EL VIGÉSIMO SEXTO DESTELLO

EL VIGÉSIMO SEXTO DESTELLO

La epístola de los ancianos

Que consta de veintiséis luces de esperanza y luminarias de consuelo*(*).

Advertencia: Lo que me llevó a escribir sufrimientos inmateriales en la introducción de cada esperanza con un estilo tan conmovedor que provocara en vosotros dolor también, no fue sino explicar el alcance de la fuerza del efecto del remedio que procede del Corán Sabio y la intensidad de su efecto portentoso.

Además de que este destello, que trata de los ancianos, no cuida la belleza del enunciado por diversas causas:

La primera de ellas es que trata de los sucesos de mi vida personal, de manera que ir a través de la imaginación hacia esos tiempos y vivir sus sucesos y a partir de ahí trasladarlos a la escritura con aquellos estados, ocasionó el hecho de no tener cuidado con el equilibrio en el enunciado y la expresión.

La segunda de ellas es que lo escribí bajo el imperativo de la prisa y en un tiempo en el que sentía cansancio después de la oración del alba, y por eso tuvo lugar el desorden en la expresión.

La tercera es que no siempre dispongo del escribano y el que tengo tiene cuatro o cinco tareas que se remiten a la Epístola de la Luz, y por ello no encontramos el momento para corregirlo todo, por lo que se quedó sin orden.

La cuarta es que yo y el escribano estábamos cansados después de la composición de manera que no pudimos reflexionar sobre el significado y bastó con una corrección incompleta y por ello hay carencias en el estilo de la expresión. Por eso esperamos de los nobles ancianos que miren con el ojo de la benevolencia las carencias en la expresión y que nos incluyan en sus oraciones cuando eleven sus manos suplicando a Allah, el Compasivo, Aquel Cuya misericordia no las devolverá vacías. Sa’id an-Nursí

En el nombre de Allah, el Misericordioso, el Compasivo

{Ka. Ha, ya, ‘ain, ṣad. El recuerdo de la misericordia de tu Señor con Su siervo Ẓakariyya, cuando llamó a su Señor con una llamada escondida.

Dijo: ¡Señor mío! Mis huesos se han debilitado, mi cabeza se ha encanecido y nunca he sido desgraciado en lo que te he pedido.} (Sura de Mariam 1-4)

(Este destello son veintiséis esperanzas)

La primera esperanza:

¡Vosotros que habéis alcanzado la edad de la perfección! ¡Hermanos ancianos queridos! ¡Hermanas ancianas respetadas! Yo soy como vosotros un anciano y voy a escribir para vosotros algunos estados que han pasado por mí y las puertas de la esperanza que encontrado entre un momento y otro y los relámpagos de la esperanza en el tiempo de la vejez, para que quizás compartáis conmigo las Luces del consuelo que brillan desde esas esperanzas. En verdad las iluminaciones que he visto y las puertas de la luz y la esperanza que Allah ha abierto para mí lo he atestiguado en la medida de mi predisposición incompleta y mi receptividad confundida y vuestras predisposiciones sinceras y puras-con el permiso de Allah- harán esas iluminaciones más brillantes y relucientes que lo que yo vi, y esa esperanza vuestra más fuerte y firme que la que yo encontré.

Y no hay duda de que la fuente de las iluminaciones que vamos a mencionar y el origen de las esperanzas que vamos a referir no es otro que la Fe.

La segunda esperanza

Habiendo llegado a la vejez, un día de otoño por la tarde miré este mundo desde la cima de una montaña y sentí de repente un estado triste y sensitivo al máximo junto a una oscuridad que lo envolvía inundado lo más profundo de mi ser y vi que había envejecido, así como el día, el año y este mundo; y la vejez me produjo un gran estremecimiento debido a la cercanía del tiempo de la separación de mis seres queridos y tener que abandonar este mundo entre estas cosas envejecidas. Y entonces la misericordia divina se manifestó de repente haciendo que esa separación y tristeza sutil se transformara en una gran esperanza y una luz radiante a causa del consuelo.

En efecto, ¡Oh ancianos como yo! Nuestro Creador, el Sabio, que se nos presenta a Sí mismo con los dos atributos de “El Misericordioso, el Compasivo” en cien lugares del Sabio Corán, y envía Su misericordia siempre a los dotados de vida que buscan la misericordia sobre la faz de la tierra y llena la primavera cada año desde el no-visto con bendiciones y regalos sin límite y los hace llegar a nosotros, nosotros los necesitados de la provisión, y manifiesta el regalo de Su misericordia más abundante en concordancia con el grado de debilidad e incapacidad.

En verdad la misericordia de ese Creador, Compasivo, es la mayor esperanza y la más fuerte iluminación en nuestra vejez y esta misericordia se logra adhiriéndose a ese Misericordioso por medio de la Fe y el cumplimiento de los preceptos y la obediencia a Él.

La tercera esperanza:

Cuando me desperté en la mañana de la vejez del sueño de la noche de la juventud, me miré a mí mismo y vi que mi cuerpo iba hacia la tumba como si se precipitara a un abismo y que mi cuerpo, que es la casa de mi espíritu, se desplomaba como caen las piedras de ella, tal y como dice Niyaẓi al-Miṣrí:

 Cada día cae una piedra del edificio de mi vida sobre la tierra

y el espíritu duerme inadvertido mientras su edificio se desploma sin avisarle

Y empezaron a romperse mis expectativas y deseos, que me habían atado fuertemente a este mundo, y sentí la cercanía del tiempo de la separación de mis amigos y seres queridos, que son innumerables, y procuré un remedio para esa herida inmaterial tan profunda a la que no se le ve remedio, y no lo encontré y dije también como Niyaẓi al-Miṣri:

“Mi corazón busca la permanencia con todas sus fuerzas a pesar de que la sabiduría divina busca derribar mi cuerpo

de manera que he caído en un mal sin remedio para el que tampoco encontró recurso Luqmán el sabio”.

Y estando en esta situación surgió la luz del eminente Profeta, que es la lengua de la misericordia divina, su ejemplo y su imagen, el que guía a ella y su representante, y por su intercesión y el regalo de su guía que trajo al género humano, se convirtió en un antídoto y ungüento efectivo para esa herida que pensaba no tenía remedio y carecía de límite, de manera que mi desesperación oscura pasó a ser una esperanza luminosa.

En efecto, ¡Oh ancianos y ancianas respetables que os habéis sentido como yo debido a la vejez! En verdad nosotros hemos de partir, de manera que engañarse no sirve de nada y no nos va a detener aquí que cerremos los ojos, ni hay escape; sin embargo los territorios del mundo intermedio*(*) que se nos muestran separadores, oscuros, con las tinieblas de las ilusiones que surgen de la inadvertencia y algunas de las cuales surgen de la gente del extravío, son el lugar de reunión de los seres queridos y el mundo de la llegada a todos nuestros amigos, y al frente de ellos nuestro intercesor y amado de Allah, que Allah le dé Su gracia y paz.

En efecto, nosotros partimos hacia el mundo hacia el que partió ese noble Mensajero, él que es el eje de los propósitos elevados divinos entre estos seres, un medio para la elevación del valor de los seres existentes, el sultán de trescientos cincuenta millones de personas, el educador de sus espíritus, el maestro de sus intelectos y el amado para sus corazones cada año desde mil trescientos cincuenta años, y es aquel en cuya página de buenas acciones se aumenta cada día el equivalente a las buenas acciones que hace su umma debido al secreto de la regla que dice que el causante de la acción es como el que la hace. Y el que según la transmisión fidedigna y el descubrimiento verídico cuando vino a este mundo dijo: “Mi umma,mi umma *(*)” como dirá: “Mi umma,mi umma” y alcanzará con su intercesión a toda su umma en el lugar de reunión, cuando cada uno diga: “¡Mi alma, mi alma!”. Y partimos a un mundo que se ilumina con las estrellas sin límite de los puros y los auliyá*(*) alrededor de ese sol.

Así pues el medio para entrar bajo la intercesión de ese noble Mensajero, beneficiarse de su luz y salvarse de las tinieblas del mundo intermedio no es otra cosa que seguir su sublime sunna.

La cuarta esperanza

Mi salud corporal, que perpetuaba el estado de inadvertencia, se vio alterada en un momento determinado por el envejecimiento y me atacó la enfermedad junto a la vejez y golpearon mi cabeza hasta que hicieron que huyera de mí el sueño de la inadvertencia, y no tenía lazos que me unieran a este mundo como riqueza, familia e hijos, y vi que todos los frutos del capital de mi vida, que había perdido por la inadvertencia de la juventud, eran pecados y faltas y pedí auxilio a gritos y dije como dijo Niyaẓi al-Miṣri:

Hice un negocio y la moneda de mi vida se convirtió en polvo y fui al camino

pero toda la caravana había partido sin noticias de mí,

y lloré y gemí y recorrí el camino solo y extraño mientras el ojo lloraba,

el pecho ardía y la razón estaba desconcertada y no había noticias para mí.

Y en ese momento estaba en el exilio y sentí una tristeza sin esperanza, un lamento de arrepentimiento y un pesar que pedía socorro por lo que había perdido de mi vida. Entonces el Corán de elocuencia inimitable me socorrió y abrió para mí la puerta de una fuerte esperanza eliminando mi desesperación muchas veces por encima de mi estado y me dio la luz de un consuelo real que disipó esas tinieblas.

Así pues ¡Oh vosotros ancianos y ancianas venerables! Vosotros cuyas relaciones con este mundo han empezado a romperse y los lazos que los unían a este mundo se dirigen hacia la separación, como yo. ¿Es acaso posible que no hable el Hacedor Majestuoso, que creó este mundo como un país organizado y el más perfecto palacio, y que no se reúna con Sus huéspedes más importantes y Sus amigos íntimos en ese país y ese palacio? Y si construyó este palacio con conocimiento y lo organizó y embelleció con voluntad y elección, en verdad el Conocedor habla al igual que el constructor sabe.

Y si nos hizo este palacio y este país como lugar de hospedaje y lugar de comercio hermoso, necesariamente ha de tener un libro y un cuaderno en el que explique Sus relaciones con nosotros y lo que pide de nosotros, y ese libro sagrado y perfecto es el Corán de elocuencia inimitable en cuarenta aspectos, el que difunde la Luz y está en lengua de al menos cien millones de personas cada minuto y del que cada una de sus letras da como fruto diez recompensas y diez buenas obras como mínimo y a veces diez mil y a veces treinta mil buenas obras y frutos y luces de las Luces del mundo intermedio y los frutos del Jardín por el secreto de la noche del Decreto. Y no hay en el mundo un libro que se le asemeje en esta estación y nadie puede manifestar algo como él.

Y si el Corán que tenemos ante nosotros es la palabra del Creador de los cielos y de la tierra, la proclamación de ese Creador Sublime y la mina de Su misericordia que emana del punto de su señorío absoluto, de la parte de la grandeza de Su divinidad y del lado de lo que abarca Su misericordia, aférrate a él, pues ciertamente que en él hay un remedio para cada mal, una luz para cada oscuridad y una esperanza para cada desesperación.

Y la llave de ese tesoro eterno es la Fe, el sometimiento, prestarle atención, aceptarlo y recitarlo.

La quinta esperanza

En el tiempo en el que comenzaba mi vejez mi espíritu pidió la soledad, y ello se concretó en desear el aislamiento en el monte de Yusha’ (Josué), al lado del estrecho de Estambul. Y un día, sobre ese monte elevado, miré hacia los confines y el círculo del horizonte, y vi con la advertencia de la vejez un cuadro tiste y conmovedor de desaparición y separación, y recorrí con mi mirada desde la rama cuarenta y cinco del árbol de mi vida, que es el año cuarenta y cinco, hasta los niveles más bajos, y vi en cada año y sobre cada rama, en esos niveles más bajos, entierros sin límite de mis seres queridos, amigos y parientes, e imaginé los seres queridos que habían partido y clamé en medio de un dolor inmaterial sensible que surgía de esa separación y ausencia, y dije como al-Fuḍuli al-Baghdadi:

Lloro cada vez que recuerdo su unión

y pido socorro a voces hasta el último aliento en mi cuerpo seco

Y busqué la puerta de un consuelo, una luz y una esperanza, y entonces la luz de la Fe en la Otra Vida me socorrió y me proporcionó una luz que no se apaga y una esperanza que no cesa.

En efecto, ¡Oh hermanos y hermanas ancianos como yo! Si la Otra Vida existe y es permanente y mejor que esta vida, y nuestro Creador es Sabio y Compasivo, no debemos quejarnos ni lamentarnos por la vejez sino, al contrario, alegrarnos por ella, ya que la vejez es una señal de la llegada del hombre a la edad de la perfección entre la adoración y la Fe y una señal de su alivio de la tarea de la vida y del viaje al mundo de la misericordia para el descanso.

En efecto, ciento veinticuatro mil profetas, que son los individuos más elevados del género humano en preferencia, según el texto del ḥadiz, informan, coincidiendo con el consenso y la transmisión continuada y apoyándose unos en el testimonio y otros en la verdad de la certeza, de la existencia de la Otra Vida y cómo la gente será conducida a ella; y acerca de que el Creador de estos seres traerá la Otra Vida que ha prometido con una promesa categórica. Al igual que ciento veinticuatro millones de amigos de Allah confirmaron con el ojo de la certeza, a través del descubrimiento y el testimonio, lo que informaron los profetas, afirmando con sus testimonios la existencia de esa Otra Vida y que después de este mundo efímero está el mundo de la permanencia. Así mismo todos los nombres del Hacedor de estos seres, el Sabio, afirman también esa afirmación por su indicio de la existencia de la Otra Vida, porque ellos implican automáticamente, por medio de sus manifestaciones, que manifiestan en este mundo, un mundo de permanencia, al igual que un poder anterior al tiempo sin límite y una sabiduría en su justo medio sin cálculo, que dan vida con la orden “Sé y es”, cada año en primavera sobre la faz de la tierra, a un número incontable de cadáveres de árboles muertos, erguidos sobre sus raíces, y hacen de esos muertos una manifestación del resurgimiento después de la muerte.

Y concentran trescientas mil clases de comunidades de animales y especies de plantas y despliegan esas clases como ejemplos de la reunión y el resurgimiento, cientos de miles de ejemplos. 

Y así mismo una misericordia permanente y una providencia continua que gastan con total compasión de una manera prodigiosa en todos los dotados de espíritu necesitados de provisión y muestran cada primavera, en un pequeño espacio de tiempo, una variedad de adornos y bellezas que no se puede contar ni enumerar. Estos cuatro atributos que conllevan necesariamente la existencia de la Otra Vida a priori demuestran que después de esta morada efímera hay otra morada permanente. Y al igual que el amor por la permanencia, el deseo por la eternidad y las esperanzas sempiternas, continuas, firmes y fuertes en el ser humano, que es el fruto más perfecto de estos seres y la entidad más amada para el Creador de los seres y la criatura que mayor vínculo posee con las cosas existentes de los seres, tales esperanzas y la pasión y el deseo demuestran de una manera categórica, por medio de sus indicaciones e indicios automáticamente, que después de esta morada efímera hay una morada de felicidad, puesto que estos indicios mencionados exigen la aceptación de la existencia de la Otra Vida automáticamente en la medida de la existencia de este mundo*(*).

De manera que si la más importante lección que nos enseña el Corán Sabio es la Fe en la Otra Vida y esa fe es fuerte hasta ese grado, y en esa fe hay esperanza y consuelo, de tal modo que aunque cien mil vejeces sorprendieran a un solo hombre, lo contrarrestaría ese consuelo que surge de esa fe, nosotros los ancianos hemos de decir: “La alabanza a Allah por la Fe completa” y alegrarnos por nuestra vejez.

La sexta esperanza

En una época determinada, en uno de mis cautiverios dolorosos, me aislé de la gente y permanecí solo en el monte del Pino en los campos de Barla buscando una luz en la soledad y pernocté una noche en un habitáculo sin techo sobre un pino elevado, sobre el punto culminante de ese soberbio monte, y la vejez me trajo a la mente tres o cuatro tipos mezclados de exilio.

Era una noche callada en la que no había ruidos ni susurros excepto un sonido triste que producía el murmullo de los árboles y su tintineo y ello tocó fuertemente mi sensibilidad, mi vejez y mi exilio y me anunció la vejez: Al igual que el día se transforma en esta tumba negra y este mundo viste su negra mortaja, así mismo el día de tu vida se transformará en la noche de la vejez, el día de este mundo en la noche del mundo intermedio, y el verano de la vida en el invierno de la muerte. Así le dijo al oído de mi corazón. 

Y dijo mi alma forzosamente: En efecto: He sido exiliado de mi patria pero el exilio de haberme separado de mis seres queridos, los que partieron en el tiempo de mi vida transcurrido en estos cincuenta años y el haber quedado después de ellos llorando por ellos, es más triste y doloroso que este exilio de la patria. Y me estoy acercando a otro exilio más triste y doloroso que el triste exilio en el carácter de esta montaña y la noche, un carácter extraño, pues la vejez me hace saber que se acerca el tiempo de la separación de este mundo todo, de una vez.

Entonces busqué desde el carácter de este exilio en el exilio y la tristeza en la tristeza, una luz y una esperanza. Y súbitamente vino en mi ayuda la Fe en Allah y me concedió un sosiego íntimo, que aunque la soledad en la que estoy se multiplicara mil veces, ese sosiego íntimo y ese consuelo serían suficientes ante ella.

En efecto, ¡Oh ancianos y ancianas! Si tenemos un Creador Compasivo, no hay exilio para nosotros, y si Él existe, todo existe para nosotros, y si Él existe, Sus ángeles también existen. Así pues esté mundo no está vacío, pues las montañas vacías y los desiertos vacíos están llenos de siervos de Allah, sea Ensalzado, y en verdad que sus piedras y sus árboles, además de Sus siervos dotados de sentimiento, se convierten por Su luz y por Su cómputo, sea Ensalzado, en algo así como compañeros íntimos que hablan con nosotros y nos dan intimidad con la lengua de la situación.

En efecto, las pruebas y los testimonios que atestiguan Su existencia, sea Ensalzado, en el número de los seres existentes de este universo y en el número de las letras del libro del mundo, este libro grande, y que indican Su misericordia, sea Ensalzado, en el número de las provisiones de los dotados de espíritus, sus alimentos y sus bendiciones, que son un medio para la compasión, la misericordia y la solicitud, estas pruebas y testimonios nos indican la puerta de nuestro Creador, Hacedor y Protector, el Compasivo, el Generoso, el que da intimidad, el Amoroso. Y en verdad que el intercesor mayor ante esta puerta es la incapacidad y la debilidad y realmente el tiempo apropiado para la incapacidad y la debilidad es la vejez, por lo que es necesario aceptar con complacencia la vejez que es el intercesor aceptado para esta puerta y no enojarse con ella.

séptima esperanza

Los gobernantes mundanales en Ankara, pensando que yo era Sa’id el antiguo, me invitaron a ir allí, al principio de mi vejez cuando la risa de Sa’id el antiguo se había transformado en el llanto de Sa’id el nuevo, y acudí a la invitación. Y a finales del otoño subí a la cima de la antigua fortaleza de Ankara que había envejecido y estaba en ruinas más que yo, de manera que se me mostró esa fortaleza en la figura de sucesos históricos petrificados y mi vejez, la vejez de la estación del año, la vejez de la fortaleza, la vejez del género humano, la vejez del imperio otomano, la muerte del poder del califato y la vejez de este mundo, me mostraron los valles del tiempo pasado y las montañas del tiempo futuro, y los miré en un estado de desolación, melancolía y tristeza y sentí en Ankara el más negro de los estados espirituales*(*) entre las oscuridades de cuatro o cinco envejecimientos mezclados que me rodearon.

