Дваесет и трети одблесок

Послание за природата

Ова послание претходно беше Шесна- есетта забелешка од Седумнаесеттиот одблесок, но истакнатото значење ја направи Дваесет и трети одблесок. Таа во потполност ја искоренува струјата на атеизмот во смислата на сфаќањето на природата, и така го раздробува темелниот камен на атеизмот и го разорува неговото главно УПОРИШТЕ.

Напомена:

Оваа забелешка ја изнесе на виделина суштината на правецот по кој се движат негаторите од редот на натуралистите, и ги појасни размерите на раздалеченост на нивниот правец од критериумот на разумот, неговата изобличеност и суеверност, а сето тоа низ разработка на девет апсурди кои во себе содржат барем уште по деведесет апсурди. Бидејќи дел од тие апсурди сее веќе разјаснети во другите Посланија, овде се ставени во некои други апсурди и наведени во, до некаде, скратен вид.

Прашањето коешто тука му се наметнува на разумот е:

Како прочуените филозофи и познатите научници можеле да се задоволат со вакво срамно празноверие и в рака да му ги предадат уздите на својот разум?!

А одговорот гласи: Тие не ја сфатиле суштината на правецот што го следат(), а ниту пак неговата внатрешност, ниту пак ги гледаат апсурдите кои неопходно произлегуваат од нивните методи, ниту пак расипаните и разумно невозможни работи кои неопходно ги наметнува нивниот правец, спомнати на почетокот на секој апсурд кој се јавува во ова Послание.

Јас сум сосема подготвен да воспоставам непобитни докази и да истакнам јасни и аксиоматски убедливи аргументи за да му го докажам тоа на секој што го обзема сомнеж, па со нив подробно и детално да објаснам.

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّح۪يمِ

Во името на Аллах, Семилосниот, Милостивиот:

قَالَت۟ رُسُلُهُم۟ اَفِى اللّٰهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ

„Пратениците нивни говореа: ,Зарем може да се сомнева во Аллах, Создателот на небесата и на Земјата?‘“ (Ибрахим, 10)

Овој благороден ајет(), со своето прашање во смисла на негирање, и со изјавата: „Нема сомнеж и не може да има во поглед на постоењето на Возвишениот Аллах“, непобитно го потврдува постоењето на Аллах() и Неговото едноштво, со јаснотија и впечатливост со степен на аксиоматски факт.

Пред појаснувањето на ова значење, сакам да го напоменам следново:

Бев повикан во посета на Анкара во годината 1338 (1922) и бев сведок на радоста и на славењето на верниците поради поразот на Грција од страна на исламската војска, но во бранот на тоа славење забележав и страшно неверство како се наѕира расипано и подло, и со своите расипани сфаќања се вовлекува во цврстото верување на верникот, за и него да го расипе и да го затруе. Во едно послание на арапски јазик напишав цврст и остар доказ кој го обезглавува тоа неверство, а неговите значења и идеи ги црпев од светлината на овој благороден ајет, за да ја потврдам неспорноста на постоењето на Аллах, џ.ш., и очигледноста на Неговото едноштво. Го испечатив во печатницата „Јенигун“ во Анкара. Меѓутоа, не ја забележував делотворноста на тој цврст доказ во давањето отпор на расколништвото и во запирањето на неговото напредување и вовлекување во сфаќањето на луѓето. Причина за тоа била неговата изразена краткост и воопштеност, покрај малубројноста на познавачите на арапскиот јазик и реткоста на луѓето кои во тоа време биле заинтересирани за него. Така, на голема жалост, заблудата на атеизмот се рашири и ги зарази широките народни маси, што ме присили на повторно пишување на тоа послание и на неговите докази на турски јазик, со уште некои доработки и појаснувања.

Со оглед на тоа дека дел од тие докази се веќе доволно разработени во некои од Посланијата на Нур, тука ќе ги наведеме воопштено. Некои други докази се наоѓаат во делови на други Посланија и се појавуваат во рамките на ова Послание, така што како секој од тие докази да е дел и од ова Послание.

Вовед

Човеку! Знај дека има поужасни зборови од кои вчудоневидува скапаниот здив на куфрот(), а излегуваат од човечките усти, и ги повторуваат јазиците на носителите на иманот() без сфаќање на опасноста на значењето на тоа што го изговараат. Ќе расветлиме три од тие работи кои се крајно погубни:

прво, нивното тврдење за нешто дека „го создале причините“, т.е. дека одредените фактори и око- лности се тие што создаваат одре- дено нешто;

второ, нивното тврдење за нешто дека „настанало“, т.е. дека нешто се формира само од себе, самото себеси се создава, и го попримува обликот што го има, таков каков што е и

трето, нивното тврдење за нешто дека е „условено од природата“, т.е. дека нештото е природено, а природата е таа што го создала и произнела.

Да, со оглед на тоа дека егзистенцијата е присутна и евидентна пред нас, апсолутно е невозможно да се негира; и сè што постои, доаѓа во постоење со крајна умешност и мудрост, и тоа не е отсекогаш и беспочетно, туку е создадено и настанато.

Па, ти, безвернику! Или ќе востановиш дека тоа постоечкото – на пример едно животно - го создаваат светски причини, т.е. дека тоа ја постигнува својата егзистенција како резултат на здружување на материјалните причини или дека се формирало самото од себеси; или дека настанало така што потекнало од природата и се појавило под нејзиното делување. Или мораш да кажеш дека моќта на Моќниот, Величествениот Создател, е таа што го создала.

Бидејќи нема друг можен начин за нивно настанување надвор од овие четири, по мерките на разумот, па доколку неспорно се докаже дека првите три начини се апсурдни, лажни и неостварливи, значи невозможни, неопходно и самиот по себе се потврдува четвртиот начин, а тоа е патот на верувањето во едноштвото на Создателот со категоричко уверување во коешто нема сомнеж.

ПРВ НАЧИН

Тоа е нивното тврдење дека „спојувањето на вселенските причинителни фактори создава и доведува до постоење на битие и предизвикува формирање нешта“.

Ќе наведеме само три од навистина големото мноштво на овој апсурд.

Прв апсурд

Да го појасниме со пример: Една аптека содржи стотици стаклени шишенца полни со разновидни хемикалии. Од некоја причина ни затребала една витална состојка од тие лекови и материи за да направиме еден невообичаен противотров од животно значење. Влегувајќи во аптеката, пронаоѓаме огромно количество разни типови од таа витална состојка и противотров и, почнувајќи со анализа на секоја состојка, гледаме една крајно прецизно направена мешавина на различни работи, во многу осетливи дози, па така од шишенцата се зема еден грам од ова, три грама од она, десет грама од тоа таму... итн. Од секое од нив се зема различни количества, така што кога би се смалило количестото од кого било од нив за милиграм или кога би се зголемило за толку, целата смеса би го изгубила своето витално својство.

Сега стигнавме до тој витален серум и како хемичари мораме повторно да го испитаме. Веќе видовме дека е составен од одредени количества состојки земени од тие шишенца во прецизни количества со што, кога би се згрешило во мерењето и кога некои состојки би биле зголемени или смалени за една тронка, смесата би ја изгубила својата витална делотворност.

Иако има преку педесет такви шишенца, од секое од нив се земени различни материи во разни количества во прецизни мерки. Дали е разумно да се претпостави дека таа смеса, од која секоја состојка е прецизно пресметана, настанува со една необична случајност или како резултат, да речеме, со судирање на шишенцата за време на жестоки временски неприлики што довело до тоа состојките од нив да истечат во одредени мерки и да се соединат едни со други и така да направат еден витален серум?! Има ли понеобичен, понелогичен и побезумен апсурд од овој? Има ли поочигледна заблуда од оваа?! Дури и магарето, кога неговата глупост би се помножила неколку пати, повторно би изјавило: „Тој што тоа го вели навистина е будала!“

Во светлото на овој пример велиме:

Секое живо битие е витален спој и жива смеса. И секое растение е слично на виталниот серум и на препаратот составен од различни состојки од различни материјали во прецизни и крајно осетливи мерки. Тогаш, нема сомнеж дека, да се припише создавањето на ова чудесно битие на материјални причинители и елементите и да се изјави дека „причините и околностите го довеле во постоење“, е невистина и апсурд стопати подалечен од критериумите на разумот, еднакво како што е невистина и апсурд дека виталната смеса се составила самата од себеси со тоа што споменатите материи „истекле“ од шишенцата.

