A Douăzeci și Cincea Sclipire

Mesaj pentru cel bolnav

Acest tratat constă în douăzeci și cinci de remedii.

[A fost scris ca un balsam, o consolare și o recomandare pentru cel bolnav, pentru a-i vizita și a le ura însănătoșire grabnică.]

Atenționare și Apologie

Această recomandare nematerială a fost scrisă cu o viteză mai mare() decât orice altă scriere a mea, și din moment ce nu s-a găsit timp pentru a o corecta și a o studia, asemeni celorlalte, a fost citită doar o singură dată, și aceea la o viteză asemeni compoziției acesteia. Acestea fiind spuse, aceasta a rămas la stadiul dezordonat de o primă schiță. Nu am considerat necesar să fac o revizie mai amănunțită asupra lucrurilor care mi s-au întâmplat într-o manieră naturală, pentru a nu strica lucrarea prin aranjare, sau prin acordarea de atenție nemeritată. Cititorii, în special cei bolnavi, nu ar trebui să fie supărați sau ofensați de nici o expresie dizerabilă sau de unele cuvinte sau fraze mai brute; lasă-i mai degrabă să se roage pentru mine.

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

În Numele lui Allah, Cel Milostiv, Cel Îndurător.

اَلَّذٖينَ اِذَٓا اَصَابَت۟هُم۟ مُصٖيبَةٌ قَالُٓوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ ۝ وَالَّذٖى هُوَ يُط۟عِمُنٖى وَيَس۟قٖينِ ۝ وَاِذَا مَرِض۟تُ فَهُوَ يَش۟فٖينِ

Care, dacă s-a abătut asupra lor vreo nenorocire, spun: “Noi suntem ai lui Allah și noi la El ne întoarcem.” (2:156)

Care mă hrănește și-mi dă de băut, iar când sunt bolnav El mă tămăduiește. (26:79-80)

În această Sclipire, vom descrie pe scurt douăzeci și cinci de remedii care pot oferi consolare adevărată și un remediu benefic pentru cel bolnav și pentru cei loviți de dezastru, care formează o zecime din umanitate.

Primul Remediu

Persoană bolnavă și nefericită! Nu fii nerăbdătoare, ai răbdare! Boala ta nu este o maladie pentru tine; ci este un fel de tratament. Deoarece viața trece asemeni unui capital; dacă nu deține nici un fruct, este pierdută; iar dacă se petrece în ușurință și nepăsare, trece rapid. Boala face ca acel capital al tău să dețină profituri uriașe. Mai mult decăt atât, nu îi permite vieții tale să treacă rapid, o reține și o lungește, astfel încât să nu plece fără să îsi aibe propriile fructe.

O indicație a faptului că viața ta este prelungită prin boală stă următorul proverb, foarte des repetat: “Vremurile calamităților sunt lungi, iar vremurile fericirii foarte scurte.”

Al Doilea Remediu

O, tu, persoană bolnavă și lipsită de răbdare! Fii răbdătoare, întradevăr, oferă mulțumiri! Boala ta poate să transforme fiecare minut al vieții tale în echivalentul a unei ore întregi de adorare.

Deoarece adorarea este de două feluri. Una este pozitivă asemeni adorării mult cunoscute precum rugile și cele cinci rugaciuni zilnice. Celelalte sunt forme negative de adorare asemeni bolii și a calamităților. Prin intermediul cărora, cei afectați realizează propria neputință și slăbiciune; ei imploră Creatorul lor PreaÎndurător și caută refugiu la El; ei manifestă o adorare sinceră și lipsită de ipocrizie.

Da, există o narațiune adevărată care afirmă că o viață petrecută în boală este luată în considerare ca adorare pentru credincios – cu condiția să nu se plângă() despre Allah. Ba chiar este stabilit prin narațiuni adevărate și de către cei care descoperă realtățile creației că un minut de boală al anumitor persoane care sunt cu adevărat răbdătoare și mulțumitoare devine echivalentul a unei ore de adorare, iar un minut de boală al unor persoane perfecționate este echivalentul unei zile întregi de adorare.

Așadar nu trebuie să te plângi despre o boală care transformă un minut al vieții tale într-o mie de minute și îți aduce viața lungă; ar trebui să aduci mulțumiri.

Al Treilea Remediu

Persoană bolnavă și nerăbdătoare! Faptul că aceia care vin pe această lume, pleacă continuu, iar cel tânăr îmbătrânește, și omul se învărte în mod repetat în jurul morții iar separarea stă testament al faptului că el nu vine pe această lume pentru a se distra și a primi plăcere.

În plus, în timp ce omul este ființa vie cea mai desăvârșită și mai elevată dintre toate ființele, și cea mai înzestrată în ceea ce privește membrele și facultățile sale, sălășluiește în plăceri trecute și în dureri viitoare, și astfel petrece o viață dureroasă și plină de probleme, mai josnică decât cea a animalelor.

Acest lucru înseamnă că omul nu a venit pe această lume pentru a trăi într-o manieră fină și a-și petrece viața cu ușurință și plăcere. Mai degrabă, el posedă un capital vast, și se află în această lume pentru a munci și a face negoț pentru o viață eternă și fără de sfârșit.

Capitalul oferit omului este viața sa. Dacă nu era nici o boală, buna sănătate și bunăstarea cauzau nepăsare, pentru că prezintă viața lumească a fi plăcută și astfel produce uitarea vieții de Apoi. Nu vor ca moartea și mormântul să fie amintite; cauzează pierderea capitalului vieții pe fleacuri. Unde, boala deschide, imediat, ochii și spune corpului: “Nu ești nemuritor. Nu ai fost lăsat pe propriile tale dispozitive. Ai o datorie. Renunță la mândrie, și gândește-te la Cel care te-a creat. Realizează că vei intra în mormânt, și pregătește-te pentru acest lucru!”

Din acest punct de vedere, boala este un ghid sfătuitor și consilier care nu dezamăgește niciodată. Din acest considerent, nu ar trebui să primească plângeri, ci întradevăr, ar trebuit să i se acorde mulțumiri. Și dacă nu este prea aspră, răbdarea ar trebui căutată pentru suportarea acesteia.

Al Patrulea Remediu

Persoană bolnavă care te tângui! Nu ai nici un drept pentru a te plânge; ceea ce îți revine ție este să oferi mulțumiri și să fii răbdătoare. Deoarece corpul tau, membrele tale și facultățile nu constituie proprietatea ta. Nu tu ești cel care le-ai făcut și nici nu ești acela care le-a cumpărat de la un atelier. Acest lucru înseamnă că acestea sunt proprietatea altcuiva, și că deținătorul acestora dispune de proprietatea sa după bunul plac.

