Hakîm ve şefkat-perver ve bu kadar Kadîr ve rububiyet-perver bir Sâni’in, elbette ve herhalde, çok sevdiği o misafirleri için ebedî bir âlemde, ebedî ihsanatının ebedî hazineleri vardır. Buradaki dağlara bedel, orada yıldızlar o vazifeyi görürler.
Ey Kādir-i külli şey! Dağlar ve içindeki mahluklar senin mülkünde ve senin kuvvet ve kudretinle ve ilim ve hikmetinle musahhar ve müddehardırlar. Onları bu tarzda tavzif ve teshir eden Hâlık’ını takdis ve tesbih ederler.
Ey Hâlık-ı Rahman! Ve ey Rabb-i Rahîm!
Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın talimiyle ve Kur’an-ı Hakîm’inin dersiyle anladım: Nasıl ki sema ve feza ve arz ve deniz ve dağ, müştemilat ve mahluklarıyla beraber seni tanıyorlar ve tanıttırıyorlar. Öyle de zemindeki bütün ağaç ve nebatat, yaprakları ve çiçekleri ve meyveleriyle, seni bedahet derecesinde tanıttırıyorlar ve tanıyorlar.
Ve umum eşcarın ve nebatatın cezbedarane hareket-i zikriyede bulunan yapraklarından ve ziynetleriyle Sâni’inin isimlerini tavsif ve tarif eden çiçeklerinden ve letafet ve cilve-i merhametinden tebessüm eden meyvelerinden her birisi, tesadüfe havalesi hiçbir cihet-i imkânı olmayan hârika sanat içindeki nizam ve nizam içindeki mizan ve mizan içindeki ziynet ve ziynet içindeki nakışlar ve nakışlar içindeki güzel ve ayrı ayrı kokular ve kokular içindeki meyvelerin muhtelif tatlarıyla, nihayetsiz Rahîm ve Kerîm bir Sâni’in vücub-u vücuduna bedahet derecesinde şehadet ettikleri gibi heyet-i mecmuasıyla, bütün zemin yüzünde birlik ve beraberlik, birbirine benzemeklik ve sikke-i hilkatte müşabehet ve tedbir ve idarede münasebet ve onlara taalluk eden icad fiilleri ve Rabbanî isimlerde muvafakat ve o yüz bin envaın hadsiz efradlarını birbiri içinde şaşırmayarak birden idareleri gibi noktalarıyla, o Vâcibü’l-vücud Sâni’in bilbedahe vahdetine ve ehadiyetine dahi şehadet ederler.
Hem nasıl ki onlar senin vücub-u vücuduna ve vahdetine şehadet ediyorlar. Öyle de rûy-i zeminde dört yüz bin milletlerden teşekkül eden zîhayat ordusundaki hadsiz efradın yüz binler tarzda iaşe ve idareleri; şaşırmayarak, karıştırmayarak mükemmel yapılmasıyla, senin rububiyetinin vahdaniyetteki haşmetine ve bir baharı, bir çiçek kadar kolay icad eden kudretinin azametine ve her şeye taallukuna delâlet ettikleri gibi; koca zeminin her tarafında, hadsiz hayvanatına ve insanlara, hadsiz taamların çeşit çeşit aksamını ihzar eden rahmetinin hadsiz genişliğine ve o hadsiz işler ve in’amlar ve idareler ve iaşeler ve icraatlar kemal-i intizamla cereyanları ve her şey, hattâ zerreler o emirlere ve icraata itaat ve musahhariyetleriyle, hâkimiyetinin hadsiz vüs’atine kat’î delâlet etmekle beraber o ağaçların ve nebatların ve her bir yaprak ve çiçek ve meyve ve kök ve dal ve budak gibi her birisinin her bir şeyini, her bir işini bilerek, görerek; faydalara, maslahatlara, hikmetlere göre yapılmakla, senin ilminin her şeye ihatasına ve hikmetinin her şeye şümulüne pek zâhir bir surette delâlet ve hadsiz parmaklarıyla işaret ederler. Ve senin gayet kemaldeki cemal-i sanatına ve nihayet cemaldeki kemal-i nimetine hadsiz dilleriyle sena ve medhederler.