Заклучок на горенаведеното:

Виталните работи присутни по мерките на одредување и судбината од Беспочетниот и Мудриот во овој огромен универзум кој е како огромна и величенствена аптека, невозможно е да се изуми освен со неизмерна мудрост, со бескрајно знаење и со сакање кое ги опфаќа сите и го заокружува секое создание. Во спротивно, несреќен ли е тој што ќе се вообрази дека „овие созданија се продукт на општите вселенски елементи“ а тие се слепи и глуви во своето циркулирање и струење; или дека се „својствени на природата“ или дека се „резултат на делувањето на метеријалните причинители“!

Нема сомнеж дека тој што се држи до оваа заблуда е најголем светски несреќник, најглупав и побезумен од несвесната пијана личност, помислувајќи дека споменатиот чудесен серум настанал сам од себе со судирање на шишенцата и со истекување на нивната содржина.

Да, неверништвото е една безумна халуцинација и лудило на пијанството!

Втор апсурд

Доколку создавањето на нештото не би било припишано на Едниот, Единиот, Моќниот Поседувател на величината, туку се припише на материјалните причинителни фактори, тогаш неопходно би следело дека главнината на основните елементи и причини врши влијание на постоењето на секое живо битие.

Стварната состојба е дека слободното спојување на меѓусебно спротивставените причинители со потполна правилност, во прецизна мерка и со совршена изврсност во телото на едно малечко битие - да речеме мува – е очигледно невозможно до границите што го отфрла секој што има разум барем во количество на едно крилце од мувата, и тоа го одбива со зборовите: „Тоа е невозможно! Тоа не може да биде!“

Причина за тоа е тоа што телото на малечката мува поседува врска со главнината на елементите во вселената и со сите појави и материјални причинители во него. Всусшност, тоа е еден екстракт извлечен од него. Ако неговото доведување во постоење не би било поврзано со апсолутната Божја моќ, тогаш неопходно би произлегло дека тие материјални причинители биле присутни и собрани во непосредна близина на тоа тело при неговото настанување. Дури би било неопходно тие да влезат во нејзиното ситно тело, па и да се вовлечат во секоја нејзина очна клетка којашто и самата е примерок од целото тело, бидејќи, причинителите доколку се од материјална природа мораат да се наоѓаат непосредно покрај последицата и внатре во неа. Тоа претпоставува можност за сместување на сите елементи од сите краеви на светот и со сите нивни различности од природата, во таа крајно малечка клетка, со префинетост и со вештина!

Зарем од ваквото тврдење не би се засрамил дури и најмалоумниот софист?

Трет апсурд

Доколку битието има само една единка, неизбежно води потекло од само еден делотворен фактор, и од една рака, во склад со смислата востановена во аксиоматското правило.

Па доколку тоа битие е врвно правилно и врамнотежено, со крајна прецизност и умеење, и доколку поседува сеопфатен живот, очигледно е дека никако не води потекло од многу раце – кои се причина за несогласување и конфликт – туку мора да води потекло од едната рака на Едниот Единиот Праисконскиот и Мудриот. Оттука, да се припише едно правилно, складно, пропорционално би- тие за дело на рацете на слепите, глуви, крути, плиткоумни и неодредени, недефинирани природни причинители, кои немаат ни свест ни разум, додека тие се неодвоиво измешани, што уште повеќе го зголемува нивното слепило и глувост, а потоа да се тврди дека тие причинители се фактори кои вршат создавање на тоа оригинално битие и неговото одбирање од неограниченото мноштво на можности и варијанти..., да се прифати, значи, такво припишување и тврдење е, всушност, прифаќање на стотина апсурди истовремено, имајќи предвид дека тоа е сосема оддалечено од сите мерки и критериуми на разум.

Да го одложиме настрана овој апсурд и накратко да прејдеме преку него за да го согледаме делувањето на „материјалните причинители“ кое се случува низ допир и интеракција. Додека гледаме како меѓусебните допири на тие природни причинители се само допир со надворешноста на живото битие, внатрешноста на тоа битие до кое не допираат прстите на тие материјални причинители, ниту пак тие со што било можат да ја допрат, е уште попрецизна и поскладна од надворешноста, дури и попрефинета во смисла на создавањето и на совршеното умеење.

Дури и ситните живи суштества и малите созданија во коишто не можат да се сместат материјалните причинители ниту пак до нив да допрат нивните прсти, а ни нивните методи ниту пак средства, се со почудесно умеење и со пооригинално творештво од најкрупните созданија!

Значи, да се припише нивното создавање на слепите, крути, безумни, арогантни, меѓусебно оддалечени и конфликтни причинители, не е ништо друго освен слепило над сите слепила и глувост над која не постои друга глувост.

ВТОР НАЧИН

Нивното тврдење дека нешто се „формирало само од себе“ содржи мноштво апсурди и неговата неиздржаност и парадоксалност се очитуваат од многу гледишта.

Ние тука само како причини ќе земеме и ќе обработиме три од тие апсурди.

Прв апсурд

Еј, ти, пакосен негирачу! Твојата самоувереност направи да паднеш во прегратките на крајната глупост и простотилак, па се согласуваш со сто и еден апсурд!

Бидејќи ти постоиш и не си само проста, крута и необновлива материја, туку си една величествена машинерија која постојано се обновува и си фасцинантен дворец со исклучителна градба која постојано се менува, честичките на твоето битие постојано работат и се движат без запирање. Твоето тело со врски и спојки се врзува за појавната егзистенција во вселената која те опкружува. Тоа е во постојана размена со вселената, а посебно во поглед на снабдувањето и од гледиштето на одржување на видот.

Честичките кои делуваат во твоето тело се воздржуваат од нарушувањето на тие врски и се чуваат за да не ги прекинат тие спојки. Тие во тоа свое однесување се внимателни и заземаат соодветен став во склад со тие односи, како да ја гледаат и набљудуваат целата вселена, а потоа ја наѕираат и твојата положба во неа. Ти, притоа, во склад со необичната положба која тие честички ја заземаат, стекнуваш придобивки – уживаш во своите надворешни и внатрешни чувства и сетила.

Па доколку не веруваш дека тие честички се ситни чиновници на Моќниот и Праисконскиот, потчинети извршители наведувани по Неговите закони, или дека се организирана војска на Неговата дисциплирана армија, или дека се врвови на перата на Божјото одредение – секоја честичка врв од перо, или дека се точкички кои ги става перото на Божјата моќ – секоја честичка по една точка, тогаш неопходно ти се наметнува тврдењето како секоја таква делотоворна честичка, да речеме во твоето око, поседува севидливо и проникливо око кое ги гледа сите делови и краеви на твоето тело и ја согледува целата вселена за којашто си врзан, и да го знае твоето минато и сегашност и да го познава твоето потекло и заедно со твоето потомство, и ги сфаќа изворите на твоите елементи и лежиштата на твоето снабдување. Нејзе, значи, би ѝ требало памет на стотина генијалци!

Па, еј, ти чијшто разум потфрлил во овие теми! Нели во припишувањето на ова знаење и свест и разум на којшто му се еднакви илјада генијалци, како Платон, на една твоја честичка, се наоѓа во сфаќањето на некого кој како тебе нема разум, неспоредливо празноверие и врвна глупост?!

Втор апсурд

Човеку, твоето тело е слично на раскошно изградена палата која има илјада и една купола, а во секоја купола се нанижани камени блокови, наредени едни врз други во правилно распоредена конструкција без столбови. Ако размислиш, твоето битие е уште илјадапати почудесно од тие палати, бидејќи палатата на твоето тело постојано се обновува и постигнува совршенство во складот и во раскошноста.

Доколку не би се осврнале на духот кој го носиш во себеси, и на срцето и на духовните префинетости од кои секој за себе е едно натприродно дело, па би зеле предвид и на разгледување само еден кој било орган од твоето тело, гледаме дека и тој самиот е сличен на зградата со куполите. Честичките во него се потпреле и се наредиле една покрај друга, во совршен ред и потполна рамнотежа – како камените блокови во спомнатите куполи – и направиле исклучително здание, имрепсивно и оригинално создание, и на виделина ги изнеле чудесните натприродни дела на Божјата моќ, како што се, на пример, јазикот и окото.

Па доколку овие честички не би биле извршители кои ги следат заповедите на Моќниот Градител, тогаш секоја од тие честички би морало да поседува апсолутна власт врз преостанатите честички во телото и воедно би била апсолутно потчинета на нивната власт и би била како и секоја од нив, а истовремено во поглед на доминацијата би била во спротивност со секоја од нив! И таа да не биде точка на поаѓање на мноштвото возвишени својства со кои не се одликува никој друг освен Аллах, нека е Славен и Возвишен, па да биде сосема оневозможена, а во исто време и сосема слободна!

