Fjala e Tridhjetë e Një

    Risale-i Nur Tercümeleri sitesinden
    21.25, 22 Ocak 2025 tarihinde Said (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 209024 numaralı sürüm
    Diğer diller:

    FLET RRETH MI’RAXHIT TË PEJGAMBERIT (A.S.M )

    [Kujtesë: Mi’raxhi -ngjitja e Pejgamberit A.S.M. në qiej është një çështje që rezulton nga esencat dhe shtyllat e besimit. Ajo është një dritë që mbështetet nga dritat e shtyllave të imanit. Sigurisht Mi’raxhi nuk mund të provohet në mënyrë të pavarur për ateistët femohues të cilët nuk i pranojnë shtyllat e imanit, besimit, sepse ajo nuk mund të diskutohet me ata të cilët as nuk e njohin All-llahun xh.sh., as nuk e vërtetojnë Pejgamberin Muhammed A.S.M., as nuk i pranojnë melekët si dhe mohojnë ekzistencën e qiejve. Së pari për ta duhet të provohen ato shtylla. Meqenëse çështja është kështu, ne do t’ia adresojmë diskutimin një besimtari i cili, meqenëse e konsideron atë të pamundur, ka dyshime e mosbesim lidhur me Mi’raxhin, dhe ne do t’ia shpjegojmë atij. Megjithatë, herë pas here do ta marrim parasysh ateistin, i cili është në pozitën e dëgjuesit dhe do t’ia shtjellojmë çështjen edhe atij. Disa shkreptima të së vërtetës së Mi’raxhit janë përmen-dur në disa Fjalë të tjera. Me ngulmimin e vëllezërve të mi ne kërkuam përkujdesje nga Zoti i Plotëfuqishëm për t’i bashkuar të gjitha ato shkreptima me thelbin e realietit, dhe me të gjitha ato formohet një pasqyrë ku të reflektohet përnjëherësh bukuria e plotësimeve të Profetit Muhammed Alejhis-salatu ves-selam].

    بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

    Me Emrin e All-llahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti.

    سُب۟حَانَ الَّذٖٓى اَس۟رٰى بِعَب۟دِهٖ لَي۟لًا مِنَ ال۟مَس۟جِدِ ال۟حَرَامِ اِلَى ال۟مَس۟جِدِ ال۟اَق۟صَى الَّذٖى بَارَك۟نَا حَو۟لَهُ لِنُرِيَهُ مِن۟ اٰيَاتِنَا اِنَّهُ هُوَ السَّمٖيعُ ال۟بَصٖيرُ ۝ اِن۟ هُوَ اِلَّا وَح۟ىٌ يُوحٰى ۝ عَلَّمَهُ شَدٖيدُ ال۟قُوٰى ۝ ذُو مِرَّةٍ فَاس۟تَوٰى ۝ وَ هُوَ بِال۟اُفُقِ ال۟اَع۟لٰى ۝ ثُمَّ دَنَا فَتَدَلّٰى ۝ فَكَانَ قَابَ قَو۟سَي۟نِ اَو۟ اَد۟نٰى ۝ فَاَو۟حٰٓى اِلٰى عَب۟دِهٖ مَٓا اَو۟حٰى ۝ مَا كَذَبَ ال۟فُؤَادُ مَا رَاٰى ۝ اَفَتُمَارُونَهُ عَلٰى مَا يَرٰى ۝ وَلَقَد۟ رَاٰهُ نَز۟لَةً اُخ۟رٰى ۝ عِن۟دَ سِد۟رَةِ ال۟مُن۟تَهٰى ۝ عِن۟دَهَا جَنَّةُ ال۟مَا۟وٰى ۝ اِذ۟ يَغ۟شَى السِّد۟رَةَ مَا يَغ۟شٰى ۝ مَا زَاغَ ال۟بَصَرُ وَمَا طَغٰى ۝ لَقَد۟ رَاٰى مِن۟ اٰيَاتِ رَبِّهِ ال۟كُب۟رٰى ۝

    “Lavdia dhe madhështia i takojnë Atij (All-llahut), i Cili mori robin e Tij (Muhammedin) për udhëtim natën nga Mesxhidi Aksa (xhamia e largët në Kuds, Jeruzalem), rrethinat e së cilës Ne i bekuam, me qëllim që Ne t’i tregojmë atij nga ajetet (shenjat , treguesit) tona. Me të vërtetë që Ai është Gjithëdëgjuesi, Gjithëvëzhguesi.”([1]) “Është vetëm shpallje që i frymëzohet. Atij i është mësuar (ky Kur’an) nga Një i lartë në fuqi. Një i pastër nga çdo e metë në mendje e në trup, pastaj ai (u shfaq në formën e tij të vërtetë siç është krijuar nga All-llahu) u ngrit. Ndërsa ai ishte në pjesën më të lartë të hapësirës. Pastaj ai iu afrua afër-afër. Dhe ishte në largësi sa dy harqe ose edhe më afër. Kështu (All-llahu) i shpalli robit të Tij gjithçka që Ai shpalli. Zemra (e Pejgamberit) nuk gënjen në atë që ai pa.A do të haheni me të (Muhammedin) për çfarë ai pa (gjatë natës së Mi’raxhit). Dhe vërtetë që ai (Muhammedi) e pa atë (Xhibrilin) në një zbritje tjetër. Afër Sidreti el- Munteha (pemë në kufirin më të lartë mbi qiellin e shtatë, përtej së cilës askush nuk mund të kalojë). Pas saj është vendbanimi i Xhennetit. Kur e mbuloi atë Sidreh që vërtetë e mbuloi. Shikimi i tij (Muhammedit) nuk u lëkund dhe as nuk kaloi kufirin (e përcaktuar për të). Vërtetë që ai (Muhammedi) pa nga shenjat e Zotit të tij, më të mëdhatë.”([2])

    Ashtu siç është shpjeguar në diskutimin mbi mrekullinë e Kur’anit, ne gjithashtu do të përshkruajmë këtu dy aluzione nga thesari i madh i vërsetit të parë madhështor të lartëpërmendur lidhur vetëm me për Emrin e përfshirë në frazën اِنَّهُ “me të vërtetë Ai”, që -ato dy aluzione- bazohen mbi parimet e retorikës, pasi ato të dyja lidhen me këtë çështjen tonë.

    Pas përmendjes së udhëtimit të Pejgamberit, të Dërguarit më i Dashur i All-llahut Muhammedi Alejhi Efdalus-salatu ve Ekmelus-selam, nga xhamia e shenjtë në Mekë “Mesxhid-i Haram”, për te xhamia më e largët Aksa në Jeruzalem “Mesxhid-i Aksa”, që ishte fillimi i Mi’raxhit të tij, Kur’ani Gjithurtësi thotë: اِنَّهُ هُوَ السَّمٖيعُ ال۟بَصٖيرُ “Me të vërtetë që Ai është Gjithëdëgjuesi, Gjithëvëzhguesi.” Kjo frazë së bashku me përmerin në frazën اِنَّهُ “Me të vërtetë Ai”, e cila aludon për pikën më të largët të Mi’raxhit që tregohet nga vërsetet e sures En-Nexhm وَ النَّج۟مِ اِذَا هَوٰى, ose i referohet Zotit të Plotfuqishëm, ose Pejgamberit Muhammed A.S.M.

    Në qoftë se i referohet Pejgamberit Muhammed (A.S.M), rregulli i retorikës dhe lidhja e sekuencës së fjalëve deklaron si më poshtë vijon:

    Brenda këtij udhëtimi të veçantë ka një udhëtim dhe një shikim të përgjithshëm dhe një ngjitje universale gjatë të cilës Pejgamberi A.S.M. dëgjoi dhe shikoi shenjat Hyjnore dhe çudirat e artit Hyjnor që hasën sytë dhe veshët e tij brenda shkallëve të përgjithshme të Emrave Hyjnore deri tek Sidre el-Munteha dhe tek largësia “sa dy harqe ose edhe më afër”. Kjo tregon se udhëtimi i tij i pjesshëm dhe i veçantë është si një çelës për një udhëtim të përgjithshëm universal dhe një ekspozitë çudirash e mrekullish Hyjnore.

    Në qoftë se përemri i referohet Zotit të Plotfuqishëm, kjo është si më poshtë:

    Me qëllim që të ftojë njërin nga shërbëtorët e Tij në një udhëtim për tek prania e Tij dhe që t’i besojë atij një detyrë, një amanet, pas dërgimit të tij nga xhamia në Mekë për tek ajo në Jeruzalem, ku e bëri atë të takohet me Pejgamberët të cilët u grumbulluan atje, dhe demonstroi se ai ishte trashëgimtari absolut i parimeve të të gjithë pejgamberëve, Ai e bëri atë të udhëtojë përmes fytyrës së jashtme të botës së ekzistencës dhe përmes fytyrës së brendshme, e cila shikon Krijuesin e saj, deri tek Sidre el-Munteha dhe deri tek largësia “sa dy harqe ose edhe më afër”.

    Sigurisht, ai ishte një shërbëtor, dhe udhëtimi është një mi’raxh i veçantë, por së bashku me të ishte amaneti dhe besimi që lidhen me të gjithë universin dhe drita që do të ndryshonte ngjyrën e universit. Dhe meqenëse atij i ishte dhënë një çelës që mund të hapte derën e lumturisë së përjetshme, Zoti i Plotfuqishëm e cilësoi Vetveten me Atributin e “shikimit dhe dëgjimit të të gjitha gjërave”, me qëllim që t’i shfaqte botës urtësinë gjithëpërfshirëse të amanetit, dritën dhe çelësin, urtësinë dhe qëllimet, të cilat përfshijnë tërësinë e universit dhe rrethojnë të gjitha krijesat.

    Ky mister i madh përmban “KATËR PARIME”:

    I pari: Përse ishte i domosdoshëm Mi’raxhi?

    I dyti: Cili ishte realiteti i Mi’raxhit?

    I treti: Cila ishte urtësia dhe qëllimi i Mi’raxhit?

    I katërti: Cilat janë frutat dhe dobitë e Mi’raxhit?

    PARIMI I PARË

    Arsyeja për domosdoshmërinë e Mi’raxhit:

    Thuhet, për shembull: اَق۟رَبُ اِلَي۟هِ مِن۟ حَب۟لِ ال۟وَرٖيدِ se”Zoti i Plotfuqishëm është më afër tij se sa vena e qafës.”([3])

    Ai është më afër çdo gjëje se sa ndonjë gjë tjetër. Ai është i pastër, larg trupësisë dhe përtej vendit dhe hapësirës. Megjithatë, të gjithë evlijatë mund të bisedojnë me Të në zemrat e tyre. Atëherë përse çdo, shenjtor, mund të bisedojë me Krijuesin në zemrën e tij, ndërsa shenjtëria e Muhammedit (A.S.M) ishte e sukses-shme për të bërë një bisedim të brendshëm me Krijuesin vetëm pas dhe si rezultat i një udhëtimi të gjatë si Mi’raxhi?

    Përgjigjja: ne do ta bëjmë këtë mister të thellë më të lehtë për t’u kuptuar nëpërmjet “dy krahasimeve”. Shqyrtoji këto dy krahasime nga Fjala e Dymbëdhjetë, e cila lidhet me misterin e mrekullisë së Kur’anit, dhe me urtësinë e Mi’raxhit.

    Krahasimi i parë: Një mbret ka dy lloje intervistimi, bashkëbisedimi dhe dikutimi në dispozicionin e tij dhe dy mënyra adresimi dhe favori, hatri.

    I pari është të biseduarit me një nënshtetas të thjeshtë rreth një çështjeje të veçantë dhe një nevoje të veçantë nëpërmjet një telefoni privat.

    I dyti, nën titullin e sovranitetit madhështor, në emrin e kalifatit më të lartë, me dinjitetin e sundimit universal, dhe me qëllimin e shpalljes së urdhëresave të Tij, është të biseduarit e të folurit me anë të një të dërguari, i cili ka lidhje me ato çështje, ose nëpërmjet një zyrtari të lartë i lidhur me ato urdhëresa. Gjithashtu është të folurit me anë të një dekreti të shquar që shpall madhështinë e tij.

    Kështu, وَ لِلّٰهِ ال۟مَثَلُ ال۟اَع۟لٰى “Dhe për All-llahun xh.sh. është krahasimi më i lartë”, ashtu si ky krahasim, Krijuesi i universit, Zoti i të gjitha gjërave, me fytyrat e tyre të dukshme e të brendshme, Sunduesi i Parapërjetësisë dhe i Paspërjetësisë, ka dy mënyra bisedimi, të foluri, dhe të favorizuari... E para është e veçantë dhe private, tjetra është universale dhe e përgjithshme. Dhe kështu, Mi’raxhi ishte një manifestim i Shenjtërisë së Muhammedit (A.S.M) në formën e përbotshmërisë dhe të lartësisë më eprore se sa shenjtëritë e të tjerëve. Ai u nderua me bisedimin dhe adresimin e Zotit të Plotfuqishëm nëpërmjet Emrit “Mbështetësi” i të gjitha botëve, dhe nëpërmjet titullit “Krijuesi” i të gjitha qënieve.

    Krahasimi i dytë: Një njeri mban në dorën e tij një pasqyrë drejt diellit. Sipas kapacitetit të saj, ajo pasqyrë merr dritë nga dielli, i cili përmban shtatë ngjyrat dhe një reflektim. Njeriu lidhet me diellin dhe bisedon me të nëpërmjet lidhjes së asaj pasqyre. Dhe në qoftë se ai e drejton pasqyrën e ndritshme drejt shtëpisë së tij të errët, ose drejt kopshtit të tij të vogël privat, i cili është i mbuluar nga një çati, mbulesë, ai nuk mund të përfitojë në lidhje me vlerën e diellit, por veçse vetëm në pëputhje me kapacitetin e pasqyrës.

    Ndërsa tjetri e lë pasqyrën dhe drejtohet nga dielli drejtpërdrejt, dhe shikon shkëlqimin e tij dhe kupton madhështinë e tij. Pastaj ngjitet në një mal shumë të lartë, dhe shikon shndëritjen, dritën e fortë të sundimit të gjërë të diellit, dhe bisedon vetë me të dhe pa perde. Pastaj ai kthehet dhe hap dritare të mëdha në shtëpinë e tij dhe në çatinë sipër kopshtit të tij, dhe hap rrugë lart drejt diellit ndërsa ai është tek qielli më i lartë dhe flet e bisedon me dritën e përhershme të diellit të vërtetë. Ai mundet t’i flasë diellit me mirënjohje siç vijon: O diell i dashur! O ti që je bukuria e botës dhe hijeshia e shkëlqimi i qiejve, që praron e zbukuron faqen e tokës me dritën tënde dhe e bën atë dhe faqet e të gjitha luleve të buzëqeshin! Ti e ke ngrohur dhe driçuar shtëpinë time të vogël dhe kopshtin në të njëjtën mënyrë ashtu siç ke ndriçuar të gjithë botën dhe siç ke ngrohur faqen e tokës..” Ndërsa njeriu i parë me pasqyrën nuk mund ta thotë atë, sepse reflektimi i diellit dhe shenjat e dritës së tij janë të kufizuara e të ngushtuara nga pasqyra, dhe janë në përputhje me kapacitetin e pasqyrës dhe në përfshirjen e saj për dritën.

    Dhe kështu, manifestimi i Krijuesit të Vetëm Absolut, i Cili është Dielli i Parapërjetësisë dhe Sovrani i Paspërjetësisë, shfaqet në esencën njerëzore në dy forma, të cilat përfshijnë shkallë të pakufishme.