Hem bu muvakkat handa ve fâni misafirhanede ve kısa bir zamanda ve az bir ömürde, eşcar ve nebatatın elleriyle, bu kadar kıymettar ihsanlar ve nimetler ve bu kadar fevkalâde masraflar ve ikramlar işaret belki şehadet eder ki:
Misafirlerine burada böyle merhametler yapan kudretli, keremkâr Zat-ı Rahîm, bütün ettiği masrafı ve ihsanı, kendini sevdirmek ve tanıttırmak neticesinin aksiyle, yani bütün mahlukat tarafından “Bize tattırdı fakat yedirmeden bizi idam etti.” dememek ve dedirmemek ve saltanat-ı uluhiyetini ıskat etmemek ve nihayetsiz rahmetini inkâr etmemek ve ettirmemek ve bütün müştak dostlarını mahrumiyet cihetinde düşmanlara çevirmemek noktalarından, elbette ve herhalde ebedî bir âlemde, ebedî bir memlekette, ebedî bırakacağı abdlerine, ebedî rahmet hazinelerinden, ebedî cennetlerinde, ebedî ve cennete lâyık bir surette meyvedar eşcar ve çiçekli nebatlar ihzar etmiştir. Buradakiler ise müşterilere göstermek için numunelerdir.
Hem ağaçlar ve nebatlar, umumen yaprak ve çiçek ve meyvelerinin kelimeleriyle seni takdis ve tesbih ve tahmid ettikleri gibi o kelimelerden her birisi dahi ayrıca seni takdis eder. Hususan meyvelerin bedî’ bir surette, etleri çok muhtelif, sanatları çok acib, çekirdekleri çok hârika olarak yapılarak o yemek tablalarını ağaçların ellerine verip ve nebatların başlarına koyarak zîhayat misafirlerine göndermek cihetinde, lisan-ı hal olan tesbihatları, zuhurca lisan-ı kāl derecesine çıkar. Bütün onlar senin mülkünde, senin kuvvet ve kudretinle, senin irade ve ihsanatınla, senin rahmet ve hikmetinle musahhardırlar ve senin her bir emrine mutîdirler.
Ey şiddet-i zuhurundan gizlenmiş ve ey kibriya-yı azametinden tesettür etmiş olan Sâni’-i Hakîm ve Hâlık-ı Rahîm! Bütün eşcar ve nebatatın, bütün yaprak ve çiçek ve meyvelerin dilleriyle ve adediyle; seni kusurdan, aczden, şerikten takdis ederek hamd ü sena ederim.
Ey Fâtır-ı Kadîr! Ey Müdebbir-i Hakîm! Ey Mürebbi-i Rahîm!
Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın talimiyle ve Kur’an-ı Hakîm’in dersiyle anladım ve iman ettim ki: Nasıl nebatat ve eşcar seni tanıyorlar, senin sıfât-ı kudsiyeni ve esma-i hüsnanı bildiriyorlar. Öyle de zîhayatlardan ruhlu kısmı olan insan ve hayvanattan hiçbirisi yoktur ki cisminde gayet muntazam saatler gibi işleyen ve işlettirilen dâhilî ve haricî azalarıyla ve bedeninde gayet ince bir nizam ve gayet hassas bir mizan ve gayet mühim faydalar ile yerleştirilen âlât ve duygularıyla ve cesedinde gayet sanatlı bir yapılış ve gayet hikmetli bir tefriş ve gayet dikkatli bir muvazene içinde konulan cihazat-ı bedeniyesiyle, senin vücub-u vücuduna ve sıfatlarının tahakkukuna şehadet etmesin.
Çünkü bu kadar basîrane nazik sanat ve şuurkârane ince hikmet ve müdebbirane tam muvazeneye, elbette kör kuvvet ve şuursuz tabiat ve serseri tesadüf karışamazlar ve onların işi olamaz ve mümkün değildir. Ve kendi kendine teşekkül edip öyle olması ise yüz derece muhal içinde muhaldir. Çünkü o halde her bir zerresi; her bir şeyini ve cesedinin teşekkülünü, belki dünyada alâkadar olduğu her şeyini bilecek, görecek, yapabilecek âdeta ilah gibi ihatalı bir ilmi ve kudreti bulunacak. Sonra teşkil-i ceset ona havale edilir ve “Kendi kendine oluyor.” denilebilir.