Așa cum este relatat în Cuvântul al Douăzeci și Șaselea, un meșteșugar extrem de bogat și de talentat, de exemplu, angajează o persoană săracă pe post de model pentru a-și etala arta fină și bogăția considerabilă. În schimbul unei simbrii, pentru o scurtă oră, el îmbracă omul sărac într-un veșmânt de o lucrătură meșteșugită și împodobită cu bijuterii. Acesta îl lucrează pe el, și îi oferă stări diferite. Pentru a-și etala varietățile extraordinare ale artei, acesta taie veșmântul, îl modifică, îl lungește și îl scurtează. Oare are acea persoană săracă posesoare a simbriei dreptul să spună către cealaltă: “Îmi cauzezi probleme, îmi cauzezi suferință prin forma pe care i-ai dat-o, făcându-mă să mă aplec și să stau în picioare. ” Are el, oare, dreptul să îi spună că îi strică aspectul fin prin scurtarea veșmântului care îl înfrumusețează? Poate el să îi reproșeze că este nemilos și nedrept?

O, tu, persoană bolnavă! Exact ca în această comparație, pentru a etala veșmântul corpului tău cu care El te-a îmbrăcat, te-a dichisit cu facultăți numeroase precum ochii, urechile, rațiune și inima, precum și podoabele celor mai frumoase nume ale Lui, Creatorul AtotGlorios te face să te învârți prin stări numeroase și te schimbă în multe situații. Așa cum înveți numele Lui de Furnizor prin foame, la fel vino și învață numele Lui de Vindecător prin intermediul bolii tale. Din moment ce suferința și calamitățile arată decrete ale câtorva dintre numele Lui, multe ilustrări ale binelui sunt găsite în acele sclipiri de înțelepciune și raze ale milosteniei.

Dacă vălul bolii, de care îți e frică și pe care o detești, ar fi ridicat, în spatele acestuia vei găsi multe sensuri frumoase și plăcute.

Al Cincilea Remediu

O, tu, cel afectat de boală! Prin experiență, mi-am format opinia, la momentul actual, că pentru unele persoane boala reprezintă o binefacere divină, un cadou de la Cel PreaÎndurător. Chiar dacă nu meritau, în ultimii opt, nouă ani, un număr de persoane tinere au venit la mine în legătură cu boala acestora, pentru a-mi cere rugăciunile. Am observat că toți au început să se gândească la Viața de Apoi mai mult decât o fac alte persoane tinere. Acestora le lipsește beția tinereții, și au renunțat până la un nivel la dorințele animalice și la nepăsare. Și, astfel, îi consider și le reamintesc că bolile acestora reprezintă o binefacere divină în limite suportabile. Le spun: “Frate! Nu mă opun acestei boli de care suferi. Nu îmi pare rau pentru tine din cauza bolii astfel încât ar trebui să mă rog pentru tine. Încearcă să fii răbdător până boala te va trezi complet, și odată ce își va termina datoria, Creatorul PreaÎndurător îți va reface sănătatea, cu voia lui Allah.”

Le spun acestora de asemenea: “Datori ai calamității bunei sănătăți, unii dintre companionii voștri devin neglijenți, delasă cele cinci rugăciuni zilnice, nu au grija mormântului și uită de Allah PreaÎnaltul. Plăcerea superficială a unei minuscule ore a vieții lumești îi face să tremure și le deteriorează viața eternă sau chiar o distruge. Însă din cauza bolii tale, tu vezi mormântul, în care vei intra indiferent de circumstanțe, și sălășluirea din Viața de Apoi de după acesta, și acționezi în conformitate. Așadar pentru tine, boala este sănătate curată, în timp ce pentru unii dintre colegii tăi aceasta reprezintă maladie.”

Al Șaselea Remediu

O, tu, persoană bolnavă care te plângi de suferința ta! Îți spun: gândește-te la viața ta trecută și amintește-ți zilele fericite și plăcute și vremurile dureroase și problematice, și vei exclama ori “Oh!”, ori “Ah!”. Așadar, inima și limba ta vor spune: “Toată lauda și mulțumirea fie a lui Allah!”, sau “Vai și Aoleu!”

Observă atent, ceea ce te face să exclami “lauda și mulțumirea fie a lui Allah” se gândește la durerile și la calamitățile care s-au abătut asupra ta; ele induc un fel de plăcere astfel încât inima ta să ofere mulțumiri, căci trecerea durerii este o plăcere. Cu trecerea durerilor și a calamităților, o moștenire a plăcerii este lăsată spiritului, care fiind excitată prin gândire, se revarsă, mai departe, din spirit în mulțumire.

Ceea ce te face să exclami “Vai și Aoleu!” sunt vremurile fericite și plăcute pe care le-ai trăit în trecut, a căror plecare lasă o moștenire sufletului tău o durere constantă. De fiecare dată când te gândești la ele, durerea este stimulată din nou, cauzând regretul și supărarea să se reverse.

Din moment ce o zi de plăceri ilicite cauzează, câteodată, un an de suferință al spiritului, și cu durerea unei zile efemere de boală cauzând plăcerea și recompensa multor zile, la care se adaugă plăcerea de a fi eliberat la plecarea acesteia,

gândește-te la rezultatul acestei boli temporare, cu care acum ești încercat, și a meritelor faței sale interioare. Spune: “Totul este de la Allah! Aceasta, de asemenea, va trece!”, și oferă mulțumiri în locul plângerilor.

Al Șaselea Remediu

()

O, frate care te gândești la plăcerile acestei lumi și care suferi pe timp de boală! Dacă această lume era nemuritoare, și dacă pe drumul nostru înspre ea, moartea nu ar fi existat, și dacă vânturile separării și a decesului nu ar fi suflat, și dacă nu exista nici o iarnă a spiritului în viitorul catastrofal și furtunos, vă compătimeam împreună cu mine. Dar din moment ce într-o bună zi lumea își va lua rămas bun de la noi, și își va inchide urechile plânsetelor noastre, trebuie să precedăm dragostea pentru ea, acum, cu avertizările acestei boli, înainte să ne dea afară. Trebuie să încercăm să o abandonăm din inimile noastre înainte să fim abandonați.

Da, boala ne rostește acest avertisment: “Trupul nu îți este format din piatră și fier, ci din materiale diverse acre sunt dispuse plecării. Lasă-ți mândria, recunoaște-ți neputința, recunoaște-ți Creatorul, i-a aminte asupra datoriilor pe care le ai, învață de ce ai venit pe această lume!” Ea declară acest lucru în urechea inimii.

În plus, din moment ce plăcerile și bucuria acestei lumi nu sunt continue, și în special dacă sunt ilicite, acestea sunt efemere, și pline de durere, și păcătoase, nu plânge sub pretextul bolii pentru pierderea acelor plăceri. Din contră, gândește-te la aspectele adorării și ale recompensei din Viața de Apoi care se regăsesc în boală, și încearcă să primești plăcere din acestea.