Y por ello busqué una luz, un consuelo y una esperanza; y miré a la derecha, es decir: al tiempo pasado, y busqué el consuelo y me fue mostrado el tiempo pasado bajo la forma de una gran tumba de mi padre, mis abuelos y mi especie y me produjo desolación en vez de consuelo.

Y miré a la izquierda, es decir al futuro, buscando la medicina, y se me mostró como una gran tumba oscura para mí, para mis semejantes y para las próximas generaciones; y me produjo inquietud en vez de sosiego interior.

Y miré a mi día presente, alejándome de la derecha y de la izquierda, y ese día presente le hizo ver a mi mirada inadvertida el símil de la historia en la forma de un féretro que llevaba mi cuerpo debatiéndose entre la vida y la muerte como un degollado.

Luego, cuando desesperé de este lado también, levanté la cabeza y miré hacia la cima del árbol de mi vida, y vi que ese árbol tenía un solo fruto que era mi cadáver parado sobre ese árbol mirándome y sentí aversión de ese lado también.

Y bajé la cabeza y miré hacia la parte de debajo de ese árbol y a su raíz, y vi que la tierra que había en la parte de abajo era la tierra del principio de mi forma ingénita junto con la tierra de mis huesos, que eran pisadas bajo los pies, mezclada una con otra, y esto aumentó mal a mi mal, sin ser un remedio.

Luego miré a la fuerza detrás de mí, y vi que este mundo efímero sin fundamento viajaba rodando por los valles de la inexistencia y las tinieblas de la extinción, y aumentó veneno a mi mal y busqué un remedio para ello.

Y al no ver el bien tampoco en ese lado, miré enfrente de mí y dirigí mi mirada hacia el futuro, y vi que la puerta de la tumba se veía abierta en mi camino mismo y abrió su boca mirándome y detrás de ella se veía desde lejos el camino que iba hacia el lado de la eternidad y la caravana que lo recorría.

Y no había en mi mano nada que me sirviera de arma defensiva ni punto de apoyo frente a terrores que aparecían desde esas direcciones excepto una parte parcial del albedrío y en verdad esa parte de albedrío, que es la única arma humana ante esos enemigos sin límite y frente a esas cosas dañinas innumerables, no resultaba de su mano excepto la adquisición (de las acciones), al ser incompleto y limitado, incapaz y sin facultad de crear nada, de manera que no podía penetrar en el tiempo pasado para acallar las tristezas que acudían a mí desde él, ni era capaz de trasladarse al futuro para impedir los terrores que surgían de él. Y vi que no tenía utilidad para mis sufrimientos y mis esperanzas que se remitían al pasado y al presente, y que yo estaba debatiéndome entre el estupor, la desolación,

la desesperación y la oscuridad que provenían de esas seis direcciones cuando las Luces de la Fe que centelleaban en el cielo del Corán de elocuencia inimitable, me socorrieron e iluminaron esas seis direcciones y las iluminaron de tal forma que aunque esa desolación y oscuridades se hubieran multiplicado por cien, esa luz habría bastado frente a ellas y hubiera transformado todos esos terrores, uno a uno, en consuelo y hubiera transformado esas desolaciones, una a una , en sosiego interior.

Eso es porque la Fe partió la imagen de la gran tumba, la tumba de ese tiempo pasado de soledad y desolación y la hizo ver con el ojo de la certeza y con la verdad de la certeza como un lugar de reunión iluminado y un lugar de encuentro con los amados, tranquilizador para el corazón.

De manera que la Fe mostró, con el conocimiento de la certeza, el tiempo futuro que se mostraba con la mirada de la inadvertencia con la imagen de una gran tumba, lo mostró con la imagen de un lugar de hospitalidad misericordiosa en los palacios de la Felicidad eterna.

De manera que fe rompió la forma del féretro de ese día y del tiempo presente, que se veía por la mirada de la inadvertencia a la manera de un féretro, y lo mostró, por la contemplación, con la forma de una tienda y un negocio de la Otra Vida y un lugar de hospedaje esplendoroso del Misericordioso.

De manera que la Fe mostró con el conocimiento de la certeza que el fruto único del árbol de la vida, que contemplas sobre la cima de ese árbol en la figura de un cadáver, no es un cadáver sino que mi espíritu, el lugar donde se manifiesta una vida eterna y el candidato a una vida eterna, que salió de su antiguo nido para recorrer las estrellas.

De manera que la Fe mostró, por su secreto, que la tierra del principio de mi forma ingénita junto con mis huesos no eran huesos carcomidos sin valor bajo los pies, sino que esa tierra es la puerta de la misericordia y la cortina de las estancias del Jardín.

De manera que la Fe mostró, por el secreto del Corán, cómo es este mundo que, con la mirada de la inadvertencia, se precipita detrás de mí hacia la inexistencia, la extinción y la oscuridad. Porque este mundo que, aparentemente, se precipita hacia las tinieblas es parte de unos escritos sempiternos y páginas de unas inscripciones de la glorificación divina cuya tarea terminó, transmitieron su significado y dejaron en su lugar sus consecuencias en la existencia. E hizo saber, con el conocimiento de la certeza, cuál es la naturaleza de este mundo.

De manera que la Fe mostró por la luz del Corán, con una convicción total, que la tumba que había abierto su ojo ante mí y me miraba, y el camino que iba detrás de ella a la eternidad, no era la boca del pozo sino la puerta del mundo de la luz, y que ese camino no era un camino que llevaba a la extinción y a las moradas de la inexistencia, sino que llevaba a la existencia y al mundo de la luz y la Felicidad eterna. Y por eso la Fe se convirtió en un remedio y un tratamiento para mis males.

De manera que la Fe da un certificado en la mano de esa parte parcial de la elección en cuya mano está una adquisición muy parcial para que se apoye en un poder infinito y para que se adhiera a una misericordia ilimitada frente a esos enemigos y oscuridades que no tienen límite, en lugar de esa parte electiva, y aún más, la Fe se convierte en un certificado en manos de esa parte electiva.

De manera que esa parte electiva que es el arma del ser humano, aunque sea incapaz, limitada e incompleta en sí misma, al igual que un soldado que usa su fuerza parcial en nombre del país y por ello puede llevar a cabo acciones mil veces mayores que su fuerza, así mismo esa parte electiva parcial, si se usa con el secreto de la Fe en el camino de Allah y en Su nombre, sea ensalzado, obtiene un Jardín con la extensión de quinientos años.

De manera que la Fe toma las riendas de esa parte electiva, que no penetra en el tiempo pasado ni en el futuro, las toma de la mano del cuerpo y se las entrega al corazón y al espíritu. Y el círculo de la vida del espíritu y el corazón no está restringido al tiempo presente como el cuerpo y por eso entran muchos años del pasado y el futuro en el círculo de la vida de ambos y esa parte electiva sale de la parcialidad y obtiene la totalidad, de forma que esa parte puede entrar en los valles más profundos del tiempo pasado y apartar las tinieblas de las tristezas de ese tiempo con la fuerza de la Fe, al igual que asciende a lo más remoto de las montañas del futuro y hace desaparecer los terrores con la luz de la Fe.

Así pues, ¡Oh hermanos ancianos y hermanas ancianas, que padecéis la prueba de la vejez como yo! Si somos gente de fe y hay en la Fe esa magnitud de tesoros brillantes, dulces y deseables, y nuestra vejez nos lleva dentro de esos tesoros más que la juventud, no debemos quejarnos de una vejez en la que hay fe, sino agradecer por ella con mil agradecimientos.

La octava esperanza

Las evoluciones de la primera guerra mundial y las convulsiones de mi cautiverio en ella que multiplicaron el sueño de la juventud, la circunstancia de un honor y una fama notable cuando vine finalmente a Estambul, la embriaguez de la juventud cuando me manifestaron un buen recibimiento y acogida, en más de lo que merezco, por parte del califa, el shaij del Islam, el capitán general y los alumnos de las facultades (de sharía), y el estado espiritual que produjo esa circunstancia aumentó el sueño profundo de la juventud al verme en un estado maravilloso aferrado a este mundo como si fuera para siempre y yo no fuera a morir en él. Y eso ocurrió cuando aparecieron en mi cabello pelos blancos que son el signo de la vejez.

Entonces fui a la mezquita bendita de Bayaẓid en Estambul para escuchar durante el noble mes de Ramaḍán a los recitadores del Corán sinceros, y el Corán, de elocuencia inimitable, proclamó con su discurso excelso, celestial, a través de la lengua de los recitadores con un anuncio fuerte Sus palabras, sea ensalzado: {Toda alma gustará la muerte.} (Sura de la Familia de ‘Imrán, 185) que habla de la extinción del ser humano y la muerte de todo dotado de vida. Y entró en mi oído hasta que se fijó en el interior de mi corazón y desgarró las capas espesas de esa inadvertencia, sueño y embriaguez, y salí de la mezquita llevando en mi cabeza un fuego humeante e impetuoso que permaneció algunos días envenenando ese antiguo sueño fijado en mi cabeza desde hacía mucho tiempo y me vi como una nave cuya brújula se había desorientado. Y cada vez que veía mi cabello en el espejo, los cabellos blancos me decían: Ten cuidado.

De manera que se aclaró la circunstancia con la advertencia de esos cabellos blancos y vi que la juventud en la que me apoyaba mucho y con cuyos placeres era tentado se despedía de mí, y que la vida de este mundo a la que sentía mucho apego empezaba a apagarse, y que este mundo al que estaba muy ligado, puesto que lo amaba, me despedía y me recordaba que había de dejar el lugar de hospedaje y él también se preparaba para el viaje despidiéndose de mí.

Y se abría para el corazón en la totalidad de la aleya {Toda alma gustará la muerte} procedente de la alusión de la aleya, este significado que es que el género del hombre es un alma que muere para vivir y que el globo terrestre también es un alma que muere para entrar en una forma permanente y que este mundo también es un alma que muere para entrar en otra forma.

Y miré mi situación en esta situación y vi que la juventud, que es el eje de los placeres, viajaba y en su lugar venía la vejez, que es la fuente de las tristezas, y que la vida luminosa y radiante viajaba y se preparaba para venir en su lugar la muerte tremenda y oscura aparentemente; y que este mundo, que se cree para siempre y es muy amado y es la pasión de los inadvertidos, alcanzaba el ocaso rápidamente.

Y miré a los placeres de la posición social que encontré en Estambul, por encima de mi importancia, para engañarme a mí mismo e introducir mi cabeza en la inadvertencia también, y esos placeres no tenían beneficio en absoluto y que la buena acogida, deferencia y consuelo de los que fui objeto, no llegaba sino a la puerta de la tumba cercana a mí y se extinguían allí.  

Y vi lo que había bajo el velo del honor y la fama, que es una meta para las ilusiones de los que buscan la fama, lo vi con la imagen de un actuar por la apariencia pesado, una vanidad fría y una inadvertencia temporal, y supe de ello que estos asuntos que me habían seducido hasta ahora no proporcionaban consuelo de ningún modo, ni había en ellos luz en absoluto;

de manera que me dispuse a escuchar a los recitadores en la mezquita de Bayaẓid también para oír la lección del Corán celestial con total atención. Y entonces oí albricias de esa lección celestial con mandatos sagrados como Sus palabras, sea Ensalzado: {Y anuncia a los que creen y llevan a cabo las acciones de bien que tendrán jardines por cuyo suelo corren los ríos…} (aleya 25, sura de la Vaca), y busqué, por medio de la emanación que tomé del Corán, la luz, la esperanza y el consuelo, no de fuera, sino de los puntos de los que tomé la consternación, la melancolía y la desesperación. Y sean para Allah miles y miles de gracias puesto que encontré el remedio en el mismo mal, la luz en la mismísima oscuridad y el consuelo en la mismísima consternación.

De manera que miré primero a la cara de la muerte que atemoriza a todos y se imagina como terrible, y vi con la luz del Corán que el velo de la muerte aunque sea negro, oscuro y feo, su semblante original es hermoso y resplandeciente para el creyente -y ya hemos demostrado esta verdad de una manera categórica en muchas epístolas-y que la muerte no es una desaparición ni una separación sino que es la introducción a la vida eterna y su punto de inicio y es un descanso y un reposo de la carga del trabajo de la vida, un cambio de lugar y una llegada a la caravana de los seres queridos que partieron al mundo del más allá. Y así vi el semblante de la muerte, verdadero y hermoso, con verdades como esta verdad, tal y como dejamos claro en muchas epístolas como la palabra octava y el escrito veinteavo. Y miré el semblante de la muerte sin temor e incluso, en cierta forma, con anhelo, y comprendí uno de los secretos ligados a la muerte para la gente del camino (los sufíes).

Luego miré a la juventud que hace llorar a todos cuando desaparece y hace que todos esté seducidos por ella y la anhelen y miré a mi juventud que había transcurrido y lo había hecho en la inadvertencia y la desobediencia. Y vi en su envoltura y su vestido hermoso y adornado una cara fea, necia y ebria, y si no hubiera conocido su naturaleza, me habría hecho llorar cien años que hubiera permanecido en este mundo en lugar de haberme hecho reír y haberme embriagado algunos años. Al igual que dijo uno de los que fueron así, llorando:

“Ojalá la juventud volviera un día y yo le pudiera contar lo que la vejez hizo”.

Es decir: Ojalá y mi juventud volviera un día y le contara quejándome a ella los estados tristes a los que me sometió la vejez.

En efecto: Los viejos que no conocen qué es la juventud, como este hombre, recuerdan su juventud y lloran por ella con pesar y lamento.

Y el caso es que la juventud cuando se trata de creyentes con corazón y presencia cuyos intelectos y corazones están en su sitio, y se emplea en la adoración, las acciones de bien y el negocio de la Otra Vida, es el medio más fuerte para el negocio de la Otra Vida y un buen medio para los bienes; y tal juventud es una bendición divina dotada de valor y gusto para aquéllos que saben cómo deben servir al din y no la usan mal. Pero si no conlleva rectitud, continencia y temor de Allah, entonces tiene muchos peligros y le echa a perder su felicidad eterna y su vida venidera a causa de sus convulsiones, y puede que le eche a perder también su vida mundanal, y le haga padecer la angustia y la tristeza en su vejez durante muchos años a cambio del placer de unos años en la juventud.

Y si la juventud se convierte en un daño en la mayor parte de la gente, nosotros los viejos debemos agradecer a Allah, sea ensalzado, habernos salvado del daño de la juventud y sus peligros, pues ciertamente la dulzura de la juventud se ha de ir también, como todo, pero si se empleó en la adoración y el bien permanecerán los frutos de esa juventud en lugar de ella y se convertirá en un medio para obtener una juventud en la vida eterna.

Luego miré a este mundo que la mayor parte de la gente ama y con el que son puestos a prueba, y vi con la luz del Corán que este mundo tiene tres caras totales compenetradas. La primera de ellas mira a los nombres divinos y es su espejo. La segunda mira a la Otra Vida y es su campo de cultivo. Y la tercera mira a la gente de este mundo y es el campo de juego de la gente de la inadvertencia.

Así mismo vi que cada uno tiene una importante vida del mundo dentro de esta vida del mundo, de manera que es como si los niveles de la vida de este mundo se compenetran unos con otros en el número de los individuos del género humano. Sin embargo el pilar de la vida de este mundo propia de cada uno es su vida y cuando su cuerpo se desintegra, su vida del mundo se desintegra sobre su cabeza y se erige su Levantamiento.

Y en verdad la gente que vive en la inadvertencia no conoce el estado de su vida del mundo que se desmorona con tanta rapidez y creen que es para siempre como la vida del mundo general y la aman. Y en verdad yo tengo también una vida del mundo privada que se arruina y desmorona rápidamente como la vida del mundo de los demás y pensé que cuál era el provecho de mi vida del mundo privada con esta vida mía corta. Y vi con la luz del Corán

que este mundo para mí y para cada uno es un lugar de negocio provisional, un lugar de hospedaje que se llena y se vacía cada día, un mercado que se construye en el camino para vender y comprar para aquellos que hacen un alto y prosiguen y un libro que se renueva perteneciente al Artífice Preexistente, que lo confirma y lo borra con sabiduría. Y que cada primavera es un escrito dorado y cada verano una obra poética Suya. Y he visto que este mundo es un espejo que muestra las manifestaciones de los nombres del Hacedor, Sublime, y las renueva, un jardín en el que se planta para la Otra Vida, un lugar donde florece la misericordia divina y una fábrica provisional especializada en disponer los cuadros que serán mostrados en el mundo de la permanencia. Y lo vi en esa esencia y agradecí con mil y mil gracias al Creador,

el Sublime, que creó este mundo en esta forma y supe que el amor le fue dado a la especie humana para las dos caras de este mundo, internas y hermosas, la que mira a los nombres divinos y la que mira a la Otra Vida; y que lo usaría mal empleándolo en su cara efímera y fea, perjudicial e inadvertida. Y de ahí se convirtieron en el exponente del secreto del ḥadiz profético: “El amor por este mundo es la origen de toda falta”.

Así pues, ¡Oh ancianos y ancianas! Yo he visto esta verdad con la luz del Corán y con la advertencia de la vejez y la apertura de mi visión por la Fe, y la he demostrado en muchas epístolas con evidencias categóricas y he visto para mí una claridad resplandeciente, una esperanza fuerte y un consuelo verdadero; y me alegré por mi vejez y me regocijé por la desaparición de mi juventud. No lloréis pues, sino que agradeced vosotros también y si la Fe está presente y la verdad es así que llore entonces la gente de la inadvertencia y que llore la gente del extravío.