Ve heyet-i mecmuasındaki vahdet-i tedbir ve vahdet-i idare ve vahdet-i neviye ve vahdet-i cinsiye ve umumun yüzlerinde göz, kulak, ağız gibi noktalarda ittifak cihetinde müşahede edilen sikke-i fıtratta birlik ve her bir nev’in efradı simalarında görülen sikke-i hikmette ittihat ve iaşede ve icadda beraberlik ve birbirinin içinde bulunmak gibi keyfiyetlerinden hiçbirisi yoktur ki senin vahdetine kat’î şehadette bulunmasın. Ve her bir ferdinde, kâinata bakan bütün isimlerin cilveleri bulunmakla, vâhidiyet içinde senin ehadiyetine işareti olmasın.
Hem nasıl ki insan ile beraber hayvanatın, zeminin bütün yüzünde yayılan yüz bin envaı, muntazam bir ordu gibi teçhiz ve talimat ve itaat ve musahhariyetle ve en küçükten tâ en büyüğe kadar, rububiyetin emirleri intizamla cereyanlarıyla o rububiyetinin derece-i haşmetine ve gayet çoklukla beraber gayet kıymetli ve gayet mükemmel olmakla beraber gayet çabuk yapılmaları ve gayet sanatlı olmakla beraber gayet kolay yapılışlarıyla, kudretinin derece-i azametine delâlet ettikleri gibi; şarktan garba, şimalden cenuba kadar yayılan mikroptan tâ gergedana kadar, en küçücük sinekten tâ en büyük kuşa kadar bütün onların rızıklarını yetiştiren rahmetinin hadsiz vüs’atine ve her biri emirber nefer gibi vazife-i fıtriyesini yapmak ve zemin yüzü her baharda, güz mevsiminde terhis edilenler yerinde yeniden taht-ı silaha alınmış bir orduya ordugâh olmak cihetiyle, hâkimiyetinin nihayetsiz genişliğine kat’î delâlet ederler.
Hem nasıl ki hayvanattan her birisi, kâinatın bir küçük nüshası ve bir misal-i musağğarı hükmünde gayet derin bir ilim ve gayet dakik bir hikmetle, karışık eczaları karıştırmayarak ve bütün hayvanların ayrı ayrı suretlerini şaşırmayarak, hatasız, sehivsiz, noksansız yapılmalarıyla, ilminin her şeye ihatasına ve hikmetinin her şeye şümulüne, adetlerince işaretler ederler.
Öyle de her biri birer mu’cize-i sanat ve birer hârika-i hikmet olacak kadar sanatlı ve güzel yapılmasıyla, çok sevdiğin ve teşhirini istediğin sanat-ı Rabbaniyenin kemal-i hüsnüne ve gayet derecede güzelliğine işaret ve her birisi, hususan yavrular, gayet nazdar, nâzenin bir surette beslenmeleriyle ve heveslerinin ve arzularının tatmini cihetiyle, senin inayetinin gayet şirin cemaline hadsiz işaretler ederler.
Ey Rahmanu’r-Rahîm! Ey Sadıku’l-Va’di’l-Emin! Ey Mâlik-i Yevmi’d-din!
Senin Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmının talimiyle ve Kur’an-ı Hakîm’inin irşadıyla anladım ki: Madem kâinatın en müntehab neticesi hayattır. Ve hayatın en müntehab hülâsası ruhtur. Ve zîruhun en müntehab kısmı zîşuurdur. Ve zîşuurun en câmii insandır. Ve bütün kâinat ise hayata musahhardır ve onun için çalışıyor. Ve zîhayatlar, zîruhlara musahhardır, onlar için dünyaya gönderiliyorlar. Ve zîruhlar, insanlara musahhardır, onlara yardım ediyorlar. Ve insanlar fıtraten Hâlık’ını pek ciddi severler ve Hâlık’ları onları hem sever hem kendini onlara her bir vesile ile sevdirir. Ve insanın istidadı ve cihazat-ı maneviyesi, başka bir bâki âleme ve ebedî bir hayata bakıyor. Ve insanın kalbi ve şuuru, bütün kuvvetiyle beka istiyor. Ve lisanı, hadsiz dualarıyla beka için Hâlık’ına yalvarıyor.
Elbette ve herhalde, o çok seven ve sevilen ve mahbub ve muhib olan insanları dirilmemek üzere öldürmekle, ebedî bir muhabbet için yaratılmış iken, ebedî bir adâvetle gücendirmek olamaz ve kabil değildir. Belki başka bir ebedî âlemde mesudane yaşaması hikmetiyle, bu dünyada çalışmak ve onu kazanmak için gönderilmiştir. Ve insana tecelli eden isimlerin, bu fâni ve kısa hayattaki cilveleriyle âlem-i bekada onların âyinesi olan insanların, ebedî cilvelerine mazhar olacaklarına işaret ederler.