Al Șaptelea Remediu

O, tu, persoană bolnavă ce ai pierdut plăcerea sănătății! Boala ta nu strică plăcerea binefacerilor divine, ba dimpotrivă, le face să fie experimentate și le sporește. Deoarece dacă ceva este continuu, își pierde efectul. Oamenii realității spun că “Lucrurile sunt cunoscute prin intermediul opusului acestora.” De exemplu, dacă nu exista întunericul, lumina nu ar fi fost cunoscută, și nu ar fi produs nici o plăcere. Dacă nu exista frigul, căldura nu putea fi înțeleasă. Dacă nu exista foamete, mâncarea nu deținea nici o plăcere. Dacă nu exista setea stomacului, nu se găsea nici o plăcere în a bea apă, iar dacă nu exista boala, sănătatea nu poseda nici o plăcere.

Împodobirea omului de către Creatorul cel PreaÎnțelept cu membre și facultăți cu adevărat numeroase, până la nivelul la care el poate experimenta și recunoaște nenumăratele varietăți de binefaceri din univers, arată că El dorește să îl facă atent asupra fiecărui fel al binefacerilor Lui și a i le face cunoscute, și a-l impulsiona pe el să ofere constante mulțumiri. Din moment ce este așa, El va da boală, maladie, și suferință, așa cum El oferă sănătate și bunăstare.

Eu te întreb: Dacă nu sufereai tu de această boală la nivelul capului sau mâinii sau a stomacului, erai tu în stare să pricepi binefacerile divine plăcute și agreabile ale sănătății capului, mâinii sau a stomacului, și să oferi mulțumire? Cu siguranță, că nici nu te-ai fi gândit la așa ceva, dar să mai și oferi mulțumiri pentru acest lucru! Îți petreceai acea sănătate prin nepăsare, și probabil chiar și prin destrăbălare.

Al Optulea Remediu

O, tu, persoană bolnavă care te gândești la Viața de Apoi! Boala spală mizeria păcatelor, asemeni săpunului, curățând-o. Este stabilit printr-o relatare profetică autentică că boala reprezintă ispășirea păcatelor. Și într-o altă relatare profetică, se spune: “La fel cum fructele coapte ale unui copac cad la scuturarea acestuia, tot așa, păcatele unui credincios cad atunci când sunt scuturate de boală.” ()

Păcatele reprezintă boala cronică a Vieții de Apoi, iar în această viața lumească sunt boala inimii, conștiinței, și a spiritului. Dacă ești răbdător și nu te plângi, vei fi salvat prin această boală intermediară, de la alte numeroase boli permanente.

Dacă nu ai grija păcatelor tale, sau dacă nu cunoști Viața de Apoi, sau nu-L recunoști pe Allah, suferi de o boală care este de un milion de ori mai îngrozitoare decât prezenta și minora ta boală. Plângi asupra acestui lucru,

căci toate ființele lumii sunt conectate inimii tale, spiritului și sufletului tău. Aceste conexiuni sunt tot timpul rupte de către moarte și separare, deschizând astfel, nenumărate răni. În special dacă nu ai idee despre Viața de Apoi și îți imaginezi moartea a fi o eternă non-existență, prin lacerații și vânătăi, ființa ta suferă o boală de mărimea lumii.

Așadar, primul lucru pe care îl ai de făcut este să cauți remediul credinței, care este remediul cert de vindecare al nenumăratelor boli care afectează acea permanent rănită și bolnavă, extensivă și nematerială ființă a ta; trebuie să îți corectezi credința. Cel mai scurt drum spre găsirea unui astfel de remediu este recunoașterea puterii și a îndurării al celui AtotPuternic de Glorios prin intermediul ferestrei slăbiciunilor și neputinței tale, arătate ție din spatele cortinei nepăsării, închiriată de către boala ta fizică.

Da, cel care nu îl recunoaște pe Allah este încercat de restriștea întregii lumi. În timp ce lumea celui care Îl recunoaște este plină de lumină și de bucurie spirituală; el le percepe pe acestea conform puterii credinței sale. Suferința rezultată din nesemnificativa boală fizică este dizolvată de catre fericirea, vindecarea și plăcerea nematerială care se înalță din credință; suferința topindu-se.

Dokuzuncu Deva

Ey Hâlık’ını tanıyan hasta! Hastalıklardaki elem ve tevahhuş ve korkmak ise hastalık bazen ölüme vesile olduğu cihetindendir. Ölüm, nazar-ı gaflet ve zâhirî cihetinde dehşetli olduğundan ona vesile olabilen hastalıklar korkutuyor, telaş veriyor.

Evvela: Bil ve kat’î iman et ki: “Ecel mukadderdir, tagayyür etmez.” Çok ağır hastaların başında ağlayanlar ve sıhhatleri yerinde olanlar ölmüşler, o ağır hastalar şifa bulup yaşamışlar.

Sâniyen: Ölüm, sureten göründüğü gibi dehşetli değil. Çok risalelerde gayet kat’î, şeksiz, şüphesiz bir surette, Kur’an-ı Hakîm’in verdiği nur ile ispat etmişiz ki ehl-i iman için ölüm:

Vazife-i hayat külfetinden bir terhistir.

Hem dünya meydanındaki imtihanda, talim ve talimat olan ubudiyetten bir paydostur.

Hem öteki âleme gitmiş yüzde doksan dokuz ahbap ve akrabasına kavuşmak için bir vesiledir.

Hem hakiki vatanına ve ebedî makam-ı saadetine girmeye bir vasıtadır.

Hem zindan-ı dünyadan bostan-ı cinana bir davettir.

Hem Hâlık-ı Rahîm’inin fazlından kendi hizmetine mukabil ahz-ı ücret etmeye bir nöbettir.

Madem ölümün mahiyeti hakikat noktasında budur; ona dehşetli bakmak değil bilakis rahmet ve saadetin bir mukaddimesi nazarıyla bakmak gerektir. Hem ehlullahın bir kısmının ölümden korkmaları, ölümün dehşetinden değildir. Belki daha fazla hayır kazanacağım diye vazife-i hayatın idamesinden kazanacakları hayrat içindir.

Evet ehl-i iman için ölüm, rahmet kapısıdır. Ehl-i dalalet için zulümat-ı ebediye kuyusudur.

Onuncu Deva

Ey lüzumsuz merak eden hasta! Sen, hastalığın ağırlığından merak ediyorsun. O merakın, senin hastalığını ağırlaştırır. Hastalığın hafifleşmesini istersen merak etmemeye çalış. Yani hastalığın faydalarını, sevabını ve çabuk geçeceğini düşün, merakı kaldır, hastalığın kökünü kes.

Evet merak, hastalığı ikileştirir; maddî hastalığın altında merak ile manevî bir hastalığı kalbine verir; maddî hastalık ona dayanır, devam eder. Eğer teslimiyetle rıza ile hastalığın hikmetini düşünmekle o merak gitse, o maddî hastalığın mühim bir kökü kesilir, hafifleşir, kısmen gider. Hususan evhamla bir dirhem maddî hastalık, bazen merak vasıtasıyla on dirhem kadar büyür. Merak kesilmesiyle, o hastalığın onda dokuzu gider.

