Üçüncü Söz/mk

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

يَا اَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا

Ако сакаш да разбереш колку голема среќа и трговија се вербата и богослужението, а колкав губиток и катастрофа се гревовите и развратот, тогаш послушај ја оваа поучна приказна.

Еден ден, два војника добиле наредба да одат во еден далечен град. Заедно тргнале и стигнале до едно место каде што патот се раздвоил. Наишле на еден човек, кој им рекол: „На патот од десната страна, покрај тоа што нема никакви опасности, на девет од десет патника, кои одат по овој пат, им се загарантирани големи добивки, безбедност и удобност. А патот од левата страна, не само што не е корисен, туку и девет од десет патника, кои одат по него, претрпуваат штета. И двата пата се исти по должина, а се разликуваат само во една работа: оној што се насочил по левиот пат, на кој владее безредие и беззаконие, патува без оружје и без торба, и чувствува привидна леснотија и лажен спокој; а оној што тргнал по десниот пат, кој е потчинет на воена дисциплина, мора да носи торба полна со хранливи производи, која е тешка четири оки() и државно оружје со тежина од две оки, со кое би можел да совлада и победи секаков непријател.“

Откако двата војника го ислушале поучу вањето на овој човек, среќниот од нив тргнал по десниот пат. Се натоварил со тежина од еден батман(), но душата и срцето му се спасиле од товарот на стравот и од чувството на задол женост кај луѓето, кој е потежок и од илјадници батмани.

А оној другиот, несреќниот војник, ја напуштил војската. Не сакал да му се покори на воениот ред и се насочил кон левиот пат. Иако телото му било ослободено од тежината на еден батман, неговото срце останало згмечено под товарот на илјадниците килограми чувство на задолженост кај луѓето, а душата му останала под товарот на безбројните стравови. Кон другите оставал впечаток на просјак кој се плаши од сè, сè додека не стигнал до саканата дестинација, а таму бил казнет поради непос лушност и дезертерство.

Војникот што го сакал воениот ред, што тргнал по десниот пат и ги сочувал торбата и оружјето, патувал со спокојно срце и мирна совест, без да остане некому должен, без да се плаши од некого, сè додека не стигнал до сака ниот град. Таму ја добил заслужената награда затоа што својата должност ја извршил како што му доликува на еден достоинствен војник.

İşte ey nefs-i serkeş! Bil ki o iki yolcu, biri mutî-i kanun-u İlahî, birisi de âsi ve hevaya tabi insanlardır. O yol ise hayat yoludur ki âlem-i ervahtan gelip kabirden geçer, âhirete gider. O çanta ve silah ise ibadet ve takvadır.

İbadetin çendan zâhirî bir ağırlığı var. Fakat manasında öyle bir rahatlık ve hafiflik var ki tarif edilmez. Çünkü âbid, namazında der:

اَش۟هَدُ اَن۟ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ Yani “Hâlık ve Rezzak, ondan başka yoktur. Zarar ve menfaat, onun elindedir. O hem Hakîm’dir, abes iş yapmaz. Hem Rahîm’dir; ihsanı, merhameti çoktur.” diye itikad ettiğinden her şeyde bir hazine-i rahmet kapısını bulur, dua ile çalar.

Hem her şeyi kendi Rabb’isinin emrine musahhar görür, Rabb’isine iltica eder. Tevekkül ile istinad edip her musibete karşı tahassun eder. İmanı, ona bir emniyet-i tamme verir.

Evet, her hakiki hasenat gibi cesaretin dahi menbaı, imandır, ubudiyettir. Her seyyiat gibi cebanetin dahi menbaı, dalalettir. Evet, tam münevverü’l-kalp bir âbidi, küre-i arz bomba olup patlasa ihtimaldir ki onu korkutmaz. Belki hârika bir kudret-i Samedaniyeyi, lezzetli bir hayret ile seyredecek. Fakat meşhur bir münevverü’l-akıl denilen kalpsiz bir fâsık feylesof ise gökte bir kuyruklu yıldızı görse yerde titrer. “Acaba bu serseri yıldız arzımıza çarpmasın mı?” der, evhama düşer. (Bir vakit böyle bir yıldızdan Amerika titredi. Çokları gece vakti hanelerini terk ettiler.)

Evet insan, nihayetsiz şeylere muhtaç olduğu halde, sermayesi hiç hükmünde… Hem nihayetsiz musibetlere maruz olduğu halde, iktidarı hiç hükmünde bir şey… Âdeta sermaye ve iktidarının dairesi, eli nereye yetişirse o kadardır. Fakat emelleri, arzuları ve elemleri ve belaları ise dairesi, gözü, hayali nereye yetişirse ve gidinceye kadar geniştir. Bu derece âciz ve zayıf, fakir ve muhtaç olan ruh-u beşere ibadet, tevekkül, tevhid, teslim; ne kadar azîm bir kâr, bir saadet, bir nimet olduğunu bütün bütün kör olmayan görür, derk eder.

Malûmdur ki zararsız yol, zararlı yola –velev on ihtimalden bir ihtimal ile olsa– tercih edilir. Halbuki meselemiz olan ubudiyet yolu, zararsız olmakla beraber, ondan dokuz ihtimal ile bir saadet-i ebediye hazinesi vardır. Fısk ve sefahet yolu ise –hattâ fâsıkın itirafıyla dahi– menfaatsiz olduğu halde, ondan dokuz ihtimal ile şakavet-i ebediye helâketi bulunduğu, icma ve tevatür derecesinde hadsiz ehl-i ihtisasın ve müşahedenin şehadetiyle sabittir ve ehl-i zevkin ve keşfin ihbaratıyla muhakkaktır.

Elhasıl: Âhiret gibi dünya saadeti dahi ibadette ve Allah’a asker olmaktadır. Öyle ise biz daima اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلَى الطَّاعَةِ وَالتَّو۟فٖيقِ demeliyiz ve Müslüman olduğumuza şükretmeliyiz.

---

İkinci Söz ⇐ | Sözler | ⇒ Dördüncü Söz

---