La novena esperanza

Durante la primera guerra mundial estuve prisionero en la provincia muy alejada de Kostromá, en el noroeste de Rusia. Allí había una pequeña mezquita de los Tártaros en la orilla del famoso río Volga. Yo me encontraba deprimido entre mis compañeros oficiales prisioneros allí y quise estar solo. Y como no podía moverme sin permiso fuera de la prisión, la comunidad de los tártaros me ofreció su salvoconducto para ir a esa mezquita pequeña a orillas del río Volga. De manera que empecé a vivir solo en la mezquita permaneciendo mucho tiempo despierto en esas noches tan largas, cercanas a la primavera, de las tierras septentrionales.Entonces me despertó temporalmente del sueño de la inadvertencia el soplo del viento que hacía sentir la separación, el sonido suave de la lluvia y el triste oleaje del río Volga en esas noches negras y en ese exilio oscuro,

y aunque no me consideraba un hombre mayor todavía, quien había estado presente en la primera guerra mundial era ya un viejo, pues es como si fueran días en los que se verificaba el secreto de Sus palabras, sea Ensalzado: {El día en que los recién nacidos encanecerán.} (Sura del Envuelto con el Manto, 17). Y teniendo en cuenta que esos días encanecen a los recién nacidos me encontré en un estado como si tuviera ochenta años a pesar de que estaba en los cuarenta. Y me sobrevino un estado de consternación por la vida y el país en esas noches oscuras y largas y en ese exilio y estado tristes, y miré hacia mi incapacidad y mi soledad y se cortó mi esperanza.

Y estando en ese estado llegó el refuerzo del Sabio Corán y mi lengua mencionó: {¡Allah es Suficiente para nosotros y qué Excelente Guardián!} (Sura de la Familia de ‘Imrán, 173). Y dijo mi corazón llorando:

Yo, extraño y solo, débil e impotente, digo: Pido el amparo, busco el perdón

y espero la ayuda en Tu puerta, ¡Oh Dios mío!

Y mi espíritu recordó a los viejos seres queridos en mi patria e imaginé mi muerte en ese exilio y dije como Niyáẓi al-Miṣrí:

“He pasado por la angustia de este mundo y he abierto las alas a la privación

y vuelo con el anhelo cada momento y grito diciendo: ¡Un amigo! ¡Un amigo!”

De manera que mi espíritu buscaba a los seres queridos y en cualquier caso, mi debilidad y mi incapacidad se convirtieron en un intercesor y un medio inmenso en Su puerta, sea Ensalzado en esa noche larga, triste, sensible, cargada de exilio y separación. Y aún, hasta ahora, me produce asombro cómo pude huir recorriendo en unos días, de una forma inesperada, la distancia de un año si se recorriera andando, y sin saber la lengua rusa. De manera que fui salvado de una manera extraordinaria y ello por la divina providencia que apareció debido a mi debilidad e incapacidad. Y así pasé por Varsovia y Viena hasta que llegué a Istanbul. Y la salvación se produjo con facilidad de una manera muy fuera de lo común, y pasé ese largo periplo de huida con una facilidad y sencillez tal que ni el más valiente de los hombres ni el más listo de los que sabían ruso pudo conseguir.

No obstante, la circunstancia de esa noche mencionada en la mezquita a orillas del río Volga me inspiró una decisión y fue que dije: Pasaré el resto de mi vida en las cuevas y basta de mezclarse con la vida de la sociedad de estas gentes, y si al final voy a viajar a la tumba solo, elijo la soledad desde este momento para acostumbrarme a la soledad.

Sin embargo, el gran número de amigos queridos sinceros que tenía en Estambul y la vida mundanal de Estambul con sus galas, y especialmente los asuntos superfluos como la consideración y el honor dirigidos a mí, muy por encima de lo que merezco, me hicieron olvidar temporalmente esta decisión, lamentablemente. Y fue como si esa noche, de las noches del exilio, fuera la negrura del ojo de mi vida, esa negrura luminosa, y que el día de Estambul blanco y resplandeciente fuera la blancura del ojo de mi vida, esa blancura oscura, de manera que no vio lo que tenía delante y durmió también hasta que me abrió mis ojos por segunda vez el gauz al-Ŷilaní con su libro “Las revelaciones del No-visto” después de dos años.

Así pues ¡Oh ancianos y ancianas! Sabed que la debilidad y la incapacidad en la vejez son un medio para atraer la misericordia de Allah y Su providencia, y esto lo he atestiguado en mí mismo en muchas ocasiones. Al igual que las manifestaciones de la misericordia sobre la faz de la tierra indican esta verdad de una manera absolutamente evidente, porque los más indefensos seres vivos y los más débiles son los pequeños y es precisamente son donde se manifiesta la manifestación más dulce de la misericordia de Allah y la más hermosa. Es la manifestación de la misericordia la que utiliza a la madre del polluelo en el nido sobre la cima de un árbol, como un soldado obediente, y ello debido a la incapacidad del polluelo. La madre da vueltas por todos lados y trae su sustento, pero cuando ese polluelo olvida su incapacidad, al fortalecerse sus alas, la madre le dice: Ve y busca tu sustento. Y a partir de ese momento deja de preocuparse por él.

Y al igual que el secreto de la misericordia tiene lugar en relación a los pequeños , así mismo tiene lugar en lo relativo a los viejos que han pasado a ser como niños en cuanto a la debilidad y la incapacidad. Y tengo experiencias que me proporcionan una convicción completa de que al igual que son enviados los sustentos de los niños a través de los conductos del pecho materno de una manera prodigiosa desde el lado de la misericordia, en base a su incapacidad, así mismo los sustentos de los viejos creyentes que han obtenido la protección (de las faltas), son enviados en la forma de la baraka. Y así es como el pilar de la baraka de una casa son los ancianos que hay en ella, así como los guardias que guardan la casa de las tribulaciones son los ancianos y ancianas protegidos con las espaldas encorvadas que hay en esa casa. Y demuestra esta verdad una parte del noble ḥadiz: “Y si no fuera por los ancianos inclinados, se vertería la aflicción sobre vosotros profusamente”*(*). Es decir: Si no fuera por vuestros ancianos con las espaldas encorvadas se derramaría contra vosotros la aflicción como la corriente.

Y si la debilidad y la incapacidad son un medio para atraer la misericordia divina hasta este grado y el Sabio Corán llama a los hijos a la compasión y el respeto hacia sus padres ancianos de una manera prodigiosa en cinco aspectos a través de la aleya: {Tu Señor ha ordenado que sólo lo adoréis a Él y que hagáis el bien con los padres. Y si a alguno de ellos, o a los dos juntos, les llega la vejez junto a ti, no les digas "uff" ni los rechaces, sino que háblales con buenas palabras. Baja sobre ellos el ala de la humildad que viene de la misericordia y di: ¡Señor mío! Ten piedad de ellos, al igual que ellos me criaron cuando era pequeño.} (Sura del Viaje Nocturno 23-24), y el din del Islam ordena el respeto y la misericordia hacia los ancianos, y la naturaleza primordial del ser humano comprende el respeto y la misericordia para con los ancianos…Entonces nosotros los ancianos recibimos siempre sabores espirituales importantes, inmateriales, que surgen de una inviolabilidad y una misericordia que provienen de la ternura del género y la providencia divina, en lugar de un gusto material temporal debido a la pasión juvenil; y en ese momento no debemos cambiar esta vejez nuestra por cien juventudes.

En efecto yo os aseguro que si me dieran diez años de la juventud de Sa’id el antiguo, yo no daría ahora un solo año de la vejez de Sa’id el nuevo, y yo estoy satisfecho con mi vejez y vosotros debéis estar satisfechos de vuestra vejez también.

La décima esperanza

La inadvertencia se apoderó de mí otra vez durante un año o dos en Estambul, después de haber regresado del cautiverio, cuando la atmósfera política apartó mi mirada de mí mismo y la dispersó sobre los horizontes. Un día estaba sentado en un lugar elevado mirando hacia el río desde el cementerio de Abu Ayyub al-Anṣari en Estambul, y miré el horizonte a su alrededor y me sobrevino un estado imaginario que era como si viera que mi mundo particular moría y su espíritu era tomado desde una dirección determinada y dije: ¡Que extraordinario! ¿Acaso son las inscripciones sobre la piedra de este cementerio las que me hacen figurarme este espectro? Y aparté de él mi mirada y miré a ese cementerio y no hacia la lejanía y le sobrevino a mi corazón:

En este cementerio hay cien Estambul porque Estambul se ha vaciado aquí cien veces y tú no te vas a librar del juicio de un Sabio, Poderoso, que ha vaciado toda la gente de Estambul aquí y no te vas a quedar al margen de Su juicio y tú también habrás de irte.

Y salí del cementerio y entré, con en este espectro aterrador, en una habitación pequeña del recinto de la mezquita de Abu Ayyub al-Anṣari como solía entrar muchas veces y pensé que yo estaba de viaje en tres sentidos, pues estaba de viaje en esta pequeña estancia, al igual que estaba de viaje en Estambul y al igual que estaba de viaje en este mundo. Y el que está de viaje debe reflexionar acerca de su camino. Y al igual que he de salir de esta habitación, así mismo habré de salir un día de Estambul y algún día habré de salir también de este mundo.

Y en este estado, le sobrevino a mi cabeza y a mi corazón una angustia dolorosa y una tristeza sentida acompañada del sentimiento de separación, pues no me iba a separar de uno o dos amigos, sino que me habría de separar de miles de mis seres queridos en Estambul a los que amaba, al igual que habría de separarme también de Estambul, a la que amaba mucho, y habría de separarme de cientos de miles de mis seres queridos en este mundo, y al igual que habría de separarme también de este mundo en el que había sido puesto a prueba y al que amaba mucho. Y mientras estaba pensando en esto fui a ese lugar elevado del cementerio,

y a veces iba al cine para sacar lecciones, y por ello vi en ese instante a la gente que veía en Estambul, los vi entonces en la situación de cadáveres andantes como cuando muestran a los muertos en la imagen de los que caminan por sí mismos ya que traen la sombra del tiempo pasado al tiempo presente en el cine. Y dijo mi imaginación: Si alguno de los que están en este cementerio se ve en el cine como si caminara y veo a los que entrarán en esta tumba en el futuro como si entraran en ella, entonces son cadáveres que andan.

Y entonces este estado triste se transformó en un estado de euforia y alegría con la luz del Sabio Corán y con la dirección del gran gauz el shaij al-Ŷilani,

pues la luz que se desprende del Corán me dijo ante este estado triste: En tu exilio de Qusturma en el noroeste de Rusia tenías uno o dos amigos entre los oficiales cautivos, y si hubieras sabido que estos amigos tuyos iban a viajar a Estambul de todas maneras, y uno te hubiera dicho: ¿Viajas a Estambul o te quedas aquí? Habrías aceptado indudablemente el viaje a Estambul con alegría y gozo, si tuvieras un ápice de intelecto. Puesto que novecientos noventa y nueve de tus mil y un amigos están en Estambul mientras que aquí quedan uno o dos que también viajarán allí. Así pues, el viaje a Estambul no es para ti una separación triste ni un apartamiento doloroso y has venido a ella, ¿acaso no te has alegrado? Y te has librado de aquellas noches muy largas y oscuras, en la tierra del enemigo, y de su invierno tan tempestuoso y frío y has venido a Estambul tan parecido a un paraíso en este mundo.

Así mismo el noventa y nueve por ciento de tus seres queridos, desde tu niñez hasta la edad en la que estás, han partido al cementerio que te ha estremecido y han quedado en este mundo uno o dos de tus amigos y ambos viajarán también a él, de manera que tu muerte en es este mundo no es una separación sino llegar y alcanzar a esos seres queridos. Y me ha venido a la mente que ellos, es decir: esos espíritus restantes, dejaron sus nidos antiguos bajo la tierra y alguno de ellos circula entre los astros y alguno de ellos en los niveles del mundo del más allá.

En efecto: El Corán y la Creencia han demostrado esta verdad de una manera determinante ya que el que no carece de corazón y espíritu totalmente o el extravío no ha sumergido su corazón, necesariamente ha de creer en ello como si lo contemplara. Porque un Hacedor Generoso y Compasivo que ha adornado este mundo con todas las clases de Su benevolencia y bien, que no tienen límite, y manifiesta su Señorío que honra, se apiada y salvaguarda la cosa más insignificante como las semillas, no hay duda de que no descuidará al ser humano que es su creación más perfecta, importante y amada de Sus criaturas y no lo destruirá ni lo dejará perderse así sin misericordia y sin consecuencia, decididamente y evidentemente, como se ve externamente, sino que el Creador Compasivo sembrará*(*) esa amada creación Suya temporalmente bajo la tierra, que es una puerta a la misericordia, para que fructifique en Otra Vida, cual semilla que un sembrador siembra en la tierra.

Y después de recibir esta advertencia coránica ese cementerio se hizo más acogedor para mí que Estambul, y el retiro y el apartamiento me fueron más agradables que la compañía y la convivencia, y encontré para mí una morada de retiro en el lugar que se llama Ṣarí Yar, es decir: La tierra amarilla al lado del Estrecho (el Bósforo). Y el gauz supremo se convirtió en un instructor, médico y guía para mí a través de su libro “Las Revelaciones del No-visto”, al igual que el imam*(*) espiritual se convirtió en algo equivalente a un compañero íntimo, solícito y maestro a través de sus escritos. Y en ese momento me alegré mucho de haber entrado en la vejez, haberme apartado de los gustos civilizados y haberme aislado de la vida social, y agradecí a Allah, sea ensalzado.

Así pues ¡Oh vosotros que habéis entrado en la vejez como yo y recordáis mucho la muerte porque la vejez es un aviso de ella! Tenemos que ver la vejez, la muerte y la enfermedad como buenas y aún más alegramos por ellas en un sentido, a causa de la luz de la Creencia que enseña el Corán, puesto que si tenemos una bendición inestimable sin límite como es la Creencia, entonces la vejez es buena, la enfermedad es buena y la muerte es buena; y si hay algo que no es bueno, es la falta y la necedad, la innovación y el extravío.

La esperanza undécima

Después de volver del cautiverio, yo y mi difunto sobrino ‘Abdur-Raḥmán, que Allah haya tenido una gran misericordia de él, residíamos juntos en un palacio sobre la colina Çamliŷa en Estambul. Y la vida que tenía allí se consideraba la más feliz de las vidas para alguien como nosotros en el sentido de este mundo. Y eso es porque me libré del cautiverio y se me hacía fácil difundir el conocimiento de la manera más elevada, en consonancia con mi carrera intelectual, en “La casa de la Sabiduría Islámica”, y por el honor y la consideración que se me dispensaba , muy por encima de mis méritos, y porque residía en Çamliŷa, que es la zona más bonita de Estambul, y todas mis necesidades estaban cubiertas, y porque estaba conmigo un hijo en significado y un secretario y un sirviente, así como un alumno abnegado y extremadamente inteligente, como era ‘Abdur-Raḥmán, mi difunto sobrino.

Y así, mientras me sabía más feliz que todos en este mundo, me miré al espejo y vi unos cabellos blancos en mi cabeza y en mi barba. Y entonces la advertencia espiritual que tuvo lugar en la mezquita en Quṣturma durante el cautiverio, empezó a despertar también y sentí el efecto de esa advertencia en las causas y situaciones mismas que pensaba eran el eje de la Felicidad de este mundo y a las que me había ligado de corazón. Y cualquiera de ellas que indagué, la encontré viciada siendo impropia de relacionarse con el corazón y engañando al ser humano, y vi en esos momentos una ausencia de fidelidad que no podía concebir y una ausencia de amistad que no era de esperar en un compañero que creía era sincero, y de ello surgió una aversión de la vida mundanal y le dije a mi corazón: ¡Qué asombroso! ¿Es que he sido engañado totalmente cuando veía que mucha gente miraba con envidia nuestra situación que en la mirada de la verdad es para lamentar? ¿O es que toda esa gente se ha vuelto loca? ¿O es que yo me estoy volviendo loco ahora, cuando veo que esa gente que persigue este mundo está loca?

Y en cualquier caso, vi en primer lugar la extinción de las cosas perecederas a las que estaba ligado, y ello por parte de la fuerte advertencia que supone la vejez, y me miré a mí mismo también y me vi en la máxima incapacidad, y en ese momento mi espíritu, que buscaba la permanencia y estaba seducido por las cosas efímeras, a través de la ilusión de la permanencia, dijo con todas sus fuerzas: Puesto que soy perecedero en cuerpo, ¿qué bien podría venir de estas cosas perecederas?, ¿y puesto que soy incapaz, qué puedo esperar de esa incapacidad? Así pues, es necesario un Poderoso Preexistente y un Permanente Eterno que encuentre el remedio para mi enfermedad. Y empecé a buscar y antes de nada me remití al conocimiento que había obtenido desde hacía mucho tiempo y empecé a buscar esperanza y consuelo en él.

Yo había creído que los conocimientos filosóficos eran el eje de la iluminación y la mina de la perfección en un gran error y llené mi buche con esos conocimientos filosóficos además de los conocimientos islámicos hasta ese momento, lamentablemente. Y el hecho es que esos medios filosóficos habían ensuciado mucho mi espíritu y se habían convertido en obstáculos en mi progreso inmaterial.

Y entonces la sabiduría sagrada que contiene el Sabio Corán me ayudó con la misericordia de Allah y Su generosidad, sea ensalzado, y esa sabiduría sagrada purificó las suciedades de esos medios filosóficos y los lavó como hemos aclarado en muchas epístolas.

Ezcümle: Fünun-u hikmetten gelen zulümat-ı ruhiye, ruhumu kâinata boğduruyordu. Hangi cihete baktım, nur aradım; o meselelerde nur bulamadım, teneffüs edemedim. Tâ Kur’an-ı Hakîm’den gelen ve

لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ cümlesiyle ders verilen tevhid, gayet parlak bir nur olarak bütün o zulümatı dağıttı; rahatla nefes aldım. Fakat nefis ve şeytan, ehl-i dalalet ve ehl-i felsefeden aldıkları derse istinad ederek, akıl ve kalbe hücum ettiler. Bu hücumdaki münazarat-ı nefsiye lillahi’l-hamd kalbin muzafferiyetiyle neticelendi.

Çok risalelerde kısmen o münazaralar yazılmış. Onlara iktifa edip, burada yalnız binde bir muzafferiyet-i kalbiyeyi göstermek için binler bürhandan bir tek bürhan beyan edeceğim. Tâ ki gençliğinde hikmet-i ecnebiye veya fünun-u medeniye namı altındaki kısmen dalalet, kısmen malayaniyat meseleleriyle ruhunu kirletmiş, kalbini hasta etmiş, nefsini şımartmış bir kısım ihtiyarların ruhunda temizlik yapsın. Tevhid hakkında şeytan ve nefsin şerrinden kurtulsun. Şöyle ki:

Ulûm-u felsefiyenin vekâleti namına nefsim dedi ki: Bu kâinattaki esbabın, tabiatıyla bu mevcudata müdahaleleri var. Her şey bir sebebe bakar. Meyveyi ağaçtan, hububatı topraktan istemeli. En cüz’î en küçük bir şeyi de Allah’tan istemek ve Allah’a yalvarmak ne demektir?

