Дваесет и деветти Одблесок Второ Поглавје

بِاس۟مِهٖ سُب۟حَانَهُ

За изразот Елхамдулиллах (Фала Му на Аллах)

Во ова кратко послание наречено Второ Поглавје, ќе бидат објаснети само девет бескрајни придобивки и светлини на верата што го наведуваат човекот да изрекува Елхамдулиллах.

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ

Прва точка

Најнапред ќе потсетиме на две работи:

1- Филозофијата претставува црни очила што сите работи ги прикажува како грди и страшни. Верата, пак, претставува прозрачни, блескави и бистри очила што сите работи ги прикажува како убави и пријатни.

2- Шесте насоки на човекот се: десна, лева, предна, задна, горна и долна насока. Тој по природа е поврзан со сите созданија и на некој начин прави зделка со сè што постои и е создаден како да е принуден со зборови или духовно да комуницира со сè што е опкружен.

Човекот со ставање на гореспоменатите два вида очила може да види сè што постои и ситуациите што се наоѓаат во гореспоменатите насоки.

Десна насока: Целта во оваа насока е насоката на минатото. Според тоа, ако се погледне на десно со очилата на филозофијата, ќе изгледа небаре пристигнал Судниот ден на земјата, како да се превртило сè наопаку, небаре сè има форма што потсетува на голем и страшен гроб. И нема сомнеж дека и човекот, покрај ваквата глетка, ќе биде изложен на голем страв, ужас и очај.

Меѓутоа, ако во таа насока се погледне со очилата на верата, дури и кога би изгледало дека во таа земја сè се испревртило, ќе нема изгубени животи. Се забележува дека мештаните се префрлени во уште поубав и поблескав свет; и сфаќа дека тие гробови и дупки се ископани за заминување во еден посветол свет. Значи, ра-доста, безгрижноста, сигурноста и спокојството на душата се еден вид благодат што ги дава верата и таа е причина за илјадниците пати што луѓето изрекуваат Елхамдулиллах.

Лева насока: Односно, кога кон иднината ќе се погледне со очилата на филозофијата, сè ќе изгледа во форма на еден голем, мрачен и страшен гроб кој ќе нè уништи и во кој ќе изгниеме и ќе им служиме како храна на змиите и скорпиите.

Меѓутоа, ако се погледне со очилата на верата, ќе изгледа како една гозба и како една софра на Семилостивиот која е преполна со разновидна убава и вкусна храна и напитоци кои Возвишениот Праведник, Невидливиот Семилостив Милосрдник им ги подготвил на луѓето; и ги наведува илјадници пати да повторат Елхамдулиллах.

Горна насока: Односно, ако некој човек со филозофски мисли погледне кон небесата, ќе биде изложен на голем страв, ужас и очај поради разните движења на милијарди ѕвезди и овали кои се движат со огромна брзина во оваа бескрајна празнина и кои личат на трка на коњи или воена вежба.

Меѓутоа, кога ќе погледне верник, ќе согледа дека таа чудна и чудесна воена вежба се одвива под наредба и контрола на еден командант, ќе согледа дека тие ѕвезди за нас претставуваат еден вид блескави светилки, и нема да чувствува страв и ужас од трката на коњите кои го красат небесниот свет, туку ќе чувствува блискост и љубов. Секако, на благодатот на верата, која го прикажува небесниот свет на овој начин, и илјадници пати да ѝ се каже Елхамдулиллах, е малку.

Долна насока: Односно, човекот кој со очите на филозофијата го гледа светот на Земјата, Земјината топка ќе ја види како обезглавено разуздано животно, како талкач кој се движи околу Сонцето или како чамец со скршени штици и без капетан, ќе се исплаши и ќе испаничи.

Меѓутоа, ако погледне преку верата, Земјата ќе изгледа како лаѓа на Семилостивиот, ќе изгледа како брод под командата на Аллах, кој со сета потребна храна, напитоци, облека се движи околу Сонцето поради оддалечувањето на човечкиот род од маките и тегобите. И човекот, за овој благодат што потекнува од верата, ќе почне да изрекува големи и големи благодарности, т.е. Елхамдулиллах.

Предна насока: Ако еден човек филозоф погледне во ова насока, ќе види дека сите живи созданија, без разлика дали тоа се луѓето или животните, во редици со голема брзина одат во таа насока, односно одат кон непостоење и исчезнуваат. Знаејќи дека и тој самиот е еден од тие патници, поради тагата доаѓа до избезумувачка состојба.