Еден вака правилен и складен производ кој, во смисла на единството, не може да биде ништо друго освен трага и дело на Едниот и Единиот, апсурдно е да се припише на тие безбројни честички. Всушност, тоа е стотина пати апсурд! Тоа го увидува секој што има и тронка разум!

Трет апсурд

Кога твоето битие не би било испишано со перото на Едниот, Единиот, Моќниот, Праисконскиот, туку испечатено во печатницата на природата и причинителството, тогаш неопходно би произлегло дека во природата постојат матрици за илјадници уредени слогови кои функционираат во твоето тело, поаѓајќи од најситните ќелии кои фунционираат со крајна прецизност, сè до најсложените организми кои делуваат во него.

На пример, ако претпоставиш дека книгава во нашите раце е напишана со рака, тогаш за нејзино препишуање е доволно едно перо, движено со знаењето на авторот со кое тој пишува што сака. Меѓутоа, ако не претпоставиш дека е напшана со рака и не би ја припишал на перото на аторот, туку кажеш дека книгата „се составила самата од себе“, или ако нејзиното пишување го припишеш на природата, тогаш неопходно следи дека секоја нејзина поединечна буква поседува свое посебно железно перо.

И како што во една класична печатница има толку железни букви, колку што една книга има букви, дури тогаш може да се пристапи кон печатење. Со други зборови, наместо едно перо мора да постојат толку пера колку што има букви.

Понекогаш, пак, меѓу тие букви постојат и големи букви во коишто со ситен ракопис е испишана содржината на цела една страница. За да се напише една толку голема буква, мора да постојат илјадници ситни перца!

Сега, што можеш да кажеш за случајот ако тие букви бидат концентрично сместени едни во други со совршениот склад заземајќи така облик и форма на твоето тело?! Неопходно би следело дека за секое делче од внатрешноста на секоја зона постојат калапи, чијашто бројност е еднаква на тие склопови!

Замисли да кажеш за таа ситуација, која во себе содржи сто и еден апсурд, дека е можна и реална! Дури и во тој случај – замислувајќи дека тоа е можно – зарем и за производство на тие пера и за сочинување на тие калапи и оловни букви, доколку ни создавањето на сите тие не би се припишало само на едно перо, не би морале да постојат букви и калапи во иста бројност, за во нив да се топат и излеваат тие калапи?! Бидејќи сите тие би биле направени, измислени и ускладени, и би морале да го имаат тој што ги измислил и изработил! Така и целата работа, што подлабоко навлегуваш, ниже и надополнува до бесконечност.

Тогаш разбери колку е болно таквото размислување во кое има апсурди и празноверија толку колку што има и честички во твоето тело!

Па, еј, негирачу на Бога! Поврати му се на здравиот разум и отфрли ја таа срамна заблуда!

ТРЕТ НАЧИН

Тоа е нивното тврдење дека нешто „неопходно го наметнала природата“.

Овој суд содржи големо мноштво апсурди, а ние како пример ќе спомнеме три од нив.

Прв апсурд

Умеењето и измислувањето кои се одликуваат со визија и мудрост кои се јасно видливи во битијата, а посебно во живите суштества, доколку не би се припишале на перото на Божјото одредение и на Неговата апсолутна моќ, туку наместо тоа би се припишале на слепата, глувата, неразумната и незнаечката „природа“ и на „силите“, неопходно би изискувале природата – поради создавањето – да ги изнајде невидливите печатници и машини во неограничен број, во секоја работа; или во секоја работа да вгради сила моќна да создаде цела вселена како и мудрост и способност да управува со сите процеси во него.

За илустрација на тоа е укажувањето на изгледот на Сонцето и рефлексијата на неговата светлина и одблесокот на неговиот сјај кој се воочува во капките вода, или во ситните делчиња стакло расеани по површината на тлото. Значи, доколку овие рефлексии на изгледот и одблесоците не би му се припишале на вистинското Сонце на небото, тогаш би било неопходно да се поверува дека и појавното сонценце, кое што ги поседува својствата и квалитетите на самото Сонце и се одликува со нив, коешто навистина изгледа малечко, а конкретно постои длабоко во тоа парченце стакло, кое инаку во себе не може да смести ни најпроста работа. Со други зборови, би морало да се поверува дека постојат толку вистински Сонца колку што има парченца стакло.

Во светлината на овој пример велиме: Доколку создавањето на сите битија, вклучувајќи ги и живите суштества, не би било директно донесено во врска со указот на Убавите Аллахови имиња, Кој е Светлина на небесата и на Земјата, тогаш би било неопходно да се поверува дека во секое поединечно создание, а посебно во секое од живите суштества, постојат природа и сили кои поседуваат апсолутна моќ и апсолутна волја, заедно со апсолутното знаење и апсолутната мудрост. Односно, неопходно би било да се признае дека во секое битие и предмет се наоѓа бог и господар!

Овој вид на изопачено размислување е полош, позаблуден и попразноверен од секој апсурд, па тој што прекрасните и прецизно измислени дела на Моќниот Создател, кои се укажуваат дури и во најситните созданија, ги припишува како дела на невистинитата, празна и несвесна природа, несомнено со своето размислување пропаѓа под нивото на животните.

Втор апсурд

Доколку овие битија кои се врвно правилни, крајно восхитувачки и урамнотежени, потполни и единствени, совршено осмислени и умерени, не би биле припишани на Поседувателот на апсолутната моќ и на апсолутната мудрост, туку би биле припишани на природата, би се наметнала обврска на природата во секоја педа земја да подготви работилници и печатници во толкав број колку што ги има во цела Европа, за да може таа педа земја да биде почва за растење на прекрасно и префинето цвеќе и плодови.

Затоа што таа педа земја, која врши функција на мал расадник за цвеќе, го покажува вистинскиот потенцијал за одгледување и обликување семиња од сите светски видови цвеќиња и плодови кои наизменично се уфрлаат во неа, заедно со нивните облици, различни според изгледот и според живописните бои.

Ако оваа способност не би Му се припишала на моќта на Возвишениот Создател Кој е Семоќен, тогаш би било неизбежно дека во таа педа земја постои специјална невидлива природна направа за секој цвет на светот, затоа што во спротивно не би било возможно да се појават и да постојат сите видови цвеќиња и плодови кои ние ги забележуваме.

Имено, семињата – како спермата или јајцеклетките, на пример, се слични, соединети и замесени едни со други, без каков било одреден облик. Сите тие, главно, се состојат од водород, кислород, јаглероден диоксид и азот. Патем, и воздухот и водата и топлината и светлината се прости работи без разум и свест, и се слеваат на сè, без каква било мерка. Оттаму, формирањето на тоа безбројно цвеќе од онаа педа земја во сите негови разновидни и прекрасни бои и восхитувачки и разнолични облици и со нееднаков воодушевувачки изглед, сосема складно и уредено, на здравиот разум му се наметнува и се принудува на заклучок дека во таа педа земја мора да постојат невидливи машини и печатници со многу ситни димензии, побројни од целокупната индустрија и печатници кои постојат во Европа, за да може да се исткае таа жива ткаенина и илјадници разнови- дни везени материјали.

Далеку ли е само од озбилниот и здрав разум оваа незнабожечка мисла која ја носат обожавателите на природата!

Знај го тоа и измери на која раздалеченост се наоѓаат тие кои себеси се сметаат за умни и учени, од критериумот на разумот и науката, со тоа што замислуваат дека природата создава нешта! Тие, едно апсолутно невозможно и парадоксално суеверие, поставиле за научен правец. Слободно исмеувај ги и омаловажувај ги!

Некој може да праша: Точно, избиваат мноштво апсурди и големи загатки кога создавањето на сè ѝ се припишува на природата, но, како тие проблеми можат да исчезнат и како тие загатки можат да се разрешат ако чинот на создавањето целокупно Му се припише на Едниот, Единиот, Самоопстојувачкиот, Кому сè Му се обраќа? Како тој нерешлив апсурд може да се преобрати во нерешлива неопходност?