    Forma e parë: Ky është manifestimi nëpërmjet një lidhjeje Hyjnore që zgjatet tek pasqyra e zemrës që nëpërmjet saj, gjithkush mund të marrë manifestim të veçantë dhe universal prej Atij Dielli Parapërjetësie, mund të marrë një ligjëratë dhe bisedim në lidhje me kapacitetin e tij dhe në lidhje me manifestimin e Emrave Hyjnorë dhe të Atributeve në kapërcimin e shkallëve të udhëtimit të tij shpirtëror. Shkallët e shenjtërisë, të cilat kalojnë nën hijen e shumicës së Emrave dhe Atributeve burojnë nga kjo lloj shfaqjeje.

    Forma e dytë: Meqenëse njeriu posedon gjithëpërfshirje dhe është fruti më i ndritshëm i pemës së universit, dhe meqenëse ai është i aftë t’i shfaqë përnjëherë në pasqyrën e shpirtit të tij të gjithë Emrat të Bukur të manifestuar në univers, Zoti i Plotfuqishëm shfaqi nëpërmjet manifestimit të esencës së Tij, dhe tek niveli më i lartë i Emrave të Bukur, manifestimet më të mëdha të atyre Emrave në individin më të lartë të llojit njerëzor, i cili i reflektoi ato në mënyrën më gjithëpërfshirëse. Kjo shfaqje dhe ky manifestim është misteri i Mi’raxhit të Muhammedit A.S.M., nëpërmjet të cilit shenjtëria e tij u bë burimi i profetësisë së tij.

    Shenjtëria kalon nëpërmjet hijes dhe i ngjason njeriut të parë në krahasimin e dytë. Ndërsa në profetësia nuk ka hije, ajo shikon drejtpërdrejt tek Njësia e të Vetmit të Gjithëlavdishëm dhe i ngjason njeriut të dytë në krahasimni e dytë. Sa për Mi’raxhin, meqenëse ai ishte kerameti më i madh i shenjtërisë së Muhammedit (A.S.M) dhe gjithashtu shkalla më e lartë e saj, ajo u transformua në shkallën e profetësisë. Fytyra e brendshme e Mi’raxhit ishte shenjtëri, ajo u ngjit nga krijimi tek Krijuesi.

    Ndërsa fytyra e jashtme e Mi’raxhit ishte profetësi, ajo erdhi nga Krijuesi tek krijesa.

    Shenjtëria është udhëtim shpirtëror në nivelet e afërsisë për tek Zoti xh.sh.; ajo kërkon një sasi kohe dhe duhet të kapërcehen shumë shkallë. Ndërsa profetësia, drita e të cilës është më e madhja, shikon tek misteri i zbulimit të afërsisë -menjëhershmërisë- Hyjnore, të cilës i mjafton një çast kalimthi. Për këtë arsye u tha në hadithin sherif se “Ai u kthye menjëherë, në çast”.

    Dhe tani ne po ia drejtojmë fjalën tonë ateistit, i cili është në pozitën e dëgjuesit:

    Meqenëse universi i ngjason një mbretërie shumë të mirorganizuar, një qyteti shumë madhështor dhe një pallati të zbukuruar, atëherë sigurisht duhet të ketë një Sundues, një Pronar dhe një Ndërtues.

    Dhe meqenëse ekziston një Pronar i Tillë madhështor dhe i Gjithëlavdishëm, një Sundimtar i plotë dhe një Autor Hirplot... dhe meqenëse ndodhej një njeri shikimi i të cilit ishte universal dhe i cili demonstroi një lidhje me atë botë, me atë mbretëri, me atë qytet dhe me atë pallat, dhe ishte i lidhur me të gjitha ato nëpërmjet shqisave të tij dhe aftësive të perceptimit, atëherë sigurisht Krijuesi Madhështor do të kishte një lidhje të lartë e të fuqishme me këtë njeri, shikimi i të cilit ishte universal dhe me vetëdije gjithëpërfshirëse dhe do ta favorizonte atë me një adresim të lartë e të shenjtë.

    Dhe midis atyre që e manifestuan këtë lidhje qysh nga koha e Ademit Alejhis-selami e gjer tani, sipas dëshmisë së arritjeve të tij, Muhammedi Arab (Sal-lallahu Alejhi Vesel-lem) e demosntroi atë lidhje në shkallën më të plotë… domethënë, me sundimin e tij mbi gjysmën e globit tokësor dhe mbi një të pestën e njerëzimit duke e transformuar e ndriçuar formën shpirtërore të universit. Meqenëse gjendja është kështu, Mi’raxhi, i cili përfshiu pikërisht shkallën më të plotë të asaj lidhje, është më e denja dhe më e përshtatshmja për Profetin e nderuar (A.S.M).

    PARIMI I DYTË

    Cili ishte realiteti i Mi’raxhit?

    Përgjigjja: Ai përbëhet nga udhëtimi i vetë personit të Muhammedit (A.S.M) nëpërmjet shkallëve të plotësimeve. Domethënë, nëpërmjet Emrave dhe Titujve të ndryshëm që Ai i bën të dukshëm në organizimin e krijesave, dhe e shfaqi madhështinë e Hyjnisë së Tij me krijueshmëri dhe rregullim në nivelet e qiejve brenda atyre sferave, që secila është një bosht për një vend të Hyjnisë, dhe qendër për ushtrimin e fuqisë Hyjnore.

    Dhe me qëllim që ta bëjë atë shërbëtor të posaçëm e të zgjedhur një shërbëtor gjithëpërfshirës e përmbledhës i të gjitha plotësimeve njerëzore, duke arritur të gjitha shfaqjet Hyjnore, duke shikuar e dëshmuar të gjitha nivelet e universit, duke lajmëruar e bërë thirrje për tek sovraniteti i Hyjnisë, duke shpalluar ato gjëra që kënaqin Zotin xh.sh. dhe duke zgjidhur talismanin, enigmën e universit, Ai, Krijuesi, e hipi atë në Burak, bëri që ai të kalonte vetëtimthi nëpër qiej, si shkreptima, duke kapërcyer të gjitha nivelet, shikoi Hyjninë e Perëndisë, nga vendbanimi në vendbanim, nga shkalla në shkallë, ashtu si fazat e hënës, dhe nga sfera në sferë, dhe duke i treguar atij secilin nga profetët, vëllezërit e tij, banesat e të cilëve janë në qiejt e atyre sferave, Ai e ngjiti atë në stacionin e “Kabë Kavsejn”, “sa largësia e dy harqeve, ose edhe më afër”, dhe i shfaqi Njësinë e Tij, Fjalën e Tij dhe shikimin e Vetvetes së Tij.

    Kjo e vërtetë e lartë mund të shqyrtohet nëpërmjet teleskopit të dy krahasimeve.

    Krahasimi i parë: Ashtu siç është shpjeguar në Fjalën e Njëzet e Katërt, ashtu si një mbret që ka disa tituj të ndryshëm në sfera të ndryshme dhe në zyrat e qeverisë së Tij, dhe cilësi e atribute të llojllojshme në klasat e ndryshme të nënshtetasve të tij, dhe Emra të ndryshëm dhe shenja në shkallët e ndryshme të sovranitetit të tij…

    Për shembull, Ai e ka emrin Gjykatësi i Drejtë në ministrinë e drejtësisë; ka titullin e Mbretit në administratën shtetërore, ka emrin Komandant i përgjithshëm në ushtri, dhe titullin Kalif në institucionin e sheriatit, e kështu me radhë… Po ashtu është e njëjta me emrat dhe me titujt e tij të tjerë. Në çdo sferë ai ka një vend ose një karrige, e cila ka kuptimin e një froni. Mbreti i vetëm është i aftë të ketë njëmijë emra e tituj në ato sfera të sovranitetit dhe në nivelet e qeverisë. Ai është i aftë të ketë njëmijë frone sovraniteti njëri brenda tjetrit; është tamam sikur ai sundues të ishte i pranishëm e të gjendej në çdo sferë të qeverisë së tij, dhe të dinte çfarë ndodhet në to nëpërmjet personalitetit të tij kolektiv dhe nëpërmjet telefonit të tij të veçantë, ai sheh dhe shihet në çdo klasë nëpërmjet ligjit të tij, rregullit dhe përfaqësuesve; administron e vëzhgon nga prapa perdes në çdo nivel nëpërmjet urdhërit të tij, njohjes, fuqisë dhe ka një seli të ndryshme dhe zyra qëndrore në çdo sferë. Dekretet e tij janë të gjitha të ndryshme nga njëra-tjetra, dhe nivelet e tij janë të gjitha të ndryshme nga njëri-tjetri.

    Kështu, një mbret i tillë si ky mund ta lejojë një person, të cilin e do dhe e zgjedh, t’i vizitojë të gjitha sferat e zyrat e ndryshme të tij dhe mund t’i tregojë atij sundimin sovran dhe urdhërat mbretërorë përkatëse për çdo sferë. Ai mund ta bëjë atë të udhëtojë nga sfera në sferë dhe nga niveli në nivel derisa ta sjellë atë tek prania e tij. Pastaj i beson atij disa urdhëra universalë e të përgjithshëm që lidhen me ato sfera, dhe atëherë e dërgon atë si mesazhier.

    Dhe kështu, si ky krahasim, Krijuesi, Mbështetësi i gjitha botëve, i Cili është Sovrani i Parapërjetësisë dhe i Paspërjetësisë, ka funksione dhe atribute në nivelet e Hyjnisë së Tij që janë të gjitha të ndryshme por që shikojnë tek njëri-tjetri; dhe Emra dhe shenja në sferat e Hyjnisë së Tij që janë të gjitha të ndryshme, por shfaqen njëra brenda tjetrës; dhe manifestime dhe shpallje në kryerjen e veprave të Tij të shkëlqyeshme të cilat janë të gjitha të ndryshme, por që i ngjasojnë njëra-tjetrës, dhe tituj në dispozicionin e fuqisë së tij që janë të gjithë të ndryshëm, por që aludojnë për njëri-tjetrin. Dhe Ai ka shfaqje të shenjta në manifestimin e Atributeve të Tij që janë të gjitha të ndryshme por që të gjitha tregojnë njëra-tjetrën, dhe akte ushtrimi të fuqisë në manifestimin e veprave të Tij që janë të gjitha të ndryshme, por që plotësojnë njëra-tjetrën, dhe Ai ka një Hyjni Madhështore në artin e Tij shumëngjyrësh dhe në krijesat aspektet e të cilave janë të gjitha të ndryshme por të cilat vështrojnë me ngulm njëra-tjetrën.

    Kështu, si rrjedhojë e këtij misteri të madh, Ai rregulloi universin dhe e organizoi në një mënyrë të çuditshme e të mahnitshme dhe në formime e trajtëzime të ndryshme njëra sipër tjetrës duke filluar nga grimcat, të cilat janë niveli më i vogël i krijesave, për tek qiejt, dhe nga niveli i parë i qiejve për tek Froni sublim, secili qiell duke qenë një çati për një botë të ndryshme, një fron për Hyjninë dhe një qendër për ushtrimin e autoritetit Hyjnor. Sigurisht, për sa ka të bëjë me Njësinë Hyjnore, të gjithë Emrat Hyjnorë mund të gjenden në ato sfera e nivele, ato mund të shfaqen së bashku me titujt, por ashtu si në ministrinë e Drejtësisë ku titulli i “Gjykatësit të drejtë” është themelor dhe mbisundues, ndërsa titujt e tjerë të mbretit varen tek ai titull dhe shikojnë tek urdhëri i tij, po kështu në çdo qiell, një Emër, një Titull Hyjnor është mbisundues, ndërsa titujt e tjerë e shikojnë atë.

    Për shembull, në cilëndo sferë të qiejve që Profeti Muhammed Alejhis-salatu ves-selam u takua me Hazreti Isain Alejhis-selam., tek ai u shfaq Emri: “El Kadiru”, i Gjithëfuqishmi, në atë sferë vetë Zoti i Plotëfuqsihëm u shfaq me titullin e “El Kadiru”, i Plotfuqishmi.

    Dhe, për shembull, Titulli “Mutekellim” Folës, me të cilin u nderua Profeti Musa Alejhis-selam është titulli më mbisundues në sferën e qiejve e cila është vendi i Musait Alejhis-selam dhe kështu me radhë…

    Atëherë, meqenëse personi i Muhammedit Alejhis-salatu ves- selam shfaqi Emrin më të madh dhe të gjithë Emrat Hyjnorë dhe meqenëse profetësia e tij ishte universale, atëherë, sigurisht, ai u lidh me të gjitha ferat e Hyjnisë. Dhe, sigurisht, për t’u takuar me profe- tët,vendet e të cilëve janë në ato sfera dhe për të kaluar përmes të gjitha atyre niveleve, bëhet i domosdoshëm realiteti i Mi’raxhit.

    Krahasimi i dytë: Titulli i “Komandatit të përgjithshëm,” i cili është njëri nga titujt e një mbreti, shfaqet dhe bën një paraqitje në çdo sferë të ushtrisë, duke filluar nga ajo e komandantit të përgjithshëm, e cila është një sferë e gjërë dhe universale dhe duke përfunduar tek ajo e rreshterit, e cila është një sferë e veçantë dhe e pjesshme. Për shembull, një ushtar i thjesht shikon në personin e rreshterit të tij një model sikur të ishte titulli i komandantit të përgjithshëm, ai e shikon atë dhe merr urdhërat prej tij. Duke u bërë një rreshter, shfaqja e titullit në sferën e rreshterit do të tërheq vëmendjen e tij dhe do të jetë ajo tek e cila do të drejtohet.

    Pastaj, në qoftë se ai do të gradohej në rangun e rreshterit, ai do të shikonte një model të titullit të Komandantit të Përgjithshëm dhe një manifestim të tij në sferën e togerit. Dhe gjendët një karrige e posaçme për të në atë rang, dhe kështu me radhë... Ai do të shikojë titullin në secilën nga sferat e kapitenit (komandantit), majorit, gjeneralit, dhe mareshallit në lidhje me sferën më të vogël ose më të gjërë.

    Tani, në qoftë se ai komandant i përgjithshëm do t’i besonte një ushtari të thjeshtë një detyrë që ka të bëjë me të gjitha sferat e ushtrisë, në qoftë se dëshiron ta gradojë atë në një rang ku ai mund ta shikojë secilën sferë, ashtu si një inspektor, dhe vetë të shikohet, atëherë, sigurisht ai do t’i shkaktojë atij të bëjë një turn inspektimi për të gjitha sferat, duke filluar nga ajo e rreshterit e duke përfuduar tek ajo më e madhja, me qëllim që t’i shikojë ato dhe të shihet prej tyre. Pastaj ai e merr atë në praninë e tij, dhe duke e nderuar atë me bisedimin e Tij, dhe duke i dhënë atij një dekoratë dhe një dekret, do ta dërgojë atë prej ku erdhi menjëherë, në çast.

    Pika që vijon duhet të vërehet në këtë krahasim: Në qoftë se Mbreti nuk është i pafuqishëm, domethënë nëse Ai ka një fuqi shpirtërore, ashtu siç ka fuqi materiale të jashtme, atëherë ai nuk do të caktonte dhe emërtonte si gjeneralë, mareshallë dhe togerë si përfaqësuesit e tij, por ai do të ishte vetë i pranishëm gjithandej. Ai do t’i jepte urdhëresat drejtpërdrejt, thjeshtë nga prapa disa perdeve, dhe nga prapa disa individëve me pozitë. Në fakt, ka rrëfenja që tregojnë se disa mbretër, të cilët ishin evlija të nivelit më të lartë i ekzekutonin urdhërat e tyre në sfera të shumta në formën e individëve të ndyshëm.