Merak, hastalığı ziyade ettiği gibi hikmet-i İlahiyeyi ittiham ve rahmet-i İlahiyeyi tenkit ve Hâlık-ı Rahîm’inden şekva hükmünde olduğu için aks-i maksadıyla tokat yer, hastalığını ziyadeleştirir. Evet, nasıl ki şükür nimeti ziyadeleştirir öyle de şekva; hastalığı, musibeti tezyid eder.

Hem merakın kendisi de bir hastalıktır. Onun ilacı, hastalığın hikmetini bilmektir. Madem hikmetini, faydasını bildin; o merhemi meraka sür, kurtul. “Âh!” yerine “Oh!” de “Vâ-esefâ!” yerine اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ söyle.

On Birinci Deva

Ey sabırsız hasta kardeş! Hastalık, hazır bir elemi sana vermekle beraber; evvelki hastalığından bugüne kadar o hastalığın zevalindeki bir lezzet-i maneviye ve sevabındaki bir lezzet-i ruhiye veriyor. Bugünden belki bu saatten sonraki zamanda hastalık yok, elbette yoktan elem yok; elem olmazsa teessür olamaz. Sen yanlış bir surette tevehhüm ettiğin için sabırsızlık geliyor.

Çünkü bugünden evvel bütün hastalık zamanının maddîsi gitmekle elemi de beraber gitmiş; kendindeki sevabı ve zevalindeki lezzet kalmış. Sana kâr ve sürur vermek lâzım gelirken, onları düşünüp müteellim olmak ve sabırsızlık etmek divaneliktir. Gelecek günler daha gelmemişler. Onları şimdiden düşünüp yok bir günde, yok olan bir hastalıktan, yok olan bir elemden tevehhüm ile düşünüp müteellim olmak, sabırsızlık göstermekle üç mertebe yok yoğa vücud rengi vermek, divanelik değil de nedir?

Madem bu saatten evvelki hastalık zamanları ise sürur veriyor. Ve madem yine bu saatten sonraki zaman ma’dum, hastalık ma’dum, elem ma’dumdur. Sen, Cenab-ı Hakk’ın sana verdiği bütün sabır kuvvetini böyle sağa sola dağıtma; bu saatteki eleme karşı tahşid et “Yâ Sabûr!” de, dayan.

On İkinci Deva

Ey hastalık sebebiyle ibadet ve evradından mahrum kalan ve o mahrumiyetten teessüf eden hasta! Bil ki hadîsçe sabittir ki müttaki bir mü’min, hastalık sebebiyle yapamadığı daimî virdinin sevabını, hastalık zamanında yine kazanır. Farzı, mümkün olduğu kadar yerine getiren bir hasta, sabır ve tevekkül ile ve farzlarını yerine getirmekle o ağır hastalık zamanında sair sünnetlerin yerini hem hâlis bir surette, hastalık tutar.

Hem hastalık insandaki aczini, zaafını ihsas eder. O aczin lisanıyla ve zaafın diliyle halen ve kālen bir dua ettirir. Cenab-ı Hak, insana hadsiz bir acz ve nihayetsiz bir zaaf vermiş tâ ki daimî bir surette dergâh-ı İlahiyeye iltica edip niyaz etsin, dua etsin.

قُل۟ مَا يَع۟بَؤُا بِكُم۟ رَبّٖى لَو۟لَا دُعَٓاؤُكُم۟ yani “Eğer duanız olmazsa ne ehemmiyetiniz var?” âyetin sırrıyla insanın hikmet-i hilkati ve sebeb-i kıymeti olan samimi dua ve niyazın bir sebebi hastalık olduğundan, bu nokta-i nazardan şekva değil, Allah’a şükretmek ve hastalığın açtığı dua musluğunu, âfiyeti kesbetmekle kapamamak gerektir.

On Üçüncü Deva

Ey hastalıktan şekva eden bîçare adam! Hastalık bazılara ehemmiyetli bir definedir, gayet kıymettar bir hediye-i İlahiyedir. Her hasta, kendi hastalığını o neviden tasavvur edebilir.

Madem ecel vakti muayyen değil; Cenab-ı Hak, insanı yeis-i mutlak ve gaflet-i mutlaktan kurtarmak için havf ve reca ortasında ve hem dünya ve hem âhireti muhafaza etmek noktasında tutmak için hikmetiyle eceli gizlemiş. Madem her vakit ecel gelebilir, eğer insanı gaflet içinde yakalasa ebedî hayatına çok zarar verebilir. Hastalık gafleti dağıtır, âhireti düşündürür, ölümü tahattur ettirir, öylece hazırlanır. Bazı öyle bir kazancı olur ki yirmi senede kazanamadığı bir mertebeyi yirmi günde kazanıyor.

Ezcümle: Arkadaşlarımızdan –Allah rahmet etsin– iki genç vardı. Biri İlamalı Sabri, diğeri İslâmköylü Vezirzade Mustafa. Bu iki zat, talebelerim içinde kalemsiz oldukları halde, samimiyette ve iman hizmetinde en ileri safta olduklarını hayretle görüyordum. Hikmetini bilmedim. Vefatlarından sonra anladım ki her ikisinde de ehemmiyetli bir hastalık vardı. O hastalık irşadıyla, sair gafil ve feraizi terk eden gençlere bedel, en mühim bir takva ve en kıymettar bir hizmette ve âhirete nâfi’ bir vaziyette bulundular. İnşâallah iki senelik hastalık zahmeti, milyonlar sene hayat-ı ebediyenin saadetine medar oldu. Ben onların sıhhati için bazı ettiğim duayı, şimdi anlıyorum dünya itibarıyla beddua olmuş. İnşâallah o duam, sıhhat-i uhreviye için kabul olunmuştur.

İşte bu iki zat, benim itikadımca, on senelik bir takva ile elde edilecek bir kazanç kadar bir kâr buldular. Eğer ikisi, bir kısım gençler gibi sıhhat ve gençliğine güvenip gaflet ve sefahete atılsaydılar, ölüm de onları tarassud edip tam günahlarının pislikleri içinde yakalasaydı o nurlar definesi yerine, kabirlerini akrepler ve yılanlar yuvası yapacaklardı.

Madem hastalıkların böyle menfaati var, ondan şekva değil; tevekkül, sabır ile belki şükredip rahmet-i İlahiyeye itimat etmektir.

On Dördüncü Deva

Ey gözüne perde gelen hasta! Eğer ehl-i imanın gözüne gelen perdenin altında nasıl bir nur ve manevî bir göz olduğunu bilsen “Yüz bin şükür Rabb-i Rahîm’ime!” dersin. Bu merhemi izah için bir hâdise söyleyeceğim. Şöyle ki:

Bana sekiz sene kemal-i sadakatle hiç gücendirmeden hizmet eden Barlalı Süleyman’ın halasının, bir vakit gözü kapandı. O saliha kadın, bana karşı haddimden yüz derece fazla hüsn-ü zan ederek “Gözümün açılması için dua et.” diyerek, cami kapısında beni yakaladı. Ben de o mübarek ve meczube kadının salahatini duama şefaatçi yapıp “Yâ Rabbî, onun salahati hürmetine onun gözünü aç.” diye yalvardım. İkinci gün Burdurlu bir göz hekimi geldi, gözünü açtı. Kırk gün sonra yine gözü kapandı. Ben çok müteessir oldum, çok dua ettim. İnşâallah o dua, âhireti için kabul olmuştur. Yoksa benim o duam, onun hakkında gayet yanlış bir beddua olurdu. Çünkü eceli kırk gün kalmıştı. Kırk gün sonra –Allah rahmet etsin– vefat eyledi.