Одговор: Манифестирањето и одразот на Сонцето – како што е веќе спомнато во склоп на Првиот апсурд – се укажува со својата леснотија, без напрегање или терет, во сите работи, почнувајќи од крајно ситното кристалче – какво што е парченцето стакло – до најпространите простори, какви што се морињата и оке аните. Тоа врз сите нив го покажува својот одблесок и трага со крајна леснотија, та како секое од нив да е едно имагинарно сонценце. Па кога би се раскинала врската на тие одрази со вистинското Сонце, тогаш неизбежно би морало да се поверува дека во секоја поединечна честичка постои по едно природно, посебно и конкретно сонце. А тоа е нешто што разумот не го прифаќа, бидејќи е апсурдно, невозможно.

На ист начин како и во овој пример, и во припишувањето на создавањето на секоја творба директно на Едниот, Единиот, Самоопстојувачкиот, Кому сè Му се обраќа, се наоѓа крајна леснотија до мерка на неопходност, со сета едноставност и леснотија, низ спојката на припадноста и на манифестирањето – бидејќи на секое живо суштество може да му биде допуштено тоа што му е потребно.

Но, доколку би се скинала таа спојка, а поставувањето во служба, функција и во положба на послушност, би се насочило кон избегнување на заповедите и непослушност, и секое битие би било препуштено на самото себеси и оставено да се движи како што сака, или доколку работата би се припишала на природата, би испливале илјадници проблеми и потешкотии до степен на апсолутно невозможното и би виделе како создавањето и на една мушичка ја става во потреба слепата природа која е во таа мушичка да поседува апсолутна моќ која е во состојба да ја создаде целата вселена, а со тоа да поседува и огромна мудрост со која би можела да ја управува вселената. Бидејќи и мушичката којашто е чедо на создавањето, и покрај нејзината ситнотија, се состои од главнината на состојките на вселената, та како таа да е нејзина помала скратена верзија и индекс.

Ова не е само еден, туку илјада и еден апсурд!

Накратко:

Како што е невозможно постоењето на некој рамен на Аллах, славен нека е Тој и Возвишен, во Неговата Божја положба, исто така е невозможно кој било да се вмеша во Неговото Господарење, или и кој и да било со Него да учествува во измислувањето и создавањето на нештата!

Што се однесува до проблемите спомнати во Вториот апсурд кој сме го докажале во многу посланија, тоа е: кога создавањето на сите работи се доведува во врска со Едниот Единиот, тогаш тоа создавање ќе биде едноставно како што е создавањето на едно нешто, а ако содавањето би се припишало на причинителните фактори и на природата, создавањето и измислувањето на само едно нешто би било проблематично и тешко како што е создавањето на сè. Имајќи предвид дека тоа веќе порано сме го востановиле со непобитни докази, тука во скратена форма ќе наведеме еден од тие докази.

Ако некој низ припадништвото во војската или низ службата во владата се поврзе со владетелот, тој ќе биде во состојба да изврши и заврши сто илјади пати повеќе работи отколку кога би бил во состојба да ги изврши и заврши со својата моќ, токму поради силата на врската на припадост на владетелот. Во состојба е, на пример, во име на својот владетел да го зароби противничкиот врховен командант, затоа што ризниците на владетелот и формациите на неговата армија носат уреди и опрема за работата којашто тој ја врши, така што не ги носи тој самиот, и воопшто не е принуден да ги носи. Сето тоа настанало поради припадноста на владетелот и поради тоа тој исполнува натприродни дела рамни на моќта на владетелот. Иако тој е само поединец, зад него остануваат траги – над секоја вообичаеност – како да се траги на огромна армија.

Така една мравка – од положба на спомнатата функција – била во состојба да ја разурне палатата на насилниот фараон; а комарецот, со силата на спомнатата припадност, бил во состојба да го усмрти страшниот Немруд. И една малечка борова семкичка, слична на зрното од јачмен, по таа врска на припадност ги развива сите механизми на огромното борово стебло.()

Па кога би се раскинала таа врска и дотичното суштество би било отпуштено од служба, тоа би морало на свој грб да ја понесе силата на сите дела кои би ги постигнало и да се оптовари со сите неопходни работи и опрема. На тој начин не би било во состојба да успее во делата, освен да оствари онолку колку што е сразмерно со потребната количина на опрема и муниција што ја носи на своите плеќи. Па ако од него би се побарало да изврши дела кои претходно ги извршувал со леснотија и едноставност, би се покажал немоќен, освен кога во своите мускули би можел да носи сила на цела војска, а на својот грб да ја натовари сета воена индустрија и машинерија на државата.

Дури и тој што би ја измислил оваа небулоза и вакво празноверие, би се покудил и посрамил од тој што го изрекол.

Од претходно реченото извлекуваме заклучок дека препуштањето и доведувањето на сè е во врска со Неопходно постоечкото Суштество, славен e Toj, толку совршено лесно што e во степенот на неопходноста, додека припишувањето на создавање на делот на природата - замрсено до граници на апсурдност и во рамките на разумот.

Трет апсурд

Овој апсурд ќе го појасниме со два примера, кои порано ги наведовме во некои Посланија.

Прв пример:

Еден примитивен човек со наивно размислување, кој претходно немал никаков допир со цивилизацијата ниту имал поим за неа, влегол во некој прекрасен и раскошен дворец кој обилува со украси, се истакнува со крајни достигнувања на цивилизација, во средставата на декор и комфор и се прелева во сјајот насред празната пустина. Тој потоа ги обиколува неговите агли, та го восхитува убавината на градбата, резбите по ѕидовите, чудесна убавина на умешноста... Со сета своја наивност и ограничен ум, тој во мислите му доделува на дворецот живот, и му доделува способност сам да се изгради со своите одаи и раскош, и прекрасните уметнички дела и привлечните резбарии, од проста причина што е немоќен да замисли, постоење на некој градител надвор од самиот дворец, на кого би можел да му ја припише изградбата на дворецот. Затоа се дал во потрага за „градителот“ внатре во дворецот, не би ли го нашол меѓу работите во дворецот. На што и да фрлел поглед, би се двоумел и се посомневал во неговата способност да создаде еден ваков дворец.

Потоа видел бележник со забелешки во кои се внесени детални планови и скици и разработки на процесот на изгрдбата на овој дворец, како и листа на неговиот инвентар, та правила и упатства за управување со неговиот имот. Дури и тој бележник, како ни содржината на дворецот, не е во состојба да го изгради и украси дворецот, зашто тој нема ни рака со која тоа би го градел, ниту вид кој гледа - сепак, гледајќи дека тој е врзан за дворецот, со тоа што одговара на неговиот план и содржина, со сите предмети во него, и дека се сложува со текот на работењето во него, бидејќи тој е зборник на идејни закони - тој неизбежно рекол: „Овој бележник го изградил овој дворец, го уредил и украсил. Тој ги создал сите работи во него, ги довел во овој распоред и ги сложил во овој склад.“ Така со оваа изјава доспеал до крајната длабочина на своето незнаење и својата коренита глупост.

Сосема еднакво, како во овој пример, на оваа огромна палата на вселената - која е уште попрецизно уредена и посовршена во умешноста, и со поубава градба, и со поистакната убавина од малиот и ограничен дворец спомнат во примерот, толку да не може да се спореди ниту да се мери со неа, затоа што секој нејзин аспект зрачи со оригинална и натприродна феноменалност и со возвишени мудрости, значи дојде на оваа палата, еден од оние кои ја следат верата и идејата на природата и кои ја негираат Божјата величина, претходно наметнувајќи си на ум негирање на сите Аллахови траги, славен е Тој, Кој е неприкосновен над созданијата и Кој е надвор од сферата подложна на можности, расфрлени пред неговите очи. Значи, овој почна да истражува меѓу работите подложни на можности и создавање, да трага за прапричина, која „создала“ сè! Кога ги видел правилникот на Божјата вообичаена пракса и прописите на Господаревото создавање, кое со грешка, навистина со грешка, со огромна грешка се нарекуваат „премудри“ кое е слично на страницата на бележникот, мена и промена, законита во Процесот на Божјата моќ, и како плоча „бришење и испишување“ на Божјата Одредба, овој брзоплето, рече:

„Бидејќи сите нешта зависат од причината која ги создава, а нема ништо друго што е посестрано и повеќе по- врзано со нив, од овој бележник, јас од тоа изведувам заклучок дека овој бележник – со законите на бришење и пишување - содржани во него, е тој кој е прапричина на сите нешта, зашто во прилог ми оди да поверувам и да бидам убеден во Возвишениот и Славен Создадетел, иако непристрасниот разум ослободен од пориви, категорички отфрла, по својата логика, припишување на апсолутни Божји својства, кои неопходно бараат апсолутна моќ, на овој слеп, глув и немоќен бележник!“

И ние велиме:

О, глупаку, полош од Хебеннеке!