    Sa për të vërtetën që ne po e shikojmë nëpërmjet teleskopit të këtij krahasimi, ajo është: meqenëse komandanti i përgjithshëm kurrësesi nuk është i pafuqishëm, dekreti dhe urdhri vijnë drejtëpërdrejt nga ai në çdo sferë. Urdhërat ekzekutohen nëpërmjet komandës së Tij, dëshirës dhe fuqisë.

    Dhe kështu, si ky krahasim, urdhërat dhe funksionet komanduese të Sovranit të Parapërjetësisë dhe të Paspërjetësisë, i Cili është Sunduesi i qiejve dhe i tokës, që është Pronari i urdhërit “Bëhu! dhe ajo Bëhet”, dhe i cili është Komandanti Absolut, janë në fuqi në të gjitha nivelet e krijesave, dhe ekzekutohen me bindje të plotë dhe janë në përshtatje dhe në harmoni me to. Secila shfaqet si një sferë e Hyjnisë, si një nivel i sundimit në nivelet e krijesave dhe në klasat e qënieve, të cilat shtrihen nga grimcat tek planetët dhe nga mizat tek qiejt dhe të cilat, megjithëse të mëdha e të vogëla, të pjesshme dhe universale, janë të gjitha të ndryshme dhe janë të tilla saqë ato shikojnë njëra-tjetrën.

    Tani, mënyra për të kuptuar qëllimet e larta dhe rezultatet e fuqishme të tërësisë së universit dhe për t’i shikuar të gjitha detyrat e ndryshme të adhurimit të të gjitha niveleve, dhe nëpërmjet shikimit të pushtetit të Hyjnisë së Tij madhështore dhe të madhështisë së sundimit të Tij, për të kuptuar se çfarë është e kënaqshme për Të, dhe për të qenë Lajmëtari i Sovranitetit të Tij, duhet patjetër të bëhet një udhëtim përmes të gjitha atyre niveleve dhe sferave deri tek Froni më i lartë, i cili është titulli i sferës më të madhe, dhe të arrijë, deri tek “Kabë Kavsejn” largësia sa dy harqe. Dhe duhet të takohet atje me të Gjithëlavdishmin dhe Hirplotin e vetëm. Dhe ky udhëtim është realiteti i Mi’raxhit.

    Ashtu siç ndodh për çdo njeri të udhëtojë me mendjen e tij me shpjetësinë e imagjinatës, dhe evlijatë që udhëtojnë me zemrat e tyre me shpejtësinë e vetëtimës. Ashtu si melekët, të cilët janë trupa të ndritshëm, që rrotullohen me shpejtësinë e shpirtit nga Froni në tokë dhe nga toka në Fron, dhe ashtu si njerëzit e parajsës që do të ngjiten në Parajsë nga fusha e ringjalljes me shpejtësinë e Burakut përmes një distance më të madhe se pesëqind vjet, atëherë sigurisht, trupi i Muhammedit (A.S.M) do të shkonte së bashku me shpirtin e tij të lartë dhe do të ngjitej deri tek Arshi më i madh, Froni sublim, sepse trupi i Muhammedit (A.S.M) është thesari i aftësive të shpirtit të Muhammedit (A.S.M), dhe boshti për kryerjen e detyrave të tij, ai shpirt i cili është dritë dhe ka veçoritë e dritës, është më i hollë se sa zemrat e evlijave, më i hollë se sa shpirtërat e të vdekurve dhe se trupat e melekëve, dhe më eterik -me bukuri qiellore- se sa trupat e yjeve dhe të botës së shembëllesës.

    Tani le të shikojmë tek ateisti i cili është në pozitën e dëgjuesit.

    Më vjen në mendje se ateisti do të mendonte dhe thonte në zemrën e tij: “Unë nuk besoj në All-llahun dhe nuk e njoh Profetin, atëherë si duhet ta besoj unë Mi’raxhin?”

    Kësaj ne do t’i përgjigjeshim si më poshtë:

    Meqenëse universi dhe qëniet ekzistojnë dhe brenda tyre vërehen aktet dhe krijimi; dhe meqenëse një akt me rregullsi nuk mund të ndodhë pa një autor, një libër kuptimplot nuk mund të jetë pa një shkrues, dhe një skalitje e mrekullueshme nuk mund të jetë pa skalitësin, atëherë, sigurisht aktet e paramenduara, të cilat mbushin universin kanë një autor, dhe mesazhet kuptimplote dhe qëndisjet të cilat mbulojnë faqen e tokës dhe që ripërtërihen nga stina në stinë, kanë një shkrues dhe një skalitës.

    Dhe meqenëse kur dy sundimtarë drejtojnë në një çështje bëjnë që rregulli të prishet; dhe meqenëse nga krahu i një mizeje deri tek llambat në qiej gjendet një rregullsi e plotë në univers, atëherë ndodhet vetëm një Sundimtar, një Guvernator, sepse arti dhe urtësia në çdo gjë është aq e mrekullueshme saqë ajo bën të domosdoshme që Autori i asaj gjëje të jetë absolutisht fuqiplotë në një shkallë që Ai është i Gjithëditur për çdo gjë, dhe se gjithçka është brenda fuqisë së Tij. Meqenëse çështja është kështu, në qoftë se nuk do të ishte një i vetëm, atëherë do të duhej të ekzistonin zotra sa numri i qënieve. Këto do të ishin kundra njëri-tjetrit dhe të ngjashëm me njëri-tjetrin. Dhe atëherë qëndrueshmëria e këtij rregulli pa u prishur do të bëhej njëmijë herë e pamundur.

    Për më tepër, meqenëse, siç duket qartë në mënyrë të vetëkuptueshme, klasat e qënieve janë në një mënyrë më të organizuar dhe më të bindur njëmijë herë se sa ajo e një ushtrie, pasi çdo rregullsi duke filluar nga sistemi i lëvizjeve të yjeve, diellit, hënës dhe deri tek rregulli i luleve të bajames, duke shfaqur zbukurimet, nishanet dhe uniformat që ua ka dhënë secilit grup i Plotëfuqishmi i Parapërjetësisë si dhe u përcaktoi atyre lëvizjet, në një mënyrë njëmijë herë më të rregullt e më të plotë se sa ajo e një ushtrie, atëherë meqenëse është kështu, universi ka një Sundues Absolut prapa perdes së të padukshmes, dhe qëniet brenda tij shikojnë dhe u binden urdhërave të Tij.

    Dhe meqenëse Sunduesi është Sovrani i Gjithëlavdishëm sipas dëshmisë së të gjitha çështjeve të urta që Ai kryen dhe i veprave të mëdha që Ai shfaq; dhe meqenëse Ai është Mbështetësi më Mëshirëplot, sipas mirësive që Ai demonstron, dhe një Autor që e do artin e Tij sipas shembujve të bukur të Tij që Ai ekspozon.

    Dhe meqenëse Ai është Krijuesi i Gjithurtë i Cili dëshiron të tërheqë për tek veprat e Tij të artit vështrimet admiruese me ngulm të qënieve të vetëdijshme nëpërmjet zbukurimeve dhe mjeshtërive që Ai demonstron.

    Dhe meqenëse mund të kuptohet se Ai dëshiron t’u bëjë të njohur qënieve të vetëdishme kuptimin e zbukurimeve, i cili habit mendjet, Ai shfaq në krijimin e Botës , dhe për t’i njoftuar ata nëpërmjet urtësisë së Hyjnisë së Tij se nga vijnë krijesat dhe ku do të shkojnë, sigurisht ky Sundimtar i Gjithurtë dhe ky Autor i Gjithëditur dëshiron të demonstrojë Hyjninë e Tij.

    Dhe meqenëse Ai dëshiron ta bëjë Vetveten të njohur dhe të dashur për qëniet e vetëdijshme nëpërmjet shumë veprave mirëbërësie dhe mëshire dhe nëpërmjet çudirave të artit që Ai shfaq, Ai, sigurisht, do t’u bënte të njohur atyre nëpërmjet një lajmëtari besnik se çfarë dëshiron Ai prej tyre dhe me çfarë gjërash do të kënaqet prej tyre.

    Meqenëse është kështu, Ai do të caktojë njërin prej qënieve të vetëdijshme dhe do ta shpallë Hyjninë e Vet nëpërmjet tij. Ai do ta nderojë një thirrës lajmëtar, me afrimitetin tek prania e Tij dhe do ta bëjë atë mjetin e ekspozimit të artit që Ai do. Dhe Ai do ta caktojë njërin prej tyre si mësues me qëllim që t’i njoftojë qëniet e tjera të vetëdijshme për ato qëllime të larta dhe të shfaqë plotësimet e Tij.

    Dhe Ai sigurisht do të caktojë një udhëzues, me qëllim që misteri i përfshirë në univers dhe enigma e Hyjnisë që Ai e ka fshehur brenda qënieve, të mos mbetet pa kuptim. Dhe Ai do të caktojë një udhërrëfyes i cili do të japë mësim qëllimet e përfshira në bukuritë e artit që Ai shfaq, dhe t’i përhapë ato si një spektakël, shfaqje, për ta vështruar të gjithë me ngulm me qëllim që ato të mos mbeten të padobishme e më kot. Për më tepër, me qëllim që të shpallë gjërat që e kënaqin Atë për qëniet e vetëdijshme, Ai do ta ngrejë njërin prej tyre në rang mbi të tjerët, dhe do ta njoftojë atë për ato gjëra që do ta kënaqnin Atë dhe do t’ua dërgojë atë atyre.

    Meqenëse realiteti dhe urtësia e kërkojnë atë të jetë kështu, dhe më i përshtatshmi dhe më i denji për ta kryer këtë detyrë ishte Profeti Hazreti Muhammedi Alejhis-salatu ves-selam, sepse ai në të vërtetë i kreu ato detyra në mënyrë të përkryer, që për këtë fakt Bota Islame të cilën ai e themeloi dhe drita e Islamit të cilën ai e tregoi janë dëshmitarë të vërtetë dhe të drejtë, atëherë kjo bën të domosdoshme se Ai duhet ta kishte ngritur, drejtpërdrejt këtë Profet (A.S.M) mbi të gjitha qëniet e universit dhe t’i kalonte të gjitha ekzistencat dhe të arrinte një rang tek i cili ai do të mbante një bisedim universal, të lartë dhe gjithëpërfshirës me Krijuesin e të gjitha qënieve. Atëherë Mi’raxhi e shpreh këtë të vërtetë:

    Shkurtazi: Meqenëse Ai e ka formuar, e ka rregulluar, e ka sistemuar dhe zbukuruar universin e madh në këtë mënyrë për qëllime shumë të mëdha dhe për synime të mëdha të tilla si ato që u përmendën lartë; dhe meqenëse midis qënieve ndodhet njerëzimi për ta shikuar këtë Hyjni universale së bashku me të gjitha hollësitë e saja dhe Sovranitetin Madhështor Hyjnor me të gjitha të vërtetat e Tij, sigurisht Ai Sundimtar Absolut do të flasë me atë njeri, Ai do ta informojë atë për qëllimet e Tij.

    Meqenëse çdo njeri nuk mund ta çlirojë vetveten nga e pjesshmja, e parëndësishmja dhe nga gjërat e ulëta dhe të ngrihet tek pozita më e lartë dhe universale, dhe si pasojë, ata nuk mund ta marrin vetë adresimin universal të Sunduesit, atëherë sigurisht, disa individë të veçantë midis qënieve njerëzore do të caktohen për atë detyrë me qëllim që ajo të mund të jetë e lidhur me dy drejtime përnjëherësh: I Pari, me qëllim që t’i mësojë qëniet njerëzore, ai duhet të jetë vetë një qënie njerëzore. Dhe gjithashtu, me qëllim që të jetë i aftë të marrë adresim drejtpërdrejtë, ai të mund të jetë jashtëzakonisht i lartësuar shpirtërisht.

    Tani, meqenëse midis qënieve njerëzore, ai midis njerëzve i cili i bëri të njohur qëllimet e krijuesit të universit në mënyrën më të përkryer, i cili zbuloi dhe zgjidhi enigmën e krijimit dhe i cili lajmëroi përsosmërinë dhe madhështinë e Sovranitetit të Hyjnisë në mënyrën më të mirë ishte Muhammedi Alejhis-salatu ves-selam, sigurisht prej të gjitha qënieve njerëzore, ai do të bënte një udhëtim vëzhgues shpirtëror që do të ishte një Mi’raxh në formën e shëtitjes në botën trupore. Ai do të kalonte të gjitha nivelet deri matanë Botës së ndërmjetme të Emrave Hyjnorë, manifestimit të Atributeve Hyjnore dhe akteve, dhe përtej niveleve të qënieve, që të gjitha ato njihen si shtatëdhjetë mijë perde. Ja pra ky është Mi’raxhi.

    Përsëri më erdhi në mendje çka vijon:

    O dëgjues! Ti je duke thënë nga thellësitë e zemrës tënde: “Si ta besoj unë atë? Çfarë do të thotë të kalosh një distancë prej njëmijë vitesh të një Krijuesi, Mbështetësi, i Cili është më afër se çdo gjë tjetër, dhe të takohesh me Të pasi të kalosh përmes shtatëdhjetë mijë perdeve?”

    Ne do të përgjigjeshim: Zoti i Plotfuqishëm është më afër gjithçkaje se çdo gjë tjetër. Por çdo gjë është pafundësisht larg prej Tij. Në qoftë se dielli do të posedonte vetëdije dhe fuqinë e të folurit, ai do të ishte në gjendje të bisedonte me ty nëpërmjet një pasqyre që mbahet në dorën tënde. Ai do të kishte fuqi në dispozicion mbi ty si të dëshironte. Por, megjithëse ai do të ishte më afër teje se sa bebja e syrit tënd, e cila është si një pasqyrë, ti do të ishe përafërsisht katërmijë vite largësi prej tij dhe kurrësesi nuk do të mund të afroheshe më afër tij. Në qoftë se ti do të përparoje e të ngjiteshe në pozitën e Hënës dhe të vije tek një pikë e të qënit ballë për ballë me të, ti përsëri do të ishe i aftë të ishe vetëm një lloj pasqyre për të.

    Në të njëjtën mënyrë, megjithëse Zoti i Gjithëlavdishëm, i Cili është Dielli i Parapërjetësisë dhe i Paspërjetësisë, është më afër gjithçkaje se sa çdo gjë tjetër, çdo gjë është pafundësisht larg prej Tij. Vetëm Ai që do të kalonte të gjitha qëniet, që ngrihet mbi të pjesshmen dhe gradualisht kalon nëpër mijëra perde në shkallët e universalitetit, përbotshmërisë, derisa afrohet tek një Emër Hyjnor i cili i përfshin të gjitha qëniet, dhe atëherë kapërcen shumë shkallë matanë tij, ai do të nderohet me një lloj të afrimitetit Hyjnor.