Меѓутоа, верникот што погледнува од аспект на верата, согледува дека заминувањата и патувањата на луѓето во таа насока не се во светот на непостоењето, туку се преселуваат од една висорамнина на друга, од минливото живеалиште во вечното, од слугувачкиот чифлик во одделот за наплата, од земјата на трудот и напорот – во земјата на милоста. Со оглед на тоа дека не оди во светот на исчезнувањето, оваа насока ќе ја прифати со задоволство.

Меѓутоа, смртта во текот на патот и тегобите како гробот, во однос на резултатите, претставуваат среќа; бидејќи патот што води кон световите на светлината, минува низ гробот, и најголемото спокојство и среќа се резултат на големите и болни несреќи. На пример, Хазрет-и Јусуф за да дојде до среќната позиција како министер на Египет, беше потребно неговитеv браќа да го фрлат во бунар и да го фрлат в зандана поради клеветата на Зелиха. Според тоа, како резултат на заморното и мачно доаѓање на овој свет преку мајчината утроба, детето стигнува во светот на среќата.

Задна насока: Односно, ако се погледне со очите на филозофијата кон оние што доаѓаат од задната насока и поради тоа не можат да добијат одговор на прашањата од типот на: “Од каде доаѓаат, каде доаѓаат и за што се дојдени во овој свет?”, сигурно се чудат и се двоумат.

Меѓутоа, ако погледне со очилата на светли-ната на верата, ќе сфати дека луѓето се расуду-вачи пратени од Султанот на Беспочетокот за да видат и проучат, размислувајќи за преубавите и зашеметувачки чуда на Семоќниот Создател, изложени во универзумот. И тие откако ќе го достигнат степенот и бројот, пропорционално со степенот на разбирање на знаците на големината на Султанот на Беспочетокот, па и важноста и големината на тие степени, на тие чуда, сфаќаат дека повторно ќе се вратат во земјата на Султанот на Беспочетокот – разбирање, кое во суштина е благодат што нему му го дава верата и на тие благодати тој ќе рече Елхамдулиллах.

Предупредување: Во согласност со оваа вистина, изговарањето на Елхамдулиллах за благодатот на верата, којашто го отстранува мракот, е исто така голем дар што изискува благодарност, затоа што преку неа се разбира степенот и сладоста на овој благодат. Оваа втора благодарност изискува трета, третата изискува четврта. وَهَلُمَّ جَرًّا начи, благодарностите што се раѓаат од една благодарност, содржат една цела низа бескрајни благодарности.

Втора точка

Елхамдулиллах за благодатот на верата, којашто ни дава просветление во шесте насоки. Како заради отстранувањето на темнините од овие насоки верата е велик благодат со оглед на отстранувањето на несреќите, така таа е велика и заради осветление на насоките со оглед на повлекувањето бенефиции. Поради комплекс-ниот карактер на својата природа човекот е поврзан со сите созданија во шесте насоки и преку добрата на верата тој може да повлече корист од сите страни каде и да се насочи.

Според тоа, човекот добива осветление на безгранично долги растојанија во секоја насока каде и да се обрне, во согласност со тајната на следниот ајет (стих) од Куранот:

اَي۟نَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَج۟هُ اللّٰهِ

И небаре верникот има духовна возраст, којашто се простира од појавата до крајот на земјата и црпи од светлината живот што продолжува од почетокот до вечноста.

Преку тајната на осветлението од верата во шесте насоки, човекот излегува од теснотијата на времето и место и го достигнува широкиот свет и светот се претвора во негов дом, а минатото и иднината – во сегашност за неговиот дух и срце. И така нема раздалеченост меѓу нив.

Трета точка

Елхамдулиллах за верата што содржи два извора: извор на помош и извор на поддршка.

Да, во согласност со тајната на исклучи-телната беспомошност на луѓето и поради многубројните им непријатели, тие очајно имаат потреба од потпорна точка кон којашто ќе прибегнуваат за да ги одвратат овие безброј непријатели. А поради исклучителната бедност на човекот, комбинирана со многу потребности и надеж, тој очајно има потреба од извор на поддршка, од којшто ќе црпи сила и којшто ќе моли за задоволување на своите потреби.

Верата во Аллах е потпорна точка за приро-дата на луѓето и за нивниот карактер, а верата во задгробниот живот е извор на поддршка за нивниот дух и совест. Оној што не ги познава овие два извора, срцето и духот му подивуваат и неговата совест постојано го мачи. А оној што се потпира на првиот извор и црпи сила од вториот, тој длабоко во својата душа чувствува наслада, успокојување, утеха и сигурност и живее во мир со својата совест.