Evet, ebedînin sadık dostu, ebedî olacak. Ve bâkinin âyine-i zîşuuru, bâki olmak lâzım gelir.
Hayvanların ruhları bâki kalacağı ve Hüdhüd-ü Süleymanî (as) ve Neml’i; ve Naka-i Salih (as) ve Kelb-i Ashab-ı Kehf gibi bazı efrad-ı mahsusa hem ruhu hem cesediyle bâki âleme gideceği ve her bir nev’in ara sıra istimal için bir tek cesedi bulunacağı rivayat-ı sahihadan anlaşılmakla beraber; hikmet ve hakikat hem rahmet ve rububiyet öyle iktiza ediyorlar.
Ey Kādir-i Kayyum!
Bütün zîhayat, zîruh, zîşuur; senin mülkünde, yalnız senin kuvvet ve kudretinle ve ancak senin irade ve tedbirinle ve rahmet ve hikmetinle, rububiyetinin emirlerine teshir ve fıtrî vazifelerle tavzif edilmişler. Ve bir kısmı, insanın kuvveti ve galebesi için değil belki fıtraten zaafı ve aczi için rahmet tarafından ona musahhar olmuşlar. Ve lisan-ı hal ve lisan-ı kāl ile Sâni’lerini ve Mabud’larını kusurdan, şerikten takdis ve nimetlerine şükür ve hamdederek, her biri ibadet-i mahsusasını yapıyorlar.
Ey şiddet-i zuhurundan gizlenmiş ve ey azamet-i kibriyasından perdelenmiş olan Zat-ı Akdes! Bütün zîruhların tesbihatıyla, seni takdis etmek niyet edip سُب۟حَانَكَ يَا مَن۟ جَعَلَ مِنَ ال۟مَاءِ كُلَّ شَى۟ءٍ حَىٍّ diyorum.
Yâ Rabbe’l-âlemîn! Yâ İlahe’l-evvelîne ve’l-âhirîn!
Yâ Rabbe’s-semavati ve’l-aradîn!
Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın talimiyle ve Kur’an-ı Hakîm’in dersiyle anladım ve iman ettim ki: Nasıl sema, feza, arz, berr ve bahir, şecer, nebat, hayvan; efradıyla, eczasıyla, zerratıyla seni biliyorlar, tanıyorlar ve varlığına ve birliğine şehadet ve delâlet ve işaret ediyorlar. Öyle de kâinatın hülâsası olan zîhayat ve zîhayatın hülâsası olan insan ve insanın hülâsası olan enbiya, evliya, asfiyanın hülâsası olan kalplerinin ve akıllarının müşahedat ve keşfiyat ve ilhamat ve istihracat ile, yüzer icma ve yüzer tevatür kuvvetinde bir kat’iyetle senin vücub-u vücuduna ve senin vahdaniyet ve ehadiyetine şehadet edip, ihbar ediyorlar. Mu’cizat ve keramat ve yakînî bürhanlarıyla haberlerini ispat ediyorlar.
Evet kalplerde, perde-i gaybda ihtar edici bir zata bakan hiçbir hatırat-ı gaybiye ve ilham edici bir zata baktıran hiçbir ilhamat-ı sadıka ve hakkalyakîn suretinde sıfât-ı kudsiye ve esma-i hüsnanı keşfeden hiçbir itikad-ı yakîne ve enbiya ve evliyada bir Vâcibü’l-vücud’un envarını aynelyakîn ile müşahede eden hiçbir nurani kalp ve asfiya ve sıddıkînde, bir Hâlık-ı külli şey’in âyât-ı vücubunu ve berahin-i vahdetini ilmelyakîn ile tasdik eden, ispat eden hiçbir münevver akıl yoktur ki senin vücub-u vücuduna ve sıfât-ı kudsiyene ve senin vahdetine ve ehadiyetine ve esma-i hüsnana şehadet etmesin, delâleti bulunmasın ve işareti olmasın.
Ve bilhassa bütün enbiya ve evliya ve asfiya ve sıddıkînin imamı ve reisi ve hülâsası olan Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın ihbarını tasdik eden hiçbir mu’cizat-ı bâhiresi ve hakkaniyetini gösteren hiçbir hakikat-i âliyesi ve bütün mukaddes ve hakikatli kitapların hülâsatü’l-hülâsası olan Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın hiçbir âyet-i tevhidiye-i kātıası ve mesail-i imaniyeden hiçbir mesele-i kudsiyesi yoktur ki senin vücub-u vücuduna ve kudsî sıfatlarına ve senin vahdetine ve ehadiyetine ve esma ve sıfâtına şehadet etmesin ve delâleti olmasın ve işareti bulunmasın.