    Dhe për shembull, një ushtar i thjeshtë është me gradë shumë më larg prej personalitetit kolektiv se sa ai i komandantit të përgjithshëm. Ai e shikoi komandantin e tij nga një ditancë shumë e largët dhe nëpërmjet perdeve të shumta jolëndore, dhe e sheh atë në një model të zvogëluar sikur të ishte në rangun e rreshterit. Për të arritur në afërsi të vërtetë të personalitetit kolektiv të atij komandanti, ushtari i thjeshtë duhet të kalojë përmes shumë shkallëve universale ose rangjeve, si atë të togerit, kapitenit dhe të majorit. Ndërsa komandanti i përgjithshëm është i pranishëm tek ushtari i thjeshtë dhe e shikon atë si me personin e tij, gjithashtu edhe në kuptim, nëpërmjet urdhërave të tij, rregullave, shikimit, dekretit dhe njohjes. Meqenëse kjo e vërtetë është e provuar në mënyrë vendimtare në Fjalën e Gjashtëmbëdhjetë, ne e konsiderojmë atë të mjaftueshme, dhe e presim shkurt diskutimin këtu.

    Përsëri më erdhi në mend:

    Se ti dëshiron të thuash me të gjithë zemrën tënde: “Unë e mohoj ekzistencën e qiejve dhe unë nuk besoj në melekët, atëherë, si unë të besoj në udhëtimin e një njeriu në qiej dhe takimin me melekë?.”

    Po, natyrisht, është e vështirë të demonstrosh diçka dhe të bindësh një njeri si ti që mendja e të cilit ka zbritur në syrin e tij, dhe që mbi sytë e të cilit është lëshuar një perde, dhe i cili shikon vetëm atë çfarë është drejtpëdrejt e dukshme për të, pra nuk sheh asgjë tjetër përveç materies. Por e vërteta është aq e ndritshme saqë edhe i verbëri mund ta shohë atë. Prandaj ne themi:

    Është rënë dakord me unanimitet se thellësirat e hapësirës janë të mbushura me një lëndë e quajtur ‘eter’. Energjitë e holla si drita, elektriciteti, dhe nxehtësia tregojnë ekzistencën e një lëndeje të hollë, e cila e mbush hapësirën. Sepse ashtu si frutat që demonstrojnë qartë ekzistencën e pemës e cila i prodhoi ato, lulet tregojnë lulnajën e tyre, filizat tregojnë farishten e tyre, fidanet tregojnë fidanishten e tyre, dhe peshqit detin, atëherë edhe yjet, gjithashtu, hedhin përpara syve të mendjes domosdoshmërinë e ekzistencës së burimit të tyre, farishtes, detit dhe lulnajës.

    Meqenëse ndodhen formime e trajtëzime të ndryshme në Botën sipër nesh dhe rregulla të ndryshme shihen të jenë në fuqi nën kushte të ndryshme, edhe qiejt të cilët janë burimi i atyre rregullave gjithashtu janë të ndryshëm. Dhe meqenëse ashtu si tek njeriu që ndodhen aftësi jolëndore përveç trupit të tij, si mendja, zemra, shpirti, imagjinata dhe kujtesa, sigurisht, në botën, e cila është në formën e një njeriu të madh, dhe në univers, që është pema e frutit të njeriut, ndodhen edhe botëra të tjera përveç botës trupore (fizike). Dhe gjithashtu ndodhen qiej për çdo botë, duke filluar nga bota e tokës deri tek bota e Parajsës.

    Dhe në lidhje me melekët ne themi këtë: Globi tokësor i cili është me përmasë mesatare midis planetëve, i vogël dhe i dendur midis yjeve, qëniet e gjalla e të vetëdijshme, më të vlefshmet midis qënieve, gjenden në numëra të pallogaritshëm në të. Atëherë, sigurisht, yjet, të cilët janë si kështjella të zbukuruara dhe pallate të bukur të krahasuara me tokën e cila është si një shtëpi e errët, dhe qiejt, të cilët janë si detet e yjeve, do të jenë vendbanimet e melekëve dhe e qënieve shpirtërore, të cilët janë të vetëdijshëm, të gjallë, jashtëzakonisht të shumtë dhe prej llojeve të ndryshëm.

    Meqenëse në komentin tim të titulluar “Shenjat e Mrekullisë”, edhe ekzistenca, edhe shumësia e qiejve janë provuar në mënyrë vendimtare në paragrafin e vërsetit.

    ثُمَّ اس۟تَوٰٓى اِلَى السَّمَٓاءِ فَسَوّٰيهُنَّ سَب۟عَ سَمٰوَاتٍ

    “Pastaj Ai drejtoi qëllimin drejt qiejve duke i bërë ata shtatë qiej.”([4])

    Dhe meqenëse ne e kemi provuar ekzistencën e melekëve me pakundërshtueshmërinë e dy edhe dy bëjnë katër, në Fjalën e Njëzet e Nëntë, ne i konsiderojmë ato të jenë të mjaftueshme dhe e presim shkurt diskutimin këtu.

    Shkurtazi: Kërkohet nga urtësia dhe nga arsyeja se qiejt janë formuar nga eteri, se ato janë burim i energjive të holla si elektriciteti, drita, nxehtësia dhe graviteti, dhe se në përputhje me hadithin اَلسَّمَاءُ مَو۟جٌ مَك۟فُوفٌ “qiejt janë valë të përmbajtura”, ato janë të volitshëm për lëvizjen e yjeve dhe planetëve. Gjthashtu kërkohet që nga مجارة السماء Rruga e qumështit deri tek planeti më i afërt me ne, duhet të përbëhen nga shtatë nivele në gjendje e formime të ndryshme, dhe se çdo nivel, çdo botë, nga bota e tokës për tek bota e ndërmjetme (Berzah), bota e shembëllesës dhe deri tek bota e Ahiretit, duhet të jetë një qiell, si një çati për një botë tjetër.

    Gjithashtu më erdhi në mendje:

    O ateist! Ti thua: “Njeriu është i aftë vetëm të ngjitet në lartësinë e një ose dy kilometrave me njëmijë vështirësi nëpërmjet aeroplanit. Atëherë si mundet që një njeri të përshkojë me trupin e tij një distancë që normalisht do të merrte mijëra vite dhe pastaj të kthehej aty ku erdhi brenda pak minutave?”

    Ne i përgjigjemi kësaj: Sipas shkencës suaj, një trup i rëndë si toka me rrotullimin e saj vjetor përshkon një distancë afërsisht njëqind e tetëdhjetë e tetë orë në një minutë. Domethënë, për një vit toka mbulon, përshkon, afërsisht distancën e njëzet e pesë mijë viteve. Atëherë, a nuk do të ishte i mundur që Ai i Plotfuqishëm dhe i Gjithëlavdishmi i Vetëm i Cili shkakton lëvizjen e saj të rregullt dhe që e rrotullon atë si një gurë në një bahe që ta sjellë një njeri tek Arshi? Dhe a nuk mundet ajo urtësi e cila i shkakton trupit të tokës, i cili është shumë i rëndë të udhëtojë përreth diellit, ashtu si një dervish mevlevi- nëpërmjet një ligji Hyjnor i njohur si graviteti i diellit, ta ngrejë lartë trupin njerëzor, si vetëtimë, tek Froni i të Gjithëmëshirshmit të vetëm nëpërmjet gravitetit të mëshirës së Atij të Gjithëmëshirshmi dhe nëpërmjet tërheqjes së dashurisë së Diellit të Parapërjetësisë.

    Përsëri më erdhi në mendje se:

    Ti do të thoje: “Atëherë në rregull, ai mund të ngjitet në qiell, por përse u ngjit atje? Dhe çfarë domosdoshmërie ishte për ngjitje? A nuk i mjaftonte atij të ngjitej vetëm me zemrën e tij dhe shpirtin me e tij, ashtu si evlijatë e drejtë?”

    Ne themi si përgjigjje:

    Meqenëse Krijuesi i Gjithëlavdishëm deshi të shfaqte shenjat e Tij më të mëdha të cilat qëndrojnë si në aspektet e jashtme të gjërave, po ashtu edhe në aspektet e tyre të brendshme, dhe për t’i bërë punishtet dhe burimet e universit shfaqje për t’u parë me ngulm, dhe për të treguar rezultatet e veprave të njeriut në Ahiret, do të ishte e domosdoshme t’i merrte së bashku me zemrën e tij dhe shpirtin aq larg deri tek Froni, sytë e Muhammedti (A.S.M), të cilët ishin si çelësi për botën e objekteve të dukshme, dhe veshët e tij, të cilët kapën shenjat në botën e tingujve. Dhe për më tepër, kërkohet nga urtësia dhe arsyeja që Krijuesi i Gjithëlavdishëm duhet ta merrte aq larg deri tek Froni i Vet trupin e tij të bekuar, i cili ishte si makina e shpirtit të tij duke përfshirë shumë gjymtyrë, aparatura e pjesë përbërse, nëpërmjet të cilave të kryhen detyrat e tij.

    Ashtu si në Parajsë që urtësia Hyjnore e bën trupin shok për shpirtin, sepse trupi është ai që nëpërmjet të cilit kryhen detyrat e adhurimit, dhe është mjeti i kënaqësive të panumërta dhe i dhimbjeve, po kështu edhe ai trup i bekuar, gjithashtu, do ta shoqërojë shpirtin. Meqenëse trupi shkon në Parajsë bashkë me shpirtin, do të ishte urtësi e pastër që Ai duhet ta bënte trupin e bekuar të Muhammedit (A.S.M) shok për personin e tij, i cili u ngjit tek Sidreti el Munteha, Pema Lotë, e skajit më të largët, e cila është trungu i Xhennetit Me’va.

    Përsëri më erdhi në mendjen time se:

    Ti do të thoje: “Sipas arsyes, a nuk është e pamundur të përshkohet një distancë prej mijëra vitesh në disa minuta?”

    Ne do t’i përgjigjeshim: Lëvizjet në veprat e ndryshme të artit të Krijuesit të Gjithëlavdishëm ndryshojnë në shkallën më të lartë. Për shembull, është e mirënjohur se sa të ndryshme janë shpejtësitë e dritës, të elektricitetit, të shpirtit, të imagjinatës dhe të tingujve... Dhe ashtu siç është e vërtetuar nga shkenca, shpejtësia e lëvizjes së planetëve të ndryshme janë aq të ndryshme saqë habisin mendjet. Atëherë si do të dukej lëvizja e trupit të tij të hollë, i cili ndoqi shpirtin e tij të lartësuar gjatë Mi’raxhit, në kundërshtim me arsyen? Për më tepër, ndonjëherë ndodh që duke qenë në gjum për dhjetë minuta ti u je nënshtruar gjendjeve të ndryshme që kanë barasvlerën e një viti në kohë zgjimi. Madje në qoftë se Fjalët e folura të dëgjuara gjatë një ëndrre në një minutë do të grumbulloheshin bashkë, për to për t’u folur e dëgjuar në botën e zgjimit do të ishte e domosdoshme një ditë ose më shumë.Atëherë, një periudhë e vetme kohe në lidhje me dy persona, mund të jetë si një ditë për njërin nga ata të dy, dhe si një vit për tjetrin.

    Merre në konsideratë kuptimin e kësaj nëpërmjet një krahasimi: Le të imagjinojmë ekzistencën e një sahati i cili mat shpejtësinë e lëvizjeve të një njeriu, të një predheje, tingulli, drite, elektriciteti, shpirti dhe imagjinate. Në këtë sahat ndodhen dhjetë akrepa. Njëri tregon orët, ndërsa një tjetër numëron minutat në një sferë gjashtëdhjetë herë më të madhe se sa e para, dhe një akrep tjetër numëron sekondat në një sferë gjashtëdhjetë herë më e madhe se sa e mëparshmja... Ndërsa të tjerët secili numëron në mënyrën më të rregullt thyesat në zvogëlim deri tek një e dhjeta e një sekondi, secili duke u rrotulluar rregullisht në një sferë gjashtëdhjetë herë më e gjërë se sa ajo e mëparshmja, dhe kështu me rradhë; Le të supozojmë se sfera e akrepit që numëron orët të jetë me përmasën e sahatit tonë të dorës, atëherë akrepi që numëron të dhjetat e një sekondi duhet të kishte përmasën e një orbite vjetore të tokës, ose madje edhe më të gjërë.

    Tani le të supozojmë se ndodhen dy njerëz. Njëri nga ata të dy sikur ka hipur mbi akrepin e orëve dhe shikon përreth sipas lëvizjeve të tij, ndërsa tjetri ka hipur në akrepin i cili numëron të dhjetat e një sekondi dhe shikon përreth tij. Atëherë, ndryshimi i gjërave që shikojnë dy personat në të njëjtën periudhë kohe është shumë i madh, është aq i madh si krahasimi midis orës sonë të dorës dhe orbitës vjetore të tokës.

    Kështu, meqenëse koha është si një ngjyrë, një hije, ose si një shirit i lëvizjes, atëherë një rregull që është në fuqi në lëvizje është gjithashtu në fuqi në kohë.

    Dhe kështu, megjithëse gjërat që ne i shikojmë në periudhën e një ore do të ishin të barabarta në sasi me ato që shikon një individ i vetëdijshëm i cili ka hipur në akrepin e orës së një sahati, dhe ashtu si dikush që ka hipur tek akrepi i cili numëron të dhjetat e një sekondi, Profeti më i Nderuar Muhammed Alejhis-salatu ves-selam i hipi Burakut të ndihmës Hyjnore dhe në të njëjtën hapësirë kohe, në atë orë të përcaktuar, si vetëtima, përshkoi të gjitha sferat e mundësive, shikoi çudirat e aspekteve të jashtme të gjërave dhe të aspekteve të brendshme, u ngjit tek pika e sferës së domosdoshmërisë, u nderua me bisedimin Hyjnor dhe u favorizua me shikimin e bukurisë Hyjnore, mori Dekretin Hyjnor dhe u kthye tek detyra e tij.

    Ishte e mundur që kjo të ndodhte, dhe vërtet ndodhi.

    Përsëri më erdhi në mendje se:

    Ti do të thoje: “Po, kështu ajo mund të ndodhë, është e mundur, Por çdo gjë e mundur nuk ndodh, apo jo? A ka ndonjë gjë tjetër të ngjashme me këtë që të mund të pranohej? Si është e mundur që ndodhja e diçkaje, për të cilën nuk ka raste të ngjashme, të vendoset e të përcaktohet vetëm nëpërmjet mundësisë?”

    Ne do t’i përgjigjeshim: Ndodhen aq shumë shembuj të ngjashëm me Mi’raxhin sa që ato nuk mund të llogaritën. Për shembull, gjithkush posedon shikim që mund të ngjitet me sytë e tij nga toka tek planeti Neptun për një sekondë. Gjithkush që ka njohje mund të shkojë me mendjen e tij duke hipur në ligjet e astronomisë dhe udhëton matanë yjeve në një minutë. Gjithkush që ka besim, duke e hipur mendimin e tij mbi veprimet e namazit dhe mbi shtyllat e faljeve të detyruara, nëpërmjet një lloji Mi’raxhi,e lë prapa universin dhe shkon aq larg deri tek prania Hyjnore. Gjithkush që shikon me zemrën e tij dhe çdo shenjtor i plotë, nëpërmjet udhëtimit të tij shpirtëror, mund të përshkojë dyzet ditë Fronin Hyjnor në sferën e Emrave dhe të Atributeve Hyjnore.

    Madje, disa persona si Shejh Gejlani dhe Imam Rabbani, me vërtetësi përmendën ngjitjet (mi’raxhet) e tyre shpirtërore aq larg deri tek Arshi, të cilat zgjatën një minutë. Dhe, për më tepër, ndodhet ardhja dhe shkuarja e melekëve, të cilët janë trupa të ndritshëm, nga Froni Hyjnor për në tokë dhe nga toka tek Froni në një periudhë të shkurtër kohe. Edhe njerëzit e Parajsës ngjiten tek kopshtet e Parajsës nga fusha e ringjalljes në një hapësirë të shkurtër kohe.