İşte o merhume, kırk gün Barla’nın hazînane bağlarına rikkatli ihtiyarlık gözüyle bakmasına bedel; kabrinde, cennet bağlarını kırk bin günlerde seyredeceğini kazandı. Çünkü imanı kuvvetli, salahati şiddetli idi.

Evet bir mü’min, gözüne perde çekilse ve gözü kapalı kabre girse, derecesine göre, ehl-i kuburdan çok ziyade o âlem-i nuru temaşa edebilir. Bu dünyada nasıl çok şeyleri biz görüyoruz, kör olan mü’minler görmüyorlar. Kabirde o körler, iman ile gitmiş ise o derece ehl-i kuburdan ziyade görür. En uzak gösteren dürbünlerle bakar nevinde, kabrinde derecesine göre cennet bağlarını sinema gibi görüp temaşa ederler.

İşte böyle gayet nurlu ve toprak altında iken göklerin üstündeki cenneti görecek ve seyredecek bir gözü, bu gözündeki perde altında şükür ile sabır ile bulabilirsin. İşte o perdeyi senin gözünden kaldıracak, o gözle seni baktıracak göz hekimi, Kur’an-ı Hakîm’dir.

On Beşinci Deva

Ey âh ü enîn eden hasta! Hastalığın suretine bakıp âh eyleme! Manasına bak oh de! Eğer hastalığın manası güzel bir şey olmasa idi, Hâlık-ı Rahîm en sevdiği ibadına hastalıkları vermezdi. Halbuki hadîs-i sahihte vardır ki اَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً اَل۟اَن۟بِيَاءُ ثُمَّ ال۟اَو۟لِيَاءُ اَل۟اَم۟ثَلُ فَال۟اَم۟ثَلُ – اَو۟ كَمَا قَالَ – yani “En ziyade musibet ve meşakkate giriftar olanlar, insanların en iyisi, en kâmilleridirler.” Başta Hazret-i Eyyüb aleyhisselâm, enbiyalar sonra evliyalar ve sonra ehl-i salahat çektikleri hastalıklara birer ibadet-i hâlisa, birer hediye-i Rahmaniye nazarıyla bakmışlar; sabır içinde şükretmişler. Hâlık-ı Rahîm’in rahmetinden gelen bir ameliyat-ı cerrahiye nevinden görmüşler.

Sen ey âh u fîzar eden hasta! Bu nurani kafileye iltihak etmek istersen sabır içinde şükret. Yoksa şekva etsen onlar seni kafilelerine almayacaklar. Ehl-i gafletin çukurlarına düşersin! Karanlıklı bir yolda gideceksin.

Evet, hastalıkların bir kısmı var ki eğer ölümle neticelense manevî şehit hükmünde şehadet gibi bir velayet derecesine sebebiyet verir. Ezcümle: Çocuk doğurmaktan gelen hastalıklar (Hâşiye) ve karın sancısıyla, gark ve hark ve taun ile vefat eden, şehid-i manevî olduğu gibi çok mübarek hastalıklar var ki velayet derecesini ölümle kazandırır.

Hem hastalık, dünya aşkını ve alâkasını hafifleştirdiğinden vefat ile dünyadan, ehl-i dünya için gayet elîm ve acı olan müfarakatı tahfif eder; bazen de sevdirir.

On Altıncı Deva

Ey sıkıntıdan şekva eden hasta! Hastalık, hayat-ı içtimaiye-i insaniyede en mühim ve gayet güzel olan hürmet ve merhameti telkin eder. Çünkü insanı vahşete ve merhametsizliğe sevk eden istiğnadan kurtarıyor.

Çünkü اِنَّ ال۟اِن۟سَانَ لَيَط۟غٰى ۝ اَن۟ رَاٰهُ اس۟تَغ۟نٰى sırrıyla, sıhhat ve âfiyetten gelen istiğnada bulunan bir nefs-i emmare, şâyan-ı hürmet çok uhuvvetlere karşı hürmeti hissetmez. Ve şâyan-ı merhamet ve şefkat olan musibetzedelere ve hastalıklılara merhameti duymaz.

Ne vakit hasta olsa o hastalıkta aczini ve fakrını anlar, lâyık-ı hürmet olan ihvanlarına ihtiram eder. Ziyaretine gelen veya ona yardım eden mü’min kardeşlerine karşı hürmeti hisseder. Ve rikkat-i cinsiyeden gelen şefkat-i insaniye ve en mühim bir haslet-i İslâmiye olan musibetzedelere karşı merhameti hissedip, onları nefsine kıyas ederek, onlara tam manasıyla acır, şefkat eder, elinden gelse muavenet eder, hiç olmazsa dua eder, hiç olmazsa şer’an sünnet olan keyfini sormak için ziyaretine gider, sevap kazanır.

On Yedinci Deva

Ey hastalık vasıtasıyla hayrat yapamamaktan şekva eden hasta! Şükret, hayratın en hâlisinin kapısını sana açan, hastalıktır. Hastalık mütemadiyen hastaya ve lillah için hastaya bakıcılara sevap kazandırmakla beraber, duanın makbuliyetine en mühim bir vesiledir.

Evet, hastalara bakmak ehl-i iman için mühim sevabı vardır. Hastaların keyfini sormak fakat hastayı sıkmamak şartıyla ziyaret etmek, sünnet-i seniyedir; keffaretü’z-zünub olur. Hadîste vardır ki: “Hastaların duasını alınız, onların duası makbuldür.” Bâhusus hasta, akrabadan olsa hususan peder ve valide olsa onlara hizmet mühim bir ibadettir, mühim bir sevaptır. Hastaların kalbini hoşnut etmek, teselli vermek, mühim bir sadaka hükmüne geçer.

Bahtiyardır o evlat ki peder ve validesinin hastalık zamanında, onların seriü’t-teessür olan kalplerini memnun edip hayır dualarını alır. Evet, hayat-ı içtimaiyede en muhterem bir hakikat olan peder ve validesinin şefkatlerine mukabil, hastalıkları zamanında kemal-i hürmet ve şefkat-i ferzendane ile mukabele eden o iyi evladın vaziyetini ve insaniyetin ulviyetini gösteren o vefadar levhaya karşı, hattâ melâikeler dahi “Mâşâallah, bârekellah” deyip alkışlıyorlar.

Evet hastalık zamanında, hastalık elemini hiçe indirecek gayet hoş ve ferahlı, etrafında tezahür eden şefkatlerden ve acımak ve merhametlerden gelen lezzetler var.

