Üçüncü Söz/sq

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

يَا اَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا

Me Emrin e All-llahut, i Gjithëmëshirshmi, Mëshirëploti. “O njerëz! Adhurojeni...”()

Në qoftë se dëshiron të kuptosh se çfarë tregtie e madhe dhe lumturi qëndron në adhurim, si dhe çfarë humbje e madhe dhe çfarë shkatërrimi qëndron në shthurje e mbrapshti, dëgjo dhe kushtoji vëmendje tregimit të mëposhtëm i cili është në formën e një krahasimi.

Njëherë, dy ushtarë morën urdhër për të shkuar në një qytet të largët. Ata u nisën për udhë së bashku, deri sa mbërritën aty ku rruga ndahej në dy drejtime.

Tek vendi ku ndahej rruga ndodhej një njeri i cili u tha atyre: “Rruga në të djathtë nuk shkakton absolutisht asnjë humbje, dhe nëntë nga dhjetë prej atyre që e ndjekin atë marrin një përfitim të lartë dhe përjetojnë një qetësi të madhe. Ndërsa rruga në të majtë nuk sjell asnjë leverdi, dhe nëntë prej dhjetë udhëtarëve të saj pësojnë humbje. Ato të dyja janë të njëjta për sa i përket largësisë, është thjesht një ndryshim i vetëm: Ata të cilët marrin rrugën nga e majta, e cila nuk është e lidhur me ndonjë rregull sistemi e me ndonjë qeveri, udhëtojnë pa pajime e pa armë. Ata ndjejnë një kollajllëk në pamje të jashtme dhe një lehtësi mashtruese. Ndërsa ata që udhëtojnë në rrugën nga ana e djathtë, e cila është nën rregullin ushtarak, janë të detyruar të mbajnë secili nga një çantë pajimesh plot me racione ushqyese që peshon katër kilogramë e ca, dhe një armë shumë të mirë nga ushtria që peshon rreth dy kilogramë me të cilën të mund të mposhtin e të shpartallojnë çdo armik.”

Pasi të dy ushtarët kishin dëgjuar fjalët e njeriut udhëzues, fatbardhi mori rrugën nga e djathta. Ai ngarkoi një peshë prej dhjetë kilogramësh mbi shpinën e tij, por zemra e tij dhe shpirti shpëtuan nga mijëra kilogramë frike dhe nga ndjenja e të qenit i detyruar ndaj të tjerëve.

Sa për ushtarin tjetër, fatziun, ai e braktisi ushtrinë; ai nuk deshi t’i nënshtrohej rregullit dhe sistemit dhe u nis për nga e majta. Ai u çlirua nga mbajtja e një peshe prej dhjetë kilogramësh. Por, zemra e tij u shtrëngua nga mijëra kilogramë detyrime dhe shpirti i tij u dërrmua nga frikësime të shumta. Ai vazhdoi në rrugën e tij duke lypur nga çdo njeri, dhe duke u trembur përpara çdo objekti e çdo ngjarjeje. Dhe kur arriti në vendin e duhur, ai u ndëshkua si një kryengritës dhe një dezertor.

Sa për ushtarin, i cili e deshi rregullin e ushtrisë, i cili e kishte ruajtur mirë çantën e pajimeve dhe armën e tij dhe që kishte marrë rrugën nga ana e djathtë, ai kishte vazhduar në udhën e tij duke mos ndier ndonjë detyrim ndaj dikujt, duke mos patur frikë askënd, dhe me një qetësi të zemrës dhe të ndërgjegjjes derisa arriti në qytetin që synonte. Atje ai mori një shpërblim të meritueshëm si një ushtar i nderuar i cili e kishte kryer mirë detyrën e tij.

Dhe kështu, o shpirt i pabindur!

Dije se njëri nga të dy udhëtarët përfaqëson ata të cilët i nënshtrohen ligjit Hyjnor, ndërsa tjetri përfaqëson ata që ndjekin dëshirat dhe tekat e tyre. Sa për rrugën, ajo është rruga e jetës, e cila vjen nga bota e shpirtërave, kalon përmes varrit duke të të çuar ty në botën e përtejme. Sa për çantën e pajimeve dhe armën, ato të dyja janë adhurimi dhe frika ndaj All-llahut.