    Me siguri, kjo sasi prej shembujsh të shumtë demonstron se është urtësi e pastër, krejtësisht e arsyeshme dhe një ndodhi rreth të cilës nuk mund të ketë asnjë dyshim, se personi i Muhammedit (A.S.M), i cili është shkëlqesia e të gjithë evlijave, udhëheqësi i të gjithë besimtarëve, prijësi i njerëzve të Parajsës, dhe është i pranuar nga të gjithë melekët, padyshim për Të do të ndodhte një Mi’raxh i cili do të ishte mjeti i udhëtimit shpirtëror, dhe se ai do të ishte në një formë të përshtatshme me rangun e tij.

    PARIMI I TRETË

    Cila është urtësia ose qëllimi i Mi’raxhit?

    Përgjigjja: Urtësia e Mi’raxhit është aq e lartësuar sa që mendimi njerëzor nuk mund ta perceptojë e ngërthejë atë. Ai është aq i thellë sa që mendimi njerëzor nuk mund ta arrijë atë dhe është aq i hollë dhe i bukur sa që mendja nuk mund ta shohë vetë atë. Por edhe në qoftë se realitetet e shembujve të urtësisë në Mi’raxh nuk mund të ngërthehen e perceptohen, ekzistenca e tyre mund të bëhet e njohur nëpërmjet disa treguesve, siç vijon:

    Me qëllim që të demonstrojë dritën e Unitetit të Tij dhe manifestimin e Njësisë së Tij në këto nivele të shumësisë, Krijuesi i Universit mori një individ të shquar i cili do të përfaqësonte të gjitha krijesat nga nivelet më të largëta të shumësisë për tek burimi i Unitetit nëpërmjet një Mi’raxhi që ishte si një hallkë, një lidhje. Dhe atje, duke iu adresuar atij si përfaqësuesit të të gjitha qënieve të vetëdijshme, Ai i shpjegoi atij qëllimet Hyjnore, dhe i bëri ato të njohura nëpërmjet tij, dhe vëzhgoi nëpërmjet shikimit të tij të ngulmuar bukurinë e artit të Tij dhe plotësimet e Hjynisë së Tij në pasqyrat e krijesave të Tij, dhe i shkaktoi atij që t’i vëzhgonte ato.

    Për më tepër, sipas dëshmisë së veprave të Tij, Krijuesi i botëve zotëron një bukuri të pafundme dhe një plotësim të tillë. Të dyja nga ato, bukuria dhe plotësimi, janë të dashura për vetveten. Meqenëse kjo është kështu, Zotëruesi i asaj bukurie dhe i atij plotësimi ka një dashuri të pafundme për bukurinë e Tij dhe për plotësimin. Ajo dashuri e pafundme e Tij është e dukshme në shumë mënyra të ndryshme në veprat e Tij të artit. Ai i do veprat e Tij të artit sepse Ai shikon bukurinë dhe plotësimin brenda tyre. Midis veprave më të dashura e më të larta të artit janë qëniet e gjalla. Dhe më të dashurat midis qënieve të gjalla janë qëniet e vetëdijshme. Dhe me arsyen e gjithëpërfshirjes së tyre, më të dashurat midis qënieve të vetëdijshme gjenden midis qënieve njerëzore. Individi më i dashur midis qënieve njerëzore është ai i cili ka zhvilluar më plotësisht potencialin, mundësinë e tij dhe brenda tij ka shfaqur modelet e plotësimeve të manifestuara në të gjitha krijesat dhe të shpërndara midis tyre.

    Kështu, me qëllim që të shikohen në një pikë dhe në një pasqyrë të gjitha shumëllojshmëritë e dashurisë së Tij të shpërndara nëpër të gjitha krijesat, dhe për të shfaqur, nëpërmjet misterit të Njësisë së Tij, të gjitha shumëllojshmëritë e bukurisë së Tij, Krijuesi i qënieve do të merte një person, i cili është tek shkalla e të qënit një frut i ndritshëm i pemës së krijimit dhe zemra e të cilit është si një farë që përmban të vërtetat thelbësore të asaj peme, dhe që do të demonstronte dashurinë për atë individ i cili përfaqëson unversin nëpërmjet një Mir’axhi që është si një pe i ndritshëm lidhës midis farës dhe frutit, domethënë, midis origjinës e cila është fara, dhe fundit, i cili është fruti, Ai do ta tërheqë atë për tek prania e Tij, dhe do ta nderojë atë me shikimin e bukurisë së Tij, dhe me qëllim që ta bëjë atë t’ua përphapë urtësinë e shenjtë të tjerëve, Ai do ta favorizonte atë me Fjalën e Tij dhe do t’i besonte atij dekretin e Tij.

    Me qëllim që ta shikojmë këtë urtësi të lartë, ne do ta vëzhgojmë atë nëpërmjet teleskopit të “dy krahasimeve”:

    Krahasimi i parë: Ashtu siç është shpjeguar me hollësi në tregimin e krahasimit tek Fjala e Njëmbëdhjetë: Le të supozojmë se ndodhej një mbret i shquar i cili kishte thesare të mëdha dhe në ato thesare gjendeshin shumëllojshmëri xhevahiresh. Ai kishte shumë dhunti në profesione e mjeshtëri të çuditshme, kishte njohuri gjithëpërfshirëse për arte të panumërta të çuditshme dhe dituri dhe njohje në shkenca të panumërta mahnitëse. Dhe në përputhje me misterin se çdo pronar bukurie e plotësimi dëshiron edhe t’i shohë, edhe t’i shfaqë bukurinë dhe plotësimin e tij, natyrisht ai mbret me aftësi të lartë mjeshtërore, gjithashtu do të dëshironte të hapë një ekspozitë dhe të paraqesë shfaqjet brenda saj, me qëllim që të nxjerrë në dritë e t’u tregojë shikimeve të njerëzve madhështinë e sovranitetit të Tij, dhe për të shfaqur edhe shkëlqimin e pasurisë së Tij, çudirat e artit të Tij dhe mrekullitë e njohjes së Tij. Ai deshi ta bënte këtë me qëllim që Ai të mund të shikonte bukurinë e vet të palëndët, jomateriale, dhe plotësimin e vet në dy drejtime. I pari ishte që Ai vetë të mund të shikonte me sytë e vet, të cilët ishin në dijeni për realitetin, ndërsa tjetri ishte me qëllim që ai të mund t’i shikonte nëpërmjet shikimit të të tjerëve.

    Si një rrjedhojë e kësaj urtësie, ai nisi të ndërtojë një pallat madhështor e të gjërë. Ai e ndau me madhështi në apartamente dhe banesa. Ai e zbukuroi atë me çdo lloj thesari të stolisur me xhevahire nga arkat e tij, dhe e zbukuroi atë me artet më të bukura dhe më madhështore të punuara nga dora e tij. Ai e sistemoi atë me përpunimin e hollësinë më të madhe të njohjes dhe të shkencës së tij, dhe e zbukuroi atë dhe e plotësoi me veprat e mrekullueshme të diturisë së tij. Pastaj, ai shtroi tryeza me shumëllojshmëri mirësish dhe me ushqimet më të shijshme të përshtatshme për secilin grup dhe përgatiti një gosti të përgjithshme. Pastaj me qëllim që të shfaqë plotësimet e Tij për nënshtetasit e tij, ai u bëri ftesë atyre për tek gostia dhe për të shikuar plotësimet e tij.

    Atëherë Ai e caktoi njërin prej tyre si lajmëtarin më të nderuar, midis tij dhe atyre, dhe i dha rangun më të lartë të përgjithshëm, dhe e ftoi atë për tek Ai duke kaluar nga nivelet më të ulëta dhe nga banesat për tek ato më të larta, duke u ngjitur sferë pas sfere në nivelet njëri pas tjetrit. Dhe duke i treguar atij punishtet dhe makineritë e atij arti të mrekullueshëm të Tij dhe depot për prodhimet duke ardhur nga poshtë, Ai e solli atë duke ia treguar deri tek sfera e Tij e veçantë dhe tek apartamenti privat. Atje, ai e nderoi atë duke i treguar atij Personin (Veten) e Tij të bekuar që ishte burimi i të gjitha atyre plotësimeve dhe duke e marrë atë tek prania e Tij. Ai e njoftoi atë për natyrën e vërtetë të pallatit dhe për plotësimet e Tij. Ai e caktoi atë si udhëzues për spektatorët e tjerë dhe e dërgoi prapë me qëllim që t’u përshkruajë njerëzve Autorin e pallatit nëpërmjet përmbajtjeve, brendive, skalitjeve dhe që ai t’i lajmëronte ata të cilët hyjnë në pallat për kuptimet aluduese të skalitjeve brenda tij, se çfarë shprehnin veprat e artit, dhe çfarë skalitjesh harmonike e të përpjesëtuara dhe çfarë veprash arti ishin në brendësinë e tij, dhe si ato i tregonin plotësimet dhe mjeshtëritë e Pronarit të pallatit.

    Dhe kështu që ai t’u mësonte atyre sjelljen korrekte dhe formalitetet në shikimin e ekspozitës dhe për t’u përshkruar protokollet dhe ceremonitë të cilat ishin në përputhje me kënaqësinë dhe dëshirat e mbretit të ditur e mjeshtër, i cili nuk u pa.

    Pikërisht në të njëjtën mënyrë, وَ لِلّٰهِ ال۟مَثَلُ ال۟اَع۟لٰى “Dhe All-llahut i takon krahasimi më i lartë”, Autori i Gjithëlavdishëm, i Cili është Mbreti i Para dhe i Paspërjetësisë, deshi të shohë e t’i shfaqë plotësimet e Tij të pafundme dhe bukurinë e Tij të pakufishme. Kështu Ai e bëri këtë botë në një mënyrë të tillë, sa që çdo qënie i shpreh plotësimet e Tij me gjuhë të panumërta dhe e tregon bukurinë e Tij me shumë shenja. Universi tregon nëpërmjet të gjitha qënieve të Tij se sa shumë thesare të fshehura jomateriale ndodhen në secilin prej Emrave të Tij të Bukur dhe sa shumë hollësi të mbuluara gjenden në secilin prej Titujve të Tij të shenjtë. Dhe Ai e tregon këtë në një mënyrë të tillë sa që nga koha e Ademit, të gjitha shkencat së bashku me të gjitha ligjet e tyre janë të mangëta për të arritur në atë se çfarë mrekullish e treguesish përmban libri i universit. Por nga ai libër është lexuar vetëm se një përqindje e vogël e kuptimeve dhe e shenjave të cilat pohojnë e tregojnë Emrat Hyjnorë dhe plotësimet Hyjnore.

    Kështu, urtësia e të Gjithëlavdishmit të Bukurisë, Hirploti i Lavdisë dhe Krijuesi Zotërues i Bukurisë, i Cili e hap këtë pallat të botës sikur të ishte një ekspozitë me qëllim që të shohë e të tregojë bukurinë e Tij jolëndore dhe plotësimet, kërkon që Ai duhet ta njoftojë dikënd për kuptimin e shenjave të pallatit, me qëllim që ato të mos mbeten kot e pa dobi për qëniet e vetëdijshme në tokë. Urtësia e Tij kërkon që Ai duhet t’i shkaktojë njërit prej tyre të udhëtojë nëpër botët më të larta, të cilat janë burimet e çudirave në pallat dhe janë thesaret e rezultateve të tyre; që Ai ta ngrejë atë mbi të gjithë të tjerët, ta nderojë atë me praninë e Tij të afërt, dhe ta bëjë atë të ngjitet në botët e Ahiretit, dhe t’i besojë atij detyra të shumta, të tilla si mësues për të gjithë robët, si lajmëtar për Sovranitetin e Hyjnisë së Tij, njoftues i atyre gjërave që e kënaqin Atë, shpjegues i shenjave të krijimit në pallatin e botës; që Ai të shënojë spikatjen, dallimin, e tij duke i dhënë dekorimet e mrekullive dhe duhej të bënte të njohur nëpërmjet një dekreti si Kur’ani se ai person është interpretuesi personal, i vërtetë i të Gjithëlavdishmit të vetëm.

    Dhe kështu, nëpërmjet shembullit, ne kemi demonstruar me anë të teleskopit të këtij krahasimi një ose dy prej shembujve të urtësisë në Mi’raxh. Urtësitë e tjera mund të krahasohen në të njëjtën mënyrë...

    Krahasimi i dytë: Në qoftë se një person i ditur dhe mjeshtër do të hartonte e shkruante një libër të mrekullueshëm, dhe në çdo faqe të librit të ishin aq shumë të vërteta sa të mbushnin njëqind libra, dhe në secilin nga rreshtat e tij të ishin aq shumë kuptime të holla, aq sa të mbushnin njëqind faqe, dhe në secilën nga shkronjat e tij të shpreheshin aq shumë kuptime sa do të mbushnin njëqind fjalë, dhe në secilin nga kuptimet dhe nga të vërtetat e librit të shikoheshin dhe tregoheshin plotësimet jolëndore të atij shkrimtari të mrekullueshëm, ai sigurisht nuk do ta linte një thesar të pashtershëm të tillë, të mbyllur e kështu pa dobi. Ai sigurisht që do t’ua mësonte atë disa të tjerëve me qëllim që një libër i tillë i vlefshëm të mos mbetej pakuptim e kot; dhe kështu që plotësimet e tij të fshehura të bëhen të dukshme dhe të gjejnë plotësimin e tyre, dhe bukuria e tij jolëndore të shihet që të ishte i dashur, dhe që ta bënte veten e tij të dashur. Për më tepër, ai do ta bënte dikë që të kalonte përmes atij libri të mrekullueshëm nga faqja e parë deri tek e fundit, pra t’i dilte librit në fund, dhe t’ia mësonte atij kuptimet dhe të vërtetat e tij me qëllim që pastaj personi në fjalë t’ua mësonte ato të tjerëve.

    Dhe pikërisht në të njëjtën mënyrë, me qëllim që të shfaqë plotësimet e Tij, bukurinë e Tij, dhe të vërtetat e Tij, Skalitësi i Parapërjetësisë e ka shkruajtur universin në një mënyrë të tillë saqë të gjitha qëniet shprehin dhe pohojnë plotësimet e Tija të pafundme, Emrat e Tij dhe Atributet së bashku me faqet e panumërta të tyre dhe aspektet.

    Natyrisht, në qoftë se kuptimi i një libri mbetet i panjohur, vlera e tij do të ulej në asgjë. Por një libër i tillë si universi që secila fjalë e të cilit përfshin mijëra kuptime nuk mund ta humbasë vlerën e tij e të shkonte më kot. Meqenëse, shkruajtësi i librit sigurisht që do ta bënte të njohur atë dhe do t’ia shpjegonte një pjesë të tij secilit grupi në përputhje me kapacitetin dhe aftësinë e tij. Dhe Ai do ta instruktonte në të gjitha përmabjtjet e librit individin i cili ka shikimin më të gjërë e më gjithëpërfshirës, vetëdijen më universale dhe aftësinë më të madhe; Urtësia kërkon që Ai do ta merrte individin në udhëtimin më të lartë me qëllim që t’i mësonte atij përmbajtjet e brenditë e një libri të tillë dhe të vërtetat e tij universale. Domethënë, Ai do t’i shkaktonte atij të udhëtojë nga pjesa më e skajshme e niveleve të shumësisë, e cila është faqja e parë, për tek sfera e Njësisë Hyjnore, e cila është faqja e fundit. Kështu, nëpërmjet këtij krahasimi, deri diku ti mund të shikosh shembujt e lartë të urtësisë në Mi’raxh.