Hastanın duasının makbuliyeti, ehemmiyetli bir meseledir. Ben otuz kırk seneden beri, bendeki kulunç denilen bir hastalıktan şifa için dua ederdim. Ben anladım ki hastalık dua için verilmiş. Dua ile duayı, yani dua kendi kendini kaldırmadığından anladım ki duanın neticesi uhrevîdir (Hâşiye) kendisi de bir nevi ibadettir ve hastalık ile aczini anlayıp dergâh-ı İlahiyeye iltica eder. Onun için otuz senedir şifa duasını ettiğim halde, duam zâhirî kabul olmadığından duayı terk etmek kalbime gelmedi.

Zira hastalık, duanın vaktidir; şifa, duanın neticesi değil. Belki Cenab-ı Hakîm-i Rahîm şifa verse fazlından verir.

Hem dua, istediğimiz tarzda kabul olmazsa makbul olmadı denilmez. Hâlık-ı Hakîm daha iyi biliyor, menfaatimize hayırlı ne ise onu verir. Bazen dünyaya ait dualarımızı, menfaatimiz için âhiretimize çevirir, öyle kabul eder. Her ne ise…

Hastalık sırrıyla hulusiyet kazanan, hususan zaaf ve aczden ve tezellül ve ihtiyaçtan gelen bir dua, kabule çok yakındır. Hastalık böyle hâlis bir duanın medarıdır. Hem dindar olan hasta hem hastaya bakan mü’minler de bu duadan istifade etmelidirler.

On Sekizinci Deva

Ey şükrü bırakıp şekvaya giren hasta! Şekva, bir haktan gelir. Senin bir hakkın zayi olmamış ki şekva ediyorsun. Belki senin üstünde hak olan çok şükürler var, yapmadın. Cenab-ı Hakk’ın hakkını vermeden haksız bir surette hak istiyorsun gibi şekva ediyorsun. Sen, kendinden yukarı mertebelerdeki sıhhatli olanlara bakıp şekva edemezsin. Belki sen, kendinden sıhhat noktasında aşağı derecelerde bulunan bîçare hastalara bakıp şükretmekle mükellefsin. Senin elin kırık ise kesilmiş ellere bak! Bir gözün yoksa iki gözü de olmayan âmâlara bak! Allah’a şükret.

Evet, nimette kendinden yukarıya bakıp şekva etmeye hiç kimsenin hakkı yoktur. Ve musibette herkesin hakkı, kendinden musibet noktasında daha yukarı olanlara bakmaktır ki şükretsin. Bu sır bazı risalelerde bir temsil ile izah edilmiş. İcmali şudur ki:

Bir zat, bir bîçareyi, bir minarenin başına çıkarıyor. Minarenin her basamağında ayrı ayrı birer ihsan, birer hediye veriyor. Tam minarenin başında da en büyük bir hediyeyi veriyor. O mütenevvi hediyelere karşı ondan teşekkür ve minnettarlık istediği halde; o hırçın adam, bütün o basamaklarda gördüğü hediyeleri unutup veyahut hiçe sayıp şükretmeyerek yukarıya bakar. Keşke bu minare daha uzun olsaydı, daha yukarıya çıksaydım; ne için o dağ gibi veyahut öteki minare gibi çok yüksek değil deyip şekvaya başlarsa ne kadar bir küfran-ı nimettir, bir haksızlıktır.

Öyle de bir insan hiçlikten vücuda gelip, taş olmayarak, ağaç olmayıp, hayvan kalmayarak, insan olup, Müslüman olarak, çok zaman sıhhat ve âfiyet görüp, yüksek bir derece-i nimet kazandığı halde, bazı arızalarla, sıhhat ve âfiyet gibi bazı nimetlere lâyık olmadığı veya sû-i ihtiyarıyla veya sû-i istimaliyle elinden kaçırdığı veyahut eli yetişmediği için şekva etmek, sabırsızlık göstermek “Aman ne yaptım, böyle başıma geldi?” diye rububiyet-i İlahiyeyi tenkit etmek gibi bir halet; maddî hastalıktan daha musibetli, manevî bir hastalıktır. Kırılmış el ile dövüşmek gibi şikâyetiyle hastalığını ziyadeleştirir.

Âkıl odur ki لِكُلِّ مُصٖيبَةٍ اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّٓا اِلَي۟هِ رَاجِعُونَ sırrıyla teslim olup sabretsin; tâ o hastalık, vazifesini bitirsin gitsin.

On Dokuzuncu Deva

Cemil-i Zülcelal’in bütün isimleri esmaü’l-hüsna tabir-i Samedanîsiyle gösteriyor ki güzeldirler. Mevcudat içinde en latîf, en güzel, en câmi’ âyine-i samediyet de hayattır. Güzelin âyinesi güzeldir. Güzelin mehasinlerini gösteren âyine güzelleşir. O âyinenin başına o güzelden ne gelse, güzel olduğu gibi; hayatın başına dahi ne gelse, hakikat noktasında güzeldir. Çünkü güzel olan o esmaü’l-hüsnanın güzel nakışlarını gösterir.

Hayat, daima sıhhat ve âfiyette yeknesak gitse, nâkıs bir âyine olur. Belki bir cihette adem ve yokluğu ve hiçliği ihsas edip sıkıntı verir. Hayatın kıymetini tenzil eder. Ömrün lezzetini sıkıntıya kalbeder. Çabuk vaktimi geçireceğim diye sıkıntıdan ya sefahete ya eğlenceye atılır. Hapis müddeti gibi kıymettar ömrüne adâvet edip, çabuk öldürüp geçirmek istiyor.

Fakat tahavvülde ve harekette ve ayrı ayrı tavırlar içinde yuvarlanmakta olan bir hayat, kıymetini ihsas ediyor, ömrün ehemmiyetini ve lezzetini bildiriyor. Meşakkatte ve musibette dahi olsa ömrün geçmesini istemiyor. “Aman güneş batmadı, ya gece bitmedi.” diye sıkıntısından of! of! etmiyor.

Evet gayet zengin ve işsiz, istirahat döşeğinde her şeyi mükemmel bir efendiden sor “Ne haldesin?” Elbette “Aman vakit geçmiyor, gel bir şeşbeş oynayalım.” veyahut “Vakti geçirmek için bir eğlence bulalım.” gibi müteellimane sözleri ondan işiteceksin veyahut tûl-i emelden gelen “Bu şeyim eksik, keşke şu işi yapsaydım.” gibi şekvaları işiteceksin.

Sen bir musibetzede veya işçi ve meşakkatli bir halde olan bir fakirden sor “Ne haldesin?” Aklı başında ise diyecek ki “Şükürler olsun Rabb’ime, iyiyim, çalışıyorum. Keşke çabuk güneş gitmeseydi, bu işi de bitirseydim. Vakit çabuk geçiyor, ömür durmuyor gidiyor. Vakıâ zahmet çekiyorum fakat bu da geçer, her şey böyle çabuk geçiyor.” diye manen ömür ne kadar kıymettar olduğunu, geçmesindeki teessüfle bildiriyor.