O vakit nur-u Kur’an ile sırr-ı tevhid, şu gelecek surette inkişaf etti. Kalbim o mütefelsif nefsime dedi:

En cüz’î ve en küçük şey, en büyük şey gibi doğrudan doğruya bütün bu kâinat Hâlık’ının kudretinden gelir ve hazinesinden çıkar. Başka surette olamaz. Esbab ise bir perdedir. Çünkü en ehemmiyetsiz ve en küçük zannettiğimiz mahluklar, bazen sanat ve hilkat cihetinde en büyüğünden daha büyük olur. Sinek tavuktan sanatça ileri geçmezse de geri de kalmaz. Öyle ise büyük küçük tefrik edilmeyecek. Ya bütünü esbab-ı maddiyeye taksim edilecek veyahut bütünü birden bir tek zata verilecektir. Birinci şık muhal olduğu gibi bu şık vâcibdir, zarurîdir.

Çünkü bir tek zata, yani bir Kadîr-i Ezelî’ye verilse; madem bütün mevcudatın intizamat ve hikmetleriyle vücudu kat’î tahakkuk eden ilmi, her şeyi ihata ediyor. Ve madem ilminde her şeyin miktarı taayyün ediyor. Ve madem bilmüşahede her vakit hiçten, nihayetsiz suhuletle, nihayetsiz sanatlı masnular vücuda geliyor. Ve madem o Kadîr-i Alîm’in bir kibrit çakar gibi “Emr-i kün feyekûn” ile hangi şey olursa olsun icad edebildiğini, hadsiz kuvvetli deliller ile çok risalelerde beyan ettiğimiz ve hususan Yirminci Mektup ve Yirmi Üçüncü Lem’a’nın âhirinde ispat edildiği gibi hadsiz bir kudreti var; elbette bilmüşahede görülen hârikulâde suhulet ve kolaylık, o ihata-i ilmiyeden ve azamet-i kudretten geliyor.

Mesela, nasıl ki göze görülmeyen eczalı bir mürekkeple yazılan bir kitaba, o yazıyı göstermeye mahsus bir ecza sürülse o koca kitap, birden her bir göze vücudunu gösterip kendini okutturur. Aynen öyle de o Kadîr-i Ezelî’nin ilm-i muhitinde, her şeyin suret-i mahsusası bir miktar-ı muayyen ile taayyün ediyor. O Kadîr-i Mutlak “Emr-i kün feyekûn” ile o hadsiz kudretiyle ve nâfiz iradesiyle, o yazıya sürülen ecza gibi gayet kolay ve suhuletle kudretin bir cilvesi olan kuvvetini o mahiyet-i ilmiyeye sürer, o şeye vücud-u haricî verir; göze gösterir, nukuş-u hikmetini okutturur.

Eğer bütün eşya birden o Kadîr-i Ezelî’ye ve Alîm-i külli şey’e verilmezse; o vakit sinek gibi en küçük bir şeyin vücudunu, dünyanın ekser nevilerinden hususi bir mizan ile toplamak lâzım gelmekle beraber, o küçük sineğin vücudunda çalışan zerreler o sineğin sırr-ı hilkatini ve kemal-i sanatını bütün dekaikiyle bilmekle olabilir.

Çünkü esbab-ı tabiiye ile esbab-ı maddiye, bilbedahe ve umum ehl-i aklın ittifakıyla, hiçten icad edemez. Öyle ise herhalde onlar icad etse elbette toplayacak. Madem toplayacak, hangi zîhayat olursa olsun, ekser anâsır ve envaından numuneler, içinde vardır. Âdeta kâinatın bir hülâsası, bir çekirdeği hükmündedir. Elbette o halde bir çekirdeği bütün bir ağaçtan, bir zîhayatı bütün rûy-i zeminden ince elekle eleyip ve en hassas bir mizan ile ölçüp toplattırmak lâzım geliyor.

Ve madem esbab-ı tabiiye cahildir, camiddir; bir ilmi yoktur ki bir plan, bir fihriste, bir model, bir program takdir etsin, ona göre manevî kalıba gelen zerratı eritip döksün; tâ dağılmasın, intizamını bozmasın. Halbuki her şeyin şekli, heyeti hadsiz tarzlarda olabildiği için hadsiz hadd ü hesaba gelmez eşkâller, miktarlar içinde, bir tek şekil ve miktarda sel gibi akan anâsırın zerreleri dağılmayarak muntazaman, miktarsız, kalıpsız, birbiri üstünde kitle halinde durdurmak ve zîhayata muntazam bir vücud vermek; ne derece imkândan, ihtimalden, akıldan uzak olduğu görünüyor. Elbette kimin kalbinde körlük yoksa görür.

Evet, bu hakikate binaen اِنَّ الَّذٖينَ تَد۟عُونَ مِن۟ دُونِ اللّٰهِ لَن۟ يَخ۟لُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اج۟تَمَعُوا لَهُ bu âyet-i azîmenin sırrıyla (Hâşiye) bütün esbab-ı maddiye toplansa, onların ihtiyarları da olsa, bir tek sineğin vücudunu ve o vücudun cihazatını mizan-ı mahsusla toplayamazlar. Toplasalar da o vücudun miktar-ı muayyenesinde durduramazlar. Durdursalar da daima tazelenmekte olan ve o vücuda gelip çalışan zerratı, muntazaman çalıştıramazlar. Öyle ise bilbedahe esbab, bu eşyaya sahip çıkamazlar. Demek, sahib-i hakikileri başkadır.

Evet, öyle bir sahib-i hakikileri var ki مَا خَل۟قُكُم۟ وَلَا بَع۟ثُكُم۟ اِلَّا كَنَف۟سٍ وَاحِدَةٍ âyetinin sırrıyla bütün zeminin yüzündeki zîhayatı, bir sineğin ihyası kadar kolay yapar. Bir baharı, bir tek çiçek kolaylığında icad eder. Çünkü toplamaya muhtaç değil. “Emr-i kün feyekûn”e mâlik olduğundan ve her baharda hadsiz mevcudat-ı bahariyenin madde-i unsuriyesinden başka, hadsiz sıfât ve ahval ve eşkâllerini hiçten icad ettiğinden ve ilminde her şeyin planı, modeli, fihristesi ve programı taayyün ettiğinden ve bütün zerrat onun ilim ve kudreti dairesinde hareket ettiklerinden, kibrit çakar gibi her şeyi nihayet kolaylıkla icad eder. Ve hiçbir şey, zerre miktar hareketini şaşırmaz. Seyyarat mutî bir ordusu olduğu gibi zerrat dahi muntazam bir ordusu hükmüne geçer.

Madem o kudret-i ezeliyeye istinaden hareket ediyorlar ve o ilm-i ezelînin düsturuyla çalışıyorlar; işte o eserler, o kudrete göre vücuda gelir. Yoksa o küçük, ehemmiyetsiz şahsiyetlerine bakmakla o eserler küçülmez. O kudrete intisap kuvvetiyle bir sinek, bir Nemrut’u gebertir. Karınca, Firavun’un sarayını harap eder. Zerre gibi küçük çam tohumu, dağ gibi koca bir çam ağacının yükünü omuzunda taşıyor. Bu hakikati çok risalelerde ispat ettiğimiz gibi nasıl ki bir nefer, askerlik vesikasıyla padişaha intisap noktasında yüz bin defa kendi kuvvetinden fazla, bir şahı esir etmek gibi eserlere mazhar olur. Öyle de her şey, o kudret-i ezeliyeye intisabıyla, yüz bin defa esbab-ı tabiiyenin fevkinde mu’cizat-ı sanata mazhar olabilir.

Elhasıl: Her şeyin nihayet derecede hem sanatlı hem suhuletli vücudu gösteriyor ki muhit bir ilim sahibi olan bir Kadîr-i Ezelî’nin eseridir. Yoksa yüz bin muhal içinde, değil vücuda gelmek, belki imkân dairesinden çıkıp imtina dairesine girecek ve mümkün suretinden çıkıp mümteni mahiyetine girecek ve hiçbir şey vücuda gelmeyecek, belki de vücuda gelmesi muhal olacaktır.

İşte bu gayet ince ve gayet kuvvetli ve gayet derin ve gayet zâhir bir bürhan ile şeytanın muvakkat bir şakirdi ve ehl-i dalaletin ve ehl-i felsefenin bir vekili olan nefsim sustu. Ve lillahi’l-hamd tam imana geldi. Ve dedi ki:

Evet, bana öyle bir Hâlık ve Rab lâzım ki en küçük hatırat-ı kalbimi ve en hafî niyazımı bilecek ve en gizli ihtiyac-ı ruhumu yerine getirdiği gibi bana saadet-i ebediyeyi vermek için koca dünyayı âhirete tebdil edecek ve bu dünyayı kaldırıp âhireti yerine kuracak hem sineği halk ettiği gibi semavatı da icad edecek hem güneşi semanın yüzüne bir göz olarak çaktığı gibi bir zerreyi de göz bebeğimde yerleştirecek bir kudrete mâlik olsun. Yoksa sineği halk edemeyen, hatırat-ı kalbime müdahale edemez, niyaz-ı ruhumu işitemez. Semavatı halk etmeyen, saadet-i ebediyeyi bana veremez. Öyle ise benim Rabb’im odur ki hem hatırat-ı kalbimi ıslah eder hem cevv-i havayı bulutlarla bir saatte doldurup boşalttığı gibi dünyayı âhirete tebdil edip, cenneti yapıp, kapısını bana açar “Haydi gir!” der.

İşte ey nefsim gibi bedbahtlık neticesinde bir kısım ömrünü nursuz felsefî ve ecnebi fünununa sarf eden ihtiyar kardeşlerim! Kur’an’ın lisanındaki mütemadiyen لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ferman-ı kudsîsinden ne kadar kuvvetli ve ne kadar hakikatli ve hiçbir cihette sarsılmaz ve zedelenmez ve tagayyür etmez kudsî bir rükn-ü imanîyi anlayınız ki nasıl bütün manevî zulümatı dağıtır ve manevî yaraları tedavi eder.

Bu uzun macerayı, ihtiyarlığımın rica kapıları içinde derci, âdeta ihtiyarımla olmadı. İstemiyordum, belki usandıracak diye çekiniyordum. Fakat bana yazdırıldı diyebilirim. Her ne ise sadede dönüyorum.

Saç ve sakalımdaki beyaz kılların ve bir vefadarın sadakatsizliği neticesinde o şaşaalı ve zâhiren tatlı ve süslü İstanbul’un hayat-ı dünyeviyesinin ezvakından bana bir nefret geldi. Nefs, meftun olduğu ezvakın yerinde manevî ezvak aradı. Bu ehl-i gafletin nazarında soğuk ve ağır ve nâhoş görünen ihtiyarlıkta, bir teselli, bir nur istedi. Felillahi’l-hamd Cenab-ı Hakk’a yüz bin şükür olsun, bütün o hakikatsiz, tatsız, âkıbetsiz ezvak-ı dünyeviye yerine; hakiki, daimî ve tatlı ezvak-ı imaniyeyi “Lâ ilahe illâ hû”da ve nur-u tevhidde bulduğum gibi ehl-i gafletin nazarında soğuk ve sakîl görünen ihtiyarlığı, o nur-u tevhid ile çok hafif ve hararetli ve nurlu gördüm.

Ey ihtiyar ve ihtiyareler! Madem sizlerde iman var ve madem imanı ışıklandıran ve inkişaf ettiren namaz ve niyaz var, ihtiyarlığınıza ebedî bir gençlik nazarıyla bakabilirsiniz. Çünkü onunla ebedî bir gençlik kazanabilirsiniz. Hakiki soğuk ve sakîl ve çirkin ve zulmetli ve elemli olan ihtiyarlık ise ehl-i dalaletin ihtiyarlıklarıdır belki de onların gençlikleridir. Onlar ağlamalı, onlar “Vâ-esefâ, vâ-hasretâ!” demeli. Sizler, ey muhterem imanlı ihtiyarlar! اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى كُلِّ حَالٍ deyip mesrurane şükretmelisiniz.

On İkinci Rica

Bir zaman Isparta vilayetinin Barla nahiyesinde nefiy namı altında, işkenceli bir esaretle yalnız ve kimsesiz, bir köyde ihtilattan ve muhabereden men’edilmiş bir vaziyette hem hastalık hem ihtiyarlık hem de gurbet içinde gayet perişan bir halde iken Cenab-ı Hak; kemal-i merhametinden, Kur’an-ı Hakîm’in nüktelerine, sırlarına dair benim için medar-ı teselli bir nur ihsan etmişti. Onunla o acı, elîm, hazîn vaziyetimi unutmaya çalışıyordum. Vatanımı, ahbabımı, akaribimi unutabiliyordum. Fakat “vâ-hasretâ” birisini unutamıyordum. O da hem biraderzadem hem manevî evladım hem en fedakâr talebem hem en cesur bir arkadaşım olan merhum Abdurrahman idi. Altı yedi sene evvel benden ayrılmıştı. Ne o benim yerimi biliyor ki yardıma koşsun, teselli versin ve ne de ben onun vaziyetini biliyordum ki onunla muhabere edeyim, dertleşeyim. Benim bu ihtiyarlık vaziyeti zamanımda öyle fedakâr, sadık birisi bana lâzımdı.

Sonra birden birisi bana bir mektup verdi. Mektubu açtım gördüm ki Abdurrahman’ın mahiyetini tam gösterir bir tarzda bir mektup ki o mektubun bir kısmı Yirmi Yedinci Mektup’un fıkraları içinde, üç zâhir kerameti gösterir bir tarzda dercedilmiştir. O mektup beni çok ağlattırmış ve el-ân da ağlattırıyor. Merhum Abdurrahman o mektupla pek ciddi ve samimi bir surette, dünyanın ezvakından nefret ettiğini ve en büyük maksadı bana yetişip küçüklüğünde benim ona baktığım gibi o da ihtiyarlığımda bana hizmet etmekti. Hem dünyada benim hakiki vazifem olan neşr-i esrar-ı Kur’aniyede, muktedir kalemiyle bana yardım etmekti. Hattâ mektubunda yazıyordu: “Yirmi otuz risaleyi bana gönder, her birisinden yirmi otuz nüsha yazıp ve yazdıracağım.” diyordu.

O mektup, bana dünyaya karşı kuvvetli bir ümit verdi. Deha derecesinde zekâya mâlik ve hakiki evladın çok fevkinde bir sadakat ve irtibatla bana hizmet edecek böyle cesur bir talebemi buldum diye; o işkenceli esareti, o kimsesizliği, o gurbeti, o ihtiyarlığı unuttum. O mektuptan evvel iman-ı bi’l-âhirete dair tabettirdiğim Onuncu Söz’ün bir nüshası eline geçmişti. Güya o risale ona bir tiryak idi ki altı yedi sene zarfında aldığı bütün manevî yaralarını tedavi etti. Gayet kuvvetli ve parlak bir iman ile ecelini bekliyor gibi bana o mektubu yazmış.

Bir iki ay sonra, Abdurrahman vasıtasıyla yine mesudane bir hayat-ı dünyeviye geçirmek tasavvurunda iken “vâ-hasretâ” birden onun vefat haberini aldım. Bu haber o derece beni sarstı ki beş senedir daha o tesir altındayım. O vakit bulunduğum işkenceli esaret ve yalnızlık ve gurbet ve ihtiyarlık ve hastalığım; on derece onların fevkinde bana bir firkat, bir rikkat, bir hüzün verdi. Benim merhume validemin vefatıyla hususi dünyamın yarısı, onun vefatıyla vefat etmiş diyordum. Abdurrahman’ın vefatıyla da bâki kalan öteki yarı dünyam da vefat etti gördüm. Dünyadan bütün bütün alâkam kesildi. Çünkü o, dünyada kalsaydı hem dünyadaki vazife-i uhreviyemin kuvvetli bir medarı ve benden sonra tam yerime geçecek bir hayru’l-halef ve hem de bu dünyada en fedakâr bir medar-ı teselli, bir arkadaşım olabilirdi. Ve en zeki bir talebem, bir muhatap ve Risale-i Nur eczalarının en emin bir sahibi ve muhafızı olurdu.

Evet, insaniyet itibarıyla böyle bir zayiat, benim gibi insanlara çok hırkatlidir, yandırıyor. Gerçi zâhiren tahammüle çalışıyordum fakat ruhumda şiddetli fırtına vardı. Eğer ara sıra Kur’an’ın nurundan gelen teselli teskin etmeseydi benim için dayanmak mümkün olamayacaktı. O zaman Barla derelerine, dağlarına yalnız gidip geziyordum. Hâlî yerlerde oturup o teessürat-ı hazîne içinde, eski zamanda Abdurrahman gibi sadık talebelerimle geçirdiğim mesudane hayat levhaları sinema gibi hayalimden geçtikçe ihtiyarlık ve gurbetin verdiği sürat-i teessür mukavemetimi kırıyordu.

Birden كُلُّ شَى۟ءٍ هَالِكٌ اِلَّا وَج۟هَهُ لَهُ ال۟حُك۟مُ وَاِلَي۟هِ تُر۟جَعُونَ âyet-i kudsiyenin sırrı inkişaf etti. Bana يَا بَاقٖى اَن۟تَ ال۟بَاقٖى ۝ يَا بَاقٖى اَن۟تَ ال۟بَاقٖى dedirtti ve onunla hakiki teselli verdi. Evet, ben o hâlî derede, o hazîn halette, bu âyet-i kudsiyenin sırrıyla, Mirkatü’s-Sünne Risalesi’nde işaret edildiği gibi kendimi üç büyük cenaze başında gördüm:

Biri: Elli beş yaşıma kadar, elli beş ölmüş ve hayat-ı ömrümde defnedilmiş Saidlerin kabri üstünde, bir mezar taşı olarak kendimi gördüm.

İkinci cenaze: Zaman-ı Âdem’den (as) beri, benim hemcinsim ve nevim vefat edip mazi kabrinde defnedilmiş olan o büyük cenazenin başında mezar taşı hükmünde olan bu asrın yüzünde gezer, karınca gibi küçük bir zîhayat suretinde kendimi gördüm.

Üçüncü cenaze ise: İnsanlar gibi her sene dünya yüzünde seyyar bir dünyanın vefatıyla büyük dünya da bu âyetin sırrıyla vefat edeceği, hayalimin önünde tecessüm etti.

İşte Abdurrahman’ın vefatının hüznünden gelen bu dehşetli manayı bütün bütün aydınlattıracak ve hakiki teselli ve sönmez nur verecek bu âyet-i kerîme, mana-yı işarîsiyle imdada yetişti:

فَاِن۟ تَوَلَّو۟ا فَقُل۟ حَس۟بِىَ اللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ عَلَي۟هِ تَوَكَّل۟تُ وَهُوَ رَبُّ ال۟عَر۟شِ ال۟عَظٖيمِ

Evet, bu âyet bildirdi ki: Madem Cenab-ı Hak var, o her şeye bedeldir. Madem o bâkidir, elbette o kâfidir. Bir tek cilve-i inayeti, bütün dünya yerini tutar. Ve bir cilve-i nuru, mezkûr üç büyük cenazeye manevî hayat verir. Cenazeler olmadığını, belki vazifelerini bitirmiş, başka âlemlere gitmiş olduklarını gösteriyor.