Крени ја главата од усмрдената бара, да Го видиш Возвишениот Создадетел, Кого Го сведочат сите суштества, од атоми до галаксии, на разни јазици, и укажуваат на Него на разни начини. Набљудувај ги манифестациите и указите на Тој Возвишен Обликувач, Кој ја подигнал раскошната палата на вселената, а планот и програмата на таа палата, ги запишал во тој бележник на природата! Послушај го Благородниот Куран, реши се од таа будалаштина и бесмислица!

Втор пример:

Човек изолиран од светот на цивилизацијата и граѓанството, влегува среде еден импресивен воен логор, та го восхитуваат разновидните вежби, што во совршен склад, со извесност, крајна дисциплина и послушност ги прават војниците на тој логор. Тој ги запазува нивните координирани движења, на знак на еден војник, та сите како еден, од нив, складно тргнуваат во одделенија, чети и баталјони, сите застануваат со негово застанување, и сите заедно и единствено пукаат на негова наредба. Тој се запрепастил, а неговиот прост мозок не бил во состојба да сфати дека наредбодавството на великиот војсководец командува по налог на државниот систем, и наредбите на владтелот, туку помислил дека еден конец ги поврзува сите тие војници едни со други. Потоа, во мислите се обидел да ја сфати чудесноста на тој замислен конец, та неговата запрепастеност уште повеќе се зголемила!

Потоа, влегувајќи во џамијата Аја Софија, во петок, видел маса клањачи, предводени од еден човек, како реагираат на неговиот повик, на станување, седење, сеџда() и руку(), па не знаејќи ништо за Божјиот шеријат, кој се состои од духовни и небески закони, ниту за духовните начела, кои потекнуваат од наредбите на Воспоставителот на шеријатот, си претставил на себе како таа група клањачи, исто така е поврзана со материјални конци, едни со други, и дека тие конци ги заврзале и заробиле движењата на таа група, и дека тоа се тие кои нив ги придвижуваат и застануваат како кукли.

Така продолжил по својот пат, додека умот му бил исполнет со погрешни претстави, кои би малку предизвикале потсмев и исмејување дури и кај најдивите и најпримитивните луѓе.

Во светлината на овој пример:

Безбожникот доаѓа на овој свет, кој е силен и голем воен логор на војската на Возвишениот Суверен, и во оваа вселена која е монументален и прекрасен Аллахов месџид(); значи, дојде дотичниот, носејќи ја во себе идејата за неподвижната „природа“, што е тотално незнаење.

Тој, „невидливите закони“ чии траги ги перципира во склоп на прекрасниот систем во вселената, кои произлегле од бескрајната мудрост на Султан-и Езел(), славен е Тој, ги предочува како да се крути материјални работи.

А прописите и начелата во вселената на природниот законик на Праисконскиот Бог, кои се невидливи и апстрактни, и кои поседуваат само теоретска егзистенција, тој ги замислува како да се конкретни суштества и материјални работи.

Тој тие закони кои произлегле од Божjото знаење и Господаревиот говор и кои поседуваат само теоретска егзистенција, ги подига на рамниште на Божја моќ и им доделува способност на создавање и изумување та им дава име „природа“, и таа сила која е само една од манифестациите на Господаревата моќ, смета дека е поседувател на стварната делотворна моќ и дека е способна да опстојува сама по себе.

Дали, значи после ова, постои поголемо незнаење и глупост? Не ли е ова незнаење илјадапати поголемо од она наведено во примерот?!

Накратко: Природата за која се врзуваат природословците, таа замислена творба без стварност, дури и кога би важело и би било неминовно да поседува физичка егзистенција, таа „егзистенција“ би била:

Творештво, а не Творец; уметност, а не уметник; збирка на прописи, а не законодавец; создаден плашт на Божјата сила, а не создател; пасивен објект, а не делотворен чинител; збирка на закони, а не моќ; и обичен шаблон, а не извор.

Закпучок

Имајќи предвид дека суштествата навистина постојат а разумот е немоќен да си претстави повеќе од четири можни начини на постанок на суштествата, како што е наведено во уводот, и дека непобитно e потврдена неточноста на трите од тие четири начини, изнесувајќи на видело по три очигледни и јасни апсурди во секој од нив, неизбежно е, неопходно и неоспорно, значи, признание со доверба, без апсолутно никаков простор за сомневање, и потврда на четвртиот начин, а тоа е начинот на верата во едноштвото на Бог, која го расветлува следниот ајет: „Зарем може да се сомнева во Аллах, Создателот на небесата и на Земјата?“ (Ибрахим, 10), кој сигурно и аксиоматски докажува постоење на Неопходно Суштество, негова Божествена Доминација и дека потеклото на секоја работа е од раката на Неговата моќ, та дека уздите на небесата и Земјата се во Неговата рака.

Па, еј, ти кој ги обожаваш причинските фактори!

Еј, јаднику, ти кој си заведен од природата!

Бидејќи природата на секое создание е создадена еднакво како и самото создание, затоа што таа настанала по потекло, не е, значи, беспочетна, и на неа се укажуваат знаци на творба и умешност, та и тоа дека и причината на постоењето на тоа појавно создание, исто така е создадена и настаната и бидејќи постоењето на секое создание зависи од голема количина на средства, орудија и машини... тогаш, невозможно е за негирање постоењето на Моќниот, Чија Моќ е апсолутна да ја создаде таа природа, всушност и да ја измисли таа причина, и неопходно е Тој Апсолутно Моќен да биде апсолутно независен, та да не дозволува учество на немоќни посредни средства во создавањето на некоја работа и во доминацијата на Своето господарење над неа. Никако!

Напротив! Тој, славен е, целосно ја создава причината и последицата заедно, поставува меѓу нив појавна и формална врска на причиност, потоа ги поставува по извесен ред и поредок, поставувајќи на тој начин фактори на причиност и природата како завеса на раката своја на Возвишена моќ, заклон на Својата Величина и грандиозност, за Неговото достоинство и гордост да останат неприкосновени и цврсти во својата возвишеност, а дотичната причиност - место за упатување на приговори на привидните недостатоци кои се причинуваат како неправилности во созданијата.

Дали е полесно да се претстави дека часовничарот прво ќе направи запчаници и делови на часовникот, потоа ќе ги нареди и ќе ги склопи според поредокот на запчаникот та со врвна прецизност ќе ги размери движењата на стрелките или да се замисли дека часовничарот меѓу запчаниците на часовникот ќе направи чудесен и делотворен механизам та творбата часовник ќе ја предаде во грубите раце на тој механизам? Кажи ми: не е ли ова нешто друго освен испразнет и апсурден говор надвор од сите граници на можното? Ајде, поразговарај со својот пристрасен разум и сам просуди и пресуди!

И кое е посфатливо и поприфатливо според логиката на умот: авторот сам да ја напише книгата, откако подготвил прибор за пишување, т.е. мастило, перо и хартија, или да се замисли дека авторот е внатре во хартијата, перото и мастилото, да измисли печатница специјално само за таа книга, која е покомплицирана и посложена од самата книга, та на таа печатница ѝ препушти без негово мешање да изврши должност пишување на книга, обраќајќи се: „Ајде, напиши ми книга!“

Не е ли ова стопати попроблематично од пишувањето книга со своја рака?!

Ако запрашаш: Изумување на печатница за печатење на само една книга е покомплицирано и потешко од нејзино пишување со своја рака, но машината за печатење може да произведе илјадници примероци на книга за кратко време. Тоа е средство за олеснување.

Одговор: Наккаш-и Езел(), славен е Тој, со Својата апсолутна моќ создал стално обновувачки манифестации на Своите Убави имиња и пројавувајќи ги во разни облици, индивидуални својства и лични карактеристики на нештата, така што ни едно создание, а тоа е една книга на Тој Кому сè Му се обраќа и едно писмо од Господарот, не е сосема идентично и подеднакво со другите созданија.

Да, за секое создание да ја исполни смислата на своето постоење мора да поседува обележја според кои се разликува од другите и карактеристики по кои се издвојува од нив.

Ако имаш очи, погледни и внимателно разгледај го самото човечко лице, ќе видиш како мноштво обележја и ознаки се наоѓаат на едно мало лице, така што овие ознаки го издвојуваат нивниот носител од сите останати лица кои редоследно се јавуваат од времето на Адем(), а.с., до денес, и до вечноста и покрај сличностите и сложувањата во човековата природа и човечкото устројство. Ова е јасно видливо и апсолутно потврдено.