Demek, meşakkat ve çalışmakla, ömrün lezzetini ve hayatın kıymetini anlıyor. İstirahat ve sıhhat ise ömrü acılaştırıyor ki geçmesini arzu ediyor.

Ey hasta kardeş! Bil ki başka risalelerde tafsilatıyla kat’î bir surette ispat edildiği gibi; musibetlerin, şerlerin, hattâ günahların aslı ve mâyesi ademdir. Adem ise şerdir, karanlıktır. Yeknesak istirahat, sükût, sükûnet, tevakkuf gibi haletler ademe, hiçliğe yakınlığı içindir ki ademdeki karanlığı ihsas edip sıkıntı veriyor. Hareket ve tahavvül ise vücuddur, vücudu ihsas eder. Vücud ise hâlis hayırdır, nurdur.

Madem hakikat budur; sendeki hastalık, kıymettar hayatı safileştirmek, kuvvetleştirmek, terakki ettirmek ve vücudundaki sair cihazat-ı insaniyeyi o hastalıklı uzvun etrafına muavenettarane müteveccih etmek ve Sâni’-i Hakîm’in ayrı ayrı isimlerinin nakışlarını göstermek gibi çok vazifeler için o hastalık senin vücuduna misafir olarak gönderilmiştir. İnşâallah çabuk vazifesini bitirir gider. Ve âfiyete der ki sen gel, benim yerimde daimî kal, vazifeni gör, bu hane senindir, âfiyetle kal.

Yirminci Deva

Ey derdine derman arayan hasta! Hastalık iki kısımdır. Bir kısmı hakiki, bir kısmı vehmîdir. Hakiki kısmı ise Şâfî-i Hakîm-i Zülcelal, küre-i arz olan eczahane-i kübrasında, her derde bir deva istif etmiş. O devalar ise dertleri isterler. Her derde bir derman halk etmiştir. Tedavi için ilaçları almak, istimal etmek meşrudur. Fakat tesiri ve şifayı, Ce­nab-ı Hak’tan bilmek gerektir. Dermanı o verdiği gibi şifayı da o veriyor.

Hâzık mütedeyyin hekimlerin tavsiyelerini tutmak, ehemmiyetli bir ilaçtır. Çünkü ekser hastalıklar sû-i istimalattan, perhizsizlikten ve israftan ve hatîattan ve sefahetten ve dikkatsizlikten geliyor. Mütedeyyin hekim, elbette meşru bir dairede nasihat eder ve vesayada bulunur. Sû-i istimalattan, israfattan men’eder, teselli verir. Hasta o vesaya ve o teselliye itimat edip hastalığı hafifleşir, sıkıntı yerinde bir ferahlık verir.

Amma vehmî hastalık kısmı ise onun en müessir ilacı, ehemmiyet vermemektir. Ehemmiyet verdikçe o büyür, şişer. Ehemmiyet vermezse küçülür, dağılır. Nasıl ki arılara iliştikçe insanın başına üşüşürler, aldırmazsan dağılır. Hem karanlıkta gözüne sallanan bir ipten gelen bir hayale ehemmiyet verdikçe büyür. Hattâ bazen onu divane gibi kaçırır. Ehemmiyet vermezse âdi bir ipin yılan olmadığını görür, başındaki telaşına güler.

Bu vehmî hastalık çok devam etse hakikate inkılab eder. Vehham ve asabî insanlarda fena bir hastalıktır. Habbeyi kubbe yapar; kuvve-i maneviyesi kırılır. Hususan merhametsiz yarım hekimlere veyahut insafsız doktorlara rast gelse, evhamını daha ziyade tahrik eder. Zengin ise malı gider, yoksa ya aklı gider veya sıhhati gider.

Yirmi Birinci Deva

Ey hasta kardeş! Senin hastalığında maddî elem var fakat o maddî elemin tesirini izale edecek ehemmiyetli bir manevî lezzet seni ihata ediyor. Çünkü peder ve validen ve akraban varsa, çoktan beri unuttuğun gayet lezzetli o eski şefkatleri senin etrafında yeniden uyanıp çocukluk zamanında gördüğün o şirin nazarları yine görmekle beraber; çok gizli perdeli kalan etrafındaki dostluklar, hastalığın cazibesiyle yine sana karşı muhabbettarane baktıklarından elbette onlara karşı senin bu maddî elemin pek ucuz düşer.

Hem sen müftehirane hizmet ettiğin ve iltifatlarını kazanmasına çalıştığın zatlar, hastalığın hükmüyle sana merhametkârane hizmetkârlık ettiklerinden, efendilerine efendi oldun. Hem insanlardaki rikkat-i cinsiyeyi ve şefkat-i neviyeyi kendine celbettiğinden, hiçten çok yardımcı ahbap ve şefkatli dost buldun. Hem çok meşakkatli hizmetlerden paydos emrini yine hastalıktan aldın, istirahat ediyorsun.

Elbette senin cüz’î elemin, bu manevî lezzetlere karşı seni şekvaya değil, teşekküre sevk etmelidir.

Yirmi İkinci Deva

Ey nüzul gibi ağır hastalıklara müptela olan kardeş! Evvela sana müjde ediyorum ki mü’min için nüzul mübarek sayılıyor. Bunu çoktan ehl-i velayetten işitiyordum. Sırrını bilmezdim. Bir sırrı şöyle kalbime geliyor ki:

Ehlullah, Cenab-ı Hakk’a vâsıl olmak ve dünyanın azîm manevî tehlikelerinden kurtulmak ve saadet-i ebediyeyi temin etmek için iki esası ihtiyaren takip etmişler:

Birisi: Rabıta-i mevttir. Yani dünya fâni olduğu gibi kendisi de içinde vazifedar fâni bir misafir olduğunu düşünmekle, hayat-ı ebediyesine o suretle çalışmışlar.

İkincisi: Nefs-i emmarenin ve kör hissiyatın tehlikelerinden kurtulmak için çileler ile riyazetlerle nefs-i emmarenin öldürülmesine çalışmışlar.

Sizler ey yarı vücudunun sıhhatini kaybeden kardeş! Sen ihtiyarsız kısa ve kolay ve sebeb-i saadet olan iki esas sana verilmiş ki daima senin vücudunun vaziyeti, dünyanın zevalini ve insanın fâni olduğunu ihtar ediyor. Daha dünya seni boğamıyor, gaflet senin gözünü kapayamıyor. Ve yarım insan vaziyetinde bir zata, nefs-i emmare elbette hevesat-ı rezile ile ve nefsanî müştehiyat ile onu aldatamaz, çabuk o nefsin belasından kurtulur.

İşte mü’min sırr-ı iman ile ve teslimiyet ve tevekkül ile o ağır nüzul gibi hastalıktan az bir zamanda, ehl-i velayetin çileleri gibi istifade edebilir. O vakit o ağır hastalık çok ucuz düşer.