Üçüncü Lem’a’da bu sırrın izahı geçtiğinden ona iktifaen burada yalnız derim ki:

كُلُّ شَى۟ءٍ هَالِكٌ اِلَّا وَج۟هَهُ... اِلٰى اٰخِرِ âyetinin mealini gösteren iki defa يَا بَاقٖى اَن۟تَ ال۟بَاقٖى ۝ يَا بَاقٖى اَن۟تَ ال۟بَاقٖى beni, gayet elîm o hazîn haletten kurtardı. Şöyle ki:

Birinci defa يَا بَاقٖى اَن۟تَ ال۟بَاقٖى dedim, dünya ve dünyadaki Abdurrahman gibi hadsiz alâkadar olduğum ahbapların zevalinden ve rabıtalarım kopmasından neş’et eden hadsiz manevî yaralar içinde bir ameliyat-ı cerrahiye nevinde bir tedavi başladı.

İkinci defa يَا بَاقٖى اَن۟تَ ال۟بَاقٖى cümlesi bütün o hadsiz, manevî yaralara hem merhem hem tiryak oldu. Yani sen bâkisin; giden gitsin, sen yetersin. Madem sen bâkisin, zeval bulan her şeye bedel bir cilve-i rahmetin kâfidir. Madem sen varsın, senin varlığına iman ile intisabını bilen ve sırr-ı İslâmiyet’le o intisaba göre hareket eden insana her şey var. Fena ve zeval, mevt ve adem bir perdedir, bir tazelenmektir; ayrı ayrı menzillerde gezmek hükmündedir diye düşünüp tamamıyla o hırkatli, firkatli, hazîn, elîm, karanlıklı, dehşetli halet-i ruhaniye; sürurlu, neşeli, lezzetli, nurlu, sevimli, ünsiyetli bir halete inkılab etti. Lisanım ve kalbim, belki lisan-ı hal ile bütün zerrat-ı vücudum “Elhamdülillah” dediler.

İşte o cilve-i rahmetin binden bir cüzü şudur ki: Ben o hüzüngâhım olan dereden ve o hüzün-engiz haletten Barla’ya döndüm. Baktım ki Kuleönlü Mustafa namında bir genç, benden ilm-i hale ait abdest ve namaza dair birkaç meseleyi sormak için gelmiş. O vakit misafirleri kabul etmediğim halde, onun ruhundaki ihlas ve ileride Risale-i Nur’a edeceği kıymettar hizmeti (Hâşiye) güya hiss-i kable’l-vuku ile ruhum o gencin ruhunda okudu. Onu geriye çevirmedim, kabul ettim. (Hâşiye)

Sonra tebeyyün etti ki Risale-i Nur hizmetinde ve benden sonra hayru’l-halef olarak, bir vâris-i hakiki vazifesini tam yerine getirecek olan Abdurrahman yerine, Cenab-ı Hak Mustafa’yı numune olarak bana göndermiş ki senden bir Abdurrahman aldım, mukabilinde bu gördüğün Mustafa gibi otuz Abdurrahman o vazife-i diniyede sana hem talebe hem biraderzade hem evlad-ı manevî hem kardeş hem fedakâr arkadaş vereceğim. Evet, lillahi’l-hamd otuz Abdurrahman’ı verdi.

O vakit dedim: Ey ağlayan kalbim! Madem bu numuneyi gördün ve onunla o manevî yaraların en mühimmini tedavi etti, sair bütün seni müteessir eden yaraları da tedavi edeceğine kanaatin gelmelidir.

İşte ey benim gibi ihtiyarlık zamanında gayet sevdiği evladını veya akrabasını kaybeden ve beline yüklenmiş ihtiyarlığın ağır yüküyle beraber firaktan gelen ağır gamları da başına yüklenen ihtiyar kardeşler ve ihtiyare hemşireler! Benim vaziyetimi anladınız ki sizinkinden çok şiddetli iken, madem böyle bir âyet-i kerîme tedavi etti, şifa verdi. Elbette Kur’an-ı Hakîm’in eczahane-i kudsiyesinde, umum dertlerinize şifa verecek ilaçları vardır. Eğer iman ile ona müracaat edip ve ibadetle o ilaçları istimal etseniz, belinizde ve başınızdaki o ihtiyarlığın ve gamların ağır yükleri gayet hafifleşecektir.

Bu mebhasın uzun yazılmasının sırrı ise merhum Abdurrahman’a ziyade dua-yı rahmet ettirmek düşüncesidir. Sizi usandırmasın. Hem sizi belki ziyade müteellim edecek en acıklı ve nefret verip ürkütecek en dehşetli yaramı, gayet nâhoş, elîm bir surette size göstermekten maksadım: Kur’an-ı Hakîm’in kudsî tiryakı ne derece hârikulâde bir ilaç ve parlak bir nur olduğunu göstermektir.

On Üçüncü Rica

(Hâşiye)

Bu ricada sergüzeşt-i hayatımın mühim bir levhasından bahsedeceğimden herhalde bir derece uzun olacak. Usanmamanızı ve gücenmemenizi arzu ediyorum.

Harb-i Umumî’de, Rus’un esaretinden kurtulduktan sonra, İstanbul’da iki üç sene Dârülhikmette hizmet-i diniye beni orada durdurdu. Sonra Kur’an-ı Hakîm’in irşadıyla ve Gavs-ı A’zam’ın himmetiyle ve ihtiyarlığın intibahıyla İstanbul’daki hayat-ı medeniyeden usanç ve şaşaalı hayat-ı içtimaiyeden bir nefret geldi. “Dâü’s-sıla” tabir edilen iştiyak-ı vatan hissi, beni vatanıma sevk etti. Madem öleceğim, vatanımda öleyim diye Van’a gittim.

Her şeyden evvel, Van’da Horhor denilen medresemin ziyaretine gittim. Baktım ki sair Van haneleri gibi onu da Rus istilasında Ermeniler yakmışlardı. Van’ın meşhur kalesi ki dağ gibi yekpare taştan ibarettir. Benim medresem onun tam altında ve ona tam bitişiktir. Benim terk ettiğim yedi sekiz sene evvel, o medresemdeki hakikaten dost, kardeş, enis talebelerimin hayalleri gözümün önüne geldi. O fedakâr arkadaşlarımın bir kısmı hakiki şehit diğer bir kısmı da o musibet yüzünden manevî şehit olarak vefat etmişlerdi.

Ben ağlamaktan kendimi tutamadım ve kalenin tâ medresenin üstündeki iki minare yüksekliğinde medreseye nâzır tepesine çıktım, oturdum. Yedi sekiz sene evvelki zamana hayalen gittim. Benim hayalim kuvvetli olduğu için beni o zamanda hayli gezdirdi. Etrafta kimse yoktu ki beni o hayalden çevirsin ve o zamandan çeksin. Çünkü yalnız idim. Yedi sekiz sene zarfında, gözümü açtıkça bir asır zaman geçmiş kadar bir tahavvülat görüyordum. Baktım ki benim medresemin etrafındaki şehir içi Kaledibi mevkii, bütün baştan aşağıya kadar yandırılmış, tahrip edilmiş. Evvelki gördüğümden şimdiki gördüğüme, güya iki yüz sene sonra dünyaya gelip öyle hazîn nazarla baktım. O hanelerdeki adamların çoğu ile dost ve ahbap idim. Kısm-ı a’zamı Allah rahmet etsin muhaceret ile vefat etmişler, gurbette perişan olmuşlardı. Hem Ermeni mahallesinden başka Van’ın bütün Müslümanlarının haneleri tahrip edilmiş gördüm. Benim kalbim en derinden sızladı. O kadar rikkatime dokundu ki binler gözüm olsaydı beraber ağlayacaktı.

Ben, gurbetten vatanıma döndüm; gurbetten kurtuldum zannediyordum. “Vâ-esefâ” gurbetin en dehşetlisini vatanımda gördüm. On İkinci Rica’da bahsi geçen Abdurrahman gibi ruhumla pek alâkadar yüzer talebelerimi, dostlarımı kabirde ve o ahbapların yerlerini harabezar gördüm. Eskiden beri hatırımda olan bir zatın bir fıkrası vardı, tam manasını göremiyordum, o hazîn levha karşısında tam manasını gördüm. Fıkra budur:

لَو۟لَا مُفَارَقَةُ ال۟اَح۟بَابِ مَا وَجَدَت۟ لَهَا ال۟مَنَايَا اِلٰى اَر۟وَاحِنَا سُبُلًا

Yani “Eğer dostlardan müfarakat olmasaydı ölüm, ruhlarımıza yol bulamazdı ki gelsin, alsın.” Demek, en ziyade insanı öldüren, ahbaptan müfarakattır. Evet, hiçbir şey beni o vaziyet kadar yandırmamış, ağlatmamış. Eğer Kur’an’dan, imandan meded gelmeseydi o gam, o keder, o hüzün ruhumu uçuracak gibi tesirat yapacaktı.

Eskiden beri şairler şiirlerinde, ahbaplarıyla görüştükleri menzillerin mürur-u zamanla harabegâhlarına ağlamışlar. Bunun en firkatli levhasını da ben gözümle gördüm. İki yüz sene sonra gayet sevdiği dostların mahall-i ikametine uğrayan bir adamın hüznüyle hem ruhum hem kalbim gözüme yardım edip ağladılar. O vakit, gözümün önünde harabezara dönmüş yerlerin, gayet mamur ve şenlikli ve neşeli ve sürurlu bir surette bulunduğu zaman, yirmi seneye yakın en tatlı bir hayatta tedris ile kıymettar talebelerimle geçirdiğim hayatımın o şirin safahatı, birer birer sinema levhaları gibi canlanıp görünerek, sonra vefat edip gider tarzında, hayali gözümün önünde epey zaman devam etti.

O vakit ehl-i dünyanın haline çok taaccüb ettim. Nasıl kendilerini aldatıyorlar? Çünkü o vaziyet, dünyanın tam fâni olduğunu ve insanlar da içinde misafir bulunduğunu bilbedahe gösterdi. Ehl-i hakikatin mütemadiyen “Dünya gaddardır, mekkârdır, fenadır, aldanmayınız.” demeleri ne kadar doğru olduğunu gözümle gördüm.

Hem insan nasıl cismiyle, hanesiyle alâkadardır; öyle de kasabasıyla, memleketiyle belki dünyasıyla alâkadar olduğunu kendim de gördüm. Çünkü ben vücudum itibarıyla ihtiyarlık rikkatinden iki gözümle ağlarken, medresemin yalnız ihtiyarlığı değil belki vefatından dolayı on gözle ağlamak istiyordum. Ve o şirin vatanımın yarı ölmesiyle yüz gözle ağlamaya ihtiyacım vardı.

Rivayet-i hadîste vardır ki her sabah bir melâike çağırıyor:

لِدُوا لِل۟مَو۟تِ وَاب۟نُوا لِل۟خَرَابِ yani “Ölmek için tevellüd edip dünyaya gelirsiniz, harap olmak için binalar yapıyorsunuz.” diyor. İşte bu hakikati, kulağımla değil gözümle işitiyordum.

Evet, o vaziyetim o vakit beni nasıl ağlattırmış; on senedir hayalim, o vaziyete uğradıkça yine ağlıyor. Evet, binler sene yaşamış o ihtiyar kalenin başındaki menzillerin harap olması ve onun altındaki şehrin sekiz sene zarfında sekiz yüz sene kadar ihtiyarlanması ve kale altındaki gayet hayattar ve mecma-ı ahbap olan medresemin vefatı, umum Osmanlı Devleti’nde bütün medreselerin vefatını gösteren cenazesinin manevî azametine işareten koca Van Kalesi’nin yekpare taşı, ona bir mezar taşı olmuş. Âdeta o medresedeki sekiz sene evvel benimle beraber bulunan merhum talebelerim, kabirlerinde benimle beraber ağlıyorlar. Belki o kasabanın harabe duvarları, dağılmış taşları benimle beraber ağlıyorlar ve onları ağlıyor gibi gördüm.

Ben o vakit anladım ki vatanımdaki bu gurbete dayanamayacağım, ya ben de kabre onların yanına gitmeliyim veyahut dağda bir mağaraya çekilip ecelimi orada beklemeliyim diye düşündüm. Dedim: Madem dünyada böyle tahammül edilmez, sabır-şiken, mukavemetsûz, yandırıcı firkatler var. Elbette mevt, hayata râcihtir. Hayatın bu ağır vaziyeti çekilir dertlerden değildir.

O vakit cihat-ı sitte denilen altı cihete nazar gezdirdim, karanlıklı gördüm. O şiddet-i teessürden gelen gaflet bana dünyayı korkunç, boş, hâlî, başıma yıkılacak bir tarzda gösterdi. Ruhum ise düşman vaziyetini alan hadsiz belalara karşı bir nokta-i istinad ararken ve ruhta ebede kadar uzanan hadsiz arzuları tatmin edecek bir nokta-i istimdad taharri ederken ve o hadsiz firak ve iftiraktan ve tahrip ve vefattan gelen hüzün ve gama karşı teselli beklerken, birden Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan’ın سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ وَهُوَ ال۟عَزٖيزُ ال۟حَكٖيمُ ۝ لَهُ مُل۟كُ السَّمٰوَاتِ وَ ال۟اَر۟ضِ يُح۟يٖى وَ يُمٖيتُ وَ هُوَ عَلٰى كُلِّ شَى۟ءٍ قَدٖيرٌ âyetinin hakikati tecelli etti. O rikkatli, firkatli, dehşetli, hüzünlü hayalden beni kurtardı, gözümü açtırdı.

Baktım ki meyvedar ağaçların başlarındaki meyveleri tebessüm eder bir tarzda bana bakıyorlar “Bize de dikkat et, yalnız harabezara bakıp durma.” diyorlardı. Bu âyet-i kerîmenin hakikati böyle ihtar ediyordu ki: Van sahrasının sahifesinde misafir olan insanların eliyle yazılan ve şehir suretini alan sun’î bir mektubun, Rus istilası denilen dehşetli bir sel belasına düşüp silinmesi neden seni bu kadar müteessir ediyor? Asıl Mâlik-i Hakiki ve her şeyin sahibi ve Rabb’i olan Nakkaş-ı Ezelî’ye bak ki bu Van sahifesinde mektubatı, kemal-i şaşaa ile eski zamanda gördüğün vaziyeti yine devam edip yazılıyorlar. O yerler boş, harap, hâlî kalmış diye ağlamaların, Mâlik-i Hakiki’sinden gaflet ve insanları misafir tasavvur etmemekten ve mâlik tevehhüm etmek yanlışından ileri geliyor.

Fakat o yanlışlıktan ve o yakıcı vaziyetten bir hakikat kapısı açıldı. Ve o hakikati tam kabul etmeye nefis hazırlandı. Evet, nasıl ki bir demir ateşe sokulur tâ yumuşasın, güzel ve menfaattar bir şekil verilsin. Öyle de o hüzün-engiz halet ve o dehşetli vaziyet ateş oldu, nefsimi yumuşattı. Kur’an-ı Mu’cizü’l-Beyan, mezkûr âyetin hakikatiyle, hakaik-i imaniyenin feyzini tam ona gösterdi, kabul ettirdi.

Evet, lillahi’l-hamd şu âyetin hakikati, iman feyziyle (Yirminci Mektup gibi risalelerde kat’î ispat ettiğimiz gibi) herkesin kuvvet-i imaniyesi nisbetinde inkişaf eden öyle bir nokta-i istinad ruha ve kalbe verdi ki o vaziyetin dehşetinden yüz derece ziyade korkunç, zararlı musibetlere karşı gelebilir bir kuvveti, iman-ı billahtan verdi. Ve şöyle ihtar etti ki senin Hâlık’ın olan şu memleketin Mâlik-i Hakiki’sinin emrine her şey musahhardır, her şeyin dizgini onun elindedir, ona intisabın yeter.

O Hâlık’ıma dayanıp tanıdıktan sonra, düşman suretini alan bütün şeyler, düşmanlıklarını terk ettiler; ağlattıran hazîn haller, beni neşelendirmeye başladılar. Hem çok risalelerde kat’î bürhanlarla da ispat ettiğimiz gibi o hadsiz arzulara karşı iman-ı bi’l-âhiretten gelen nur ile öyle bir nokta-i istimdad verdi ki değil küçücük ve muvakkat, kısa, dünyevî ahbaplara karşı arzu ve rabıtalarıma belki ebedü’l-âbâdda, âlem-i bekada, saadet-i ebediyede hadsiz uzun arzularıma kâfi gelebilir bir nokta-i istimdad verdi.

Çünkü bir cilve-i rahmetiyle, muvakkat bir misafirhanesi olan bu dünyanın bir menzili olan şu zeminin yüzünde, o misafirlerini bir iki saat sevindirmek için bahar sofrasında hadd ü hesaba gelmez sanatlı, şirin nimetlerini, her baharda ihsan edip bir kahvaltı hükmünde o misafirlere yedirdikten sonra, mesken-i ebedîlerinde sekiz daimî cenneti hadsiz bir zamanda, hadsiz enva-ı nimetiyle doldurup ibadına ihzar eden bir Rahmanu’r-Rahîm’in rahmetine iman ile istinad edip, intisabını bilen elbette öyle bir nokta-i istimdad bulur ki en edna derecesi, hadsiz ebedî emellere meded verip idame eder.

Hem o âyetin hakikatiyle, imanın ziyasından gelen nur öyle parlak bir surette tecelli etti ki o zulümatlı olan cihat-ı sitteyi gündüz gibi aydınlattırdı. Çünkü bu medresem ve bu şehirde talebe ve dostlarımın arkalarında kalıp ağlamak vaziyetini şöyle aydınlattırdı ki: Ahbabın gittikleri âlem karanlıklı değil, yalnız yerlerini değiştirdiler; yine görüşeceksiniz diye ihtar etti. Ağlamayı tamamen kestirdi. Ve dünyada onların yerine geçecek ve benzeyecek olanları bulacağımı ifham etti. Evet, lillahi’l-hamd hem vefat eden Van medresesini Isparta medresesiyle ihya edip, oradaki ahbapları dahi daha çok, daha kıymettar talebeler ve ahbaplarla manen ihya etti.

Hem bildirdi ki dünya boş, hâlî olmadığını ve harap olmuş bir memleket suretini yanlış tasavvur ettiğimi, belki Mâlik-i Hakiki hikmetinin iktizasıyla, sun’î insanların levhasını değiştiriyor, mektubunu tazelendiriyor. Bir ağacın bir kısım meyvelerini kopardıkça yerine yine başka meyvelerin geldiği gibi nev-i beşerde bu zeval ve firak dahi bir teceddüddür, tazelenmektir. İman noktasında, ahbapsızlıktan gelen elîmane bir hüzün değil belki başka güzel bir yerde görüşmek üzere ayrılmaktan gelen, lezizane bir hüzün veren bir tazelenmektir.