Карактеристиките на секое лице се посебна книга. Само што за умешноста на нејзино составување е неопходно постоењето на целокупна збирка букви и знакови, пропорционално на нејзиниот обем и изискува сложување на тие букви на плочата за печатење, за на опачината да се остави карактеристичен печат за дотичното лице, различен од печатот на останатите лица.

Исто така, довлекувањето на сите специјални суровини за производство, потоа нивното поставување на соодветни места, та тогаш - внатре во самото лице - изградбата на сета граѓа нужна за постоење на лицето, сето тоа, без сомнение, изискува посебна фабрика.

Покрај тоа, зар и таа специјална печатница – под претпоставка дека постои - не изискува посебен одреден состав и организација и посебен распоред?!

Имено, нештата кои се наоѓаат во телото на секое живо суштество се стотици пати посложени и попрецизно организирани од работите и составот на една печатница. Довлекување на тие работи од сите краеви на вселената, според одредени проценки и прецизни размери, а потоа нивно вкомпонирање според потребите, и конечно поставување во рацете на таа прес-машина..., таа долга низа на процеси изискува, пред сè останато, изумител кој ќе ја произведе таа замислена печатница, а тој не е никој друг освен креативната моќ на Моќниот Создадетел и Неговото делотворно сакање.

Значи, претпоставката природата да биде таа печатница е срамно празноверие кое воопшто нема смисла!

И така, според тоа што го видовме од примерот на часовникот и книгата, Возвишениот Творец, Кој е семоќен, Сам создава причини и последици. Тој со својата мудрост последиците ги врзува за причини, а со Своето сакање ја одредил природата на нештата и ги направил огледало кое ги одразува указите на врвниот шеријат според кој ја уредил и креирал вселената, а кој е збирка на Аллахови закони и владејачки правила кои се однесуваат на уредување на вселената. Со својата моќ го измислил лицето на „природата“ на кое почива појавниот свет на физичката егзистенција. По таа природа потоа ги создал и ги подигнал работите и двете ги соединил и ги споил со совршена мудрост.

А сега, со објективното гледање на твојот прост ум му препуштаме да процени: кои од двете разумот го прифаќа и верува со леснотија? Дали на овој на разумот прифатлив факт проистекнат од безброј уверливи докази, кој е убедлив до границата на неопходност, или придодавање на сите механизми и органи нужни за некоја работа и припишување на делата оличени со мудрост и сила на визија на самите тие работи?!

И припишување на сето тоа на она што тие го нарекуваат „природа“ и причини, кои се, всушност, крути работи без свест, направени и создадени? Не ли е ова друго апсурдно суеверие исклучено од секаква можност?

Обожавателот на природата, тој негатор, вели:

„Бидејќи ме повикуваш на објективност, признавам: комплицираниот пат по кој досега се движевме, колку и да е апсурден од стотици гледишта, исто така е и штетен, крајно грд и расипан“.

Тој што поседува и тронка памет увидува од овие ваши рационални пресудби и научни истражувања, потпрени на горе споменатите докази, дека припишувањето на чинот на создавање и измислувањето на причиноста и природата, за разумот е апсурдно и апсолутно невозможно; напротив, неопходно е и со разум наметната обврска да се поврзе секоја работа со крајно Неопходното Суштество, славен е Тој. Изговарајќи: „Ел хамду лиллахи алел иман“, го прифаќам верувањето во Аллах, џ.ш.

Меѓутоа, кај мене се задржа уште еден сомнеж, а тоа е:

Верувам дека Аллах е Господар и дека Тој е создадетел на сè, но се прашувам: што може да ѝ наштети на Неговата Величина и што може да ѝ наштети на Неговата висока и возвишена сувереност ако нешто од пофалбите и заслугите за создавање на ситните и незначајни работи ги насочиме и ги припишеме на некоја делумна причиност. Дали тоа ја намалува Неговата суверена доминација?!

Одговор:

Како што неоспорно докажавме во едниот дел од Посланијата, суверената власт има својство да одбива и во потполност да отфрла вплеткување. Дури и најслабиот владетел или простиот чиновник, не прифаќа мислење во доменот на неговото овластување дури ни од својот роден син. Дотолку што, и самата помисла на можно вплеткување во власт, некои султани, иако поседувале добрина и богобојазност и биле водачи на муслиманите, ги навела на убиство на своите недолжни синови, што, всушност, покажува длабока изворност на овој закон, закон на одбивање на мешање во власта. Тој владее со сите, почнувајќи од управата над една мала област, до судир на двајца суверени владетели околу лична превласт во државата. Исто така - вон секаков сомнеж - законот за „забрана на соучествување“ во власта покажал самостојност, која ја бара власта, и јасно го изнела на видело неговото влијание во текот на долгата историја на човештвото, та низ нереди и убиства.

Сега умно размисли како човекот кој е немоќен да владее со себеси и кој има потреба да соработува со другите, а не поседува ни власт ни законодавство, освен бледа сенка на тоа, таков одбива мешање на други до таа мера и забранува вплеткување на други до тие граници, и не прифаќа соучесништво на други во својата власт, та со сите сили кои ги поседува настојува да ја одржи независноста на својата положба; размисли за тоа, а потоа погледни на моќта на Апсолутниот Владетел Кој го запоседнал престолот на апсолутното господарење, и Апсолутен Заповедник, Кој доминира со Својата Божествена моќ, Апсолутно самостоен, во Својата Индивидуалност, Кој со Својата апсолутна моќ е апсолутно независен, а Тој е Аллах Величенствениот!

Колкава ли е само нужноста и неопходноста за одбивање на споменатото вплеткување во однос на Него, за одрекување од соучесништвото и исклучувањето на секој партнер од Неговото Апсолутно овластување! Колку е тоа само неизоставен предуслов и неопходно барање на оваа суверена власт?

Сега, спореди ги и одреди ги размерите, помеѓу ограничената тесна власт на човекот која има потреба од други, и Аллаховото апсолутно самоодржливо доминантно и сеопфатно владеење!

А што се однесува до другиот дел на твоето сомневање, а тоа е: Ако под „некоја причиност“ се подразбира обожавање на некои ограничени созданија, дали тоа некако наштетува на побожно- ста на созданијата кои се насочени и усмерени кон Моќниот Аллах, почнувајќи од атомите па до планетите и галаксиите?

Одговорот е:

Мудриот Создадетел, Кој знае сè, славен е Тој, ја создал оваа вселена како некое стебло, а свесните суштества ги направил нејзини совршени плодови. Човекот го облагородил на тој начин и во смисла дека тој е најсодржаен плод меѓу свесните суштества, а благодарноста и побожноста ја направил најдобар плод со која вродува човечкиот живот. Дури тие две - благодарноста и побожноста се резултат на Неговото создавање, целисходност на неговата природа и плод на неговиот живот.

Дали е, тогаш, можно со разумот да се прифати дека Овој Апсолутен Владетел и Самостоен Заповедник, Едниот и Единиот, творецот на целата вселена, може да го предаде човекот и највредниот плод на неговиот живот - благодарноста и ибадетот() - во рацете на некој друг, откако целата вселена ја создал поради спознание на Неговата Божја положба, и поради укажување љубов кон Неговото Господарење.

Значи, дали е можно Тој да направи и дозволи крајниот производ на создавањето и плодот на вселената да биде за- луден и напразен?! Аллах да нè сочува, никако! Аллах е чист од тоа што Му го припишуваат!

Освен тоа, дали е можно Тој, Славен е, да ја поништи мудроста и господарењето со тоа што би им дозволил и одобрил на Своите созданија од некои причини да ги направат целисходност на ибадетот? Дали Тој тоа воопшто би го дозволил?

Како тогаш Тој и покрај тоа што со Своите дела во вселената веќе Се прогласил и претставил и Се направил сакан, како би го одбил умилкувањето на Своето највредно и најсовршено создание, та неговата богобојазност, благодарност и пофалба би ги препуштил на други созданија, и на тој начин би дозволил на Своите созданија да Го заборават, и со тоа да ги поништи возвишените крајни исходи во вселената, а тоа се спознавањето и ибадетот!?

Сега, што велиш на ова што го слушна, пријателу?

Тој одговори со зборовите:

Благодарноста Му припаѓа на Аллах Кој ми го олесни разјаснувањето на овие две недоумици. Ми покажа аргументација за Едноштвото на Аллах, вистински Обожуваниот, и Единиот достоен за обожување: два силни и брилијантни докази кои е невозможно да се побијат!