    Tani ne do të marrim në konsideratë ateistin i cili është në pozitën e dëgjuesit, dhe duke dëgjuar zemrën e tij, ne do të mësojmë se në çfarë gjendje është ajo.

    Dhe kështu më erdhi në mendje se zemra e tij do të thonte:

    “Unë kam filluar të besoj në të tani, por akoma nuk mund ta kuptoj atë mirë. Unë kam edhe tre vështirësi më të rëndësishme:

    E para: Përse ky Mi’raxh Madhështor është i veçantë për Muhammedin Arab Alejhis-salatu ves-selam?

    E dyta: Si ai profet është bërthama e këtyre qënieve në univers? Dhe ti thua që universi u krijua nga drita e tij, dhe se ai gjithashtu është fruti i tij më i skajshëm dhe më i ndritshëm. Çfarë do të thotë kjo?

    E treta: Në shpjegimet e tua lart, ti thua se Ai e bëri Mi’raxhin me qëllim që të ngjitej tek bota qiellore dhe të shikojë makinerinë dhe punishtet e veprave të artit që duhet të gjenden në botën e tokës dhe thesaret e rezultateve të tyre. Çfarë do të thotë kjo?”

    Përgjigjja:

    Vështirësia jote e parë: Në Tridhjet Fjalët e kaluara ato janë shpjeguar hollësisht , Kështu ne do të tregojmë këtu vetëm një Tregues të përmledhur në formën e një indeksi të shkurtuar për plotësimet e Profetit (A.S.M) dhe për treguesit e Profetësisë së Tij dhe se Ai ishte më i meritueshmi për këtë mi’raxh të madh. Ai ishte siç vijon:

    Së pari: Pavarësisht shtrembërimeve të shumta në tekstet e librave të shenjta, si në Teurat, Inxhil e Zebur (Psalmet) gjatë shekujve, një dijetar i saktë si Husejn Xhisri nxori njëqind e katërmbëdhjetë sihariqe duke treguar profetësinë e Muhammedit (A.S.M.) të cilat ai i shpjegoi në veprën e Tij “Risale-i Hamidije”.

    Së dyti: Është vërtetuar historikisht se ndodheshin shumë parashikime duke u raportuar saktësisht që njoftuan profetësinë e Muhammedit (A.S.M.) si dy falltorët e famshëm Shik dhe Satih pak përpara misionit të Tij Profetik dhe njoftuan faktin se Ai do të ishte Profeti i ahirzamanit -kohës së fundit-.

    Së treti: U shfaqën qindra ndodhi të jashtëzakonshme të mirënjohura në histori, të quajtura “irhasat”, domethënë shenja duke paralajmëruar njerëzit për një Profet të ardhshëm; si për shembull, në natën e lindjes së Muhammedit (A.S.M) idhujt e Qabesë u rrëzuan prej vendeve të tyre dhe pallati i famshëm Ejvani i Kisras së Persisë u trondit.

    Së katërti: Historia dhe biografia e Profetit (A.S.M) tregojnë se Ai ngopi e shuajti etjen e një ushtrie me ujë duke vërshuar nga gishtërinjtë e Tij, se në prani të një xhemati të madh në xhami, një trung i thatë, tek i cili mbështëtej Profeti Alejhis-salatu ves-selam, rënkoi si një deve për shkak se po ndahej prej Tij kur Ai ngjitej në minber (predikatore), dhe se Ai dallohej me mijëra mrekulli të dëshmuara nga vërsetet e Kur’anit, të tilla si: وَ ان۟شَقَّ ال۟قَمَرُ “Dhe Hëna u ça më dysh”, duke iu referuar çarjes në dysh të hënës dhe të verifikuara nga ata të cilët i hetuan ato.

    Së pesti: Kushdo që merr në konsideratë faktet dhe është i drejtë e i paanshëm, nuk mund të ngurojë për të rënë dakord, ashtu siç është rënë dakord me unanimitet, njëlloj nga miqtë e armiqtë, se cilësitë e mira morale gjendeshin në shkallën më të lartë në personalitetin e Tij, dhe se në përputhje me dëshminë e të gjithë trajtimeve të sjelljeve të Tij me njerëzit, me cilësitë dhe karakterin e shkëlqimit më të madh, të cilat ishin të dukshme në mënyrën që Ai kreu detyrat e Tij dhe njoftoi Fenë Islame, dhe, në harmoni me cilësitë e holla dhe me sjelljen e urdhëruar nga feja Islame, virtytet e lavdërueshme të rregullit më të lartë do të gjendeshin në Sheriatin që Ai solli.

    Së gjashti: Siç aludohet në Treguesin e Dytë të Fjalës së Dhjetë, është një kërkesë e urtësisë që Hyjnia të shfaqet. Dhe që kjo dëshirë e shfaqur Hyjnore takohet tek niveli më i lartë dhe në mënyrën më brilante nga adhurimi gjithëpërfshirës i kryer nga Muhammedi (A.S.M.) në praktikimin e fesë së Tij.

    Gjithashtu, urtësia dhe e vërteta kërkojnë që Krijuesi i botës të shfaqë bukurinë e tij në plotësimin e saj të jashtëm nëpërmjet asaj dëshire, dhe ai që i përshtatej asaj dëshire dhe që tregoi dhe e përshkroi bukurinë e tij në formën më të plotë ishte, në mënyrë të vetëkuptueshme, Personaliteti i Muhammedit (A.S.M.).

    Muhammedi (A.S.M.) gjithashtu, domosdoshmërisht, ishte më i ploti i Cili shpalli të gjitha shkallët e Njësisë dhe që iu përgjigj Dëshirës së All-llahut të të gjitha botëve për shpalljen e Njësisë tek nivelet e shumicës.

    Dhe siç tregohet nga bukuria e jashtme edhe në qëniet, dhe ashtu siç kërkohet nga e vërteta dhe urtësia, Pronari i gjithësisë dëshiron të shikojë e të shfaqë në pasqyra bukurinë e Tij esenciale të pafundme, dhe përsëri ishte e vetëkuptueshme se Muhammedi (A.S.M.) veproi si një pasqyrë dhe e tregoi atë bukuri në formën më rrezatuese, e deshi atë dhe i bëri edhe të tjerët ta donin.

    Ai gjithashtu, në mënyrë të vetëkuptueshme, ishte më i madhi që bëri të njohur çfarë gjendet në thesaret e fshehura të Krijuesit në botën e padukshme, të cilat janë mbushur me mrekullitë më të çuditshme e me xhevahire shumë të vyer, dhe nëpërmjet tyre përshkruan e njofton plotësimet e Tij, përsëri ishte Muhammedi (A.S.M.) Ai i Cili i shfaqi, i përshkroi dhe i tregoi ato në formën më gjithëpërfshirëse.

    Dhe meqenëse Krijuesi i universit e ka bërë atë në një mënyrë të tillë që Ai e stolis atë me zbukurime dhe i ka përfshirë krijesat e vetëdijshme në të, që ata të mund të bëjnë udhëtime dhe ekskursione, që ta shqyrtojnë atë e të nxjerrin mësime, urtësia kërkon se Ai duhet të dëshirojë të bëjë të njohur kuptimet dhe vlerën e veprave të artit për ata që i vështrojnë dhe i hulumtojnë ato. Dhe ishte përsëri, në mënyrë të vetëkuptueshme, Muhammedi (A.S.M.) i Cili në përgjigje të kësaj dëshire të Krijuesit të Universit, nëpërmjet Kur’anit Ploturtësi, veproi si një udhëzues në mënyrën më gjithëpërfshirëse për xhindet dhe njerëzit, dhe në të vërtetë, edhe për qëniet shpirtërore e engjëjt.

    Gjithashtu, Sundimtari i Gjithurtë i universit dëshiron, nëpërmjet një të Dërguari t’i bëjë qëniet e përgjegjshme të zgjidhin gjëagjëzën e errët që përmban synimin dhe qëllimin e ndryshimit dhe të transformimeve në univers dhe të shpjegojë enigmën e tre pyetjeve të ngatërruara:

    - Nga erdhën qëniet?

    - Ku do të shkojnë? dhe

    - Çfarë janë ato?

    Përsëri, në mënyrë të vetëkuptueshme, ishte Muhammedi Alejhis-salatu ves-selam, i Cili në përgjigjje të kësaj dëshire të Sundimtarit të Gjithurtë, përmes të vërtetave Kur’anore, sqaroi misterin dhe zgjidhi enigmën në mënyrën më të qartë e gjithëpërfshirëse.

    Gjithashtu, Krijuesi i Gjithurtë i universit deshi të bëjë të njohur vetveten tek qëniet e përgjithshme nëpërmjet të gjitha artifakteve të Tia të bukura dhe për t’i bërë ata ta duan Atë përmes të gjitha mirësive të Tia të çmueshme, dhe me siguri për t’u bërë të njohur atyre, nëpërmjet një të Dërguari, dëshirat Hyjnore dhe çfarë do ta kënaqte Atë si përgjigje ndaj atyre mirësive; dhe përsëri, në mënyrë të vetëkuptueshme, ishte Muhammedi Alejhis-salatu ves-selam i Cili në përgjigjje të kësaj dëshire të Krijuesit të Gjithëmëshirshëm, nëpërmjet Kur’anit, i shpjegoi ato dëshira dhe ato gjëra që e kënaqin Atë me fjalë e vepra në formën më të lartë e më të përkryer.

    Gjithashtu, meqenëse Krijuesi i të gjitha botëve i ka dhënë njeriut, i cili është fruti i universit, një gjendje gjithëpërfshirëse që rrethon universin dhe e ka përgatitur atë për adhurim të përgjithshëm, dhe meqenëse e sprovoi atë me gjymtyrët e tij të holla e me ndjenja që orientohen për tek shumësia dhe dynjaja, Krijuesi dëshiron me një udhëzues ta kthejë fytyrën e njeriut nga shumësia tek Njësia dhe nga e përkohshmja tek e përhershmja. Dhe përsëri, në mënyrë të madhërishme e të vetëkuptueshme, është Muhammedi (A.S.M.) i Cili në përgjigje të kësaj dëshire, nëpërmjet Kur’anit veproi si një udhëzues në mënyrën më të plotë e gjithëpërfshirëse dhe e realizoi detyrën Profetike në mënyrën më të plotë.

    Kështu, midis qënieve më eprore janë qëniet e gjalla dhe midis gjallesave janë më superiorë qëniet e përgjegjshme; midis qënieve të përgjegjshme janë më superiorë qëniet e vërteta humane, dhe midis qënieve të vërteta humane –Ai që zbatoi detyrat e lartëpërmendura tek niveli më gjithëpërfshirës dhe në formën më të plotë, nuk ka dyshim se Ai do të ngjitej me Mi’raxhin e Madh– deri në Kab-e Kavsejn “në afërsinë e dy harqeve ose më afër”. Dhe do të trokiste derën e lumturisë së përhershme, do të hapte thesarin e Mëshirës dhe do të shikonte të vërtetat e fshehura të besimit. Përsëri Ai Profet do të ishte.

    Sâbian: Bilmüşahede şu masnuatta gayet güzel tahsinat, nihayet derecede süslü tezyinat vardır. Ve bilbedahe şöyle tahsinat ve tezyinat, onların Sâni’inde gayet şiddetli bir irade-i tahsin ve kasd-ı tezyin var olduğunu gösterir. Ve irade-i tahsin ve tezyin ise bizzarure o Sâni’de sanatına karşı kuvvetli bir rağbet ve kudsî bir muhabbet olduğunu gösterir. Ve masnuat içinde en câmi’ ve letaif-i sanatı birden kendinde gösteren ve bilen ve bildiren ve kendini sevdiren ve başka masnuattaki güzellikleri “Mâşâallah” deyip istihsan eden, bilbedahe o sanat-perver ve sanatını çok seven Sâni’in nazarında en ziyade mahbub, o olacaktır.

    İşte masnuatı yaldızlayan mezaya ve mehasine ve mevcudatı ışıklandıran letaif ve kemalâta karşı “Sübhanallah, Mâşâallah, Allahu ekber” diyerek semavatı çınlattıran ve Kur’an’ın nağamatıyla kâinatı velveleye verdiren, istihsan ve takdir ile tefekkür ve teşhir ile zikir ve tevhid ile berr ve bahri cezbeye getiren yine bilmüşahede o zattır.

    İşte böyle bir zat ki   اَلسَّبَبُ كَال۟فَاعِلِ   sırrınca bütün ümmetin işlediği hasenatın bir misli, onun kefe-i mizanında bulunan ve umum ümmetinin salavatı, onun manevî kemalâtına imdat veren ve risaletinde gördüğü vezaifin netaicini ve manevî ücretleriyle beraber rahmet ve muhabbet-i İlahiyenin nihayetsiz feyzine mazhar olan bir zat, elbette mi’rac merdiveniyle cennete, Sidretü’l-münteha’ya, arşa ve Kab-ı Kavseyn’e kadar gitmek, ayn-ı hak, nefs-i hakikat ve mahz-ı hikmettir.

    İkinci Müşkül: Ey makam-ı istima’daki insan! Şu ikinci işkâl ettiğin hakikat o kadar derindir, o kadar yüksektir ki akıl ona ne ulaşır ne de yanaşır; illâ nur-u iman ile görünür. Fakat bazı temsilat ile o hakikatin vücudu, fehme takrib edilir. Öyle ise bir nebze takribe çalışacağız.

    İşte şu kâinata nazar-ı hikmetle bakıldığı vakit, azîm bir şecere manasında görünür. Ve şecerenin nasıl dalları, yaprakları, çiçekleri, meyveleri vardır. Şu şecere-i hilkatin de bir şıkkı olan âlem-i süflînin; anâsır dalları, nebatat ve eşcar yaprakları, hayvanat çiçekleri, insan meyveleri hükmünde görünür. Sâni’-i Zülcelal’in ağaçlar hakkında cari olan bir kanunu, elbette şu şecere-i a’zamda da cari olmak, mukteza-yı ism-i Hakîm’dir. Öyle ise mukteza-yı hikmet, şu şecere-i hilkatin de bir çekirdekten yapılmasıdır. Hem öyle bir çekirdek ki âlem-i cismanîden başka, sair âlemlerin numunesini ve esasatını câmi’ olsun. Çünkü binler muhtelif âlemleri tazammun eden kâinatın çekirdek-i aslîsi ve menşei, kuru bir madde olamaz.

    Madem şu şecere-i kâinattan daha evvel, o neviden başka şecere yok. Öyle ise ona menşe ve çekirdek hükmünde olan mana ve nur, elbette yine şecere-i kâinatta bir meyve libasının giydirilmesi, yine Hakîm isminin muktezasıdır. Çünkü çekirdek daima çıplak olamaz. Madem evvel-i fıtratta meyve libasını giymemiş. Elbette, âhirde o libası giyecektir.

    Madem o meyve insandır. Ve madem insan içinde sâbıkan ispat edildiği üzere, en meşhur meyve ve en muhteşem semere ve umumun nazar-ı dikkatini celbeden ve arzın nısfını ve beşerin humsunun nazarını kendine hasreden ve mehasin-i maneviyesi ile âlemi, ya nazar-ı muhabbet veya hayretle kendine baktıran meyve ise Zat-ı Muhammediye aleyhissalâtü vesselâmdır. Elbette kâinatın teşekkülüne çekirdek olan nur, onun zatında cismini giyerek en âhir bir meyve suretinde görünecektir.