Hem nasıl ki bütün o yüz binler muhbir-i sadıklar, mu’cizatlarına ve keramatlarına ve hüccetlerine istinad ederek, senin varlığına ve birliğine şehadet ederler. Öyle de her şeye muhit olan arş-ı a’zamın külliyat-ı umûrunu idareden, tâ kalbin gayet gizli ve cüz’î hatıratını ve arzularını ve dualarını bilmek ve işitmek ve idare etmeye kadar cereyan eden rububiyetinin derece-i haşmetini ve gözümüz önünde hadsiz muhtelif eşyayı birden icad eden hiçbir fiil, bir fiile; bir iş, bir işe mani olmadan, en büyük bir şeyi, en küçük bir sinek gibi kolayca yapan kudretinin derece-i azametini icma ile ittifak ile ilan ve ihbar ve ispat ediyorlar.
Hem nasıl ki bu kâinatı, zîruha hususan insana mükemmel bir saray hükmüne getiren ve cenneti ve saadet-i ebediyeyi cin ve inse ihzar eden ve en küçük bir zîhayatı unutmayan ve en âciz bir kalbin tatminine ve taltifine çalışan rahmetinin hadsiz genişliğini ve zerrattan tâ seyyarata kadar bütün enva-ı mahlukatı emirlerine itaat ettiren ve teshir ve tavzif eden hâkimiyetinin nihayetsiz vüs’atini haber vererek, mu’cizat ve hüccetleriyle ispat ederler. Öyle de kâinatı, eczaları adedince risaleler içinde bulunan bir kitab-ı kebir hükmüne getiren ve Levh-i Mahfuz’un defterleri olan İmam-ı Mübin ve Kitab-ı Mübin’de bütün mevcudatın bütün sergüzeştlerini kaydedip yazan ve umum çekirdeklerde umum ağaçlarının fihristlerini ve programlarını ve zîşuurun başlarında bütün kuvve-i hâfızalarda, sahiplerinin tarihçe-i hayatlarını yanlışsız, muntazaman yazdıran ilminin her şeye ihatasına ve her bir mevcuda çok hikmetleri takan, hattâ her bir ağaçta meyveleri sayısınca neticeleri verdiren ve her bir zîhayatta azaları, belki eczaları ve hüceyratları adedince maslahatları takip eden hattâ insanın lisanını çok vazifeler ile tavzif etmekle beraber, taamların tatları adedince, zevkî olan mizancıklar ile teçhiz ettiren hikmet-i kudsiyenin her bir şeye şümulüne hem bu dünyada numuneleri görülen celalî ve cemalî isimlerinin tecellileri, daha parlak bir surette ebedü’l-âbâdda devam edeceğine ve bu fâni âlemde numuneleri müşahede edilen ihsanatının daha şaşaalı bir surette dâr-ı saadette istimrarına ve bekasına ve bu dünyada onları gören müştakların ebedde dahi refakatlerine ve beraber bulunmalarına bi’l-icma, bi’l-ittifak şehadet ve delâlet ve işaret ederler.
Hem yüzer mu’cizat-ı bâhiresine ve âyât-ı kātıasına istinaden, başta Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâm ve Kur’an-ı Hakîm’in olarak, bütün ervah-ı neyyire ashabı olan enbiyalar ve kulûb-ü nuraniye aktabı olan evliyalar ve ukûl-ü münevvere erbabı olan asfiyalar; bütün suhuf ve kütüb-ü mukaddesede, senin çok tekrar ile ettiğin vaadlerine ve tehditlerine istinaden ve senin kudret ve rahmet ve inayet ve hikmet ve celal ve cemalin gibi kudsî sıfatlarına ve şe’nlerine ve izzet-i celaline ve saltanat-ı rububiyetine itimaden ve keşfiyat ve müşahedat ve ilmelyakîn itikadlarıyla, saadet-i ebediyeyi cin ve inse müjdeliyorlar. Ve ehl-i dalalet için cehennem bulunduğunu haber verip ilan ediyorlar ve iman edip şehadet ediyorlar.