Hem o dehşetli vaziyetten, kâinatın mevcudatının karanlıklı görünen yüzünü aydınlattı. Ben de o vakit o halete şükretmek istedim, Arabî şu fıkra geldi, tam o hakikati tasvir etti. Şöyle ki dedim:

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى نُورِ ال۟اٖيمَانِ ال۟مُصَوِّرِ مَا يُتَوَهَّمُ اَجَانِبَ اَع۟دَاءً اَم۟وَاتًا مُوَحِّشٖينَ اَي۟تَامًا بَاكٖينَ ؛ اَوِدَّاءَ اِخ۟وَانًا اَح۟يَاءً مُونِسٖينَ مُرَخَّصٖينَ مَس۟رُورٖينَ ذَاكِرٖينَ مُسَبِّحٖينَ

Yani “O şiddetli haletin tesirinden gelen gaflet ile kâinatın mevcudatı bir kısmı düşman ve ecnebi (Hâşiye), bir kısmı müthiş cenazeler, diğer kısmı ise kimsesizlikten ağlayan yetimler suretinde; gafil nefsime tevehhüm ile gösterilen bu korkunç levhayı, nur-u iman ile aynelyakîn gördüm ki o ecnebi, düşman görünenler birer dost kardeştirler. Ve o müthiş cenazeler ise kısmen hayattar ve ünsiyetkâr ve kısmen vazifeden terhis edilenlerdir. Ve o ağlayan yetimlerin vaveylâları ise zikir ve tesbihin zemzemeleri olduğunu nur-u iman ile gördüğümden, o hadsiz nimetlerin menbaı olan imanı bana veren Hâlık-ı Zülcelal’e hadsiz hamdediyorum. Ve bu dünyada, bu dünya kadar büyük hususi dünyamdaki bütün mevcudatı, hamd ve tesbihat-ı İlahiyede tasavvur ve niyetim ile istimal etmek bir hakkım olduğu nokta-i nazarından, bütün o mevcudatın her birisinin ve umumunun lisan-ı halleriyle beraber Elhamdülillahi alâ nuri’l-iman deriz.” demektir.

Hem o gafletkârane halet-i müthişeden hiçe inen ezvak-ı hayat ve bütün bütün çekilip kuruyan emeller ve en dar bir daire içinde sıkışıp kalan belki mahvolan şahsıma ait nimetler, lezzetler birden (başka risalelerde kat’î bir surette ispat ettiğimiz gibi) nur-u iman ile kalbin etrafındaki o dar daireyi öyle genişlettirdi ki kâinatı içine aldı ve o Horhor bahçesinde kurumuş ve lezzetini kaçırmış nimetler yerinde, dâr-ı dünya ve dâr-ı âhireti birer sofra-i nimet ve birer tabla-i rahmet şekline getirdi. Göz, kulak, kalp gibi on değil, yüz cihazat-ı insaniyenin her birini, gayet uzun bir el suretinde, her mü’minin derecesi nisbetinde o iki sofra-i Rahman’a uzatıp, her tarafından nimetleri toplayacak bir tarzda gösterdiğinden hem bu ulvi hakikati ifade hem o hadsiz nimete şükür için o vakit böyle demiştim:

اَل۟حَم۟دُ لِلّٰهِ عَلٰى نُورِ ال۟اٖيمَانِ ال۟مُصَوِّرِ لِلدَّارَي۟نِ مَم۟لُوؤَتَي۟نِ مِنَ النِّع۟مَةِ وَ الرَّح۟مَةِ لِكُلِّ مُؤ۟مِنٍ حَقًّا يَس۟تَفٖيدُ مِن۟هُمَا بِحَوَاسِّهِ ال۟كَثٖيرَةِ ال۟مُن۟كَشِفَةِ بِاِذ۟نِ خَالِقِهٖ

Yani “Dünya ve âhireti nimet ve rahmetle doldurmuş bir surette, hakiki mü’minlerin nur-u iman ve İslâmiyet’le inkişaf ve inbisat etmiş bütün hâsselerinin elleriyle o iki muazzam sofradan istifadeyi temin eden ve gösteren nur-u iman nimetinin mukabiline, o imanı bana veren Hâlık’ıma, bütün zerrat-ı vücudumla dünya ve âhiret dolusu hamd ve şükür, elimden gelse yaparım.” demektir.

Madem iman bu âlemde bu tesirat-ı azîmeyi yapar, elbette dâr-ı bekada öyle semerat ve füyuzatı olacak ki bu dünyadaki akıl ile onlar ihata edilmez ve tarif edilmez.

İşte, ey benim gibi ihtiyarlık münasebetiyle pek çok dostların firak acılarını çeken ihtiyar ve ihtiyareler! Sizin en ihtiyarınız her ne kadar zâhiren benden yaşlı ise de manen ben onlardan daha ziyade ihtiyarlığımı tahmin ediyorum. Çünkü fıtratımda rikkat-i cinsiye ile acımak hissi ziyade bulunduğundan, kendi elemimden başka binler kardeşlerimin elemlerini de o şefkat sırrıyla çektiğimden, yüzler sene yaşamış gibi ihtiyarım. Ve siz ne kadar firak belasını çekmiş iseniz benim kadar o belaya maruz kalmamışsınız.

Çünkü oğlum yoktur ki yalnız oğlumu düşüneyim. Bendeki fıtrî olan bu ziyade acımaklık ve şefkat, binler Müslüman evlatlarının, hattâ masum hayvanların teellümlerine karşı dahi bir rikkat, bir elem, o sırr-ı şefkat ile hissediyordum. Hususi bir hanem yoktur ki fikrimi yalnız ona hasredeyim; belki bu memleket ile ve belki âlem-i İslâm’ın kıtasıyla hanem gibi hamiyet-i İslâmiye noktasında alâkadarım. Ve o iki büyük hanedeki dindaşlarımın elemleriyle müteellim ve firaklarıyla mahzun oluyorum!

İşte bütün ihtiyarlığımdan ve firak belalarından gelen teessüratıma, bana nur-u iman tam kâfi geldi; kırılmaz bir rica, kopmaz bir ümit, sönmez bir ziya, bitmez bir teselli verdi. Elbette sizlere ihtiyarlıktan gelen karanlık ve gaflet ve teessürat ve teellümata, iman kâfi ve vâfidir. Asıl en karanlıklı ve en nursuz ve tesellisiz ihtiyarlık ve en elîm ve müthiş firak, ehl-i dalaletin ve ehl-i sefahetin ihtiyarlıklarıdır ve firaklarıdır.

O rica ve ziya ve teselli veren imanı zevk etmek ve tesiratını hissetmek için ihtiyarlığa lâyık ve İslâmiyet’e muvafık ubudiyetkârane bir tavr-ı şuurdarane takınmakla olur. Yoksa gençlere benzemeye çalışmak ve onların sarhoşça gafletlerine başını sokup ihtiyarlığını unutmakla değildir.

خَي۟رُ شَبَابِكُم۟ مَن۟ تَشَبَّهَ بِكُهُولِكُم۟ وَشَرُّ كُهُولِكُم۟ مَن۟ تَشَبَّهَ بِشَبَابِكُم۟ – اَو۟ كَمَا قَالَ – mealindeki hadîsi düşününüz. Yani “Gençlerinizin en iyisi, temkinde ve sefahetlerden çekilmekte ihtiyarlara benzeyenlerdir. Ve ihtiyarlarınızın en fenası, sefahette ve başını gaflete sokmakta gençlere benzeyenlerdir.”

Ey kardeşlerim ihtiyarlar ve hemşire ihtiyareler! Hadîs-i şerifte vardır ki: “Altmış yetmiş yaşlarında ihtiyar bir mü’min, dergâh-ı İlahiyeye elini kaldırıp dua ederken, rahmet-i İlahiye onun elini boş döndürmeye hicab ediyor.” Madem rahmet size karşı böyle hürmet ediyor, siz de rahmetin bu hürmetini ubudiyetinizle ihtiram ediniz.

On Dördüncü Rica

Dördüncü Şuâ olan Âyet-i Nuriye-i Hasbiye’nin başının hülâsası diyor ki: Bir zaman ehl-i dünya beni her şeyden tecrit ettiklerinden beş çeşit gurbetlere düşmüştüm. Sıkıntıdan gelen bir gaflet ile Risale-i Nur’un teselli verici ve meded edici nurlarına bakmayarak doğrudan doğruya kalbime baktım ve ruhumu aradım.

Gördüm ki gayet kuvvetli bir aşk-ı beka ve şedit bir muhabbet-i vücud ve büyük bir iştiyak-ı hayat ve hadsiz bir acz ve nihayetsiz bir fakr, bende hükmediyordu. Halbuki müthiş bir fena, o bekayı söndürüyor. O haletimde, yanık bir şairin dediği gibi dedim:

Dil bekası, Hak fenası istedi mülk-ü tenim

Bir devasız derde düştüm, âh ki Lokman bîhaber.

Meyusane başımı eğdim, birden حَس۟بُنَا اللّٰهُ وَنِع۟مَ ال۟وَكٖيلُ imdadıma geldi “Beni dikkatle oku!” dedi. Ben de günde beş yüz defa okudum. Okudukça yalnız ilmelyakîn ile değil, aynelyakîn ile çok kıymettar envarından dokuz mertebe-i hasbiye bana inkişaf etti.

Birinci Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye: Bendeki aşk-ı beka; bendeki bekaya değil belki sebepsiz ve bizzat mahbub olan kemal-i mutlak sahibi, Zat-ı Zülkemal’in ve Zülcelal’in bir isminin bir cilvesinin mahiyetimde bir gölgesi bulunduğundan, fıtratımda o Kâmil-i Mutlak’ın varlığına ve kemaline ve bekasına müteveccih olan muhabbet-i fıtriye, gaflet yüzünden yolunu şaşırmış, gölgeye yapışmış, âyinenin bekasına âşık olmuştu. حَس۟بُنَا اللّٰهُ وَنِع۟مَ ال۟وَكٖيلُ geldi, perdeyi kaldırdı.

Gördüm ve hissettim ve hakkalyakîn zevk ettim ki bekamın lezzeti ve saadeti, aynen ve daha mükemmel bir tarzda Bâki-i Zülkemal’in bekasına ve benim Rabb’im ve İlah’ım olduğuna, tasdik ve imanımda ve iz’anımda vardır. Bunun edillesi, zevi’l-ehsası hayrette bırakacak gayet derin ve dakik on iki hemhemler ve şuur-u imanlar ile Risale-i Hasbiye’de beyan edilmiştir.

İkinci Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye: Fıtratımdaki hadsiz aczimle beraber, ihtiyarlık ve gurbet ve kimsesizlik ve tecridim içinde; ehl-i dünya desiseleriyle, casuslarıyla bana hücum ettikleri hengâmda kalbime dedim: “Elleri bağlı, zayıf ve hasta bir tek adama ordular taarruz ediyor. Benim için bir nokta-i istinad yok mu?” diye

حَس۟بُنَا اللّٰهُ وَنِع۟مَ ال۟وَكٖيلُ âyetine müracaat ettim. Bana o âyet bildirdi ki:

İntisab-ı imanî vesikasıyla Kadîr-i Mutlak öyle bir Sultan’a intisap edersin ki zemin yüzünde her baharda dört yüz bin milletten mürekkeb nebatat ve hayvanat ordularının bütün cihazatlarını kemal-i intizam ile vermekle beraber, başta insan olarak hayvanatın muazzam ordusunun bütün erzaklarını, değil medeni insanların son zamanlarda keşfettikleri et ve şeker ve sair taamların hülâsaları gibi belki yüz derece o medeni hülâsalardan daha mükemmel ve bütün taamların her nevinden tohum ve çekirdek denilen Rahmanî hülâsalara koyup ve o hülâsaları dahi onların pişirmelerine ve inbisatlarına dair kaderî tarifeler içinde sarıp, muhafaza için küçük sandukçalara koyup tevdi eder. O sandukçaların icadı “Kün” emrinde bulunan “kâf-nun” fabrikasından o kadar çabuk ve kolay ve çoklukla olur ki Kur’an der: “Hâlık emreder, meydana gelir.” Madem sen, intisab-ı imanî tezkeresiyle böyle bir nokta-i istinad bulabildiğinden, hadsiz bir kuvvete ve kudrete dayanabilirsin.

Ben de âyetten bu dersimi aldıkça öyle bir kuvve-i maneviyeyi buldum ki değil şimdiki düşmanlarıma, belki dünyaya meydan okuyabilir bir iktidar-ı imanî hissederek, bütün ruhumla beraber حَس۟بُنَا اللّٰهُ وَنِع۟مَ ال۟وَكٖيلُ dedim.

Üçüncü Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye: Ben o gurbetler ve hastalıklar ve mazlumiyetlerin tazyikiyle dünyadan alâkamı kesilmiş bularak, ebedî bir dünyada ve bâki bir memlekette daimî bir saadete namzet olduğumu iman telkin ettiği hengâmda; tahassür akıtan “Of, of!”tan vazgeçip, beşaşet izhar eden “Oh, oh!” dedim.

Fakat bu gaye-i hayal ve hedef-i ruh ve netice-i fıtratın tahakkuku ancak ve ancak bütün mahlukatının bütün harekâtlarını ve sekenatlarını ve ahval ve a’mallerini, kavlen ve fiilen bilen ve kaydeden ve bu küçücük ve âciz-i mutlak nev-i insanı kendine dost ve muhatap eden ve bütün mahlukat üstünde bir makam veren bir Kadîr-i Mutlak’ın hadsiz kudretiyle ve insana nihayetsiz inayet ve ehemmiyet vermesiyle olabilir diye düşünürken bu iki noktada, yani böyle bir kudretin faaliyeti ve zâhiren bu ehemmiyetsiz insanın hakikatli ehemmiyeti hakkında imanın inkişafını ve kalbin itminanını veren bir izah istedim. Yine o âyete müracaat ettim. Dedi ki: “ حَس۟بُنَا daki نَا ya dikkat edip senin ile beraber lisan-ı hal ve lisan-ı kāl ile حَس۟بُنَا yı kimler söylüyorlar, dinle!” emretti.

Birden baktım ki hadsiz kuşlar ve kuşçuklar olan sinekler ve hesapsız hayvanlar ve nihayetsiz nebatlar ve gayetsiz ağaçlar dahi benim gibi lisan-ı hal ile حَس۟بُنَا اللّٰهُ وَنِع۟مَ ال۟وَكٖيلُ manasını yâd ediyorlar ve herkesin yâdına getiriyorlar ki bütün şerait-i hayatiyelerini tekeffül eden öyle bir vekilleri var ki birbirine benzeyen ve maddeleri bir olan yumurtalar ve birbirinin misli gibi katreler ve birbirinin aynı gibi habbeler ve birbirine müşabih çekirdeklerden kuşların yüz bin çeşitlerini, hayvanların yüz bin tarzlarını, nebatatın yüz bin nevini ve ağaçların yüz bin sınıfını yanlışsız, noksansız, iltibassız, süslü, mizanlı, intizamlı, birbirinden ayrı, farikalı bir surette gözümüz önünde, hususan her baharda gayet çok, gayet kolay, gayet geniş bir dairede, gayet çoklukla halk eder, yapar bir kudretin azamet ve haşmeti içinde beraberlik ve benzeyişlik ve birbiri içinde ve bir tarzda yapılmalarıyla vahdetini ve ehadiyetini bize gösterir ve böyle hadsiz mu’cizatı ibraz eden bir fiil-i rububiyete, bir tasarruf-u hallakıyete müdahale ve iştirak mümkün olmadığını bildirir diye anladım.

Her mü’min gibi benim hüviyet-i şahsiyemi ve mahiyet-i insaniyemi anlamak isteyenler ve benim gibi olmak arzu edenler حَس۟بُنَا daki نَا cemiyetinde bulunan enenin, yani nefsimin tefsirine baksınlar. Ehemmiyetsiz, hakir ve fakir görünen vücudum –her mü’minin vücudu gibi– ne imiş, hayat ne imiş, insaniyet ne imiş, İslâmiyet ne imiş, iman-ı tahkikî ne imiş, marifetullah ne imiş, muhabbet nasıl olacakmış? Anlasınlar, dersini alsınlar!

Dördüncü Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye: Bir vakit ihtiyarlık, gurbet, hastalık, mağlubiyet gibi vücudumu sarsan arızalar, bir gaflet zamanıma rast gelip şiddetle alâkadar ve meftun olduğum vücudumu, belki mahlukatın vücudlarını “Ademe gidiyor.” diye elîm bir endişe verirken yine bu Âyet-i Hasbiye’ye müracaat ettim. Dedi: “Manama dikkat et ve iman dürbünüyle bak!”

Ben de baktım ve iman gözüyle gördüm ki: Bu zerrecik vücudum, her mü’minin vücudu gibi hadsiz bir vücudun âyinesi ve nihayetsiz bir inbisat ile hadsiz vücudları kazanmasına bir vesile ve kendinden daha kıymettar bâki, müteaddid vücudları meyve veren bir kelime-i hikmet bulunduğunu ve mensubiyet cihetiyle bir an yaşaması, ebedî bir vücud kadar kıymettar olduğunu ilmelyakîn ile bildim.

Çünkü şuur-u iman ile bu vücudum, Vâcibü’l-vücud’un eseri ve sanatı ve cilvesi olduğunu anlamakla, vahşi evhamdan ve hadsiz firaklardan ve hadsiz müfarakat ve firakların elemlerinden kurtulup mevcudata, hususan zîhayatlara taalluk eden ef’al ve esma-i İlahiye adedince uhuvvet rabıtalarıyla münasebet peyda eylediğim bütün sevdiğim mevcudata muvakkat bir firak içinde daimî bir visal var olduğunu bildim.

İşte iman ile ve imandaki intisap ile her mü’min gibi bu vücudum dahi hadsiz vücudların firaksız envarını kazanır, kendi gitse de onlar arkada kaldığından kendisi kalmış gibi memnun olur.

Hülâsa: Ölüm firak değil, visaldir, tebdil-i mekândır, bâki bir meyveyi sümbül vermektir.

Beşinci Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye: Yine bir vakit hayatım çok ağır şerait ile sarsıldı ve nazar-ı dikkatimi ömre ve hayata çevirdi. Gördüm ki: Ömrüm koşarak gidiyor, âhirete yakınlaşmış. Hayatım dahi tazyikat altında sönmeye yüz tutmuş. Halbuki Hay ismine dair risalede izah edilen hayatın mühim vazifeleri ve büyük meziyetleri ve kıymettar faydaları böyle çabuk sönmeye değil belki uzun yaşamaya lâyıktır diye müteellimane düşündüm. Yine üstadım olan حَس۟بُنَا اللّٰهُ وَنِع۟مَ ال۟وَكٖيلُ âyetine müracaat ettim. Dedi: “Sana hayatı veren Hayy-ı Kayyum’a göre hayata bak!”