    Ey müstemi! Şu acib kâinat-ı azîme, bir insanın cüz’î mahiyetinden halk olunmasını istib’ad etme. Bir nevi âlem gibi olan muazzam çam ağacını, buğday tanesi kadar bir çekirdekten halk eden Kadîr-i Zülcelal, şu kâinatı “Nur-u Muhammedî”den aleyhissalâtü vesselâm nasıl halk etmesin veya edemesin?

    İşte şecere-i kâinat, şecere-i tûba gibi gövdesi ve kökü yukarıda, dalları aşağıda olduğu için; aşağıdaki meyve makamından tâ çekirdek-i aslî makamına kadar, nurani bir hayt-ı münasebet var.

    İşte mi’rac, o hayt-ı münasebetin gılafı ve suretidir ki: Zat-ı Ahmediye aleyhissalâtü vesselâm, o yolu açmış; velayetiyle gitmiş, risaletiyle dönmüş ve kapıyı da açık bırakmış. Arkasındaki evliya-i ümmeti, ruh ve kalp ile o cadde-i nuranide, mi’rac-ı Nebevînin gölgesinde seyr ü sülûk edip istidatlarına göre makamat-ı âliyeye çıkıyorlar.

    Hem sâbıkan ispat edildiği üzere şu kâinatın Sâni’i, birinci işkâlin cevabında gösterilen makasıd için şu kâinatı, bir saray suretinde yapmış ve tezyin etmiştir. O makasıdın medarı, Zat-ı Ahmediye (asm) olduğu için kâinattan evvel Sâni’-i kâinat’ın nazar-ı inayetinde olması ve en evvel tecellisine mazhar olmak lâzım geliyor. Çünkü bir şeyin neticesi, semeresi; evvel düşünülür. Demek vücuden en âhir, manen de en evveldir. Halbuki Zat-ı Ahmediye (asm) hem en mükemmel meyve hem bütün meyvelerin medar-ı kıymeti ve bütün maksatların medar-ı zuhuru olduğundan en evvel tecelli-i icada mazhar, onun nuru olmak lâzım gelir.

    Üçüncü Müşkülün o kadar geniştir ki bizim gibi dar zihinli insanlar, istiab ve ihata edemez. Fakat uzaktan uzağa bakabiliriz.

    Evet, âlem-i süflînin manevî tezgâhları ve küllî kanunları, avâlim-i ulviyededir. Ve mahşer-i masnuat olan küre-i arzın hadsiz mahlukatının netaic-i a’malleri ve cin ve insin semerat-ı ef’alleri, yine avâlim-i ulviyede temessül eder. Hattâ hasenat cennetin meyveleri suretine, seyyiat ise cehennemin zakkumları şekline girdikleri, pek çok emarat ve pek çok rivayatın şehadeti ile ve hikmet-i kâinatın ve ism-i Hakîm’in iktizasıyla beraber, Kur’an-ı Hakîm’in işaratı gösteriyor. Evet, zeminin yüzünde kesret o kadar intişar etmiş ve hilkat o kadar teşaub etmiş ki bütün kâinatta münteşir umum masnuatın pek çok fevkinde ecnas-ı mahlukat ve esnaf-ı masnuat, küre-i zeminde bulunur, değişir; daima dolup boşalır.

    İşte şu cüz’iyat ve kesretin menbaları, madenleri elbette küllî kanunlar ve küllî tecelliyat-ı esmaiyedir ki o küllî kanunlar, o küllî tecelliler ve o muhit esmaların mazharları da bir derece basit ve safi ve her biri bir âlemin arşı ve sakfı ve bir âlemin merkez-i tasarrufu hükmünde olan semavattır ki o âlemlerin birisi de Sidretü’l-münteha’daki cennetü’l-me’vadır. Yerdeki tesbihat ve tahmidat, o cennetin meyveleri suretinde (Muhbir-i Sadık’ın ihbarıyla) temessül ettiği sabittir. İşte bu üç nokta gösteriyorlar ki: Yerde olan netaic ve semeratın mahzenleri oralardadır ve mahsulatı o tarafa gider.

    Deme ki: Havaî bir “Elhamdülillah” kelimem, nasıl mücessem bir meyve-i cennet olur?

    Çünkü sen gündüz uyanık iken güzel bir söz söylersin, bazen rüyada güzel bir elma şeklinde yersin. Gündüz çirkin bir sözün, gecede acı bir şey suretinde yutarsın. Bir gıybet etsen murdar bir et suretinde sana yedirirler. Öyle ise şu dünya uykusunda söylediğin güzel sözlerin ve çirkin sözlerin, meyveler suretinde uyanık âlemi olan âlem-i âhirette yersin ve yemesini istib’ad etmemelisin.

    DÖRDÜNCÜ ESAS

    Mi’racın semeratı ve faydası nedir?

    Elcevap: Şu şecere-i tûba-i maneviye olan mi’racın beş yüzden fazla meyvelerinden numune olarak yalnız beş tanesini zikredeceğiz.

    BİRİNCİ MEYVE

    Erkân-ı imaniyenin hakaikini göz ile görüp melâikeyi, cenneti, âhireti, hattâ Zat-ı Zülcelal’i göz ile müşahede etmek; kâinata ve beşere öyle bir hazine ve bir nur-u ezelî ve ebedî bir hediye getirmiştir ki şu kâinatı, perişan ve fâni ve karmakarışık bir vaziyet-i mevhumeden çıkarıp, o nur ve o meyve ile o kâinatı kudsî mektubat-ı Samedaniye, güzel âyine-i cemal-i Zat-ı Ehadiye vaziyeti olan hakikatini göstermiş. Kâinatı ve bütün zîşuuru sevindirip mesrur etmiş.

    Hem o nur ve o meyve ile beşeri müşevveş, perişan, âciz, fakir, hâcatı hadsiz, a’dası nihayetsiz ve fâni, bekasız bir vaziyet-i dalaletkâraneden o insanı o nur, o meyve-i kudsiye ile ahsen-i takvimde bir mu’cize-i kudret-i Samedaniyesi ve mektubat-ı Samedaniyenin bir nüsha-i câmiası ve Sultan-ı ezel ve ebed’in bir muhatabı, bir abd-i hâssı, kemalâtının istihsancısı, halili ve cemalinin hayretkârı, habibi ve cennet-i bâkiyesine namzet bir misafir-i azizi suret-i hakikisinde göstermiş. İnsan olan bütün insanlara, nihayetsiz bir sürur, hadsiz bir şevk vermiştir.

    İKİNCİ MEYVE

    Sâni’-i mevcudat ve Sahib-i kâinat ve Rabbü’l-âlemîn olan Hâkim-i ezel ve ebed’in marziyat-ı Rabbaniyesi olan İslâmiyet’in –başta namaz olarak– esasatını, cin ve inse hediye getirmiştir ki o marziyatı anlamak, o kadar merak-âver ve saadet-averdir ki tarif edilmez. Çünkü herkes, büyükçe bir veliyy-i nimet, yahut muhsin bir padişahının uzaktan arzularını anlamaya ne kadar arzukeş ve anlasa ne kadar memnun olur. Temenni eder ki: “Keşke bir vasıta-i muhabere olsa idi doğrudan doğruya o zat ile konuşsa idim. Benden ne istiyor, anlasa idim. Benden onun hoşuna gideni bilse idim.” der.

    Acaba bütün mevcudat kabza-i tasarrufunda ve bütün mevcudattaki cemal ve kemalât, onun cemal ve kemaline nisbeten zayıf bir gölge ve her anda nihayetsiz cihetlerle ona muhtaç ve nihayetsiz ihsanlarına mazhar olan beşer, ne derece onun marziyatını ve arzularını anlamak hususunda hâhişger ve merak-âver olması lâzım olduğunu anlarsın.

    İşte Zat-ı Ahmediye (asm) yetmiş bin perde arkasında o Sultan-ı ezel ve ebed’in marziyatını doğrudan doğruya mi’rac semeresi olarak hakkalyakîn işitip, getirip beşere hediye etmiştir.

    Evet beşer, kamerdeki hali anlamak için ne kadar merak eder ki biri gidip, dönüp haber verse. Hem ne kadar fedakârlık gösterir. Eğer anlasa ne kadar hayret ve meraka düşer. Halbuki kamer, öyle bir Mâlikü’l-mülk’ün memleketinde geziyor ki kamer, bir sinek gibi küre-i arzın etrafında pervaz eder. Küre-i arz, pervane gibi şemsin etrafında uçar. Şems, binler lambalar içinde bir lambadır ki o Mâlikü’l-mülki Zülcelal’in bir misafirhanesinde mumdarlık eder.

    İşte Zat-ı Ahmediye (asm) öyle bir Zat-ı Zülcelal’in şuunatını ve acayib-i sanatını ve âlem-i bekada hazain-i rahmetini görmüş, gelmiş, beşere söylemiş. İşte beşer, bu zatı kemal-i merak ve hayret ve muhabbetle dinlemezse, ne kadar hilaf-ı akıl ve hikmetle hareket ettiğini anlarsın.

    ÜÇÜNCÜ MEYVE

    Saadet-i ebediyenin definesini görüp, anahtarını alıp getirmiş; cin ve inse hediye etmiştir. Evet, mi’rac vasıtasıyla ve kendi gözüyle cenneti görmüş ve Rahman-ı Zülcemal’in rahmetinin bâki cilvelerini müşahede etmiş ve saadet-i ebediyeyi kat’iyen hakkalyakîn anlamış, saadet-i ebediyenin vücudunun müjdesini cin ve inse hediye etmiştir ki bîçare cin ve ins, kararsız bir dünyada ve zelzele-i zeval ve firak içindeki mevcudatı, seyl-i zaman ve harekât-ı zerrat ile adem ve firak-ı ebedî denizine döküldüğü olan vaziyet-i mevhume-i can-hıraşanede oldukları hengâmda; şöyle bir müjde, ne kadar kıymettar olduğu ve idam-ı ebedî ile kendilerini mahkûm zanneden fâni cin ve insin kulağında öyle bir müjde, ne kadar saadet-aver olduğu tarif edilmez. Bir adama, idam edileceği anda, onun affıyla kurb-u şahanede bir saray verilse, ne kadar sürura sebeptir. Bütün cin ve ins adedince böyle sürurları topla, sonra bu müjdeye kıymet ver.

    DÖRDÜNCÜ MEYVE

    Rü’yet-i cemalullah meyvesini kendi aldığı gibi o meyvenin her mü’mine dahi mümkün olduğunu, cin ve inse hediye getirmiştir ki o meyve, ne derece leziz ve hoş ve güzel bir meyve olduğunu bununla kıyas edebilirsin. Yani her kalp sahibi bir insan; zîcemal, zîkemal, zîihsan bir zatı sever. Ve o sevmek dahi cemal ve kemal ve ihsanın derecatına nisbeten tezayüd eder, perestiş derecesine gelir, canını feda eder derecede muhabbet bağlar. Yalnız bir defa görmesine, dünyasını feda etmek derecesine çıkar. Halbuki bütün mevcudattaki cemal ve kemal ve ihsan, onun cemal ve kemal ve ihsanına nisbeten; küçük birkaç lemaatın, güneşe nisbeti gibi de olmaz.

    Demek, nihayetsiz bir muhabbete lâyık ve nihayetsiz rü’yete ve nihayetsiz bir iştiyaka elyak bir Zat-ı Zülcelali ve’l-kemal’in saadet-i ebediyede rü’yetine muvaffak olması, ne kadar saadet-aver ve medar-ı sürur ve hoş ve güzel bir meyve olduğunu insan isen anlarsın.

    BEŞİNCİ MEYVE

    İnsan kâinatın kıymettar bir meyvesi ve Sâni’-i kâinat’ın nazdar sevgilisi olduğu, mi’rac ile anlaşılmış ve o meyveyi cin ve inse getirmiştir. Küçük bir mahluk, zayıf bir hayvan ve âciz bir zîşuur olan insanı, o meyve ile o kadar yüksek bir makama çıkarır ki kâinatın bütün mevcudatı üstünde bir makam-ı fahir veriyor. Ve öyle bir sevinç ve sürur-u mesudiyetkârane veriyor ki tasvir edilmez. Çünkü âdi bir nefere denilse: “Sen müşir oldun.” Ne kadar memnun olur.

    Halbuki fâni, âciz bir hayvan-ı nâtık, zeval ve firak sillesini daima yiyen bîçare insana; birden ebedî, bâki bir cennette, Rahîm ve Kerîm bir Rahman’ın rahmetinde ve hayal süratinde, ruhun vüs’atinde, aklın cevelanında, kalbin bütün arzularında, mülk ve melekûtunda tenezzühe, seyerana ve cevelana muvaffak olduğun gibi saadet-i ebediyede rü’yet-i cemaline de muvaffak olursun denildiği vakit, insaniyeti sukut etmemiş bir insan, ne kadar derin ve ciddi bir sevinç ve süruru kalbinde hissedeceğini tahayyül edebilirsin.

    Şimdi makam-ı istima’da olan zata deriz ki:

    İlhad gömleğini yırt, at. Mü’min kulağını geçir ve müslim gözlerini tak. Sana iki küçük temsil ile bir iki meyvenin derece-i kıymetini göstereceğiz.

    Mesela: Senin ile biz beraber bir memlekette bulunuyoruz. Görüyoruz ki her şey bize ve birbirine düşman ve bize yabancı, her taraf müthiş cenazelerle dolu, işitilen sesler yetimlerin ağlayışı, mazlumların vaveylâsıdır. İşte biz, şöyle bir vaziyette olduğumuz vakitte; biri gitse, o memleketin padişahından bir müjde getirse, o müjde ile bize yabancı olanlar ahbap şekline girse düşman gördüğümüz kimseler, kardeşler suretine dönse o müthiş cenazeler, huşû ve huzûda, zikir ve tesbihte birer ibadetkâr şeklinde görünse o yetimane ağlayışlar, senakârane “yaşasın”lar hükmüne girse ve o ölümler ve o soymaklar, garatlar terhisat suretine dönse kendi sürurumuz ile beraber, herkesin süruruna müşterek olsak; o müjde ne kadar mesrurane olduğunu elbette anlarsın.

    İşte mi’rac-ı Ahmediyenin (asm) bir meyvesi olan nur-u imandan evvel, şu kâinatın mevcudatı, nazar-ı dalaletle bakıldığı vakit; yabancı, muzır, müz’iç, muvahhiş ve dağ gibi cirmler birer müthiş cenaze, ecel herkesin başını kesip adem-âbâd kuyusuna atar. Bütün sadâlar, firak ve zevalden gelen vaveylâlar olduğu halde, dalaletin öyle tasvir ettiği hengâmda; meyve-i mi’rac olan hakaik-i erkân-ı imaniye nasıl mevcudatı sana kardeş, dost ve Sâni’-i Zülcelal’ine zâkir ve müsebbih; ve mevt ve zeval, bir nevi terhis ve vazifeden âzad etmek; ve sadâlar, birer tesbihat hakikatinde olduğunu sana gösterir. Bu hakikati tamam görmek istersen İkinci ve Sekizinci Sözlere bak.

    İkinci Temsil: Senin ile biz, sahra-yı kebir gibi bir mevkideyiz. Kum denizi fırtınasında, gece o kadar karanlık olduğundan elimizi bile göremiyoruz. Kimsesiz, hâmisiz, aç ve susuz, meyus ve ümitsiz bir vaziyette olduğumuz dakikada, birden bir zat, o karanlık perdesinden geçip; sonra gelip, bir otomobil hediye getirse ve bizi bindirse, birden cennet-misal bir yerde istikbalimiz temin edilmiş, gayet merhametkâr bir hâmimiz bulunmuş, yiyecek ve içecek ihzar edilmiş bir yerde bizi koysa ne kadar memnun oluruz, bilirsin.