Дали се осмелува некој да ја негира светлоста на Сонцето, и денот, освен арогантниот пркосник и тврдоглавиот?!

Hâtime

Tabiat fikr-i küfrîsini terk eden ve imana gelen zat diyor ki: Elhamdülillah, benim şüphelerim kalmadı; yalnız merakımı mûcib olan birkaç sualim var.

Birinci Sual: Çok tembellerden ve târikü’s-salâtlardan işitiyoruz, diyorlar ki: Cenab-ı Hakk’ın bizim ibadetimize ne ihtiyacı var ki Kur’an’da çok şiddet ve ısrar ile ibadeti terk edeni zecredip cehennem gibi dehşetli bir ceza ile tehdit ediyor. İtidalli ve istikametli ve adaletli olan ifade-i Kur’aniyeye nasıl yakışıyor ki ehemmiyetsiz bir cüz’î hataya karşı, nihayet şiddeti gösteriyor?

Elcevap: Evet, Cenab-ı Hak senin ibadetine, belki hiçbir şeye muhtaç değil. Fakat sen ibadete muhtaçsın, manen hastasın. İbadet ise manevî yaralarına tiryaklar hükmünde olduğunu çok risalelerde ispat etmişiz. Acaba bir hasta, o hastalık hakkında, şefkatli bir hekimin ona nâfi’ ilaçları içirmek hususunda ettiği ısrara mukabil, hekime dese: “Senin ne ihtiyacın var, bana böyle ısrar ediyorsun?” Ne kadar manasız olduğunu anlarsın.

Amma Kur’an’ın terk-i ibadet hakkında şiddetli tehdidatı ve dehşetli cezaları ise nasıl ki bir padişah, raiyetinin hukukunu muhafaza etmek için âdi bir adamın, raiyetinin hukukuna zarar veren bir hatasına göre, şiddetli cezaya çarpar.

Öyle de ibadeti ve namazı terk eden adam, Sultan-ı ezel ve ebed’in raiyeti hükmünde olan mevcudatın hukukuna ehemmiyetli bir tecavüz ve manevî bir zulmeder. Çünkü mevcudatın kemalleri, Sâni’e müteveccih yüzlerinde tesbih ve ibadet ile tezahür eder. İbadeti terk eden, mevcudatın ibadetini görmez ve göremez, belki de inkâr eder. O vakit ibadet ve tesbih noktasında yüksek makamda bulunan ve her biri birer mektub-u Samedanî ve birer âyine-i esma-i Rabbaniye olan mevcudatı; âlî makamlarından tenzil ettiğinden ve ehemmiyetsiz, vazifesiz, camid, perişan bir vaziyette telakki ettiğinden mevcudatı tahkir eder; kemalâtını inkâr ve tecavüz eder.

Evet herkes, kâinatı kendi âyinesiyle görür. Cenab-ı Hak insanı kâinat için bir mikyas, bir mizan suretinde yaratmıştır. Her insan için bu âlemden hususi bir âlem vermiş. O âlemin rengini, o insanın itikad-ı kalbîsine göre gösteriyor.

Mesela, gayet meyus ve matemli olarak ağlayan bir insan, mevcudatı ağlar ve meyus suretinde görür; gayet sürurlu ve neşeli, müjdeli ve kemal-i neşesinden gülen bir adam, kâinatı neşeli, güler gördüğü gibi; mütefekkirane ve ciddi bir surette ibadet ve tesbih eden adam, mevcudatın hakikaten mevcud ve muhakkak olan ibadet ve tesbihatlarını bir derece keşfeder ve görür. Gafletle veya inkârla ibadeti terk eden adam; mevcudatı, hakikat-i kemalâtına tamamıyla zıt ve muhalif ve hata bir surette tevehhüm eder ve manen onların hukukuna tecavüz eder.

Hem o târikü’s-salât, kendi kendine mâlik olmadığı için kendi mâlikinin bir abdi olan kendi nefsine zulmeder. Onun mâliki, o abdinin hakkını, onun nefs-i emmaresinden almak için dehşetli tehdit eder. Hem netice-i hilkati ve gaye-i fıtratı olan ibadeti terk ettiğinden, hikmet-i İlahiye ve meşiet-i Rabbaniyeye karşı bir tecavüz hükmüne geçer. Onun için cezaya çarpılır.

Elhasıl: İbadeti terk eden hem kendi nefsine zulmeder –nefsi ise Cenab-ı Hakk’ın abdi ve memlûküdür– hem kâinatın hukuk-u kemalâtına karşı bir tecavüz, bir zulümdür. Evet nasıl ki küfür, mevcudata karşı bir tahkirdir; terk-i ibadet dahi kâinatın kemalâtını bir inkârdır. Hem hikmet-i İlahiyeye karşı bir tecavüz olduğundan, dehşetli tehdide, şiddetli cezaya müstahak olur.

İşte bu istihkakı ve mezkûr hakikati ifade etmek için Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan, mu’cizane bir surette o şiddetli tarz-ı ifadeyi ihtiyar ederek, tam tamına hakikat-i belâgat olan mutabık-ı mukteza-yı hale mutabakat ediyor.

İkinci Sual: Tabiattan vazgeçen ve imana gelen zat diyor ki:

Her mevcud, her cihette, her işinde ve her şeyinde ve her şe’ninde meşiet-i İlahiyeye ve kudret-i Rabbaniyeye tabi olması, çok azîm bir hakikattir. Azameti cihetinde dar zihinlerimize sıkışmıyor. Halbuki gözümüzle gördüğümüz bu nihayet derecede mebzuliyet hem hilkat ve icad-ı eşyadaki hadsiz suhulet hem sâbık bürhanlarınızla tahakkuk eden vahdet yolundaki icad-ı eşyada nihayet derecede kolaylık ve suhulet hem nass-ı Kur’an ile beyan edilen مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ ۝ وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ gibi âyetlerin sarahaten gösterdikleri nihayet derecede kolaylık, o hakikat-i azîmeyi, en makbul ve en makul bir mesele olduğunu gösteriyorlar. Bu kolaylığın sırrı ve hikmeti nedir?

Elcevap: Yirminci Mektup’un Onuncu Kelimesi olan وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ beyanında, o sır gayet vâzıh ve kat’î ve mukni bir tarzda beyan edilmiş. Hususan o mektubun zeylinde daha ziyade vuzuh ile ispat edilmiş ki bütün mevcudat, Sâni’-i Vâhid’e isnad edildiği vakit, bir tek mevcud hükmünde kolaylaşır. Eğer Vâhid-i Ehad’e verilmezse bir tek mahlukun icadı, bütün mevcudat kadar müşkülleşir ve bir çekirdek, bir ağaç kadar suubetli olur.

Eğer Sâni’-i Hakiki’sine verilse kâinat bir ağaç gibi ve ağaç bir çekirdek gibi ve cennet bir bahar gibi ve bahar bir çiçek gibi kolaylaşır, suhulet peyda eder. Ve bilmüşahede görünen hadsiz mebzuliyet ve ucuzluğun ve her nev’in suhuletle kesret-i efradı bulunmasının ve kesret-i suhulet ve süratle muntazam, sanatlı, kıymetli mevcudatın kolayca vücuda gelmesinin sırlarına medar olan ve hikmetlerini gösteren yüzer delillerinden ve başka risalelerde tafsilen beyan edilen bir ikisine muhtasar bir işaret ederiz.

Mesela, nasıl ki yüz nefer, bir zabitin idaresine verilse; bir neferin, yüz zabitin idarelerine verilmesinden yüz derece daha kolay olduğu gibi; bir ordunun teçhizat-ı askeriyesi bir merkez, bir kanun, bir fabrika ve bir padişahın emrine verildiği vakit, âdeta kemiyeten bir neferin teçhizatı kadar kolaylaştığı gibi; bir neferin teçhizat-ı askeriyesi müteaddid merkezlere, müteaddid fabrikalara, müteaddid kumandanlara havalesi de âdeta bir ordunun teçhizatı kadar kemiyeten müşkülatlı oluyor. Çünkü bir tek neferin teçhizatı için bütün orduya lâzım olan fabrikaların bulunması gerektir.