Ey Kadîr-i Hakîm! Ey Rahman-ı Rahîm! Ey Sadıku’l-Va’di’l-Kerîm! Ey izzet ve azamet ve celal sahibi Kahhar-ı Zülcelal!
Bu kadar sadık dostlarını ve bu kadar vaadlerini ve bu kadar sıfât ve şuunatını tekzip edip, saltanat-ı rububiyetinin kat’î mukteziyatını ve sevdiğin ve onlar dahi seni tasdik ve itaatle kendilerini sana sevdiren hadsiz makbul ibadının hadsiz dualarını ve davalarını reddederek, küfür ve isyan ile ve seni vaadinde tekzip etmekle, senin azamet-i kibriyana dokunan ve izzet-i celaline dokunduran ve uluhiyetinin haysiyetine ilişen ve şefkat-i rububiyetini müteessir eden ehl-i dalalet ve ehl-i küfrü, haşrin inkârında tasdik etmekten yüz bin derece mukaddessin ve hadsiz derece münezzeh ve âlîsin!
Böyle nihayetsiz bir zulümden, bir çirkinlikten, senin nihayetsiz adaletini ve cemalini ve rahmetini takdis ediyorum!
سُب۟حَانَهُ وَ تَعَالٰى عَمَّا يَقُولُونَ عُلُوًّا كَبٖيرًا âyetini, vücudumun bütün zerratı adedince söylemek istiyorum!
Belki senin o sadık elçilerin ve o doğru dellâl-ı saltanatının hakkalyakîn, aynelyakîn, ilmelyakîn suretinde senin uhrevî rahmet hazinelerine ve âlem-i bekada ihsanatının definelerine ve dâr-ı saadette tamamıyla zuhur eden güzel isimlerinin hârika güzel cilvelerine şehadet, işaret, beşaret ederler. Ve bütün hakikatlerin mercii ve güneşi ve hâmisi olan “Hak” isminin en büyük bir şuâı, bu hakikat-i ekber-i haşriye olduğunu iman ederek, senin ibadına ders veriyorlar.
Ey Rabbü’l-enbiya ve’s-sıddıkîn! Bütün onlar; senin mülkünde, senin emrin ve kudretin ile senin irade ve tedbirin ile senin ilmin ve hikmetin ile musahhar ve muvazzaftırlar. Takdis, tekbir, tahmid, tehlil ile küre-i arzı bir zikirhane-i a’zam, bu kâinatı bir mescid-i ekber hükmünde göstermişler.
Yâ Rabbî ve yâ Rabbe’s-semavati ve’l-aradîn! Yâ Hâlıkî ve yâ Hâlık-ı külli şey!
Gökleri yıldızlarıyla, zemini müştemilatıyla ve bütün mahlukatı bütün keyfiyatıyla teshir eden kudretinin ve iradetinin ve hikmetinin ve hâkimiyetinin ve rahmetinin hakkı için nefsimi bana musahhar eyle! Ve matlubumu bana musahhar kıl! Kur’an’a ve imana hizmet için insanların kalplerini Risale-i Nur’a musahhar yap! Ve bana ve ihvanıma iman-ı kâmil ve hüsn-ü hâtime ver. Hazret-i Musa aleyhisselâma denizi ve Hazret-i İbrahim aleyhisselâma ateşi ve Hazret-i Davud aleyhisselâma dağı, demiri ve Hazret-i Süleyman aleyhisselâma cinni ve insi ve Hazret-i Muhammed aleyhissalâtü vesselâma şems ve kameri teshir ettiğin gibi Risale-i Nur’a kalpleri ve akılları musahhar kıl! Ve beni ve Risale-i Nur talebelerini, nefis ve şeytanın şerrinden ve kabir azabından ve cehennem ateşinden muhafaza eyle ve cennetü’l-firdevste mesud kıl, âmin âmin âmin!
سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ
وَ اٰخِرُ دَع۟وٰيهُم۟ اَنِ ال۟حَم۟دُ لِلّٰهِ رَبِّ ال۟عَالَمٖينَ
Kur’an’dan ve münâcat-ı Nebeviye olan Cevşenü’l-Kebir’den aldığım bu dersimi, bir ibadet-i tefekküriye olarak, Rabb-i Rahîm’imin dergâhına arz etmekte kusur etmişsem, kusurumun affı için Kur’an’ı ve Cevşenü’l-Kebir’i şefaatçi ederek rahmetinden affımı niyaz ediyorum.
Said Nursî