Ben de baktım, gördüm ki hayatımın bana bakması bir ise Zat-ı Hayy-ı Kayyum’a bakması yüzdür ve bana ait neticesi bir ise Hâlık’ıma ait bindir. Şu halde marzî-i İlahî dairesinde bir an yaşaması kâfidir, uzun zaman istemez.

Bu hakikat dört mesele ile beyan ediliyor. Ölü olmayanlar veyahut diri olmak isteyenler, hayatın mahiyetini ve hakikatini ve hakiki hukukunu o dört mesele içinde arasınlar, bulsunlar ve dirilsinler!..

Hülâsası şudur ki: Hayat, Zat-ı Hayy-ı Kayyum’a baktıkça ve iman dahi hayata hayat ve ruh oldukça beka bulur hem bâki meyveler verir hem öyle yükseklenir ki sermediyet cilvesini alır, daha ömrün kısalığına ve uzunluğuna bakılmaz.

Altıncı Mertebe-i Nuriye-i Hasbiye: Müfarakat-ı umumiye hengâmında olan harab-ı dünyadan haber veren âhir zaman hâdisatı içinde müfarakat-ı hususiyemi ihtar eden ihtiyarlık ve âhir ömrümde bir hassasiyet-i fevkalâde ile fıtratımdaki cemal-perestlik ve güzellik sevdası ve kemalâta meftuniyet hisleri inkişaf ettikleri bir zamanda, daimî tahribatçı olan zeval ve fena ve mütemadî tefrik edici olan mevt ve adem, dehşetli bir surette bu güzel dünyayı ve bu güzel mahlukatı hırpaladığını, parça parça edip güzelliklerini bozduğunu fevkalâde bir şuur ve teessür ile gördüm. Fıtratımdaki aşk-ı mecazî, bu hale karşı şiddetli galeyan ve isyan ettiği zamanda bir medar-ı teselli bulmak için yine bu Âyet-i Hasbiye’ye müracaat ettim. Dedi: “Beni oku ve dikkatle manama bak!”

Ben de Sure-i Nur’daki اَللّٰهُ نُورُ السَّمٰوَاتِ وَال۟اَر۟ضِ ... اِلٰى اٰخِرِ âyetinin rasathanesine girip imanın dürbünüyle bu Âyet-i Hasbiye’nin en uzak tabakalarına ve şuur-u imanî hurdebîni ile en ince esrarına baktım, gördüm:

Nasıl ki âyineler, şişeler, şeffaf şeyler, hattâ kabarcıklar; güneş ziyasının gizli ve çeşit çeşit cemalini ve o ziyanın elvan-ı seb’a denilen yedi renginin mütenevvi güzelliklerini gösteriyorlar ve teceddüd ve taharrükleriyle ve ayrı ayrı kabiliyetleriyle ve inkisaratlarıyla o cemal ve o güzellikleri tazeleştiriyorlar ve inkisaratlarıyla güneşin ve ziyasının ve elvan-ı seb’asının gizli güzelliklerini güzel izhar ediyorlar.

Aynen öyle de Şems-i ezel ve ebed olan Cemil-i Zülcelal’in cemal-i kudsîsine ve nihayetsiz güzel esma-i hüsnasının sermedî güzelliklerine âyinedarlık edip cilvelerinin tazelenmesi için bu güzel masnûlar, bu tatlı mahluklar, bu cemalli mevcudat, hiç durmayarak gelip gidiyorlar; kendilerinde görünen güzellikler ve cemaller, kendilerinin malı olmadığını, belki tezahür etmek isteyen sermedî ve mukaddes bir cemalin ve daimî tecelli eden ve görünmek isteyen mücerred ve münezzeh bir hüsnün işaretleri ve alâmetleri ve lem’aları ve cilveleri olduğunun pek çok kuvvetli delilleri Risale-i Nur’da tafsilen izah edilmiş. Burada o bürhanlardan üç tanesi, kısaca gayet makul bir surette zikredilmiştir diye beyana başlar.

Bu risaleyi gören her bir zevk-i selim ashabı hayrette kalmakla beraber kendilerinin istifadelerinden başka, gayrılarının da istifadelerine çalışmayı lâzım buluyorlar. Hususan ikinci bürhanda beş nokta beyan ediliyor. Aklı çürük, kalbi bozuk olmayan, herhalde takdir ve tahsin ve tasvip ile “Mâşâallah, fetebârekellah” diyecek; fakir, hakir görülen vücudunu teali ettirecek hârika bir mu’cize olduğunu derk ve tasdik edecek.

On Beşinci Rica

(Hâşiye)

Bir zaman Emirdağı’nda ikamete memur ve tek başıma bir menzilde âdeta bir haps-i münferid ve bana çok ağır gelen tarassudlar ve tahakkümler ile bana işkence vermelerinden hayattan usandım, hapisten çıktığıma teessüf ettim. Ruh u canımla Denizli Hapsini arzuladım ve kabre girmeyi istedim. Ve “Hapis ve kabir, bu tarz-ı hayata müreccahtır.” diye ya hapse veya kabre girmeye karar verirken, inayet-i İlahiye imdada yetişti; kalemleri teksir makinesi olan Medresetü’z-Zehra şakirdlerinin ellerine, yeni çıkan teksir makinesini verdi. Birden Nur’un kıymettar mecmualarından her tanesi, bir kalem ile beş yüz nüsha meydana geldi. Fütuhata başlamaları, o sıkıntılı hayatı bana sevdirdi “Hadsiz şükür olsun.” dedirtti.

Bir miktar sonra Risale-i Nur’un gizli düşmanları fütuhat-ı Nuriyeyi çekemediler. Hükûmeti aleyhimize sevk ettiler. Yine hayat bana ağır gelmeye başladı. Birden inayet-i Rabbaniye tecelli etti. En ziyade Nurlara muhtaç olan alâkadar memurlar, vazifeleri itibarıyla müsadere edilen Nur risalelerini kemal-i merak ve dikkatle mütalaa ettiler. Fakat Nurlar onların kalplerini kendine taraftar eyledi. Tenkit yerinde takdire başlamalarıyla, Nur dershanesi çok genişlendi; maddî zararımızdan yüz derece ziyade menfaat verdi, sıkıntılı telaşlarımızı hiçe indirdi.

Sonra gizli düşman münafıklar, hükûmetin nazar-ı dikkatini benim şahsıma çevirdiler. Eski siyasî hayatımı hatırlattırdılar. Hem adliyeyi hem Maarif Dairesini hem Zabıtayı hem Dâhiliye Vekâletini evhamlandırdılar. Partilerin cereyanları ve komünistlerin perdesinde anarşistlerin tahrikatıyla o evham genişlendi. Bizi tazyik ve tevkif ve ellerine geçen risaleleri müsadereye başladılar. Nur şakirdlerinin faaliyetine tevakkuf geldi. Benim şahsımı çürütmek fikriyle, bir kısım resmî memurlar, hiç kimsenin inanmayacağı isnadlarda bulundular. Pek acib iftiraları işaaya çalıştılar. Fakat kimseyi inandıramadılar.

Sonra pek âdi bahanelerle, zemheririn en şiddetli soğuk günlerinde beni tevkif ederek, büyük ve gayet soğuk ve iki gün sobasız bir koğuşta tecrid-i mutlak içinde hapsettiler. Ben küçük odamda günde kaç defa soba yakar ve daima mangalımda ateş varken, zafiyet ve hastalığımdan zor dayanabilirdim. Şimdi, bu vaziyette hem soğuktan bir sıtma hem dehşetli bir sıkıntı ve hiddet içinde çırpınırken bir inayet-i İlahiye ile bir hakikat kalbimde inkişaf etti.

Manen: “Sen hapse Medrese-i Yusufiye namı vermişsin hem Denizli’de sıkıntınızdan bin derece ziyade hem ferah hem manevî kâr hem oradaki mahpusların Nurlardan istifadeleri hem büyük dairelerde Nurların fütuhatı gibi neticeler, size şekva yerinde binler şükrettirdi, her bir saat hapsinizi ve sıkıntınızı, on saat ibadet hükmüne getirdi; o fâni saatleri bâkileştirdi. İnşâallah bu Üçüncü Medrese-i Yusufiyedeki musibetzedelerin Nurlardan istifadeleri ve teselli bulmaları, senin bu soğuk ve ağır sıkıntını hararetlendirip, sevinçlere çevirecek ve hiddet ettiğin adamlar eğer aldanmışlarsa bilmeyerek sana zulmediyorlar. Onlar hiddete lâyık değiller. Eğer bilerek ve garazla ve dalalet hesabına seni incitiyorlar ve işkence yapıyorlarsa onlar pek yakın bir zamanda, ölümün idam-ı ebedîsiyle kabrin haps-i münferidine girip, daimî sıkıntılı azap çekecekler. Sen onların zulmü yüzünden hem sevap hem fâni saatlerini bâkileştirmeyi hem manevî lezzetleri hem vazife-i ilmiye ve diniyeyi ihlas ile yapmasını kazanıyorsun!” diye ruhuma ihtar edildi.

Ben de bütün kuvvetimle “Elhamdülillah” dedim. İnsaniyet damarıyla o zalimlere acıdım. “Yâ Rabbî! Onları ıslah eyle!” diye dua ettim.

Bu yeni hâdisede, ifademde Dâhiliye Vekâletine yazdığım gibi on vecihle kanunsuz olduğu ve kanun namına kanunsuzluk eden o zalimler –asıl suçlu onlar olması gibi– öyle bahaneleri aradılar; işitenleri güldürecek ve hakperestleri ağlattıracak iftiraları ve uydurmalarıyla ehl-i insafa gösterdiler ki Risale-i Nur’a ve şakirdlerine ilişmeye, kanun ve hak cihetinde imkân bulamıyorlar, divaneliğe sapıyorlar.

Ezcümle: Bir ay bizi tecessüs eden memurlar, bir şey bahane bulamadıklarından bir pusula yazıp ki: “Said’in hizmetkârı bir dükkândan rakı almış, ona götürmüş.” O pusulayı imza ettirmek için hiç kimseyi bulamayıp sonra yabani ve sarhoş bir adamı yakalamışlar, tehditkârane “Gel bunu imza et!” demişler. O da demiş: “Tövbeler tövbesi olsun, bu acib yalanı kim imza edebilir?” Onları, pusulayı yırtmaya mecbur etmiş.

İkinci bir numune: Bilmediğim ve şimdi dahi tanımadığım bir zat, atını beni gezdirmek için vermiş, ben de rahatsızlığım için teneffüs kasdı ile ekser günlerde, yazda bir iki saat gezerdim. O at ve araba sahibine elli liralık kitap vermeye söz vermiştim. Tâ kaidem bozulmasın ve minnet altına girmeyeyim. Acaba bu işte hiçbir zarar ihtimali var mı? Halbuki “O at kimindir?” diye elli defa bizlerden hem vali hem adliyeciler hem zabıta ve polisler sordular. Güya büyük bir hâdise-i siyasiye ve asayişe temas eden bir vakıadır. Hattâ bu manasız soruşların kesilmesi için iki zat hamiyeten biri “At benimdir.” diğeri “Araba benimdir.” dedikleri için ikisini de benimle beraber tevkif ettiler.

Bu numunelere kıyasen, çok çocuk oyuncaklarına seyirci olup gülerek ağladık ve anladık ki: Risale-i Nur’a ve şakirdlerine ilişenler, maskara olurlar.

O numunelerden latîf bir muhavere: Benim tevkif kâğıdımda sebep, emniyeti ihlâl suçu yazıldığından, ben daha o pusulayı görmeden müddeiumuma dedim: “Seni geçen gece gıybet ettim.” Emniyet Müdürü hesabına beni konuşturan bir polise: “Eğer bin müddeiumumî ve bin emniyet müdürü kadar bu memlekette emniyet-i umumiyeye hizmet etmemiş isem –üç defa– Allah beni kahretsin!” dedim.

Sonra bu sırada, bu soğukta, en ziyade istirahate ve üşümemeye ve dünyayı düşünmemeye muhtaç olduğum bir hengâmda, garazı ve kasdı ihsas eder bir tarzda, beni bu tahammülün fevkinde bu tehcir ve tecrit ve tevkif ve tazyike sevk edenlere, fevkalâde iğbirar ve kızmak geldi. Bir inayet imdada yetişti. Manen kalbe ihtar edildi ki:

İnsanların sana ettikleri ayn-ı zulümlerinde, ayn-ı adalet olan kader-i İlahînin büyük bir hissesi var ve bu hapiste yiyecek rızkın var. O rızkın seni buraya çağırdı. Ona karşı rıza ve teslim ile mukabele lâzım.

Hikmet ve rahmet-i Rabbaniyenin dahi büyük bir hissesi var ki bu hapistekileri nurlandırmak ve teselli vermek ve size sevap kazandırmaktır. Bu hisseye karşı, sabır içinde binler şükretmek lâzımdır.

Hem senin nefsinin bilmediğin kusurlarıyla onda bir hissesi var. O hisseye karşı istiğfar ve tövbe ile nefsine “Bu tokada müstahak oldun!” demelisin.

Hem gizli düşmanların desiseleriyle bazı safdil ve vehham memurları iğfal ile o zulme sevk etmek cihetiyle, onların da bir hissesi var. Ona karşı Risale-i Nur’un o münafıklara vurduğu dehşetli manevî tokatlar, senin intikamını tamamen onlardan almış. O, onlara yeter.

En son hisse, bilfiil vasıta olan resmî memurlardır. Bu hisseye karşı, onların Nurlara tenkit niyetiyle bakmalarında, ister istemez şüphesiz iman cihetinde istifadelerinin hatırı için وَال۟كَاظِمٖينَ ال۟غَي۟ظَ وَال۟عَافٖينَ عَنِ النَّاسِ düsturuyla onları affetmek, bir ulüvv-ü cenablıktır.

Ben de bu hakikatli ihtardan kemal-i ferah ve şükür ile bu yeni Medrese-i Yusufiyede durmaya, hattâ aleyhimde olanlara yardım etmek için kendime mûcib-i ceza zararsız bir suç yapmaya karar verdim.

Hem benim gibi yetmiş beş yaşında ve alâkasız ve dünyada sevdiği dostlarından, yetmişten ancak hayatta beşi kalmış ve onun vazife-i nuriyesini görecek yetmiş bin nur nüshaları bâki kalıp serbest geziyorlar. Ve bir dile bedel, binler dil ile hizmet-i imaniyeyi yapacak kardeşleri, vârisleri bulunan benim gibi bir adama kabir, bu hapisten yüz derece ziyade hayırlıdır. Ve bu hapis dahi haricinde hürriyetsiz tahakkümler altındaki serbestiyetten yüz derece daha rahat, daha faydalıdır. Çünkü haricinde, tek başıyla yüzer alâkadar memurların tahakkümlerini çekmeye mukabil, hapiste yüzer mahpuslarla beraber yalnız müdür ve başgardiyan gibi bir iki zatın, maslahata binaen hafif tahakkümlerini çekmeye mecbur olur. Ona mukabil, hapiste çok dostlardan kardeşane taltifler, teselliler görür. Hem İslâmiyet şefkati ve insaniyet fıtratı, bu vaziyette ihtiyarlara merhamete gelmesi, hapis zahmetini rahmete çeviriyor, diye hapse razı oldum.

Bu üçüncü mahkemeye geldiğim sırada zafiyet ve ihtiyarlık ve rahatsızlıktan ayakta durmaya sıkıldığımdan, mahkeme kapısının haricinde bir iskemlede oturdum. Birden bir hâkim geldi, hiddet etti: “Neden ayakta beklemiyor?” ihanetkârane dedi. Ben de ihtiyarlık cihetinden, bu merhametsizliğe kızdım. Birden baktım; pek çok Müslümanlar, kemal-i şefkat ve uhuvvetle merhametkârane bakıp etrafımızda toplanmışlar, dağıtılmıyorlar. Birden iki hakikat ihtar edildi:

Birincisi: Benim ve Nurların gizli düşmanlarımız, benim istemediğim halde hakkımdaki teveccüh-ü âmmeyi kırmak ile Nur’un fütuhatına set çekilir, diye bazı safdil resmî memurları kandırıp şahsımı millet nazarında çürütmek fikriyle, ihanetkârane böyle muameleye sevk etmişler. Buna karşı inayet-i İlahiye, Nurların iman hizmetine mukabil, bir ikram olarak, o bir tek adamın ihanetine bedel, bu yüz adama bak! Hizmetinizi takdir ile şefkatkârane acıyarak alâkadarane sizi istikbal ve teşyi ediyorlar.

Hattâ ikinci gün, ben müstantık dairesinde müddeiumumun suallerine cevap verirken, hükûmet avlusunda mahkeme pencerelerine karşı bin kadar ahali kemal-i alâka ile toplanıp lisan-ı hal ile “Bunları sıkmayınız!” dediklerini, vaziyetleriyle ifade ediyorlar gibi göründüler. Polisler onları dağıtamıyordular. Kalbime ihtar edildi ki:

Bu ahali, bu tehlikeli asırda tam bir teselli ve söndürülmez bir nur ve kuvvetli bir iman ve saadet-i bâkiyeye bir doğru müjde istiyorlar ve fıtraten arıyorlar ve Nur risalelerinde aradıkları bulunuyor diye işitmişler ki benim ehemmiyetsiz şahsıma, imana bir parça hizmetkârlığım için haddimden çok ziyade iltifat gösteriyorlar.

İkinci hakikat: Emniyeti ihlâl vehmiyle bize ihanet etmek ve teveccüh-ü âmmeyi kırmak kasdıyla tahkirkârane aldanmış mahdud adamların bed muamelelerine mukabil, hadsiz ehl-i hakikatin ve nesl-i âtinin takdirkârane alkışlamaları var diye ihtar edildi.

Evet, komünist perdesi altında anarşistliğin, emniyet-i umumiyeyi bozmaya dehşetli çalışmasına karşı, Risale-i Nur ve şakirdleri iman-ı tahkikî kuvvetiyle bu vatanın her tarafında o müthiş ifsadı durduruyor ve kırıyor. Emniyeti ve asayişi temine çalışıyor ki pek çok bir kesrette ve memleketin her tarafında bulunan Nur talebelerinden, bu yirmi senede alâkadar üç dört mahkeme ve on vilayetin zabıtaları, emniyeti ihlâle dair bir vukuatlarını bulmamış ve kaydetmemiş. Ve üç vilayetin insaflı bir kısım zabıtaları demişler:

“Nur talebeleri manevî bir zabıtadır. Asayişi muhafazada bize yardım ediyorlar. İman-ı tahkikî ile Nur’u okuyan her adamın kafasında bir yasakçıyı bırakıyorlar, emniyeti temine çalışıyorlar.”