Dhe megjithëse adhurimi duket i rëndë, nga ana e jashtme, por në kuptimin e tij ai ka një kollajllëk e një lehtësi që nuk përshkruhen, sepse në faljet e urdhëruara, adhuruesi deklaron:

اَش۟هَدُ اَن۟ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰ“Unë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër përveç All-llahut.”

Domethënë; “Nuk ka Krijues e as Furnizues përveç Atij! Dobia e dëmi janë në Dorën e Tij. Ai është i Gjithurtë dhe nuk bën asgjë për kot; dhe Ai është i Gjithëmëshirshëm, mirësia dhe mëshira e Tij janë me bollëk.” Besimtari beson në çfarë thotë dhe prandaj gjen derën e thesarit të mëshirës në çdo gjë, dhe e troket atë me lutjen e tij.

Për më tepër, ai shikon se çdo gjë i ishte nënshtruar urdhrit të Krijuesit të vet, prandaj ai kërkon strehim tek Ai. Ai e vendos besimin e tij tek Ai, mbështetet tek Ai, dhe fortifikohet kundër çdo katastrofe; besimi i jep atij siguri e qetësi të plotë.

Evet, her hakiki hasenat gibi cesaretin dahi menbaı, imandır, ubudiyettir. Her seyyiat gibi cebanetin dahi menbaı, dalalettir. Evet, tam münevverü’l-kalp bir âbidi, küre-i arz bomba olup patlasa ihtimaldir ki onu korkutmaz. Belki hârika bir kudret-i Samedaniyeyi, lezzetli bir hayret ile seyredecek. Fakat meşhur bir münevverü’l-akıl denilen kalpsiz bir fâsık feylesof ise gökte bir kuyruklu yıldızı görse yerde titrer. “Acaba bu serseri yıldız arzımıza çarpmasın mı?” der, evhama düşer. (Bir vakit böyle bir yıldızdan Amerika titredi. Çokları gece vakti hanelerini terk ettiler.)

Evet insan, nihayetsiz şeylere muhtaç olduğu halde, sermayesi hiç hükmünde… Hem nihayetsiz musibetlere maruz olduğu halde, iktidarı hiç hükmünde bir şey… Âdeta sermaye ve iktidarının dairesi, eli nereye yetişirse o kadardır. Fakat emelleri, arzuları ve elemleri ve belaları ise dairesi, gözü, hayali nereye yetişirse ve gidinceye kadar geniştir. Bu derece âciz ve zayıf, fakir ve muhtaç olan ruh-u beşere ibadet, tevekkül, tevhid, teslim; ne kadar azîm bir kâr, bir saadet, bir nimet olduğunu bütün bütün kör olmayan görür, derk eder.

Malûmdur ki zararsız yol, zararlı yola –velev on ihtimalden bir ihtimal ile olsa– tercih edilir. Halbuki meselemiz olan ubudiyet yolu, zararsız olmakla beraber, ondan dokuz ihtimal ile bir saadet-i ebediye hazinesi vardır. Fısk ve sefahet yolu ise –hattâ fâsıkın itirafıyla dahi– menfaatsiz olduğu halde, ondan dokuz ihtimal ile şakavet-i ebediye helâketi bulunduğu, icma ve tevatür derecesinde hadsiz ehl-i ihtisasın ve müşahedenin şehadetiyle sabittir ve ehl-i zevkin ve keşfin ihbaratıyla muhakkaktır.

Elhasıl: Âhiret gibi dünya saadeti dahi ibadette ve Allah’a asker olmaktadır. Öyle ise biz daima اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلَى الطَّاعَةِ وَالتَّو۟فٖيقِ demeliyiz ve Müslüman olduğumuza şükretmeliyiz.

---

İkinci Söz ⇐ | Sözler | ⇒ Dördüncü Söz

---