Четврта точка

Светлината на верата, којашто ја отстранува болката од исчезнување на алал задоволствата преку покажување на слични на нив, но вечни, и ги продолжува благодатите преку покажување на дрвото на насладата, и ги расејува маките од разделбата преку покажување нови и нови средби и извори. Со други зборови, во секоја сладост се содржат болки што произлегуваат од мислата за нејзиното исчезнување.

Преку светлината на верата се става крај на исчезнувањето и тоа се претвора во обновување на претходните задоволства, што повторно носи наслада.

Така и ако не се знае од кое дрво е скинат даден плод, задоволството се ограничува во самиот плод и исчезнува откако ќе биде изеден. Тоа раѓа жал за неговата загуба. Но, ако се знае и се види од кое дрво е скинат, болката поради неговата загуба се губи затоа што плодоносното дрво ќе продолжи да раѓа и ќе го замени изедениот плод со други, слични на него.

Така и едни од најтешките состојби за човечкиот дух се болките што произлегуваат од разделбите. Преку светлината на верата овие разделби се растураат и исчезнуваат и дури се претвораат во надеж за нови средби, коешто содржи уште една наслада затоа што секое обновување носи ново задоволство.

Петта точка

Светлината на верата, којашто ги претставува привидните непријатели и туѓи луѓе како блиски пријатели и браќа, сиротите мртовци како живи и весели, сираците што плачат како слуги, како луѓе коишто го слават и вознесуваат својот Бог.

Односно, погледот на немарноста гледа опасност во созданијата по светот, небаре се непријатели, се отуѓува од работите и се дистанцира од нив, затоа што во очите на заблудата не постојат братски врски ниту во минатите, ниту во идните времиња, и тие не се прекратуваат единствено во кратката и минлива сегашност. Братството на заблудените луѓе продолжува колку една минута илјадници години отуѓеност. А братството на верниците се простира од почетокот на минатото до крајот на иднината.

Погледот на заблудата ги гледа телата на големите неживи созданија како сироти мртовци, а погледот на верата ги набљудува истите тела и за него тие се живи и дружељубиви штом секое од нив произнесува похвали и слави за својот Творец на свој соодветен и специфичен јазик. Од овој аспект, секое големо неживо создание поседува дух и живот и не е диво и чудно, туку питомо и дружељубиво.

Заблудениот поглед го гледа човекот како беспомошен и неспособен во задоволувањето на своите желби, а исто така, и лишен од сакан заштитник и од сопственик што го чува, и небаре е сирак што плаче од бессилие, тага и очај.

А погледот на верата вели: “Живите суштества не се сираци што плачат, туку се Божји слуги, натоварени со мисија и се под-власни служители што го слават и вознесуваат својот Бог.

Шеста точка

Светлината на верата, којашто ги претставува земниот и Задгробниот свет како две трпези преполни со различни видови благодати. Верникот извлекува корист од нив со раката на верата преку внатрешните и надворешните сетила, како и преку духовните способности, коишто се откриваат под светлината на верата.

Да, погледот на заблудата го смалува кругот на ползата за живите созданија и го сведува до круг од материјални наслади, помрачени од мислата за нивното исчезнување.

А преку светлината на верата, овој круг се раширува дотаму што ги опфаќа небото и земјата и дури земниот и задгробниот живот. Верникот го гледа сонцето како светилник во својот дом, а месечината ја замислува како задоволувачка ламба. И од овој аспект, кругот на ползата за оние за кого сонцето е благодат, и трпезата со дарови за него е поширока и од небото.

Да, Светиот Куран, носител на чудноречие, ги посочува со своите блескави зборови овие необични добротворства што произлегуваат од верата, како и во следните ајети:

وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّم۟سَ وَ ال۟قَمَرَ ۝ وَ سَخَّرَ لَكُم۟ مَا فِى ال۟بَرِّ وَال۟بَح۟رِ

Седма точка

Со светлината на верата се докажува постоењето на Аллах, кој е извор и врвен благодат над сите благодати. Таа содржи разновидни бескрајни благодати, разнородни врвни добротворства и изобилство од видови безгранични дарови. Според тоа, наша должност e онолку благодарност за благодатите на верата колку што е бројот на атомите. Некои од нив беа посочени во одделни делови од Рисалеи Нур. Со ова, сите делови од Рисале-и Нур што ја проучуваат верата во Аллах, го симнуваат превезот од овој благодат.