    İşte o sahra-yı kebir, bu dünya yüzüdür. O kum denizi, bu hâdisat içinde harekât-ı zerrat ve seyl-i zaman tahrikiyle çalkanan mevcudat ve bîçare insandır. Her insan, endişesiyle kalbi dağdar olan istikbali; müthiş zulümat içinde, nazar-ı dalaletle görüyor. Feryadını işittirecek kimseyi bilmiyor. Nihayetsiz aç, nihayetsiz susuzdur.

    İşte semere-i mi’rac olan marziyat-ı İlahiye ile şu dünya, gayet kerîm bir zatın misafirhanesi, insanlar dahi onun misafirleri, memurları, istikbal dahi cennet gibi güzel, rahmet gibi şirin ve saadet-i ebediye gibi parlak göründüğü vakit; ne kadar hoş, güzel, şirin bir meyve olduğunu anlarsın.

    Makam-ı istima’da olan zat diyor ki: “Cenab-ı Hakk’a yüz binler hamd ve şükür olsun ki ilhaddan kurtuldum, tevhide girdim, tamamıyla inandım ve kemal-i imanı kazandım.”

    Biz de deriz: Ey kardeş! Seni tebrik ediyoruz. Cenab-ı Hak bizleri, Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın şefaatine mazhar etsin, âmin!

    اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى مَنِ ان۟شَقَّ بِاِشَارَتِهِ ال۟قَمَرُ وَ نَبَعَ مِن۟ اَصَابِعِهِ ال۟مَاءُ كَال۟كَو۟ثَرِ صَاحِبُ ال۟مِع۟رَاجِ وَ مَا زَاغَ ال۟بَصَرُ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى اٰلِهٖ وَ اَص۟حَابِهٖ اَج۟مَعٖينَ مِن۟ اَوَّلِ الدُّن۟يَا اِلٰى اٰخِرِ ال۟مَح۟شَرِ

    سُب۟حَانَكَ لَا عِل۟مَ لَنَٓا اِلَّا مَا عَلَّم۟تَنَٓا اِنَّكَ اَن۟تَ ال۟عَلٖيمُ ال۟حَكٖيمُ

    رَبَّنَا تَقَبَّل۟ مِنَّا اِنَّكَ اَن۟تَ السَّمٖيعُ ال۟عَلٖيمُ  رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذ۟نَٓا اِن۟ نَسٖينَٓا اَو۟ اَخ۟طَا۟نَا  رَبَّنَا لَا تُزِغ۟ قُلُوبَنَا بَع۟دَ اِذ۟ هَدَي۟تَنَا  رَبَّنَٓا اَت۟مِم۟ لَنَا نُورَنَا وَاغ۟فِر۟لَنَا اِنَّكَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ

    وَ اٰخِرُ دَع۟وٰيهُم۟ اَنِ ال۟حَم۟دُ لِلّٰهِ رَبِّ ال۟عَالَمٖينَ


    ON DOKUZUNCU VE OTUZ BİRİNCİ SÖZLERİN ZEYLİ

    “Şakk-ı kamer” mu’cizesine dairdir

    بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

    اِق۟تَرَبَتِ السَّاعَةُ وَ ان۟شَقَّ ال۟قَمَرُ  وَاِن۟ يَرَو۟ا اٰيَةً يُع۟رِضُوا وَ يَقُولُوا سِح۟رٌ مُس۟تَمِرٌّ

    Kamer gibi parlak bir mu’cize-i Ahmediye (asm) olan inşikak-ı kameri, evham-ı fâside ile inhisafa uğratmak isteyen feylesoflar ve onların muhakemesiz mukallidleri diyorlar ki: “Eğer inşikak-ı kamer vuku bulsa idi umum âleme malûm olurdu. Bütün tarih-i beşerin nakletmesi lâzım gelirdi.”

    Elcevap: İnşikak-ı kamer, dava-yı nübüvvete delil olmak için o davayı işiten ve inkâr eden hazır bir cemaate, gecede, vakt-i gaflette âni olarak gösterildiğinden hem ihtilaf-ı metali’ ve sis ve bulutlar gibi rü’yete mani esbabın vücuduyla beraber, o zamanda medeniyet taammüm etmediğinden ve hususi kaldığından ve tarassudat-ı semaviye pek az olduğundan bütün etraf-ı âlemde görülmek, umum tarihlere geçmek, elbette lâzım değildir.

    Şakk-ı kamer yüzünden bu evham bulutlarını dağıtacak çok noktalardan şimdilik beş noktayı dinle:

    Birinci Nokta: O zaman, o zemindeki küffarın gayet şedit derecede inatları tarihen malûm ve meşhur olduğu halde, Kur’an-ı Hakîm’in وَ ان۟شَقَّ ال۟قَمَرُ   demesiyle şu vak’ayı umum âleme ihbar ettiği halde, Kur’an’ı inkâr eden o küffardan hiçbir kimse, şu âyetin tekzibine, yani ihbar ettiği şu vakıanın inkârına ağız açmamışlar. Eğer o zamanda o hâdise, o küffarca kat’î ve vaki bir hâdise olmasa idi, şu sözü serrişte ederek gayet dehşetli bir tekzibe ve Peygamber’in (asm) iptal-i davasına hücum göstereceklerdi.

    Halbuki şu vak’aya dair siyer ve tarih, o vak’a ile münasebettar küffarın adem-i vukuuna dair hiçbir şeyini nakletmemişlerdir. Yalnız وَ يَقُولُوا سِح۟رٌ مُس۟تَمِرٌّ    âyetinin beyan ettiği gibi tarihçe menkul olan şudur ki: O hâdiseyi gören küffar “Sihirdir.” demişler ve “Bize sihir gösterdi. Eğer sair taraflardaki kervan ve kafileler görmüşlerse hakikattir. Yoksa bize sihir etmiş.” demişler. Sonra sabahleyin Yemen ve başka taraflardan gelen kafileler ihbar ettiler ki: “Böyle bir hâdiseyi gördük.” Sonra küffar, Fahr-i Âlem (asm) hakkında –hâşâ– “Yetim-i Ebu Talib’in sihri semaya da tesir etti.” dediler.

    İkinci Nokta: Sa’d-ı Taftazanî gibi eâzım-ı muhakkikînin ekseri demişler ki: İnşikak-ı kamer; parmaklarından su akması umum bir orduya su içirmesi, camide hutbe okurken dayandığı kuru direğin müfarakat-ı Ahmediyeden (asm) ağlaması umum cemaatin işitmesi gibi mütevatirdir. Yani öyle tabakadan tabakaya bir cemaat-i kesîre nakletmiştir ki kizbe ittifakları muhaldir. “Hâle” gibi meşhur bir kuyruklu yıldızın bin sene evvel çıkması gibi mütevatirdir. Görmediğimiz Serendip Adası’nın vücudu gibi tevatürle vücudu kat’îdir, demişler. İşte böyle gayet kat’î ve şuhudî mesailde teşkikat-ı vehmiye yapmak, akılsızlıktır. Yalnız muhal olmamak kâfidir. Halbuki şakk-ı kamer, bir volkanla inşikak eden bir dağ gibi mümkündür.

    Üçüncü Nokta: Mu’cize, dava-yı nübüvvetin ispatı için münkirleri ikna etmek içindir, icbar için değildir. Öyle ise dava-yı nübüvveti işitenler için ikna edecek bir derecede mu’cize göstermek lâzımdır. Sair taraflara göstermek veyahut icbar derecesinde bir bedahetle izhar etmek, Hakîm-i Zülcelal’in hikmetine münafî olduğu gibi sırr-ı teklife dahi muhaliftir. Çünkü “Akla kapı açmak, ihtiyarı elinden almamak” sırr-ı teklif iktiza ediyor.

    Eğer Fâtır-ı Hakîm inşikak-ı kameri, feylesofların hevesatına göre bütün âleme göstermek için bir iki saat öyle bıraksa idi ve beşerin umum tarihlerine geçse idi o vakit sair hâdisat-ı semaviye gibi; ya dava-yı nübüvvete delil olmazdı, risalet-i Ahmediyeye (asm) hususiyeti kalmazdı veyahut bedahet derecesinde öyle bir mu’cize olacaktı ki aklı icbar edecek, aklın ihtiyarını elinden alacak, ister istemez nübüvveti tasdik edecek. Ebucehil gibi kömür ruhlu, Ebubekir-i Sıddık gibi elmas ruhlu adamlar bir seviyede kalıp sırr-ı teklif zayi olacaktı.

    İşte bu sır içindir ki hem âni hem gece hem vakt-i gaflet hem ihtilaf-ı metali’, sis ve bulut gibi sair mevanii perde ederek umum âleme gösterilmedi veyahut tarihlere geçirilmedi.

    Dördüncü Nokta: Şu hâdise, gece vakti herkes gaflette iken âni bir surette vuku bulduğundan etraf-ı âlemde elbette görülmeyecek. Bazı efrada görünse de gözüne inanmayacak. İnandırsa da elbette böyle mühim bir hâdise, haber-i vâhid ile tarihlere bâki bir sermaye olmayacak.

    Bazı kitaplarda: “Kamer, iki parça olduktan sonra yere inmiş.” ilâvesi ise ehl-i tahkik reddetmişler. “Şu mu’cize-i bâhireyi kıymetten düşürmek niyetiyle, belki bir münafık ilhak etmiş.” demişler.

    Hem mesela o vakit, cehalet sisiyle muhat İngiltere, İspanya’da yeni gurûb; Amerika’da gündüz; Çin’de, Japonya’da sabah olduğu gibi başka yerlerde başka esbab-ı maniaya binaen elbette görülmeyecek. Şimdi bu akılsız muterize bak, diyor ki: “İngiltere, Çin, Japon, Amerika gibi akvamın tarihleri bundan bahsetmiyor. Öyle ise vuku bulmamış.” Bin nefrin onun gibi Avrupa kâselislerinin başına…

    Beşinci Nokta: İnşikak-ı kamer, kendi kendine bazı esbaba binaen vuku bulmuş, tesadüfî, tabiî bir hâdise değil ki âdi ve tabiî kanunlarına tatbik edilsin. Belki şems ve kamerin Hâlık-ı Hakîm’i, resulünün risaletini tasdik ve davasını tenvir için hârikulâde olarak o hâdiseyi îka etmiştir. Sırr-ı irşad ve sırr-ı teklif ve hikmet-i risaletin iktizasıyla, hikmet-i rububiyetin istediği insanlara ilzam-ı hüccet için gösterilmiştir.

    O sırr-ı hikmetin iktiza etmedikleri, istemedikleri ve dava-yı nübüvveti henüz işitmedikleri aktar-ı zemindeki insanlara göstermemek için sis ve bulut ve ihtilaf-ı metali’ haysiyetiyle; bazı memleketin kameri daha çıkmaması ve bazıların güneşleri çıkması ve bir kısmının sabahı olması ve bir kısmının güneşi yeni gurûb etmesi gibi o hâdiseyi görmeye mani pek çok esbaba binaen gösterilmemiş.

    Eğer umum onlara dahi gösterilse idi o halde ya işaret-i Ahmediyenin (asm) neticesi ve mu’cize-i nübüvvet olarak gösterilecekti; o vakit risaleti, bedahet derecesine çıkacaktı. Herkes tasdike mecbur olurdu, aklın ihtiyarı kalmazdı. İman ise aklın ihtiyarıyladır. Sırr-ı teklif zayi olurdu. Eğer sırf bir hâdise-i semaviye olarak gösterilse idi risalet-i Ahmediye (asm) ile münasebeti kesilirdi ve onunla hususiyeti kalmazdı.

    Elhasıl: Şakk-ı kamerin imkânında şüphe kalmadı. Kat’î ispat edildi. Şimdi vukuuna delâlet eden çok bürhanlarından altısına (Hâşiye[5]) işaret ederiz. Şöyle ki:

    Ehl-i adalet olan sahabelerin vukuuna icmaı.

    Ve ehl-i tahkik umum müfessirlerin   وَ ان۟شَقَّ ال۟قَمَرُ   tefsirinde onun vukuuna ittifakı.

    Ve ehl-i rivayet-i sadıka bütün muhaddisînin pek çok senetlerle ve muhtelif tarîklerle vukuunu nakletmesi.

    Ve ehl-i keşif ve ilham bütün evliya ve sıddıkînin şehadeti.

    Ve ilm-i kelâmın meslekçe birbirinden çok uzak olan imamların ve mütebahhir ulemanın tasdiki.

    Ve nass-ı kat’î ile dalalet üzerine icmaları vaki olmayan ümmet-i Muhammediyenin (asm) o vak’ayı telakki-i bi’l-kabul etmesi, güneş gibi inşikak-ı kameri ispat eder.

    Elhasıl: Buraya kadar tahkik namına ve hasmı ilzam hesabına idi. Bundan sonraki cümleler, hakikat namına ve iman hesabınadır. Evet tahkik öyle dedi, hakikat ise diyor ki:

    Sema-yı risaletin kamer-i müniri olan Hâtem-i Divan-ı Nübüvvet, nasıl ki mahbubiyet derecesine çıkan ubudiyetindeki velayetin keramet-i uzması ve mu’cize-i kübrası olan mi’rac ile yani bir cism-i arzı semavatta gezdirmekle semavatın sekenesine ve âlem-i ulvi ehline rüçhaniyeti ve mahbubiyeti gösterildi ve velayetini ispat etti.

    Öyle de arza bağlı, semaya asılı olan kameri, bir arzlının işaretiyle iki parça ederek arzın sekenesine, o arzlının risaletine öyle bir mu’cize gösterildi ki Zat-ı Ahmediye (asm) kamerin açılmış iki nurani kanadı gibi risalet ve velayet gibi iki nurani kanadıyla, iki ziyadar cenah ile evc-i kemalâta uçmuş; tâ Kab-ı Kavseyn’e çıkmış hem ehl-i semavat hem ehl-i arza medar-ı fahir olmuştur.

    عَلَيْهِ وَعَلٰى آلِهِ الصَّلَاةُ وَالتَّسْلِيمَاتُ مِلْاَ الْاَرْضِ وَالسَّمٰوَاتِ

    سُبْحَانَكَ لَاعِلْمَ لَنَٓا اِلَّا مَاعَلَّمْتَنَا اِنَّكَ اَنْتَ الْعَل۪يمُ الْحَك۪يمُ

    اَللّٰهُمَّ بِحَقِّ مَنِ انْشَقَّ الْقَمَرُ بِاِشَارَتِهِ اجْعَلْ قَلْبِي وَقُلُوبَ طَلَبَةِ رَسَائِلِ النُّورِ الصَّادِقِينَ كَالْقَمَرِ فِي مُقَابَلَةِ شَمْسِ الْقُرْآنِ آمِينَ آمِينَ


    Otuzuncu Söz ⇐ | Sözler | ⇒ Otuz İkinci Söz
    1. ↑ Kur’an, 17: 1
    2. ↑ Kur’an, 53: 4-18
    3. ↑ Kur’an, 50: 16
    4. ↑ Kur’an, 2: 29
    5. ↑ Hâşiye: Yani altı defa icma suretinde, vukuuna dair altı hüccet vardır. Bu makam çok izaha lâyık iken maatteessüf kısa kalmıştır.
    "https://risale.site/index.php?title=Otuz_Birinci_Söz/sq&oldid=209024" sayfasından alınmıştır