Yirmi Üçüncü Deva

Ey kimsesiz, garib, bîçare hasta! Hastalığınla beraber kimsesizlik ve gurbet, sana karşı en katı kalpleri rikkate getirirse ve nazar-ı şefkati celbederse; acaba Kur’an’ın bütün surelerinin başlarında kendini Rahmanu’r-Rahîm sıfatıyla bize takdim eden ve bir lem’a-i şefkatiyle umum yavrulara karşı umum valideleri, o hârika şefkatiyle terbiye ettiren ve her baharda bir cilve-i rahmetiyle zemin yüzünü nimetlerle dolduran ve ebedî bir hayattaki cennet, bütün mehasiniyle bir cilve-i rahmeti olan senin Hâlık-ı Rahîm’ine iman ile intisabın ve onu tanıyıp hastalığın lisan-ı acziyle niyazın, elbette senin bu gurbetteki kimsesizlik hastalığın, her şeye bedel onun nazar-ı rahmetini sana celbeder. Madem o var, sana bakar, sana her şey var. Asıl gurbette, kimsesizlikte kalan odur ki iman ve teslimiyetle ona intisap etmesin veya intisabına ehemmiyet vermesin.

Yirmi Dördüncü Deva

Ey masum hasta çocuklara ve masum çocuklar hükmünde olan ihtiyarlara hizmet eden hasta bakıcılar! Sizin önünüzde mühim bir ticaret-i uhreviye var. Şevk ve gayret ile o ticareti kazanınız.

Masum çocukların hastalıklarını, o nazik vücudlara bir idman, bir riyazet ve ileride dünyanın dağdağalarına mukavemet verdirmek için bir şırınga ve bir terbiye-i Rabbaniye gibi çocuğun hayat-ı dünyeviyesine ait çok hikmetlerle beraber ve hayat-ı ruhiyesine ve tasaffi-i hayatına medar olacak büyüklerdeki keffaretü’z-zünub yerine, manevî ve ileride veyahut âhirette terakkiyat-ı maneviyesine medar şırıngalar nevindeki hastalıklardan gelen sevap, peder ve validelerinin defter-i a’maline, bilhassa sırr-ı şefkatle çocuğun sıhhatini kendi sıhhatine tercih eden validesinin sahife-i hasenatına girdiği, ehl-i hakikatçe sabittir.

İhtiyarlara bakmak ise hem azîm sevap almakla beraber, o ihtiyarların ve bilhassa peder ve valide ise dualarını almak ve kalplerini hoşnut etmek ve vefakârane hizmet etmek hem bu dünyadaki saadete hem âhiretin saadetine medar olduğu rivayat-ı sahiha ile ve çok vukuat-ı tarihiye ile sabittir. İhtiyar peder ve validesine tam itaat eden bahtiyar bir veled, evladından aynı vaziyeti gördüğü gibi; bedbaht bir veled eğer ebeveynini rencide etse azab-ı uhrevîden başka, dünyada çok felaketlerle cezasını gördüğü, çok vukuatla sabittir.

Evet ihtiyarlara, masumlara, yalnız akrabasına bakmak değil belki ehl-i iman (madem sırr-ı imanla uhuvvet-i hakikiye var) onlara rast gelse, muhterem hasta ihtiyar ona muhtaç olsa ruh u canla ona hizmet etmek İslâmiyet’in muktezasıdır.

Yirmi Beşinci Deva

Ey hasta kardeşler! Siz gayet nâfi’ ve her derde deva ve hakiki lezzetli kudsî bir tiryak isterseniz imanınızı inkişaf ettiriniz. Yani tövbe ve istiğfar ile ve namaz ve ubudiyetle, o tiryak-ı kudsî olan imanı ve imandan gelen ilacı istimal ediniz.

Evet, dünyaya muhabbet ve alâka yüzünden güya âdeta ehl-i gafletin dünya gibi büyük, hasta, manevî bir vücudu vardır. İman ise o dünya gibi zeval ve firak darbelerine, yara ve bere içinde olan o manevî vücuduna birden şifa verip, yaralardan kurtarıp, hakiki şifa verdiğini pek çok risalelerde kat’î ispat etmişiz. Başınızı ağrıtmamak için kısa kesiyorum.

İman ilacı ise feraizi mümkün oldukça yerine getirmekle tesirini gösteriyor. Gaflet ve sefahet ve hevesat-ı nefsaniye ve lehviyat-ı gayr-ı meşrua, o tiryakın tesirini men’eder. Hastalık madem gafleti kaldırıyor, iştihayı kesiyor, gayr-ı meşru keyiflere gitmeye mani oluyor; ondan istifade ediniz. Hakiki imanın kudsî ilaçlarından ve nurlarından tövbe ve istiğfar ile dua ve niyaz ile istimal ediniz.

Cenab-ı Hak sizlere şifa versin, hastalıklarınızı keffaretü’z-zünub yapsın, âmin âmin âmin!

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ الَّذٖى هَدٰينَا لِهٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَه۟تَدِىَ لَو۟لَٓا اَن۟ هَدٰينَا اللّٰهُ لَقَد۟ جَٓاءَت۟ رُسُلُ رَبِّنَا بِال۟حَقِّ

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ طِبِّ ال۟قُلُوبِ وَ دَوَائِهَا وَ عَافِيَةِ ال۟اَب۟دَانِ وَ شِفَائِهَا وَ نُورِ ال۟اَب۟صَارِ وَ ضِيَائِهَا وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ صَح۟بِهٖ وَ سَلِّم۟

وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ

Meali: “Bu kitap her derde dermandır.”

Tevafukat-ı latîfedendir ki Re’fet Bey’in birinci tesvidden gayet süratle yazdığı nüsha ile beraber, Hüsrev’in yazdığı diğer bir nüshada, ihtiyarsız hiç düşünmeden satır başlarında gelen elifleri saydık; aynen bu وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ cümlesine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Hem bu risalenin müellifinin Said ismine, bir tek fark ile yine tevafuk ediyor. (Hâşiye) Yalnız risalenin unvanına ait yazıdaki bir elif hesaba dâhil edilmemiştir.

Cây-ı hayrettir ki Süleyman Rüşdü’nün yazdığı nüsha, hiç elif hatıra gelmeden ve düşünmeden, yüz on dört elif, yüz on dört şifa-yı kudsiyeyi tazammun eden yüz on dört suver-i Kur’aniyenin adedine tevafukla beraber وَهُوَ لِكُلِّ دَاءٍ دَوَاءٌ şeddeli lâm bir sayılmak cihetiyle yüz on dört harfine tam tamına tevafuk ediyor.

Yirmi Beşinci Lem’a’nın Zeyli

On Yedinci Mektup olup Mektubat mecmuasına idhal edildiğinden buraya dercedilmedi.

---

Yirmi Dördüncü Lem'a ⇐ Lem'alar | ⇒ Yirmi Altıncı Lem'a

---