Еден од благодатите за кои треба да искажеме благодарност е благодатот за Милосрдието, кое со додавање на претставката “ел” во Елхамду-лиллах се генерализира значењето на сите благодарности. Да, милосрдието содржи толку благодати колку што се живите созданија поврзани со него. Затоа што со тајната на комплексниот карактер на човекот, неговата природа е поврзана со сите живи созданија и поради оваа причина нивната среќа исто така раѓа среќа и кај него. Неговата природа има влијание и од нивните болки. Затоа и благодатот со којшто е удостоен, е вид благодат и за неговите пријатели.

Еден од благодатите што заслужува благо-дарност е и Милоста. Онолку благодарност колку што е бројот на децата придобиени со сочувството на нивните мајки. Да, како што секоја мајка страда и го боли плачот на гладното сираче, така и доживува наслада штом ја види жалоста и нежноста на мајките кон нивните рожби. Овие видови задоволства се еден вид благодат, кои бараат благодарност и похвала.

Онолку благодарности за мудроста, која е една од благодатите, колку што се деталите на сите разновидности на Неговата мудрост во вселената. Како што човечката душа се насла-дува на пројавувањата на Неговото милосрдие и човечкото срце се насладува на Неговата милост, така и човечкиот разум се восхитува и доживува задоволство од подробностите на Неговата мудрост. Ете, поради оваа причина, потребно е почесто да се искажува благодарност со Елхамдулиллах.

Онолку пати Елхамдулиллах за Неговото чување, кое е една од благодатите, колку што се пројавувањата на Неговото име Наследникот(Варис) и колку што е бројот на сите што ги надживеале своите предци, и колку што е бројот на созданијата во задгробниот живот, и колку што е бројот на човековите мечти зачувани заради надворешниот вознес; затоа што трајноста на благодатот е поголем благодат и од самиот благодат, и запазувањето на сладоста довека е поголема наслада од самата наслада. Според тоа, благодатите што ги содржи чувањето на Семилостивиот Праведник ги има во целиот универзум повеќе од другите благодати и се повозвишени. Поради оваа причина, потребно е почесто да се искажува благодарност со Елхамдулиллах.

На овој начин може да се направи споредба со горенаведениве Најубави имиња: Семи-лостивиот (Рахман), Милосрдниот (Рахим), Најмудриот (Хаким), Пазителот (Хафиз). Бескрајна благодарност за сите Негови имиња, што во секое од нив се содржи бескраен благодат.

Според тоа, бескрајна благодарност до Мухаммед (Аллах да го благослови и со мир да го дари), кој е еден голем благодат, затоа што тој e средството за достигнување на верата и во него се сите клучеви за сите гореспоменати ризници од благодати. Човекот е должен да му благодари на Мухаммед (Аллах да го благослови и со мир да го дари) до вечност.

Според тоа, праведно е да се искаже бескрајна благодарност за благодатот на исламот и Куранот, коишто се листа и извор на видовите материјален и духовен благодат.

Осма точка

Öyle bir Allah’a hamdolsun ki kâinat ile tabir edilen şu kitab-ı kebir ve onun tefsiri olan Kur’an-ı Azîmüşşan’ın beyanına göre, bütün bablarıyla fasılları ve bütün sahifeleriyle satırları ve bütün kelimatıyla harfleri, o Zat-ı Akdes’e sıfât-ı cemaliye ve kemaliyesini izhar ile hamd ü senahandır.

Şöyle ki: O kitab-ı kebirin her bir nakşı, küçük olsun büyük olsun (karınca kaderince) Vâhid ve Samed olan nakkaşının evsaf-ı celaliyesini izhar ile hamd ü senalar eder.

Ve keza o kitabın her bir yazısı Rahman ve Rahîm olan kâtibinin evsaf-ı cemaliyesini göstermekle senahan oluyor.

Ve keza o kitabın her bir nazmı, kasidesi Kadîr, Alîm olan nâzımını takdis ile tahmid eyler.

Ve keza o kitabın bütün yazıları, noktaları, nakışları, esma-i hüsnanın tecelliyat ve cilvelerine ma’kes ve mazhar olmak cihetiyle o Zat-ı Akdes’i takdis, tahmid, temcid ile senahandır.

DOKUZUNCU NOKTA

(*)
اَل۟حَم۟دُ مِنَ اللّٰهِ بِاللّٰهِ عَلَى اللّٰهِ لِلّٰهِ …

Said Nursî

---

Sekizinci Şuâ ⇐ | Şualar | ⇒ Eddâî

---