Bunun bir numunesi Denizli Hapishanesidir. Oraya Nurlar ve o mahpuslar için yazılan Meyve Risalesi girmesiyle, üç dört ay zarfında iki yüzden ziyade o mahpuslar öyle fevkalâde itaatli, dindarane bir salah-ı hal aldılar ki üç dört adamı öldüren bir adam, tahta bitlerini öldürmekten çekiniyordu. Tam merhametli, zararsız, vatana nâfi’ bir uzuv olmaya başladı. Hattâ resmî memurlar, bu hale hayretle ve takdirle bakıyordular. Hem daha hüküm almadan bir kısım gençler dediler: “Nurcular hapiste kalsalar biz kendimizi mahkûm ettireceğiz ve ceza almaya çalışacağız, tâ onlardan ders alıp onlar gibi olacağız. Onların dersiyle kendimizi ıslah edeceğiz.”

İşte bu mahiyette bulunan Nur talebelerini, emniyeti ihlâl ile ittiham edenler, herhalde ve gayet fena bir surette aldanmış veya aldatılmış veya bilerek veya bilmeyerek anarşistlik hesabına hükûmeti iğfal edip bizleri eziyetlerle ezmeye çalışıyorlar.

Biz bunlara karşı deriz: Madem ölüm öldürülmüyor ve kabir kapanmıyor ve dünya misafirhanesinde yolcular gayet sürat ve telaşla kafile kafile arkasında, toprak arkasına girip kayboluyorlar; elbette pek yakında birbirimizden ayrılacağız. Siz zulmünüzün cezasını dehşetli bir surette göreceksiniz. Hiç olmazsa mazlum ehl-i iman hakkında terhis tezkeresi olan ölümün idam-ı ebedî darağacına çıkacaksınız. Sizin dünyada tevehhüm-ü ebediyetle aldığınız fâni zevkler, bâki ve elîm elemlere dönecek.

Maatteessüf gizli münafık düşmanlarımız, bu dindar milletin yüzer milyon veli makamında olan şehitlerinin, kahraman gazilerinin kanıyla ve kılıncıyla kazanılan ve muhafaza edilen hakikat-i İslâmiyet’e bazen “tarîkat” namını takıp ve o güneşin tek bir şuâı olan tarîkat meşrebini, o güneşin aynı gösterip, hükûmetin bazı dikkatsiz memurlarını aldatıp hakikat-i Kur’aniyeye ve hakaik-i imaniyeye tesirli bir surette çalışan Nur talebelerine “tarîkatçı” ve “siyasî cemiyetçi” namını vererek aleyhimize sevk etmek istiyorlar. Biz hem onlara hem onları aleyhimizde dinleyenlere, Denizli mahkeme-i âdilesinde dediğimiz gibi deriz:

“Yüzer milyon başların feda oldukları bir kudsî hakikate, başımız dahi feda olsun. Dünyayı başımıza ateş yapsanız hakikat-i Kur’aniyeye feda olan başlar, zındıkaya teslim-i silah etmeyecek ve vazife-i kudsiyesinden vazgeçmeyecekler inşâallah!”

İşte ihtiyarlığımın sergüzeştliğinden gelen ağrılara ve meyusiyetlere, imandan ve Kur’an’dan imdada yetişen kudsî teselliler ile bu ihtiyarlığımın en sıkıntılı bir senesini, gençliğimin en ferahlı on senesine değiştirmem. Hususan hapiste farz namazını kılan ve tövbe edenin her bir saati, on saat ibadet hükmüne geçmesiyle ve hastalıkta ve mazlumiyette dahi her bir fâni gün, sevap cihetinde on gün bâki bir ömrü kazandırmasıyla, benim gibi kabir kapısında nöbetini bekleyen bir adama ne kadar medar-ı şükrandır, o manevî ihtardan bildim. “Hadsiz şükür Rabb’ime!” dedim, ihtiyarlığıma sevindim ve hapsime razı oldum.

Çünkü ömür durmuyor, çabuk gidiyor. Lezzetle, ferahla gitse lezzetin zevali elem olmasından hem teessüf hem şükürsüzlükle, gafletle, bazı günahları yerinde bırakır, fâni olur gider. Eğer hapis ve zahmetli gitse zeval-i elem bir manevî lezzet olmasından hem bir nevi ibadet sayıldığından, bir cihette bâki kalır ve hayırlı meyveleriyle bâki bir ömrü kazandırır. Geçmiş günahlara ve hapse sebebiyet veren hatalara keffaret olur, onları temizler. Bu nokta-i nazardan, mahpuslardan farzı kılanlar, sabır içinde şükretmelidirler.

On Altıncı Rica

Bir zaman ihtiyarlık vaktinde, Eskişehir Hapsinden –bir sene cezayı çekip– çıktım. Beni Kastamonu’ya nefyettiler. Polis karakolunda iki üç ay misafir ettiler. Benim gibi sadık dostlarıyla görüşmekten sıkılan bir münzevi ve kıyafetinin tebdiline tahammül etmeyen bir adam, böyle yerlerde ne kadar azap çeker, anlaşılır.

İşte ben bu meyusiyette iken, birden inayet-i İlahiye ihtiyarlığımın imdadına geldi. O karakoldaki komiser, polislerle beraber sadık dost hükmüne geçtiler. Hiçbir vakit şapkayı başıma koymayı ihtar etmedikleri gibi benim hizmetçilerim misillü, istediğim zaman beni şehrin etrafında gezdiriyordular.

Sonra o karakolun karşısında Kastamonu’nun Medrese-i Nuriyesine girdim, Nurların telifine başladım. Feyzi, Emin, Hilmi, Sadık, Nazif, Salahaddin gibi Nur’un kahraman şakirdleri, Nurların neşri, teksiri için o medreseye devam ettiler. Gençlikte eski talebelerimle geçirdiğim kıymettar müzakere-i ilmiyeyi daha parlak bir surette gösterdiler.

Sonra gizli düşmanlarımız bazı memurları ve bir kısım enaniyetli hocalar ve şeyhleri aleyhimize evhamlandırdılar. Bizi, Denizli Hapsine beş altı vilayetlerden gelen Nur talebelerini, o Medrese-i Yusufiyede toplanmaya vesile oldular. Bu On Altıncı Rica’nın tafsilatı, Kastamonu’dan gönderip Lâhika’ya geçen ve Denizli Hapsinde oradaki kardeşlerime gizli gönderdiğim küçük mektuplar ve mahkemesindeki Müdafaa Risalesi’dir ki bu ricanın hakikatini parlak gösteriyorlar. Tafsilatını lâhikaya, müdafaama havale edip gayet kısa işaret edeceğiz.

Ben mahrem ve mühim mecmuaları, hususan Süfyan’a ve Nur’un kerametlerine dair risaleleri kömür ve odunlar altında sakladım; tâ benim vefatımdan veya baştaki başlar hakikati dinleyip akıllarını başlarına aldıktan sonra neşredilsinler diye müsterihane dururken, birden taharri memurları ve müddeiumumun muavini, menzilimi bastılar. O gizli ve ehemmiyetli risaleleri, odunların altından çıkardılar. Hem beni tevkif edip Isparta Hapishanesine, sıhhatim muhtell bir halde gönderdiler.

Ben pek çok müteellim ve Nurlara gelen o zarardan dehşetli müteessir iken, bir inayet-i İlahiye imdadımıza yetişti. O gizlenmiş ve ehl-i hükûmet onları okumaya çok muhtaç olan o ehemmiyetli risaleleri kemal-i merak ve dikkatle okumaya başlayıp, büyük resmî daireler âdeta bir Dershane-i Nuriye hükmüne geçti. Tenkit fikriyle takdire başladılar. Hattâ Denizli’de, hiç haberimiz yokken, fevkalâde perde altında matbu Âyetü’l-Kübra’yı resmî ve gayr-ı resmî pek çok adamlar okudular, imanlarını kuvvetlendirdiler. Bizim hapis musibetimizi hiçe indirdiler.

Sonra bizi Denizli Hapsine aldılar. Beni tecrid-i mutlak içinde ufunetli, rutubetli soğuk bir koğuşa soktular. İhtiyarlık, hastalık ve benim yüzümden masum arkadaşlarımın zahmetlerinden bana gelen çok teellüm ve Nurların tatil ve müsaderesinden gelen çok teessüf ve sıkıntı içinde çırpınırken, birden inayet-i Rabbaniye imdada yetişti. Birden o koca hapishaneyi bir Dershane-i Nuriyeye çevirip bir Medrese-i Yusufiye olduğunu ispat ederek, Medresetü’z-Zehra kahramanlarının elmas kalemleriyle Nurlar intişara başladı. Hattâ o ağır şerait içinde Nur’un kahramanı, üç dört ay zarfında yirmiden ziyade Meyve ve Müdafaat Risalesi’nden yazdı. Hem hapiste hem hariçte fütuhata başladılar. O musibetteki zararımızı büyük menfaatlere ve sıkıntılarımızı sevinçlere çevirdi. عَسٰٓى اَن۟ تَك۟رَهُوا شَي۟ئًا وَهُوَ خَي۟رٌ لَكُم۟ sırrını tekrar gösterdi.

Sonra birinci ehl-i vukufun yanlış ve sathî zabıtlara binaen aleyhimizde şiddetli tenkitleri ve Maarif Vekili’nin dehşetli hücumuyla beraber aleyhimizde bir beyanname neşretmesiyle, hattâ bazı haberlerle bir kısmımızın idamına çalışıldığı hengâmda, bir inayet-i Rabbaniye imdadımıza yetişti.

Başta Ankara ehl-i vukufunun şiddetli tenkitlerini beklerken takdirkârane raporları, hattâ beş sandık Nur risalelerinde beş on sehiv buldukları halde, mahkemede onların sehiv ve yanlış gösterdikleri noktalar ayn-ı hakikat olduğunu ve onların sehiv ve yanlış dedikleri maddelerde kendileri sehiv ettiklerini ispat ettiğimiz gibi beş yaprak raporlarında beş on sehiv ve yanlışlarını gösterdik. Ve yedi makamata gönderdiğimiz Meyve ve Müdafaaname Risaleleri ve Adliye Vekâletine gönderilen Nur’un umum risaleleri, hususan mahremlerin dokunaklı ve şiddetli tokatlarına mukabil tehditkârane şiddetli emirler beklerken gayet mülayimane, hattâ tesellikârane Başvekilin bize gönderdiği mektubu gibi musalaha tarzında ilişmemeleri kat’î ispat etti ki:

Risale-i Nur’un hakikatleri, inayet-i İlahiye kerametiyle onları mağlup edip kendini onlara irşadkârane okutturmuş, o geniş daireleri bir nevi dershane yapmış, çok mütereddid ve mütehayyirlerin imanlarını kurtarmış ve bizim sıkıntılarımızdan yüz derece ziyade manevî ferah ve fayda verdi.

Sonra gizli düşmanlar beni zehirlediler ve Nur’un şehit kahramanı merhum Hâfız Ali benim bedelime hastahaneye gitti ve benim yerimde berzah âlemine seyahat eyledi, bizi meyusane ağlattırdı. Ben bu musibetten evvel Kastamonu’nun dağında bağırarak mükerrer defa dedim: “Kardeşlerim! Ata et, arslana ot atmayınız.” Yani her risaleyi herkese vermeyiniz tâ bize taarruz edilmesin. Yaya gidilse yedi gün uzakta Hâfız Ali rahmetullahi aleyh, manevî telefonuyla işitiyor gibi aynı vakit bana yazıyor ki: “Evet Üstadım, Risale-i Nur’un bir kerametidir ki ata et, arslana ot atmaz. Belki ata ot, arslana et atar ki o arslan hocaya İhlas Risalesi’ni verdi.” Yedi gün sonra mektubunu aldık, hesap ettik; aynı zamanda, ben dağda bağırırken o da garib sözleri mektubunda yazıyormuş.

İşte Nur’un böyle bir manevî kahramanının vefatı ve gizli münafıkların aleyhimizde desiselerle bizi cezalandırmaya çalışmaları ve benim zehirli hastalığımdan dolayı beni de hastahaneye resmî emirle mecbur etmek endişesi bizi sıkarken, birden inayet-i İlahiye imdada geldi.

Mübarek kardeşlerimin hâlis dualarıyla zehirin tehlikesi geçmiş ve o merhum şehidin kuvvetli emarelerle, kabrinde Nurlarla meşgul olması ve sual meleklerine Nurlar ile cevap vermesi ve onun bedeline ve onun sisteminde Nurlara çalışacak Denizli Kahramanı Hasan Feyzi rahmetullahi aleyh ve arkadaşları perde altında tesirli bir surette hizmetleri ve düşmanlarımızın dahi mahpusların birden Nurlarla ıslah olmaları cihetinde hapisten çıkmamıza taraftar olması ve Ashab-ı Kehf misillü Nur şakirdleri o sıkıntılı çilehaneyi Ashab-ı Kehf ve eski zaman ehl-i riyazatının mağaralarına çevirmesi ve istirahat-i kalple Nurların neşrine ve yazmasına sa’yleriyle, inayet-i Rabbaniyenin imdadımıza yetiştiğini ispat etti.

Hem kalbime geldi ki madem İmam-ı A’zam gibi eâzım-ı müçtehidîn hapis çekmiş ve İmam-ı Ahmed İbn-i Hanbel gibi bir mücahid-i ekbere, Kur’an’ın bir tek meselesi için hapiste pek çok azap verilmiş. Ve şekva etmeyerek kemal-i sabır ile sebat edip o meselelerde sükût etmemiş. Ve pek çok imamlar ve allâmeler, sizlerden pek çok ziyade azap verildiği halde, kemal-i sabır içinde şükredip sarsılmamışlar. Elbette sizler Kur’an’ın müteaddid hakikatleri için pek büyük sevap ve kazanç aldığınız halde, pek az zahmet çektiğinize binler teşekkür etmek borcunuzdur.

Evet zulm-ü beşer içinde kader-i İlahînin bir cilve-i adaleti ve ihtiyarlığımdaki şiddetli sıkıntılar içinde bir cilve-i inayet-i Rabbaniyeyi kısaca beyan edeceğim:

Ben yirmi yaşlarında iken tekrar ile derdim: “Eski zamanda mağaralara çekilen târikü’d-dünyalar gibi âhir ömrümde ben de bir mağaraya, bir dağa çekilip insanların hayat-ı içtimaiyesinden çıkacağım.” Hem Eski Harb-i Umumî’de şark-ı şimalîdeki esaretimde karar vermiştim ki: “Bundan sonra ömrümü mağaralarda geçireceğim. Hayat-ı siyasiyeden ve içtimaiyeden sıyrılacağım. Artık karışmak yeter.” derken, inayet-i Rabbaniye hem adalet-i kaderiye tecelli ettiler. Kararımdan ve arzumdan çok ziyade hayırlı bir surette ihtiyarlığıma merhameten o mutasavver mağaralarımı hapishanelere ve inzivalara ve yalnızlık içinde çilehanelere ve tecrid-i mutlak menzillerine çevirdi. Ehl-i riyazet ve münzevilerin dağlardaki mağaralarının çok fevkinde “Yusufiye Medreseleri” ve vaktimizi zayi etmemek için tecrithaneleri verdi. Hem mağara faide-i uhreviyesini hem hakaik-i imaniye ve Kur’aniyenin mücahidane hizmetini verdi.

Hattâ ben azmetmiştim ki arkadaşlarımın beraetlerinden sonra bir suç gösterip hapiste kalacağım. Hüsrev ve Feyzi gibi mücerredler benim yanımda kalsın ve bir bahane ile insanlarla görüşmemek ve vaktimi lüzumsuz sohbetlerle ve tasannu ve hodfüruşluk ile geçirmemek için tecrit koğuşunda bulunacağım.

Fakat kader-i İlahî ve kısmetimiz, bizi başka çilehaneye sevk ettiler.

اَل۟خَي۟رُ فٖى مَا اخ۟تَارَهُ اللّٰهُ ۝ عَسٰٓى اَن۟ تَك۟رَهُوا شَي۟ئًا وَهُوَ خَي۟رٌ لَكُم۟ sırrıyla, ihtiyarlığıma merhameten ve hizmet-i imaniyede daha ziyade çalıştırmak için ihtiyar ve tedbirimizin haricinde bu üçüncü Medrese-i Yusufiyede vazife verildi.

Evet inayet-i İlahiye, ihtiyarlığıma merhameten kuvvetli ve gizli düşmanı bulunmayan gençliğime mahsus olan mağaralarımı, hapishanenin tecrid-i münferid menzillerine çevirmesinde üç hikmet ve hizmet-i Nuriyeye üç ehemmiyetli faydası var:

Birinci hikmet ve fayda: Nur talebelerinin bu zamanda toplanmaları, zararsız olarak Medrese-i Yusufiyede olur. Ve birbirini görüp sohbet etmek, hariçte masraflı ve şüpheli olur. Hattâ benimle görüşmek için bazıları kırk elli lirayı sarf ederek gelip, ya yirmi dakika veya hiç görüşmeden döner giderdi. Ben bazı kardeşlerimi yakından görmek için hapsin zahmetini severek kabul ederdim. Demek, hapis bizim için bir nimettir, bir rahmettir.

İkinci hikmet ve fayda: Bu zamanda Nurlarla hizmet-i imaniye, her tarafta ilanatla ve muhtaç olanların nazar-ı dikkatlerini celbetmekle olur. İşte hapsimizle Nurlara nazar-ı dikkat celbolunur, bir ilanat hükmüne geçer. En ziyade muannid veya muhtaç olanlar onu bulur, imanını kurtarır ve inadı kırılır, tehlikeden kurtulur ve Nur’un dershanesi genişlenir.

Üçüncü hikmet ve fayda: Hapse giren Nur talebeleri birbirinin hallerinden, seciyelerinden, ihlas ve fedakârlıklarından ders almalarıyla beraber, Nurlar hizmetinde dünyevî menfaatleri daha aramazlar. Evet, Medrese-i Yusufiyede çok emarelerle her sıkıntı ve zahmetin on, belki yüz misli maddî ve manevî faydalar ve güzel neticeler ve imana geniş ve hâlis hizmetler, gözleriyle gördüklerinden, tam ihlasa muvaffak olurlar, daha cüz’î ve hususi menfaatlere tenezzül etmezler.

Bu çilehanelerin bana mahsus bir letafeti ve hazîn fakat tatlı bir vaziyeti var. Şöyle ki:

Ben gençlik zamanında bizim memlekette gördüğüm eski medresenin aynı vaziyetini görüyorum. Çünkü vilayet-i şarkiyede eski âdet, medrese talebelerinin bir kısmının tayinatları dışarıdan geliyordu. Ve bazı medreseler, içinde pişiriyorlardı. Ve daha kaç cihette bu çilehaneye benziyorlardı. Ben de lezzetli bir tahassür içinde buraya baktıkça o eski gençlik ve şirin zamana hayalen gidiyorum ve ihtiyarlık vaziyetlerini unutuyorum…

Yirmi Altıncı Lem’a’nın Zeyli

Yirmi Birinci Mektup olup Mektubat mecmuasına idhal edildiğinden buraya dercedilmedi.

---

Yirmi Beşinci Lem'a ⇐ Lem'alar | ⇒ Yirmi Yedinci Lem'a

---