Hem bir ağacın sırr-ı vahdet cihetiyle, bir kökte, bir merkezde, bir kanun ile mevadd-ı hayatiyesi verildiğinden binler meyve veren o ağaç, bir meyve kadar suhuletli olduğu bilmüşahede görünür. Eğer vahdetten kesrete gidilse, her bir meyveye lâzım mevadd-ı hayatiye başka yerden verilse her bir meyve, bir ağaç kadar müşkülat peyda eder. Belki ağacın bir enmuzeci ve fihristesi olan bir tek çekirdek dahi o ağaç kadar suubetli olur. Çünkü bir ağacın hayatına lâzım olan bütün mevadd-ı hayatiye, bir tek çekirdek için de lâzım oluyor.

İşte bu misaller gibi yüzler misaller var gösteriyorlar ki vahdette, nihayet derecede suhuletle vücuda gelen binler mevcud, şirkte ve kesrette, bir tek mevcuddan daha ziyade kolay olur.

Sair risalelerde bu hakikat iki kere iki dört eder derecede ispat edildiğinden, onlara havale edip, burada yalnız bu suhulet ve kolaylığın ilim ve kader-i İlahî ve kudret-i Rabbaniye nokta-i nazarında gayet mühim bir sırrını beyan edeceğiz. Şöyle ki:

Sen bir mevcudsun. Eğer Kadîr-i Ezelî’ye kendini versen; bir kibrit çakar gibi hiçten, yoktan, bir emirle, hadsiz kudretiyle, seni bir anda halk eder. Eğer sen kendini ona vermezsen, belki esbab-ı maddiyeye ve tabiata isnad etsen o vakit sen, kâinatın muntazam bir hülâsası, meyvesi ve küçük bir fihristesi ve listesi olduğundan; seni yapmak için kâinatı ve anâsırı ince elek ile eleyip hassas ölçülerle aktar-ı âlemden senin vücudundaki maddeleri toplamak lâzım gelir.

Çünkü esbab-ı maddiye yalnız terkip eder, toplar. Kendilerinde bulunmayanı; hiçten, yoktan yapamadıkları, bütün ehl-i akıl yanında musaddaktır. Öyle ise küçük bir zîhayatın cismini aktar-ı âlemden toplamaya mecbur olurlar.

İşte vahdette ve tevhidde ne kadar kolaylık ve şirkte ve dalalette ne kadar müşkülat var olduğunu anla!

İkincisi, ilim noktasında hadsiz bir suhulet vardır. Şöyle ki:

Kader, ilmin bir nev’idir ki her şeyin manevî ve mahsus kalıbı hükmünde bir miktar tayin eder. Ve o miktar-ı kaderî, o şeyin vücuduna bir plan, bir model hükmüne geçer. Kudret icad ettiği vakit, gayet suhuletle o kaderî miktar üstünde icad eder.

Eğer o şey muhit ve hadsiz ve ezelî bir ilmin sahibi olan Kadîr-i Zülcelal’e verilmezse –sâbıkan geçtiği gibi– binler müşkülat değil belki yüz muhalat ortaya düşer. Çünkü o miktar-ı kaderî ve miktar-ı ilmî olmazsa binler haricî ve maddî kalıplar, küçücük bir hayvanın cesedinde istimal edilmek lâzım gelir.

İşte vahdette nihayetsiz kolaylık ve dalalette ve şirkte hadsiz müşkülatın bir sırrını anla وَمَٓا اَم۟رُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَم۟حِ ال۟بَصَرِ اَو۟ هُوَ اَق۟رَبُ âyeti, ne kadar hakikatli ve doğru ve yüksek bir hakikati ifade ettiğini bil!

Üçüncü Sual: Eskiden düşman, şimdi dost olan mühtedi diyor ki: Şu zamanda çok ileri giden feylesoflar diyorlar ki: “Hiçten hiçbir şey icad edilmiyor ve hiçbir şey idam edilmiyor yalnız bir terkip bir tahlildir ki kâinat fabrikasını işlettiriyor.”

Elcevap: Nur-u Kur’an ile mevcudata bakmayan feylesofların en ileri gidenleri bakmışlar ki tabiat ve esbab vasıtasıyla bu mevcudatın teşekkülat ve vücudlarını –sâbıkan ispat ettiğimiz tarzda– imtina derecesinde müşkülatlı gördüklerinden, iki kısma ayrıldılar.

Bir kısmı sofestaî olup, insanın hâssası olan akıldan istifa ederek, ahmak hayvanlardan daha aşağı düşerek, kâinatın vücudunu inkâr etmeyi; hattâ kendilerinin vücudlarını dahi inkâr etmesini; dalalet mesleğinde esbab ve tabiatın icad sahibi olmalarından daha ziyade kolay gördüklerinden hem kendilerini hem kâinatı inkâr edip, cehl-i mutlaka düşmüşler.

İkinci güruh bakmışlar ki dalalette, esbab ve tabiat mûcid olmak noktasında, bir sinek ve bir çekirdeğin icadı, hadsiz müşkülatı var ve tavr-ı aklın haricinde bir iktidar iktiza ediyor. Onun için bilmecburiye icadı inkâr ediyorlar “Yoktan var olmaz.” diyorlar ve idamı da muhal görüyorlar “Var yok olmaz.” hükmediyorlar. Yalnız harekât-ı zerrat ile tesadüf rüzgârlarıyla bir terkip ve tahlil ve dağılmak ve toplanmak suretinde bir vaziyet-i itibariye tahayyül ediyorlar.

İşte sen gel, ahmaklığın ve cehaletin en aşağı derecesinde, en yüksek akıllı kendini zanneden adamları gör ve dalalet, insanı ne kadar maskara ve süflî ve echel yaptığını bil, ibret al!

Acaba her senede, dört yüz bin envaı birden zemin yüzünde icad eden ve semavat ve arzı altı günde halk eden ve altı haftada, her baharda, kâinattan daha sanatlı, hikmetli zîhayat bir kâinatı inşa eden bir kudret-i ezeliye, bir ilm-i ezelînin dairesinde, planları ve miktarları taayyün eden mevcudat-ı ilmiyeyi göze göstermeyen bir ecza ile yazılan ve görünmeyen bir yazıyı göstermek için sürülen bir ecza misillü, gayet kolay o ma’dumat-ı hariciye olan mevcudat-ı ilmiyeye vücud-u haricî vermeyi o kudret-i ezeliyeden uzak görmek ve icadı inkâr etmek; evvelki güruh olan sofestaîlerden daha ziyade ahmakane ve cahilanedir.

Bu bedbahtlar, âciz-i mutlak ve yalnız bir cüz-i ihtiyarîden başka ellerinde olmayan firavunlaşmış kendi nefisleri, hiçbir şeyi idam ve yok edemediklerinden ve hiçbir zerreyi, bir maddeyi, hiçten, yoktan icad edemediklerinden ve güvendikleri esbab ve tabiatın ellerinde hiçten icad gelmediği cihetle, ahmaklıklarından diyorlar: “Yoktan var olmaz, var da yok olmaz.” deyip bu bâtıl ve hata düsturu, Kadîr-i Mutlak’a teşmil etmek istiyorlar.

Evet, Kadîr-i Zülcelal’in iki tarzda icadı var. Biri, ihtira ve ibda iledir. Yani hiçten, yoktan vücud veriyor ve ona lâzım her şeyi de hiçten icad edip eline veriyor. Diğeri, inşa ile sanat iledir. Yani kemal-i hikmetini ve çok esmasının cilvelerini göstermek gibi çok dakik hikmetler için kâinatın anâsırından bir kısım mevcudatı inşa ediyor. Her emrine tabi olan zerratları ve maddeleri, rezzakıyet kanunuyla onlara gönderir ve onlarda çalıştırır.

Evet, Kādir-i Mutlak’ın iki tarzda hem ibda hem inşa suretinde icadı var. Varı yok etmek ve yoğu var etmek; en kolay en suhuletli, belki daimî, umumî bir kanunudur. Bir baharda, üç yüz bin enva-ı zîhayat mahlukatın şekillerini, sıfatlarını, belki zerratlarından başka bütün keyfiyat ve ahvallerini hiçten var eden bir kudrete karşı “Yoğu var edemez!” diyen adam, yok olmalı!

Tabiatı bırakan ve hakikate geçen zat diyor ki: Cenab-ı Hakk’a zerrat adedince şükür ve hamd ü sena ediyorum ki kemal-i imanı kazandım, evham ve dalaletlerden kurtuldum ve hiçbir şüphem de kalmadı.

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى دٖينِ ال۟اِس۟لَامِ وَ كَمَالِ ال۟اٖيمَانِ

سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

---

Yirmi İkinci Lem'a ⇐ Lem'alar | ⇒ Yirmi Dördüncü Lem'a

---